D.

ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

_._._

1. Elementi mehanizma za dizanje

Kuke

Kuke su najjednostavnije i najvie rabljeno zahvatno

sredstvo. Tijelo kuke, slika _._-1, oblikovano je za
jednostavno, sigurno i brzo zavjeenje tereta; vrat kuke
slui za zavjeenje i povezivanje kuke s mehanizmom
dizanja. U pravilu teret se na kuku vjesi posredstvom
ovjesnog sredstva (ue, traka, lanac i sl.). Kuka moe biti
zavjeena na koloturnik posredstvom pominog bloka
koloturnika, slika _._-1, ili na jedno ue, slika_._-2f).
nosa kuke
U normama su kuke oznaene brojevima (oznaka HN)
tijelo
rs
vrat
koji jednoznano odreuju njihov oblik i mjere.
Povezanost broja kuke s dozvoljenim optereenjem A
B
nosivost kuka - ovisi o pogonskoj grupi (o uestalosti
ovjesno
primjene i spektru optereenja), o pripadnom faktoru
sredstvo
sigurnosti te o materijalu kuke.

Osnovni oblici kuka su jednokrake i dvokrake kuke, slika

_._-1 i _._-3. Mjere tih kuka normirane su brojevima od
Q = mtr g
o,o63 do 250. Oba oblika ovih kuka kuju se slobodno
(oznaka - OS) ili u kalupu (oznaka - OK). U kalupu se
max
kuju kuke manje nosivosti (do kuke broj 8).
Materijal kuka, zbog moguih preoptereenja i potrebne
1
sigurnosti u radu, treba biti velike ilavosti u normalno
2
arenom stanju. Redovnom kontrolom moe se
pravovremeno otkriti nedozvoljeno ovrenje materijala,
posebno u zoni najveeg naprezanja, slika _._-1; kuku Slika _._-1 Sklop jednokrake kuke
nakon toga treba odariti. Za primjenu pri povienoj ili
niskoj temperaturi treba primjeniti materijal otporan na starenje. Pregled materijala za kuke
naveden je u tablici _._-1.
Jednokrake kuke prikladne su za dizanje tereta svih vrsta; dvokrake kuke prikladnije su za
viekratno zavjeenje tereta veih volumena.
Kuke se u pravilu oslanjaju na nosa kuke preko matice i aksijalnog kuglinog leaja, slika
_._-1. Ukoliko je okretanje kuke u leaju nepoeljno primjenjuju se okaste kuke, slika _._2b).
Za teke terete (do 500 t, ponekad i vee) jo se uvijek rado rabe stremeni, slika _._-2c) i d).
Zatvoreni oblik stremena zahtijeva provlaenje ovjesnog sredstva ali su raspodjela
optereenja i iskoristivost materijala bolji, pa su i njegove dimenzije manje u usporedbi s
dimenzijama kuke iste nosivosti. Stremeni se izrauju u obliku zatvorenog trokutastog okvira
i to kao jednodijelni (statiki neodreeni, kovani) ili viedjelni (zglobni, statiki odreeni).
Za ljevaonike granike se zbog visoke temperature rabe u pravilu lamelne kuke, slika _._-2e).
Lamele (5 do 7 lamela) izrauju se iz lima otpornog na starenje (kotlovski lim); spojene su
zakovicama sa zranou od 2 do 4 mm, radi boljeg hlaenja. Zatitni limovi na bonim
povrinama slue za zatitu od isijavanja iz uarenog metala, ime se temperatura na povrini
lamela zadrava u dozvoljenim granicama glede starenja materijala (do 100oC). Lamelne kuke
su i pouzdanije u radu od punih kuka, zahvaljujui paralelnom nosivom sustavu od vie
lamela.

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

Proraun jednokrakih i dvokrakih kuka

1. Uvod
Zakrivljeni oblik jednokrakih i dvokrakih kuka (odnos rs/h < 10) zahtijeva proraun opasnih presjeka
prema teoriji savijanja zakrivljenih tapova. Nakon redukcije optereenja na teite glavnog presjeka
A-B, slika 3, raspodjela naprezanja po presjeku kao rezultat superpozicije savijanja i vlanog
optereenja moe se pisati u obliku

Fn M r rn
+
, kN/cm2 ;
A Ae r

dA

rn = A

( A) r

(1)

gdje je Fn normalno optereenje presjeka kuke, kN; M, reducirani moment na teite presjeka, kNcm;
A, stvarna povrina presjeka, cm2; rn je poloaj neutralne linije zakrivljenog presjeka. Nadalje, e = rs rn , jest ekscentricitet neutralne linije; rs=1+1, polumjer zakrivljenosti tapa, kroz teite presjeka; 1
= a1/2, unutranji polumjer zakrivljenosti; 2 = 1 + h1, vanjski polumjer zakrivljenosti; 1, 2,
poloaji sredita presjeka; h; h1; h2, visina presjeka, prema slici 3.
d3
d5

d3
d5

Q
m

d4

d4

a)

d1
rs
A

rs
Q
tg
2

rs'
Q
2 cos

Fn = Q

Q
2 cos

D
r

c)

rn

bx

+x
x

dx
2

2 1/2,5
-

-x

b1

1 = a1/2
rs =

rs

Q
2 cos

0.5

rs / r 1

=
1 rs /1 1

h1/ 1

Q
tg
2

d)
1.0

dA

rs '

Q sin ( + )
2 cos

Ms = - Fn rs

Q
2 cos

d1

h1

b)

d1

0.0

r2/ 1

rn / 1
rs / 1

-0.5

1
F
__n

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

Slika 3. Kuke prema DIN 15400

a) jednokraka kuka, b) dvokraka kuka, c) presjek kuke,
d) tipina raspodjela naprezanja
Normalna optereenja presjeka kuke su:
Fn = Q, kN - za presjek A-B jednokrake kuke;
3

2.5 r/ 1 3.0

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

Fn =

Q
tg , kN - za presjek C-D jednokrake i presjek A-B dvokrake kuke;
2

Fn =

Q sin( + )
2 cos

, kN - za presjek C-D dvokrake kuke; gdje je

= 45, maksimalni kut zavjeenja.

Reducirani moment u teitu presjeka je negativan ako vanjsko optereenje svojim djelovanjem otvara
zakrivljeni tap; u suprotnom moment je pozitivan. Uvrtenjem M = -Fnrs, (jer sila Fn djeluje u
sreditu zakrivljenosti tapa) i zamjenom e = rs - rn slijedi

Fn rs / r 1
A rs / rn 1

i 1 =

Fn rs / 1 1
F rs / 2 1
; 2 = n
A rs / rn 1
A rs / rn 1

(2)

Najvee naprezanje je na unutranjem rubu presjeka (r = 1, = 1), pa je kriterij dimenzioniranja

1 =

Fn rs / 1 1 Re
R r / r 1 Re
r / r 1

Aeq ; Aeq = A s n
, i.e. Fn e A s n
=
rs / 1 1
A rs / rn 1
rs / 1 1

(3)

Veliinu Aeq moemo nazvati ekvivalentnom povrinom presjeka kuke, cm2; ona se moe izraunati
na temelju poznatih mjera presjeka normiranih kuka. Nadalje, Re jest granica teenja, kN/cm2, a je
stvarni faktor sigurnosti kod prorauna kuke, u odnosu na granicu teenja materijala. Odnos
naprezanja du presjeka kuke i maksimalnog naprezanja na unutranjem rubu prema (2) jest

r / r 1

= s
1 rs / 1 1

(4)

to je pokazano na slici 3c i 3d.

Vlano optereenje glavnog presjeka A-B jednokrake kuke je Fn,1 = Q = Qtg, u kN, gdje je Qt nosivost
kuke ili maksimalna masa tereta u tonama; g = 9,81 m/s2.
Uvrtenjem optereenja Fn =Fn,1 = Qtg u (3), dozvoljena nosivost jednokrake kuke treba biti

Qt g Re Aeq odakle je Qt

Re Aeq
g

pa se potrebni broj kuke moe pisati u obliku

Re
g

HN

Aeq

HN , t
HN

Qt g
( Aeq / HN ) Re

(5)

Iz (5) je vidljivo da se potrebni broj kuke HN za zadanu nosivost Qt moe izraunati ako je poznata
karakteristika Aeq/HN. Pritom je stvarni faktor sigurnosti kuke, prema (3), a njegove nazivne
vrijednosti su pokazane u tablici 2.
Vlano optereenje glavnog presjeka A-B dvokrake kuke je Fn,2 = (Qtg/2)tg; a za maksimalni kut
zavjeenja = 45 jest Fn,2 = Qtg/2. Analogno (5), potrebna veliina dvokrake kuke jest

HN

Qt g

(6)

(2 Aeq / HN ) Re

Faktor sigurnosti prema (3), (5) i (6) moe se izraziti u obliku:

Re Aeq
Qt g

Re HN Aeq Re
=

g Qt HN g cn

Aeq
= n

HN

Aeq
, za jednokrake kuke;

HN

(7)

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

2 Re Aeq
Qt g

Re HN 2 Aeq Re
=

g Qt HN g cn

1. Elementi mehanizma za dizanje

2A
2 Aeq
= n eq , za dvokrake kuke

HN
HN

(8)

gdje je cn=Qt/HN, odnos nosivosti i broja kuke; a veliinu n = Re/(gcn) zvati emo nazivnim faktorom
sigurnosti, ovisnim o pogonskoj grupi, prema tablici 2.
Za normirane kuke su mjere presjeka odreene (vidi izvatke iz normi) pa se odnos (Aeq/HN) moe
izraunati za svaki broj kuke. Poznavajui zakonitost promjene te karakteristike mogu se postaviti i
kriteriji izbora kuka.
Analiza normiranih kuka pokazuje, da je za brojeve kuka od 4 na vie odnos (Aeq/HN) za jednokrake
kuke priblino jednak 1, a odnos (2Aeq/HN) za dvokrake kuke, priblino 1,05. Iz navedenog proizlazi
da je, prema (8), stvarni faktor sigurnosti za dvokrake kuke 5% vei od nominalnog. Kod manjih
brojeva kuka karakteristike (Aeq/HN) i (2Aeq/HN) rastu, ime se poveava i stvarni faktor sigurnosti
kuka manjih nosivosti, slika 4. Razlog poveanog faktora sigurnosti kuka malih nosivosti jest u pojavi
eeg preoptereenja tih kuka u praksi.
Aeq /HN, 2 Aeq /HN
1.10

a)

12

6
1.05

50

25

10 16

250

160

25
1.00

200

100

H-1

100

63

40

H-2

160

200

45

50

250

0.95
0

10

15

20

25

30

35

40

a1, cm

55

60

Aeq /HN, 2Aeq /HN

2.50

006
012

2.25
2.00

b)

1.75
1.50
1.25
1.00
0.75

010
020
025
05 04
05
08
08
1
1
1.6
1.6
2.5
2.5
4

H-1

H-2
8
4 5

40

20
8

20

40

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

a1, cm

Slika 4. Odnos Aeq/HN i 2Aeq/HN za kovane kuke

a) za slobodno kovane kuke od broja 6 do 250 (H-1 jednokraka, H-2 dvokraka kuka)
b) za kuke kovane u kalupu do broja 40 (H-1 jednokraka, H-2 dvokraka kuka)

2. Geometrijska svojstva normiranih kuka

Mjere glavnoga presjeka A-B kovanih jednokrakih kuka, slika 3, od broja 4 na vie povezane su s
brojem kuke na sljedei nain:

a1 3,55 HN ; b1 0,9a1 = 3,2 HN ; h1 1,12a1 = 4 HN , cm

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

Odgovarajue mjere presjeka C-D smanjene su 15%.

Promjer vrata kuke za jednokrake i dvokrake kuke iznosi d1 (2 / 3)a1 = 2,36 HN , cm, a vanjski
promjer navoja na vratu kuke d 3 2 HN , cm. Sve su navedene mjere zaokruene na cijele brojeve,
od toga mjere a1, b1, h1 na brojeve reda R20.
Raunalna analiza presjeka A-B jednokrakih slobodno kovanih kuka od broja 4 na vie pokazuje
sljedee rezultate:
- odnos povrine presjeka (cm2) i broja kuke
A/HN 9,356 ( 9,223 do 9,538)
2
- odnos ekvivalentne povrine presjeka (cm ) i broja kuke Aeq/HN 0,993; slika 4.
1 0,441 h1; rs 1,991 = 0,995a1
- poloaj sredita presjeka
- poloaj neutralne linije presjeka
en 0,357 h1; rn 1,81 = 0,9a1; rs 1,105 rn.
Mjere glavnoga presjeka A-B dvokrakih slobodno kovanih kuka, slika 3, povezane su s brojem kuke
na sljedei nain

a1 2,825 HN ; b1 0,85a1 = 2,4 HN ; h 1,06a1 = 2,55 HN , cm

Raunalna analiza presjeka tih kuka daje sljedee rezultate:
- povrina presjeka
2A 10,7HN , cm2
- ekvivalentna povrina presjeka
2Aeq 1,05HN , cm2 ; slika 4.
- poloaj sredita
1 0,45 h1 ; rs 1,961= 0,98a1
- poloaj neutralne linije
en 0,372h1 ; rs 1,094 rn.

3. Materijali i faktori sigurnosti normiranih kuka

Uvoenjem vie vrsta kvalitetnijih sitnozrnatih elika u izradu kuka za dizanje tereta (npr. DIN
15400), tablica 1., kao i proirenjem broja pogonskih grupa, postao je izbor odgovarajue veliine
normirane kuke sloeniji, a poznavanje geometrijskih karakteristika glavnih presjeka kuke jo
znaajnije.
Tablica 1. Materijali za kovane kuke prema razredima vrstoe
Razred
Sitnozrnati elici
elici za poboljanje
vrstoe
Materijal
Re ili Rp 0,2, MPa
Materijal
Re ili Rp 0,2, MPa
M
StE285 (RO 280)
250
P
StE355 (RO 350)
315
(S)
StE420 (RO 420)
390
34CrMo4 ( 4731)
390
T
StE500 (RO 500)
490
34CrNiMo6 ( 5431)
490
(V)
30CrNiMo8 ( 5432)
620
Opaska: Starije norme za izbor kuka, kao DIN 15401 i 15402 iz 1970., bazirane su na materijalu
sa srednjom granicom teenja od Re = 24,525 kN/cm2. Za izbor kuka po tim normama treba
raunati s tom granicom teenja i faktorima sigurnosti prema tablici 2.
S brojem kuke jednoznano su odreene sve njezine mjere, a nosivost kuke, osim o njezinom broju
ovisi o kvaliteti materijala i potrebnom faktoru sigurnosti. Veliina faktora sigurnosti ovisi o
pogonskoj grupi mehanizma dizanja. Odnos nosivosti i broja kuke cn = Qt/HN odreen je za svaku
kombinaciju materijala i pogonske grupe (odnosno faktora sigurnosti), prema tablici 2.
Poznavanjem faktora cn potrebni broj kuke se izrauna prema traenoj nosivosti, tj.

HN pot =

Qt
cn

(9)

gdje je Qt potrebna nosivost u tonama.

U veini sluajeva, tako izraunat broj kuke daje potpuno toan normirani broj, ali se u nekim
kombinacijama pojavljuju odstupanja do 2,4% (primjerice za HNpot = 125/3,2 = 39,0625 treba
odabrati HN = 40; ili HNpot = 16/0.63 = 25,397 odabrati HN = 25).
6

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

Takoer se vidi da je broj kuke jednak njezinoj nosivosti u tonama za kombinacije razreda vrstoe
materijala i faktora sigurnosti kod kojih je cn = 1, tablica 2.
Tablica 2. Osnovne znaajke nosivosti kuka prema DIN 15400, (Qt nosivost u t, HN broj kuke)
kN/cm
23.5
31.5
39
49
62

1Bm

Faktor pogonske grupe cn = Qt/HN

1Am
2m
3m
4m

2
2.5
3.2
4
5

1.6
2
2.5
3.2
4

1.25
1.6
2
2.5
3.2

1
1.25
1.6
2
2.5

0.8
1
1.25
1.6
2

0.63
0.8
1
-

Faktor sigurnosti n**)

1.25

1.5

2.5

3.15

Kvaliteta
materijala

M
P
(S)
T
(V)

*)

Re ili Rp 0,2*),
2

5m

Rp 0,2 granica proporcionalnosti materijala kuke, kN/cm2;

Nazivni faktor sigurnosti jest n=Re/(gcn), prema (7) i (8). Brojke u tablici dobro zadovoljavaju tu jednadbu.

**)

Tablica 3. Faktori sigurnosti kod prorauna kuka prema novoj i staroj podjeli u pogonske grupe
Faktor sigurnosti n, prema tb. 2.

1,25

1,5

2,5

3,15

Za nove pogonske grupe (DIN)

Za stare pogonske grupe
(DIN, HRN)

1Bm

1Am

2m

3m

4m

5m

0
(runi pogon)

(laka) (srednja) (teka) (vrlo teka)

4. Izbor broja kuke

Analizom kuka prema DIN 15400 moe se zakljuiti:
a) Veliina n = Re/(gcn), ovdje nazvana nominalnim faktorom sigurnosti, jednaka je stvarnom faktoru
sigurnosti za kuke ija je karakteristika Aeq/HN = 1;
b) Stvarni faktor sigurnosti za kuke od broja 4 na vie praktiki je jednak n, to znai da je za
jednokrake kuke Aeq/HN 1, a za dvokrake 2Aeq/HN 1,05 (slika 4.)
c) Za kuke s brojem manjim od 4 su odnosi (Aeq/HN)>1 i (2Aeq/HN)>1, prema slici 4., to znai da je
za njih, sukladno (7) i (8), stvarni faktor sigurnosti >n;
d) Potrebni broj kuke izrauna se iz
HN pot

Qt Qt g
F
=
n = n n
cn
Re
Re

(10)

gdje je Fn = Qtg, nazivni teret u kN; Qt, nosivost u tonama; Re je granica teenja, kN/cm2; g=9,81 m/s2;
n, nazivni faktor sigurnosti prema tablici 2.
Izborni kriterij broja normirane kuke prema (10) vrijedi za jednokrake i dvokrake kuke svih nosivosti.
Poveani faktor sigurnosti za dvokrake kuke (5 do 10%) kao i za kuke s brojem manjim od 4 sadran
je u poveanim mjerama presjeka kuke. Sve normirane kuke odabrane prema kriteriju (10) ispunjavaju
stoga potrebne kriterije provjere vrstoe.

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

5. Provjera vrstoe kuka

Provjeru vrstoe kuke potrebno je provesti ukoliko mjere kuke ne odgovaraju u potpunosti
vaeoj normi. U tom sluaju, pored naprezanja u presjecima A-B i C-D, prema izrazima (3) i
slici 3., provjerava se i naprezanje u najmanjem presjeku vrata kuke i smino naprezanje u
navoju kuke, slika 5.
5.1 Kontrola naprezanja u vratu kuke
Provjera najmanjeg promjera vrata kuke, slika 5:
Re
4Q

2
d 4 2,2 n

vr =

(11)

n =

d5

d5

d5

Provjera sminog naprezanja u donjem navoju kuke

Obli navoj,
od broja 6

Metriki navoj,
do broja 6
d3

mo

h3

h3

Re
Q

d 5 h3 1,25 n

(12)

n - iz tablice 3.

d3

d4

d3

d4

d1

d4

Slika 5. Navoji kuke

Tablica 4. Primjena materijala prema brojevima kuka i promjeru vrata d1

Razred
vrstoe

Re ili Rp 0,2,
MPa

250

315

(S)

390

490

(V)

620

Materijal

Broj kuke

Vrat kuke
d1, mm

StE285
StE355
StE355
StE420
StE420
34CrMo4
StE500
StE500
34CrMo4
34CrNiMo6
34CrMo4
34CrNiMo6
30CrNiMo8

006 do 40
50 do 250
006 do 40
50 do 250
006 do 40
006 do 250
50 do 250
006 do 6
006 do 40
50 do 250
006 do 1.6
2.5 do 40
50 do 250

14 do 150
170 do 375
14 do 150
170 do 375
14 do 150
14 do 375
170 do 375
14 do 60
14 do 150
170 do 375
14 do 36
42 do 150
170 do 375

Razrede vrstoe (S) i (V) po mogunosti izbjegavati.

5.2 Kontrola naprezanja u presjecima zakrivljenog dijela kuke

5.2.1 Kontrola pomou zamjenskog trapeza
Normirani presjeci kuka mogu se zamijeniti trapeznim presjekom s kojim se mogu dovoljno
tono provjeriti najvea naprezanja u zakrivljenom dijelu kuke. Takav zamjenski trapez moe
posluiti za jednostavnu kontrolu naprezanja, kada je to potrebno, slika 6.
Pomou zamjenskog trapeza moe se provesti proraun glavnoga presjeka ovim slijedom:
a) Za odabrani broj kuke proitati iz tablice mjere: a1, b1, h1;
b) Odrediti mjere zamjenskog trapeza prema slici 6: b1t =0,932 b1; b2t = 0,43b1; h1t= h1.
8

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

h1
Zamjenski trapez

b2t

b1

b1t

normirani
presjek

1 = a1/2

es
h 1t

Slika 6. Zamjenska trapezna povrina presjeka slobodno kovane kuke

c) Izraunati

1 = a1/2; 2 = a1/2 + h1 ; 2/1 = 1 + 2h1 /a1;

b1t + b2 t
h b + 2b2 t
h1 , cm 2 - povrina trapeza; es = 1 1t
, cm - poloaj sredita presjeka;
2
3 b1t + b2 t
1 + b2 t / b1t
h
rs= a1/2+ es , cm; rn = 1
, cm - poloaj neutralne linije za trapez.

b
2 2 1 2 t / b1t 2 b2 t
ln
+
1
2 / 1 1
1 b1t
At =

d) Provjeriti naprezanja prema (2)

1 =

Fn rs / 1 1 Re
;
At rs / rn 1 n

2 =

Fn rs / 2 1 Re

.
At rs / rn 1 2,5 n

Napomena: Geometrijska svojstva zamjenskog trapeza (povrina, poloaj teita, poloaj neutralne linije) nisu
potpuno jednaka istoimenim svojstvima stvarnog presjeka, ali izraunata naprezanja su dovoljno tona i na
temelju njih se moe odabrati odgovarajua normirana kuka odnosno donijeti zakljuak o ispunjavanju
propisanih kriterija vrstoe.

5.2.2 Kontrola uz tono raunanje geometrijskih karakteristika

Raunanje geometrijskih karakteristika moe se
provesti raunalnim putem, po segmentima 1 do 5
presjeka kuke pokazanim na slici 8. Uz iznimku
segmenta trapeza na slici 8a), svi ostali segmenti
omeeni su s krunicama, prema slici 7. Integracija
geometrijskih karakteristika svih segmenata
omeenih krunicama provodi se istim algoritmom,
i to

r0

dA
dx

1= a1/2
1. korak. Na temelju podataka o glavnim mjerama
x
presjeka kuke a1, b1, h1, r1, r2 izraunaju se
xc
koordinate sredita zakrivljenosti krunice [xc,
Slika 7. Kruni segment
yc] svakog krunog segmenta i njemu pripadne
presjeka kuke
granice integracije [1, 2]. Polumjeri
zakrivljenosti r0 poznati su iz glavnih mjera
presjeka.
2. korak. Raunanje geometrijskih karakteristika po segmentima:
9

1
2
yc
x

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

Elementarna povrina segmenta dA = 2ydx slijedi iz: x = xc + r0 cos ; y = yc + r0 sin .

Povrina i-tog segmenta je
2

Ai = 2 r0 ( y c + r0 sin ) ( sin ) d
1

Statiki moment povrine segmenta oko osi y izrauna se integracijom prema

2

S i = x dA = 2 r0 ( yc + r0 sin ) ( xc + r0 cos ) ( sin ) d

a integral segmenta potreban za raunanje poloaja neutralne linije, prema (1), I i =

dA
iz
x

2
2 y c sin )

r sin 2
I i = 2 r0
d + c
d
x + r cos

1 x c + r0 cos
1 c 0

i =1

i =1

i =1

3. korak. Sumiranje rezultata po segmentima, slika 8: A = Ai ; S = S i ; I n = I i .

4. Raunanje potrebnih veliina:
- poloaja teita presjeka: rs = S/A, es = rs - a1/2,
- poloaja neutralne linije: rn = A/In, en = rn a1/2, e = rn rs,
R
F r / 1 R
F r / 1
- naprezanja u presjeku:
1 = n s 1 e ; 2 = n s 2 e .
A rs / rn 1 n
A rs / rn 1 2.5 n

rs
1 .

rn

- integrala Z, prema DIN 15400 (ako je potrebno): Z = Ars

r1
1:4

a)

r2
r9
b

h
1

r1

b
1:4

r2

b)

r9
b

h
1

Slika 8. Raunalni model presjeka kuke

a) Presjek slobodno kovane kuke
b) Presjek kuke kovane u kalupu

10

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

5.3 Primjer
Treba odabrati jednokraku kuku nosivosti 25t u pogonskoj grupi 2m i provjeriti
naprezanja u glavnom presjeku A-B, u najmanjem presjeku vrata kuke i smino naprezanje u
navoju.
Rjeenje:
Prema tablici 1. i 4. bira se materijal razreda vrstoe M (StE 285), proraunska granica
teenja Re = 25,0 kN/cm2. Nazivni faktor sigurnosti za grupu 2m je n = 2, tablica 2. i 3.
Prema (10) broj kuke treba biti
25 9,81
Qg
= 19,62 ; odabrano HN = 20
HN n t = 2
Re
25,0

Za jednokraku kuku broj 20, tablica 6. i 9., osnovne mjere glavnog presjeka i vrata kuke su:
a1= 160 mm, b1= 140 mm, h1= 180 mm, d1= 106 mm, d4 = 78 mm, d5 = 79 mm, h3 = 10 mm.
Naprezanje u vratu kuke:
vr =

Re
4Q 4 25 9,81
=
= 5,13kN/cm 2
= 5,68kN/cm 2
2
2
2,2 n
d4
7,8

Smino naprezanje u donjem navoju kuke, Rd 90x10:

n =

Re
25 9,81
Q
2
=
= 9,88
= 10 kN/cm .
d 5 h3 7,9 1,0
1,25 n

Provjera naprezanja u glavnom presjeku A-B:

a) kontrola zamjenskim trapezom prema slici 6:

b1t =0,932 b1 = 13,05 cm; b2t = 0,43 b1=6,0 cm; h1t= h1=18,0 cm; 1 = a1/2=8,0 cm.
2 = a1/2+ h1 =26,0 cm,
Izraunato: es = 0,43857 h1 = 7,89 cm; rs =15,89 cm, rn =14,26 cm, A=171,6 cm2.

1 =
2 =

Fn rs / 1 1
R 25
25 9,81 15,89 / 8 1
=12,33 kN/cm2 e =
=
= 12,5 kN/cm2;
2
171
,
6
15
,
89
/
14
,
26

At rs / rn 1
n

Re
Fn rs / 2 1 25 9,81 15,89 / 26 1
25
=
=-4,86 kN/cm2 , 2 <
=
= 5,0 kN/cm2
At rs / rn 1
171,6 15,89 / 14,26 1
2,5 n 2,5 2

b) kontrola tonim izraunom geometrijskih karakteristika

Prema algoritmu izloenom u pogl. 5.2.2 moe se provesti provjera naprezanja i
izraun karakteristika presjeka na raunalu, npr. pomou raunalnog programa Mathematica,
pomou jezika Fortran ili slino. Rezultati za kuku broj 20 s teretom od 25 t su sljedei:
HN

20

186.068

enh

0.354555

es h

Aekv HN

0.438756

0.993129

12.3473

Zakljuak: Odabrani broj kuke ispunjava propisane kriterije provjere vrstoe.

11

2
4.8598

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

d1

Presjek A-B

r3
Kugla r2

r5

e1

CA

b1 h
1
r1

l1

r 9 = 2 h1
r1
Nagib 1:4

Presjek C-D

e2

b2

r6

r7
D

Slika

r4

a2

a3
r5

1. Elementi mehanizma za dizanje

h2

h2

Oznaka prema
normi

a1

r2
Nagib 1:4

r2

- 7 Oznake mjera slobodno kovane jednokrake kuke

Tablica _._-4 Mjere jednokrake kuke, slobodno kovane

Broj
kuke a1 a2 a3 b1 b2 d1
6
8
10
12
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
250

90
100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450
500
560

71
80
90
100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450

101
113
127
143
160
180
202
225
252
285
320
358
402
450
505
565
635

80
90
100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450
500

67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375
425

60
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375

Navoj
kuke
Rd 50x6
Rd 56x6
Rd 64x8
Rd 72x8
Rd 80x10
Rd 90x10
Rd 100x12
Rd 110x12
Rd 125x14
Rd 140x16
Rd 160x18
Rd 180x20
Rd 200x22
Rd 225x24
Rd 250x28
Rd 280x32
Rd 320x36

e1

e2

e3 h1 h2

218
230
256
292
325
370
415
465
517
575
655
727
827
920
1035
1150
1280

240
254
286
316
357
405
455
510
567
635
710
802
902
1020
1145
1275
1430

185
205
221
252
280
330
360
400
447
485
550
598
688
750
825
900
980

12

100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450
500
560
630

85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375
425
475
530

l1
374
425
460
525
595
665
735
810
905
990
1120
1270
1415
1590
1790
2010
2265

r1 r2 r3 r4
10
11
12
14
16
18
20
22
25
28
32
36
40
45
50
56
63

16
18
20
22
25
28
32
36
40
45
50
56
63
71
80
90
100

90
55
65
70
80
90
100
115
130
150
160
180
200
230
250
285
320

190
150
165
185
210
240
270
300
335
370
420
470
530
600
675
750
840

r5
190
212
236
265
300
335
375
425
475
530
600
670
750
850
950
1060
1180

r6 r7
131
146
163
182
204
232
262
292
326
363
408
460
516
579
654
729
815

112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450
500
560
630
710

Masa

kg

20
28
40
55
77
112
160
220
310
430
600
860
1220
1740
2480
3420
4800

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

d1
Nagib 1:20

Kugla r2

e3

r5

f1

r2

60o

r4

CA

r2

e1

r7

l1

Presjek C-D

Presjek A-B

e2

r1

r6

a1

b2

r 9 = 2 h1

r2

h2

b1

Oznaka prema
normi

Slika

Presjek E-F

g1

a2

a3
r5

Tablica

r3

h1

r1
b1

Nagib 1:4

h2
b2

Nagib 1:4

r2

- 8 Oznake mjera jednokrake kuke kovane u kalupu

- 5 Mjere jednokrake kuke kovane u kalupu

Broj
kuke

a1 a2 a3 b1 b2 d1 kuke

Navoj

006
010
012
020
025
04
05
08
1
1,6
2,5
4
5
6
8

25
28
30
34
36
40
43
48
50
56
63
71
80
90
100

20
22
24
27
28
32
34
38
40
45
50
56
63
71
80

28
32
34
39
41
45
49
54
57
64
72
80
90
101
113

13
16
19
21
22
27
29
35
38
45
53
63
71
80
90

11
13
15
18
19
22
24
29
32
38
45
53
60
67
75

e1 e2 e3 h1 h2 l1

14 M 10 60
16 M 12 67
16 M 12 71
20 M 16 81
20 M 16 85
24 M 20 96
24 M 20 102
30 M 24 115
30 M 24 120
36 M 30 135
42 M 36 152
48 M 42 172
53 M 45 164
60 Rd50x6 218
67 Rd56x6 230

60
68
73
82
88
100
108
120
128
146
167
190
215
240
254

52
60
63
70
74
83
89
100
105
118
132
148
165
185
205

17
20
22
26
28
34
37
44
48
56
67
80
90
100
112

13

14
17
19
22
24
29
31
37
40
48
58
67
75
85
95

100
109
115
138
144
155
167
186
197
224
253
285
318
374
425

f1
14,5
16,5
18
20
22
25
26
29
31
35
40
45
51
57
64

g1 r1 r2 r3 r4 r5 r6 r7
6,5
7
7,5
8,5
9
10
10,5
12
12,5
14
16
16
18
18
23

2
2
2,5
2,5
3
3,5
4
4,5
5
6
7
8
9
10
11

3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
7
8
9
10
12
14
16
18

32
35
37
40
43
46
48
52
55
60
65
71
80
90
55

53
60
63
71
75
85
90
100
106
118
132
150
170
190
150

53
60
63
71
75
85
90
100
106
118
132
150
170
190
212

27
31
34
39
42
49
53
61
65
76
90
103
114
131
146

26
30
33
37
40
45
48
56
60
68
78
90
100
112
125

Masa

kg

0,2
0,3
0,4
0,6
0,8
1,1
1,6
2,3
3,2
4,5
6,3
8,8
12,3
17,1
28

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

d1
Kugla

Presjek A-B

Presjek A-B

b1

b1
r1

l1
A

r2

1. Elementi mehanizma za dizanje

r1

a3

h
b1

Oznaka

Nagib 1:4

rs

r2

r2

a1

Oblik OS

Oblik OK

Slika

- 9 Oznake mjera dvokrakih kuka

Tablica _._- 6 Mjere dvokrakih kuka, mm

Broj
kuke

a1

a2

a3

b1

d1

05
08
1
1,6
2,5
4
5
6
8
10
12
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
250

34
38
40
45
50
56
63
71
80
90
100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355
400
450

27
30
32
36
40
45
50
56
63
71
80
90
100
112
125
140
160
180
200
224
250
280
315
355

44
49
52
59
65
73
82
92
103
116
130
146
163
182
205
230
260
292
325
364
408
458
515
580

22
26
28
34
40
48
53
60
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375

24
30
30
36
42
48
53
60
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375

130
150
158
183
208
238
266
301
337
377
421
471
531
598
672
754
842
944
1062
1186
1330
1505
1685
1885

27
33
36
43
50
60
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375
425
475

14

l1

r1

r2

165
3
3
180
4
3
195
4
3,5
225
5
4
270
6
4,5
300
7
5,5
335
8
6,5
375
9
7
415
10
8
450
11
9
510 12,5 10
580
14
11
650
16 12,5
715
18
14
790
20
16
885
22
18
965
25
20
1090 28
22
1235 32
25
1375 36
28
1550 40
32
1745 45
36
1960 50
40
2210 56
45

r3

Masa
kg
OK

Masa
kg
OS

36
41
44
51
58
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375
425
475
530

1,8
2,5
3,5
5
6,5
9
12,5
15,5
24
-

18
25
35
49
69
97
135
193
280
388
539
750
1050
1480
2100
3000
4250

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

a)

b)
d3

12

l7
l5

45o

r9

r 10
r10

d4

15o

l7

r9

r 10
15o

r11

12

l5

45o

l6 l2

c)

d3
d5

d4

Presjek E - F

d3
d5

g3

12

r9

r10
r10
15o

r11

f5

12
12
d7

l5

45o

l 6 l2

r10

1. Elementi mehanizma za dizanje

d1

l 6 l2

l2 ili l3

d4

r11
E

45 o

d2
d1

45o

d2
d1

e3

12

l4

25

d6

- 10 Obraeni vrat kuke

- 7 Mjere obraenog vrata za kuke kovane u kalupu

Broj
kuke

d1

006
010
012
020
025
04
05
08
1
1,6
2,5
4
5
6
8

14
16
16
20
20
24
24
30
30
36
42
48
53
60
67

Tablica
Broj
kuke
6
8
10
12
16
20
25
32
40
50
63
80
100
120
160
200
250

d2
d1

Slika
Tablica

d2 Navoj d
d5 d
4
7
h11 d3, c11
c11
10 M 10
12 M 12
12 M 12
16 M 16
16 M 16
20 M 20
20 M 20
24 M 24
24 M 24
30 M 30
36 M 36
42 M 42
45 M 45
50 Rd 50x6
56 Rd 56x6

7,5 - 3,2
9
- 3,2
9
- 3,2
12,5 - 4,2
12,5 - 4,2
16
- 5,2
16
- 5,2
19,5 - 6,2
19,5 - 6,2
24,5 - 6,2
30
- 10,2
35,5 - 10,2
38,5 - 10,2
42 43,4 10,2
48 49,4 12,2

e3

f4

l2

52
60
63
70
74
83
89
100
105
118
132
148
165
180
205

11,5
13
14
16
17
19
20
22
23
26
30
33
37
27
32

l3

l4

30,5 - 97,5
32,5 - 106
32,5 - 112
41,5 - 135,5
41,5 - 141,5
46 - 152,5
46 - 164
55 - 183
55 - 194
68 - 221
83 - 250
93 - 281,5
103 - 314,5
121 112 375
133 122 413

l5

l6

l7

9
11
11
15
15
18
18
22
22
27
32
36
40
45
50

4,5 5
5
6
6
7,5 7,5 9
9
10 10 15 15 20 10
20 10

r9 r10 r11
1
1,2
1,2
1,2
1,2
1,6
1,6
2
2
2
2
3
3
4
4

2,5
3
3
3
3
4
4
5
8
10
10
10
10
14
16

2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3

- 8 Mjere obraenog vrata za slobodno kovane kuke

d1 d2
h9
60
67
75
85
95
106
118
132
150
170
190
212
236
265
300
335
375

50
56
64
72
80
90
100
110
125
140
160
180
200
225
250
280
320

Navoj
d3, c11

d4

d5,
c11

d6

d7

e3

f5

Rd 50x6
Rd 56x6
Rd 64x8
Rd 72x8
Rd 80x10
Rd 90x10
Rd 100x12
Rd 110x12
Rd 125x14
Rd 140x16
Rd 160x18
Rd 180x20
Rd 200x22
Rd 225x24
Rd 250x28
Rd 280x32
Rd 320x36

42
48
54
62
68
78
85
95
108
120
138
156
173
196
217
242
278

43,4
49,4
55,2
63,2
69
79
86,8
96,8
109,6
122,4
140,2
158
175,8
198,6
219,2
244,8
280,4

80
90
100
120
140
160
180
200
240

10,2
12,2
12,2
16,2
16,2
20,2
20,2
20,2
25,3
25,3
25,3
25,3
30,3
30,3
30,3
30,3
30,3

180
205
221
252
280
330
360
400
447
485
550
598
688
750
825
900
980

27
32
34
37
42
48
54
60
68
75
83
88
100
108
117
124
134

15

g3

l2

l3

l4

l5

l6

18 121 112 375 45 20

23 133 122 413 50 20
23 - 135 446 56 25
28 - 157 505 63 25
33 - 170 576 71 30
33 - 187 645 80 30
38 - 207 716 90 40
38 - 232 788 100 40
42 - 257 885 112 45
42 - 280 969 125 50
45 - 322 1100 140 55
45 - 357 1245 160 60
50 - 402 1388 180 70
50 - 465 1565 200 80
55 - 510 1761 225 90
55 - 575 1974 250 100
60 - 650 2232 280 110

l7

r9 r10 r11

10
10
10
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
15
15
15
15

4
4
4
4
6
6
6
6
8
10
10
12
12
12
15
18
20

14
16
18
20
22
25
28
32
36
40
45
50
56
63
70
80
90

3
3
3
3
3
3
3
3
3
5
5
5
5
5
5
5
5

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

e2

_ 4omax
+

o
25 max 15 max

d4

d5

d2

e1

e3

e3

a2

Slika
Tablica

_ a2
>

_> a2

11

Sklop kuke

9 Mjere sklopa kuke

S dvije unice na osovini

Broj Ue
d2
kuke d

d5 e1
F8/ +1 e2 v
max
max
h9 0

2,5
4
5
6
8
10
12
16
20
25
32
40

270
330
370
415
465
520
580
645
725
805
910
1035

9
11
13
14
16
18
20
22
26
28
32
36

225
280
315
355
400
450
500
560
630
710
800
900

d4

45
55
60
70
70
80
90
100
110
120
130
140

200
224
240
265
310
330
370
390
410
430
480
515

360
400
420
450
510
530
600
630
660
690
740
780

170
190
210
240
265
280
315
370
415
460
500
565

Sa etiri unice na osovini

w

kg

280
310
345
390
430
460
515
590
660
735
810
905

60
96
120
180
240
300
375
480
600
750
960
1200

Broj Ue
d2
kuke d

d5 e1
F8/ +1 e2 e3
max
max
h9 0
d4

kg

25 20 560 640 140 410 930 135 460 735 1250

32 22 630 715 150 470 1020 145 500 810 1600
40 26 710 805 170 515 1090 155 565 905 2000
50 28 800 895 180 575 1180 165 620 990 2500
63 32 900 1010 200 640 1280 175 700 1130 3150
80 36 1000 1130 220 680 1330 175 800 1265 4000
100 40 1120 1265 240 780 1520 205 885 1405 5000
125 44 1250 1405 260 820 1560 205 1000 1585 6250
Navedeni broj kuke odnosno pripadna nosivost odnosi se
na materijal kuke razreda M (Re = 250 MPa).
vrstoa ica ueta: 1770 MPa za grupe 1Bm i 1Am;
1570 MPa za grupe 2m do 4m.

Za nosivosti od 160, 200, 250 t i vee potrebno je 6 ili vie unica u sklopu kuke.

16

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

- 7 Ovjes i nosa kuke

d4
10

t1/45

d2

r1

10

h2
d5 d
6

45

h3

t2

h1

10

b4

s2

b3
b2

r2
u1

b1

Detalj X
s1

13

10
u1

t3

t3
b1

(od kuke broj 6)

Slika
Tablica

80
90
100
125
140
160
180
190
200
220
260
285
335
380
420
470
510
550
610
700

12 Ovjes i nosa kuke

10 Mjere ovjesa i nosaa kuke; materijal nosaa 1430 (C 35), mjere u mm

Broj b b
1
2
kuke
2,5
4
5
6
8
10
12
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
250

b1

(do kuke broj 5)

125
140
155
185
210
230
265
275
295
318
378
415
465
522
565
645
685
750
810
920

b3 b4 c d2 d4 d5 d6 h1 h2 h3 r1 r2
j6 h9
h11 max
22,5
25
27,5
30
35
35
42,5
42,5
47,5
49
59
65
65
71
72,5
87,5
87,5
100
100
110

17
19
22
24
29
29
34
36
41
41
51
58
58
63
63
77
77
87
87
97

8
8
8
10
10
10
10
12
12
12
12
14
14
14
14
18
18
18
18
18

37
43
46
51
58
66
74
82
93
103
113
128
143
163
183
203
229
254
284
325

40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
160
180
220
240
280
300
340
360
360
420

30
35
40
45
50
55
60
70
80
90
100
110
125
140
160
180
200
220
240
260

19
23
27
32
36
40
42
50
56
64
72
80
92
104
120
136
150
164
184
200

40
45
50
55
60
65
78
88
95
105
115
130
145
160
180
200
240
270
305
350

21,5
24
27,5
30
32,5
35
42
47
51
56
62
70
77,5
85
95
106
126
142
160
185

17

37
42
45
50
55
60
72
82
88
98
106
120
135
150
170
188
228
256
290
330

0,6
0,6
1
1
1
1,3
1,3
1,3
1,3
1,6
1,6
1,6
2
2,5
2,5
2,5
2,5
3
4
5

1,6
1,6
1,6
1,2
1,2
1,2
2
2
2
2
2
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
5
5
5
5

s1 s2 t1 t2

10
12
15
15
20
20
25
25
30
30
40
45
45
50
50
60
60
70
70
80

0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,3
0,5
0,5
0,5
0,5
1
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5

1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
2
2
2,2
2,2
1
2,3
2,3
2,3
2,3
2,2
3,4
3,4
3,4
3,4

2 2
3 2
3 2
4 2,5
4 3,5
4 5
5 6
5 7
5 6,5
5 8
5 9
5 11
5 12
5 13
6 15,5
6 18,5
6 14
6 25
6 25
6 27

t3
max

1
1
1
1
1
1
1
1,5
1,5
1,5
1,5
2
2
2
2
2
2
2
2
2

u1 Leaj
63,5
71
79,5
90
98
110
127
136
150
166
188
208
224
260
287
326
365
406
454
512

511 08
511 10
511 12
512 14
512 16
512 18
512 20
512 22
512 24
512 26
512 32
512 36
512 44
512 48
512 56
512 60
512 68
512 72
293 72
293 84

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

120o
d1

13 10

13 10

d 11 - buiti zajedno

120o

t2

s kukom

t11 / 30

d1

r4

45

10

1)

10

d3

d8

M d12

d7

d8

d9

t14 t15

2)

d10

10

(do kuke broj 5)

d7

d7

(od kuke broj 6)

Slika
Tablica

10

10

t12 t
13

l5

t12

l5

t11/30o

15o

h1

r5

r4

l6

Poloaj lijeba i rupa

utvrditi pri montai

13 Matice teretnih kuka

11 Mjere matica teretnih kuka, mm; materijal C 35 ili C 45

Broj
kuke
2,5
4
5
Broj
kuke
6
8
10
12
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
250

Navoj d7 d8
d11
d9 H12
h
E9
d1

l5

l6

M 36
M 42
M 45

32
36
40

10 0,6
12 0,6
13 1

Navoj
d1

d3
c11

d7

Rd 50x6
Rd 56x6
Rd 64x8
Rd 72x8
Rd 80x10
Rd 90x10
Rd 100x12
Rd 110x12
Rd 125x14
Rd 140x16
Rd 160x18
Rd 180x20
Rd 200x22
Rd 225x24
Rd 250x28
Rd 280x32
Rd 320x36

50,6
56,6
64,8
72,8
81
91
101,2
111,2
126,4
141,6
161,8
182
202,2
227,4
252,8
283,2
323,6

115
125
145
165
175
185
205
240
270
320
360
400
445
490
530
590
680

70
80
95

d8

E9
105
115
135
150
160
170
190
225
250
300
340
380
420
460
500
560
650

60
70
85

63
73
88

d10 d12
68
78
88
98
108
118
128
144
164
187
207
235
258
290
320
360
420

M10
M10
M10
M10
M12
M12
M12
M12
M12
M12
M12
M12
M12
M16
M16
M16
M16

r4 t11 t12 t13

8
10
10

44
49
56

h1

l5

r4

r5

t2

t11 t12 t14 t15

75
100
100
100
130
130
150
190
190
240
300
300
300
430
430
430
480

25
25
25
32
32
32
32
32
32
32
40
40
40
50
50
50
50

15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
25
25
25
25

55
61
67
76
84
93
103
115
125
140
153
173
193
215
241
266
296

1,6
1,6
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
3
3
3
3

4
4
5
5
6
6
6
8
8
10
12
16
16
18
18
20
20

6
6
6
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
10
10
10
10

8
8
8
8
10
10
10
10
10
10
10
10
10
12
12
12
12

Zatita leaja kuke oblikom 1) ili 2), prema slici.

18

4
5
5

12
13
16

8
9
9

20
21
24
25
29
28
33
33
35
48
48
53
58
63
75
81
91

15 22
16 23
18 26
19 27
23 32
22 31
25 36
25 36
27 39
38 53
38 53
43 58
46 63
51 69
60 82
63 89
69 100

D. ap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove prorauna i konstrukcije

1. Elementi mehanizma za dizanje

d2 d1
F

g
E

r9

n
r9

r6

r6

Slika
Tablica
Broj Nosiok. vost
kuke t

r3

r1
b2

b1
A

h1

r2
Presjek C-D

b1
Oznaka prema
normi

r2
h2

r1
b2

14 Oznake mjera okaste kuke, DIN 689

12 Mjere okaste kuke, DIN 6891)

a b1 b2 c d1 d 2 d3 e

g h1 h2 k m n p r1 r2 r3 r4 r5 r6 r7 r8 r9

19 0,8 15 13 5,5 2,3 12 7,5 11 64 23 18 19,5 17

21 1,25 20 17 7 3 16 10 14,5 85 31 24 26 22,5
23
2 27 23,5 10 4,3 20 13,5 20 116 42 33 36 31
25 3,2 32 28 11,5 5 26 16 23,5 138 50 39 42,5 36,5
27
5 40 35 14,5 6,4 32 20 29,5 174 62 49 53,5 46
28 6,3 45 40 16,5 7,3 36 22,5 33 190 70 54 60 52
29
8 50 44,5 18,5 8 40 25 37 219 79 62 67,5 58
30 10 56 49,5 20,5 9 46 28 41,5 246 88 69 75 65
31 12,5 64 56 23 10 52 31,5 46,5 277 99 78 84,5 73
32 16 72 63 26 11,5 60 35,5 52,5 313 112 88 96 82,5
33 20 80 70 29 12,5 66 40 58,5 349 125 98 106 92
34 25 89 78 33 14 72 44,5 65,5 388 140 109 118 103
35 31,5 100 89 37 16 84 50,5 74 442 158 124 135 116
36 40 113 99 41 18 90 56 83 494 176 138 151 130
1)

h1

r8
D

d2

Presjek A-B

r7

d3

r4

r4

r5
k

Presjek E-F

13
17,5
24
28,5
36
36
45
50
57
64
72
80
90
101

6,5
9
9
11
12
14
16
17
18
18
19
20
23
25

13,5 13,5
17 17
23 20
27 24
35 32
39 35
44 38
48 42
54,5 48
61 52
66,5 58
73,5 65
85,5 74
92 81

1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
6
6,5
7
8
9

2,5
3
4,5
5
6,5
7
8
9
10
12
13
15
16,5
18

22
30
41
48
60
68
76
85
96
108
121
135
152
170

6 3
8 4
11 5,5
12 6,5
15 8
16,5 9,5
18,5 10,5
21 11,5
24,5 13
27 14,5
30 16,5
32 18
35 20,5
44 23

21
28
38
45
57
65
72
80
90
100
115
125
145
160

25
33,5
46
54,5
68,5
76,5
86,5
96,5
109
123
137
153
173
193

28,5
38
52,5
62
77,5
86
98
109
123
139
155
173
196
219

4,5
5
6
7
9
9
10
10
11
12
14
16
18
20

Broj okaste kuke ima posebnu oznaku i nema isto znaenje pri izboru kao broj kuke s maticom.

Materijal: vrstoe min 800 N/mm2 ( 4731 ili 5431).

Provjera naprezanja: za trapez s mjerama b1, b2, h1 (presjek A-B) i b1, b2, h2 (presjek C-D).

19

kg
0,15
0,35
0,8
1,4
2,6
3,9
5,7
8
11,5
16
22
31,5
46
63