PLURALITI

DAN
MASYARAKAT
PLURALISTIK
DI MALAYSIA
1
Pluralisme Budaya Alam Melayu
Ciri Pluraliti dan Masyarakat Plural
 Konsep pluraliti alam Melayu perlu difahami sbg asas
utk memahami masyarakat plural.

 Kewujudan pelbagai etnik di alam Melayu telah

memberi sumbangan terhadap pembentukan
masyarakat plural yang dapat hidup secara bersama
dalam kepelbagaian.

 Kedatangan penjajah berteraskan tiga matlamat

utama iaitu Gospel, Gold dan Glory telah memberi
kesan dalam sistem kehidupan masyarakat di alam
Melayu.

3
Pluralisme, Pluraliti & Pluralistik
Pluralisme: Ideologi yang menyamaratakan
kepercayaan dan pegangan yang berbeza
dalam masyarakat.

Pluraliti: Wujudnya kepelbagaian bangsa,

agama di suatu tempat pada satu masa secara
semulajadi – masyarakat Melaka.

Pluralistik: Wujudnya kepelbagaian bangsa,

agama di suatu tempat pada satu masa secara
dirancang dipaksakan oleh pihak-pihak tertentu
yang berkepentingan – era penjajah British.
4
Pluraliti Budaya Alam Melayu
Realitinya, Malaysia adalah sebuah negara unik
yang memiliki keistimewaan wujudnya
masyarakat plural yang ketara.

Proses pembentukan masyarakat plural adalah

berbeza dahulu dan sekarang.

Pembentukannya di zaman sebelum penjajahan

adalah berbeza berbanding selepas penjajahan.

5
Menurut al-Attas, pengaruh Hindu-Buddha
tidaklah begitu mendominasi masyarakat di
Alam Melayu berbanding dengan kekuatan
pengaruh ajaran Islam.

Antara bukti bagi perkara ini, tiada kitab-kitab

klasik mereka yang membincangkan secara
meluas dan mendalam aspek-aspek falsafah,
metafizik, sistem sosial dan sebagainya.

Namun, dalam beberapa aspek pengaruhnya

agak jelas, seperti dalam aspek kesusasteraan
dan pemerintahan
6
Faktor perdagangan menjadi punca wujud hubungan
dua hala antara Cina dan India.

Alam Melayu telah menjadi tempat utama persinggahan

bagi kedua-dua pihak.

Keadaan ini tanpa disengajakan telah mewujudkan

pluraliti di Alam Melayu.

Kemuncaknya, Alam Melayu pada abad ke 7M, telah

menjadi pusat pengajian dan perkembangan ilmu
pengetahuan

7
Kemuncak Pluraliti Alam Melayu
Kesultanan Melaka
Pemerintahan:
Era Melaka adalah kemuncak keagungan kerajaan Melayu.

Melaka dianggap The Venice of The East.

Masyarakat plural yang wujud dapat hidup dengan aman dan

damai, hasil dari sistem pemerintahan yang adil.

Perlaksanaan Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang

Laut Melaka yang berteraskan Islam mampu memberi
keadilan kepada masyarakat plural Melaka pada waktu
tersebut.

8
 Perdagangan:
Aktiviti perdagangan antarabangsa juga berjalan
dengan baik hasil dari sistem urus tadbir
berteraskan Islam.

 Kependudukan:
Masyarakat Melaka pada waktu tersebut terdiri
daripada pelbagai etnik antarabangsa yang hidup
dalam suasana aman dan damai.

 Kebudayaan:
Kedatangan para pedagang antarabangsa ke
Melaka juga telah menyumbang kepada multi
budaya yang tersendiri.

9
 Pembentukan Masyarakat
Pluralistik oleh Penjajah
Ketibaan Inggeris adalah titik pemisah
antara pluraliti dan masyarakat plural.

Berbeza dengan penjajah Eropah yang lain,

Inggeris menggunakan senjata serampang
dua mata dalam misi penjajahan mereka
iaitu imperialisme dan kolonialisme.

10
Dari aspek imperialisme, mereka menjajah secara
fizikal di mana segala kekayaan hasil bumi negara
jajahan akan diperah demi kepentingan ekonomi
negara mereka sendiri seperti bijih timah dan emas

Dari segi kolonialisme, mereka memperkenalkan

sistem sosial, politik dan agama mereka kepada
penduduk tempatan.

Hasilnya, menerusi imperialisme budaya digunakan

sebagai alat kerana mereka berjaya menjajah dan
mengawal kehidupan masyarakat peribumi seperti
mana yang berlaku di India di mana hanya 120,000
orang Inggeris berjaya memerintah 600 juta orang
India

11
 Penjajah British:
Prinsip, Sistem, Struktur & Dasar
Prinsip:
 Pemisahan Agama dan Negara (sekularisme), Agihan
Kuasa, Federalisme.

 Kedatangan Inggeris ke Alam Melayu membawa

konsep pemikiran pemisahan negara dan agama.

 Agama dianggap penyumbang kepada perselisihan,

manakala sains dianggap penyumbang kepada
kemajuan.

 Inggeris turut memperkenalkan sistem pentadbiran

berasaskan 3 unsur penting, iaitu Kehakiman, Eksekutif
dan Perundangan.

12
 Pembentukan Masyarakat
Pluralistik Di Malaysia
Kedatangan orang Cina dan India ke Tanah Melayu di
akhir abad ke 19 dan awal abad ke 20 yang bertujuan
untuk memenuhi peluang-peluang pekerjaan seperti
perlombongan, perladangan dan perniagaan yang
disediakan oleh pihak penjajah British, orang Cina, India
dan Melayu.

Kewujudan peluang pekerjaan yang banyak, kekalutan

ekonomi dunia serta galakan daripada British yang
menjajah Tanah Melayu pada waktu itu telah menjadi
faktor penggerak yang seolah-olah ‘memaksa’
kedatangan masyarakat Cina dan India ke Tanah
Melayu.

13
Berlaku akomodasi cara hidup yang harmoni di
antara ketiga-tiga etnik utama.

Kolonialisme British memberi impak sangat besar

terhadap masyarakat negeri di Malaysia sama ada
dalam bentuk material mahu pun non-material.

Al-Attas ; kehadiran kolonialisme Barat membawa

dasar memisahkan orang Islam daripada agama
mereka

British mula bertapak kukuh menerusi satu

campurtangan secara tidak langsung pada tahun
1786 apabila Pulau Pinang diperolehi dari Kedah.

14
 Masyarakat Pluralistik
Selepas Merdeka
Politik:

Malaysia amalkan sistem demokrasi.

Pilihan raya umum pertama tahun 1955, di

mana tiga kumpulan etnik utama, iaitu Melayu,
Cina dan India telah bersatu untuk mendesak
British memberikan kemerdekaan T.Melayu.

15
Penubuhan Barisan Nasional pada tahun
1974.
Dasar-dasar kerajaan dalam menguruskan
pelbagai perkara yang berkaitan dengan
perhubungan etnik melalui formula tolak
ansur telah berjaya mengekang pihak
tertentu seperti parti pembangkang yang
cuba memecah belahkannya.


16
 Masyarakat Pluralistik
Selepas Merdeka
Perlembagaan:

 Kontrak sosial merupakan satu kesepakatan yang

telah dirunding,pembentukan parti-parti politik etnik
sebagai model permuafakatan politik (Parti
Perikatan, Barisan Sosialis, Barisan Nasional,
Barisan Alternatif).

 Perlembagaan merupakan panduan asas kepada

perlaksanaan sistem politik di negara ini.

 Perlembagaan mencatatkan kontrak sosial

dipersetujui bersama antara kaum di negara ini.

17
 Dari segi sejarah terdapat dua peringkat
kontrak sosial di Alam Melayu.

1. Berlaku pada zaman pluraliti iaitu janji taat

setia dan saling menghormati antara rakyat
dan raja. Janji taat setia dan saling
menghormati ini diistilahkan sebagai wa’ad.

2. Sosial kedua berlaku dalam konteks

masyarakat plural hasil daripada syarat
dikenakan oleh pihak British untuk
memberikan kemerdekaan kepada Malaysia.
18
 Setiap etnik mempunyai wakil dalam
bentuk parti politik dan mencapai
persepakatan untuk hidup dalam aman
dan damai.

 Dengan itu terbentuklah (CLC)

Perhubungan Antara Kaum) pada tahun
1948.
19
 Masyarakat Pluralistik
Selepas Merdeka
Pendidikan
 Sistem pendidikan kebangsaan telah dibentuk
berasaskan keseragaman bahasa pengantar,
kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi. Ia
penting sebagai satu wadah bagi menyatukan
kepelbagaian budaya.

 Usaha ke arah ini sebenarnya telah dilakukan

semenjak sebelum merdeka lagi khususnya melalui
dua laporan iaitu Laporan Razak tahun 1956 dan
Laporan Rahman Talib tahun 1960.
20
Dalam peruntukan Perlembagaan Persekutuan bagi
kemerdekaan pada tahun 1957, Bahasa Melayu telah
dijadikan bahasa kebangsaan dengan bahasa Inggeris
masih lagi digunakan sebagai bahasa rasmi.

Pucuk pimpinan parti Perikatan telah mencapai

kesepakatan pada tahun 1956 dan bersetuju dengan
Akta Pendidikan 1957 di atas prinsip:
1. sekolah berbagai aliran dibenarkan dan pengajaran
dalam bahasa ibunda masing-masing dibenarkan;
2. Bahasa Melayu adalah merupakan bahasa
kebangsaan, maka sekolah Cina dan Tamil wajib
mengajar Bahasa Melayu sebagai salah satu daripada
mata pelajaran;
3. pendekatan dalam mata pelajaran sejarah, geografi dan
buku-buku teks yang lain mestilah berteraskan
Malaysia, dan bukan lagi berteraskan negara Cina dan
India.
21
Persetujuan kepimpinan Parti Perikatan
terhadap Penyata Razak 1956 dan Rahman
Talib 1960 adalah melalui proses musyawarah
telah secara langsung mengiktiraf penggunaan
Bahasa Melayu sebagai alat untuk penyatuan
tanpa menjejaskan bahasa etnik-etnik lain.

Kerajaan juga telah mengambil langkah

memperbanyakkan penubuhan institusi
pengajian tinggi bagi mempertingkatkan
bilangan pelajar Melayu ke universiti.

Kesan daripada dasar ini kemasukan pelajar

Melayu ke universiti telah meningkat daripada
20% tahun 1960 – 1964 menjadi 65% pada
tahun 1975.
22
Pada masa yang sama, golongan bukan Bumiputera
khususnya masyarakat Cina merasakan satu keperluan
untuk melindungi budaya warisan nenek moyang dengan
menggunakan wadah pendidikan.

Oleh yang demikian, masyarakat Cina masih

mempertahankan sekolah jenis kebangsaan Cina.

Namun begitu, sukatan pelajaran di sekolah-sekolah

jenis kebangsaan Cina adalah selaras dengan apa yang
ditetapkan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia.

Hal ini penting untuk memastikan perpaduan negara dan

pembinaan bangsa Malaysia dapat dicapai.

23
 Masyarakat Pluralistik
Selepas Merdeka
Ekonomi:
Pada tahun 1957 kerajaan telah menggiatkan usaha untuk
mengatasi pelbagai masalah sosio-ekonomi dan sosio-politik.

Rancangan pembangunan ekonomi negara dibahagikan kepada

empat peringkat;
1. Rancangan pra-merdeka iaitu meliputi Rangka
Pembangunan Persekutuan Tanah Melayu (1950-1955) dan
separuh Rancangan Persekutuan Tanah Melayu Pertama
(1956-1960)

2. Perancangan lepas merdeka, merangkumi Rancangan

Persekutuan Tanah Melayu Kedua (1961-1965) dan
sebahagian daripada Rancangan Malaysia Pertama (1966-
1970)

3. Perancangan dalam era Dasar Ekonomi Baru.

24
4. Dasar Pembangunan Negara hingga kini.
Sistem ekonomi dualisme merujuk kepada
dua orientasi dan tumpuan yang berbeza
namun bergerak seiringan dengan garis
etnik:

 Sistem ekonomi moden yang mendominasi

keseluruhan organisasi pengeluaran.

 Sistem ekonomi tradisional yang

diidentifikasikan dengan sektor ekonomi
pertanian.

25
Isu berkaitan dengan ekonomi memerlukan iltizam yang
kuat daripada semua pihak untuk merapatkan jurang
yang sedia ada.

Keperluan untuk memperbetulkan kedudukan dimensi

ekonomi ini amat mendesak kerana ia menjadi sebagai
salah satu asas utama dalam memupuk kerjasama
antara etnik.

Ketidakseimbangan kedudukan ekonomi berdasarkan

etnik juga harus diatasi kerana ia dapat menjadi sumber
pencetus konflik.

Isu ketidakseimbangan ekonomi telah dianggap sebagai

salah satu faktor yang mencetuskan peristiwa 13 Mei
1969.

26
 Kesimpulan
Memahami pluraliti adalah asas penting ke arah
memahami pembentukan masyarakat plural.

Pluraliti telah sedia wujud di Alam Melayu.

Ideologi sekular telah mempengaruhi perubahan

dalam sistem masyarakat sepadu.

Pluraliti masyarakat Malaysia diperkukuhkan

melalui dasar-dasar negara yang dibentuk
berteraskan persetujuan bersama.

27