Akademik Biliim15 - XVII.

Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi

Artrlm Gereklik Uygulamasnn Yabanc Dil retiminde Kullanlmas

Aye Takran, Eylem Koral, Aras Bozkurt
Anadolu niversitesi, Eskiehir
ayset2@gmail.com , eylemkoral@gmail.com , arasbozkurt@gmail.com
zet: Artrlm gereklik sanal unsurlarn gerek zamanl olarak gerek dnya unsurlaryla birletirilmesiyle oluturulan,
renme srecini zenginletiren teknolojidir. Yabanc dil retiminde farkl beceri ve alanlarn renen tarafndan edinilmesi
beklenmekte, bu balamda renenlerin farkl duyularna hitap eden artrlm gereklik uygulamas kullanlabilmektedir. Bu
almann amac artrlm gereklik teknolojisinin yabanc dil olarak ngilizce retim-renme srecinde ders etkinliklerine
entegre edilmesi sonucu renenlerin artrlm gereklik uygulamasna ynelik grlerini incelemektir. Bir devlet niversitesi
yabanc dil hazrlk programnda iki hafta sren uygulama sonras evrimii anket uygulanarak veriler toplanmtr. Elde edilen
veriler betimsel analiz teknikleri kullanlarak incelenmitir.
Anahtar Kelimeler: Artrlm gereklik, geniletilmi gereklik, durumlu renme, yabanc dil retimi.
Abstract: Augmented reality is a technology through which virtual elements are merged in real time with real world contexts. In
foreign language teaching, students are supposed to learn different skills and areas of language. Within this perspective,
augmented reality emerges as a kind of technology that addresses different senses of learners. On these basis, the purpose of this
study is to examine learners opinions regarding the use of augmented reality as a learning material which is integrated to
teaching-learning process of English as a foreign language. The data was gathered through online questionnaire after two-week
implementation in a state university language preparatory school. The data was examined by using descriptive analysis.
Keywords: Augmented reality, situated learning, second language teaching, foreign language teaching.
1. GR
Bilgi ve iletiim teknolojileri (BT) gnmzde hem sosyal
hem de renme deneyimlerimizin sradan bir paras haline
gelmi; dijital renme ortamlar ve aralar renme srecini
zenginletiren aralar olarak ortaya kmtr. Yabanc dil
retimi srecinde 4 beceri (konuma, yazma, dinleme ve
okuma) ve iki alann (dilbilgisi ve kelime bilgisi) iletiime
dayal olarak retilmesi srecinde etkili ve verimli
renmeyi mmkn klabilmek iin yeni teknolojiler ve
yaklamlar ie koulmaya balanmtr. Bu teknolojilerden
birisi de augmented reality olarak bilinen ve Trkede
artrlm, geniletilmi veya zenginletirilmi gereklik
ifadeleriyle
tanmlanan
teknolojiler
kullanlmaya
balanmtr. Bu almann amac artrlm gereklik
uygulamalarnn yabanc dil renme etkinliklerinde
kullanlmasna ynelik rencilerin tutum ve grlerini
incelemektir.
2. ARTIRILMI GEREKLK
Artrlm gereklik (Augmented Reality) fiziksel dnyann
sanal ile gerek zamanl olarak btnletirilerek ayn
kadrajda bulunmasn hedefleyen teknolojidir [1]. Azuma
Artrlm gereklik uygulamalarnn tane karakteristik
zellie sahip olduklarn ifade etmektedir. Bunlar: (I) gerek
ve sanaln gerek ortamlarda harmanlanmas, (II) gerek

zamanl etkileim ve (III) boyutlu ortamlarda bu

unsurlarn konumlandrlmas eklindedir [2].
Milgram ve Kishino, artrlm gereklik kavramn gereksanal sreklilii diyagram zerinde gstermitir (ekil 1). Bu
sreklilik gerekten sanala doru uzanmaktadr [3]. Bu
sreklilik zerinde artrlm gereklik ve artrlm sanallk
ortada; artrlm gerek gerek dnyaya, artrlm sanallkta
sanal dnyaya daha yakn bir noktadadr [4].

ekil 1. Gerek-sanal sreklilii [5].

Kesim ve Ozarslana [3] gre, iinde yaadmz dnya
boyutlu olmasna ramen, eitim srelerinde uygunluk,
esneklik, tanabilirlik ve ekonomiklik gibi sebeplerden
dolay genellikle iki boyutlu ortamlar tercih etmektedir.
Ancak iki boyutlu ortamlar statiktir ve dinamik ierii
renenlere sunmamaktadr.

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi
2.1 ARTIRILMI GEREKLK VE ETM
zarslana gre artrlm gereklik uygulamalar retim
etkinlikleri sresince renenleri gerek ortamdan
soyutlamadan sunabilmekte ve salad anlk etkileimlerle
renme srecini daha elenceli ve anlaml klabilmektedir.
renen-ierik etkileimini zenginletirerek kiinin ekrana
verdii tepkinin de tesinde ekran araclyla renme
ieriinin de tepki verebilmesine olanak salamaktadr. Baka
bir ifadeyle renen, renme srecinde elendii ve
renme srecine aktif olarak katld srece etkili renme
gereklemekte, bu noktada nemli bir role sahip olan
etkileim esi ise artrlm gereklik uygulamalaryla
salanabilmektedir. Artrlm gereklik uygulamalarnn
eitim srecine entegrasyonu ile renen, reten, ortam ve
ierik arasnda gerek ya da geree yakn etkileimli
deneyimler yaanmasnn, renenlerin zgrce kefederek,
kendi renme deneyimlerini organize ederek, gerek hayata
dair unsurlarn yaparak-yaayarak renilmesine olanak
salandn ifade etmektedir. Problem zmeye dayal, soyut
kavramlarn somutlatrld, farkl renme biimlerine
frsat sunan, esnek renme sreci iinde renen merkezli
bir yaklam salayan destek materyallerinin gerek dnyaya
yerletirilecek sanal unsurlarla gelitirilmesi artrlm
gereklik teknolojiyle mmkn olmaktadr [6]. Artrlm
gereklik teknolojisi ile tasarmlanm renme ieriklerinin,
renme-retme srelerinin etkililiini ve ekiciliini
artrma; renme ieriini zenginletirme ve renenlerin
alglarn destekleyip artrmak noktalarnda renme
deneyimlerinin yaanabilmesine olanak salamaktadr.
Temel renme malzemelerinden olan kitaplar bu deiime
kaytsz kalmamtr. Geleneksel kitaplar dijital bilgi anda
yaanan deiimlerle evrilmi ve dijitallemi [7, 8] artrlm
gereklik teknolojisinin dijital kitap ierisine yerletirildii
etkileimli e-kitap rnekleri ortaya kmtr. rnein iTunes
zerinden eriilebilen astronomi zerine hazrlanm Star
Walk uygulamas artrlm gereklik teknolojisinin iyi
tasarmland rneklerden birisidir [9].
2.2 ARTIRILMI GEREKLK VE YABANCI DL
RETM
Mobil aralarn yaygnlamas ve yeni teknolojileri
bnyelerinde
barndrabilme
kapasitelerinin
artmas
renenlerin renme deneyimlerini snfn dna
tayabilmelerine olanak tanmtr. Yeni teknolojiler szel
(basl ve sesli) ve grsel-iitsel (duraan, hareketli)
ieriklerin zengin iletiim kanallaryla aktarlabilmesine
olanak tanmaktadr.

Yabanc dil renimi gibi renme balamnn ve etkileimin

nemli olduu alanlarda ise artrlm gereklik gibi
teknolojiler renme deneyimini zenginletirmek asndan
nemlidir. Zengin ieriin sunulabilmesi ve renme
balamnn yaratlmas renenlerin bilgiyi pasif alc
eklinde edinmelerinden ziyade aktif yaplandran bireyler
haline gelebilmelerine olanak tanmaktadr. Artrlm
gereklik renenlere dil becerilerini ve alanlarn etkileimli
bir ekilde gerek dnya balamnda sunup anlaml renme
deneyimi salamak iin kullanlabilecek bir teknoloji olarak
karmza kmaktadr.
3. DURUMLU RENME
Jean Lave ve Etienne Wenger durumlu renmeyi (situated
learning), bilginin aktarlmad, ancak sosyal bir sre
boyunca
yaplandrld
renme
modeli
olarak
tanmlamaktadr ve bu yaklama gre renme uyguland
balamda oluur [10].
Durumlu renme renenlerin gereki renme
ortamlarnda bilgiyi yorumlamalarnn ve duyusal
alglarmzla renme deneyimlerimizi zenginletirmemizin
neminden bahsetmektedir. Bu dnceler nda yabanc
dil retiminde farkl beceriler ve alanlarn renilmesi
noktasnda durumlu renmeye ve dolaysyla renme
srecinin yaplandrlmasna olanak salayan artrlm
gereklik
teknolojisi
dil
renme
deneyimini
zenginletirebilecek bir teknoloji olarak ortaya kmaktadr.
4. YNTEM
rneklem: Bu almann katlmclar yksekretim
dzeyinde ngilizce hazrlk snfna devam eden 42
rencidir. rencilerin aratrlmaya dahil edilmesinde
ulalabilir rneklem yntemi benimsenmi, ngilizce hazrlk
snfna devam eden iki ubede yer alan renciler gnlllk
esasna gre almaya dahil edilmitir.
Aratrma deseni: alma nicel aratrma yntemlerinden
tarama modeliyle desenlenmitir. Aratrmaclar tarafndan
oluturulan bir anket evrimii olarak uygulanm ve
aratrma verileri toplanmtr. Katlmclara 20 anket sorusu
ve iki tane yar yaplandrlm ak ulu soru sorulmutur.
Tm sorulara ayn cevap veren katlmclar almaya dahil
edilmemi, aratrma verileri betimsel istatistiksel yntemler
kullanlarak analiz edilmitir.
Veri toplama arac: Bu almada veri toplama arac olarak
evrimii anket kullanlmtr. almada yer alan
katlmclardan 5li Likert tipi lein kullanld 20 anket
sorusunu cevaplamalar istenmitir. 1-7. sorular artrlm
gereklik uygulamalarnn renme materyali olarak

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi
kullanlmasna; 8-9. Sorular etkileim boyutuna; 10-14.
sorular fayda boyutuna; 15-16. sorular kullanm kolayl;
17-20. sorular rencilerin duyduu memnuniyet boyutunu
incelemeye ynelik olarak hazrlanm sorulardr. Ayrca
artrlm
gereklik
uygulamasnn
avantaj
ve
dezavantajlarna ynelik olarak iki farkl yar yaplandrlm
ak ulu soruyu alma katlmclarnn cevaplamas
istenmitir. Bu sorulara ek olarak katlmclarn demografik
bilgilerini (cinsiyet ve ya) ve teknoloji kullanm dzeylerine
ynelik veriler toplanmtr.
Uygulama: Bu alma kapsamnda iki farkl teknoloji
kullanlmtr. Bunlardan birincisi kare kod uygulamas,
dierinde ise grsellerin tetikleyici olarak kullanld
artrlm gereklik uygulamalardr. Uygulama snf
ierisinde grup etkinlii olarak dzenlenmi, iki farkl
ngilizce okutman tarafndan iki farkl ubede uygulanmtr.
Snrllklar: Bu alma bir takm snrllklara sahiptir.
Uygulama yabanc dil retiminin ngilizce olarak yapld
bir devlet niversitesinde yabanc dil hazrlk snflarnda
yaplmtr. almada yer alan katlmclar sekisiz olarak
atanmam, aratrmaclarn ders verdii iki ubede
uygulanmtr.
5. BULGULAR VE YORUM
Demografik Bilgiler: Katlmclarn %74 erkek (n=31),
%26s kadndr (n=11). Katlmclarn ya aral 18-21
arasnda deimektedir. Buna gore katlmclarn %23,8i 18
(n=10), %21,4 19 (n=9), %45,2si 20 (n=19) ve %9,5i 21
(n=4) yandadr.
Teknoloji kullanm dzeyi: Katlmclarn teknoloji
kullanmna ilikin ilgi dzeyleri ok az, az, orta, yksek ve
ok yksek ifadelerine gore belirtmeleri istenmi,
katlmclarn %35,71i orta (n=15), 26,19u yksek (n=11)
ve 3810u ok yksek (n=16) olduunu belirtmitir.

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi

ekil 2. renme materyali olarak artrlm gereklik uygulamalar

ekil 3. Etkileim ve fayda

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi

ekil 4. Kullanm kolayl ve doyum

renme materyali olarak Artrlm gereklik
uygulamalar: lk 7 soru katlmclarn artrlm gereklik
uygulamalar olarak tasarmlanan ders materyallerine
ynelik grlerini lmeye yneliktir (ekil 2). Buna gre
katlyorum ve kesinlikle katlyorum seeneklerini
iaretleyen rencilerin yantlarna gre yabanc dil
renme materyali olarak artrlm gereklik uygulamas
renme srecine (%85,7) ve soyut kavramlar
somutlatrmaya yardmc (%81), ilgin (%80,9), yaparak
yaayarak renmeye olanak salayan (78,5), zengin
renme ierii sunan (73,8) yaratcl (71,4) ve
motivasyonu (69,1) artran renme malzemeleridir. Verilen
yantlar artrlm gereklik uygulamalarnn etkili bir
renme malzemesi olarak kullanlabilecei dncesini
desteklemektedir.
Etkileim: Katlmclarn 8. ve 9. sorulara verdikleri
katlyorum ve kesinlikle katlyorum yantlarna gre (ekil
3) yabanc dil renme materyali olarak artrlm gereklik
uygulamas etkileimi artrmakta (92,9) ve renme
srecine aktif katlm salamaktadr (90,5).
Fayda: Katlmclarn 10-14 arasndaki sorulara verdikleri
katlyorum ve kesinlikle katlyorum yantlarna gre (ekil
3) yabanc dil renme materyali olarak artrlm gereklik
uygulamas rencilerin renme amalarna ulamasn
kolaylatrmakta (%81), daha verimli olmalarn salamakta
(%78,5), renme performanslarn artrmakta (%73,8),
renme etkinlikleri zerinde daha fazla kontrollerinin
olmasn salamakta (%71,5) ve renenlere zaman
kazandrmaktadr (%64,3).

Kullanm kolayl: Katlmclarn 15 ve 16. sorulara

verdikleri katlyorum ve kesinlikle katlyorum yantlarna
gre (ekil 4) yabanc dil renme materyali olarak
artrlm gereklik uygulamasnn kullanm kolaydr
(%71,4) ve baka renenler de rahatlkla kullanabilirler
(%71,4).
Doyum/memnuniyet: Katlmclarn 17-20 arasndaki
sorulara verdikleri katlyorum ve kesinlikle katlyorum
yantlarna gre (ekil 4) yabanc dil renme materyali
olarak artrlm gereklik uygulamasn kullanan renciler
bu deneyimi yaamaktan memnundurlar (%85,7), baka
rencilerin kullanmasn nermektedirler (%83,7),
kullanmay elenceli bulmaktadrlar (%80,9) ve ileride
tekrar kullanmaya ynelik olumlu dncelere sahiptirler
(%78,6).
Avantaj ve dezavantajlari: almaya katlan rencilere
yar yaplandrlm ak ulu iki soru sorulmutur.
Sorulardan birincisi artrlm gereklik malzemeleriyle
rencilerin yaadklar deneyim sonucu yaanan
dezavantajl durumlar, dieri ise avantajl durumlara
yneliktir.
Avantajlar: Katlmclardan tanesi bu soruya herhangi
bir cevap vermemitir. On alt renci elenceli ve
motivasyonu arttrc zelliini ifade etmi, yedi renci
aktif katlm saladn belirtmitir. Drt renci
renmeyi kolaylatrdn ifade etmi, drt renci
renilenleri hatrlamaya yardmc olduunu belirtmi, iki
renci ise yaparak yaayarak renmeye imkn

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi
saladna iaret etmitir. Katlmclarn cevaplarndan
oluan kelime bulutu ekil 5de grlmektedir.

ekil 5. Avantajlarna ynelik kelime bulutu.

Dezavantajlar: Katlmclarn tanesi dezavantajl
duruma ynelik herhangi bir cevap vermemi, on
katlmc herhangi bir dezavantaj olmadn belirtmitir.
Bununla beraber yedi renci ders sresinde zaman kayb
yaandna iaret etmi ve drt renci de teknik/kullanm
zorluuna yneliktir. renci de renme srecine
herhangi bir katks olmadn belirtmitir. Katlmclarn
cevaplarndan oluan kelime bulutu ekil 6da
grlmektedir.

ekil 6. Dezavantajlarna ynelik kelime bulutu

6. SONU VE NERLER
alma bulgular artrlm gereklik uygulamalarnn
yabanc dil retiminde etkili bir renme malzemesi olarak
kullanlabilecei ynndedir. Aratrma bulgular artrlm
gereklik uygulamalarnn etkileimi yksek, renme
srecine faydal ve renme-retme sresince kullanm
kolay olduu grn desteklemektedir. Katlmclardan
gelen yantlara gre renenler artrlm gereklik
uygulamalarnn yabanc dil retiminde kullanlmasndan
memnundurlar. Ak ulu sorulara verilen yantlar
dorultusunda
artrlm
gereklik
uygulamalarnn
elenceli,
motivasyonu
arttran,
yaparak-yaayarak
renmeye olanak salayan ve renenlerin renme

srecine aktif katlmna olanak salayan materyaller olduu

grlmektedir. Ayrca baz katlmclarn artrlm gereklik
uygulamalarnn yabanc dil retiminde soyut konular
somutlatrd, renilenleri hatrlamann daha kolay
olduu ynndeki grleri dikkat ekicidir.
Aratrma bulgularna dayanarak artrlm gereklik
uygulamalarnn yaplandrmac yaklam kapsamnda yer
alan durumlu renmeye olanak salad ve renmenin en
iyi bir balam ierisinde gerekletii grn
desteklemektedir. Artrlm gereklik uygulamas teknoloji
araclyla ham bilginin sunulmasndan ziyade rencilerin
bilgiyi
yaplandrmalarna
olanak
salad,
zenginletirilmi
renme
deneyimleri
salad
dnlmektedir.
Etkileim
dzeyini
incelemek
zere
aratrma
katlmclarna sorulan 8. (%92,9) ve 9. (90,5) sorulara
verilen yantlarn ykseklii dikkat ekmektedir. Aratrma
bulgular artrlm gereklik uygulamalarnn yksek
etkileime ve de dolaysyla iletiime olanak saladn
gstermektedir. renen-ierik etkileiminin yksek
dzeyde salanmas bu uygulamalarn yz yze ve uzaktan
dil retiminde etkili, verimli ve ekici bir renme
materyali olarak kullanlabileceine iaret etmektedir.
Bununla beraber aratrma bulgular gelitirilmesi gereken
alanlara da iaret etmektedir. Katlmclar her ne kadar
yaplan uygulamann elenceli ve motivasyonu arttrc
zelliklerini vurgulasalar da yaplan uygulamann zaman
aldna dikkat ekmektedir. Dolaysyla artrlm gereklik
uygulamalarnn yabanc dil retimi sresince zaman kayb
yaamadan nasl etkili bir ekilde ilikilendirileceine ve
nasl tasarmlanmas gerektiine ynelik almalara ihtiya
olduu dnlmektedir. Daha geni bak asyla
irdelendiinde artrlm gereklik uygulamalarnn ders
programna nasl uyarlanacana, ne tr renme ktlarn
renilmesine ve ne tr etkinliklerle daha etkili bir ekilde
kullanlabileceine ynelik almalarn alanyazna katk
salayacana ynelik ileri almalara gereksinim vardr.
Yabanc dil retiminde ise hangi beceriler veya alanlarda
daha etkili kullanlabileceine ynelik almalara ihtiya
olduu dnlmektedir.
Sonu olarak artrlm gereklik uygulamalarnn etkili,
etkileimi yksek, renme srecine katk salayan,
kullanmas kolay ve kullanc doyumunu salayan renme
malzemeleri
olduu
grlmektedir.
Ancak
bu
uygulamalarnn nasl tasarmlanacana ynelik ileri
almalara ihtiya vardr.
7. KAYNAKA

Akademik Biliim15 - XVII. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

4 6 ubat 2015, Anadolu niversitesi
[1] zarslan, Y. (2011). renen erik Etkileiminin
Geniletilmi Gereklik ile Zenginletirilmesi. 5th
International Computer & Instructional Technologies
Symposium Proceedings Book. Elaz: ICITS, ss. 726-729
[2] Azuma, R. T. (1997). A survey of augmented reality.
Presence, 6(4), 355-385.
[3] Kesim, M., & Ozarslan, Y. (2012). Augmented reality in
education: current technologies and the potential for
education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47,
297-302.
[4] Carmigniani, J., Furht, B., Anisetti, M., Ceravolo, P.,
Damiani, E., & Ivkovic, M. (2011). Augmented reality
technologies, systems and applications. Multimedia Tools
and Applications, 51(1), 341-377.

niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Uzaktan Eitim

Anabilim Dal. Eskiehir.
[7] Bozkurt, A. & Bozkaya, M. (2013a). Etkileimli e-kitap
Deerlendirme Kriterleri. Eskiehir: Anadolu niversitesi
Yaynlar. http://www.academia.edu/6007097/Etkileimli_ekitap_Deerlendirme_Kriterleri
[8] Bozkurt, A. & Bozkaya, M. (2013b). Etkileimli EKitap: Dn, Bugn ve Yarn. Akademik Biliim 2013
(s.375-381).
Akdeniz
niversitesi,
Antalya.
http://www.academia.edu/2536903/Etkileimli_EKitap_Dn_Bugn_ve_Yarn

[5] Milgram, P., & Kishino, F. (1994). A taxonomy of mixed

reality visual displays.IEICE TRANSACTIONS on
Information and Systems, 77(12), 1321-1329.

[9] Bozkurt, A. (2013). Ak ve Uzaktan renmeye Ynelik

Etkileimli
E-kitap
Deerlendirme
Kriterlerinin
Belirlenmesi. Anadolu niversitesi, Sosyal Bilimler
Enstits, Uzaktan Eitim Anabilim Dal. Eskiehir.
http://www.academia.edu/3802974/Ak_ve_Uzaktan_re
nmeye_Ynelik_Etkileimli_Ekitap_Deerlendirme_Kriterlerinin_Belirlenmesi

[6] zarslan, Y. (2013). Geniletilmi Gereklik le

Zenginletirilmi renme Materyallerinin renen
Baarisi Ve Memnuniyeti zerindeki Etkisi. Anadolu

[10] Lave, J., & Wenger, E. (1990). Situated Learning:

Legitimate Periperal Participation. Cambridge, UK:
Cambridge University Press.