BAB 7

CABARAN HUBUNGAN ETNIK

DI MALAYSIA
CTU553 HUBUNGAN ETNIK
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM emkay@salam.uitm.edu.my
PENGENALAN
2

Hasil Pembelajaran 7.1

HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
• Mengenalpasti asas hubungan
antara etnik-etnik di Malaysia
• Mengenalpasti cabaran- 7.2 FAKTOR KONFLIK
cabaran hubungan etnik di KANDUNGAN BAB 7
Malaysia CABARAN
7.3
• Menghuraikan isu-isu penting HUBUNGAN ETNIK
dalam konteks cabaran
hubungan etnik di Malaysia 7.4 FAKTOR KEJAYAAN
• Menjelaskan faktor-faktor
pembinaan dan acuan jati diri
rakyat Malaysia

©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
3

 Kesepakatan 3 etnik terbesar negara ketika Persekutuan

Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
membolehkan rakyat menikmati kuasa politik yang
sama rata dengan dasar perkongsian kuasa.
FAKTOR KONFLIK
 Begitu juga dasar pengagihan kekayaan, pembangunan
masyarakat yang adil di sisi undang-undang, amalan
demokrasi serta kontrak sosial di antara kepelbagaian CABARAN
kaum menghasilkan keharmonian masyarakat Malaysia. HUBUNGAN ETNIK

 Konsep perkongsian kuasa, pengagihan pendapatan

negara secara adil, peluang pendidikan yang sama di FAKTOR KEJAYAAN
antara kaum, kebebasan beragama yang dijamin oleh
perlembagaan negara, perlindungan terhadap kaum
minoriti serta dasar-dasar yang lain, telah dapat
menjamin keharmonian rakyat berbilang kaum dan
etnik di negara kita.

©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
4

HUBUNGAN ETNIK DI SEMENANJUNG MALAYSIA HUBUNGAN ETNIK D

MALAYSIA
Zaman Penjajahan
• Penjajahan meninggalkan kesan mendalam terhadap hubungan etnik dan FAKTOR KONFLIK
pembangunan politik Malaysia
• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnik melalui
kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh CABARAN
• Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segi pekerjaan, tempat HUBUNGAN ETNIK
tinggal dan sistem persekolahan, dan menyukarkan untuk berinteraksi sesama
kaum.
FAKTOR KEJAYAAN
• Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang jelas antara
kaum menyebabkan meningkatnya perasaan permusuhan dan akhirnya
mencetuskan pergaduhan antara kaum.

Selepas Perang
• Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union yang
ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India terutama
berkaitan dengan isu kewarganegaraan.
©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
5

Zaman Darurat hingga Pembentukan Malaysia HUBUNGAN ETNIK D

• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antara kaum MALAYSIA
Melayu dan Cina
• Semakin teruk selepas British memperkenalkan rancangan penempatan semula
yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkan di kampung FAKTOR KONFLIK
Melayu dan Cina di kampung Baru
• Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golongan pendatang,
CABARAN
penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu serta perjuangan etnik
HUBUNGAN ETNIK
mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan.
• Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitan pendidikan dan
ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan FAKTOR KEJAYAAN
Hubungan Etnik Masa Kini
• Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikan dan ekonomi
bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia.
• Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, Dasar
Pendidikan Kebangsaan, Gagasan 1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan
sebagainya.

©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
6

Sabah HUBUNGAN ETNIK D

MALAYSIA
• Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera dan bukan
bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam.
• Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalangan penduduk; FAKTOR KONFLIK
Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei dan Orang Sungai)
dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus)
• Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkan keutamaan CABARAN
kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbanding pembezaan
HUBUNGAN ETNIK
keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuat berbanding agama.

Sarawak
FAKTOR KEJAYAAN
• Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikut kepentingan
kepada pentadbiran British di Sarawak
• Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi.
• Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan dan pekerjaan
yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan dan pertumpahan darah yang
membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan tempat tinggal.
• Perhubungan etnik semakin baik melalui perkahwinan campur, toleransi agama,
kesedaran melalui pendidikan dan sebagainya
©eMKAy
KEPERLUAN MEWUJUDKAN HUBUNGAN ETNIK
7

HUBUNGAN ETNIK D
Fitrah MALAYSIA
kemanusiaan

FAKTOR KONFLIK

CABARAN
Elak dari Keperluan HUBUNGAN ETNIK
bergantung Tuntutan
dengan Hubungan keagamaan
kuasa luar
Etnik FAKTOR KEJAYAAN

Memenuhi
keperluan
hidup

©eMKAy
 FAKTOR KONFLIK MASYARAKAT MALAYSIA
8

HUBUNGAN ETNIK D
• Perbezaan dalam unsur-unsur kebudayaan seperti bahasa, MALAYSIA
agama dan adat resam.
• Timbulnya jarak sosial antara anggota masyarakat kerana FAKTOR KONFLIK
kurang interaksi.
• Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggal. CABARAN
• Prasangka dan prejudis yang menebal. HUBUNGAN ETNIK
• Keengganan anggota masyarakat untuk membuka dunia sosial
kepada masyarakat lain dan kecenderungan untuk FAKTOR KEJAYAAN
mengekalkan identiti masing-masing.
• Dominasi sesuatu kaum dalam bidang-bidang tertentu seperti
politik atau perniagaan.
• Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti lebih
kurang sama.

©eMKAy
 CABARAN HUBUNGAN ETNIK
9

HUBUNGAN ETNIK D
POLITIK MALAYSIA

FAKTOR KONFLIK

EKONOMI CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK FAKTOR KEJAYAAN
SOSIAL

AGAMA DAN
BUDAYA
©eMKAy
 POLITIK
10

 Politik Perkauman: HUBUNGAN ETNIK D

 Setiap kaum di Malaysia diwakili oleh parti politik MALAYSIA
masing-masing.
 Menyuara, menjaga serta memperjuangkan kepentingan FAKTOR KONFLIK

dan kelangsungan kaum masing-masing.

CABARAN
 Sukar menerima pemimpin dari kaum lain.
HUBUNGAN ETNIK
 Mengukuhkan semangat perkauman yang menebal.

FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
 EKONOMI
11

 Dominasi Sektor Ekonomi: HUBUNGAN ETNIK D

 Jurang yang luas dari segi penguasaan ekonomi dan MALAYSIA
ketidakseimbangan pendapatan.
 Tiap-tiap etnik berusaha untuk mendapatkan hak dan FAKTOR KONFLIK

keuntungan yang lebih besar daripada pertumbuhan

ekonomi dan peluang ekonomi yang wujud. CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
 Perbezaan Pekerjaan:
 Menghalang interaksi yang lebih kerap. FAKTOR KEJAYAAN
 Interaksi berlaku di kalangan etnik yang sama.
 Semangat perkauman terus menebal.

©eMKAy
 SOSIAL
12

 Pemisahan Fizikal
 Akibat dasar pecah perintah British. HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
 Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi.
 Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme.
FAKTOR KONFLIK
 Sistem Pendidikan yang Berasingan
 Setiap golongan etnik mempunyai sistem pendidikan yang
tersendiri CABARAN
 Sistem persekolahan yang memisahkan pelajar mengikut bahasa HUBUNGAN ETNIK
ibunda menyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri
sahaja
FAKTOR KEJAYAAN
 Polarisasi dalam Kalangan Pelajar
 Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di sekolah
menengah serta di Institusi Pengajian Tinggi menyukarkan proses
hubungan etnik di Malaysia
 Kontrak Sosial
 Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaan masyarakat
Malaysia seringkali di pertikaikan
©eMKAy
 AGAMA, ADAT ISTIADAT & BUDAYA
13

 Setiap etnik mempunyai agama, adat istiadat HUBUNGAN ETNIK D

bahasa dan kebudayaan yang berlainan: MALAYSIA

 Mudah terjadinya konflik. FAKTOR KONFLIK

 Setiap kaum terus menebal dengan bahasa dan
kebudayaan mereka sendiri. CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
 Mengutamakan anggota dari etnik yang sama
dalam mendapatkan pekerjaan, memilih sahabat FAKTOR KEJAYAAN
dan mencari teman hidup.

©eMKAy
FAKTOR KEJAYAAN PEMBINAAN MASYARAKAT MALAYSIA
14

Keazaman politik (Political

Will) HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA

Golongan sasaran yang

dikenalpasti (Critical Mass) FAKTOR KONFLIK

Kekukuhan Ekonomi CABARAN

HUBUNGAN ETNIK
MASYARAKAT MALAYSIA

Peranan Islam FAKTOR KEJAYAAN

Wawasan yang dikongsi

(Shared Vision)

Penggunaan Sains dan

Teknologi (S&T)
©eMKAy
 15

 Pemimpin ada niat untuk menginstitusikan HUBUNGAN ETNIK D

hubungan etnik. MALAYSIA

 Niat ini dicetuskan oleh kesedaran tentang

FAKTOR KONFLIK
pentingnya hubungan etnik.
 Dari sini akan tercetus kemahuan serta aktiviti CABARAN
dalam bentuk pelan tindakan yang berkesan. HUBUNGAN ETNIK

FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
 16

 Adanya badan induk yang menjadi faktor HUBUNGAN ETNIK D

pemangkin kepada semua program hubungan MALAYSIA

etnik dan integrasi yang melibatkan critical mass

FAKTOR KONFLIK
seperti Jabatan Perpaduan Negara & Integrasi
Nasional (JPNIN) dan Institut Kajian & Latihan CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
Integrasi Nasional (IKLIN).
FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
 17

 Faktor ekonomi memainkan peranan penting HUBUNGAN ETNIK D

dalam menentukan kejayaan hubungan etnik di MALAYSIA

Malaysia. Pengajarannya ialah peristiwa 13 Mei

FAKTOR KONFLIK
1969.
 Hubungan etnik dan integrasi hanya boleh CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
terhasil jika keperluan asas untuk survival
manusia dipenuhi. FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
 18

 Islam telah memberi pengaruh yang mendalam HUBUNGAN ETNIK D

dalam pertumbuhan dan perkembangan MALAYSIA

Tamadun Malaysia.
FAKTOR KONFLIK
 Dengan majoriti penduduk beragama Islam,
maka sewajar Islam menjadi asas hubungan CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
etnik dan integrasi nasional kerana ia serasi
dengan majoriti penduduk dan minoritinya. FAKTOR KEJAYAAN

 Sebagai agama rasmi, Islam mestilah dihormati

kerasmiannya namun ia tidak menghalang
kebebasan beragama.

©eMKAy
 19

 Mestilah mempunyai visi yang sama tentang HUBUNGAN ETNIK D

hala tuju dan hasil integrasi yang diingini. MALAYSIA

 Gagasan 1Malaysia dan Wawasan 2020 harus FAKTOR KONFLIK

dijadikan salah satu paksi terpenting pada
keseluruhan gagasan hubungan etnik dan CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
integrasi nasional negara ini.
FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
 20

HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
 Penggunaan Mykad untuk mengatasi masalah
imigresen, interaksi virtual dengan penggunaan FAKTOR KONFLIK
teknologi tanpa wayar 3G, penerbangan yang
lebih murah daripada Air Asia dan rangkaian CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
sosial seperti Facebook dapat menangani
masalah hubungan etnik dan integrasi nasional. FAKTOR KEJAYAAN

©eMKAy
PENGUKUHAN
21

 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik di Malaysia

HUBUNGAN ETNIK D
 Huraikan TIGA (3) ciri asas untuk mengurangkan masalah polarisasi MALAYSIA
kaum yang terdapat dalam Dasar Kebudayaan Kebangsaan
 Bincangkan TIGA (3) kesan pengabaian hubungan antara etnik dalam FAKTOR KONFLIK
menjalinkan perpaduan dan keharmonian masyarakat Malaysia.
 TIGA (3) pengajaran akibat daripada peristiwa 13 Mei 1969. CABARAN
 TIGA (3) cabaran pembentukan masyarakat berintegrasi di Malaysia. HUBUNGAN ETNIK

 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik.

 Huraikan TIGA (3) Dasar Negara dalam menyelesai cabaran hubungan FAKTOR KEJAYAAN
etnik.
 Jelaskan TIGA (3) pelan tindakan dalam menangani masalah
perpaduan di kalangan masyarakat.

©eMKAy