Gutxi batzuk zoriontsu bizi izan ziren,

askok ia ez ziren bizi izan

Hegoaldeko herriei eta

beraien kanpoko zorren egoera bidegabeari buruz
zertxo bat gehiago jakiteko

protagonistak

antzeztokiak
Etxea
Patioa
Putzua
Gela
Garajea
Larrosak

...Afrikako lurraldea, Ertamerika eta Hego

Amerikakoa edo Hegoekialdeko Asiakoa,
berezko historiarekin.
...Iparraldeko herrien onurarako lantzen
den Hegoaldeko lurralde ereingarria (kafea,
kakaoa, kakahuetea, soja...).
...Paper-fabrika batengaitik kutsatutako
latindar ibaia, petrolioz pozoitutako akuifero
afrikarra edota asiako mangladi birrindua.
...Pertsona aberatsentzako golf zelaia,
oporretarako hiria, luxuzko hotela edota herri
txiro baten putetxea.
...Iparraldeko enpresek (beraientzat)
Hegoaldean egindako makroazpiegitura edo
tamaina handiko lana.
...Iparraldera odolez zikinduta heltzen
den, Hegoaldean egindako edo ateratako,
lehengaia.

...Bere abantailak galdu nahi ez dituen

Herri aberatsa (Ipar Amerikakoa,
Ipar jauna
Europakoa edo Ozeaniakoa).
...Legez kontrako kanpoko zorra dela eta
Hego andrea itota dagoen Afrikako, Ertamerikako edo
Asiako hegoekialdeko herria.
...Iparraldeko zein Hegoaldeko enpresa
batentzat lan egiteagatik, bere ikasketak
Hegoren semea eta batzutan osasuna galtzen duen neska
edo mutikoa.
...Arrazoi politiko zein biziraupen egoera
baten ondorioz bizimodu hobeago baten
Hegoren alaba bila Iparraldera abiatzen den herri txiro
bateko pertsona.
...Handikeriaz itxututa, bere herrialdearen
etorkizuna zorrez betetzen itotzen duen
Aita
herri txiro bateko diktadore edo oligarka.
...Sikario bezala, Iparraldeko enpresa
transnazional eta banketzentzat, lan egiten
Kontularia
duen teknikaria.

1Aurreneko KOLONIZAZIOA XV.

mendean hasi zen Amerikan,baina XIX.
menderarte espantsionismoa ez da bere
intentsitate gorenera helduko (Asia eta
Afrikan). XX. mendean munduko %85a
Europako herrialdeen menpe daude.

2ERLIJIOAREN bitartez doktrinatu eta

kolonizatu egiten da.Ondorioak ez dira
erlijioari buruzkoak soilik; eredu kulturala,
soziala eta ekonomiko zehatz bat
jakinarazten du, ere.

1. Hego andrea etxe xume batetan bizi

zen bere alaba, semea eta aitarekin.
Behin batean Ipar jauna agertu zen.
Deitu gabe sartu eta bertan instalatu
zen. Beno, hemen denok sartzen gara
pentsatu zuen Hegok.
2. Bere aitak behartutako ezkontza
antolatu zuen eta Ipar eta Hego ezkondu
egin ziren. Nahiz eta Hegok ezkontza
xumeago bat nahigo izan, izugarrizkoa
izan zen. Zeremonia kristau erlijio erara
ospatu zen.
3. Hegok etxeko lanak egiten zituen
bitartean Ipar eta Hegoren aitak
negozioetan eta dirua kudeatzen
ziharduten. Zuk ez dakizu ezer
zenbakiei buruz; inoiz ez zara eskolara
joan esaten zion Iparrek.

3Herrialde batzuetako ANALFABETISMO

maila altuak beraien garapena oztopatzen
du. Emakumeek aukera gutxiago dute
ikasteko eta eskolara doazenean ez dituzte
ikasketak bukatzen.

4. Iparrek etxeko gelarik onena

bereganatu zuen. Hegok garbitzera soilik
sartu zitekeen.
5. Iparrek berarekin ekarritako
hizkuntzan mintzatzen zen bakarrik; ez
zuen Hegorena ikasi nahi. Etxe hontan
nire hizkuntza soilik hitzegingo da
agindu zuen Iparrek.

5Hizkuntza ez da adierazpen modua

bakarrik, herri baten komunikazio bidea
da ere. Kolonizazioarekin hizkuntzen
aberastasuna galdu egiten da herri
inbaditzaileen hizkuntzen alde. Bereziki
gaztelania, frantsesa eta ingelesa.

8Kolonizazioak, komunitate askoren

oreka soziala eta ekologikoa puskatzen
du. Askotan, GATAZKA ARMATUAETAN
bukatu da. Komunitate askok emigratzera
behartuak izan dira.

9Metropoliak ez du inongo zalantzarik

izaten, edozein independentzi ahalegin
menderatzen. MATXINADAK betidanik
izan dira historian zehar, baina XIX. eta XX.
mendeetan areagotu egin ziren.

6. Hegok ez zuen Iparrek ematen zion

tratua gogoko, bere nahia kosta ahala
kosta betearazten baitzion. Behartzen
zuenean, Hegoren aitak beste alde batera
begiratzen zuen. Ipar armatuta zihoan
eta Hegok beldurra zion.

6 TEKNOLOGIA orokorrean eta

batez ere armamentua eskura izateak,
metropoliaren dominazioaren tresna
garrantzitsuenetakoa izan da.

7. Ipar loditzen zihoan neurrian, Hego

gero eta argalago zegoen. Bere osasuna
gero eta kaskarragoa zen.

7Iparraldeak herri behartsuen

aberastasuna eta LEHENGAIAK
bereganatzen ditu.

8. Hego atzerritar sentitzen hasi zen

bere etxean. Bere aitak eta Iparrek etxea
nahastuz gain bere logelatik bota zuten
bere gauzak pasilloan utziz.
9. Hegok irtenbide modura ezkontza
banaketan pentsatu zuen. Iparren lehen
erantzuna, proposatu zionean, barre
egitea izan zen: Nor zarela uste duzu
ni etxetik botatzeko?. Bigarrengoa,
zaplazteko bat ematea.

10Argelian soilik 1.000.000 HILDAKO

sortarazi zituen independentzia prozesuak.
India britaniarraren lurralde zatiketak
hinduen eta musulmandarren arteko
sortarazitako istilutan 500.000 hildako
egon ziren.

10. Hego, adorez betetzen joan zen.Ez

dut hau jasan nahi pentsatu zuen.
Indartsuago sentitzen zen heinean,
gogorrago egiten zion aurre. Bere
ausardia hautsitako hanka batekin,
sendatzen ez ziren zauri batzukin eta
malko askokin ordaindu zuen.

11Hego Amerikak eta Ertamerikako

koloniek II. Mundu Gerra piztu aurretik
INDEPENDENTZIA LORTU ZUTEN.
Asiako herriek geroago lortuko dute.
Afrikar herrien independentzia 50. et 60.
hamarkadetan lortzen da.

11. Azkenean Hego eta bere semealabak Ipar kalera bota zuten. Beraz,
beste nonbaitera joan behar izan zuen
bizitzera. Agurtu gabe joan zen, lasai
asko eta irribarre ironikoarekin.

12DESKOLONIZAZIO FORMALTZAT
har genezake kasu gehienetan ez baita
benetazko independentzia ekonomiko eta
politiko batekin lotuta joan.

12. Hala ere ez zuen bere armairua

desegin, freskotasun handiena eta bista
ederrenak zituen logela bigarren etxetzat
mantendu baitzuen.
13. Hego pozik zegoen: Bakarrik aurrera
egin dezaket. Nekatuta zegoen baina
oraindik lan asko zuen.
14. Aitak, Iparrek gomendatu zion
kontularia aukeratu zuen familiaren
kontuak kudeatu zitzan.

14Hegoaldeko herrialdeen dirua

PARADISUA FISKALETAN gordetzen

da, Iparraldeko banketxe eta enpresek
inongo trabarik gabe lan egiten duten
paradisuetan.

15. Nire dirua mugitzea komeni zait,

beraz hartu ezazu nahi adina, esan
zion Iparrek Aitari. Interesak altuak
izango ote zirela galdetu zionean, ezetz
erantzun zion.
16Maileguak sarritan ez dira bizilagunen
betebeharrak erantzuteko, politikari
ustelen handinahikeriak edota Iparraldeko
luxuzko produktuak erosteko. Horregatik
LEGEZ KONTRAKO ZORRAK dira.

17Iparraldeko enpresa transnazionalak

AZPIEGITURA HANDIAK eraikitzen
dituzte herri hauetan, ,biztanleriari
zerbitzu berriak eskeini beharrean, beraien
onura baino ez bilatuz.

16. Onartu egin zuen. Baina dirua ez zen

ez Hegorentzat, ez bere seme-alabentzat
ezta etxea konpotzeko ere. Aitak diru
guztia kapritxo eta bidaietan xahutu
zuen.
17. Iparren aginduz kamioi bat agertu zen
bere etxean. Langile batzuk kamioitik
jeitsi eta lorategiko hiru zuhaitz bota
zituzten kotxeentzat aparkaleku bat
egiteko. Ipar jaunarekin konponduko
duzu gauza esan zion langileburuak.
18. Iparrek, inorekin kontsultatu gabe
maileguaren baldintzak igo zituen.
Eta Hegoren familia guztia itotzear
zegoen. Gero eta gehiago zor didazu
gogorarazten zion.

19NAZIOARTEKO FINANTZA
ERAKUNDEAK (Munduko bankua edo
Nazioarteko Diru Funtsa bezala) herrialde
txiroen legegintzak Iparraldeko interesen
aldekoak izan daitezela behartzen dute.

15 70. hamarkadan banketxeek eta

gobernu aberatsek, dirua INTERES
BAJUAREKIN mailegatzen zieten herri
behartsuei.

19. Hego Iparretik banatzea nahi zuen

baina aitak ez zela posible azaldu zion.
Epaileak dibortzioa bideratzeko Iparrek
proposatu behar zuen (epailea eta Ipar
lagun minak ziren).

18 70. hamarkadan AEBk aldebakarreko

erabakiarekin kredituen INTERESAK
IGOTZEN DITU, hauen ordainketa
bideraezina egiten delarik. Herri zorpetuak
interesak soilik kitatu ditzazkete. Kredituak
ordaintzeko beste mailegu batzuk eskatu
behar dituzte.

20GARAPENERAKO FUNTSAK (itzuli

behar ez dena) Iparraldeko enpresen
sarrera errazten du herri behartsuetan,
modu zuzen edo zeharkako batetan.

20. Noizean behin Iparrek opariren

bat egiten zien. Bihotz samurrekoa
naiz zioen. Eta oparia, etxeko logela
txukuntzea zen.
21. Iparren kontulariak aitari gutxiago
xahutzera behartu zion, diru gehiago
bueltatu zezan. Honek haragia kendu
zuen familiaren dietatik baita biloben
eskola liburuak ere.
22. Duintasunez bizitzeko lain ez
zutenez, Hegoren alaba Iparren etxera
joan behar izan zen etxeko lanak egitera.

23Ingurumenarekin errespetagarria
den hegoaldeko iraute nekazaritza,

MONOLABORANTZA
EUTSIEZINARENGATIK ordezkatua da
Iparraldera esportatu daitezen. Nekazariek
beraien lurrak laga behar dituzte eta gose
handieneko herriek behar beharrezkoak ez
diren elikagaiak esportatzen dituzte.

24Iparraldeko enpresek herri behartsuetan

ekoizten dute kostuak txikiagoak direlako.
HAURREN LANAK edota langileen
lan baldintzen faltak suposatzen dieten
aurrezkiengatik diru gehiago irabazten
dute.

23. Familia elikatzen zuen baratza

larrosen negutegi bihurtu behar izan zen,
Iparrek gustuko baitzituen oparitzea eta
etxeko mahai zentroa apaintzea.
Harrezkeroztik Hegok janaria erosi behar
izan zuen.
24. Hegoren semeak eskola utzi behar
izan zuen negutegiko lanetan ama
laguntzeko.

21Nazioarteko Erakundeak
inposatzen dituzten EGOKIPEN
ESTRUKTURALAREN PLANAK gastu
publikoa murriztera behartzen dute.
Hegoaldeko gobernuek oinarrizko
zerbitzuak pribatu bihurtu behar dituzte
(ura, elektrizitatea, etab.), beraien
estaldura txikiagotzen eta prezioak igoz.
22Herrialde behartsuen dirua
Iparraldera libreki doa. HEGOALDEKO
EMIGRATZAILEEK lan gogorrenak
egin behar dituzte, eta kasu askotan,
klandestinitatean.

25. Hegok Iparren logela garbitzen,

larrosak ureztatzen eta zaintzen, eta
ureztatzeko behar zuen ura batzen
ematen zuen egun osoa.
26. Patioko putzuaren urak larrosentzat
erabiltzen zituzten pestiziden
filtrazioengatik, edateko ona izateari utzi
zion. Eta euria biltzen zuen ubidekoa,
negutegirako gordetzen zen.
27. Iparren iloba batzuk Hego pakean
usteko eta ez abusatzeko eskatzen
zioten: Berak ez dizu ezer zor.
Duintasunez ordaintzeko, patioko ura
saneatzeko eta patioko larrosen ordez
aurretik zegoen baratza berriro ipini
zezan, estutzen zioten.
28HEGOALDEKO GIZARTEMUGIMENDUEK komunitateen interesen
alde borroka dezaten, ez daitezen
Iparraldearengatik maneiatuak izan eta
demokratizazio zein herritarren parte
hartze prozesuak zabaldu ditzaztela
eskatzen diete beraien herrietako politikari
nagusiei. Bestalde, zorren gaitzezpena
exijitzen dute.

28. Hegoren semeak beste etxeetako

laguneki batera bere aitonari aurre egiten
hasi ziren. Utzi ispilura horrenbeste
begiratzeari eta zure familiaz gehiago
arduratu esaten zioten, aitona eta
Iparren arteko adiskidetasunak etxe osoa
hondamenera baitzeraman.

26Iparraldean ingurumena errespetatzen

duten enpresek beraien ARAZO
EKOLOGIKOAK hegoaldera daramatzate
(lurraren pozoitzea, akuiferoen ustiapen
eutsiezina, etab.).

27IPARRALDEKO GIZARTEMUGIMENDUAK herrialde aberats

eta txiroenen arteko harreman zuzenak
eta solidarioak eskatzen dituzte.
Iparraldeko herriek, hegoaldekoen
legez kontrako zorrak baliogabetu
ditzaztela eta aldi berean Asia, Afrika eta
Latinoamerikarekiko dituzten zor soziala,
ekologikoa eta historikoa onartu dezatela
proposatzen dute.

29. Hegok, bere aitak bere buruaz

soilik arduratzen delako sufritzen
du zioen Iparrek tabernako lagunei.
Iparrek gure etxean nahi duena egiten
duelako sufritzen du Hegok azaltzen
zuen aitonak bere lagunei tabernan.
Jendeaurrean errua bata besteari
leporatzen zioten baina inor gabe
zeudenean ondo konpontzen ziren.
30. Eta hau hala ez bazan...,
zorrak eta zordunak,
hau ez da ipuina ezta amaiera ere izan.

Gure jatorria
Hegoaldean dago

Kanpoko zorra eta Nazioarteko

irakurri eta edukiez eztabaidatzeko

eztabaidatzeko.

finantza-erakundeen kontrako
ekintzetan parte hartu dezagun
dezagun.

Gure lagunak batu ditzagun historio hau

Pasa dezagun material hau paperean

Hegoalderako laguntzak kredituen

edota formatu elektronikoan

sustraitik aldatzen borrokatzen

ordez dohainak izan daitezen eta

erakunde eta pertsonei.

duten komunitateen garapenerako

herrialde aberatsen interes eta enpresen

(http://edpac.org/docs/deuda.pdf).

proiektuetan erabil dezagun.

mesederako balio ez daitezen, Iparraldeko

Aberatsen eta behartsuen arteko

gobernuak estutu ditzagun.

aldeak areagotzeagatik eta planeta

Hegoaldera bidaltzen dugun

diru kopurutik zati bat arazoak

ekintzen proposamenak

Hegoaldeko herrietara bidaiatuz gero

informa gaitezen zein den beraien kanpoko

Herrialde aberatsek txiroenengan

zorra ete Iparraldeak jokatzen duen

amaigabea izango balitz bezela

dituzten zorrak salatu ditzagun:

papera ingurumen eta gizarte arazoetan.

jokatzeagatik bereizten den

ekologikoa (Iparraldeko negozioen

medebaldeko kontsumismoaren

eraginarengatik), historikoa (indarrez

ordez gure ohiko kultura iraunkorrak

ebatsitako baliobideengatik eta

hemen eta gure jatorrizko

kolonizazioarengatik) eta soziala

herrialdeetan sustatu ditzagun.

(inposatutako politikek sortarazitako

Beste pertsona batzukin

bizi-kalitatearen okerragotzea).

elkartu eta beraien interesak

Dependentzia hau ez sortzeko eta

herriaren etorkizunaren kontura

banketxeen irabaziak ez loditzeko saia

soilik defendatzen dituzten

sartzen.
gaitezen zorren zirkuluan ez sartzen

hegoaldeko gobernu ustelak,

Hasi dezagun edo parte hartu

dezagun 0,7% eta gehiago kanpaina
batean (enpresa batean, udaletxean)
Hegoaldeko herriei dirua bueltatzeko.

Zabaldu dezagun kontu bat banketxe

etiko batean (Fiare edo Triodos
bezalakoetan) gure diruarekin herri
txiroetan espekulatu ez dezaten.

hemendik estutu ditzagun

ditzagun.

Irakatsi diezaeigu Iparraldeko

herritarrei Hegoaldeko
komunitate askoren bizimodu
apala, iraunkorra eta adeitsua.

NORK NORI ZOR DIO? kanpaina

Latinoamerika, Asia eta Afrikako herri txiroen
kanpoko zorraren indargabetzearen alde.
http://quiendebeaquien.org

http://edpac.org

Egina