far ka nse kompanit nuk do t paguajn ndonjher

divident?
nga Eduart GJOKUTAJ

Dividenti sht ende nj kultur e mangt n historin e zhvillimit t

kapitaleve n Shqipri edhe pse jemi n vitin 2016. Cilado kompani, q
operon n ekonomin shqiptare, ne asnj rast nuk sht kuptuar se far
politike ka zbatuar prsa lidhet me shprndarjen e dividentve. Biznesi,
shteti, organizatat, insitutet, t gjith kan qen t zn me politikat dhe
komentet pr nxitjen e investimeve n vend, por pa studiuar dhe
diskutuar se n far ambjenti ekonomik dhe financiar po investohen
kapitalet.
Studimet akademike apo publikimet mediatike pr temn e mospagimit t
dividentve pothuaj se nuk egzistojn. E megjithat sht shum e
nevojshme q politika e kompanive pr dividentt duhet t kthehet n nj
debat po aq t rndsishm sa qeverisja e tyre.
Ky shqetsim sht i ligjshm, prderisa fati i m shum se 80% t
ekonomis s vendit varet pikrisht nga kjo qeverisje, q vit pas viti n dy
dekadat e fundit ka zvendsuar morin e ish-ndrmarrjeve shtetrore q
ishin pjes e nj rrjeti t gjer studimesh dhe analizash nga institutet
shkencore, seminaret dhe modelet e drejtimit sipas sistemit t ekonomis
s centralizuar.
Dekada m prpara gjith ndrmarrjet shtetrore derdhnin n buxhet
gjith pjesn e mbetur t fitimit, q sot quhet divident. Ndrsa kompanit
private n ekonomin e sotme sipas statistikave tatimore t 10 viteve t
fundit llogaritet se paguajn divident vetm 0.7 n 10 kompani. Ky
tregues na thot se vetm 7% e afr 50 mij kompanive t mesme dhe t
mdha (sipas standarteve shqiptare t segmentimit).
Tatimi mbi dividentin n t ardhurat e buxhetit ka mbajtur gjithnj nj
pesh m pak se 1 prqind. Kjo shum sht e vlefshme me nj fitim t
mbetur dhe t shprndar nga gjith ekonomia shqiptare n nj vler q
sht posht pragut t 250 milion eurove.
Nse i analizojm kto numra duke gjykuar arsyet e situats, n t ciln
sht transparenca e shprndarjes s fitimit pas tatimeve, nj gjetje e
par lidhet me kapitalizimin e ult q ka shoqruar gjith kt zhvillim t
kapitaleve n tregun shqiptar ende t paformatuar sipas parimeve t
kapitalit.

Kompanit q operojn n Shqipri kan jo vetm kapitalizim t ult, por

edhe vlerat e aktiveve mbi t cilat bazohet pritshmria e fitimeve sht
me probleme t mprehta t informalitetit, por dhe evazionit.
Por, far ka nse kompanit nuk do t paguajn ndonjher divident?
Nuk sht fatkeqsi pr ekonomin, nse nj kompani nuk paguan
divident me argumentin e drejtuesve t saj pr ta investuar fitimin pr
rritjen e shpejt t aktivitetit pr rastet e kompanive t reja n treg, apo
pr rritje t vlers s kompanive q kan krijuar nj stabilitet n treg.
Vendime t tilla n praktikn e sotme botrore konsiderohen si t
vlefshme pr mirqeverisjen e kompanive t suksesshme (rasti i
kompanive t zotruara nga arren Buffett, Bill Gates).
Logjika e zhvillimit dhe rritjes s nj kompanie q ka nj prezenc t
madhe n treg shkon prkrah me vendimin pr hedhjen e fitimeve t
pashprndara n investime dhe mospagim t dividentve.
Por, tregu n t cilin operojn kto kompani, si prsa i prket formalizmit,
po ashtu edhe kuadrit rregullator sht jashtzakonisht i dallueshm nga
tregu ku operojn kompanit n Shqipri.
Dallimi i par sht tregu i kapitaleve, i cili n Shqipri mungon. Ky fakt
domethns sht argumenti i par dhe i fundit q bn dallimin midis dy
tregjeve ku operojn kompanit. Nse mungon vendi ku duhet t bhet
shitja ather nuk mund t flitet pr aksione, pr shitje dhe blerje t
kapitaleve, por as pr transparenc t vlers s kapitaleve.
Natyrisht, q me rritjen e qarkullimit tregtar t kompanive shqiptare,
ballafaqimit me tregjet e huaja, por edhe me qasjen ndaj integrimit n
Bashkimin Europian tendencat pr tregtimin e kapitaleve t kompanive n
bursa do t vij gradualisht duke u rritur. N momentin, q vlera e
kompanive rezidente shqiptare do t nevojitet q t bhen pjes gjithsnj
e m shum e tregjeve europiane do t ket ardhur pika e thyerjes dhe
momenti i prpjekjeve pr krijimin e tregut pr tregtimin e kapitaleve.
Por, nse e shikojm faktin e mospagimit t dividentve nisur nga ndikimi
i politiks tatimore sht nj diskutim q nuk ka nevoj pr analiz t
thell. Tatimi mbi dividentin nuk ka qen m i lart se 15% n kto 10
vitet e fundit. N nj krahasueshmri t ksaj norme taksimi me vendet e
tjera t rajonit, dividenti nuk ka qen i ekspozuar prball rriskut t nj
norme taksimi m t lart se vendi i origjins s investitorit t huaj.
Ndrkoh, investitort vendas kan qen ndr vite t stimuluar n forma
t ndryshme pr tatimin e dividentit, pasi pjesa m e madhe e fitimit pas
tatimeve sht konsideruar si e riinvestuar. Dhe kto zhvillime t
zhvendosjes s fitimeve drejt kapitalizimit apo investimeve m t mdha
kan qen prezente si n Shqipri, si edhe n vendet e rajonit.

Kompanit e mdha dhe t maturuara n tregun shqiptar, t cilat nuk

kan riinvestuar si m prpara dhe kan arritur t ken fitime t
qndrueshme duhet q t vihen prpara standartit t rritjes s
transparencs s kapitaleve t tyre, me qllim q t jen t prgatitura n
ekspozimin e tyre n tregun e integruar europian.
Veprimi i par i matur sht shprndarja e dividentve, e cila formalizon
dhe shtreszon kapitalet e qarkulluara dhe e rrit besueshmrin e
kompanis n treg, por edhe prmirson standartin e mardhnieve me
partnert e huaj.
Nisur nga nevoja pr thithjen e kapitaleve t huaja, transparenca e
kapitalit dhe pagess s tatimeve, e veanrisht t tatimit mbi dividentin
jan tregues q n mnyr t natyrshme do t prmirsojn shndetin e
ekonomis dhe hapjen e saj n tregjet e huaja. Investitort e prkthejn
pagesn e dividentit si nj sinjal t lidhur me integritetin e kompanis dhe
nj tregues pr nj menaxhim t fort q ka pritshmri t mira pr fitimet
e ardhme duke e br kompanin shqiptare m trheqse pr investitort.
Por, nse vendimi pr t mos paguar divident bhet nj rregull i
prsritshm vit pas viti, ather edhe sinjalet q i jepen tregut t huaj dhe
investitorve jan e kundrta e atyre cilsive q vlersohen prej tyre n
rast se duan t investojn kapitale n kto kompani.
Gjith argumentet duhen vlersuar nse kuptojm se investitort kan nj
histori t gjat dashurie me dividentin.

Tirane, 5.04.2016