UNIVERSITI TUN HUSSEIN ONN MALAYSIA

Beg Berkunci 101, 86400 Parit Raja, Batu Pahat, Johor.

Panel Bidang Sains Sosial, PPKK

IMPERIALISME &
KOLONIALISME
OBJEKTIF
1.

Menghuraikan Penjajahan British dan Jepun.

2.
Mengaitkan penjajahan dengan
perkembangan negara.

Perjalanan Kuliah
i.

Pengenalan

ii.

Penjajahan British

iii. Penjajahan Jepun

iv. Rumusan

Pengenalan
(Introduction)

George Nadel
Perkembangan kuasa atau kawalan samada secara
langsung oleh sesuatu kerajaan, bangsa atau masyarakat
ke atas bangsa dan masyarakat lain.

D.K. Fieldhouse
Satu kecenderungan sesuatu masyarakat
atau pemerintahan untuk mengawal masyarakat lain biar
apa pun cara dan tindakan itu.

Websters New World Dictionary

Imperialisme sebagai satu dasar atau amalan yang
berhubung dengan penubuhan dan pemeliharaan
sebuah empayar melalui jalan penaklukan,
penempatan, penguasaan ekonomi
ataupun melalui politik.

Rumusan Definisi
Penguasaan ke atas wilayah asing dengan
berbagai cara / kaedah / pendekatan kerana
kepentingan tertentu.

Kedatangan Penjajah Barat

Kedudukan Geografi
Tanah Melayu.

Jalan Perdagangan antara

benua timur dan benua
barat.
Pelabuhan entrepot.

Bahan Mentah

Tanah yang terkenal

dengan gelaran Golden
Chersoneves @
Suvarnabhumi

Pasaran Baru

Zaman Exploration and

Discoveries
Revolusi Perindustrian
Konsep Kapitalisme

Pangkalan Tentera

Ancaman lanun serta

kuasa asing terhadap
kepentingan mereka.

Prester John

Perjanjian Messiah atau

The Great Saviour

PORTUGIS
24 Ogos 1511 - 16 Januari 1641
(130 tahun)
BELANDA
16 Januari 1641 - 20 Mac 1824
(183 tahun)
BRITISH
20 Mac 1824 - 8 Disember 1941
(117 tahun)
JEPUN
8 Disember 1941 - 5 September 1945
(4 tahun)
BRITISH
5 September 1945 31 Ogos 1957
(12 tahun)

Tempoh penjajahan : 446 Tahun

Imperialisme British
(British Imperialism)

10

Tanah Melayu

Empayar taklukan British

11

Faktor Tolakan

Perkembangan revolusi perindustrian di Eropah

yang memerlukan bahan mentah dan pasaran.

12

Faktor Tolakan

Perubahan pucuk pimpinan di Britain pada 1873 apabila

Parti Konservetif pimpinan Disraeli mengubah dasar Pejabat Tanah
Jajahan British untuk campurtangan dalam urusan pentadbiran
Negeri-negeri di Tanah Melayu

13

Faktor Tarikan

Kemunduran kuasa Melayu; pergolakan, persaingan,

pertikaian dan peperangan sesama sendiri.

14

Keperluan Strategik
Pulau Pinang
29 Jun 1786

: Francis Light mengambil

keputusan sendiri menduduki PP
tanpa persetujuan Kerajaan
British.

11 Ogos 1786 : Bendera British dinaikkan

bagi menandakan bahawa
Britain secara rasmi menduduki
PP (Prince of Wales Island).

15

Keperluan Strategik
Singapura
Raffles mengangkat Tengku Hussein (Tengku Long)
sebagai Sultan Singapura (Sultan Hussein Muhammad Shah) pada
Januari 1819dengan syarat-syarat tertentu.
6 Februari 1819, Sultan Hussein mengiktiraf perjanjian antara
Temenggung Abdul Rahman dengan Raffles (hak British membina loji)
dan secara rasminya Singapura diserahkan kepada Syarikat Hindia Timur
Inggeris.
16

Perdagangan dan Penduduk di NegeriNegeri Selat

Negeri
Selat

Tahun Penduduk

Perdagangan

Spura

1825

12 000

2 610 440

1850

52 886

5 637 287

1864

84 000

13 252 175

1825

31 000

1 114 614

1850

43 000

1 644 931

1864

59 000

4 926 205

1825

27 000

318 426

1850

56 000

439 175

1864

68 000

821 698

Pulau
Pinang

Melaka

17

Sebab-Sebab British Campur

Tangan di Negeri-Negeri Melayu
Keperluan bahan
mentah terutamanya
bijih timah

Perubahan Politik
dan Dasar di Britain

Bimbang campur
tangan kuasa-kuasa
Barat yang lain

Keadaann huru-hara
di negeri-negeri
Melayu

18

Titik Tolak Campurtangan

(1)
Pangkor

....we have a moral duty to protect the Malaya from majorities of

Chinese, and to protect the turbulent Chinese from massacring
each-other (Wilfred Blythe, 1969:249)
Penemuan Bijih Timah Di Larut
Perang Larut (1, 2 dan 3)
Pertikaian Merebut Takhta
Penglibatan Kongsi Gelap

19

Titik Tolak Campurtangan

(2)
Pangkor

Melalui Perjanjian Pangkor

Di antara Sultan Perak dan British di atas

kapal HMS Pluto pada 18 Januari 1874.

20

Syarat
Perak terpaksa menerima
seorang penasihat British (Residen)
bagi tujuan pentadbiran.
Kemudian, Sistem Residen ini
merebak ke Selangor, Pahang
dan Negeri Sembilan.

21

Kelemahan Sistem Residen

Pentadbiran dijalankan di atas budi bicara
(tiada sistem).
Tiada garis panduan dalam pentadbiran.
Residen diberi kuasa penuh untuk mewujudkan
keamanan.
Kuasa residen terlalu bebas: tiada penyelarasan
di antara negeri-negeri.

22

Penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

1895, British mengarahkan Frank Swettenham
Mendapatkan persetujuan sultan-sultan.
FS memperdayakan sultan: menyatakan bahawa
NNMB adalah bagi memulangkan kuasa sultan.
Hakikatnya, NNMB adalah untuk memudahkan pentadbiran dan
mengukuhkan kuasa British di bawah satu persekutuan.

23

Julai 1896, Raja-raja Melayu

dan British telah menandatangani
Perjanjian Persekutuan 1896.

Ketua NNMB adalah Residen Jeneral.

Jawatan ini telah disandang oleh
Frank Swettenham (1896-1901).

24

Sultan dan pembesar Melayu hanya boleh bermesyuarat,

berbahas dan mengemukakan cadangan melalui
Majlis Mesyuarat Raja-Raja Melayu (DURBAR), tetapi,
keputusan berada di tangan British.

25

Laporan Rasmi FS (DURBAR I)

from every point of view the
meeting has been an unqualified
success, and it is difficult to estimate
now the present and prospective value
of this unprecedented gathering of
Malay Sultans, Rajas and chiefs.
Never in the history of Malaya has
any such assemblage been ever
imagined. I doubt whether anybody
has ever heard of the Ruler of a
State making a ceremonial visit to
another; but to have been able to
collect together; in one place, the
Sultan of Perak, Selangor, Pahang and
Negeri Sembilan is a feat that might
well have been regarded impossible.
26

Jawatan residen masih dikekalkan tetapi bukan sebagai

Penasihat sultan. Ianya hanya sebagai ketua pentadbiran
negeri.
FS telah mewujudkan jabatan di peringkat
persekutuan dan negeri bagi pelarasan.
Ketua jabatan adalah pegawai British.
Kuala Lumpur

KL menjadi ibu pejabat.

Ramai imigran di bawa masuk.

27

Struktur Pentadbiran Di NegeriNegeri Melayu Bersekutu

PESURUHJAYA TINGGI
(Gabenor Negeri-Negeri Selat)

RESIDEN JENERAL
(Ketua Pentadbir Negeri-Negeri Melayu Bersekutu)

Residen Perak

Residen Selangor

Residen Pahang

Residen
Negeri Sembilan

28

Kesan NNMB
Kehadiran ramai pemodal Eropah bagi
mengusahakan bijih timah dan getah.
Bijih timah: Teknologi kapal korek
bagi menggantikan cara dulang.
Penanaman getah secara ladang
menggantikan sistem kebun.

29

Kesimpulan Penjajahan British

Sistem Residen merupakan pengenalan
pentadbiran moden ala British.
Menghakis penguasaan sultan dan pembesar
ke atas pentadbiran negeri dan daerah.
Pengenalan sistem Persekutuan telah memantapkan
kuasa British melalui dasar yang diperkenalkan.

30

Imperialisme Jepun
(Japan Imperialism)

31

Idea Penjajahan
Matlamat

Orde Baru Asia Timur Raya.

Tujuan

Menyediakan wilayah yang cukup serba

serbinya dari segi keperluan bahan mentah.

Kawasan

Berpusat di Jepun dengan keahlian China, Indo-China,

Manchuria, Thailand, Tanah Melayu, Borneo,
Hindia Timur Belanda, Australia, New Zealand dll.

32

Tujuan Penjajahan

Jepun memerlukan bahan mentah:

bijih timah, getah dan petroleum sebagai
input perindustrian.
Japan

Jepun memerlukan pasaran

bagi output perkilangannya.

33

Bermulanya Penjajahan

Poster propaganda: Allahuakhbar, peliharalah kami

oleh tentera Jepun daripada penjajahan Barat!

Jepun mendarat di Pantai Sabak, Kota Bahru, Kelantan.

70 hari ; Jepun telah berjaya ke selatan Tanah Melayu
dengan kecekapan anggota perisikan dan bantuan
orang tempatan.

34

Menaiki basikal dan berjalan kaki.

15 Februari 1942 ; British di Tanah Melayu
menyerah kalah dengan Jepun.

35

Dasar Pentadbiran Jepun

September 1942, Jepun mengiktiraf hak-hak raja Melayu.
Tujuan: Supaya orang Melayu tidak memberontak.
Jepun memberikan layanan buruk kepada
Cina lanjutan Perang China-Jepun 1937.
Jepun berbaik dengan India supaya dapat melaksanakan
dasar Jepun menentang British di negara India.

36

Pembaharuan Pentadbiran
Thailand

1943, Jepun menyerahkan Kedah,

Perlis, Kelantan dan Terengganu
kepada Thailand.
Jepun menggabungkan TM
dengan Sumatera di bawah
satu pentadbiran.

37

Kesan Sosial

Penindasan terhadap orang Cina.

Pemusuhan kaum Melayu-Cina.
Masalah kesihatan (perubatan dan
makanan yang kurang).
Ramai pemuda yang terpaksa menjadi
buruh paksa Jalan Keretapi Maut,

38

Kesan Ekonomi
Kemerosotan ekonomi; ketidakmampuan
membeli keperluan.
Perusahaan bijih timah dan getah merosot
akibat kemusnahan lombong, ladang dan
kilang.
Nilai matawang jatuh; tiada kawalan
pencetakan matawang pisang.

39

Kesan Politik

Kesedaran untuk mencapai kemerdekaan.

Melahirkan semangat nasionalisme.
Keyakinan orang Melayu untuk mentadbir
negara disebabkan ramai yang bekerja
pentadbiran pada penjajahan Jepun.

40

Penyerahan Kalah Jepun

15 Ogos 1945

41

Kesimpulan Penjajahan Jepun

Penjajahan Jepun yang singkat berjaya

menyemarakkan perasaan nasionalisme
terhadap semua kaum.
Susulan itu, kesedaran terhadap perjuangan
untuk kemerdekaan tanah air telah diberi
tumpuan.

42

Rumusan
(Conclusion)

43

Dasar British (vs) Jepun

British
Jepun
Menganggap negeri- negeri
Mengiktiraf negeri-negeri
Melayu sebagai naungan
Melayu sebagai tanah jajahan
Pentadbiran berbentuk
Pentadbiran berbentuk
persekutuan.
kesatuan.
Pegawai British memegang Etnik Melayu berpeluang
jawatan penting di daerah
memegang jawatan penting di
daerah

44

Penjajahan British menyebabkan sistem

tradisional di Tanah Melayu kian terhakis.
- Sistem beraja
- Sistem pembesar
- Sistem pentadbiran
Penjajahan Jepun telah meluapkan
semangat menuntut kemerdekaan
- Permasalahan sosio-budaya

45