FAKULTI KEMANUSIAAN, SENI DAN WARISAN

PENGANTAR GEOGRAFI
AG10503

NAMA PENSYARAH:
DR. NOR INA KANYO

MASA TUTORIAL:
11.00 12.00 P.M
KHAMIS

SOALAN 2:
GALURKAN PERKEMBANGAN BIDANG GEOGRAFI.

NAMA PELAJAR:
JACQULINE EBIT
NO. MATRIK:
BA15110193
1.0 PENGENALAN

Geografi merupakan suatu bidang mengenai lokasi dan ruang yang mengkaji fenomena fizikal
dan manusia di permukaan bumi. Perkataan geografi berasal dari bahasa Yunani iaitu geo yang
bermaksud muka bumi dan graphien yang bermaksud menulis atau menjelaskan. Ahli-ahli
geografi bukan sahaja menjelaskan fenomena fizikal dan budaya yang terdapat pada permukaan
muka bumi malah mereka juga mengaitkannya dengan ruang dan masa.
Bidang kajian geografi telah berkembang sebagai satu bidang sains moden pada hujung
abad ke-18. Namun bergitu pengetahuan geografi sudah lama wujud dari zaman dahulu lagi.
Perkembangan bidang geografi berkait rapat dengan sejarah perkembangan kehidupan manusia
pada zaman dahulu. Keinginan manusia untuk mengetahui sesuatu, keperluan politik untuk
hidup, pengembaraan dan daya penarikan penerokaan tempat-tempat yang jauh telah
menyumbang kepada pengetahuan dalam bidang geografi.
Sumber rujukan geografi pada masa lalu berasal daripada catatan-catatan pelayar atau
pengembara mengenai topografi kawasan dan masyarakat yang tinggal di dalamnya. Oleh itu,
boleh dikatakan bahawa asas kepada bidang geografi adalah berkait rapat dengan sains semula
jadi. Geografi pada masa itu boleh dikatakan berkenaan dengan kajian mengenai alam sekitar
fizikal dan bagaimana alam tersebut mempengaruhi kehidupan manusia pada masa itu.
Bidang geografi telah melalui beberapa fasa sebelum ianya benar-benar dianggap sebagai
satu bidang yang sistematik dan mempunyai pelbagai disiplin yang khusus. Fasa tersebut
melibatkan Zaman Kuno, Zaman Pertengahan, Zaman Reinassance, Zaman Moden dan Geografi
Baru. Kemunculan fasa-fasa ini telah membawa banyak perubahan kepada disiplin bidang
geografi sehinggalah terhasilnya displin geografi yang ada pada masa kini.
2.0 SEJARAH PERKEMBANGAN BIDANG GEOGRAFI

2.1 Zaman Kuno

Pada awalnya bidang geografi adalah lebih kepada persoalan apa dan mana. Mereka
terdorong dengan pemikiran di mana letaknya lokasi, asal usul dan bagaimana keadaan
atau rupa sesuatu tempat yang terdapat dalam kawasan persekitaran mereka. Manusia
lazimnya mempunyai naluri ingin tahu yang sangat mendalam disebabkan itu manusia
zaman kuno banyak merantau dan mengembara ke suatu kawasan ke kawasan yang lain.
Persoalan untuk mengetahui sekiranya terdapat dunia lain di luar sana turut mendorong
manusia zaman kuno untuk menyelidik kawasan-kawasan persekitaran mereka.
Zaman Yunani adalah tamadun pertama yang menjadikan geografi sebagai satu
bidang pembelajaran. Kajian sarjana Yunani pada ketika itu telah berjaya melahirkan
suatu disiplin dalam bidang geografi iaitu bidang kartografi. Sarjana awal yang mengkaji
mengenai bidang kartografi ini ialah Anaximander. Anaximender merupakan pelukis peta
yang terawal memetakan dunia dengan menggunakan skala. Selain Anaximender,
Eratosthenes juga menyumbang kepada perkembangan bidang kartografi. Beliau berjaya
membuat perkiraan berkenaan ukur lilit garisan khatulistiwa yang tepat iaitu sepanjang
40,223 km dengan hanya membuat kesilapan sebanyak 90km berbanding ukuran sebenar
yang ada pada masa kini. Perkara ini telah menjadi suatu perkembangan yang besar
dalam bidang geografi sehinggalah beliau diangkat sebagai Bapa Geografi.
Penemuaanya dalam perkiraan ukur lilit garisan khatulistiwa membolehkan beliau untuk
menyediakan satu-satunya peta dunia yang dianggap tepat pada zaman tersebut.
Bidang kajian geografi pada zaman ini tidak hanya tertumpu kepada kartografi
semata-mata namun kajian mengenai topografi atau bentuk muka bumi turut dikaji oleh
para sarjana pada ketika itu. Penjelasan mengenai proses dan sebab berlakunya sesuatu
2

keadaan bentuk muka bumi yang berselok belok telah dipelapori oleh sarjana terkenal
iaitu Herodotus. Beliau merupakan yang pertama sedar mengenai tindakan proses-proses
fizikal ke atas muka bumi. Beliau telah menerangkan pembentukan delta Lembah Nil
iaitu delta dibentuk dengan selut yang dibawa dari Ethiopia telah dimendapkan di Laut
Mediterranean telah membentuk delta. Beliau juga menjelaskan hubungan antara suhu
dan arah tiupan angin. Menurut beliau angin bertiup dari kawasan yang sejuk kepada
kawasan yang panas.
Seterusnya, Aristotle telah membahagikan bumi kepada Hemisfera Utara dan
Hemisfera Selatan yang mengandungi zon iklim-iklim berasaskan suhu yang disebut
klimata. Perkara ini berlaku melalui kajiannya yang mengatakan perbezaan keadaan
hidup di muka bumi dipengaruhi oleh perbezaan laitiud. Beliau berpendapat bahawa
kawasan yang terletak berdekatan khatulistiwa (zon torrid) merupakan kawasan yang
tidak sesuai untuk didiami kerana kawasan tersebut terdedah dengan penerimaan jumlah
matahari yang banyak, begitu juga dengan kawasan yang jauh dari khatulistiwa (zon
figrid) kerana kawasan tersebut sentiasa beku. Zon sederhana yang terletak di antara
kedua-dua zon tersebut adalah kawasan yang paling sesusai didiami. Sumbangan beliau
menjadi asas kepada perkembangan sistem zon iklim yang ada pada masa kini dalam
bidang klimatologi.
Kemunculan bidang Geografi pada zaman Roman banyak dipelapori oleh Strabo
dan Ptolemy. Pengetahuan dalam bidang tersebut banyak digunakan dalam meluaskan
empayar Roman pada ketika itu. Strabo dalam bukunya yang berjudul Geographica
banyak menceritakan tentang alam dunia secara fizikal. Namun begitu, penerangan
mengenai perbezaan budaya dan jenis pentadbiran di sesuatu kawasan juga terkandung
3

dalam buku tersebut. Penulisan Strabo mengenai penjelajahannya dan pengalamanya ke

sesuatu kawasan telah menjadi bahan rujukan kepada para ahli geografi sehingga kini.
Ptolemy menyumbang kepada perkembangan dalam bidang matematik, geomatri
lokasi dan peta. Menurut beliau matematik merupakan tunjang utama dalam bidang
geografi. Beliau telah memperkenalkan sistem koordinat dalam peta dengan memberi
koordinat tempat-tempat yang beliau pernah jelajahi. Beliau juga memperkenalkan garis
latitud dan longitud yang kemudiannya digunakan dalam penghasilan sebuah peta dunia
yang mempunyai grid dan koordinat. Peta yang dilukis adalah berdasarkan anggapan
Yunani bahawa benua-benua berbentuk memanjang dari timur ke barat. Sumbangannya
terhadap pengiraan dimensi bumi, pengenalan sistem koordinat, pengiraaan garis latitud
dan longitud serta penciptaan peta yang sistematik merupakan suatu lonjakan yang besar
kepada perkembangan bidang geografi.

2.2 Zaman Pertengahan

Selepas perkembangan empayar Roman perkembangan geografi telah melalui fasa yang
perlahan. Namun begitu, di kawasan timur tengah negara Arab telah mengambil alih kerja
mengumpul pengetahuan saintifik termasuklah pengetahuan geografi. Pada zaman ini
munculnya penterjemahan sumber-sumber dari zaman Yunani dan zaman Roman.
Penterjemahan sumber-sumber ini dilakukan oleh Ibn Batutah dan Ibn Khaldun.
Perkembangan geografi pada zaman ini ditulis oleh buku Ibn Khaldun dalam
bukunya yang bertajuk Muqaddimah. Bukunya adalah berkenaan dengan alam sekitar
fizikal manusia dan pengaruhnya serta ciri-ciri manusia yang mempunyai hubung kait
4

dengan kebudayaan atau kehidupan mereka. Beliau turut membincangkan pelbagai

peringkat organisasi sosial dengan melakukan penjelajahan di kawasan-kawasan lain bagi
mengenali budaya atau organisasi masyarakat lain di kawasan yang berbeza. Beliau
merupakan yang pertama sekali menumpukan perhatiannya secara khusus terhadap
perhubungan manusia dan alam sekitar. Tokoh pada zaman itu juga iaitu Al-Idrisi telah
memberi penerangan dalam bidang geografi berkenaan bandar dan wilayah serta sifat
argikultur dan penempatan. Beliau juga menyumbang kepada penghasilan peta dunia.
Pada zaman ini juga bidang klimitologi dan geomorfologi juga berkembang. IbnSina

merupakan

tokoh

yang

membincangkan

bidang

geomorfologi

melalui

pemerhatiannya terhadap bentuk muka bumi. Beliau menjelaskan proses geomorfologi

dengan memerhatikan tindakan sungai dalam menghakis lurah-lurah di kawasan
pergunungan Asia Tengah. Menurut beliau telah lurah-lurah tidak akan mudah terhakis
sekiranya jenis tanah pada bahagian lurah-lurah tersebut adalah berbentuk batuan. Hal ini
menyebabkan terciptanya kemuncak tertinggi kerana batu-batuan tidak mudah dihakis
oleh sungai. Selain itu, beliau juga menjelaskan proses penggondolan terhadap gunungganang.
Terdapat beberapa sarjana Arab yang menyumbang kepada bidang klimitologi.
Al-Masudi telah memberikan gambaran terbaik mengenai monsoon melalui pelayarannya
ke selatan hingga ke Mozambique. Beliau menjelaskan bahawa sejatan lembapan berlaku
pada permukaan air diikuti dengan proses kondensasi dalam bentuk awan telah
menyebabkan monsoon. Al-Maqsidi pula telah mengemukakan satu pembahagian dunia
yang baru kepada 14 wilayah iklim. Menurut beliau juga, hemisfera selatan

kebanyakkannya terdiri daripada laut terbuka manakala hemisfera utara pula terdiri
daripada dataran terbuka.

2.3 Zaman Reinassance

Pengetahuan geografi telah berkembang dengan pesatnya pada abad ke-15 hingga abad
ke-18. Pelayaran dan penjelajahan di Eropah telah memesatkan lagi perkembangan
bidang-bidang kartografi dan kaji ukur dalam bidang geografi. Pelayaran dan
penjelajahan pada zaman Reinassance berfungsi untuk mempelbagaikan eksplorasi di
muka bumi khususunya di Eropah. Antara tokoh-tokoh yang terkenal dalam melakukan
penjelajahan mereka merentasi sempadan lau ialah Christopher Columbus dan Vasco da
Gama.
Columbus telah berjaya melakukan pelayaran ke bahagian barat iaitu ke Asia
dengan membaca catatan tokoh-tokoh Yunani dan Roman pada zaman dahulu bagi
mengenal pasti jarak di antara Portugal dan Asia. Beliau berpendapat bahawa negara Asia
itu terletak di bahagian pantai timur Mexico. Melalui penjelajahan dan pengembaraan ini
peta dunia yang bersifat revolusi berjaya diterbitkan kerana banyak kawasan baru berjaya
diterokai.
Pada adab ke-17, Bernhard Varenius merupakan tokoh pertama yang
menerangkan dengan terperinci mengenai pembahagian disiplin geografi yang lebih
khusus. Perkara ini diterangkan oleh beliau dalam bukunya yang berjudul Geographia
Generalis. Dalam buku tersebut juga terdapat huraian mengenai keadaan fizikal bumi.
Beliau menggunakan kaedah permerhatian dan sumber primer untuk mendeskirpsikan
6

fenomena geografi. Varenius berpendapat bahawa kehidupan manusia berhubung kait

dengan pembentukan fizikal muka bumi. Beliau juga menegaskan bahawa bidang
geografi terbahagi kepada dua iaitu yang pertama berkaitan dengan proses dan fenomena
yang bersifat alamiah seperti litosfera, hidrosfera, dan atmosfera, serta hubungan antara
matahari

dengan

bumi

dan

yang

kedua

ialah

mempelajari

fenomena

sosial budaya manusia.

Menerusi ideanya itu, beliau telah memisahkan bidaang geografi kepada Geografi
Umum dan Geografi Khusus, Geografi Umum berkaitan dengan proses-proses fizikal dan
fenomena-fenomena alamiah manakala Geografi Khusus pula berkaitan dengan interaksi
manusia dalam sesuatu daerah atau wilayah atau kajian mengenai budaya masyarakat.
Beliau juga telah membahagikan Geografi Umum kepada tiga cabang iaitu pertama
kajian mengenaibentuk dan dimensi muka bumi, kedua ialah berkenaan iklim dan
fenomena pasang surut dan yang terakhir berkenaan dengan topografi muka bumi.
Selama lebih dari satu abad, buku Varenius ini telah menjadi satu panduan atau pegangan
bagi para ahli geografi dalam mewujudkan bidang pembelajaran geografi yang lebih
sistematik.

2.4 Geografi Moden

Lewat abad ke-18 dan awal abad k-19 telah muncul bidang geografi moden sebagai satu
bidang sains yang semakin diterima oleh para sarjana seluruh dunia. Bidang geografi
mula dikenali sebagai satu disiplin ilmu di kebanyakan univeriti terutama sekali di
negara-negara Eropah. Perkembangan ini merupakan usaha ahli geografi Jerman iaitu

Immanuel Kant, Alexander Von Humboldt dan Carl Ritter yang mengeluarkan konsep
dan idea baru berkenaan disiplin geografi.
Kant telah menyumbang kepada pembentukan disiplin ilmu kemanusiaan.
Menurut beliau ilmu kemanusiaan mempunyai tiga cabang kajian iaitu pertama
mengklasifikasikan fakta mengikut jenis objek yang dikaji contohnya zoologi, botani dan
sebagainya. Kedua ialah mengkaji berdasarkan dimensi masa seperti bidang sejarah dan
yang terakhir ialah mengenal pasti fakta mengenai hubungan ruangan dan fizikal muka
bumi iaitu bidang geografi. Beliau juga membahagikan geografi kepada beberapa subdisiplin seperti geografi matematik, geografi moral, geografi fizikal dan geografi politik.
Humbodlt telah menyumbang kepada pembentukan satu cabang ilmu sistematik
yang asas untuk geografi fizikal. Penjelajahan beliau ke beberapa tempat telah banyak
membantunya dalam menerangkan beberapa proses-proses fizikal yang berlaku di muka
bumi. Pemerhatian beliau terhadap persekitaran fizikal di kawasan-kawasan yang
berlainan membolehkannya menguji beberapa teori dan penerangan baru mengenai suatu
proses fizikal. Sebagai contohnya, beliau berjaya menerangkan hubung kait pokok
dengan isi padu air bawah tanah, beliau juga memberikan gambaran yang saintifi
mengenai pertalian antara ketinggian, suhu udara dan tumbuh-tumbuhan di gununggunung tropika serta beliau juga mengkaji mengenai sifat-sifat gunung berapi dan proses
yang terlibat.
Berbeza dengan Humboldt yang mengkaji geografi fizikal, Ritter pula memberi
sumbangan dalam konsep-konsep wilayah atau kawasan iaitu satu skop yang penting
dalam geografi manusia. Beliau menekankan geografi saintifik beradasarkan konsep
kesatuan dalam kepelbagaian. Tujuannya bukan sahaja untuk mnyenaraikan benda-benda
8

yang menepati segmen-segmen ruang bumi. Beliau juga ingin memahami perhubungan
sebab yang menyatukan hubungan kawasan.
Pada akhir abad ke-19 tumpuan bidang geografi telah dipelbagaikan mengikut
aliran fizikal dan manusia iaitu berasaskan pada pandangan Ritter dan Humboldt.
Geografi fizikal telah mengalami perkembangan dan kemajuan yang pesat akibat
daripada hubungan rapat dengan sains semula jadi yang lain. Pengkhususannya telah
dibahagikan kepada pelabagai disiplin seperti geomorfologi, biogeografi, hidrologi dan
geodesi. Manakala geografi manusia pula tidak mengalami perkembangan yang pesat
sifatnya yang probabilistik dan deskriptif. Walaupun geografi fizikal mengalami
perkembangan yang begitu pesat namun bidang geografi itu masih kekal sebagai satu
bidang ilmu yang berfokus kepada manusia dengan alam sekitarnya.
Menjelang abad ke-20, bidang geografi telah mengalami perubahan dari segi
bentuk metadologi dan juga teori khususnya selepas berlakunya revolusi kuantitatif. Satu
pemikiran baru dalam bidang geografi yang dikenali sebagai Determinisme Alam Sekitar
(Penentuan Alam Sekitar) telah muncul sekitar abad tersebut. Menurut konsep ini, ahli
geografi berpendapat bahawa segala aktiviti manusia dipengaruhi oleh alam sekitar.
Namun konsep ini telah berubah kepada Determinisme Saintifik iaitu satu bidang yang
mengakui bahawa manusia boleh bertindak balas secara positif dan dapat menyesuaikan
cara-cara kehidupan mereka selaras dengan faktor-faktor alam sekitar yang sering
berubah. Menurut konsep ini manusia hanya mampu memesatkan atau memperlahankan
suatu fenomena alam semula jadi tetapi tidak berupaya menukar atau mengatasinya.
Walau bagaimanapun, kedua-dua konsep ini tidak diterima oleh ahli geografi
manusia. Hal ini kerana, mereka lebih menyokong konsep Posibilisme yang mengatakan
9

manusia bukan sahaja dapat menyesuaikan diri kepada unsur-unsur alam sekitar malah
manusia juga mampu mengubahsuaikannya. Selain itu, kemunculan bidang Ekologi telah
menimbulkan kesedaran kepada ahli-ahli geografi bahawa alam sekitar fizikal hanya
berkaitan dalam bidang geografi apabila ianya melibatkan kegiatan-kegiatan manusia.
Sesungguhnya pemikiran-pemikiran ini telah memberi satu persepktif baru kepada ahli
geografi berkenaan dengan kepentingan untuk menyeimbangkan keharmonian antara
manusia dan alam sekitar.

2.5 Geografi Baru

Pelbagai perkembangan baru dalam bidang geografi sepanjang tempoh 40 tahun
telah membawa kepada kemunculan Geografi Baru. Dari segi metadologi
perkembangan dapat dilihat dalam penggunaan kaedah kuantitatif moden seperti kaedahkaedah statistik, model-model matematik dan simulasi, remote sensing (penderiaan jauh),
sistem maklumat geografi dan penganalisisan data berkomputer. Perubahan juga berlaku
kepada asas disiplin geografi yang pada mulanya bersifat longgar, rencam dan tidak
sistematik kepada sesuatu yang lebih jitu dan saintifik. Hal ini dapat dilihat melalui
perubaha objektif tradisi lama geografi yang berasaskan wilayah atau kawasan kepada
pendekatan baru yang berkaitan dengan proses-proses ruangan.
Selain itu, fokus subjek kajian juga berubah. Pada mulanya pengajian geografi
lebih berfokus kepada alam sekitar fizikal namun kini tumpuan pengajian geografi telah
berubah kepada geografi manusia. Hal ini kerana, ahli geografi berpendapat bahawa
manusia merupakan unsur utama yang harus dijadikan pusat kepada segala kajian

10

geografi. Prose-proses alam sekitar semula jadi hanya berkaitan di kawasan yang
terdapatnya penempatan manusia. Justeru itu, tingkah laku manusia dan aktiviti dalam
lingkungan ruangan geografi merupakan isi kepada geografi manusia. Satu perubahan
kepada epistemologi geografi juga berlaku iaitu berlakunya peralihan daripada fokus
terhadap fenomena umum yang melibatkan keunikan ciri-ciri sesuatu kawasan kepada
kajian pola, proses, struktur dan organisasi ruang yang lebih saintifik.
Kemunculan kepada Geografi Baru dipengaruhi oleh sekumpulan ahli geografi
yang mengkaji dan mewujudkan teori-teori ruangan seperti Von Thunen, Alfred Weber
dan Walter Christaller. Von Thunen misalnya telah mengemukakan teori ruangan yang
mengaitkan guna tanah dan kos pengangkutan. Menurutnya, jarak dari sesuatu pasaran
akan mempengaruhi jenis guna tanah contohnya sorang petani memilih jenis guna tanah
yang membolehkannya mendapat keuntungan yang tinggi di lokasi tertentu. Melalui
teorinya ini Von Thunen telah memperkenalkan konsep sewa tanah yang merujuk kepada
lebihan pendapatan daripada kos seunit tanah.
Alfred Weber pula memperkenalkan teori lokasi industri. Teori ini bertujuan untuk
menentukan lokasi sesuatu industri supaya kosnya rendah dan dapat mencapai
keuntungan yang tinggi daripada industri tersebut. Hal ini berkait rapat dengan darjah
ketersampaian sesuatu industri terhadap penggunanya. Seterusnya teori Central Place
atau Tempat Sepusat telah dikemukakan oleh Walter Christaller. Teorinya ini
mengaitkan lokasi, saiz, sifat dan keruangan bandar yang terletak berhampiran satu sama
lain. Misalnya, sebuah bandar raya yang besar dikelilingi oleh beberapa bandar kecil
manakala bandar-bandar kecil itu ula dikelilingi oleh pecan kecil yang lain.

11

Selain daripada kemunculan teori-teori ruangan, penggunaan model-model seperti

model ikonik, analog dan simbolik dalam pelbagai jenis kajian geografi turut
mempengaruhi perkembangan geografi baru. Model merupakan suatu simulasi bagi
menjelaskan dan memudahkan pemahaman pelbagai jenis situasi, sistem atau fenomena
yang wujud di dunia sebenar. Penggunaan model-model ikonik dan analog untuk
menganalisis dan menyelesaikan masalah dalam kebanyakan kajian geografi telah
memperkukuh tuntutan geografi sebagai satu bidang sains yang berdasarkan fakta.
Di samping itu, perkembangan geografi baru juga dipengaruhi oleh faktor
kemajuan dan perkembangan dalam bidang statistik. Hal ini kerana, kebanyakan ahli-ahli
geografi mula menggunakan ujian-ujian statistik dalam kajian mereka. Kebanyakan teori
dan modal yang ada pada ketika itu memerlukan kaedah statistik bagi mendapat data
kuantitatif. Tambahan lagi, ujian statistik ini digunakan untuk menguji sesuatu hipotesis
sama ada untuk menerima atau menolak suatu hipotesis tersebut. Umumnya, kaedahkaedah statistik seperti cara-cara persampelan, Chi Square, regresi, korelasi, regresi
berbilang, taburan normal dan ujian tak berparameter telah digunakan oleh ahli-ahli
geografi dalam kajian mereka. Pendek kata, penggunaan statistic dan matematik melalui
komputer telah membawa perubahan kepada Revolusi Kuantitatif.
Perkembangan dan pengenalan dalam bidang penderiaan jauh ataupun Remote
Sensing dan GIS juga memperngaruhi kemunculan Geografi Baru. Remote Sensing dan
GIS ini juga telah menjadi teras dalam penyelidikan geografi. Kedua-dua bidang ini telah
menjadi suatu disiplin yang penting dalam geografi terutamnya kepada geografi fizikal.
Kemajuan ini berjaya dicapai dengan pelancaran satelit ke angkasa lepas.

12

Melalui pelancaran satelit pengambilan gambar-gambar satelit dan udara menjadi

sesuatu yang mustahil. Pelbagai fenomena alam sekitar semula jadi seperti topografi,
kitar hidrologi dan proses-proses atmosfera dan lautan serta fenomena bukan semula jadi
iaitu perkembangan sempadan bandar, sifat kependudukan perindustrian dan pencemaran
dapat dirakam dan dikuantifikasikan. Hal ini membolehkan fenomena tersebut dikaji
dengan lebih cepat, mudah dan tepat kerana banyak maklumat dan data diterima dalam
masa yang singkat. Kemajuan teknologi ini juga membawa perkembangan yang pesat
kepada bidang kartografi.

3.0 KESIMPULAN
Kesimpulannya, bidang geografi telah mengalami satu perkembangan yang begitu pesat daripada
zaman dahulu lagi sehinggalah sekarang. Pada mulanya, bidang geografi muncul disebabkan
sifat ingin tahu manusia. Sesetengah persoalan yang dikemukakan oleh manusia zaman purba
ada hubungannya dengan ciri-ciri semula jadi. Persoalan apa dan mana menjadi tunjang
kepada perkembangan geografi pada zaman kuno. Mereka ingin mengenali asal-usul dan
kedudukaan sesuatu kawasan itu.
Persoalan tersebut telah membawa kepada penjelajahan ahli-ahli geografi ke kawasan
yang lain yang seterusnya membawa kepada perkembangan bidang kartografi yang pertama.
Geografi pada zaman kuno juga adalah lebih bersifat deskriptif dan tafsiran mengenai sesuatu
fenomena alam semula jadi yang berlaku di muka bumi. Ahli geografi pada zaman kuno
membuat tafsiran dan memberi penerangan secara deskriptif mengenai sifat bentuk muka bumi
yang diperhatikan dalam catatan buku mereka.

13

Selepas itu, bidang geografi telah mengalami perkembangan dalam pembahagian

pengkhususan iaitu kepada geografi fizikal dan geografi manusia pada zaman pertengahan dan
zaman reinassance. Tumpuan kajian ahli-ahli geografi juga mula beralih sama ada kepada aspek
geografi fizikal dan geografi manusia. Seiring dengan perkembangan pengetahuan geografi
persoalan kenapa dan bagaimana muncul dan menggantikan persoalan terdahulu. Sebagai
contohnya, persoalan bagaimana proses fenomena alam semula jadi itu dan kenapa sesuatu
proses atau fenomena itu berlaku. Pembahagian bidang georgafi kepada beberapa disiplin juga
berlaku pada zaman moden. Bidang geografi kemudiannya beralih kepada teori-teori ruangan,
penggunaan model-model dan pengujian hipotesis bagi menguji hukum geografi.
Perkembangan bidang geografi dari zaman dahulu telah banyak meyumbang kepada
bidang geografi yang ada pada masa kini. Perkembangan bidang geografi tersebut membolehkan
bidang geografi menjadi suatu subjek yang mantap dan jitu dan diterima oleh masyarakat pada
masa kini. Walaupun banyak perubahan yang berlaku teras geografi masih kekal iaitu geografi
merupakan suatu bidang sains bumi yang menitikberatkan ciri-ciri dan pola-pola taburan ruangan
dengan mengkaji segala fenomena semula jadi dan budaya yang wujud dalam sistem bumi
-atmosfera dengan mengambil kira konteks masa.

14

4.0 RUJUKAN
Chan Ngai Weng. 1993. Pengantar Geografi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
Kementeriaan Pendidkan Malaysia.

Preston E. James, Geoffrey J. Martin, Penterjemah: Mahindar Santokh Singh. 1991. Dunia
Serba Mungkin. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian
Pendidikan

Evolution

Malaysia.

of

Geography

and

Idea

of

Progress.

http://www.up.krakow.pl/geo/cyber/Wilczynski_W_Evolution_of_geography_and_idea_
of_progress.pdf, diakses pada 22 Nov. 2015.

Main Stages of Development of Geography. http://www.eolss.net/sample-chapters/c01/e6-14-0101.pdf, diakses pada 18 Nov. 2015.

15