PERANAN OTAK

1
 PENGENALAN

 Pada akhir sesi, pelajar dapat:

-mengenalpasti konsep pemikiran.
-mengenalpasti kepentingan manusia
BERFIKIR.
-membezakan struktur & fungsi otak manusia.
-membuat perbandingan antara OTAK dan
MINDA.
2
 KONSEP PEMIKIRAN
 John Dewey (1933) – “Pemikiran ialah perilaku
menyelesaikan masalah”.
 Edward de Bono – “Thinking is the operating
skill with which intelligence acts upon experience
(for a purpose)”.
 Vincent R. Ruggiero (2004) – Thinking is any
mental activity that helps formulate or solve a
problem, make decisions or fulfill a desire to
understand. It is searching for answers, reaching
for meaning.

3
AKTIVITI MENTAL DALAM PROSES
PEMIKIRAN (RUGGIERO, 2004)
 Pemerhatian teliti
 Mengingat
 Imaginasi
 Menanya
 Menterjemah
 Menilai
 Mempertimbangkan dan lain-lain
Kombinasi aktiviti di atas digunakan
semasa menyelesaikan masalah
/membuat keputusan.
4
 PEMIKIRAN
(John Arul Phillips, 1997)

Satu proses mental yang

memerlukan pengetahuan

Melibatkan pengolahan
kemahiran-kemahiran mental
tertentu
“PEMIKIRAN” Ditujukan ke arah penyelesaian
masalah

Tingkah laku dihasilkan

Merupakan sikap

5
 KEPENTINGAN PEMIKIRAN
 Untuk menyelesaikan masalah kehidupan
 Membuat keputusan
 Mendapat perspektif mendalam dan baru
tentang sesuatu yang kita percaya
 Mencari pengetahuan, makna dan tujuan
 Menghasilkan sesuatu
 Mengawal tingkahlaku dan sikap

6
 Keunikan Otak
 Otak adalah organ pertama dijadikan
apabila janin terjadi.
 Pembinaan otak bermula dari hari keenam
dalam kandungan ibu.
 Otak dianggap sebagai the unique
competencies of the human – kehebatan
manusia yang unik
 2% daripada berat badan

7
 Enam Kehebatan Otak - NURY
1. Keupayaan meningkat pancaindera.
2. Menggunakan maklumat dan stimulasi.
3. Mempunyai “deria keenam”- sixth sense
4. Mengumpul pengalaman yang lalu.
5. Berupaya membuat penilaian,
perancangan dan cetusan idea.
6. Mampu percaya kepada sesuatu yang
ghaib.

8
 Perkembangan Otak
 Perkembangan otak berlaku dengan pesat
mengikut potensi pembesaran normal.
– 25% tahap pencapaian pada waktu lahir.
– 50% tahap pencapaian pada usia 6 bulan.
– 85% tahap pencapaian pada usia 3 tahun
– 95% tahap pencapaian pada usia 6 tahun
– Usia 3 – 6 adalah masa penting bagi
perkembangan otak kanak-kanak.

9
 Saraf Tunjang
 Sistem saraf: saraf pusat (otak dan saraf
tunjang) dan saraf periferi.
 Saraf tunjang di akhiri dengan saraf peri-peri.
 Saraf tunjang membawa semua maklumat dan
isyarat ke otak dan dari otak.
 Sebarang kerosakan kepada mana-mana saraf
tunjang menyebabkan sensori atau pengawalan
motor tidak dihantar ke otak.
 Sistem saraf pula mendapat bantuan daripada
bahagian tubuh lain seperti otot, jantung, ginjal
dan lain-lain.

10
 Komposisi Otak
 Otak terdiri daripada grey matter (40%) dan white matter
(60%) yang terkandung dalam tengkorak kepala.

 Sel otak termasuk neurons dan glial cells.

 Otak mempunyai 3 bahagian utama:

– the cerebrum,
– the cerebellum, and
– the brain stem (medulla).

 Otak memerlukan 20% bekalan oksigen dan 20% aliran

darah. Kegagalan memperolehi oksigen selama 3-5 minit,
akan mematikan sel otak.

11
 Sel Otak
 Otak dan saraf tunjang dibentuk oleh banyak sel
termasuk neuron dan glial.

 “Neuron”
– Juga disebut ‘grey matter’ @ sel saraf.
– Berfungsi untuk menghantar dan menerima isyarat
kepada dan daripada otak dan sistem saraf.

 “ Glial”
– ianya 10 kali ganda lebih banyak dari neuron.
– Neuron membawa maklumat dan glia membantu
proses ini.

12
 Badan sel (soma) mempunyai nukleus yang mengawal fungsi sel.
 Axon ialah bahagian sel yang memanjang. Ia berfungsi untuk
membawa impulse dari badan sel.
 Dendrite adalah struktur beranting yang menerima isyarat.
 Synapse adalah gap di antara axon terminal dengan sel penerima.
13
 Glial Cells
 90% sel otak dibentuk oleh Glial Cells.

 Ia tidak membawa impulse tetapi menjalankan

beberapa fungsi penting seperti:
– Mencerna bahagian sel yang mati
– Menghasilkan myelin (lapisan lemak yang
meningkatkan kelajuan penghantaran maklumat)
– Menyediakan keperluan neuron

14
 Struktur Otak
 Otak mempunyai 3
bahagian utama
mengikut fungsi:
– Cerebrum
– Cerebellum
– Brain Stem (Medulla
oblongata)

15
 Cerebral Cortex (Cerebrum)
 Bahagian otak ini adalah yang terbesar.
 Bahagian ini mengawal sebahagian besar fungsi-
fungsi otak seperti aktiviti kecerdasan (fungsi
kognitif), pengalaman yang berlaku secara sedar,
ingatan, emosi,mengawal bahasa, ‘artistry’ dan
pendengaran.
 Bahagian ini boleh dibahagi kepada 2 hemisfera:
– Hemisfera kanan: mengawal bahagian kiri badan
– Hemisfera kiri: mengawal bahagian kanan badan
 Corpus Callosum - Penyambung komunikasi di antara
hemisfera kanan dan kiri otak.

16
 Cerebellum
 Terletak di bawah cerebrum dan di belakang
medulla.

 Ia mengawal keseimbangan, posture, pergerakan

dan koordinasi otot serta keseluruhan aktiviti motor.

 Bahagian inilah yang membolehkan pemain piano

mendendangkan lagu dengan lancar.

 Kerosakan menyebabkan mengganggu pergerakan

yang halus dan perimbangan badan. (Sindrom
mabuk-ditumbuk)

17
 Medulla Oblongata
 Terletak di hujung atas saraf tunjang.

 Di sini gentian motor bersilang kedudukan di

badan dengan di otak.( kiri ke kanan)

 Mengawal fungsi automatik seperti

pernafasan, penghadaman, pergerakan
refleks dan denyut jantung.

 Kegagalan medula berfungsi akan

menyebabkan kelumpuhan.
18
 MINDA
•Entiti yang berbeza daripada OTAK.
•Suatu bentuk tenaga bukan organ.
•Melibatkan keseluruhan daripada fikiran, tanggapan,
persepsi, memori, mimpi dsb (Betchel, 1988) .
•Dianggap sebagai keupayaan kognitif seperti kebolehan
berfikir & menaakul.
•Juga pusat kawalan bagi EMOSI (gembira, bahagia, risau,
sedih, takut dll.)
•Berkait rapat dengan perkembangan kesihatan
MENTAL (secara langsung) & kesihatan FIZIKAL
(secara tidak langsung).
19
 MINDA …
•Betts (1971) – gabungan antara perlakuan yang
meningkatkan PENGETAHUAN (ingatan, imaginasi,
diskriminasi, perbandingan & alasan) dengan perlakuan
yang melibatkan PERASAAN (takut, sayang, sedih &
seronok) serta melibatkan perlakuan yang menunjukkan
KEHENDAK (memilih).
•Kesemua proses ini menjadi satu aliran perlakuan yang
dilakukan oleh MINDA dalam menjalankan tugasnya.
•MINDA yang berjaya (dalam tugasnya) adalah apabila
kesemua aktiviti mental itu bekerjasama secara
HARMONI.

20
 MINDA …
•Menurut pakar sains saraf, minda boleh dibahagikan
kepada:
-MINDA sedar – apabila kita sedang berfikir tentang
sesuatu perkara & ia akan diaktifkan ketika kita sedang
sedar.
-MINDA bawah sedar – aktiviti yang berlaku secara
tidak sedar tanpa kehendak kita iaitu spontan, otomatik &
daripada pengalaman lepas.
•Newton & Einstein (1986) – MINDA manusia yang
dirangsang oleh IMAGINASI dapat menghasilkan
IDEA-IDEA yang KREATIF.
21
 BEZA ANTARA OTAK DAN MINDA
OTAK MINDA/AKAL
Organ yang terletak di dalam Kualiti pemikiran yang dihasilkan
kepala. oleh OTAK.

makanan (berkhasiat) + Pelajaran (ILMU PENGETAHUAN)

oksigen + Pengalaman + kekerapan kita
(yg cukup) OTAK berfikir secara positif
berfungsi dengan sempurna. MINDA yang SIHAT

- OTAK & MINDA mengalami perubahan fizikal sebagai tindak balas kepada
persekitaran.
- OTAK & MINDA saling berkait antara satu sama lain.
- OTAK tidak membina MINDA tetapi MINDA berfungsi melalui OTAK.
- OTAK sebenarnya menyimpan MINDA di tempat yang tidak kita ketahui!
22
 RUMUSAN
•Sebagai manusia, kita patut bersyukur kerana dikurniakan OTAK
& MINDA (AKAL).
•Kita hendaklah memanfaatkan kedua-duanya dengan sebaik-
baiknya.
•Neuron-neuron dalam OTAK boleh terganggu akibat
pengambilan ubat-ubat tertentu, penyakit & faktor persekitaran,
kehidupan yang kurang sempurna (cth: penglibatan dalam aktiviti-
aktiviti yang kurang sihat, kurang minat & kesediaan untuk
belajar).
•Fungsi OTAK boleh dikuatkan & dipulihkan dengan
mengamalkan gaya hidup yang sihat.
•Jika manusia tidak menggunakan OTAKnya, mereka mungkin
kehilangan kebolehan untuk berfikir. 23