LATAR BELAKANG

Persatuan Sains, Matematik dan Teknologi merupakan salah satu cabang persatuan dalam aktiviti kokurikulum
mengikut tawaran mata pelajaran yang ditawarkan di sekolah. Dengan menjalankan aktiviti yang menarik
adalah diharapkan minat murid terhadap subjek sains dan matematik akan meningkat . Ia juga merupakan satu
alternatif pembelajaran di luar bilik darjah yang bukan sahaja menyeronokkan malahan dapat mencungkil
kreativiti murid-murid. Walau bagaimanapun, modul ini boleh diubahsuai mengikut kesesuaian waktu, aras
kebolehan murid, kreativiti dan kedudukan kewangan persatuan atau kelab masing-masing.
RASIONAL
Rasional diwujudkan buku panduan ini adalah sebagai satu rujukan untuk guru persatuan menjalankan aktiviti
persatuan yang sistematik dan efektif. Disamping itu juga, untuk memastikan wujudnya penyeragaman aktiviti
persatuan di semua sekolah di seluruh negara.
OBJEKTIF
1.
2.
3.
4.

Menanamkan rasa cinta murid kepada sains, matematik dan teknologi.

Mewujudkan pembelajaran luar bilik darjah yang menarik dan inovatif.
Memupuk semangat kerjasama dan toleransi antara murid.
Menyediakan murid untuk menyertai pertandingan yang berkaitan dengan sains, matematik dan teknologi
di peringkat zon/daerah, negeri dan kebangsaan.

165

PERUNTUKAN AKTA / SURAT PEKELILING IKHTISAS BERKAITAN

1. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 10/1976

Rancangan Kegiatan Sekolah Selepas S.R.P / L.C.E (termasuk Sabah /

Sarawak Junior Certificate Examination) bagi murid-murid tingkatan 3 Garis
Panduan

2. Surat Pekeliling Ikhitsas Bil. 7/1983

Garis Panduan Mengenal Pungutan Derma Melibatkan Murid Murid

Sekolah.

3. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 2/1986

Rekod Kedatangan dan Laporan Gerak Kerja Kokurikulum Pelajar.

4. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 6/1988

Panduan Tajaan Oleh Syarikat Badan Perniagaan Di Sekolah.

5. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 8/1988

Keselamatan Diri Pelajar Di Sekolah.

6. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 3/1995

Pelaksanaan Skim Takaful Kemalangan Diri Berkelompok Bagi Pelajar

Sekolah Kerajaan dan Bantuan Kerajaan.

7. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 2/1996

Penampilan Diri Pelajar, Kekemasan dan Kerapian Berpakaian.

8. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 3/1997

Program dan Aktiviti Sekolah Yang Melibatkan Dasar dan atau Pungutan
Wang.

9. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 2/1999

Penganjuran Program Motivasi Di Sekolah.

10. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 8/1999

Keselamatan Diri Murid Dalam Perjalanan Pergi dan Balik Sekolah.

11. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 12/2000

Lawatan Pendidikan Murid Di Hari Persekolahan.

12. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 14/2000

Sambutan Hari Kemerdekaan Peringkat Sekolah.

13. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 5/2002

Lawatan Sekolah Pada Hari Persekolahan.

166

PELAN PELAKSANAAN PERSATUAN SAINS, MATEMATIK DAN TEKNOLOGI

Perjumpaan
1

3-4

Perjumpaan

Tajuk

Isi kandungan

Pelaksanaan

Pendaftaran ahli 1. Pendaftaran ahli

2. Sessi suai kenal

Keceriaan
Papan
Kenyataan /
Buletin Board

Sayangi
Makmal

Tajuk

Carta organisasi

Catatan

1. Mendaftaran ahli-ahli persatuan.

Diadakan
2. Sesi suai kenal antara ahli baru dan pada awal
ahli lama.
tahun.
3. Pembentangan rancangan tahunan
oleh AJK induk.
1. Menyediakan carta organisasi terkini.
2. Mengemaskini maklumat.

Keceriaan makmal

Isi kandungan

1. Murid diagihkan kepada beberapa

kumpulan mengikut bilangan makmal
di sekolah.
2. Murid menceriakan makmal mengikut
kesesuaian makmal seperti:a. Menampal poster bermaklumat
b. Menampal rumus
c. Mengecat
d. Melukis mural
e. Melabel radas .
dan lain-lain yang bersesuaian.

Pelaksanaan

167

Catatan

5-6

Permainan

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

G-Maths
Math Magic
Sudoku
Tangram
Congkak
Sempua
Tower of Hanoi

1. Pengagihan murid kepada beberapa

kumpulan mengikut tahap masingmasing.
2. Mengedarkan
beberapa
set
permainan
matematik
mengikut
kumpulan.
3. Penerangan
tentang
peraturan
permainan.
4. Mengadakan pertandingan antara
kumpulan.

Sekolah
Rendah:
G-Maths
congkak
Tangram
sempua
Sekolah
Menengah
Semua
permainan.
Murid yang
mahir akan
dilatih untuk
persediaan
pertandingan
G-maths
anjuran JPN.

Perjumpaan

Tajuk

Isi kandungan

Pelaksanaan

168

Catatan

7-8

Taman Sains

1. Penanaman
pokok

1.

Memilih lokasi yang sesuai sebagai

tapak taman sains.
Guru mengagihkan kumpulan murid
mengikut jenis tanaman yang dipilih.
Melabel tumbuhan mengikut nama
tempatan,
nama
saintifik
dan
kumpulan tumbuhan.
Membahagi kumpulan murid sebagai
keluarga angkat tanaman.
Memilih jenis haiwan.
Mengagihkan
kumpulan
murid
sebagai keluarga angkat haiwan.
Menyediakan kandang / sangkar /
kolam yang bersesuaian.
Menyediakan jadual tugas menjaga
haiwan.

Aktiviti ini
berjalan
sepanjang
tahun.

1. Memilih lokasi yang sesuai sebagai

tapak taman sains.
2. Mengagihkan
kumpulan
murid
mengikut jenis tanaman herba yang
dipilih.
3. Melabel tanaman herba mengikut
nama tempatan, nama saintifik dan
kegunaannya.
4. Menyediakan jadual tugas bagi
menjaga taman herba.

Aktiviti ini
berjalan
sepanjang
tahun.

2.
3.
4.
5.
6.

2. Pemeliharaan
haiwan seperti
burung, ikan,
arnab, ayam.

7.
8.

9 - 10

Perjumpaan

Taman Herba

Tajuk

Penanaman pokok
herba

Isi kandungan

Pelaksanaan

169

Catatan

11

12 - 13

Perjumpaan

ICT

Robotik/ICT

Tajuk

Pencarian maklumat
menggunakan
search engine

1.Murid ditunjukkan cara-cara mencari

maklumat tentang laman web yang
berkaitan
dengan
sains
dan
matematik.
2.Murid diberi tugasan untuk mencari
maklumat daripada internet.

Persediaan
awal
mendapatkan
tajuk bagi
pertandingan
inovasi sains
dan saintis
muda
peringkat
negeri.

Robotik

1. Murid ditunjukan cara pembinaan

robot menggunakan lego / set robotic.
2. Memperkenalkan gear-gear yang
terlibat.
3. Murid didedahkan dengan pembinaan
program
brainstorm
(software
robotic).
4. Memilih pasukan yang terbaik untuk
mewakili sekolah ke peringkat zon
/daerah dan negeri.

Aktiviti terhad
kepada
sekolah yang
memiliki set
robotik

Isi kandungan

Pelaksanaan

170

Website:
www.sasbadi.
com

Catatan

14 - 15

16 - 17

Perjumpaan

Tenaga solar

Roket air

Tajuk

1. Kereta Solar
2. Portable Cooker

Pelancaran roket air

Isi kandungan

1. Murid diagihkan kepada beberapa

kumpulan (2 - 3 ahli sahaja).
2. Murid dibimbing cara membina
kereta solar dan portable cooker.
3. Mengadakan pertandingan kereta
solar dan portable cooker.
4. Memilih pasukan yang terbaik untuk
mewakili sekolah ke peringkat zon /
daerah dan negeri.

Aktiviti
portable
cooker sesuai
kepada
menegah
rendah.

1. Murid diagihkan kepada beberapa

kumpulan (2 - 3 ahli sahaja).
2. Murid dibimbing cara membina roket
air.
3. Mengadakan pertandingan
perlancaran roket air mengikut
kategori:a. Trajectory
Rujuk
b. Parachute
lampiran 1
c. Targetory
4. Memilih pasukan terbaik untuk
mewakili sekolah ke peringkat zon /
daerah dan negeri.
Pelaksanaan

171

Website:
http://solarcoo
king.org/
http://home.ea
rthlink.net/

Catatan

18

Amali Sains

Pertandingan Amali
Sains

1. Penyediaan soalan amali.

2. Murid diagihkan kepada beberapa
kumpulan (2 ahli setiap kumpulan).
3. Mengadakan
pertandingan
amali Contoh aktiviti,
sains.
rujuk lampiran
4. Memilih pasukan terbaik untuk 2
mewakili sekolah ke peringkat zon /
daerah dan negeri.

19

Mesyuarat
Agung

1. Pembubaran AJK
lama
2. Perlantikan AJK

1. Pembubaran AJK lama.

2. Melantik AJK induk yang baru
persatuan:
a. Pengerusi
b. Naib Pengerusi
c. Setiausaha
d. Naib Setiausaha
e. Bendahari
f. Naib Bendahari
g. AJK kecil
h. Wakil setiap tingkatan
3. Penyerahan tugas AJK lama kepada
AJK baru.
4. Memaklumkan kepada ahli aktiviti
persatuan untuk sepanjang tahun.

Perjumpaan

Tajuk

Isi kandungan

Pelaksanaan

172

Diadakan
pada bulan
Ogos setiap
tahun.
Jika bilangan
keahlian
kurang dari
30, tidak perlu
jawatan b, d, f
dan g
Memastikan
setiap ahli
mempunyai
buku
kehadiran
kokurikulum.
Catatan

20

Pengawetan
makanan

1. Jeruk buahbuahan
2. Halwa buahbuahan
3. Telur masin

1. Murid membawa bahan dan peralatan Rujuk

yang diperlukan.
lampiran 3
2. Guru
menunjukkan
cara untuk langkahmengawetkan makanan.
langkah
pengawetan.

21

Penapaian
makanan

Membuat tapai pulut

atau ubi kayu
Membuat tempe

1. Murid membawa bahan dan peralatan

yang diperlukan.
2. Guru menunjukkan cara proses
penapaian dilakukan.

Rujuk
lampiran 4
untuk langkahlangkah
penapaian.

22

Tapak
reflexology

Pembinaan tapak
reflexology

1. Murid ditunjukkan cara membina

tapak reflexology.
2. Menentukan lokasi tapak reflexology
seperti di taman herba atau taman
sains.

Aktiviti sesuai
mengikut
keadaan
sekolah.

23

Kajian
Lapangan

Stesen pembelajaran
luar

1. Aktiviti di luar makmal seperti:

a. Mengukur panjang daun
b. Mengutip data tentang saiz kasut
murid.
c. Mengira bilangan kereta mengikut
jenis.
d. Melukis graf hasil daripada data.

Isi kandungan

Pelaksanaan

Perjumpaan

Tajuk

173

Catatan

24

Jalan-Jalan Cari
Ilmu

Lawatan sambil
belajar

1. Perbincangan
mengenai
tempat
-tempat yang sesuai untuk dilawati
seperti:
a. Pusat Sains Negera
b. Petrosains
c. Aquaria KLCC
d. MINT (Pusat Nuklear Negara)
e. Universiti tempatan
f. Taman Negara
g. MACRES (Pusat Remote
Sensing Negara).
h. Taman Botani
dan lain-lain yang bersesuaian

25

Kerjaya
Idamanku

Ceramah Kerjaya

1. Memilih penceramah dari bidang

sains dan matematik seperti doktor,
jurutera, ahli sains dan lain-lain.
2. Murid diminta menyediakan laporan
hasil ceramah yang diberi.
3. Laporan terbaik diberikan
penghargaan.

26

Buku skrap

Buku skrap

1. Memilih tajuk yang bersesuaian.

Tajuk
2. Penghasilan yang baik dipamerkan di berdasarkan
pusat sumber.
sains dan
matematik.

Perjumpaan

Tajuk

Isi kandungan

Pelaksanaan

174

Catatan

27

Kuiz

Kuiz lisan
Kuiz bertulis

1. Guru menyediakan soalan-soalan kuiz

yang berkaitan.
2. Murid diagihkan kepada beberapa
kumpulan kecil.
3. Mengadakan pertandingan kuiz lisan
atau bertulis.

28

Explore Race

Mencari harta karun

1. Membahagikan murid kepada

beberapa kumpulan.
2. Mengedarkan peta kawasan sekolah
kepada ketua kumpulan.
3. Menerangkan peraturan permainan.
4. Murid menjalankan permainan
mengikut kumpulan masing-masing.
5. Hadiah disediakan untuk pemenang.

Perjumpaan

Tajuk

Murid yang
terbaik akan
mewakili
sekolah ke
pertandingan
kuiz seperti
berikut:
a. Kuiz Kimia
b.
Kuiz Poh
Leong Kok
c. Kuiz
Olympiad
d. Kuiz
Perdana
e. Kuiz Sains
Nasional
dan lain-lain.

Isi kandungan

Pelaksanaan

175

Soalan
berkaitan
dengan sains
dan
matematik.

Catatan

29

Carta
bermaklumat

Carta bermaklumat

1. Pembahagian murid kepada beberapa

kumpulan.
2. Memilih tajuk yang bersesuaian.
3. Carta yang bermaklumat dan menarik
dipamerkan di dalam makmal atau
bilik matematik.

30

Kitar semula

Kempen Kitar
Semula

1. Buat iklan serta syarat untuk kitar

semula.
2. Ahli mengadakan kempen kitar
semula.
3. Menyediakan
jadual
tugas
mengumpul bahan kitar semula
seperti akhbar dan majalah lama.
4. Menjual hasil kutipan bagi menambah
dana persatuan.

31

Baja Kompos

Penyediaan Baja
Kompos

1. Taklimat penyediaan baja kompos.

Rujuk
2. Murid mengutip daun-daun kering lampiran 5.
sekitar sekolah sebagai salah satu
bahan penyediaan baja kompos.
3. Langkah seterusnya rujuk lampiran.

Perjumpaan
32

Tajuk
Ringan sama

Isi kandungan

Pelaksanaan

Gotong-royong

1. Pengagihan murid mengikut lokasi.

176

Pemilihan
tajuk
berdasarkan
sains dan
matematik.

Catatan

dijinjing, berat
sama dipikul

33

Pandanglah
Lihatlah

Perjumpaan
34

Tajuk
Puisi

a. Makmal sains
b. Bilik matematik
c. Taman Herba
d. Taman Sains
2. Murid membersihkan lokasi yang telah
ditentukan
1. Pameran
2. Permainan

Isi kandungan
1. Sajak

1. Memilih lokasi yang sesuai untuk

pameran
2. Menyediakan
ruang
pameran
mengikut disiplin tertentu.
3. Mempamerkan
hasil
kerja
ahli
persatuan sepanjang tahun seperti:
a. Buku Skrap
b. Carta bermaklumat
c. Portable Cooker
d. Kereta Solar
e. Robotik
f. Roket air
dan lain-lain yang bersesuaian.
4. Menyediakan kuiz semasa pameran
seperti:a. Teka silangkata Sains
b. Teka silang nombor
c. Jaringan nombor

Diadakan
semasa
Karnival Sains
dan Matematik
/ Minggu Sains
dan
Matematik.

Pelaksanaan

Catatan

1. Murid mencipta sajak dan pantun

177

2. Pantun

berkaitan dengan sains, matematik

dan teknologi.
2. Murid mengadakan persembahan.

35

Buletin
Persatuan

1. Buletin Persatuan
Sains, Matematik
dan Teknologi

1. Mengumpulkan bahan-bahan untuk

Cadangan
dimuatkan di dalam buletin seperti:
edaran dua
a. Maklumat sains, matematik dan kali setahun.
teknologi
b. Soalan-soalan kuiz
c. Aktiviti dan pencapaian ahli
persatuan.
2. Mencetak buletin untuk edaran
dalaman.

36

Makan-makan

1. Jamuan akhir
tahun
2. Jamuan perayaan

1. Menubuhkan jawatan kuasa kecil.

2. Menyediakan makanan minuman.
3. Mengadakan sesi persembahan dan
penyampaian hadiah.

Lampiran 1.
ROKET AIR
Langkah 3

Bahan- bahan yang diperlukan :

178

a)
c)
e)
g)
i)

Botol air minuman ringan 1.5 liter.

Gam UHU
Benang
Double sided tape
Gunting

b) Kad manila
d) Kadboard
f) Jarum
h) Plastesin

Cara penyediaan roket.

Langkah 1

Langkah 2
Langkah 4
Plastesin di letakkan
di hujung kon

Lampiran 2.
AMALI SAINS
Examples of activity:

179

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Floating and sinking egg.

Water Wonder.
Popping Coin.
Airboats
Ballon Buggies
Helicopters
Chromatography.

Activity 1.
FLOATING AND SINKING EGG.
What You Need.
a.
b.
c.
d.
e.

2 plastic cups
2 eggs
Water
Salt
Spoon.

What to do:
1. Half fill the plastic cup with water. Put an egg into the cup
2. Half fill the other cup with water and add a spoon of salt into it.
3. Observe what happens to the eggs inside both of the plastic cups.
What happens:
1. The egg in the first cup will sinks. While the egg in the second cup will float.

180

2. The eggs floats in the water mix with enough salt because of density. Density is a measure of mass per unit volume
of a substance under specific conditions of pressure and temperature.
3. The first egg sinks because it has greater density than water.
Activity 2.
WATER WONDER.
What You Need.
a)
b)
c)
d)

A glass / plastic cup

Paper towel.
Jar / jug
Water

What to do:
1. Stuff the paper towel into the bottom of the glass. Make sure that its in there securely so it wont fall out when you
turn the glass upside down.
2. Fill a jug with water. Hold the glass straight upside down and plunge it into the water.
3. Count slowly to 10, then carefully lift the glass out of the jug. Make sure you keep it perfectly straight at all times.
The paper towel wont get wet.

Whats going on ?

181

Water could not get into the glass because it was full of air. The air could not get out because it is less dense than
water and couldnt escape under the rim of the glass. Also, as the pressure is higher inside the glass than in the water,
the water could not get in.
Activity 3.
POPPING COIN.
What you need
a. Bottle
b. Coin
c. Water
What To Do :
1.
2.
3.
4.
5.

Smear some water over the coin and the top of the bottle.
This will make an air tight seal when you rest the coin on the bottle.
Rest the coin on top of the bottle.
Now hold your hands around the bottle and wait for about 20 seconds. What happens to the coin?
Take your hands off the bottle and wait again. What happens to the coin now?

Whats going on?

When you hold the bottle, the air inside it heats up. Warm air pushes harder than the cool air outside the bottle, so it
forces up the coin. The coin stops jumping when air in the bottle cools down.

Activity 4.
AIRBOATS

182

Outline of Activity:
Airboats are very simple to make. Two long balloons are joined together and a fan powered by a battery is attached.
Club members need to be shown how to join the propeller to the motor. Groups are then left to design a circuit and a
stand so that the propeller blades do not hit anything. Crocodile clips can be used initially but should not be included in
the final design.
Equipment (quantities are based on a make and take approach to produce 20 airboats)
a) correx
c) card cutters x 5
e) gimlet
g) batteries x 40
i) battery holders x 20
k) crocodile leads x 60
m) elastic bands x 60
o) glue sticks x 5

b) glue guns x 2
d) solar panels x 2
f) solar panels motors x 2
h) motors x 20
j) ballons x 20
l) propellers x 20
n) insulated wire

Science context :
Electrical circuits, including batteries or a power supply and a range of switches to make electrical devices work.
Friction indicating air resistance, as a force which shows moving objects down and may prevent objects from starting to
move.
Scientific explanation:
The turning propeller produces a current of air, which pushes the boat in the opposite direction. ( Newtons Third Law)

Activity Sheet.

183

1. Join together two long balloons using elastic bands and

sellotape. Make a platform to place on top off the balloons using
a piece of correx.

2. Build a simple circuit connecting the motor to a battery

3. Push a propeller onto the shaft of the motor. You may need to
enlarge the hole in the propeller with a gimlet

4. Attach the motor to the correx.

Ideas to investigate
Can you make the boat move from one side of the pool to the other?
Can you change your design so that the boat moves in a circle?
Can you power the boat with a solar panel?
Activity 5.

184

BALLON BUGGIES
Online activity : A wide variety of buggies can be constructed and powered by a jet of air escaping from a balloon. Such
a vehicle may run for a distance of 20 to 30 metres. Clubs members can alter the size of wheels, shape of the buggy
etc, and investigate the effect on speed and/or distance travelled.
Equipment : ( quantities are based on a make and take approach to produce 20 balloons buggies)
a) variety pack of wooden wheels x 80
c) square section of wood ( 40 cm lengths) x 20
e) drinking straws x 20
g) balloons x 20
i) correx
k) roll of sellotape
m) wooden dowel ( 4 mm)

b) scissors x 5
d) craft knives x 5
f) junior hacksaws x 10
h) bench hooks x 10
j) safety rulers x 5
l) glue guns x 2
n) glue sticks x 5

Science context
Friction including air resistance, as a force which slows moving objects down and may prevent objects from starting to
move.

Scientific explanation.
Newtons third law of motion states that for every action there is an equal and opposite reaction. This is why guns recoil
when fired. The force that propels the bullet forward is equal in magnitude but opposite in direction to the force of the
gun. It must be noted that, the reason the buggy moves forward, therefore, is not because of the air shooting out the
balloon is pressing against the surrounding air.
Activity Sheet.

185

2. Cut 3 pieces of square section wood. Glue them

together as shown in the diagram.
3. Cut out some card triangles to strengthen the joints
between the wood. They should be glued to the upper
side of the frame.

4. Glue 2 plastic straws onto the lower side of the frame.

These will act as axle guides.

5. Cut a small hole, to take the end of an inflated balloon,

in a square of correx. Glue the correx to the frame.

6. Tap a wheel onto a piece of wooden dowel. Push the

wooden dowel through the straw axle.
Tap a wheel onto a piece of wooden dowel. Push the
wooden dowel through the straw axle.
Tap a wheel onto the other end of the wooden dowel. Do
the same with the other axle.

186

7. Blow out a balloon, and push the end of the balloon

through the hole in the card.

8. When you release the balloon, a jet of air comes out.

Ideas to investigate:
Does the size of wheel affected the distance travelled or speed of the buggy?
Does the type of surface make a difference?
Which is the best combination of wheels and body shape to make the buggy travelled the fastest and the greatest
distance?

187

Activity 6.
HELICOPTERS.
Outline of activity : A simple helicopter or paper spinner can be made using a sheet of paper folded in a particular way
and the weight varied using paper clips. Club members can then investigate the factors which may slow down the
descent of the helicopter such as the length of the wings. The type of paper or material can also be varied.
Equipment: ( quantities are based on a make and take approach to produce 20 helicopters).
a) scissors x 10
c) A4 paper x 20

b) paper clips x 60
d) stapler

Science context
Forces, that objects are pulled downwards because of the gravitational attraction between them and the earth, and
about friction, including air resistance, as a force that slows moving and may prevent them form starting to move.
Science explanation
The two forces acting on the helicopter are air resistance and gravity, Therefore, a helicopter which has longer wings,
will encounter more resistance than a helicopter with smaller wings. If you add extra weights, the helicopter will
experience a greater pull of gravity and therefore fall to the ground more quickly.

188

Activity sheet
1. Draw the simple shape below
onto some paper or card and cut
it out by cutting along the solid
line

2. Fold along the dotted to make a

shape like this.

Drop your helicopter and watch it spin and fall slowly to the ground.
What can you change to make your helicopter fall slower or faster?
Idea of investigate
How can you measure how long it takes for the helicopter to reach the ground? Does the height that the helicopter is
dropped from make a difference?
What happen if you add one or more paper clips or staples to your helicopter?
What happen if you cut off part of one of the wings of the helicopter?

189

Activity 7
CHROMATOGRAPHY
Out line of activity : Most inks and dyes are made up of a mixture of colours of pigments. In this activity members can
investigate way of separating these pigments. A drop of ink or a felt tip pen dot is drawn on filter paper and water is
dropped onto it. The colour will then separate out on the paper. This process is called chromatography. This can then be
extended by using food colourings, smarties, etc, to create different shades and patterns.
Equipment (quantities based on a make and take approach t produce 20 chromatograms)
a) saucer
b) inks
c) filter paper x 20
d) smarties
e) paper clips
f) washable felt tip pens
g) droppers x 20
g) water
h) food colourings
Science context
Materials, separating the mixtures of colours and pigments found in inks and dyes.
Scientific explanation
Chromatography was developed to separate plant pigments. It is now used by scientists in many different ways to
separate a wide range of substances. The substances in this case are dissolved in water and migrate (move) through an
absorbent material eg filter paper. The different colours present in some links in felt tip pen, for example , are absorbed
at a different rate, so move further in the paper, and thus separate out.

190

Activity sheet
1. Add a spot of ink to the centre of a piece of filter
paper

2. Add one drop of water to the colour sport and stand

back to watch the colours separate.
3. Set up an automatic experiment like the one in the
picture by cutting a wick out of another piece of
filter paper and bend the wick so that it dips into a
beaker of water.
4. Watch carefully as the water rises up the wick to
reach the colour spot.

Ideas to investigate :
Can you find out how many colours are used to make black ink?
What colours can you find in candy- coated sweets?
Can you make a pattern with your name drawn in felt- tip pens?

191

Lampiran 3.
PENGAWETAN MAKANAN
Cara pengawetan telur masin.
Bahan-bahan yang diperlukan.
Telur itik
Garam
Air

10 biji
2 kilo
2 liter

Cara penyediaan:
a)
b)
c)
d)

Didihkan air dengan garam sehingga larut dan sejukkan larutan air garam.
Masukkan telur itik. Pastikan telur terendam didalam larutan air garam.
Simpan selama 10 hari.
Telur masin sudah bersedia untuk direbus.

Lampiran 4

192

Penapaian makanan
contoh : Tapai pulut.
Bahan-bahan yang diperlukan.
Beras Pulut
Ragi

1 kilogram
1 sudu besar .

Cara membuat:
a)
b)
c)
d)

Beras pulut ditanak sehingga masak.

Gaulkan ragi bersama dengan pulut yang sudah dimasak sehingga rata.
Pulut tersebut di simpan di dalam bekas yang tertutup dan diperap selama 24 jam.
Tapai sudah sedia dimakan.

193

DISEDIAKAN OLEH:
1. PN. HAYATI BT OTHMAN

SK SERI INDAH,KUALA LUMPUR

2. EN. MOHD LATIB BIN SAID

SK JALAN KUANTAN 1, KUALA LUMPUR

3. PN. NOR HADIJAH BT HASHIM

SMK SEGAMBUT JAYA,KUALA LUMPUR

4. PN. RAFIZA BT ZAINUDDIN

SMK WANGSA MELAWATI,KUALA LUMPUR

5. PN. ZULAILI BT YAACOB

SMK SINAR BINTANG,KUALA LUMPUR.