Elektrostatika

1. Na balon sa metaliziranom povrinom SROXSUHQLND R = 0,5 m nanesen je milion elektrona.

Odrediti:
a. Naelektrisanje balona (-1,60210-13 C = -1,602 pC)
b.-DLQXSoljaX WDNL$QDUDVWRMDQMXU = 5 m od centra balona (5,7610-5 V/m)
c. Potencijal na povrini balona (VR = -2,8810-3 V/m)
d. 3RWHQFLMDOXWDNL$ (VR = -2,8810-4 V/m)
e. 1DSRQ L]PH X SRYULQHbalona L WDNH$ (VRA = -2,6010-3 V )
2. Na usamljeni SURYRGQLN REOLND LFH SROXSUHQLND  PP L GXLQH  m naneseno je bilion
elektrona. Odrediti:
a. NaeOHNWULVDQMHLFH-1,60210-7 C = -0,16 C)
b.-DLQXSROMDXWDNL$XEOL]LQLVUHGLQHLFHna odstojanju 2 m od oseLFH (14,4 V/m)
c. -DLQXSROMDQDSRYULQLLFH103 V/m)
d. 1DSRQ L]PH X SRYULQHLFHLWDNH$ (199 V)
3. Na usamljenu metalnu SORX REOLNa kvadrata stranice 2 m naneto je milijardu elektrona.
Odrediti:
a. Naelektrisanje SORH (-1,60210-10 C = -0,16 nC)
b.-DLQXSROMDXWDNL$XEOL]LQLFHQWUDSORHLRGVWRMDQMX0,5 m od nje (2,26 V/m)
c. -DLQXSROMDQDSRYULQLSORH V/m)
d.1DSRQ L]PH X SRYULQHSORHLWDNH$1,13 V)
4. Provodna loptaSROXSUHQLND5 = 0,5 m postavljena je na sredini amfiteatra na visini H = 2 m od
poda koji smatramo savrenim izolatorom. Za probno naelektrisanje uzimamo metalnu kuglicu
poOXSUHQLNDU = 1 cm, mase m = 5 g, naLMXSRYULQXMHQDQHVHQR10 elektrona (q = 1,602109
C = 1,602 nC)
a. .ROLNDWUHEDGDEXGHMDLQDSROMDORSWHGDELNXJOLF OHEGHOD"(H = 3,06108 V/m)
b.Kolikim bi naelektrisanjem trebalo da naelektriemo loptu? (Q = -0,0136 C)
c. .ROLNDMHMDLQDSROMDEOL]u povrine balona tada? (ER = 4,90108 V/m)
d.'D OLELVNRLODYDUQLFDSUHQHJRWRELSRGLJOLNXJOLFX (Da, ER>Er>3 MV/m)
5. Dve udaljene metalne kuglice poluSUHQLND R =2 cm i r = 1 cm se naelektiu jednakim
naelektrisanjima od po Q = +1 pC. Odrediti:
a. Potencijale povrina kuglica (VR = 0,45 V, Vr = 0,9 V)
b.Kapacitete kuglica (CR = 2,22 pF Cr = 1,11 pF)
c. 1DSRQ L]PH X YHHLPDQMHNXJOLFH (URr = -0,45 V)
d..ROLLQX i smer protoka QDHOHNWULVDQMD NRMD H SURWHL NUR] PHWDOQX LFX kojom se
kuglice spoje (0,33 pF sa maQMHNXJOLFHQDYHX)
e. Potencijal spojenih provodnika (0,6 V)
f. Kapacitivnost spojenih provodnika (3,33 pF)
1

Kondenzatori
6. Kondenzatori kapacitivnosti C1 = 40 F i C2 = 60 F su povezani
WDNR GDQDSRQL]PH X WDDND$L%L]QRVL V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost veze kondenzatora
(C = 100 F)
b. Naelektrisanje ekv. kondenzatora (Q = 900 C)
c. Napone na kondenzatorima (U1 = U2 = 9 V)
d..ROLLQHQDHOHNWULVDQMDQDNRQGHQ]DWRULPD
(Q1 = 360 C i Q2 = 540 C)
e. Energije kondenzatora (W1 = 1,62 mJ i W2 = 2,43 mJ)
7. Kondenzatori kapacitivnosti C1 = 30 F i C2 = 60 F su povezani
WDNR GDQDSRQL]PH X WDDND$L%L]QRVL V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost veze kondenzatora (C = 20 F)
b..ROLLQHQDHOHNWULVDQMDQDNRQGHQ]DWRULPD
(Q1 = Q2 = 180 C)
c. Napone na kondenzatorima (U1 = 6 V, U2 = 3 V)
d.Energije kondenzatora (W1 = 0,54 mJ i W2 = 0,27 mJ)
8. Kondenzatori kapacitivnosti C1 = 20 pF, C2 = 40 pF i C3 = 30 pF su
SRYH]DQL NDRQDVOLFLSULHPXQDSRQL]PH X WDDND$L%L]QRVL
9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost mrHH& = 20 pF)
b.1DHOHNWULVDQMHNRMHMHSURWHNORL]PH X $L%4 = 180 pC)
c. Napone na kondenzatorima (U1 = U2 = 3 V, U3 = 6 V )
d.Naelektrisanja kondenzatora
(Q1 = 60 pC, Q2 = 120 pC, Q3 = 180 pC)
e. Energije kondenzatora
(W1 = 90 pJ, W2 = 180 pJ, W3 = 540 pJ)
9. Kondenzatori kapacitivnosti C1 = 20 nF, C2 = 40 nF i C3 = 60 nF su
SRYH]DQL NDRQDVOLFLSULHPXQDHOHNWULVQMHNRQGHQ]DWRUD&1 iznosi
Q1=120 nF. Odrediti:
a. Napon na kondenzatoru C1 (U1 = 6 V)
b.Napon na kondenzatoru C2 (U2 = 6 V)
c. Naelektrisanje kondenzatora C2 (Q2 = 240 nF)
d.Naelektrisanje kondenzatora C3 (Q3 = 360 nF)
e. Napon na kondenzatoru C3 (U3 = 6 V)
f. 1DSRQ L]PH X WDDND$L%8AB = 12 V)

10. Odrediti ekvivalentnu kapacitivnost NRQGHQ]DWRUVNHPUHHSULND]DQHQDVOLFL ako je C1 = 30 nF,

C2 = 30 nF, C3 = 10 nF i C4 = 60 nF. (C = 15 nF)

Otpornici
11. Otpornici otpornosti R1 = 30 k i R2 = 60 k su povezani tako da
nDSRQ L]PH X WDDND$L%L]QRVL6 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost veze otpornika (R = 20 k)
b. -DLQXHOVWUXMHL]PH X $L% (I = 0,3 mA)
c. Napone na otpornicima (U1 = U2 = 6 V)
d.-DLQHVWUXMHNUR]RWSRUQLNH(I1 = 0,2 mA i I2 = 0,1 mA)
e. Snagu otpornika (P1 = 1,2 mW i P2 = 0,6 mW)
12. Otpornici otpornosti R1 = 40 i R2 = 50 su povezani tako da
QDSRQ L]PH X WDDND$L%L]QRVL9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost veze otpornika (R = 90 )
b. -DLQXHOVWUXMHL]PH X $L% (I1 = I2 = 0,1 A)
c. Napone na otpornicima (U1 = 4 V, U2 = 5 V)
d. Snage otpornika (P1 = 0,4 W i P2 = 0,5 W)
13. Otpornici otpornosti R1 = 300, R2 = 300 i R3 = 450 su povezani
kao na slici, SULHPXQDSRQL]PH X WDDND$L%L]QRVL12 V.
Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornostPUHHR = 600 )
b.-DLQXHOVWUXMHL]PH X $L% (I = 20 mA)
c. Napone na otpornicima (U1 = U2 = 3 V, U3 = 9 V )
d.-DLQHVWUXMHNUR]RWSRUQLNH
(I1 = 10 mA, I2 = 10 mA, I3 = 20 mA)
e. Snage otpornika (P1 = 30 mW, P2 = 30 mW, P3 = 180 mW)
14. Otpornici otpornosti R1 = 30 , R2 = 60 i R3 = 10 su povezani
NDR QDVOLFLSULHPXMDLQDVWUXMHL]PH X WDDND$L% iznosi
100 mA. Odrediti:
a. (NYLYDOHQWQXRWSRUQRVWL]PH X $L%5AB = 30 )
b.Napon L]PH X $L% (UAB = 3 V)
c. Napon na otporniku R3 (U3 = 1 V)
d.Napon na otpornicima R1 i R2 (U1 = U2 = 2 V)
e. -DLQHVWUXMHNUR]RWSRUQLNH
(I1 = 67 mA, I2 = 33 mA, I3 = 100 mA)
f. Snage na otpornicima
(P1 = 134 mW, P2 = 66 mW, P3 = 100 mW)

15. Odrediti MDLQXVWruje NRMDWHHL]PH X $L%DNRMH8AB = 9 V ako je R1 = 1000 , R2 = 6 k,

R3 = 6000 , R4 = 2 k, R5 = 3000 , R6 = 2000 i R7 = 4 k (I = 1,8 mA)

(OHNWULQDNRODjednosmerne struje sa jednim izvorom

16. U kolu prikazanom na slici, ems izvora iznosi E = 6 V,
otpornosti otpornika R1 = 30 , R2 = 20 , R4 = 40 , a
kapacitivnost kondenzatora C = 100 nF. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost koju vidi izvor? (20 )
b. -DLQXVWUXMHNRMXGDMHL]YRU" (300 mA)
c. Snagu izvora? (-1,8 W)
d. -DLQHVWUXMDNUR]RWSRUQLNH
(I1 = 200 mA, I2 = I3 = 100 mA)
e. Napone na otpornicima (U1 = 6 V, U2 = 2 V,
U3 = 4 V)
f. Snage otpornika
(P1 = 1,2 W, P2 = 200 mW, P3 = 400 mW)
g. Napon na kondenzatoru (UC = 4 V)
h. Naelektrisanje kondenzatora (Q = 400 nC)
i. Energiju kondenzatora (W = 800 nJ)
17. (12.7.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora
iznosi E = 9V, otpornosti otpornika iznose R1 = 120 ,
R2 = 100 , R3 = 150 , R4 = 300 i R5 = 600 dok
kapacitivnost kondenzatora iznosi C = 60 nF. Odrediti:
a. MDLQXVWUXMHNUR]RWSRUQLN54 (13,3 mA)
b. snagu koju kolu predaje generator (180 mW)
c. energiju kondenzatora C (0,75 J)
18. (3.7.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora
iznosi E = 9 V, otpornosti otpornika iznose R1 = 40 ,
R2 = 100 , R3 = 20 , R4 = 30 i R5 = 50 dok
kapacitivnosti kondenzatora iznose C1 = 60 F i
C2 = 30 F. Odrediti:
a. napon na otporniku R3 (1 V)
b. snagu koju kolu predaje generator (0,9 W)
c. napon na kondenzatoru C2 (4,33 V)

(OHNWULQDjednosmerne struje kola sa vie izvora

19. U HOHNWULQRPNROXSULND]DQRPQDVOLFLHPVL]YRUDL]QRVH
E1 = 12 V, E2 = 9 V i E3 = 3 V dok otpornosti otpornika
iznose R1 = 30 , R2 = R3 = 60 . Odrediti:
a. -DLQHVWUXMDNRMHSURWLXNUR]JUDQHNROD
(I1 = 100 mA, I2 = 0 mA, I3 = 100 mA)
b. Snage otpornika (PR1 = 0,3 W, PR2 = 0,
PR3 = 0,6 mW)
c. Snage koje kolu predaju izvori (PE1 = -1,2 W,
PE2 = 0, PE3 = +0,3 mW)
20. (11.9.2006.)8 SULND]DQRPNROXMHGQRVPHUQHHOHNWULQH
struje, ems izvora iznosi E1 = 3 V, E2 = 9 V, a otpornosti
otpornika iznose R1 = 50 , R2 = 100 , R3 = 600 ,
R4 = 400 , R5 = 150 i R6 = 200 .
a) Transformisati kolo tako da ima tri grane
b) 1DSLVDWLMHGQDLQH.LUKRIRYLK]DNRQD
c) 2GUHGLWLMDLQXVWUXMHNUR]53 (9,55 mA)
d) Da li E1 UDGL NDRJHQHUDWRULOLNDRSRWURD (obrD]ORLWL
odgovor!) (SRWURD)
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E2 daje kolu struju
MDLQH 32,7 mA

21. (28.9.2006.) 8 SULND]DQRPNROXMHGQRVPHUQHHOHNWULQH

struje, ems izvora iznosi E4 = 12 V, E5 = 9 V, E7 = 6 V a
otpornosti otpornika iznose R1 = 100 , R2 = 300 ,
R3 = 400 , R4 = 600 , R5 = 100 i R6 = 200 .
a. Transformisati kolo tako da ima tri grane
b. 1DSLVDWL MHGQDLQH.LUKRIRYLK]DNRQD
c. Odrediti napon na otporniku R1(4 V)
d. Da li E7 UDGLNDRJHQHUDWRULOLNDRSRWURD
REUD]ORLWLRGJRYRU (SRWURD)
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E5 daje kolu struju
MDLQH 16,7 mA

=DGDFL]DVDPRVWDOQXYHEX

22. 0HWDOQD NXJOD SROXSUHQLND U = 0,5 m se naelektrie tako da njen potencijal Vr = 1000 V.
.XJOD VH ]DWLP PHWDOQRP LFRP VSRML VD =HPOMRP 3UHWSRVWDYOMDMXL GD MH =HPOMD pre
spajanja QHQDHOHNWULVDQDSURYRGQDNXJODSROXSUHQLND5 = 6400 km, odrediti:
a. NROLLQXQDHOHNWULVQMDNRMRPMHNXJODELODQDHOHNWULVDQD (Q = 5,5510-8 C )
b.NROLLQXQDHOHNWULVDQMDNRMDMHostala na kugli nakon spajanja (Q' = 4,3410-15 C )
c. potencijal Zemlje i kugle nakon spajanja (V = 0,0000781 V)
d.Objasnite postupak "uzemljavanja" metalnih provodnika
23. =D SUDYOMHQMHUDYQRJNRQGHQ]DWRUDVHNRULVWLL]RODWRUNRMLLPDGLHOHNWULQXNRQVWDQWXr = 5 i
GLHOHNWULQX YUVWRX (kr = 1,25 kV/cm. Ako kondenzator treba da ima kruQH HOHNWURGH
kapacitivnost od 1 pF i radne napone do 200 V odrediti njegove minimalne dimenzije
VOHGHLPSRVWXSNRP
a. Odrediti minimalno doputenu debljinu izolatora (1,6 mm)
b.Za tu debljinu odrediti potrebnu povrinu kondenzatorskih elektroda (3,6110-5 m2)
c. =D RGUH HQXSRYULQXRGUHGLWLSROXSUHQLNHOHNWURGD mm)
24. Otpornik otpornosti 9 treba povezati sa idealnim naponskim izvorom ems 9 V NRULVWHL
dva bakarna provodnika za kXQX LQVWDODFLMX SRSUHQRJ SUHVHND  mm2 L GXLQH  m
svaki. Ako je specidLQDRWSRUQRVWEDNUD = 1,67810-8 m odrediti:
a. Otpornost jednog provodnika (3,36 m)
b.Ukupnu otpornost koju vidi baterija (9,00672 )
c. -DLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]NRORSRSRYH]LYDQMX0,999 A)
d.2EMDVQLWL ]DWR VH X SURUDXQLPD HOHNWULQLK NROD gotovo uvek zanemaruje otpornost
provodnika
25. (11.9.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora iznosi
E = 9 V, otpornosti otpornika iznose R1 = 250 , R2 = 200 ,
R3 = 300 i R4 = 200 dok kapacitivnosti kondenzatora
iznose C1 = 600 nF i C2 = 300 nF. Odrediti:
a. jDLQXVWUXMHNUR]RWSRUQLN53 (12,2 mA)
b. VQDJX NRMDVHRVORED D QDRWS52 (16,9 mW)
c. napon na kondenzatoru C2 (4,8 V)
26. 8SULND]DQRPNROXMHGQRVPHUQHHOHNWULQH
struje, ems izvora iznosi E1 = 12 V, E2 = 3 V, E3 = 3 V a
otpornosti otpornika iznose R1 = R2 = 100 , R4 = 300 ,
R5 = 600 , R3 = 200 i R6 = 300 .
a. Transformisati kolo tako da ima tri grane
b. 1DSLVDWLMHGQDLQH.LUKRIRYLK]DNRQD
c. Odrediti napon na otporniku R5 (4,6 V)
d. Da li E2 UDGLNDRJHQHUDWRULOLNDRSRWURDSRWURD
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E1 daje NROXVWUXMXMDLQH
50,8 mA

Stacionarno magnetsko polje

27. 'YD EDNDUQH LFH SUHQLND d = 0,1 PP L GXLQH l = 1 m su povezane na baterije ems
E = 9 V. Provodnici su postavljeni paralelno jedan iznad drugog na rastojanju x = 10 cm
WDNR GDVWUXMHSURWLXXLVWLPVPHURYLPDNUR]SURYRGQLNH *RUQML SURYRGQLNMHXYUen a
GRQMLOHLQDVWROX$NRMHVSHFLILQDRWSRUQRVWEDNUD = 1,67810-8 m, a njegova gustina
G = 6,3 g/cm3, odrediti:
a. 2WSRUQRVWMHGQHLFH5 = 2,14 )
b.-DLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]LFH, = 4,21 A)
c. Masu L WHLQXMHGQHLFHP = 49,5 mg, Q = 0,485 mN)
d.0DJQHWVNX LQGXNFLMX NRMX MHGQD LFD VWYDUD QD PHVWX JGH VH QDOD]L GUXJD
(B = 8,42 T)
e. Elektromagnetsku silu kojom jednaLFDSULYODLGUXJX0,0355 mN)
f. JDLnu struje koja WUHEDGDSURWLHNUR]LFHGDELGRQMDLFDSRGLJOD15,6 A)
g. 1DSRQNRMLWUHEDGRYHVWLQDLFHGDELVHGRQMDLFDSRGLJOD33,3 V)
h.0LQLPDOQXWRSORWQXVQDJXNRMDVHRVORED D XLFLSULOLNRPOHEGHQMD W)
28. Metalni ram oblika kvadrata stranice a = 1 dm i mase m = 50 g NUR]NRMLSURWLHVWUXMDMDLQH
I = 2 A postavljen je normalno na linije magnetskog polja indukcije B = 1 mT. Odrediti:
a. Intenzitet sile koja deluje na svaku od stranica kvadrata (0,2 mN)
b.8EU]DQMHNRMLPVHNUHHUDPXPDJQHWVNRPSolju (0 m/s2)
29. Na torus debljine d = 5 cm QDLQMHQ RG JYR D UHODWLYQH PDJQHWVNH SURSXVWOMLYRVWL
r = 10000 VUHGQMHJ SUHQLND ' = 0,5 m je ravnomerno namotano N = 1000 QDPRWDMD LFH
Ako se kroz torus proputaVWUXMDMDLQH, = 1 A odrediti:
a. -DLQXPDJQHWVNog polja na osi torusa (636 A/m)
b.Indukciju magnetskog polja na osi torusa (8,00 T)
c. 3ULEOLQLIOXNVmagnetskog polja kroz torus (15,7 mWb)
30. .DOHPEDNDUQHLFHVDQDYRMDka je namotan na jezgro REOLND YDOMNDSUHQLNDG = 8 mm i
GXLQHL = 3 cm. Ako je jezgro napravljeno od OHJXUHJYR D NRMDLPDrelativnu magnetsku
propustljivost r = 5000 DNUR]LFXVHSURSXWDVWUXMDMDLQH, = 1 mA odrediti:
a. -DLQXPDJQHWVNRJSROMDQDRVLkalema (3,33 A/m)
b.Indukciju magnetskog polja na osi kalema (20,9 mT)
c. 3ULEOLQLIOuks magnetskog polja kroz kalem (1,05 Wb)
31. Od OHJXUH JYR D UHODWLYQH PDJQHWVNH SURSXVWOMLYRVWL r = 5000 i gustine
7,8 g/cm3 QDLQMHQR MH MH]JUR SRSUHQRJ SUHVHND 6 = 1 dm2 LML VX REOLN L GLPHQ]LMH
SULND]DQLQDVOLFLGHVQR$NRSREXGQLQDYRMVDGULnavojaka i kroz njega se proputa
VWUXMDMDLQH A, odrediti:
a. Magnetsku otpornost jezgra (24,7 kA/Wb)
b.Magnetsku otpornost procepa (3,98 MA/Wb)
c. Fluks magnetskog polja kroz procep
(50,0 Wb)
d.Indukciju magnetskog polja u procepu
(5,00 mT)
e. Masu jezgra (113 kg)

Elektromagnetska indukcija

32. Kvadratni ram stranice a = 10 cm QDLQMHQMHRGEDNDUQLK

LFD SRYULQHSRSUHQRJSUHVHNDS = 1 mm2. Ram se nalazi
u magnetskom polju normalnom na ravan rama, LMD VH
LQGXNFLMD PHQMD QD QDLQ SULND]DQ QD GLMDJUDPX Ako
VSHFLILQD RWSRUQRVW EDNUD L]QRVL = 1,67810-8 m,
odrediti:
a. Otpornost rama (6,68 m)
b.Grafikon zavisnosti indukovane elektromotorne sile
(E0 = 40 mV)
c. *UDILNRQWRSORWQHVQDJHNRMDVHRVORED D XSURYRGQLNX (P0 240 mW)
33. Kvadratni ram stranice a = 1 P QDLQMHQ MH RG EDNDUQLK LFD SRYULQH SRSUHQRJ SUHVHND
1 mm2 5DP VH QDOD]L X PDJQHWVNRP SROMX LMD VH LQGXNFLMD PHQMD SUHPD MHGQDLQL
B = B0sin(t+/4) gde su B0 = 5 mT i = 20 s-1. Odrediti:
a. Otpornost rama (66,8 m)
b.Grafikon zavisnosti indukovane elektromotorne sile (E0 = 0,314 V)
c. Maksimalnu MDLQXHOHNWULQHVWUXMH koja se indukuje u provodniku (I0 = 4,70 A)
d.*UDILNRQWRSORWQHVQDJHNRMDVHRVORED D XSURYRGQLNX (P0 = 1,48 W)
e. JaLQX MHGQRVPHUQH VWUXMH NRMD bi za vreme od 5 s oslobodiOD LVWX NROLLQX WRSORWe u
ramu (Ief = 3,32 A)
34. 3RSUHQR Qa pravac dugih idealno provodnih paralelnih ina na PH XVREQRP rastojanju
d = 0,8 P OHL SURYRGQLN REOLND YDOMND GXLQH l = 1 m L SRYULQH SRSUHQRJ SUHVHND
S = 2 mm2. 3URYRGQLN MH QDLQMHQ RG OHJXUH LMD MH VSHFLILQD RWSornost = 410-4 m, a
gustina G = 4500 kg/m3. Ako se ine postave na strmu ravan nagiba 300 koja se nalazi u
vertikalnom homogenom magnetskom polju indukcije B = 1 T, odrediti:
a. 7HLQXSURYRGQLND (88,2 mN)
b.2WSRUQRVWGHODSURYRGQLNDNUR]NRMLWHHVWUXMD (160 )
c. Krajnju brzinu kojRP VHNUHHSURYRGQLNSRLQDPD,42 m/s)
d.Snagu gravitacione sile pri konstantnoj brzini provodnika (0,416 W)
e. 7RSORWQXVQDJXNRMDVHRVORED D XSURYRGQLNX (0,416 W)
35. Induktor VH VDVWRML RG JYR]GHQRJ MH]JUD SUHQLND  PP L GXLQH 0 cm,
VDLQMHQRJRGJYR D VDr = 10000 na koje su namotana dva PH XVREQR
izolovana QDPRWDMD EDNDUQH LFH SRSUHQRJ SUHVHND 0,5 mm2. Prvi
namotaj (primar) se sastoji od 500 navojaka i povezan je sa izvorom ems,
a drugi (sekundar) ima 5000 navojaka i otvorene krajeve. Ako VSHFLILQD
otpornost bakra iznosi = 1,67810-8 m, a ems izvora iznosi 12 V, grubo proceniti:
a. Otpornost namotaja primara (0,264 )
b.Induktivnosti namotaja primara i sekundara (0,123 H i 12,3 H)
c. -DLQXVWUXMHprimara NDGDMHSUHNLGDXNOMXHQ(45,5 A)
d.8NXSQH PDJQHWVNHIOXNVHYHSULPDUDLVHNXQGDUDNDGDMHSUHNLGDXNOMXHQ5,61 Wb i
56,1 Wb)
e. 9UHPHSUDQMHQMDinduktoraNDGDVHSUHNLGDLVNOMXL (1,4 s)
f. Napon koji se stvara na krajevima sekundara (400 V)

Kola nDL]PHQLQHVWUXMH
36. U kolu prikazanom na slici ems generatora iznosi 100 V, frekvenca
njegove ems iznosi 50 Hz, a kapacitivnost kondenzatora iznosi
20 F. Odrediti:
a. Reaktansu i kompleksnu impedansu kondenzator
(XC = 159 , ZC = -j159 )
b. .RPSOHNVQRL]UD]LWLMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNURz
kondenzator (IC = +j0,628 A)
c. (IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]NRQGHQ]DWRU
(IC = 0,628 A)
d. Fazni stav struje kondenzatora u odnosu na ems generatora
( = + /2)
37. U kolu prikazanom na slici ems generatora iznosi 100 V, frekvenca
njegove ems iznosi 50 Hz, a induktivnost kalema iznosi 20 mH.
Odrediti:
a. Reaktansu i kompleksnu impedansu kalema
(XL = 6,28 , ZL = +j6,28 )
b. .RPSOHNVQRL]UD]LWLMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]NDOHP
(IL = -j15,9 A)
c. (IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]NDOHP,L = 0,628 A)
d. Fazni stav struje kalema u odnosu na ems generatora ( = /2)
38. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/ Hz, otpornost otpornika iznosi 30 , a kapacitivnost
kondenzatora 25 F.
a. Kompleksno predstaviti struju koja proWLH NUR] NROR
(I = 0,6 + j0,8 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i kond.
(UR = 30 V, UC = 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu
39. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/ Hz, otpornost otpornika iznosi 30 , a induktivnost kalema
iznosi 40 mH.
a. .RPSOHNVQR SUHGVWDYLWL VWUXMX NRMD SURWLH NUR] NROR
(I = 0,6 - j0,8 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na kalemu i otporniku
(UR = 30 V, UL = 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu

40. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca

500/ Hz, otpornost otpornika iznosi 25 , a kapacitivnost
kondenzatora 100 F.
a. .RPSOHNVQR SUHGVWDYLWL VWUXMX NRMD SURWLH NUR] JHQ
(I = 2 + j5 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti struja kroz generator, kond. i
otpornik (IE = 5,39 A, IR = 2 A, IC = 5 A)
c. Nacrtati fazorski dijagram struja u kolu
41. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/ Hz, otpornosti otpornika iznose R1 = 50 , R2 = 30 a
induktivnost kalema 40 mH.
a. Kompleksno predVWDYLWL MDLQH VWUXMD X JUDQDPD NROD
(IE = (1,6-j0,8) A, I1 = 1 A, I2 = (0,6 - j0,8) A)
b.(IHNWLYQHQDSRQHQDSRWURDLPD8R1 = 50 V, UR2 = 30 V,
UL = 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu
42. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/ Hz. Otpornosti otpornika iznosi R = 30 , kapacitivnost
kondenzatora C = 25 F, a induktivnost kalema 14,4 mH.
a. .RPSOHNVQR SUHGVWDYLWL MDLQH VWUXMD X JUDQDPD NROD
(IE = 2,6 A, IR = (1,67-j1,25) A, IC = (0,93+j1,25)A)
b.Odrediti efektivne vreGQRVWLQDSRQDSRWURDD
(UL = 37,5 V, URC = 62,5 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu

10

6QDJDXNROLPDQDL]PHQLQHVWUXMH

43. (OHNWULQLXUH DMWURLN:KWRNRPVDWLUDYQRPHUQRJUDGD$NRWRNRPUDGDRQL]PUHH

YXH VWUXMXMDLQH$RGUHGLWL
a. Prividnu, aktivnu i reaktivnu snagu motora (3300 VA, 3000 W, 1375 VAr)
b.Faktor snage motora (0,91)
c. Ekvivalentnu otpornost i reaktansu motora (13,3 , 6,11 )
d.Efektivnu induktivnost motora (19,4 mH)
44. 3RWURDL YH]DQL SUHNR LVWRJ RVLJXUDD X NXQRM LQVWDODFLMi se vezuju paralelno. U jednom
WUHQXWNX VX XNOMXHQL IULLGHU VD PRWRURP VQDJH  W i faktora snage 0,85, bojler snage
1760 :LHOHNWULQDSHVQDJH W. $NR VH XVYRMLGDXUH DMLSURL]YRGHWRSORWXLPDMX
IDNWRUVQDJHSULEOLQRMHGQDNMHGLQLFLRGUHGLWi:
a. 5HDNWLYQXLSULYLGQXVQDJXPRWRUDIULLGHUD1060 VA, 560 VAr)
b.(NYLYDOHQWQXRWSRUQRVWLUHDNWDQVXPRWRUDIULLGHUD , 24,1 )
c. (IHNWLYQHMDLQHVWUXMDSRWURDD,F = 4,81 A, IB = 8 A, IP = 10 A)
d.(IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]SRWURD22,3 A)
45. 8 SRVWURMHQMX VX QD LVWX ID]X HOHNWULQRJ QDSDMDQMD SRYH]DQL PRWRU 0 VQDJH  : L
faktora snage 0,88 i motor M2 snage 1000 VA faktora snage 0,8.
a. Aktivne, reaktivne i prividne snage oba motora (S1 = 500 VA, P1 = 440 W,
Q1 = 237 VAr, S2 = 1000 VA, P2 = 800 W, Q2 = 600 VAr)
b.Efektivnu otpornost, reaktansu i impedansu motora M1 (Z1 = 96,8 , R1 = 85,2 ,
X1 = 46,0 )
c. (IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMXL]PUHHYXHPRWRU02 (4,55 A)
d.(IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMXL]PUHHSRYODHREDPRWRUD (6,82 A)
e. Faktor snaJHGHODPUHHNRMLSUHGVWDYOMDMXRYDGYDPRWRUD (0,83)
46. 0RQRID]QDHOHNWULQDSHVQDJHN:]DNXQXLQVWDODFLMXVDGULHWLULSDUDOHOQRYH]DQD
JUHMDD$NRMHLQGXNWLYQRVWQDPRWDMDVYDNRJJUHMDDMHGQDNDP+RGUHGLWL
a. .RPSOHNVQXLPSHGDQVXSHLLNRPSOHNVQXLPSHGDQVXMHGQRJJUHMDD[22+j0,16],
[88+j0,64])
b.(IHNWLYQXMDLQXHOHNWULQHVWUXMHNRMRPVHSHQDSDMDSULSXQRMVQD]L10 A)
c. )DNWRUVQDJHSHL0,99997)
47. (OHNWULQLPRWRU]DPRQRID]QXVWUXMXSRYH]DQ QDSDMDQMHQDSRQD9LIUHNYHQFH+]
Ako je njegova nominalna snaga 20 kVA, a faktor snage 0,8 , odrediti:
a. Aktivnu i reaktivnu snagu motora (16 kW, 12 kVAr)
b..RPSOHNVQRSUHGVWDYOMHQXMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]QMHJD([72,7-j54,5]A)
c. Otpornost i reaktansu motora (1,94 i 1,36 )
d.Kapacitivnost kompenzatora koji treba paralelno povezati sa motorom da bi faktor
snage takve sprege iznosio 0,95 (4 mF)

11

=DGDFL]DVDPRVWDOQXYHEX

48. (18.5.2006.) 8 HOHNWULQRPNROXQDL]PHQLQHVWUXMH

frekvencije 250/ Hz prikazanom na slici elementi imaju
VOHGHH YUednosti: E = 100 V, R = 30 , L = 80 mH,
C = 40 F.
a. 2GUHGLWLHIHNWLYQHYUHGQRVWLMDLQDVWUXMDXJUDQDPDNROD
(IC = 2,47 A, IR = 1,97 A, IL = 1,48 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i
kondenzatoru (URL = 59,3 V, UC = 124 V)
c. Skicirati fazorVNL GLMDJUDPMDLQDVWUXMDNRMHXNROX
49. (18.5.2006.) 8 HOHNWULQRPNROXQDL]PHQLQHVWUXMH
frekvencije 500/ Hz prikazanom na slici elementi imaju
VOHGHH YUHGQRVWL( = 200 V, R = 30 , L = 50 mH,
C = 25 F.
a. 2GUHGLWLHIHNWLYQHYUHGQRVWLMDLQDVWUXMDXgranama kola
(IL = 4,94 A, IR = 3,95 A, IC = 2,93 A)
b.Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i
kalemu (URC = 118 V, UL = 247 V)
c. Skicirati fazorski dijagram napona u kolu

50. (OHNWURPRWRU]DPRQRID]QXQDL]PHQLQXVWUXMXLPDQRPLQDOQXVQDJX W i faktor snage

0,88 a bojler ima snagu od 1,8 kW i faktor snage 0,9. Odrediti:
a. Impedansu, otpornost i efektivnu induktivnost motora (19,4 , 17,0 , 29 mH)
b.Prividnu i reaktivnu snagu bojlera (2000 VA, 872 VAr)
c. (IHNWLYQXMDLQXVWUXMHNRMXRQLSRYODHL]PUHH NDGDVXMHGLQLSRWURDLSRYH]DQLQD
istu fazu (19,3 A)
51. Motor snage 800 W i faktora snage 0,8 i dva motora snage 450 W i faktora snage 0,9 su
povezani na monofazno napajanje napona 220 V i frekvence 50 Hz. Odrediti:
a. Kompleksne impedanse motora (Z1 = [38,7+j29,6], Z2 = Z3 = [87,3+j42,3])
b.(IHNWLYQXYUHGQRVWMDLQHVWUXMHNRMXQDSDMDQMHGDMHPRWRULPD9,0 A)
c. Aktivnu, reaktivnu i prividnu snagu koju napajanje daje motorima (1672 W,
1034 VAr, 1965 VA)

12

Maine za jednosmernu struju

52. Redni motor jednosmereQH VWUXMHSULNOMXHQQDQDSRQ9RNUHHVHEU]LQRPQ = 500 ob/min.

.UR] QMHJDWHHVWUXMDMDLQH, $2WSRUQRVWSREXGQRJQDPRWDMDLURWRUDL]QRVL5p+Rr=0,25
. Odrediti:
a. mHKDQLNXVQDJXPotora (Pmeh = 4375 W)
b.stepen korisnog dejstva ( = 0,875)
c. mehDQLNL PRment na osovini motora (M = 83,6 Nm)
53. Motor za jednosmernu struju sa paralelnom pobudom sa naponom napajanja 200 V pri
RSWHUHHQMXPRPHQWRPRG1PL]PUHHYXHVWUXMXRG$LLPDEU]LQXREUWDQMDRG
REUWDMDXPLQXWL6PDWUDMXLGDMHRWSRUQRVWLQGXNWRUDPQRJRYHDRGRWSRUQRVWLLQGXNWDLGDVH
PHKDQLNLJXELFLPQRJRPDQMLRGHOHNWULQLKRGUHGLWL
a. 0HKDQLNXVQDJXPRWRUD (Pmeh = 7854 W)
b.(OHNWULQXVQDJXPRWRUD (Pel = 10000 W)
c. Gubitke usled zagrevanja induktora (PS = 2146 W)
d.-DLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]LQGXNWRU (IS = 10,73 A)
54. Jednosmerni motor sa paralelnom pobudom ima napaja se naponom 200 V. Otpornost namotaja
njegovog induktora (statora) iznosi 50 , a otpornost indukta (rotora) iznosi 2 . Ako motor pri
opteUHHQMXPHKDQLNLPPRPHQWRP od 11PREUHEU]LQRPRGREPLQSRYODHLSUL
WRPH L]PUHHVWUXMXRG$RGUHGLWL
a. -DLQXHOHNWULQHVWUXMHNRMDSURWLHNUR]LQGXNWRULLQGXNW (Is = 4 A, Ir = 20 A)
b.Elektromotornu silu koja se indukuje u induktu (E = 160 V)
c. (OHNWULQXVQDJXPRWora (Pel = 4800 W)
d.0HKDQLNXVQDJXPRWRUD (Pmeh = 3145 W)
e. Toplotnu snagu kojom se zagrevaju induktor i indukt (PS = 800 W, Pr = 800 W)
f. Snagu preostalih gubitaka motora (Post = 55 W)
55. Jednosmerni motor sa paralelnom pobudom ima napaja se naponom 200 V. Otpornost namotaja
njegovog induktora (statora) iznosi 30 , a otpornost indukta (rotora) iznosi 2 . Nominalna
brzina obrtanja ovog motora iznosi 300 ob/min. Odrediti:
a. (OHNWULQXVQDJXNRMDVHRVORED D XLQGXNWRUX (Ps = 1333 W)
b.1DSLVDWLMHGQDLQX]DYLVQRVWLPHKDQLNHVQDJHURWRUDRGVWUXMHLQGXNWD
(Pmeh=(U-RrIr)Ir)
c. -DLQXVWUXMHLQGXNWDSULNRMRMMHVQDJDURWRUDPDNVLPDOQD (Ir-max = 50 A)
d.2GUHGLWLPDNVLPDOQXPHKDQLNXVQDJXURWRUD (Pmeh-max = 5000 W)
e. 2GUHGLWLPDNVLPDOQXPHKDQLNLPRPHQWURWRUD (Mmax = 159 Nm)
56. -HGQRVPHUQLPRWRUVDUHGQRPSREXGRPLPDVOHGHHQRPLQDOQHNDUDNWHULVWLNHQDSRQQDSDjanja
220 V, struja napajanja 46 A, broj obrtaja 1200 ob/min, otpornost bakra 0,325 . Odrediti:
a. HPVLQGXNWDXQRPLQDOQRPUHLPXUDGD (E = 205 V)
b.otpornost dopunskog otpornika koji treba redno vezati sa motorom tako da pri istoj
MDLQLVWUXMHEU]LQDREUWDQMDSDGQHQD ob/min (0,93 )
c. NROLNXSXWDVHSRYHDYDMXJXELFLXEDNUX]ERJGRGDYDQMDGRSXQVNRJRWSRUQLND
(3,6 puta)

13

Transformatori
57. Idealni monofazni transformator ima 10000 namotaja u primaru i 2000 namotaja u sekundaru.
$NR VHQMHJRYSULPDUSRYHHQDPUHQRQDSDMDQMHQDSRQD V i frekvence 50 Hz, a sekundar
sa otpornikom otpornosti 2 k, odrediti:
a. Napon na krajevima sekundara transformatora (44 V)
b.-DLQXVWUXMHVHNXQdara (22 mA)
c. -DLQXVWUXMHSULPDUD4,4 mA)
d.(IHNWLYQXRWSRUQRVWNRMDVHYLGLL]PH X NUDMHYDSULPDUD50 k)
58. Idealni transformator ima 2000 navojaka u primaru i 4000 navojaka u sekundaru. Njegov primar
povezan je sa ideaOQLP JHQHUDWRURPQDL]PHQLQHVWUXMHfrekvencije 500/ Hz, efektivne
vrednosti ems 20 V, a sekundar sa rednom vezom otpornika otpornosti 40 i kalema
induktivnosti 30 mH. Odrediti:
a. kompleksnu impedansu L]PH X NUDMHYDsekundara (40 + j30)
b.realnu LPSHGDQVXL]PH X NUDMHYDVHNXQGDUD )
c. efektivnu vrednost napon sekundara (40 V)
d.MDLQXVWUXMHVHNXQGDUD (0,64A - j0,48A)
e. MDLQXVWUXMHSULPDUD1,28A - j0,96A)
f. HIHNWLYQXLPSHGDQVXL]PH X NUDMHYDSULPDUD (10 + j7,5)
g. aktivnu snagu koju kolu predaje generator (2,56 W)
59. Idealni transformator ima 2000 navojaka u primaru i 4000 navojaka u sekundaru. Njegov primar
povezan je sa ideaOQLPJHQHUDWRURPQDL]PHQLQHVWUXMHIUHNYHQFLMH Hz, efektivne
vrednosti ems 20 V i unutranje otpornosti 10 , a sekundar sa rednom vezom otpornika
otpornosti 280 i kalema induktivnosti 240 mH. Odrediti:
a. ,PSHGDQVXNRMDVHYLGLL]PH X NUDMHYDSULPDUD70+j60)
b.-DLQXVWUXMHSULPDUDP$-j120mA)
c. -DLQXVWUXMHVHNXQGDUD80mA-j60mA)
d.Napon primara (18,4V+j1,2V)
e. Napon sekundara (36,8V+j2,4V)
f. Toplotu koja se oslRED D QDRWSRUQLNXXVHNXQGDUX (2,80W)

14

Asinhroni motori

60. Osovina trofaznog asinhronog motora SULNOMXHQogQD PUHXQDSRQD8 [9 i frekvence

50 HzRNUHHVHEU]LQRPRG ob/min. Odrediti:
a. Sinhronu brzinu ovog motora (750 ob/min)
b.Klizanje motora (4%)
c. Broj pari polova po fazi (4)
d.Ukupan broj pari polova (12)
e. Ukupan broj polova motora (24)
61. $ODWQX PDLQXNRMDVHRNUHHEU]LQRPRG REPLQSRNUHHDVLQKURQLPRWRUPRPHQWRPRG
50 Nm.0RWRUVHQDSDMDL]PUH QDSRQD8 [9 i frekvence 50 Hz. Ako su namotaji
motora vezani u zvezdu, linijska struja motora iznosi 20 A, a ukupni gubici motora 2460 W
odrediti:
a. Klizanje motora (4%)
b.0HKDQLNX VQDJXPRWRUD7540 W)
c. (OHNWULQXVQDJXPRWRUD10000 W)
d.Koeficijent korisnog dejstva motora (0,754)
e. Faktor snage motora (0,76)
62. Trofazni asinhroni motor sa tri para polova i namotajima vezanim u trougao, snage 10 kW i
IDNWRUDVQDJHSULNOMXHQMHQDPUHXQDSRQD8 [9IUHNYHQFH+]$NRVH
RVRYLQD PRWRUDRNUHHQ REPLQPRWRULPDNRHILFLMHQWNRULVQRJGHjstva = 0,88.
,]UDXQDWL:
a. klizanje rotora (3%)
b. VQDJX NRMXPRWRUX]LPDL]PUHH11,4 kW)
c. linijske i fazne struje (17,3 A i 9,97 A)
63. 7URID]QLDVLQKURQLPRWRUVDWULSDUDSRORYDLQDPRWDMLPDYH]DQLPX]YH]GXSULNOMXXMHVHQD
WURID]QXPUHXQDL]PHQLQHVtruje linijskih napona efektivne vrednosti 380 V i frekvence
50 +])DNWRUVQDJHWRJPRWRUDL]QRVL$NRVHWDMPRWRUSULRSWHUHHQMXPRPHQWRPRG
200 1PRNUHHEU]LQRPRGREUWDMDXPLQXWLDlinijska struja motora iznosi 44 A, odrediti:
a. klizanje rotora (5%)
b. PHKDQLNXVQDJXPRWRUD19,9 kW)
c. HOHNWULQXVQDJXPRWRUD24,6 kW)
d. koeficijent korisnog dejstva motora (0,809)
64. 7URID]QLHWYRURSROQLDVLQKURQLPRWRUsa namotajima vezanim u trougao VHQDSDMDL]PUHH
napona U = 3x380 V i frekvence 50 Hz. MotorLPD VOHGHHNDUDNWHULVWLNH u monimalnom
UHLPXUDGD: snagu od 10 kW, broj obrtaja 1450 ob/min, faktor snage 0,88 i koeficijent korisnog
dejstva 0,87. Ako je odnos polazne i nominalne struje 5, maksimalnog i nominalnog momenta 2,
a polaznog i nominalnog momenta 1,2 odrediti:
a. .LO]DQMHPRWRUDXPRQLPDOQRPUHLPXUDGD
b.Nominalnu struju i moment motora (19,8 A i 65,9 Nm)
c. Polaznu struju i moment motora (99,2 A i 79,03 Nm)
d.0LQLPDOQXYUHGQRVWGRNRMHVHPRHVPDQMLWLQDSRQQDSDMDQMDDGDPRWRULGDOMHPRH
GD SRNUHQHQRPLQDOQRRSWHUHHQMH (347 V)

15

Filtri
65. Odrediti funkciju filtra prikazanog na slici:
a.
b.
c.
d.
e.

Odrediti tip filtra (visokofrekventni)

Odrediti vremensku konstantu filtra (200 V
2GUHGLWLJUDQLQXIUHNYHQFXILOWUD+]
Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
2GUHGLWLSRMDDQMHVLJQDODIUHNYHQFH Hz i 1 kHz (0,125 i
0,782)

66. Odrediti funkciju filtra prikazanog na slici:

a.
b.
c.
d.
e.
f.

Odrediti ekvivalentne otpornosti i kapacitivnosti

( ) L N )
Odrediti tip filtra (niskofrekventni)
Odrediti vremensku konstantu filtra (30 ms)
OdreditL JUDQLQXIUHNYHQFXILOWUD Hz)
Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku
filtra
2GUHGLWLSRMDDQMHVLJQDOD frekvence 1 Hz i 10 Hz
(0,983 i 0,469)

67. Projektovati niskofrekventni RC filtar koji treba prigui smetnje frekvence 50 Hz.
a. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
b. ,]DEUDWLJUDQLQXIUHNYHQFXQSU Hz)
c. Odrediti vremensku konstantu filtra (31,8 ms)
d. Skicirati kolo filtra
e. Izabrati vrednosti komponenti RC filtra (npr. R = 318 N L & = 100 nF)
f. 2GUHGLWLSRMDDQMHJXHQHIUHNYHQFHRG Hz (0,100)
g. OdrediWLSRMDDQMHVLJQDODIUHNYHQFH Hz (0,981)
68. Projektovati visokofrekventni RC filtar koji treba prigui smetnje frekvence 50 Hz.
a. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
b. Izabrati graniQXIUHNYHQFXQSU00 Hz)
c. Odrediti vremensku konstantu filtra (318 s)
d. Skicirati kolo filtra
e. Izabrati vrednosti komponenti RC filtra (npr. R = 318 N L & = 1 nF)
f. 2GUHGLWLSRMDDQMHJXHQHIUHNYHQFHRG Hz (0,100)
g. OdrediWLSRMDDQMHVLJQDODIUHNYHQFH5 kHz (0,981)

16

Polarizacija

69. $NR VHGLRGDXNROXQDVOLFLPRHVPDWUDWLLGHDOQRPVDQDSRQRPSUDJD9T = 0,5 V,

a napon napajanja iznosi VCC = 5 V, odrediti:
a. Da li dioda provodi (Da)
b. Napon na otporniku (4,5 V)
c. -DLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]GLRGXLRWSRUQLk (0,45 mA)
d. Snagu kojom se zagreva dioda (0,225 mW)
e. Snagu kojom se zagreva otpornik (2,025 mW)

70. Otpornik R u kolu na slici ima otpornost od 45 N  DRWSRUQLN52 otpornost od 5 N  $NRVH

GLRGD XNROXPRHVPDWUDWLLGHDOQRPVDQDSRQRPSUDJD9T = 0,5 V, a napon napajanja iznosi
VCC = 5 V, odrediti:
1DMYLLSRWHQFLMDONRMLPRHLPDWLWDND$
pri kome dioda ne provodi (0,5 V)
b. 1DMYHXRWSRUQRVWNRMXPRHLPDWLRWSRUQLN52,
pri kojoj dioda ne provodi (5 N 
Ako je R2 = 9 N 
c. 1DSLVDWLMHGQDLQX,.LUKRIRYRJ]DNRQD]DYRU$
d. 1DSLVDWLMHGQDLQH]DMDLQHVWUXMDNRMHVHVWLXXYRUX$
e. 2GUHGLWLSRWHQFLMDOWDNH$ V)
f. 2GUHGLWLMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHNUR]GLRGX $
g. Odrediti snagu diode (13 :
a.

71. Tranzistor u kolu na slici ima napon praga VT = 0,5 V, a baza-emitor

napon spoja SULSURYR HQMXiznosi VBE = 0,7 V. Ako napon
napajanja iznosi VCC = 5 V, odrediti:
a. Potencijal baze (1 V)
b. Potencijal emitora (0,3 V)
c. -DLQXstruje emitora (0,1 mA)
d. -DLQXVWUXMHNROHNWRUD (0,1 mA)
e. Potencijal kolektora (4,7 V)
f. 5HLP rada tranzistora (aktivan)

17

72. Tranzistor u kolu na slici u DNWLYQRPUHLPXUDGDima strujno

SRMDDQMH = 100, napon praga VT = 0,5 V, a napon spoja bazaemitor iznosi VBE = 0,7 V. Ako napon napajanja iznosi VCC = 5 V,
odrediti:
a. Potencijal kolektora akR MHWUDQ]LVWRUX]DVLHQMX V)
b. -DLQXVWUXMHNROHNWRUDDNRMHWUDQ]LVWRUX]DVLHQMX
(1,6 mA)
c. -DLQXED]QHVWUXMHSULNRMRMWUDQ]LVWRUXOD]LX]DVLHQMH
(16 A)
d. 3RWHQFLMDOWDNH$ (1 V)
e. Potencijal baze tranzistora (0,7 V)
f. -DLQXVWUXMHED]H (10 A)
g. ReLPUDGDWUDQ]LVWRUD (aktivan)
73. 7UDQ]LVWRUXNROXQDVOLFLXDNWLYQRPUHLPXUDGDLPDVWUXMQR
SRMDDQMH = 100, napon praga VT = 0,5 V, a napon spoja bazaemitor iznosi VBE = 0,7 V. Ako napon napajanja iznosi VCC = 5 V,
odrediti:
a. Potencijal kolektora DNR MHWUDQ]LVWRUX]DVLHQMX V)
b. -DLQXVWUXMHNROHNWRUDDNRMHWUDQ]LVWRUX]DVLHQMX
(1,6 mA)
c. -DLQXED]QHVWUXMHSULNRMRMWUDQ]LVWRUXOD]LX]DVLHQMH
(16 A)
d. -DLQXVWUXMHED]H30 A)
e. 5HLPUDGDWUDQ]LVWRUD]DVLHQMH

18

Operaciona kola
74. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x1 i x2, i izlaznim potencijalom y 6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
a.
RGUHGLWLSRWHQFLMDOYRUa O ( v0 = 0 )
odreditiMDLQXVWUXMHL]PH X XOD]D[1 i WDNH2( i1 =

e.

x1
)
R
x
odrediti MDLQXVWUXMHL]PH X XOD]D[2 L WDNH2 i2 = 2 )
R
x +x
RGUHGLWLMDLQXVWUXMHL]PH X WDDND2L\ ( i = 1 2 )
R
RGUHGLWLQDSRQL]PH X WDDND2L\ ( U Oy = 3 ( x1 + x2 ) )

f.

odrediti izlazni potencijal y ( y = 3 ( x1 + x2 ) )

b.
c.
d.

75. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x1 i x2, i izlaznim potencijalom y 6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
x
a. odrediti MDLQXVWUXMHL]PH X XOD]D[1 L WDNH2 i1 = a1 1 )
R
x
b. odrediti MDLQXVWUXMHL]PH X XOD]D[2 L WDNH2 i2 = a 2 2 )
R
x
x
c. RGUHGLWLMDLQXVWUXMHL]PH X WDDND2L\ i = a1 1 + a2 2 )
R
R
d. RGUHGLWLQDSRQL]PH X WDDND2L\ U = a1 x1 + a2 x2 )
e.

odrediti izlazni potencijal y ( y = [a1 x1 + a2 x2 ] )

19

76. Odrediti funkciju operacionog kola prikazaQRJ QDGLMDJUDPXVDYUHGQRX ulaznog potencijala

x i izlaznim potencijalom y 6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLidealni.
dx
a. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu A ( v A = 0,2 )
dt
b. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu B (vB = -3x)
dx
c. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu C ( vC = +0,2 )
dt
dx
d. odrediti izlazni potencijal y ( y = 0,2 3 x )
dt

77. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
[ L\LL]OD]QLPSRWHQFLMDORP]6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
a. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu A (vA = -4x)
b. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu B ( v B = 2 y )

c. odrediti izlazni potencijal z ( z = 12 x + 6 y )

d.RGUHGLWLMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHL]PH X YRURYDC i D
kada potencijali x i y iznose po 1 mV (-0,6 A)

20

78. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
[ L\LL]OD]QLPSRWHQFLMDORP]6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
a. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu A (vA = -10x)
b. RGUHGLWLSRWHQFLMDOXYRUu B ( vB = 10 ydt )
t

c. odrediti izlazni potencijal z ( z = 10( x + ydt ) )

d. odreditL MDLQXVWUXMHNRMDSURWLHL]PH X YRURYD$L&

kada potencijal x iznosi 2 mV (-2 A)
0

79. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x i y, i izlaznim potencijalom z. Smatrati da su upotrebljeni operaciRQL SRMDDYDLLGHDOQL8
SRHWQRPWUHQXWNXNRQGHQ]DWRUMHSUD]DQ
t

a. odrediti poteQFLMDOXYRUX$ v A = 100 ydt )

0

b. odrediti poteQFLMDOXYRUX%(0)
t

c. odrediti izlazni potencijal z ( z = x + 100 ydt )

d. RGUHGLWLMDLQXVWUXMHNRMDSURWLHL]PH X YRURYD$L%VHNXQGLQDNRQ
0

primene napona y = 10 mV (5 mA)

21

80. Projektovati operaciono kolo koje za vrednost ulaznog potencijala x na izlazu daje potencijal

y = 3x + xdt  6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
t

a. nacrtati emu kola

b. izabrati vrednosti komponenata

81. Projektovati operaciono kolo koje za vrednosti ulaznih potencijala x i y na izlazu daje potencijal
t
dx
z = 0,1 10 ydt  6PDWUDWLGDVXXSRWUHEOMHQLRSHUDFLRQLSRMDDYDLLGHDOQL
dt
0
a. nacrtati emu kola
b. izabrati vrednosti komponenata

22