ANTI-CRISTO

Justino N. Nuyda

Zarzuelang bikol na pinamogtak sa sarong kabtang na makakaolok.

Reparto

Felixberta …………………………………………Srta.
Bernabela …………………………………………Srta.
Kalatiyo ………………………………………….. Sr.
Fray Agusting …………………………….……… Sr.
Fiscal Endo ………………………………………. Sr.

Pagbukas kan telon, maquiquita an sarong mesang susuratan na may mga libros asin
papel, may tintero asin cortaplumas sa ibabao; asin si Fiscal Endo garong bago omabot na may
bitbit na sobreng dacula na may sello.

Escena 1a
Fiscal: Natotorog pa an padi, baad pirot na naman kan kapanirong kasubangui; sagcod ngunian
napipinto pa guiraray an puerta can saiyang cuarto. Siring man aapodon co guiraray; baad
nagpapaling aling sana ta catapos palang can misa. (Maapod sa may pinto) Mamo,
mamo…
Fray: (Masimbag sa laog) Ano fiscal Endo?
Fiscal: Igua po nin surat para saimo.
Fray: (Maluas ang padi na may capot na colintas asin may librong saday sa camot) Ano fiscal
Endo?
Fiscal: May surat po para saimo dara can carretonero.
Fray: Si Carretonero, si isay iyan?
Fiscal: Su dating para dara nin surat.
Fray: Anda torpe; Cartero, cartero, bacong carretonero.
Fiscal: Cartero asin carretonero iyo man sana.
Fray: Hindi hombre, ta harayong marahay.
Fiscal: Oh! Con harayo po di harayo.
Fray: Bueno ma apod sacuya con igua nin derechos ha!
Fiscal: Opo mamo.
Fray: Matandaan sa togon ha! (Accion de salir)
Fiscal: Mano pó mamó. (Ma bias sa camot)
Fray: Dios te bendiga. (Bebendicionan)
Fiscal: Mano pó mamo. (Ma bosa liuat)
Fray: Marahay na indio…
Fiscal: Mano pó mamo… (Sagcod na maglaog an fraile si Fiscal sigue man an cabibisa sa
camot. Si Fray malaog asin pinagtatapi tapi sa abaga)

Escena 2a
Fiscal: Iná cong dios caniguan an guinibong pag omao sacó can padi. Dai aco nag lalaom na
pag tatapitapion asin sabihan acong marahay na indio. Anong nagom pag para inaminamon; iba
nang nangad an masinonod ta naoomao can casalihid nin dios digdi sa daga. (Iyo an pag apod ni
Bernabela, Felixberta asin Kalatiyo sa puerta)
Los Tres: Marhay na aldaw po.
Fiscal: Ano idto? (Cogsang)
Ber: Ma pa surat pó manongod po sa pag casal.
Fiscal: Ica an casalon?
Ber: Baco po! ining mga aqui.
Fiscal: Igua nang derechos?
Ber: Igua na po.
Fiscal: Mag halat camo, aapodon co si padi.
Ber: Digdi po cami magalat?
Fiscal: Duman sa daga, sa caballeriza. (Maluas guiraray sa puertang linaogan)

Escena 3a

Fiscal: Mamó…Mamo…
Fray: Ano fiscal? (Sa laog)
Fiscal: Derechos pó… Derechos pó…
Fray: Ano fiscal? (Maluas si Fray Agusting na nagtatabaco)
Fiscal: Mano pó mamó.
Fray: Dios te ago santo.
Fiscal: Igua na pong derechos.
Fray: Igua derechos he?
Fiscal: Opó mamó, itoon pó sa caballeriza duang babai asin sarong lalaqui.
Fray: Duang babai, sarong lalaqui?
Fiscal: Opó mamo.
Fray: Mana dalaga ba?
Fiscal: Bacó pó.
Fray: Mana gurang na?
Fiscal: Baco po.
Fray: Mana may agom?
Fiscal: Baco po.
Fray: Oh. ano sinda?
Fiscal: Magna babai po.
Fray: Mana babai gnani gusto cong masabi cun ano an mana hichura.
Fiscal: May magna pandoc man po.
Fray: Anda salvaje, iguang mang taong daing pandoc?
Fiscal: Inda po ta dai pa acong naquiquita.
Fray: Masiado cang bobo fiscal, an gusto cong masabi kung anu na ang edad, cun gurang na o
cun aqui pa.
Fiscal: Saro pong aqui boda sarong gurang na.
Fray: Bueno, ano an daraga marahay rahay ba?
Fiscal: Ina cong dios, magayon po marahay rahay po; mapution po, may arong pa po.
Fray: Bueno fiscal, palaogon sinda.
Fiscal: Opó mamó. (Aparte) Ina cong dios, ini si padi talaga, pag nasabing marahay rahay,
palaogon.
 (Entre tantong aapodon ni Fiscal an magna tao an padi matucao sa sarong silla.)

MAKANTA SI KALATIYO AT FELIXBERTA SA CABALLAREZA

Escena 4

Fiscal: Hoy sumaracat na camo ta nagahalat na si padi. (Malaog si Ber, si Felixberta asin si
Kalatiyo)
Fiscal: Mamo…Uni na po sinda.
Ber: Bisa pó mamó.
Fray: Maboot ca.
Felixberta: Bisá po mamó.
Fray: Marahay rahay ca. (Hahaproson sa coco)
Felixberta: Si padi man.
Kalatiyo: Maqui pasoló po nin cigarillo.
Fray: Anda chongo, ni hindi mahadoc sa camot can padi! masolo nang cigarillo.
Fiscal: Demoniong tao ini.
Kalatiyo: Pasoloon mo pó aco.
Fray: Mahale can sombrero, kalabao.
Fiscal: Dai ca maquipadocot sa padi.
Kalatiyo: Gnata dai?! dai acong calayo.
Ber: Haleon mo an caló mo.
Kalatiyo: Habo co, baad tagoon can padi.
Fray: Indecente, bruto.
Fiscal: Locoloco po mamó.
Fray: Bueno, isurat mo an mana gnaran ninda pagkatapos apodon mo aco.
Fiscal: Opó mamo.
Kalatiyo: Pasolo po aco. (Sosondan an padi sa may puerta)
Fray: Lumayas ca estupido. (Itotoclan)

Escena 5
Kalatiyo: Maraoton na padi ini.
Ber: Ika talaga noy…Aram mo na padi idto.
Felixberta:
Fiscal: Hoy lalaqui, romani ca digdi ta sabihon mo an gnaran mo.
Kalatiyo: Aco po.
Fiscal: Oo tumukaw ca ta sabihon mo an gnaran mo.
Kalatiyo: Po.
Fiscal: Kon ano an gnaran mo.
Kalatiyo: An gnaran co po?
Fiscal: An gnaran mo con ano?
Kalatiyo: Inda po sana ta nalignauan co.
Fiscal: Jesus Maria y Josep igua bagang taong nacacalignau can sadiring pangaran?
Kalatiyo: Aco po.
Fiscal: Nyata mo nalignauan?
Kalatiyo: Sa nalignauan co po ano magibo co?
Fiscal: Si saimong magurang?
Kalatiyo: Garadan na po.
Fiscal: Dai mo natatandaan con ano an pag apod simo can sinda buhay pa?
Kalatiyo: An natandaan co po arog po caini, con aco nag sasallona can pili asin sinosogo aconi
nanay na mag bacal qui asin sa inchicarog caini ang apod.
Kalatiyo: Huy.. (Halabang huy) Kalatiyo bomacal ca qui asin sa inchic.
Ber: Eh di Kalatiyo po an gnaran caiyan.
Fiscal: Saro ca pang tarantada! cagurangan mo iyan.
Ber: Gnata po?
Fiscal: Saen ca nacahiling qui San Kalatiyo?
Ber: Iyan po.
Fiscal: Puwes an gnaran na iyan dai digdi sa banal na libro.
Kalatiyo: Nata po ta mauara? Tibaad po an libro nindo paso.
Fiscal: Siisay an nagsabi?
Kalatiyo: Aco po baga. Na an libro nindo paso ta gnata mauara an gnaran co?
Fiscal: Puwes babasahon co an gnaran can magna santo; pag nadangog mo an gnaran mo
sumimbag ca.
Kalatiyo: Opo basaha.
Fiscal: San Esteban.
Kalatiyo: Iyan po an patron sa Ligao.
Fiscal: San Lorenzo.
Kalatiyo: Iyan po con sa tiui an promesa mo.
Fiscal: Santiago.
Kalatiyo: Iyan po an patron can para pareja nin cabayo.
Fiscal: (Matalop) Demonio, wara talaga dai digdi an gnaran mo.
Kalatiyo: Hanaphanapa po sana ta yaon sana iyan dian.
Fiscal: San Gelacio.
Kalatiyo: Borobagsiqui pot a horoharani na sa Gelacio.
Fiscal: San Sebastian.
Kalatiyo: Napaharayo ca naman.
Fiscal: San Quintin, San Pedro, San Bartolome, San Torcuato, San Timoteo. (Babagsicon nin
marhay an pag basa)
Kalatiyo: Nadacop na…nadacop na…nanay co nadacop na… nadacop na… nadacop na an
gnaran co… (Icacagrat asin malocso sa caogmahan asin madadara si fiscal)
Ber: Na dacop su gnaran mo.
Fiscal: Alagad kasalan man kan mga magurang ta kung anu-ano ang pig-papagnaran sa mga
aki..
Ber: Diata palan si Timoteo ca.
Kalatiyo: Opo nanay… (Mabisa sa camot)
Fiscal: Si isay an apellido mo?
Kalatiyo: An apellido co po si Pabaya.
Fiscal: Bueno Timoteo Pabaya (Isususrat can fiscal) pira na an edad mo?
Kalatiyo: Inda po sana…
Kalatiyo: Dai po. Gnata ito?
Fiscal: Haen an saimong cedula?
Kalatiyo: Dai po acong cedula.
Fiscal: Gnata?
Kalatiyo: Inutil po aco caya dai acong buhis.
Fiscal: Iyo man nangad palan.
Kalatiyo: Alagad sabi po caitong si tatay can aco ipinagnaqui cadugnan can carabao ning
capon.
Fiscal: Saca ano an carabao nindong capon gurang na?
Kalatiyo: Garo pong gurang na ta dai na nin gnipon sa itaas.
Fiscal: Bueno ibugtac co na sanang digding 20 aňos ha?
Kalatiyo: Mala sana simo masque pa 100 aňos. (Isusurat can fiscal)
Fiscal: Saen ca namondag?
Kalatiyo: Sa irarom po can papag…
Fiscal: Demonio, ano ica ayam?
Kalatiyo: Baco po, alagad si nanay caya can na gnaqui sa sugalan cun caya sa irarom can papag
aco namundag.
Fiscal: Con sa irarom can papag di irarom can papag, con saen banuaan.
Kalatiyo: Duman po samo.
Fiscal: Duman gnani sa saindo, alagad cun anong banua.
Kalatiyo: Ay crosing po.
Fiscal: Gnata may banuaan na crosing?
Kalatiyo: Igua po, sa Sorsogon po.
Fiscal: Tibaad con Irosin?
Kalatiyo: Aaaw…Iyo palan po Irosin. (Isusurat can fiscal)
Fiscal: Madaleng maobos an paciencia co can lalaquing ini; an simong ama?
Kalatiyo: Po.
Fiscal: Cun siisay an gnaran?
Kalatiyo: Gnaran po si Platon.
Fiscal: Garing an abuelo caini si Platon. (Isusural can fiscal) An ina mo?
Kalatiyo: Po.
Fiscal: Si ina mo. (Cacagratan)
Kalatiyo: (Lolocsohoan si fiscal ta muyang sontocon condi aagaon can duang babai)
Pinagbabasangbasang mo gnaran ng nanay co. titigbacon taca.
Felixberta: Pag pacienciahan mo na sana po si Kalatiyo.
Ber: Dai ca madaguit.
Kalatiyo: Pig babasagnan nia po si nanay co!
Felixberta: Pag dispensara na sana po.
Ber: Pig hahapot ca man sana can fiscal con anu an gnaran ni nanay mo.
Kalatiyo: Siring po cutana malinao an paghapot, bacong si ina mo.
Fiscal: (Sa qui Bernabela) Pig hahapot co sana can gnaran can saiyang ina muya na acong
sontocon. Saca ano an gnaran ni nanay mo?
Kalatiyo: Lodovica Belecoy po. (Isusurat can fiscal)
Fiscal: Lodovica Belecoy, bueno dian ca sa guilid. Ta sinda naman.
Kalatiyo: con sa guilid edi sa guilid. (Matucao si Kalatiyo sa silla can padi)
Fiscal: Hoy babai, romani ca digdi ta sabihon mo an gnaran mo.
Felixberta: Aco po?
Fiscal: (Macagao sa payo) Oo, ta sabihon mo an saimong gnaran.
Felixberta: Ano po?
Fiscal: (Aparte) Saro pa gayod na bognog an diablong ini. Tighapot taka kung ano an gnaran
mo
Felixberta: Felixberta Burara po.
Fiscal: Cagurangnan cong dios na magna taong ini; an lalaqui si Pabaya, an babai si Burara,
saca con magnaqui ini si Cabacab na gayod.
Felixberta: Culang culang gayod na fiscal na quiquihoron ini.
Fiscal: Pirang taon ca na?
Felixberta: Aco po? Dai co aram qui nanay.
Fiscal: Oy gurang pira edad caning aqui mo?
Ber: Po?
Fiscal: An sabi co kung pirang edad caning aki mo
Ber: Inda co dao po.
Fiscal: Saro pang hayop ini.
Ber: Pira na nga an edad mo Felixberta?
Felixberta: Inda co po inay?
Fiscal: Gnata dai mo natatandaan con caso aarin mo ipinagnaqui?
Ber: Garong can macosogon so pan gadan sa colera.
Fiscal: Di can 82, palan, pirang taon na caidto mag pasagcod gnonian?
Ber: Cuyan pa pos a 11 aňos.
Fiscal: Ama cong dios, macunit pa sa sitcharon, an aqui 11 aňos an ina 19 aňos, ini na gayod so
pinag sabing magna balic an calag.
Fiscal: Bueno, bueno…Apodon co si padi.
Fiscal: Mamo.... mamo… (Maapod)
Fray: Ano fiscal? (ma simbag sa laog)
Fiscal: Iquinasurat co na po an magna gnaran. (Maluas si Fray Agusting)
Fray: Fiscal
Fiscal: Mamo, bisa po.
Fray: Nasurat na ang magna pangaran?
Fiscal: Opo mamo.
Fray: Bueno madoloc saco an lalaqui.
Fiscal: Hoy Kalatiyo, domoloc ca sa padi.
Kalatiyo: Ano po iyan?
Fray: Haleon mo an sombrero mo kalabao!
Fiscal: Haleon mo an calo mo.
Kalatiyo: Pabayae sana ta aco na sana.
Fray: Tatao ca nang dasal.
Kalatiyo: Ano po?
Fray: Con tatao ca nang dasal?
Kalatiyo: Salamat po mamo, ta namahao na man cami.
Fray: hindi hombre, condi dasal.
Kalatiyo: Iyo na gnani mamo, namahao na cami qui pan desal.
Fray: Ano ini fiscal?
Fiscal: Con tatao ca daang magnadie?
Kalatiyo: Ano po?
Fiscal: Con tatao cang magnadie.
Kalatiyo: Tatao po.
Fiscal: Siring palan tatao ca, nata ta con ano an pinagsisimbag mo.
Kalatiyo: Pano po, ta an namate co pipamahao nia qui pan de sal.
Fray: Bueno magnadie ca.
Kalatiyo: (Magnadie luhod) Santra mia drame dios, riega pronos sacadores loreng lore,
amen nesus.
Fray: Pero matchin, anong pagnadi iyan?
Kalatiyo: Pagnadi po.
Fray: Anda bruto, tumindog ca! Sabihon mo kung pira an Dios.
Kalatiiyo: Ano po.
Fray: Sabihon mo con pira ang Dios.
Kalatiyo: An dios po dacol.
Fray: Hindi bruto, pira an dios.
Kalatiyo: Halat po gnona ta bibilagnon co. (Madalagan asin popogolon ni Bernabela)
Ber: Hoy Kalatiyo, masaen ca?
Kalatiyo: Bibilangon kung pira an Dios ta tighahapot ni padi kung pira an Dios.
Ber: Hoy an dios saro sana.
Kalatiyo: Ano po?
Ber: An dios saro sana.
Kalatiyo: Sa dacol po gnani habo… sa saro pa daw.
Fiscal: Demoniong taong iyan mamo.
Fray: Bueno fiscal, maibahan sa luas an gurang saca an lalaqui, magturo sa pagnadie.
Fiscal: Opo mamo.
Fray: Ano an gnaran can daraga?
Fiscal: Felixberta Burara po mamo.
Fray: Bueno bueno, maiba an duang hayop sa luas.
Fiscal: Oy camong dua omiba sa luas ta turuan sa pagnadie.
Kalatiyo: Si Felixberta po.
Fiscal: Totocsohon can padi.
Kalatiyo: Ano po? Totohogon can padi?
Fiscal: Baco, condi totocsohon sa pagnadie.
Kalatiyo: Sabi co po baga totohogon can padi.
Felixberta: Saca aco po.
Fiscal: Maualat ca dian.
Ber: Ta totocsohon ca sa pagnadie.
(Sarabay na maharale an tolo, si Felixberta ma ualat)

Escena 6a

Felixberta: Ini an guibong dai co naooyonan.

Fray: (Aparte) An cagayonan ni Felixberta mapa pahamac an sacong cabanalan.
Fray: Tabagnai aco kalagnitan.
Fray: Felixberta marahay rahay ca magayonon ca pa. (Hahaproson sa coco)
Felixberta: Tomonong ca po. (Tataprignon an camot)
Fray: Pero ica Felixberta mapaagom ca sa lalaquing iyan?
Felixberta: Gnata po ta dai con iyo an capaladan.
Fray: Tonta, dai ca na gnagnanogon can saimong cagayonan? Saro can daragang marhay rahay
magayon cahuad ca nin virgin ano ta maagom ca sa sarong lalaqui tagabolod, sarong torpe,
ni magnadie dai tatao? Ica maghanap ca nin sarong mayaman na capareho co ta gnaning ica
magcaigua nin dacol na pirac.
Felixberta: Padre, aanhon co po an mapirac, an mayaman, con aco maguiguinoripon lamang.
Caonrahan co man guiraray, maguin ducha asin mangmang cun an sacuyang puso
nasasacatiuasayan.
Fray: Felixberta, ica magbacle, honahonaon mo na iba an mapirac asin magayon na lalaquing
caparejo co con iyo mong mamotan.
Felixberta: Fray Agusting…
Fray: Caya mamotan mo aco ta gnaning ica maguing taga lagnit.
Felixberta: Patauara…… an bilog cong paglaom, simong huhulitan can magna nasusurat,
santong catogonan, baco cundi palan simong dodolotan can simong pag camoot nanacacaoyam,
labi pa sa dian, baco baga ica nagpapabalagnibog casalihid ni Cristo? Sa bilog na mundo? Ano
ta sa gnunian an di maninigo an simong guinibo? Con cayapadre Agusting! Ay sucat!
Fray: Tano, maraot an sacong pagcamoot… Felixberta… pacaisipa, honahonaa na an agom can
gobernador, con apodon gobernadora, an agom nin general con apodon generala, sa catanosan,
an agom nin santo aapodon sarong santa.
Felixberta: Patauara aco po; na an simong sinabi di co maaaco… nin huli… ta batid co na
dating na araman an gabos mong guibo hilom na cadayaan.
Fray: Cadayaan?... Jesus Maria Santisima… Felixberta magcacasal ca, sa pagca an gabos cong
guibo mag panuarin man gabos gabos cabanalan.
Felixberta: Diata po palan cabanalan, an guiniguibo mo sa sacong iyan? Dai masabi… diata po
sarong cabanalan magratac sa cababaihan, dumusta sa catanosan mang lupig sa cayamanan,
condi sarong daya asin capasloan na ipinangagana nin maracsot mong puso.
Fray: Cun sa bagay mananayuma ca can sacong pag camoot?
Felixberta: Buhay co man gayod mapatod, sadiang dai magogoyod an catagasan nin sacong
boot.
Fray: Felixberta, magisip isip ca: asin sa laog nin sampolong minute halat co an saimong
simbag. (Si Fray Agusting malaog)
Felixberta: (Masisibot asin garong madolag alagad an gabos na pinto nasasadahan asin can
dai siang inaguihan naghibi asin mataram)
MUSIKA

Magayon na daga sa parting siragnan

Lugar na pinadagnat masangayan aldao
Panong casquitan nacacadenahan
Nacacadenahan halauig nang aldao.
Ay! Sacuyang ina dagang natubuan
Inang Filipinas sacong namomotan,
Magayon na nacion digdi sa quinaban
Macacatao simo nin catiuasayan.

Hablado:

(Maluas si Padre Agusting paca tapos nin pag canta asin maggnignisi asin mataram)
Fray: Naca pag isip ca na? Ta gnani can magin mayaman, mapirac asin marahay na babai
caipuhan acoon mo an sacong pagcamoot.
Felixberta: Sagribong acoon co sacong cagadanan baco sana na maging siring simo na mag
babanal banalan.
Fray: Felixberta… dai ca maca abhao nin pagtaram, dimo magagamit simong caisogan, sapagca
talastason mong anion ca sa sacong convento.
Felixberta: Bangcay aco bago maotob, maraot na horot nin saimong boot.
Fray: Tibaad mo pag basolan…
Felixberta: Salang paglaom… Ica an maninigong magbasol can simong caratan nin huli ta an
gabos mong guibo anas capasloan.
Fray: Phse…. Puticon….
Felixberta: Daing puso, cun an ibang babai simong pinapangahasan can simong dustang cao
galean, aco, ibahon mo sa qui isay pa man ta aco di mo malulupigan, sa pagca, ining caluyaban
ipapagnahas co saimong ilaban, sa pagligtas can sadiring caonrahan.
Fray: Mag babayad ca… mag babayad ca… (Can si Felixberta dinadaaasmagan can padi
mahahacbot ni Felixberta an cortapluma na sa pagporogola can padi sasacsacon sa daghan
asin mataram)
Felixberta: Ica an magadan.
Fray: Jesus………
Fray: Con sumatum esta. Filipinas paaram.
Felixberta: (Recitacion)

Mag dadaya sangribo mong buhay

Mapara di pa macacatimbang
Can cadaclan na saindong ipinagadan
Na magna martires na aqui nin banuaan.
Con caya an banuaan bacong isinumpa
An simong pag gnaran, condi an sinumpaan
An saindong capasaluiban, asin tico mong magna lakad
(AL PUBLICO) Ay! Banuaan nin magna mahoyo,
Banuaan na matalao, na dai nagmamauot
Nin saiyang casadirihan

(Nagnagnalagcalag na mamihiling si fiscal na minalaog)

Felixberta: Alagad an fiscal na ini an mararang bugao. (Matago sa guild)

Fiscal: Jesus, si padi gadan. . . agapi cami agape. . . (Si Felixberta bobocodon an fiscal)
Felixberta: An omagap simo an simong cagadanon. (Si fiscal madolag)
Fiscal: Tulisan.
Felixberta: Maninigo cang magadan tagnaning dai cana pag arogan nin iba man na Fiscal.
Bernabela: (Maluas saguin natatacot) Felixberta aqui co gnata ta pinagtampalasan mo an
casalihid ni Jesucristo?
Felixberta: Nanay baco an pagcapadi an sacong pinagbalosan cundi an saiyang catampalasan
nin huli ta an honrang pa hihignatan minamauot niang malupigan. Caya po Nanay an Fraileng
iniho cun tunay na halagad nni Cristo maninigo niang sondon an gabos na togon sa Santo
Evangelio alagad maninigong apodon tunay na Anti-Cristo.

FIN.

(Telon rapido)