Autoritet

Autoritet je priznati ili nametnuti ugled ili uticaj od strane neke osobe ili institucije.
Moe postojati samo u uslovima drutvenih odnosa, drutvenih vrijednosti i normi na
osnovu kojih se odreuju kriterijumi priznavanja autoriteta. Smatra se da su
u procesu socijalizacije linosti prvi znaajni autoriteti za djecu roditelji, u prvom
redu majka, a zatim i otac kao i njihove zamjene, primarno iz emocionalnih razloga.
Kasniji autoriteti pored emocionalne imaju racionalne i socijalne komponente.
Autoritet istovremeno znai i mo naroito ako se zasniva
na strunosti, moralnim vrlinama, znanju, linim osobinama, ili na socijalnom poloaju,
pa se razlikuju racionalni i iracionalni autoriteti, javni i anonimni autoriteti, harizmatski i
legalni autoriteti. U drutvima autokratske i autoritarne organizacije esto se favorizuju
nametnuti autoriteti koji imaju uticaj samo dok takvo stanje traje. Autentini autoriteti
svoj uticaj zadravaju due vreme.
Autoritet se koristi u vie znaenja. Najee se koristi da oznai legitimnu mo
odnosno mo koja je opravdana (legitimisana) nekim zakonom, institucijom ili pak
organizacijom. Tada se taj autoritet naziva formalni i pod njime se podrazumeva
legitimno pravo da se vri mo. Definisan na ovaj nain, autoritet moe biti i vei i manji
od moi. Na drugoj strani, nekada se u odreenim oblastima ljudskog rada, pod pojmom
autoriteta podrazumeva se mo koja proizilazi iz ekspertize ili informisanosti nosioca
moi. Tada se za posednika moi kae da je ''autoritet u nekoj oblasti.
Tanije reeno, zvanian autoritet je ravan legitimnoj moi. Meutim, ovaj termin
se koristi uglavnom u njegovom irem znaenju kada govorimo o drugim vrstama moi.
Kada se za nekoga kae da je autoritet za odreenu oblast, podrazumeva se da je to lice
veoma dobro upuceno u predmet i da za to poseduje strucnu mo.
Informacija da su osumnjienu osobu privela lica od autoriteta govori da je rije o
ljudima koji imaju ovlatenja zvaninih vlasti da odravaju javni red. Ukoliko se dokae
krivica privedene osobe, sudija ima autoritet ili mo kanjavanja (izrie presudu).
Zvanicni autoritet je tip moci koji se vezuje za strukturu i menadment organizacije.
Temelji se na prihvatanju legitimnog prava menadera da ima uticaj. Za pojedince ili
grupe koji pokuavaju da utiu smatra se da na to imaju pravo, ali do izvesnih granica.
Ovo pravo proistie iz zvaninog poloaja koji imaju u organizaciji.

Temelji zvaninog autoriteta

Postoje dva uporedna gledita o temeljima zvaninog autoriteta u: klasian prilaz i

prilaz prihvatanja.
Klasian prilaz autoritetu je da autoritet potie sa veoma visokog nivoa, a potom se
zvaninim putem prenosi nanie s jednog nivoa na sledei. Na vrhu hijerarhije mogu da
budu Bog, drava (koju predstavljaju kralj, diktator ili predsednik koga je izabrao narod)
ili kolektivna volja naroda. Vojska vjekovima poiva na ovom klasinom prilazu.

Prilaz prihvatanja.Ovim prilazom se temelji zvaninog autoriteta posmatraju iz

druge perspektive. Prilaz prihvatanja uvaava da autoritet vie proistie od lica izloenog
uticaju nego od posjednika moci. Ovaj prilaz polazi od predpostavke da se svi zvanini
propisi ili naredbe ne realizuju ba uvek. Neke naredbe ce primalac naloga prihvatiti, ali
zato neke nee.
Vrste autoriteta u organizaciji
U velikom broju organizacija menaderi autoritet djele na: komandni, savetodavni i
autoritet po funkciji. Ove vrste autoriteta se razlikuju po vrsti moi na kojoj se temelje.
Komandni autoritet
Menaderi iji se autoritet temelji na komandnoj liniji su direktno zadueni za realizaciji
organizacionih ciljeva. Komandni autoritet se direktno nadovezuje na utvreni lanac
komandovanja, poinje sa direktororm koji je najvii u lancu i protee se du svih nivoa
hijerarhije do onih do najniih u tome lancu. Komandni autoritet se zasniva u najveoj
meri na legitimnoj moi.
Savjetodavni/kadrovski autoritet
Savjetodavni autoritet pripada onim pojedincima ili grupama u organizaciji koji pruaju
odreene usluge ili savete. Savetodavni kadar je uvek kroz istoriju bio na raspolaganju
licima koja donose odluke, od careva, diktatora do skuptina.
Savjetodavni kadar prua strunu pomoc i raznovrsne savjete. Kadrovski autoritet se
temelji na strunoj moi. Savjetodavni kadar komandnim menaderima daje savete na
osnovu istraivanja i analiza koje obavlja i razvija mogucnosti delovanja. Moe da
pomogne pri implementaciji politike, nadzora i kontrole, daje savjete u pogledu pravnih i

finansijskih pitanja, kao i u dizajniranju i funkcionisanju sistema za obradu podataka.

Funkcijski autoritet
Ova vrsta autoriteta se temelji i na legitimnoj i strunoj moi.
Iako je funkcijski autoritet svakodnevan u modernim organizacijama, ne sprovodi se lako
u praksi.

Svaki autoritet ne mora znaiti i da je valjan autoritet i da ga treba slijepo slijediti.

Vi moete nekoga potovati, ali ne mora znaiti da ete 100% slijediti ta god vam kae.
Ovdje je vano da se mladi oslanjanju na vlastitu sposobnost zdravorazumskog
rasuivanja, kako ne bi pali pod utjecaj nekih lanih autoriteta.