PERUBAHAN POLITIK DAN

PENTADBIRAN DI INDONESIA
Pembentang:
Mohammad Irwan bin Shariffuddin
Rabiatuladawi binti Ab. Aziz

Sebelum kedatangan Belanda

Indonesia terdiri daripada bebrapa buah

kerajaan yang berasingan seperti kerajaan
Mataram dan kerajaan Bantam di Jawa.
Kerajaan tersebut diketuai oleh raja dan
dibantu oleh golongan pembesar.
Di Jawa, pemerintahan tempatan diketuai oleh
pembesar daerah atau bupati.

Selepas penguasaan Belanda

Belanda membahagikan pentadbiaran kepada

dua iaitu pentadbiran pusat dan pentadbiran
tempatan.
Pentadbiran pusat diketuai oleh Gabenor
Jeneral gantikan pemerintahan beraja.
Pentadbiran tempatan dikendalikan oleh
pembesar tempatan dengan pengawasan
pegawai Belanda.

Beberapa jabatan kerajaan ditubuhkan seperti

Jabatan Pelajaran dan Jabatan Pertanian.
Kejayaan yang dicapai dalam bidang ekonomi
telah membawa kepada perluasan kegiatan
Belanda ke pulau-pulau luar Jawa.
Bertujuan mengelakkan pulau- pulau tersebut
daripda jatuh ke tangan kuasa-kuasa Eropah lain.
Dapat membendung kekacauan tempatan bagi
mewujudkan keamanan dan mengawal kegiatan
perlanunan yang mengancam perdagangan
Belanda.

Kemajuan dalam Dasar Etika telah membawa

kepada kelahiran Undang-undang Pengagihan
Kuasa Pusat 1903 dan dikri-dikri pada tahun
1904-1905.
Dewan Tempatan ditubuhkan sebagai badan
penasihat kepada pentadbir Belanda tetapi tiada
kuasa perundangan.
Hanya berkuasa dalam perkara-perkara yang
kurang penting seperti kemudahan infrastuktur.
Volksraad yang merupakan Majlis Rakyat
ditubuhkan pada tahun 1915.

Ia bertindak sebagai badan penasihat dan

menjelang 1928, majoriti anggotanya ialah
terdiri daripada bangsa Eropah.
Ia adalah langkah ke arah kemerdekaan dan
penubuhannya adalah hasil desakan Sarekat
Islam.
Berlaku juga kebangkitan dan perkembangan
semangat kebangsaan.
Kemajuan sistem pendidikan melahirkan satu elit
politik baru yang berfahaman liberal.

Mereka merasakan perlunya kesedaran

kebangsaan dan fahaman ini disalurkan ke
seluruh Indonesia melalui kepesatan sistem
perhubungan.
Selepas pendudukan Jepun di Indonesia
(1942-1945), Belanda cuba mengambil alaih
semual pemerintahan Indonesi dengan bantuan
Kuasa Berikat.
Belanda menerima tentangan daripada rakyat
Indonesia yang mahukan kemerdekaan.

Tambahan pula 17 Ogos 1945, golongan

nasionalis di bawah pimpinan Sukarno dan
Hatta telah mengisytiharkan kemerdekaan
Indonesia.
Belanda tidak mengisytiharkan kemerdekaan
itu dan antara tahun 1945-1949, berlakulah
peperangan.
Tetapi tekanan daripada Pertubuhan Bangsabangsa Bersatu, kerajaan Belanda akhirnya
bersetuju memberikan kemerdekaan kepada
Indonesia pada 27 Disember 1949.