Bab 1: Pengenalan

BAB 1: PENGENALAN

Setelah selesai Bab ini, anda akan dapat:

a. menerangkan apakah itu matematik bagi kanak-kanak;
b. memberikan justifikasi bahawa kanak-kanak datang ke sekolah
dengan pengalaman sedia ada dalam matematik;
c. memberikan sebab mengapa matematik perlu diajar kepada kanak-kanak;
d. membincangkan salah faham guru kepada kanak-kanak dalam pembelajaran
matematik; dan
e. menjelaskan peranan ibu bapa dalam mengatasi kebimbangan mereka
dalam pembelajaran matematik untuk kanak-kanak.

1.1 Mukadimah
1.2 Apakah itu Matematik?
1.3 Perkembangan Matematik
Kanak-Kanak
1.4 Mengajar Matematik Kepada
Kanak-Kanak
1.5 Salah Faham Guru Terhadap
Pembelajaran Matematik KanakKanak
1.6 Pembelajaran Matematik yang
Menyeronokkan
1.7 Kebimbangan Matematik
Peranan Ibu Bapa
Ringkasan
Rujukan

Bab 1: Pengenalan
Bab 2: Teori-Teori Pembelajaran Matematik
untuk Kanak-Kanak
Bab 3 : Konsep Awal Matematik untuk
Kanak-Kanak
Bab 4: Algebra Awal: Corak dan
Fungsi
Bab 5: Geometri Asas: Ruang dan
Bentuk
Bab 6: Pengukuran
Bab 7: Penilaian Pembelajaran Matematik
untuk Kanak-Kanak
Bab 8: Kurikulum Standard Prasekolah
Kebangsaan
Bab 9: Pembelajaran Matematik yang
Bermakna dan Menyeronokkan

Bab 1: Pengenalan
1.1 MUKADIMAH

Sebenarnya kanak-kanak gemar matematik. Mereka akan bermain sambil

membilang. Pernah kah anda mendengar kanak-kanak ini berkata, "satu, dua,
tiga, lekuk..." bermain sembunyi-sembunyi sambil menutup mata sebelum
mencari rakan-rakan yang bersembunyi..."satu, dua, tiga...saya cari ni."
Mereka juga secara tidak langsung belajar mengelas dengan membahagikan
permainan mengikut kesamaan objek..."ini kau punya, yang ini saya punya..."
Matematik tanpa disedari telah bermula sejak kanak-kanak lagi cuma orang
dewasa tidak sedar cara untuk mengukuhkan minat kanak-kanak terhadap
matematik.
Kanak-kanak adalah pelajar semula jadi. Mereka membina pemahaman mereka sendiri tentang
kuantiti, hubungan dan simbol. Mereka mendekati perkara-perkara baru dengan rasa ingin tahu
dan rasa uji kaji. Mengira adalah satu tugas yang semula jadi di mana proses menambah dan
menolak boleh menggambarkan dan menerangkan kepada kanak-kanak situasi yang mereka
hadapi dalam dunia mereka. Malah, apabila idea baru atau terdapat sesuatu maklumat yang
tidak masuk akal untuk kanak-kanak, kanak-kanak akan mencuba untuk membangunkan dan
menerapkan pengetahuan, menjadikannya sendiri. Kanak-kanak sekarang tidak lagi memasuki
alam pra persekolahan sebagai satu papan tulis sebagai kosong, tanpa konsep matematik dan
tidak mempunyai pengalaman dengan kuantiti, corak, bentuk, atau hubungan! Sebaliknya,
terdapat banyak kajian yang kukuh menunjukkan bahawa kanak-kanak mempunyai kefahaman
yang kuat iaitu intuitif matematik tidak formal.
Tersenarai di bawah beberapa perkara penting disokong oleh penyelidikan yang dijalankan oleh
Copley (1999), Clements dan Sarama (2007) dan NRC (2009) yang menggambarkan
pengetahuan matematik intuitif kanak-kanak:

Kanak-kanak mempunyai keupayaan untuk belajar matematik. Melalui pengalaman

harian, mereka memperoleh banyak pengetahuan dan strategi formal untuk
menangani situasi yang mempunyai dimensi matematik.

Operasi penambahan, penolakan, pendaraban, dan pembahagian sering difahami oleh

kanak-kanak. Walaupun mereka mungkin tidak dapat untuk menyelesaikan persamaan
ditulis seperti 5 - 2 = 3, mereka boleh dengan mudah memberitahu kita berapa banyak
butang pada baju kita jika kita mulakan dengan 5 dan 2 tercabut. Oleh itu, tidak
hairan jika mereka boleh memikirkan berapa banyak gula-gula yang perlu dibeli untuk
jamuan hari jadi jika semua orang yang menghadiri mendapat 3 keping gula-gula.

Pemahaman kanak-kanak tentang nombor rasional, walaupun tidak lengkap, sering

2

Bab 1: Pengenalan
lebih berjaya daripada yang dijangkakan. Pengalaman perkongsian biasa,
penggunaannya sesetengah istilah dan pengagihan kuantiti yang saksama di kalangan
rakan-rakan adalah semula jadi berdasarkan daripada pengalaman seharian kanakkanak.

Pembangunan konsep geometri dan kesedaran tentang ruang boleh diperhatikan

apabila kanak-kanak mengambil bahagian dalam permainan. Kanak-kanak akan
memberitahu kawan-kawannya bagaimana untuk membuat istana menggunakan blokblok. Contohnya, kanak-kanak akan berkata, anda memerlukan blok persegi
(penerangan bagi kiub); Tidak, bukan dengan cara itu. Alihkan blok itu!. Malah,
apabila kawannya berkata, Tidak kira apa pun blok, ia sentiasa yang sama. Kanakkanak akan mengesahkan pemahaman mereka sendiri dengan berkata, Nah, itulah
yang menyebabkan kini ianya betul!. Percakapan ini menjelaskan yang kedua-dua
kanak-kanak ini sedang bereksperimen dengan konsep putaran dan bahasa geometri.

Daya tarikan semula jadi dengan jumlah yang besar adalah jelas di kalangan kanakkanak. Mereka sering mencipta nombor yang tidak masuk akal dan menunjukkan
pemahaman yang tidak lengkap tentang kuantiti dan keperluan untuk pengiraan.

Lantas, kita akan bertanya, adakah kita perlu secara langsung mengajar kanak-kanak apa yang
mereka perlu tahu tentang matematik?, adakah kita perlu bermula dari awal, menggerudi fakta
asas dan mengisinya ke dalam semua lubang-lubang pemahaman mereka? dan adakah kita perlu
tegas mentakrifkan konsep yang sangat mudah; sesuai dengan perkembangan matematik kanakkanak?. Sesungguhnya jawapan yang amat membanggakan kepada semua soalan-soalan ini
adalah TIDAK! Sebaliknya, kita perlu ingat bahawa kanak-kanak mempunyai jumlah intuitif
yang besar; pengetahuan matematik yang tidak formal. Tugas utama guru adalah untuk menilai
pengetahuan mereka, membina kekuatan mereka, memudahkan pembelajaran mereka dan
membenarkan kanak-kanak menikmati proses pembelajaran tersebut.

1.2 APAKAH ITU MATEMATIK?

Matematik bukan aritmetik. Aritmetik adalah salah satu

bahagian daripada matematik. Aritmetik adalah tentang
nombor;
menambah,
menolak,
mendarab
dan
membahagikan nombor bulat, pecahan, perpuluhan dan
peratusan. Namun, matematik adalah lebih daripada itu!
Matematik adalah mengenai corak dan hubungan. Ianya
adalah satu cara berfikir. Matematik mempunyai susunan
dan ketekalan dalaman. Ianya mempunyai terma khas dan
simbol unik. Matematik adalah sejenis kecerdasan di
mana semua kanak-kanak mempunyainya dan perlu dibangunkan potensi tersebut sepenuhnya.
3

Bab 1: Pengenalan

Matematik ada di mana-mana. Setiap orang memerlukan untuk dapat mentafsir dan
menggunakan matematik bagi memahami dunia kita hari ini. Komputer dan lain-lain jenis
teknologi telah membuat ini satu keperluan! Kita semua perlu menjadi selesa dengan nombor,
konsep matematik, proses dan maklumat. Kita membaca dan perlu berupaya untuk memahami
dan menggunakan jadual, senarai nombor, graf dan statistik sebagai ringkasan maklumat setiap
hari. Oleh kerana kemajuan dalam teknologi kita juga perlu berupaya untuk mengumpul,
menyusun, mewakili dan menganalisis maklumat matematik apabila kita bersentuhan
dengannya. Bagi menjalankan tugas tersebut, kita perlu celik huruf dan fasih dalam matematik
(SUNY Early Childhood Education and Training Program, 2001)
Matematik sering dipanggil abstrak. Apa maksudnya? Adalah pelik
bahawa walaupun matematik mempunyai kuasa yang besar untuk
menyelesaikan banyak masalah praktikal dalam dunia sebenar, ia
telah digambarkan sebagai satu subjek yang abstrak. Sebagai contoh,
nombor 2 telah digambarkan abstrak kerana anda tidak boleh
memahami 2 sehingga anda bertemu pasangannya seperti satu
pasang mata atau sepasang kasut atau sepasang sayap. Daripada
pengalaman ini, anda telah mengekstrak apa yang dikatakan
pasangan yang mempunyai persamaan dengan angka 2!
Matematik membantu kanak-kanak memahami dunia di sekeliling mereka dan mencari
matematik membantu kanak-kanak memahami dunia di sekeliling mereka serta mencari makna
dalam dunia fizikal ini. Melalui matematik, kanak-kanak belajar untuk memahami dunia mereka
dari segi nombor dan bentuk. Mereka belajar untuk sebab, untuk menyambung idea-idea dan
berfikir secara logik.
Matematik adalah lebih daripada peraturan dan operasi yang kita pelajari di sekolah dahulu.
Ianya adalah mengenai sambungan dan hubungan bagi melihat dalam segala yang kita lakukan.
Kanak-kanak belajar dengan lebih baik apabila mereka berminat dan juga teruja mengenai apa
yang mereka lakukan. Sebagai seorang guru, anda mempunyai peluang yang khas untuk
memberi impak kepada pembelajaran sebahagian besar
daripada masa kanak-kanak di siang hari apabila kanakkanak itu mempunyai perasan ingin tahu. Kanak-kanak
kecil hanya boleh menunjukkan objek berkata itu?,
bertanya apakah itu. Guru menggambarkannya untuk
kanak-kanak; Oh, itu bunga merah jambu atau kerusi
mempunyai tempat duduk berbentuk segi empat.
Apabila kanak-kanak menjadi lebih berusia, mereka akan
bertanya berapa banyak? atau apakah warnanya...?.
Tentunya, soalan-soalan ini menggalakkan kanak-kanak
untuk berfikir lebih lanjut.
Matematik adalah mengenai berfikir, bukan hanya melakukan. Pembelajaran matematik pada
tahun permulaan melibatkan lebih daripada menyediakan kanak-kanak dengan kemahiran
manipulatif seperti blok corak atau papan pasak untuk meneroka, kerana matematik adalah
4

Bab 1: Pengenalan
tentang pemikiran di mana ia tidak hanya melakukan sesuatu dengan objek. Dalam usaha untuk
mematematikkan kanak-kanak dengan apa yang mereka fahami secara intuitif, guru dan ibu
bapa perlu campur tangan dengan menyediakan perbendaharaan kata yang sesuai, (contohnya:
Apabila anda potong di tengah-tengah anda membahagikan ia pada separuh) dan dialog yang
menggalakkan refleksi dan pemikiran lanjut(lihat jika keping-keping ini adalah sama, apa yang
akan berlaku jika anda memotong bahagian ini yang lebih kecil pada separuh?).
Guru dan sekolah perlu merancang aktiviti, tetapi anda tidak perlu merancang terlalu awal.
Guru perlu mengambil kesempatan daripada peluang-peluang yang berlaku secara semula jadi
dalam pembelajaran. Anda boleh bertukar pengajaran walaupun ke saat-saat akhir apa yang
anda rancang untuk pengajaran tersebut. Apabila anda menggunakan peristiwa-peristiwa harian
yang mempunyai makna kepada kanak-kanak, impak atau kesannya adalah sangat hebat.
Berikan kanak-kanak peluang yang banyak untuk melihat dan mendengar perkara yang berbeza
dan untuk bergerak serta bermain dengan benda-benda yang boleh disentuh. Biarkan mereka
mengumpul benda-benda, menunjukkan kepada anda dan memberitahu anda perkara-perkara
dengan cara mereka sendiri. Anda tidak perlu mengajar kanak-kanak fakta atau peraturanperaturan matematik atau menyusun pembelajaran matematik mereka. Sebaliknya,
menggalakkan mereka bertanya soalan seperti apa yang akan berlaku jika? berbanding
dengan soalan-soalan yang memerlukan lebih daripada jawapan yang mudah seperti ya atau
tidak.
Galakkan kanak-kanak untuk berfikir. Juga, tanya mereka soalan-soalan dan membiarkan
mereka untuk meneroka cara-cara yang berlainan dalam menyelesaikan masalah. Jika mereka
menjauh daripada jalan-jalan yang sepatutnya, bawa mereka kembali dengan memulakan
dengan sebahagian daripada pendekatan terdahulu mereka yang logik. Guru perlu sentiasa
menghormati pemikiran dan menerima pandangan kanak-kanak. Kebanyakan kanak-kanak
berfikir berbeza daripada orang dewasa. Kanak-kanak, termasuk mereka yang mempunyai
keperluan khas, mudah letih. Oleh itu, adalah lebih baik untuk mengambil minat belajar mereka
secara ringan dan menjaga kepentingan mereka ini daripada bertindak keras menolak pemikiran
kanak-kanak. Secara umumnya, apabila kita membincangkan tentang matematik untuk kanakkanak; terdapat DUA (2) komponen utama yang perlu dibincangkan:

Pemikiran Matematik yang memerlukan kanak-kanak untuk menyelesaikan masalah,

berkomunikasi, memberi sebab dan membuat perkaitan;
Kandungan Matematik adalah konsep dan kemahiran yang kanak-kanak dapat lakukan
dan termasuk keupayaan untuk memahami nombor, membuat pengukuran,
memahami bentuk geometri dan menguruskan data.

a. Apakah matematik?
b. Matematik tidak hanya mendapat jawapan yang betul. Bincangkan.
c. Apakah yang pemikiran matematik? Terangkan dengan contoh-contoh yang
berkaitan.
d. Apakah kandungan matematik yang diajar di prasekolah? Berikan contoh-contoh.
5

Bab 1: Pengenalan
1.3 PERKEMBANGAN MATEMATIK KANAK-KANAK

Penguasaan matematik awal oleh kanak-kanak amat penting kerana ianya merupakan asas untuk
membantu murid memahami konsep matematik yang lebih tinggi. Pembelajaran matematik
awal yang diperoleh melalui pengalaman langsung dan bermakna dalam suasana
menggembirakan akan dapat memupuk minat murid untuk mempelajari matematik. Menurut
Juanita Copley (2010) dalam The Young Child and Mathematics, National Council of Teachers
of Mathematics, Virginia, USA; kanak-kanak adalah pelajar semula jadi. Mereka membina
pemahaman mereka sendiri tentang kuantiti, hubungan dan simbol. Kanak-kanak mendekati
tugas-tugas baru dengan rasa ingin tahu dan rasa uji kaji.
Mengira adalah satu tugas yang semula jadi, seawal kanak-kanak berusia dua tahun pun tahu
mengira dan proses menambah dan menolak boleh menggambarkan dan menerangkan kepada
kanak-kanak situasi yang mereka hadapi dalam dunia mereka. Apabila idea baru atau sekeping
maklumat yang tidak masuk akal untuk kanak-kanak, Jean Piaget mengatakan bahawa
pengalaman itu akan mewujudkan percanggahan; konflik mental kepada kanak-kanak yang
bertujuan untuk diselesaikan oleh kanak-kanak itu sendiri. Oleh itu, kanak-kanak akan
membangunkan, menerapkan pengetahuan dan membuat pengetahuan matematik yang tidak
formal sendiri.
Kanak-kanak terus membina idea matematik berdasarkan pengalaman mereka dengan
persekitaran mereka, interaksi mereka dengan orang dewasa dan kanak-kanak lain dan
pemerhatian harian. Idea-idea ini adalah unik untuk setiap kanak-kanak dan berbeza di kalangan
kanak-kanak umur yang sama. Mungkin secara persepsi
beberapa idea belum matang, strategi-strategi
menyelesaikan masalah yang tidak cekap dan maklumat
secara lisan yang perlu untuk membincangkan
matematik sering salah dilabelkan atau dimodelkan.
Guru yang mengajar kanak-kanak sering mendengar
idea-idea yang dinyatakan oleh mereka boleh
menyediakan bahan-bahan dan persekitaran yang
kondusif untuk pembangunan konsep matematik. Lebih
penting lagi, dengan memerhatikan kanak-kanak, guru
boleh bertanya soalan yang meminta mereka untuk
membuat penemuan-penemuan baru dan membentuk soalan-soalan mereka sendiri.
Penguasaan matematik awal oleh kanak-kanak adalah penting kerana ianya merupakan asas
untuk membantu mereka memahami konsep matematik yang lebih tinggi. Pembelajaran
matematik awal yang diperoleh melalui pengalaman langsung dan bermakna dalam suasana
menggembirakan akan dapat memupuk minat kanak-kanak untuk mempelajari matematik. Cuba
lihat seni kata lagu Sepuluh Budak Hitam di bawah, di mana guru boleh menyanyikan lagu
ini dalam mengajar kanak-kanak tentang operasi penolakan:

Bab 1: Pengenalan
SEPULUH BUDAK HITAM
Sepuluh budak hitam
Main tepi jalan
Satu kenalah langgar
Dah tinggal sembilan
Sembilan budak hitam
Main di atas papan
Satu sudahlah jatuh
Tinggal lagi lapan
Lapan budak hitam makan sangat gelojoh
Satu senak perutnya dah tinggal tujuh
Tujuh budak main pula tanam-tanam
Satu sudah lemas tinggallah enam
Enam budak hitam makan buah kurma
Satu tertelan biji dah tinggallah lima
Lima budak hitam main lompat-lompat
Satu patah kakinya tinggallah empat
Empat budak hitam main biji saga
Satu termasuk di hidung dah tinggallah tiga
Tiga budak hitam usik orang tua
Satu kena marah tinggallah dua
Dua budak hitam main pula lempar batu
Satu kena kepalanya kini tinggal satu
Satu budak hitam sangat lah susah hati
Dia pulang rumah dah tinggallah kosong

Terdapat banyak kajian penyelidikan yang melaporkan penemuan konsisten dengan idea
bahawa kanak-kanak membina pengetahuan matematik mereka melalui pengalaman. Di
samping itu, kajian telah mencadangkan bahawa peranan penting guru adalah untuk memerhati,
memudahkan, menyokong dan menyoal adalah penting untuk pembinaan itu. Malah:
Matematik adalah untuk semua orang. Jika matematik yang diajar dengan baik di
zaman kanak-kanak dan asas peringkat awal, semua kanak-kanak harus membangunkan
kemahiran matematik yang baik. Masalah pembelajaran dalam matematik biasanya
disebabkan oleh pengajaran yang tidak sesuai dan bukannya kekurangan intelektual
kanak-kanak.
Tidak ramai, jika ada, perbezaan dalam keupayaan kanak-kanak untuk belajar
matematik berkaitan dengan jantina atau status sosioekonomi. Sebaliknya, peluang
untuk belajar adalah faktor utama dalam pembangunan keupayaan itu.
Kanak-kanak memahami situasi matematik dalam cara yang berbeza. Tidak semua
7

Bab 1: Pengenalan

kanak-kanak dalam kumpulan yang sama mewakili atau menyelesaikan masalah

dengan cara yang sama. Tidak semua kanak-kanak mengikut turutan pembangunan
tertentu yang sama. Walau bagaimanapun, terdapat beberapa trajektori am atau laluan
perjalanan yang kanak-kanak dan guru-guru boleh ikuti yang akan memberikan kanakkanak pengalaman dengan pelbagai strategi dan model berfikir.
Perlu kah kita dengan segera membetulkan salah faham kanak-kanak tentang
matematik? Bolehkah kita mengharapkan semua kanak-kanak untuk menyelesaikan
masalah dalam cara yang sama? Adakah kita mahukan semua kanak-kanak dalam
kumpulan untuk mendapatkannya pada masa yang sama? Sekali lagi, jawapan kepada
semua soalan-soalan ini adalah TIDAK! Sebagai guru, kita perlu ingat bahawa kanakkanak membina kefahaman matematik dalam cara yang berbeza, pada masa yang
berlainan dan dengan bahan-bahan yang berbeza. Tugas guru adalah untuk menyediakan
persekitaran di mana semua kanak-kanak boleh belajar matematik.

Kanak-kanak biasanya terdorong untuk mempelajari maklumat kuantitatif dan ruang.

Kecenderungan (Disposition) mereka membolehkan mereka positif dan yakin dengan
kebolehan matematik mereka. Ciri-ciri yang amat bernilai seperti kegigihan, penyertaan,
pengujian hipotesis, pengambilan risiko, dan pengawalseliaan sendiri sering diberi tumpuan
masa ini, tetapi jarang diperakui dalam kanak-kanak.

a. Apakah bukti yang ada untuk menyokong kenyataan yang kanak-kanak mempunyai
pemahaman matematik sebelum memasuki prasekolah?
b. Wajar kah kita mengajar kanak-kanak semua yang mereka perlu tahu tentang
matematik?

1.4 MENGAPA AJAR MATEMATIK KEPADA KANAK-KANAK

Matematik ialah suatu ilmu yang berkaitan dengan nombor. Nombor yang memberi nilai.
Secara langsung, matematik menjadi asas kepada banyak cabang ilmu di dunia ini. Matematik
boleh digunakan dalam menerangkan fenomena semula jadi alam ini. Contohnya, kejadian
malam dan siang, di mana para saintis menggunakan ilmu astronomi yang memerlukan
matematik sebagai asas yang utama. Malah, kejadian pasang surut air, gerhana matahari, ribut
taufan dan banjir, semuanya menggunakan matematik untuk menerangkannya.
Cuba bayangkan hidup kita tanpa matematik. Kita tidak tahu apa itu matematik. Tidak tahu
nombor, sukatan, dan berbagai-bagai lagi istilah matematik yang lain. Kita juga tidak tahu apa
itu tolak, tambah, bahagi dan darab. Hidup kita seumpama manusia zaman purba yang tidak
tahu menilai sesuatu benda. Aktiviti rutin kita juga akan terganggu. Perkembangan ilmu seperti
ilmu jurutera, seni bina, perubatan, ekonomi dan sebagainya juga akan menghadapi jalan buntu.
8

Bab 1: Pengenalan
Menyedari betapa pentingnya ilmu matematik maka perlulah kita
menanamkan minat kepada matematik yang sewajarnya di
kalangan kanak-kanak. Matematik juga merupakan satu senaman
untuk minda kanak-kanak supaya terus berfikir. Oleh itu, kanakkanak yang berumur empat hingga enam tahun merupakan masa
yang penting untuk dirangsang perkembangan otak mereka. Pada
peringkat ini kanak-kanak mudah menerima apa yang diajar
kepada mereka. Mereka juga suka kepada benda-benda baru.

Matematik tidak boleh menjadi aktiviti di sini atau pengalaman di sana. Matematik bukan hanya
soal mengira, menambah atau menolak ataupun sebaliknya. Kecerdasan matematik secara logik
seorang kanak-kanak perlu dirangsang dan dibangunkan supaya dia akan fasih, mahir dan selesa
dalam matematik. Untuk memastikan kanak-kanak mendapat ilmu matematik mereka perlukan,
anda perlu tahu:
apa yang anda lakukan?
mengapa anda melakukannya ?
bagaimana anda akan melakukannya?
bila anda akan melakukannya.
Matematik merupakan sebahagian daripada pembangunan pendidikan dan kesejahteraan
intelektual kanak-kanak. Matematik adalah tunggak bagi persekolahan formal dan ianya
diiktiraf sebagai sebahagian daripada perkembangan dan kesejahteraan intelek kanak-kanak;
yang disokong kuat oleh seorang pakar kecerdasan manusia, Howard Gardner. Harga diri
seorang kanak-kanak akan tergugat apabila kecerdasan logik matematik mereka tidak
berkembang kepada potensi sepenuhnya supaya mereka menjadi fasih dalam matematik. Masa
dan perhatian perlu diberikan perhatian yang sewajarnya bagi program yang melibatkan mata
pelajaran matematik di pusat penjagaan kanak-kanak yang berlesen dan didaftarkan.
Kesedaran Matematik : Matematik adalah sebahagian
daripada kehidupan harian kita. Apabila kita menerima takrifan
yang meluas bagi perkataan matematik, kita menyedari betapa
banyak peluang dalam kehidupan seharian kita untuk belajar dan
mengajar konsep-konsep matematik. Bagaimanapun, kanakkanak tidak sedar bahawa semasa bermain dan menjalani aktiviti
seharian, mereka sering meneroka idea-idea dan proses
matematik seperti beliau mempunyai lebih daripada saya! atau
ianya tidak sesuai sebab ia terlalu besar. Sama ada semasa
memasak, membaca buku, membeli-belah, membersihkan,
membeli kasut baru atau menyiapkan meja makan, menyedari peluang di mana anda berkesan
boleh memudahkan pengalaman mathematisation kanak-kanak dengan melibatkan mereka
untuk berfikir tentang idea-idea matematik yang berkaitan seperti:
Bagaimana kita harus menyusun barangan runcit?
Bagaimana kita boleh membahagikan biskut ini supaya setiap seorang mendapat
bilangan yang sama?
Apa yang akan berlaku jika saya memotong sebiji epal sekali, dua kali, tiga atau empat
kali?
9

Bab 1: Pengenalan
Berapa biji pisang ada dalam satu sisir itu?
Penyelidikan menunjukkan bahawa kecenderungan adalah sangat penting kepada pembelajaran
matematik jangka panjang. Kecenderungan melibatkan lebih daripada sikap terhadap matematik
sahaja; ketekunan, pengambilan risiko, membuat hipotesis, dan pengawalan sendiri adalah
penting untuk memotivasikan kecenderungan tersebut.
Semua kanak-kanak seolah-olah terdorong kuat untuk menzahirkan prestasi yang baik
dalam matematik semasa di sekolah. Namun begitu pada usia tujuh ke lapan tahun,
muncul perbezaan yang penting dalam kedua-dua hal berkaitan motivasi dan
pencapaian.
Kanak-kanak yang berorientasikan prestasi didorong oleh orang lain dan sering
melakukan untuk berjaya. Mereka sering memandang rendah kepada keupayaan untuk
berjaya dan menaksir terlampau tinggi kepada kegagalan mereka. Di samping itu,
mereka menunjukkan terlalu sedikit ketabahan dan apabila berhadapan dengan masalah,
mereka mempamerkan keadaan tidak berdaya lagi untuk belajar .
Kanak-kanak yang belajar berorientasikan tugasan bermotivasi untuk mempelajari dan
melihat setiap tugas sebagai sesuatu yang perlu dikuasai. Mereka jarang menunjukkan
minat dalam apa yang orang lain fikirkan; sebenarnya, mereka sering kali mengabaikan
maklum balas mengenai kejayaan atau kegagalan. Mereka kerap mengambil risiko,
menunjukkan ketabahan yang baik dan akan meneruskan tugas walaupun terdapat
banyak halangan.
Secara langsung, guru-guru boleh mempengaruhi kanak-kanak yang berorientasikan
prestasi dengan menekankan belajar untuk prestasi. Hasilnya, perbezaan ketara dapat
dilihat dalam motivasi kanak-kanak ke arah matematik.
Haruskan kita mengabaikan kecenderungan kanak-kanak terhadap matematik? Pantas kah kita
terus-menerus menekankan tentang kepentingan tingkah laku yang menyenangkan guru ketika
kanak-kanak mempelajari matematik? Perlu kah kita menganggap bahawa kanak-kanak takut
kepada matematik seperti mana kebimbangan orang dewasa apabila mereka belajar matematik?
Jelas sekali, kita tidak harus!!!
Kanak-kanak terdorong untuk belajar matematik. Tugas kita sebagai guru adalah untuk
menekankan kepentingan pembelajaran, berasa gembira apabila kanak-kanak dapat
menyelesaikan dan menguasai tugasan dan mengambil kesilapan sebagai satu nilai maklumat
penting untuk membantu kanak-kanak belajar matematik.

a. Apakah yang perlu guru ketahui bagi memastikan kanak-kanak mendapat ilmu
matematik yang sewajarnya? Bincangkan.
b. Apakah itu kesedaran matematik? Terangkan dengan contoh-contoh yang
berkaitan.

10

Bab 1: Pengenalan

1.5 SALAH FAHAM GURU TERHADAP PEMBELAJARAN MATEMATIK

UNTUK KANAK-KANAK

Salah faham adalah satu daripada masalah dan kesukaran yang sering dihadapi oleh guru dalam
mengajar matematik malah menjadi penghalang kepada kanak-kanak untuk memahami konsepkonsep matematik yang diajar oleh guru. Konsep matematik pelajar perlu diperkenalkan kepada
kanak-kanak dengan pelbagai bentuk, kaedah dan pendekatan. Kanak-kanak perlu
diperkenalkan dengan beberapa contoh yang konkrit seperti penggunaan bahan maujud, media
dan teknologi serta model-model pedagogi supaya ianya lebih memudahkan kefahaman kanakkanak kepada matematik.
Sun Lee Joon dan Herbert P. Ginsburg (2009) telah mengenal pasti beberapa salah faham yang
dianggap oleh guru yang menyebabkan kesukaran dalam pembelajaran matematik untuk kanakkanak:
1. Kanak-kanak tidak bersedia untuk pendidikan matematik.
Apabila kita mula bercakap tentang mengajar matematik kepada kanak-kanak, sentiasa
terdapat segelintir guru-guru yang menyatakan kebimbangan mereka, kadang-kadang
dengan rasa marah, beranggapan yang kanak-kanak tidak bersedia untuk belajar
matematik lagi! ' Guru-guru berasa tidak perlu untuk tergesa-gesa untuk mengajar
matematik kepada kanak-kanak atau memperkenalkan kanak-kanak dengan matematik;
ianya akan mendatangkan lebih banyak mudarat daripada kebaikan kepada kanak-kanak
yang terlalu muda kerana mereka belum bersedia ataupun tidak bersedia lagi untuk
memahami matematik.
2. Matematik adalah untuk beberapa kanak-kanak yang mempunyai genetik atau
kecenderungan matematik yang cemerlang.
Ramai guru percaya, sama ada secara terang atau tersirat, bahawa sesetengah kanakkanak mungkin dilahirkan dengan kecenderungan matematik atau gen matematik yang
baik manakala yang lain tidak. Bahkan, ada guru yang mempercayai bahawa kanakkanak daripada kumpulan-kumpulan tertentu (seperti jantina, etnik dan bangsa) diberkati
dengan keupayaan matematik yang unggul. Oleh itu, ada golongan guru yang merasakan
tidak banyak yang boleh dilakukan untuk mengubah atau meningkatkan keupayaan
matematik kanak-kanak kerana pada tanggapan mereka
terdapat
sekumpulan
kanak-kanak
malang
yang
sememangnya tidak cenderung kepada matematik.
3. Nombor dan bentuk yang mudah memadai bagi
kanak-kanak.
Ramai guru biasanya mempunyai konsep yang amat sempit
tentang kandungan matematik yang kanak-kanak perlu
belajar. Guru sering mengehadkan tumpuan mereka kepada
satu dengan satu, pengiraan mudah dan nombor dan mungkin
menamakan dan menyusun bentuk yang mudah sahaja, walaupun kanak-kanak boleh
11

Bab 1: Pengenalan
belajar kandungan bentuk yang jauh lebih kompleks. Adalah mengecewakan apabila
guru beranggapan bahawa matematik sering disamakan dengan aritmetik atau numerasi
(mungkin kerana ia sama dengan puisi dan seolah-olah di peringkat yang sama seperti
celik huruf).
4. Bahasa dan literasi adalah lebih penting daripada matematik.
Ramai guru awal kanak-kanak mendakwa bahawa bahasa dan literasi adalah yang mata
pelajaran yang paling penting yang perlu diajar kepada kanak-kanak; oleh itu memberi
tumpuan yang maksimum untuk kedua-dua mata pelajaran ini dan meninggalkan terlalu
sedikit masa untuk matematik. Walaupun guru-guru bercakap penuh semangat dan
yakin terhadap mata pelajaran bahasa dan literasi, mereka telah memekakkan telinga
mereka tentang pengajaran matematik!
5. Guru perlu menyediakan persekitaran fizikal yang diperkaya, langkah ke
belakang dan membiarkan kanak-kanak bermain.
Satu lagi salah faham yang biasa terjadi apabila peranan guru adalah untuk menyediakan
persekitaran fizikal yang kaya dengan pelbagai objek dan bahan-bahan matematik dan
beranggapan bahawa pembelajaran matematik akan berlaku secara kebetulan; melalui
penerokaan sendiri semasa bermain dengan terlalu sedikit partisipasi daripada guru.
6. Matematik tidak perlu diajar sebagai satu subjek
yang tunggal.
Ramai guru berkata mereka tidak lakukan dan tidak boleh
mengajar matematik sebagai satu mata pelajaran tunggal.
Mereka mempercayai bahawa matematik perlu dibincangkan
hanya apabila kanak-kanak menunjukkan minat atau apabila
ianya disepadukan atau diselitkan secara tidak langsung dalam
aktiviti-aktiviti lain (supaya kanak-kanak tidak tahu yang mereka
sebenarnya sedang mempelajari matematik).
Matematik adalah satu mata pelajaran teras yang penting di peringkat awal kanak-kanak dan
mencakupi banyak aspek. Mata pelajaran ini bertujuan untuk melahirkan individu yang
berketerampilan serta mengaplikasikan pengetahuan matematik dalam kehidupan harian secara
berkesan dan bertanggungjawab semasa menyelesaikan masalah dan membuat keputusan.
Malah, matematik merupakan jentera atau penggerak kepada pembangunan dan perkembangan
dalam bidang sains dan teknologi. Dengan itu, penguasaan ilmu Matematik perlu
dipertingkatkan dari semasa ke semasa dari peringkat awal lagi bagi menyediakan tenaga kerja
yang sesuai dengan perkembangan dan keperluan untuk membentuk negara maju.
Salah faham yang sering mengganggu dalam pendidikan matematik awal kanak-kanak
seharusnya tidak akan terus menjadi halangan secara halus ataupun terang-terangan dalam
melaksanakan amalan-amalan baru dalam bilik darjah matematik awal kanak-kanak. Guru-guru
semestinya memberi peluang kepada kanak-kanak untuk belajar matematik secara lebih
berkesan dan proaktif berdasarkan kepercayaan mereka sendiri!

12

Bab 1: Pengenalan

Kenal pasti beberapa salah faham yang dianggap oleh guru yang menyebabkan
kesukaran dalam pembelajaran matematik untuk kanak-kanak. Bincangkan dengan
memberikan beberapa contoh yang relevan.

1.6 PEMBELAJARAN MATEMATIK YANG MENYERONOKKAN

Guru hendaklah melaksanakan pengajaran dan

pembelajaran secara tersusun bagi mencapai standard
pembelajaran yang dihasratkan dan memastikan
pengalaman
pembelajaran
yang
bermakna,
menggembirakan, berkesan serta memberi motivasi
kepada kanak-kanak untuk belajar matematik. Kanakkanak memasuki alam persekolahan yang penuh dengan
segala macam idea-idea tentang nombor, bentuk,
peralatan, masa, dan wang; idea yang terbentuk daripada
ungkapan yang mereka dengar; apa yang mereka lihat di kaca televisyen atau di skrin komputer
mahupun dalam buku kanak-kanak dan di sekeliling mereka. Oleh itu, tidak lah menghairankan
jika ada sesetengah kanak-kanak yang membangunkan idea-idea yang sangat menarik dan
mungkin yang tidak betul mengenai konsep-konsep matematik.
Kaedah pengajaran seseorang guru merupakan komponen yang penting dalam sesi pengajaran
dan pembelajaran. Kaedah yang telah dirancang dengan baik akan membawa hasil prestasi yang
dikehendaki. Seseorang guru perlu mempunyai sifat kreatif yang boleh dibina melalui
pengalaman yang luas. Pengajaran dan pembelajaran matematik menjadi berkesan jika
berpusatkan pelajar. Unsur-unsur kreatif perlu diterapkan
dalam prinsip pengajaran dan pembelajaran yang
melibatkan guru, persekitaran dan kaedah pengajaran.
Guru perlu berilmu, berinisiatif dan memahami apa dan
bagaimana perlu mengajar serta mengapa dan bagaimana
pula pelajar perlu belajar matematik. Persekitaran yang
ceria dan kondusif juga akan merangsang pelajar untuk
belajar matematik.
Gunakan lah minat semula jadi kanak-kanak dalam matematik dan kecenderungan
mereka untuk menggunakan matematik untuk memahami dunia fizikal dan sosial
mereka
Kanak-kanak menunjukkan minat semula jadi dan keseronokan dalam matematik. Kajian
membuktikan bahawa sebelum kanak-kanak memasuki alam persekolahan, kanak-kanak secara
13

Bab 1: Pengenalan
spontan telah meneroka dan menggunakan matematik; sekurang-kurangnya permulaan intuitif
dan pengetahuan matematik mereka boleh menjadi agak kompleks dan canggih. Setiap hari,
dalam aktiviti bermain, kanak-kanak sering meneroka idea-idea dan proses matematik; sebagai
contoh, mereka menyusun dan mengelaskan, membandingkan kuantiti dan menganalisis bentuk
dan corak.
Matematik membantu kanak-kanak memahami dunia fizikal dan sosial di sekeliling mereka,
dan kanak-kanak secara semula jadi cenderung untuk menggunakan matematik dengan cara ini;
(Dia mempunyai lebih daripada saya!; Baju itu tidak akan muat dipakai - ianya terlalu
besar). Dengan mengambil kesempatan ke atas pengalaman itu dan dengan berhati-hati
merancang pelbagai pengalaman dengan idea-idea matematik dalam fikiran; guru boleh
memupuk dan melanjutkan rasa dan faedah matematik kepada kanak-kanak. Oleh kerana
pengalaman kanak-kanak itu pada asasnya membentuk sikap mereka terhadap matematik, iklim
yang menarik dan menggalakkan untuk pengalaman awal kanak-kanak dengan matematik
adalah penting; di mana ianya membina keyakinan dalam keupayaan kanak-kanak untuk
memahami dan menggunakan matematik. Dalam erti kata lain, untuk melihat matematik
sebagai dalam jangkauan dan capaian mereka. Di samping itu, pengalaman yang positif dengan
menggunakan matematik untuk menyelesaikan masalah membantu kanak-kanak untuk
membangunkan kecenderungan seperti rasa ingin tahu, imaginasi, fleksibiliti, daya cipta dan
ketekunan yang akan menyumbang kepada kejayaan masa depan kanak-kanak di dalam dan di
luar sekolah.
Kanak-kanak mudah faham apabila guru menggunakan bahan bantu mengajar dalam pengajaran
dan pembelajaran matematik. Guru-guru yang menggunakan bahan bantu mengajar seperti
komputer, surat khabar, buku teks, carta dan sebagainya dapat menyampaikan isi pelajarannya
dengan mudah, menarik dan berkesan bahkan ia juga dapat memberi rangsangan kepada kanakkanak untuk memahami sesuatu konsep dengan mudah. Di samping itu, penggunaan bahan
bantu mengajar juga dapat membantu guru menjelaskan konsep yang memerlukan pendedahan
dan penglibatan kejadian yang sebenar dalam kehidupan; malah guru perlu menggunakan objek
sebenar atau konkrit dalam pengajaran dan pembelajaran untuk memberikan pengalaman dan
membantu kanak-kanak membina idea-idea abstrak dan pengetahuan baru matematik mereka.
Kanak-kanak belajar matematik melalui pengalaman dan
pengamatan sesuatu perkara. Selain daripada itu, kanakkanak juga dapat meningkatkan pemikiran dengan
menghasilkan konsep baru. Ini bermakna pengetahuan boleh
dianggap sebagai koleksi konsep-konsep dan tindakantindakan berguna berpandukan kepada keadaan dan masa
yang diperlukan.
Kanak-kanak itu ibarat bekas yang kosong dan guru berperanan untuk memenuhkan bekas
tersebut dengan ilmu pengetahuan. Guru juga berperanan untuk membimbing kanak-kanak
untuk menghadapi cabaran pada masa hadapan. Seharusnya kanak-kanak belajar melalui
pengalaman dan membentuk ilmu pengetahuan berdasarkan permainan dan eksperimen dan
tidak bergantung sepenuhnya dengan guru. Guru hanyalah seorang fasilitator yang akan
memantau perkembangan kanak-kanak dalam mempelajari sesuatu konsep.
14

Bab 1: Pengenalan

Bagaimana kah seorang guru boleh mewujudkan dan menyediakan pembelajaran

matematik yang menyeronokkan dan bermakna kepada kanak-kanak. Terangkan
dengan contoh-contoh yang relevan.

1.7 KEBIMBANGAN MATEMATIK PERANAN IBU BAPA

Seawal di tadika, kanak-kanak diperkenalkan

kepada matematik. Seterusnya di sekolah rendah,
kanak-kanak
akan
mempelajari
kemahiran
matematik seperti penambahan, penolakan,
pendaraban, pembahagian dan banyak lagi
kemahiran matematik yang lain. Walaupun
matematik boleh menyeronokkan dan mencabar
bagi sesetengah kanak-kanak, ia juga boleh menjadi
satu pengalaman yang sangat berbeza untuk orang
lain. Bagi kebanyakan murid, bekerja dengan nombor dan konsep matematik boleh membawa
kepada kebimbangan matematik, di mana mereka boleh membangunkan satu ketakutan dan
tekanan kepada matematik. Mereka merasakan kebimbangan mengenai apabila tidak mendapat
jawapan yang betul dan tidak memahami apa yang diajar oleh guru. Mereka mungkin berasa
kecewa dan kecewa kerana tidak berjaya dalam matematik dan boleh membangunkan perasaan
tidak suka kepada mata pelajaran matematik di mana ia akan menjadikan pembangunan
kemahiran matematik yang lebih sukar dicapai (Katherine Lee, 2012).
Kanak-kanak
membangunkan
kebimbangan
matematik apabila mereka tidak menguasai
kemahiran matematik pada waktu awal dan kemudian
sentiasa disogokkan dengan kemahiran tambahan
matematik sedangkan mereka masih belum dapat
menguasai pengetahuan asas. Sama seperti sebuah
bangunan yang kukuh tidak boleh didirikan di atas
asas yang goyah, menjangkakan kanak-kanak untuk
mendapatkan kemahiran matematik baru apabila
mereka tidak menguasai asas-asas boleh membawa
kepada kurangnya keyakinan dan mulanya kebimbangan mengenai matematik. Tetapi ini adalah
apa yang boleh berlaku apabila kanak-kanak mencuba berkali-kali untuk mencari jawapan yang
betul kepada masalah matematik tanpa memahami konsep pada awal pembelajaran. Kanakkanak seusia mereka melihat rakan-rakan mereka yang cemerlang dalam matematik dan mula
15

Bab 1: Pengenalan
membangunkan kepercayaan bahawa mereka adalah seperti tidak semula jadi pandai
matematik seperti kanak-kanak yang lain. Ini boleh membawa kepada keraguan diri dan
keengganan mereka untuk berusaha lebih gigih untuk meningkatkan kemahiran matematik
mereka sendiri.
Ibu bapa boleh membantu kanak-kanak mengatasi kebimbangan
matematik dengan menawarkan jaminan, bantuan praktikal, dan
dengan membuat ianya menyeronokkan. Yang paling penting,
mereka boleh menetapkan suasana yang membangunkan sikap
positif kanak-kanak terhadap matematik sendiri dan cuba untuk
mencari jalan untuk menggunakan nombor sebanyak mana yang
mereka boleh dengan anak-anak mereka dalam kehidupan
seharian bersama-sama.
Berikut adalah beberapa cara di mana ibu bapa boleh membantu anak-anak mereka untuk
mengelakkan tekanan kebimbangan matematik:
1. Bermain permainan matematik
Dapatkan beberapa permainan papan nombor seperti monopoli atau menggunakan
beberapa peralatan dapur yang biasa untuk bermain dengan nombor; bermain permainan
yang melibatkan nombor dan berorientasikan matematik adalah cara terbaik untuk
membuatkan pembelajaran matematik itu menyeronokkan dan dapat menarik kanakkanak melakukan matematik.
2. Berhati-hati dengan sikap anda sendiri kepada matematik
Adakah anda pernah mengatakan perkara-perkara seperti berikut; Saya tidak pandai
matematik, ataupun Saya tidak suka matematik. Jika ya, pertimbangkan untuk
mengubah sikap anda; atau sekurang-kurangnya tidak menyuarakan idea-idea negatif
anda terhadap matematik secara terang-terangan kepada kanak-kanak. Anak anda
melihat dan belajar daripada anda; dan jika anda meluahkan perasaan negatif tentang
matematik dan bukannya bercakap tentang keseronokan dan aspek-aspek penting dalam
matematik, maka apa yang anda lakukan kepada anak adalah sesuatu yang amat
merugikan.
3. Praktis bersama dengan anak anda
Apabila munculnya kemahiran matematik seperti penambahan, penolakan, pendaraban,
dan pembahagian, tiada apa yang penting melainkan praktis atau amalan. Pembelajaran
fakta pendaraban adalah suatu latih tubi. Membaca jadual pendaraban dalam perjalanan
ke sekolah, ataupun apabila anak anda mandi dan semasa bercerita pada waktu malam
ataupun apa sahaja peluang yang anda miliki semasa bersama anak anda untuk
menekankan kemahiran matematik. Cetak lembaran kerja matematik dan selesaikan
masalah matematik tersebut dengan melakukan perkara-perkara yang menyeronokkan
dan mencabar seperti menetapkan masa untuk anak anda menyelesaikan dan sesudah itu
memberikan mereka ganjaran yang sewajarnya apabila dapat membereskan dalam masa
yang ditetapkan.
4. Buangkan idea bahawa sesetengah orang tidak pandai matematik.
Ini adalah mesej penting untuk kanak-kanak perempuan; yang lazimnya mengambil
16

Bab 1: Pengenalan
salah tanggapan di dunia hari ini bahawa prestasi matematik kanak-kanak lelaki adalah
lebih baik daripada perempuan. Walaupun beberapa pakar-pakar telah menyatakan
bahawa jurang gender yang matematik tidak lagi wujud, penyelidik lain telah berhujah
bahawa sebab bagi perbezaan itu mungkin rumit dan pelbagai; termasuk lah kegagalan
ibu bapa dan pendidik untuk memupuk kemahiran matematik kanak-kanak perempuan.
Tidak yakin dalam matematik, tekanan sosial untuk kanak-kanak perempuan untuk tidak
berjaya dalam matematik, sikap ibu bapa serta kegagalan untuk mengenal pasti
kemurungan matematik kanak-kanak perempuan pada awal lagi akan menyebabkan
kebimbangan matematik menjadi bertambah teruk dari masa ke semasa.
5. Dapatkan bantuan awal
Berpegang kepada subjek jurang gender bagi matematik, satu kajian yang menarik
daripada Universiti Illinois di Urbana-Champaign, Amerika Syarikat telah mendapati
bahawa jurang gender matematik di antara pelajar perempuan dan lelaki meluas di
antara prasekolah dan Gred 5 (11-12 tahun). Selain itu, kajian ini menunjukkan bahawa
ramai guru melakukan kesilapan dalam pemerhatian terhadap pelajar perempuan dalam
kelas semasa menyiapkan tugasan sebagai petunjuk bahawa mereka memahami
pembelajaran matematik, sedangkan pada hakikatnya mereka tidak boleh menyelesaikan
masalah matematik tersebut. Tanpa mengira jantina, seorang guru perlu memastikan
bahawa kanak-kanak itu benar-benar memahami bahan pembelajaran; malahan
sekiranya kanak-kanak itu menghadapi masalah, ibu bapa dan guru semestinya
memberikan bantuan secepat yang mungkin.
6. Membantu anak anda melupakan kesilapan
Salah satu perkara terbaik yang boleh ibu bapa lakukan adalah membantu anak-anak
membangunkan kemahiran matematik dan belajar pelajaran akademik yang lain dan
memberi jaminan kepada mereka bahawa kesilapan dalam kehidupan adalah sesuatu
yang akan berlaku dan kesilapan itu memberikan mereka peluang pembelajaran. Jika
anda boleh membantu anak anda meletakkan kesilapan matematik dalam perspektif
yang betul dan mengingatkan kanak-kanak bahawa kesilapan akan membantu mereka
belajar, anak anda akan kurang berkemungkinan untuk membangunkan kebimbangan
matematik.

a.
b.

Apakah itu kebimbangan matematik? Perihal kan bagaimana ia memberi kesan

kepada pembelajaran matematik kanak-kanak.
Bincangkan peranan yang boleh dimainkan oleh ibu bapa bagi mengatasi
kebimbangan matematik kanak-kanak. Sokong jawapan anda dengan memberikan
contoh-contoh yang berkaitan.

17