Anda di halaman 1dari 5

Arte:Bourriaud,elextranjero

Elcrticofrancs,directordelaEscuelaNacionalSuperiordeBellasArtesdeParsycreadordelconcepto
"arterelacional",presentarenlaferiasunuevolibro,Laexforma,enelquelaideadecomunidaddelos
anterioressetornamspoltica
PabloGianera

LANACION

VIERNES05DEJUNIODE2015

nunpasajedeunodesuslibros,NicolasBourriaudmodificaunacitadeTristanTzara."Elpensamientosehaceen
laboca",habaescritoTzaraenunodelosmanifiestosDada."Elartesehaceenlagalera",escribeBourriaud.La

reescrituraresultasignificativapordosmotivos:enprimerlugar,inscribesuteoradelarteactual(ylapalabrateoraes
problemtica)enlaestelaquedejlaproadelasvanguardiasadems,lagalerapodraserelespacioporexcelencia(real
ymetafrico)delarte"relacional",estosincontarelvnculopersonaldelcrticofrancsconeseespacio.

"Arterelacional"y,msespecficamente,"estticarelacional"sonlascategorasquefundanelpensamientodeBourriaud.
Susensayossonmsbieninorgnicos,peroestonoquieredecirquenoexistaunarigurosaconsecuenciaentreensayoy
ensayo,entrelibroylibro,deEstticarelacionalalrecienteLaexforma,pasandoporPostproduccinyRadicante.

UnpocodelmismomodoenqueArthurDantollegalafilosofadelarteporlavadelaperplejidadcrticaqueleprovoc
elartedellossesenta,Bourriaudseveimpelidoenlamismadireccin,peroenlosaosnoventa,porsustareasdecurador
enelpabellnfrancsdelaBienaldeVeneciaoenlaTatedeLondres,porcitarsolamentedosplazasdesuintensa
actividad.Bourriaudsintiquemuchosdelosmalentendidosquecontaminabanlacomprensindelartedelosaos
noventaderivabandelaausenciadediscursotericoacercadel.

ElconjuntodeescritosreunidosconelttulodeEstticarelacionalaparecisobreel
finaldeladcada,en1998,ysepropusocomounasolucinasemejantecarencia."La
posibilidaddeunarterelacionalunartequetomaracomohorizontetericola
esferadelasinteraccioneshumanasysucontextosocial,msquelaafirmacindeun
espaciosimblicoautnomoyprivadodacuentadeuncambioradicaldelos
objetivosestticos,culturalesypolticospuestosenjuegoporelartemoderno."

ParaBourriaud,laexposicindeunaobrano
eselresultadodeunprocesosinounlugarde
produccin.Foto:LANACION/Stephane
Grangier/Corbis

SiBourriaudusalapalabra"moderno"esporquelocontemporneoconsistiraen
unaradicalizacinysuperacindelproyectomoderno.Parapasarloenlimpio:la
obracontemporneasepresentaahoracomouna"duracin"quedebe
experimentarse,comounaaperturaaun"intercambioilimitado".Enestostrminos,
laexposicinnoesyaelresultadodeunproceso"suhappyend"sinoellugar

mismodesuproduccin.

Perola"estticarelacional"noesunateoradelarteenlamedidaenquenotraeconsigoconminacinniteleologa.En
cambio,Bourriaudladefinecomouna"teoradelaforma"amparndoseenlacitadeautoridaddeWitoldGombrowicz,

concluyequelaformaesunapropiedadrelacionalyque,enelarteactual,slohayforma"enelencuentro,enlarelacin
dinmicaquemantieneunapropuestaartsticaconotrasformaciones,artsticasono".Vistadesdeestaperspectiva,la
historiaenteradelartepuedeserledacomolahistoriadeunaproduccincrecientedelasrelacionesenelmundo,yesta
produccindeterminadominiosformales.

Comocasisiempresucedeenelarteactual,elorigendeestalneadefugaesttambinenMarcelDuchamp.Pensemosen
elpasajefinaldeLeprocessuscratif(Elprocesocreativo):"Elartistanoeselnicoqueconsumaelactocreador,puesto
queelespectadorestableceelcontactodelaobraconelmundoexterioraldescifrareinterpretarsuscaractersticas
profundas,paraaadirentoncessupropiacontribucinalprocesocreativo".PerolosartistasenquienespiensaBourriaud
nocelebranlainmaterialidad,aunquetampocoincurrenenunaregresinala"obra"encuantocategora.

LasexperienciasdeMaurizioCattelan,RirkritTiravanijaoVanessaBeecroft,artistastodosquesoliviantanaBourriaud,se
inscribenenelcampoabiertoporFluxusyelsituacionismo.Encuantoalsegundo,Bourriaudmantieneunainterlocucin
continuaconlasideasdeGuyDebordencuantoalprimero,podrahaberaquunacercanaconaquelloqueDickHiggins
definacomo"intermedia"parareferirsealosespaciosvacosentrelasdistintasartes.

YaTheodorAdorno,enunensayode1966,sehabareferidoaunVerfransungsprozess,aunprocesodeinfraccin,auna
progresivadisolucindeloslmitesentreunarteyotro.AalgodeesoparecealudirBourriaudcuandonoaciertaadecidir
silassopaschinasdeshidratadasqueTiravanijapusoadisposicindelespectadorenelAperto93delaBienaldeVenecia
pertenecenalaescultura,alainstalacinoalaperformance.Enelfondo,unexpedienteirrelevante,porqueloquele
importaeslaevidenciadequelatransitividaddestronaalacontemplacin.

EltrnsitoencastellanodeloslibrosdeBourriaudfalsealacronologa:aunquesepublicantes,Postproduccin
profundizalaestticarelacional.LosaspectosconvivialesdeEstticarelacionalmutanaquenladeduccindenuevos
modosdeproduccinderivadosdelaaparicindeInternet.Porsulado,laideadequeyanose"fabrican"objetossinoque
seseleccionanentrelosexistentesyselosmodificasegnunaintencinespecficaconducealacondicinintemporaldel
artequeencontramosenLaexforma:el"carcterirresoluble"delaobradearteeliminatodaatribucindefinalidady
vuelvereversiblelahistoriadelarteque,fielalapresuncinborgeanaen"Kafkaysusprecursores",puedeleerse"de
izquierdaaderechaodederechaaizquierda".

LaexformanopuedeentendersesinloslibrosprecedentesdeBourriaud,peromientrasqueantesdominabalainfluencia
deFlixGuattari,seimponeaquLouisAlthusserysurelecturadelpensamientomarxista.Laideadecomunidaddela
estticarelacionalsetornamsagudamentepoltica.Sieldesperdicio,losrestosdelprocesodeproduccinseextiendena
lapoltica,laeconomaylacultura,el"salvamientohistrico"noesyatareadelhistoriadormaterialistasino"unasunto
detodos".

Inti Guerrero
Curadorcolombiano,actualmenteradicadoenHongKong.Entre2011y2014sedestaccomodirectorartsticocurador
asociadodeTeortica,unespacioparaelarteyelpensamientofundadoen1999enSanJos,CostaRica.Formpartedel
ProgramaCuratorialdeDeAppelArtsCentre,PasesBajos.HacuradoexposicionesyorganizadosimposiosenAmrica
Latina,EuropayAsia.

LANACION ADNCultura arteBA

Copyright2015SALANACION|Todoslosderechosreservados

Anda mungkin juga menyukai