SAPA SING NGGAWE SALAH, MESTI AREP NENG HUKUM

Udin yaiku sawong anak samata wayang, sing tinggal bareng emboke. Bapake sampun
sido. Dekne kabeh tinggal neng siji omah sing nyaman mawa kios. Kios kuwi cukup gedhe
neng

desane

dadine

akeh

wong

sing

blanja

dikono. Udin ora

tau

urip

jero

kekurangan bahkan dheweke urip lumuwih. Samubarang kebutuhan sanuli kacukupan saka
emboke. Kuripan ekonomi sing cukup marakake Udin tuwuh dadi sawong anak sing lumuh
lan

sombong.

Neng sekolah dheweke mung arep kancan karo wong sing sederajat karo dheweke lan
arep meloni kongkone. Alhasil disekolah, dheweke mung arep kancan karo Firman anak
pak Lurah lan Sodik, anak Sekretaris desa.

Dekne

kabeh

ngloro

sanuli

manuti

apa

tembung Udin, amarga dekne kabeh ngloro sanuli ditukokake jajan nang wektu leren.
Dadi Udin dikenal dadi anak sing royal, amarga menyang sekolah sanuli nggawa dhuwit sing
akeh.
Mak Ijak, emboke Udin ora

tau

menehake sangu sing

akeh.

Dhuwit

sing

digawa Udin ora kabehe dhuwit sing diwenehna emboke. Sakanggonan gedhe yaiku dhuwit
pakoleh colongan saka pakoleh pangadolan emboke. Amarga pakoleh adolan sing akeh,
marakake mak Ijah ora tau milang dhuwit pakoleh adolane. Lan Udin kuku wae njupuk
dhuwit ono panggonane emboke dodolan.

Udin dudu wae sombong, ning dheweke uga sawong anak sing lumuh. Neng omah
dheweke ora rumangsa iba nang emboke, lan ora tau ngewangi emboke sanajan emboke lara.
Lan disekolah, dheweke yaiku sawong anak sing lumuh sinau. Pagawean omah lan
tugas sekolah liyane dikerjakno saka Paimin anak panjaga sekolah. Paimin ngerjakne kabeh
kuwi dudu amarga mung diwenehi dhuwit lan jajan ning uga amarga ancaman, wong tuwane
ora arep kautangan sembako neng kios mak Ijah.

Sakwise, lulus SD, Firman lan Sodik dikirim wong tuwane kanggo sinau neng kutha,
mula kari Udin lan Paiman neng desa kesebut. Amarga sifat Udin sing sombong lan lumuh,
marakake ora ana sawonga sing arep kekancan karo. Ya deweke iki marakake Udin dadi
lumuh sekolah. Saben dina dheweke mangkat menyang sekolah karo nggawa sacacah dhuwit,

ning

dheweke

Amarga

ora

kebiyasane

tau

nganti

kuwi, Udin akhire

kancan

neng sekolah.

karo Sugiono lan Badrus,

anak putus sekolah neng desa. Akibat pergaulan kuwi, Udin akhire seneng udud lan njejeg
wedang atos. Dekne dadi nelu kerep keluyuran nganti bengi, bahkan nganti neng desa tangga.
Sugiono lan badrus banjur membujuk Udin, njaluk ditukokake sepeda montor nang emboke.
Nang dina kuwi, karo separo eling akibat wedang atos, Udin njaluk nang emboke
Bu tumbasaken kula sepeda montor kanggo datheng sekolah . Mak IjahKengeng menapa
anak kula, sekolah kaliyan sepeda pancal ugi sampun cekap,sekolahmu ugi mboten tebih lan
kanca kanca sampeyan ugi enten ingkang mlampah. Udin ibu, arta ibu kathah, badhe
dipunmenapakaken arta sakathah punika, menawi punika sanes konjuk kula, anak ibu
setunggal setunggalipun. Mak Ijah Udin , anak kula, jenat bapak sampeyan berpesan
kajengipun

menapa

ingkang

dipuntilaraken

saged

kunjuk

dening

sampeyan

konjuk sekolah sainggil inggilipun. UdinKulo mboten kersa Bu, bakunipun ibu kedah
tumbasaken kula sepeda montor benjing. Mak IjahIbu mboten gadhah sakathah punika
sakmenika nak, kita sedaya kedah ngempalaken arta riyen, utawi kedah sade sabin bapak
sampeyan celak sekolahan SD punika, dados sampeyan kedah sabar.Udinkula mboten
kersa,

bakunipun

benjing

ibu

umbas sepeda sembari menggebrak mejaPinjam kemawon

riyen

kedah
arta

datang

pak Bardi, rentenir dhusun.

Sakwise Udin keturon
mak Ijah dadi

ono

sedhih,

didhuwur kursi neng ruang tengah.

ning tetap ngarep-arep

ngowah. Esok dinane, Udin ditekani

narekne perihal sepeda montor

menawa

karo

sing

wis

Ndelengperangai anake,
sesuk Udin arep

Ssugiono lan Badrus, kanggo

diujarke

saka Udin. Dekne

kabeh

ngloro bahkan mengancam, ora arep meneh kekancan karo Udin, opomaneh Udin ora
ditukokake sepeda montor saka mak Ijah. Hal iki marakake Udin tambah nesu pas ngerti
menawa emboke tetap ora arep tuku sepeda montor.
UdinIbu, yen embok ora arep tuku sepeda montor, mula aku arep ngobong omah iki
karo kios. Karo

nangis

mak Ijah mituduhi Udin Nak iki

kabeh

kanggo

kebecikanmu nak, kabeh sing embok duweni, iki kanggomu , eling nak. Udinyen iki kabeh
kanggoku

mula

aku

arep

adol

sawah

bapak

pak Badri.tembung Udin, sembari metu omah. Mak Ijah mung bisa terisak, sedhih.

menyang

Udin pun banjur nemoni pak Badri, lan adol sawah bapake mung kanggo siji yoiku
sepeda montor. Sakwise mbisakne dhuwit kesebut, karo dikancani Sugiono lan Badrus banjur
mangkat menyang kutha kanggo tuku sepeda montor. Ketelu remaja kesebut bungah
banget muter desa, dekne kabeh nganti menyang desa tangga. Sekolah wis bener bener
dilalekne karo Udin, dheweke ngentekake wayahe kanggo keluyuran, lan akhire tiba nang
mainan.
Ndeleng

kepayon anake, mak Ijah pun rumangsa

lara laran.

Ning

mangkana

asih

wurung

mulang

demen

anake

nang

lan

anyak

anake

ora

tau surut. Karo setia, mak Ijah njagakne panganan lan nunggu anake mulih. Dheweke ngareparep menawa mubarang wektu anake arep ngowah. Mubarang dina makijah nunggu anake,
mulih menyang omah. Mak IjahUdin wis mulih kowe nak. Embok wis nyepakne panganan
kedhemenanmu

. Udin aku

Mak Ijah durungnak, embok

wis

mangan Bu, embok

nunggu

ora sekolah, sekolah kanggo masa ngarepmu

durung

kowe, Nak ngapa

dhewe.

turu?.
kowe

Kepriye nasibmu nak

sepeninggal embok mengko . Udin,ora usah mikirke sekolah Bu, Udin wis seneng urip
mangkene. Mak Ijah terus tekan endi kowe arep mbisakne dhuwit kanggo neruske
uripmu nak?.Udin sawah paninggalan bapak isih akeh Bu. Mak Ijah ning kowe adole
terus nak. Karo kesal Udinnjawab Ahh kuwi dudu urusan embok. Kuwi kabeh yaiku
duweku.
Peringai Udin tambah dadi, siji saben siji warisan lemah saka bapake diadol kabeh,
kanggo membiayaikuripane

sing royal. Sawahae

entek

uwis

diadol

lan

dheweke

anyak menggerogoti dhuwit pakoleh pangadolan emboke. Pakoleh pangadolan emboke

dijupuk kabeh. Lan kuku wae kuwi, dhuwit pakolehsimpanan emboke uga dicolong bareng
karo kancane. Mubarang dina, mak Ijah sing lagi njaga warung, diributake karo
suwara barang barang ono neng dapur, sing jebulna yaiku panggawe Sugiono lan
badrus kanggo mengelabui mak Ijah. Sak utara Udin karo cepet mlebu menyang kamar lan
njupuk

dhuwit simpanan emboke.

Sakwise

kedadeyan

ketelu remaja sing

wis beranjak dewasa kuwia karo girangmungkur desa kanggo main.

Sak utara mak Ijah sing akhire meruhi menawa anake dhewe sing nglakoke malingan
menyang awake, banjur tiba lara lan akhire mati jero kesedhihan, Udin ora bisa ditemoni
amarga dheweke lagi main lan mendem mendeman neng kutha. Sakwise luwih saka
loro minggu, Udin bali kanggo njaluk dhuwit, ning omah mak Ijah wis sepi. Tanggaa banjur
ngandhanine. Dhewekea nangis sadadi dadine. Ning kesedhihane mung sakedhep,

dingisor pengaruh loro kancane, banjur Udin pun adol omah lan kioskesebut. Sakwise
kuwi Udin lunga mungkur desa kesebut bareng karo loro sahabatnya.
Nduwe bulan bulan dekne kabeh ora tau bali. Nganti mubarang wektu desa dekne
kabeh kerep ngalami malingan, saben minggu ana sapi para warga sing ilang. Hal sing
ngresahake iki banjur dilaporkan nangsodik sing wektu kuwi wis dadi Kepala desa.
Sabanjure Sodik

nyeluk Paiman sing

wektu

kuwi

wis

dadi sekretaris desa

kanggo

nglakoke musayawarah. Pakoleh musyawarah yaiku arep dilakoke siskamling lan njaluk
pamak-likan nang kepolisian. Mubarang kabeneran Firman, anak pak Lurahsadurunge yaiku
wakil kepala Kepolisian Kecamatan.
Minggu pisan, upadi pamak-lik wurung amarga isih ana sapi warga sing ilang, ning
malinge

ora

nglakoke pengintaian nang

ditangkep.Minggu ikine, siskamling luwih diperketat karo

dalan

metu

desa.

Nang

wektu

mdhewekea

ngirim beberapa anak buahnya kekana. Udhun udan deras, para warga dadi lumuh kanggo
nglakoke siskamling. Ning Paimin lan Sodik ora

areplengah. Pas

dekne

kabeh

lagi

nglakoke pengintaian, dekne kabeh ndeleng 3 wong lanang lagi menggiringseekor sapi metu
desa. Dekne kabeha meloni, nganti menyang tengah alas. Alangkah kagete pas ndeleng
menawa malinge yaiku Udin lan kapindho kancane. Sabanjure Paimin lan Sodik melaporke
Udin lan karo kancane menyang pak Firman lan anak buahnya. Sabanjure urip ketelu wong
kesebut punakhire buyar neng panjara. Kaya pepatah ngomongke sapa sing nggawe, dheweke
sing arep ngeneni, sapa sing nggawe salah ya mesti arep neng hukum

Muhammad Rijali Sukur Pelu

Kelas 8,8

Udin anak samata wayang sing tinggal bareng emboke, amarga bapake wis mati
donya . dekne kabeh tinggal neng siji omah sing nyaman mawa nduweni kios sing cukup
gedhe neng desane dadine akeh wong sing mblanja dikono. Udin ora tau urip jero
kekurangan bahkan dheweke urip lumuwih. samubarang kebutuhan sanuli kacukupan saka
emboke. kuripan ekonomi sing cukup marakake Udin tuwuh dadi sawong anak sing lumuh
lan sombong.
neng sekolah dheweke mung arep kancan karo anak sing sederajat yaiku anak endhas
desa lansekertaris desa, sakwise lulus sekolah dasar kapindho kancane kuwi dikirim wong
tuwane kanggo mbanjurke sekolah neng kutha dadine, Udinpun ora nduwe kanca, amarga
kuwi

dheweke pun dadi

lumuhsekolah, dadine

mbeling putus sekolah, sing

saben

dina

dheweke

kancan

ngajak

karo

anak-anak

dheweke

dolanan

lan mabukabukan. ndeleng kondisi Udin sing berkecukupan, banjur dheweke dibujukkanggo
tuku sepeda montor.
ning, amarga ora dimeloni dheweke pun membentak emboke lan meksa adol
sawah tanpa persetujuanemboke kanggo tuku sepeda montor. sanajan wis dipituduhi emboke,
menawa banda paninggalan bapake arep digunakne kanggo Udin menempuh pamulangan
dhuwur tapai ora dihiraukan. amarga kebiasanberfoya-foya, siji poro siji sawah paninggalan
bapake diadol, pas kabeh sawah entek uwis diadol, Udin punjupuk pakoleh adolan emboke
lan bahkan maling dhuwit simpanan emboke.
ndeleng perangai anake,

Ibunyapun tiba

sakwise beberapa minggu mungkur

lara

lan

omah

akhire

kanggo

mati.
ngentekake

dhuwit ibunyapun Udinpun kembaki menyang omah lan mbisani keyekten menawa emboke
wis mati donya. Udin mung nyedhih beberapa wektu, amarga sakwise kuwi, dheweke
balidipengaruhi kanca kancane

kanggo

adol

omah

lan kios. sakwise

adol

omah

lan kios, Udinpun ngilang saka desa lan ora sawonga sing tau kendi dheweke lunga.
Beberapa suwe

sakwise Udin mungkur

desa nya, Masyarakat dadi

resah

desa,

akeh

malingan

lan melaporkan hal kesebut

sapi
nang

desa. Kepla desa kemudin berembuk karo carik kanggomelaporkan kedaden

neng
endhas
kesebut

nang polisi lan nglakoke siskamling. sakwise nglakoke siskamling akhire maling sapia kuwia
ditemokake neng alas, lan jebulna dheweke adalh Udin bareng kanca kancane. dekne kabeha
ditangkep polisi lan kudu membayar kaluputan dekne kabeh sajrone iki neng panjara.