Hikayat Datu Banua Lima
Hikayat Datu Banua Lima
Sakitar abad ke-5 M badiri sabuah Karajaan nang marupakan karajaan pamulaan di
Kalimantan selatan, jauh sabalum badirinya karajaan Nagara Dipa, karajaan
tarsabut bangaran karajaan Tanjungpuri. Barmula badirinya karajaan Tanjungpuri
adalah wayah kadatangan bubuhan Imigran Malayu asal Karajaan Sriwijaya di pulau
Sumatera sekitar Tahun 400-500 Masehi, ulih karana kabudayaan imigran Malayu
sudah maju, lalu bubuhannya mandiriakan kampung nang lawas kalawasan baubah
jadi sabuah Karajaan halus. Bubuhan Imigran Malayu nintu banyak nang kawin wan
panduduk satampat yakni bubuhan urang Dayak (Maanyan, Bukit, Ngaju), sahingga
Karajaan Tanjungpuri nangintu panduduknya bubuhan Malayu wan Dayak.
Parpaduan kadua suku nintu ahirnya kaina manurun akan suku Banjar.
Samantara sekitar 3000-1500 SM untuk partama kalinya Imigran dari Yunnan di
Chinna Selatan datang ke tanah Borneo mereka inilah padatuan bubuhan urang
Dayak atau istilahnya Melayu tua. Ba abad-abad lawasnya Karajaan Tanjungpuri
badiri, panduduknya makmur wan sajahtera, hidup damai jua bahagia. Pada Tahun
1309 M badiri jua sabuah Karajaan bubuhan urang Maanyan nang bangaran Nan
Sarunai kadua karajaan ni bakulaan rakat banar kada suah bahualan. Walau babida
kayakinan karana Karajaan Tanjungpuri kabanyakan pangikut ajaran Buddha
sadangkan Kerajaan Nan Sarunai kabanyakan pangikut ajaran Kaharingan tapi
kadua karajaan tatap saling mahurmati. Kadua karajaan sama-sama jua bakumitmin
manjaga alam lingkungan kada hakun manambang batu bara nang banyak ada di
wilayah karajaan, apalagi mananam sawit karana wayah nintu kadada jua balum
nang hakun manukari.
Karajaan Tanjungpuri baisian lima ikung Panglima, Nang Partama bagalar Panglima
Alai urangnya ahli pulitik wan strategi, Nang Kadua Panglima Tabalong awaknya
ganal kuat banar urangnya wan bajiwa kasatria, Nang Katiga Panglima Balangan
urangnya bungas, pintar wan katuju manuntut ilmu sadangkan nang ka ampat wan
kalima urangnya kambar bagalar Panglima Hamandit wan Panglima Tapin nang
badua ni urangnya pamanasan, pangarasan wan pawanian. Kalimanya
badangsanak, anak dari Datu Intingan (dangsanaknya Datu Dayuhan Kapala suku
Dayak Maratus) wan Dayang Baiduri (Putri Imigran Melayu katurunan Sriwijaya).
Pardagangan dari kadua karajaan ni rami banar, banyak kapal matan Sumatera,
Sulawesi, Jawa, Cina bahkan ada nang datang dari Arab sana badagang ka kadua
karajaan nintu. Kabatulan dua Karajaan ni sama-sama Baisian sungai ganal. Hasil
alam kadua karajaan ni malimpah, kada hiran sampai istana karajaannya gin
balapis amas, ka amanan tarjaga bangat kadada bamaling apalagi bigal, karana
rakyatnya makmur sabarataan, ulih karana itu kadua karajaan kada mamarlu akan
pasukan nang banyak gasan manjaga ka amanan.
Wayah nintu Karajaan Majapahit lagi ba napsu banar handak manguasai Nusantara.
Gara-garanya Maha Patih Gajah Mada tamakan sumpah handak manguasai
mandraguna. Di umpat akan jua bubuhan tukuh parsilatan baik nang gulungan
hitam atawa gulungan putih, samunyaan siap batampur salain 10.000 pasukan
dikirim jua 100 ikung pasukan Bhayangkara pasukan khususnya Majapahit nang
sangat tarkanal itu
Pada Tahun 1222 tarjadi Perang Ganter antara Ken Arok (Raja Singosari) malawan
Kertajaya (Raja Kediri). Dalam partampuran itu ahirnya Kertajaya mati wan Kerajaan
Kediri runtuh. Ulih Ken Arok sisa-sisa pasukan Kediri di kapung wan dibunuhi,
batahun-tahun bubuhan sisa kaluarga Karajaan Kediri kasana kamari mangungsi. Di
antara katurunan bubuhan Kerajaan Kediri nang dalam palarian tarsabut adalah
Empu Jatmika, seorang saudagar nang padatuannya suah jadi tim suksis Prabu
Kertajaya Raja Kediri. Empu Jatmika mamutus akan handak tulak madam, karana
karir pulitiknya di tanah Jawa sudah habis dapatnya Dinasti Ken Arok. Empu Jatmika
ni baisian anak ngarannya Lambungmangkurat wan Mandastana. Inya dapat bisikan
aruah padatuannya supaya mancari tanah nang babau harum, imbah babulan-bulan
mangarungi lautan mamakai kapal Prabayaksa ahirnya sampai rumbungan Empu
Jatmika ka sabuah pulau nang tanahnya harum banar baunya. Di parsimpangan
duabuah sungai Empu Jatmika bamandak wan bamukim, sasain lawas parmukiman
samakin rami ahirnya pada Tahun 1387 Empu Jatmika mandiriakan Karajaan nang
dingarani Nagara Dipa. Walau sudah bawujud karajaan tapi sabujurnya Nagara Dipa
kada baisian Raja, karana Empu Jatmika marasa lain katurunan Raja, jadi takutan
maangkat diri jadi Raja, kaluku kualat kada tahan manyandang, walau damikian
sidin tatap manjalan akan ruda pamarintahan, sadangkan rajanya di ulah akan
bawujud patung haja.
Pada Tahun 1358 Kerajaan Majapahit mangirim ekspedisi militer nang kadua ka
pulau Borneo, pasukan nang dikirim jauh lebih kuat wan ganal dibanding akan
ekspedisi nang partama, pasukan dipimpin langsung ulih Laksamana Nala yang
tarkanal itu, ada sakitar 10.000 labih pasukan nang di datang akan. Karajaan Nan
Sarunai nang kada manyangka kadatangan musuh ahirnya kada kawa babuat napanapa lagi, total pasukan karajaan kada labih pada 2.000, sadangkan utusan nang
dikirim ka Karajaan Tanjungpuri minta bantuan talambat datang. Sabujurnya
sabalum kadatangan pasukan nang ganal nintu, bubuhan karajaan Majapahit sudah
mangirim akan pasukan mata-matanya badahulu nang tarkanal dengan sabutan
pasukan Telik Sandi, mandua tahun pasukan telik sandi ni mampalajari kalamahan
wan kalabihan Karajaan Nan Sarunai wan Tanjungpuri dengan manggunakan
metode analisa SWOT.
Dengan samangat dalas mati babantal tumbak dari pada hidup diparbudak,
Karajaan Nan Sarunai mati-matian baperang mampartahankan karajaannya walau
pada ahirnya karajaan Nan Sarunai kawa di takluk akan. Rajanya nang bangaran
Raja Anyan mati di tangan Laksamana Nala. Tampat matinya Raja Anyan wayahni
badiri sabuah Masjid di daerah Banua Lawas. Sadangkan Pangkalima Angkin basarta
tujuh ikung anak Raja Anyan yaitu Jarang, Idong, Paning, Engko, Engkai, Liban dan
Bangkas gaib kada katahuan, ujar habar bukah ka alam subalah jadi urang gaib,
sadangkan sisa-sisa kaluarga karajaan ada nang mangungsi ka hulu Barito, ada
nang ka hilir Kapuas, ada nang ka wilayah Kahayan ada jua nang ka daerah
pagunungan Maratus, sabab arah ka karajaan Tanjungpuri sudah di jaga katat
pasukan Majapahit.
Imbah barhasil manunduk akan Karajaan Nan Sarunai, pasukan Majapahit basiapsiap pulang manyarang Karajaan Tanjungpuri. Mandangar Pasukan Majapahit
handak manyarang, lalu basiap sadia ai saluruh panduduk Karajaan Tanjungpuri.
Kalima ikung panglima andalannya sudah siap sadia jua, kabulujuran bubuhannya
sudah manamat akan mangaji wadah abahnya nang bangaran Datu Intingan wan
tamat jua sudah mangaji kawadah Julaknya nang bangaran Datu Dayuhan di
gunung Maratus sana, masing masing sudah mawarisi ilmu-ilmu dari dua Datu Sakti
Tanah Borneo tarsabut. Bubuhannya babagi tugas, Panglima Alai batugas ma atur
strategi perang, Panglima Tabalong batugas di baris pamukaan gasan perang
tanding sabalum partampuran dimulai, panglima Balangan batugas manjaga Raja
wan kaluarga Raja, sadangkan Panglima Amandit wan Panglima Tapin batugas
mahadapi bubuhan tukuh dunia parsilatan. Mandangar karajaan handak di sarang
urang lalu turunan jua bubuhan panglima Dayak nang badiam di hutan-hutan wan
di gunung-gunung nang kaya Panglima Pitap, Panglima Sampanahan wan Panglima
Paramasan anaknya Datu Dayuhan nang masih basapupu wan kalima panglima
Tanjungpuri tadi. Kada katinggalan jua bubuhan tukuh parsilatan tanah Borneo.
Bubuhan bibinian, urang tuha wan kakanakan di ungsi akan badahulu ka Gunung
Maratus tampat nang aman. Sadangkan Dua Datu Sakti yaitu Datu Dayuhan wan
Datu Intingan marasa balum saatnya turun gunung karana asa yakin haja wan
kamampuan anak wan kamanakannya.
Kada lawas di parbatasan Karajaan muncul pasukan Majapahit sing banyakan,
talihat jua ada pasukan bakuda wan pasukan bagajah. Imbah kadua pasukan saling
bahadapan sabagaimana kabiasaan zaman wayahnintu sabalum paparangan
dimulai, kadua balah pihak manyurung jaguannya masing-masing gasan perang
tanding. Dipihak Majapahit maju saikung manusia nang tinggi basar parak dua
meter saku tingginya mambawa gada sing ganalan, jaguan Majapahit ti bangaran
Senopati Gajah Sora, basurak pasukan Majapahit maliat Jaguannya maju. Kada
lawas matan barisan pasukan Tanjungpuri maju jua saikung manusia nang kada
kalah ganal, awaknya batukul-tukul satirik kada sing bajuan itulah Panglima
Tabalong nang ganalnya kaya raksasa mambawa Parang Mandau sing ganalan, saku
mun manyumbalih gajah ha sakali tabas gin bisa panggal, lalu basurak ai jua
bubuhan pasukan Tanjungpuri
Perang tanding antara jaguan Majapahit nang bangaran Senopati Gajah Sora
malawan Jagoan Tanjungpuri nang bangaran Panglima Tabalong di mulai.
Gadabukan bubuhannya batungkih nang saikung pakai Gada saikungnya baparang
Mandau, sakalinya badudua sama pada bakajian taguh wan sama-sama bakajian
gancang. Senopati Gajah Sora ni baisian ilmu Watu Raga nang maulah awaknya
karas kaya batu mahing kada tadas ditimpas, sing banyakan sudah inya mamatii
Lowo Ijo mandapat tugas gasan mahabisi bubuhan panglima karajaan Tanjung puri.
Tapi di tangah kakadapan malam nintu nampak jua sapasang sorot mata manatap
tajam, matan tadi inya kada lapas manjanaki humbaya nang malibas masuk
kadalam basis partahanan pasukan Tanjungpuri. Kamana haja si Lowo Ijo bagarak di
umpatinya. Sadar bahwa sudah katahuan, maka Lowo Ijo bamandak mahadang
urang nang matan tadi maumpati inya tarus, sakalinya nang ma umpati tadi
Panglima Hamandit. pilih mati atawa manyarah baik-baik ikam garatak Panglima
Hamandit Haha..jaga muntung ikam kakanak ai, ikam balum tahu wan siapa
bahadapan, aku ni si Lowo Ijo tokoh sakti dunia hitam di tanah Jawa sahut Lowo Ijo
Kada banyak pander lagi di sarangnya langsung si Lowo Ijo ulih Panglima Hamandit
wan pukulan tangan kosong, capat bangat garakannya wan ringan tapi
mangandung tanaga, tapi nang ngaran Lowo Ijo ni pandikar pilih tanding, sakali
manjajak tanah haja maluncat sing tinggian Lowo Ijo ka atas mahindar pukulan
barantai nang sambung manyambung matan Panglima Hamandit, tapi panglima
Hamandit lain urang sambarangan jua karana inya lawas malang malintang di dunia
parsilatan tanah Borneo sabalum inya manjadi panglima Karajaan Tanjungpuri, ilmu
silatnya aliran campadih nang manjadi andalan lima panglima badangsanak nang
manjadi panglima karajaan Tanjungpuri. Sarangan tadi rupanya tipuan haja karana
kada lawas inya mangaluar akan tandangan kilat baputar sambil tarabang ka arah
Lowo Ijo nang masih malayang di udara. Takajut banar si Lowo Ijo parak banar
sudah inya kana tinjak untung inya kawa mambuang awak ka higa walau akibatnya
inya tagulung di tanah karana kahilangan ka saimbangan dapat sarangan nang sing
capatan. Itulah jurus silat aliran campadih nang bangaran Bakantan Hamuk.
Maliat parmainan silat panglima Hamandit nang luar biasa, si Lowo Ijo kada handak
mambuang waktu wan tanaga lagi inya langsung mangaluar akan kajiannya nang
sangat tarkanal wan di takutani di tanah Jawa yaitu ilmu Sosro Birowo ujar bila
kana pukulan Sosro Birowo nangini, batu nang ganalnya kaya hadangan gin bisa
hancur. Maliat musuh mangaluar akan kajiannya lakas jua Panglima Hamandit
mangaluar akan kajiannya jua nang bangaran Sayipi Api ujar habar napa haja
nang kana pukulan sayipi api nangini jarang nang kawa batahan hidup jangankan
kana pukulannya tagatuk tangannya gin puhun ganal bisa layu daunnya wan kada
lawas mati. Ilmu Sayipi Api nangini ulahan Datu Intingan, kada sambarang urang
kawa malajari ilmu nangini karana mun kada tahu caranya bisa manimbul akan
mudarat nang luar biasa. DAGUMM tadangar bunyi ladakan sing hangkuyan
wayah kadua ilmu pukulan tadi ba adu, takipai badudua si Lowo Ijo wan Panglima
Hamandit, si Lowo Ijo tatilantang kada singgarakan lagi, tangannya sampai kabahu
hangit, samantara Panglima Hamandit tarabah jua laip. Bagitu dahsatnya banturan
kadua ilmu tuti sampai dadaunan guguran, parsis ladakan di Hotel Marriot tapi
anihnya bubuhan pasukan panjaga kadada nang tabangunanya, itulah kahibatan
ilmu si Lowo Ijo nang bangaran ilmu sirep kawa mambius urang taguringan
sampai bunyi patir gin kada mandangar lagi karana liwar janaknya. Pas wayah nintu
kada lawas muncul pulang humbaya hirang sakalinya ada urang babaju hirang nang
datang, rupanya salain ma utus si Lowo Ijo, Laksamana Nala yang cerdas dan
bapangalaman nintu ma utus pambunuh bayaran lainnya jua nang bangaran
Gagak Ireng gasan malapis si Lowo Ijo, urangnya tinggi kurus babaju hirang
salawar hirang, Gagak Ireng ni marupakan tokoh parsilatan nang kada kawa
ditangguh umpat golongan mana, mahanu inya umpat bagabung wan golongan
putih, mahanu umpat jua bagabung wan golongan hitam, tagantung
kapantingannya asal ada haja nang hakun mambayari banyak inya umpati, ujar
habar ilmu andalannya adalah Belati Terbang ilmu manawak balatinya bidik banar
maka di aliri tanaga dalam ha pulang, tawakan balatinya bisa manambus dinding
waja. Maliat Lowo Ijo kada singgarakan lagi lakas inya baparak, maliat ka adaan si
Lowo Ijo takajut banar inya, lakas inya mangaluar akan balatinya lalu di tataknya
kadua tangan Lowo Ijo nang hangit tadi, imbah manatak tangan Lowo Ijo di
totoknya jalan darah di tangan Lowo Ijo sakira kada pandarahan, rupanya imbah ba
adu pukulan tadi kakuatan ilmu sayipi api ampun Panglima Hamandit kawa
manambus ilmu pukulan sosro birowo si Lowo Ijo. Bila tangannya nang hangit ti
kada lakas ditatak bisa malalar ka sabarataan awak wisa pukulan sayipi api tadi.
Imbah manatak tangan Lowo Ijo inya ma itihi ka arah Panglima Hamandit nang
tatirungkup laip, rupanya efek pukulan Sosro Birowo harat jua sampai maulah
Panglima Hamandit laip. Maliat Panglima Hamandit kada badaya timbul niat jahat
Gagak Ireng, diparakinya Panglima Hamandit nang kada sing garakan lagi, imbah
parak di arah akannya balati ka dada Panglima Amandit handak dicucuk akannya.
BUNGUL bangat siapa ikam ni pangacut banar handak manikam urang laip tibatiba ada suara di balakang Gagak Ireng Takajut bangat Gagak Ireng Maliat muncul
seorang nang muhanya mirip banar wan Panglima Hamandit, sakalinya Panglima
Tapin sudah badiri di balakangnya sambil bakacak pinggang Manahan sarik maliat si
Gagak Ireng handak babuat culas wan dingsanak kambarannya, rupanya ilmu sirep
Lowo Ijo kada tadas mampangaruhi Panglima Tapin.
Maliat kadatangan Panglima Tapin, sacapat kilat Gagak Ireng manawak akan balati
tadi pakai tanaga dalam ka arah Panglima Tapin, maluncur sing darasan balati tuti,
namun Panglima Tapin kada handak mambuang waktu, di kibas akannya tangannya
ka muka, lalu mandisap hawa dingin kaluar sing darasan mahantam balati terbang
ampun Gagak Ireng, langsung takipai belati tuti patah tiga, Panglima Tapin nang
salain harat main kuntau harat jua manari japin ni kada alang-alang lagi mangaluar
akan ilmunya, rupanya tadi tu pukulan Sayipi Angin tingkat ka-10 atau tingkatan
nang paling harat, imbah mahantam balati tuti, angin pukulan Sayipi Angin ti
batarus mahantam Gagak Ireng, tapi hirannya awak Gagak Ireng kada papa,
bagarak gin kada kana Pukulan Sayipi Angin tuti.
Ha..ha..ha saitu haja kah ilmu bubuhan Panglima Tanjungpuri ujar Gagak Ireng ma
nawa akan Panglima Tapin.
Babaya Imbah tatawa langsung muntah darah si Gagak Ireng, matan hidung,
talinga sampai mata kaluar darah, itulah kahebatan ilmu pukulan Sayipi Angin
ampun Panglima Tapin, bujur pang mun kana luarnya kada papa tapi sabanarnya
efek pukulan ti mahancur akan organ di dalam awak. Ilmu Sayipi Angin ni ulahan
Datu Dayuhan matan Gunung Maratus. Syarat manguasai ilmu ni ngalih bangat wan
ilmunya saurang nang mamilih bajuduh wan urangnya. Imbah kaluar darah matan
muntung, talinga sampai mata nintu lalu mati salajur ai si Gagak Ireng dalam ka
adaan nang manyadihkan wan manakutkan.
Imbah nintu badadas Panglima Tapin mamaraki Panglima Hamandit nang masih laip,
imbah dipariksanya sakalinya kada papa, banyak nang baiknya haja lagi, imbah
disalur akannya tanaga dalam ka awak Panglima Hamandit ba angsur-angsur laluan
inya sadar.
dasar harat nang ngaran kajian Sosro Birowo tu sakalinya ujar Panglima
Hamandit gagarunum.
tapi harat lagi ilmu Sayipi Api ampun ikam Dit ai, ca itihi ha si Lowo Ijo, caka
tangannya kada lakas di tatak kawannya bisa hangit sa awakan urangnya ujar
Panglima Tapin.
Bingung Panglima Hamandit maliat ada dua ikung urang garambangalan tarabah
nang saikung pagat tangan saikungnya limbui darah, imbah nintu kada lawas gigir
bubuhan pasukan Tanjungpuri kamasukan panyusup, malam nintu jua bubuhan
panglima langsung rapat gasan ma antisipasi kajadian-kajadian salanjutnya.
Isuknya giliran pihak pasukan Majapahit nang gigir, di muka parkimahan pasukan
ada dua sosok tubuh, saikung sudah mati saikungnya ma antara, dua sosok tubuh
nintu kada lain si Lowo Ijo wan Gagak Ireng. Sing sarikan Laksamana Nala, hari
partama haja sudah kahilangan tiga ikung jaguan andalannya yaitu Senopati Gajah
Sora, Lowo Ijo wan Gagak Ireng. Hari ini inya batekad akan manyarang pasukan
Tanjungpuri habis-habisan. Pasukan Bhayangkara disiap akannya gasan
manangkap Raja Tanjungpuri hidup-hidup gasan dijadiakan bukti ka hadapan Gajah
Mada. Imbah tarumpit sangkakala babunyi lalu tarjadilah perang nang sungguh
hibat, sakali ni bubuhan pasukan Majapahit bagarak frontal dengan mamanfaat
akan kalabihan pasukannya nang bajumlah labih banyak di banding Tanjungpuri,
taktik nang kaya ini memang maulah perang lakas tuntung tapi tantunya korban
akan lebih banyak. Pasukan Gajah berada di baris pamukaan mambuka jalan,
tahambur pasukan Tanjungpuri, sing banyakan nang matian di jajak gajah, abut
Panglima Tabalong nang ada di barisan muka mahadang sarangan musuh.
Bubuhannya memang kada suah batampur malawan pasukan bagajah ni
sabalumnya. Maliat ka adaan nang damikian lalu bahimat Panglima Alai nang
bartanggung jawab ma atur strategi pasukan mamutar utak, imbah itu inya
kaingatan sasuatu, di kiyaunya Panglima Pitap, dibisikinya sasuatu katalinga
Panglima Pitap nang masih sapupunya, angguk-angguk ha si Panglima Pitap ti
paham.
Di tangah-tangah sarangan pasukan Gajah ti, timbul gigir saluruh pasukan
Majapahit imbah munculnya tiga orang sakti nang tarabang kada bajajak di tanah,
sakalinya nang batiga ti Panglima Pitap, Panglima Sampanahan wan Panglima
Paramasan, bubuhan Panglima Dayak nang marupakan sapupunya Panglima
ayuha mun kaputusan ikam kaya itu, tapi mun aku kalah manang tatap kada
pacang manyarah akan karajaan Tanjungpuri gasan tunduk kapada Majapahit,
barsiap-siaplah sahut Panglima Alai.
Lalu kaduanya bakalahi satu lawan satu mandaru-daru babunyi tumbak Naga
Geni ampun Laksamana Nala garakannya sing capatan manyambar-nyambar kaya
ular naga sabagai sanjata pusaka ganggaman tantunya tombak Naga Geni
mampunyai kakuatan gaib. Tombak inilah nang mambunuh Raja Anyan raja
Karajaan Nan Sarunai. Tiap kali tumbak Naga Geni manyambar jangankan kana
hujung tumbaknya, kana anginnya gin barasa panas, tapi panglima Alai gin baisi
ganggaman jua sanjata babantuk karis nang bangaran Balitung dangan lincahnya
Panglima Alai mamutar sanjatanya manangkis sarangan tombak Laksamana Nala
wan tiap ada kasampatan baganti manyambar manyarang, Balitung ni sabujurnya
sanjata nang jarang di pakai bakalahi karana sipat pusaka Balitung tu gasan
malindungi, namun kali ini rupanya Balitung tapaksa mangaluar akan apuahnya
nang sanggup manetralisir hawa panas tumbak Naga Geni. Bila kadua sanjata ba
adu kaluar kambang api, babunyi karintingan, tuhuk sudah bakalahi pakai sanjata,
tapi sama-sama kada kawa saling ma alah akan, lalu bubuhannya pakai ilmu
kasaktian pulang. Laksamana Nala langsung mangaluar akan Kajiannya nang
bangaran Panca Raga Laksamana Nala ba ubah jadi lima ikung, kalimanya
mangurung Panglima Alai, abut Panglima Alai kada katangkisan, bingung inya
handak mahantam nang mana. Itulah kahibatan ilmu Panca Raga, inya dapat ma
alih sukmanya ke setiap raganya nang bajumlah lima, satiap panglima Alai
mahantam salah satu dari lima raga, maka sukma nang kana hantam bapindah ka
raga sautingnya, suah salah satu raga Laksamana Nala hancur hangit sa awakan
kana pukulan sayipi api nang di lapas akan Panglima Alai, tapi tiba-tiba sukmanya
bapindah ka raganya nang lain, sadangkan nang hancur kana pukulan sayipi api ti
hidup pulang ba asa. Karana sudah tahu kaharatan ilmu Laksamana Nala lalu
Panglima Alai mangaluar akan ilmu nya nang paling hanyar nang bangaran Badai
Gunung Maratus ilmu ni hanyar haja di ulah akan Datu Dayuhan wan Datu Intingan
di puncak Maratus sana imbah balampah 40 hari 40 malam wan kada suah lagi di
guna akan. Ibaratnya ilmunya ni masih puga kaluaran pabrik.
Kita satumat bajinguk ka partarungan antara Panglima Balangan nang mangaluar
akan ilmu Gajah malawan Senopati Arya Diparaja nang mangaluar akan ilmu
Lembu sekilan limbui sudah paluh kaduanya. Panglima Balangan nang urangnya
bungas pas mangaluar akan ilmu Gajah baubah jadi mambari takutan, awaknya
baganal wan bawarna hijau kaya Hulk ilmu Gajah ni ulahan Datu Dayuhan wan
Datu Intingan wayah lagi anum pas madam ke negeri Siam, di sana kaduanya dapat
inspirasi maulah ilmu Gajah. Samakin lawas ahirnya Senopati Arya Diparaja ka
uyuhan mangaluar akan ilmu Lembu Sekilan sedikit dami sedikit tanaganya makin
balamah, Panglima Balangan kada marasa sakit lagi tiap kana pukulan Lembu
Sekilan sabujurnya ilmu Senopati Arya Diparaja ni balum sampurna banar
dikuasainya. Maliat musuhnya sasain lamah, makin bahimat Panglima Balangan
aku adalah Resi Mahayasa paguruan Laksamana Nala sahut urang tuha ti.
Takajut banar Panglima Alai mandangar ngaran urang tuha ti nang tarnyata Resi
Mahayasa tokoh sakti tanah Jawa nang bagalar manusia satangah dewa. Ba arti
mun sawat sidin ni turun tangan artinya Majapahit sarius banar handak manakluk
akan Tanjungpuri.
labaram, mun mahadapi nang saikung ni mun kada bubuhan tuha-annya maka am
nang turun ujar Panglima Alai gagarunum dalam hati.
Wahai Resi yang bijaksana, kanapa hampiyan turun tangan umpat manyarang
karajaan kami, satahu ulun pian tu urang nang kada katuju wan panjajahan ujar
Panglima Alai batakun
he..he..he aku sebagai orang tuha kada pacang umpatan ma urusi urusan pulitik
aku datang ka sini hanya ingin manyalamat akan panyawaan muridku nang
bangaran Laksamana Nala, tarnyata aku sudah kawa manduga bahawa ilmu
muridku balum sanggup manandingi kasaktian bubuhan panglima Tanjungpuri ujar
Resi Mahayasa
lamun kaya itu tapaksa ai hampiyan ulun tangkap jua karana sudah mambantu
pihak Majapahit nang handak manyarang karajaan kami ujar Panglima Alai
Imbah ba ucap kaya itu di hantamnya Resi Mahayasa pakai pukulan Badai Gunung
Meratus mangguruh angin mahantam ka arah Resi Mahayasa, tapi sidin kada
mahindar saikit pun, sidin ma angkat tangan sidin haja ka muka, langsung basadin
angin ribut ti hilang kaya di isap tangan Resi Mahayasa. Takajut banar Panglima Alai
tapi inya kada putus asa di sarangnya pulang ba asa pakai pusaka balitung di
kurungnya Resi Mahayasa wan garakan nang sing capatan, sambil sasakali malapas
akan pukulan Sayipi api wan sayipi angin, tapi rupanya Resi Mahayasa masih kawa
mahindar dengan garakan nang labih capat lagi, maka sidin sambil bagindungan
Laksamana Nala, bahkan sakali bakipik haja tangan sidin takipai pusaka balitung di
tangan Panglima Alai. Imbah itu tarasa angin panas ma arah ka Panglima Alai
sawaktu Resi Mahayasa mangibas akan tangannya nang kadua kali ka arah
Panglima Alai. Pucat basadin muha Panglima Alai awaknya kaku kaya takunci kada
kawa bagarak mahindar, hanyar sakali ini inya tadapat musuh nang liwar saktinya,
namun kada lawas tadangar urang tatawaan di balakangnya, sabarkas angin dingin
mahadang angin panas nang dilapas akan Resi Mahayasa. Bagantar tanah imbah
kadua ilmu pukulan jarak jauh nintu batamu, banyak prajurit Majapahit maupun
Tanjungpuri nang taduduk, imbah inya ba kulih ka balakang nampak seorang tuha,
nang saikung basalawar handap babaju kulit kayu basandangan butah, kapala balilit
laung, nang saikung basalawar panjang balilit tapih dipinggang, sama pada
balaung. Sakalinya manusia nang badua ni Datu Dayuhan wan Datu Intingan dari
puncak Gunung Maratus. Rupanya nang mangirim akan pukulan jarak jauh ti Datu
Intingan karana nampak sidin tadadar dua langkah, sama halnya wan Resi
Mahayasa nampak tadadar jua dua langkah ka balakang, ba arti tanaga sakti
kaduanya saimbang.
Salam hurmat gasan Datu badua, sanang bisa batamuan wan tukuh sakti tanah
Borneo, sanang jua bisa marasa akan pukulan Talapak Balian nang legendaris di
dunia parsilatan itu langsung dari nang ampunnya ilmu ujar Resi Mahayasa sambil
babungkuk mambari hurmat.
haw napa ti habar maka dangsanak matan tanah jawa nang bagalar manusia
Satangah Dewa datang ba ilang ka wadah kami, sanang jua bisa marasa akan
pukulan Serat Sukma nang langka nintu sahut Datu Intingan mambalas mambari
hurmat
Partampuran tamandak imbah kamunculan urang-urang sakti tarsabut, pasukan
Majapahit di suruh batahan ulih Senopati Arya Diparaja nang samantara maingkuti
komando tartinggi pasukan Majapahit, karana pimpinan tartingginya yaitu
Laksamana Nala dalam ka adaan barhalangan alias masih kada sadarkan diri imbah
kana pukulan Badai Gunung Maratus nang dilapas akan Panglima Alai. Karana
kadatangan urang-urang sakti tarsabut maka ahirnya Raja Tanjungpuri nang bagalar
Sri Baginda Darmapala turun langsung manyambut. Imbahnya katiga urang sakti
nintu di bawa ka tenda Raja, samantara Laksamana Nala nang laip dirawat dalam
tenda pangubatan Pasukan Karajaan Tanjungpuri.
Hamba mamuhun maap atas tarjadinya paparangan ini, sabagai paguruan dari
Laksamana Nala wan Patih Gajah Mada hamba turut prihatin atas kajadian ini ujar
Resi Mahayasa.
Mungkin itulah katatapan sang pancipta bahwa hal ini harus tarjadi, mari kita ambil
hikmahnya haja sahut Sri Baginda Darmapala.
Sasuai janji Laksamana Nala bahawa lamun Panglima Alai kawa ma alah akan inya,
maka saluruh pasukan Majapahit akan di tarik mundur, hamba akan suruh Senopati
Arya Diparaja untuk menarik mundur saluruh pasukan Majapahit ujar Resi
Mahayasa
Silahkan tuan Resi kami akan mengawal pasukan Majapahit sampai naik ka kapal,
ulun salaku Raja Tanjungpuri mengucapkan salam hormat tak terhingga kapada Resi
Mahayasa seorang sakti nang bagalar Manusia satangah Dewa nan bijaksana ujar
Sri Baginda Darmapala mahurmat
Ujar habar andika sudah lawas ma undur akan diri matan dunia kangaw kanapa
hari ini maka mandadak mancungul disia ujar Datu Dayuhan sambil cipus-cipus
manginang
Itulah naluri seorang guru, manakala sang murid dalam ka adaan tarancam
nyawanya pasti sang guru kada purun maliat akan, kira-kira sama luku wan
hampian badua ni jua sahut Resi Mahayasa.
Imbah nintu tatawaan bubuhannya ti, kaya itu pang mun bubuhan tukuh sakti ni
batamuan, imbah disurungi bamacam makanan wan minuman, ahirnya Resi
Mahayasa bamuhun pamit, sama halnya wan dua ikung Datu sakti tanah Borneo ni
bamuhun pamit jua wan Sri Baginda Darmapala.
Imbah kalahnya Laksamana Nala dalam perang tanding malawan Panglima Alai
maka partampuran antara Majapahit wan Tanjungpuri nang tarjadi pada Tahun 1358
barahir. Bulikan pasukan Majapahit di bawah komando Senopati Arya Diparaja,
kakalahan pasukan Majapahit ini kada di tulis dalam kitab Negarakertagama atas
pasanan bubuhan tukuh pulitik majapahit karana marupakan aib bagi Majapahit.
Sadangkan karajaan taklukan di pulau Borneo manurut kitab Negarakertagama
adalah Kotawaringin, sambas, Nan Sarunai wan Tanjung pura, disini sajarah ada
kasalahan ma arti akan Tanjung pura sama wan Tanjungpuri sabab Tanjung Pura tu
sabujurnya Sabuah Karajaan Melayu nang andaknya di Kalimantan Barat sadangkan
Tanjungpuri ada di Kalimantan selatan nang lataknya di kaki pagunungan Maratus.
Kagagalan Maha Patih Gajah Mada manakluk akan Tanjungpuri marupakan salah
satu cacat cela dalam karirnya sabagai Maha Patih Karajaan salain Tragedi Perang
Bubat malawan pihak Pajajaran, matan wayahnintu karir pulitik Maha Patih Gajah
Mada sasain tinggalam. Apalagi hubungan Gajah Mada wan Prabu Hayam Wuruk
kada sa baik dahulu lagi gara-gara tragedi perang Bubat. Maha Patih Gajah Mada
labih banyak mangurung diri, samantara Laksamana Nala maundurkan diri dari
jabatan Panglima Karajaan lalu sidin bulik ka tanah kalahirannya di Swarnabhumi
(Sumatera). Akibat banyaknya takanan dari para politikus Majapahit wan umur
sasain tuha ahirnya Maha Patih Gajah Mada Garing, imbah lawas garing pada Tahun
1364 sidin maninggal dunia. Saluruh Karajaan Majapahit barduka. Sri Baginda
Darmapala Raja Tanjungpuri pun umpat mangirimi ucapan babila sungkawa.
Di Tanjungpuri imbah peperangan malawan Majapahit banyak infrastruktur Karajaan
nang hancur, pahumaan banyak nang rusak kaya itu jua puhun gatah banyak nang
karingan, Palabuhan karajaan kada rami lagi karana banyak padagang nang gair
singgah imbah mandangar ada perang, maka tarjadi krisis moneter
barkapanjangan di Karajaan Tanjungpuri. Kalima Panglima Karajaan mandapat tanah
Kakuasaan masing-masing di daerah lima aliran sungai nang ba hulu di Pagunungan
Maratus sabagai hadiah dari Sri Baginda Darmapala. Daerah lima aliran sungai
nintu ahirnya bangaran sasuai galar lima Panglima Tanjungpuri. Panglima Alai
mandapat wilayah nang bangaran Batang Alai (wayah ini jadi Kabupaten HST),
Panglima Tabalong mandapat wilayah nang bangaran Batang Tabalong (wayah ini
jadi Kabupaten Tabalong), Panglima Balangan mandapat wilayah nang bangaran
Batang Balangan (wayah ini jadi Kabupaten Balangan), Panglima Hamandit
mandapat wilayah Batang Hamandit (wayah ini jadi Kabupaten HSS) sadangkan
Panglima Tapin mandapat wilayah Batang Tapin (wayah ini jadi Kabupaten Tapin).
Ada kisah manarik antara dua Panglima kambar yaitu Panglima Hamandit wan
Panglima Tapin, nang badua ni sama-sama handak wan anak Raja Tanjungpuri nang
bangaran Putri Diang Bulan, sampai-sampai nang badua ni takalahi tapi karana
sama-sama sakti, maka kaduduanya kada kawa saling ma alah akan. Ahirnya di
suruh Putri Diang Bulan ba adu ba igal, tarnyata Panglima Tapin taharat ba igal pada
Panglima Hamandit, makanya bubuhan Tapin banyak nang harat bajapin
bagandut tapi Putri Diang Bulan kada sampai hati mamilih antara badua ni
ahirnya Putri Diang Bulan manyuruh nang badua ti ba adu bapantun pulang,
sakalinya Panglima Hamandit nang taharat bapantun makanya bubuhan daerah
Hamandit ni harat-harat di bidang sastra. Karana sama-sama baisi kalabihan Putri
Diang Bulan jadi sasain bingung saurangan, karana kabibingungan ahirnya Putri
Diang Bulan mamilih kawin wan Panglima Alai, makanya bubuhan Hamandit wan
Tapin banyak nang kada katuju wan bubuhan Alai mun urusan bibinian. Panglima
Tabalong wan Panglima Balangan nang maliat Cinta sagi ampat di antara
dangsanaknya mamilih nitral kada umpat mana-mana. Datu Dayuhan wan Datu
Intingan nang maliat hal tarsabut ahirnya lakas turun tangan ba usaha marakat
akan lima dangsanak ti, makanya saban tahun di ada akan Aruh ganal di daerah
pahuluan sana.
Pada Tahun 1387 atau 29 tahun imbah peperangan antara Majapahit wan
Tanjungpuri, bardiri sabuah Karajaan Hindu di Borneo bangaran Nagaradipa, kapala
pamarintahannya bangaran Empu Jatmika seorang palarian matan Kerajaan Kediri.
Karena tingkah lakunya nang baik wan santun inya di katujui ulih Raja Tanjungpuri
nang bangaran Sri Baginda Kartapala (anak Sri Baginda Darmapala), ulih Sri
Baginda Kartapala ditawari anak sidin nang bangaran putri Junjung Buih gasan
dikawin akan wan anak Empu Jatmika nang Bangaran Lambung Mangkurat, tapi
karana marasa katuhaan, Lambung Mangkurat kada handak mangawini Junjung
Buih lalu inya manyurung anaknya nang bangaran Raden Putera. Raden Putera ni
anak Lambung Mangkurat dari parkawinan wan urang Biaju (Dayak Ngaju). Singkat
carita ahirnya Raden Putra kawin wan Putri Junjung Buih, sajak itu Sri Baginda
Kartapala manyarah akan saluruh kakuasaan wan wilayah Tanjungpuri kawadah
Nagaradipa. Nagaradipa sandiri ma angkat Raden Putera manjadi Raja bagalar
Pangeran Suryanata. Namun ada sasuatu hal nang bagajulak di dalam
pamarintahan Nagaradipa yaitu barabut pangaruh antara bubuhan Imigran
Majapahit nang sangaja disusup akan jadi pajabat di Nagaradipa wan bubuhan
Tanjungpuri nang umpat mangabdi jadi pajabat di karajaan Nagaradipa. Apalagi
imbah bubuhan pulitikus Majapahit kawa mampangaruhi Patih Lambung Mangkurat
nang ahirnya mamutus akan malarang adat istiadat Melayu wan Dayak di Kerajaan
Nagaradipa wan pakaian harus ma umpati gaya pakaian bubuhan Majapahit (kelak
pada saat perpindahan kekuasaan dari Nagaradipa ke Nagaradaha kabudayan
melayu wan Dayak kambali mandapat tampat di karajaan). Mandangar hal tarsabut
sing sarikan lima Panglima Tanjungpuri nang sudah tuha-tuha pukuknya buhan
baliau nang balima ni kaciwa bangat tu pang sabab bubuhannya basumpah kada
pacang tunduk wan Majapahit. Tapi ulih karana masih mahurmati Putri Junjung Buih
sabagai cucu Sri Baginda Darmapala, kalima Panglima ti kawa Manahan diri, imbah
itu kalima panglima ni kada suah lagi muncul baik di dunia pulitik maupun di dunia