Pengurusan & Perkhidmatan

Perpustakaan
Oleh
Haji Mohammad Nazari bin Haji Abdul Hamid. AALIA
Isi Kandungan
1. Jenis/Kategori Perpustakaan
2. Definisi, Konsep & Sejarah
3. Visi, Misi, Matlamat dan Objektif
4. Fungsi Perpustakaan
5. Jawatankuasa/Lembaga Pengurusan
6. Jawatankuasa Kerja
7. Carta Organisasi – Kakitangan
8. Tanggungjawab & Tugas
9. Kemudahan Fizikal
10. Koleksi
11. Perkhidmatan
12. Program/aktiviti
13. Piawaian
Jenis Perpustakaan

Perpustakaan Negara
Perpustakaan Akademik
Perpustakaan Khusus
Perpustakaan Awam
Perpustakaan/Pusat Sumber Sekolah
Perpustakaan Persendirian
Kelab Buku
Definisi

Koleksi buku dan bahan bacaan lain yang disimpan untuk

rujukan, bacaan dan kajian.
Pusat pengumpulan maklumat. Menyediakan infrastruktur
meningkatkan tabiat membaca masyarakat setempat.
Satu tempat, bangunan, bilik atau bilik-bilik berasingan
untuk menyimpan dan menggunakan koleksi buku dan
lain-lain bahan bacaan.
Konsep

Ada bangunan, koleksi, sistematik, kakitangan, pusat

maklumat setempat, perkhidmatan, ada matlamat &
objektif, pusat aktiviti.
Konsep Sains Perpustakaan
Sains Perpustakaan adalah satu bidang kajian yang
saintifik untuk mengolah, mengurus dan mengatur
semua bahan di perpustakaan secara sistematik.
Satu sains pengumpulan, penyusunan, pemuliharaan dan
penggunaan ilmu pengetahuan yang telah direkod.
Sejarah
Perpustakaan pertama di dunia bermula di Greece dan
Arsitotles merupakan seorang ahli falsafah Greek yang
pertama mengunmpul buku.
Perpustakaan awam pertama di Athens, Greece
ditubuhkan pada tahun 300 BC.
Pembangunan perpustakaan bermula sejak terjumpanya
tanah liat di Sumer dan Nineveh dan papyrus di Mesir.
Pada abad ke-7 sebuah perpustakaan diRaja ditubuhkan di
Damascus semasa pemerintahan Umayyid.
Ledakan maklumat melalui penciptaan mesin cetak oleh
Johan Guttenberg di zaman Rennaisance pada tahun
1450 membawa kesan yang besar kepada pentingnya
sebuah perpustakaan.
Perpustakaan Masa Kini
Sudut Bacaan.
Perpustakaan.
Khutub Khanah.
Pusat Sumber.
Kiosk Maklumat.
Pusat Maklumat.
Visi, Misi, Matlamat dan Objektif
1. Menanamkan kesedaran tentang pentingnya ilmu
2. Memupuk minat membaca
3. Memperluaskan sumber ilmu pengetahuan
4. Membantu meningkatkan kemahiran maklumat
5. Menyediakan sumber dan bahan
6. Pusat sosial dan rekreasi
7. Penyelidikan
8. Warisan setempat
Visi
A vision statement outlines what a company wants to be. It
focuses on tomorrow; it is inspirational; it provides clear
decision-making criteria; and it is timeless.

Pernyataan yang mengariskan apa sebuah institusi hendak

jadi. Ia melihat inspirasi masa depan, memberikan
panduan yang jelas dalam membuat keputusan dan tidak
terhad mengikut faktor masa. Sesuatu kehendak yang
diimpikan.

Penglihatan & tanggapan melihat keupayaan terutamanya

yang merangkumi perkembangan masa depan.
Misi
A mission statement outlines what the company is now. It
focuses on today; it identifies the customer(s); it identifies
the critical process(es); and it states the level of
performance.

Pernyataan yang menyatakan mengenai institusi itu

masakini. Ia memberikan tumpuan semasa, mengenalpasti
pelanggan, proses utama dan menyatakan tahap
pencapaian. Sesuatu kehendak yang ingin dilaksanakan
masakini.

Tugas khusus yang dipertanggungjawabkan kepada / yang

akan dilakukan oleh seseorang / kumpulan.
Visi / Misi
Vision is something to be pursued, while mission is
something to be accomplished

Visi ialah sesuatu yang dicari manakala misi pula adalah

sesuatu yang hendak dicapai

Visi perpustakaan ………… ialah melahirkan ………… yang

berilmu dan berdaya saing
Matlamat
Sasaran. Sesuatu yang hendak dicapai. Tujuan.

Matlamat ……… ialah menjadikan Perpustakaan …………

sebagai pusat ilmu dan rujukan bagi ………
Objektif
Antara objektif perpustakaan ditubuhkan ialah:
1. Menyediakan kemudahan bahan bacaan dan rujukan;
2. Menggalakkan tabiat serta mengujudkan budaya
membaca;
3. Berkerjasama dalam menjalankan aktiviti rekreasi atau
riadah;
4. Mendidik serta membudayakan masyarakat selaras
dengan perkembangan teknologi maklumat; dan
5. Mengekalkan warisan, budaya dan tamadun.
 Fungsi Perpustakaan

Antara fungsi perpustakaan ialah:

menyediakan kemudahan/prasarana pembacaan yang selesa;
menyediakan koleksi perpustakaan;
menyediakan perkhidmatan perpustakaan;
menyediakan akses kepada sumber maklumat; dan
menyediakan lain-lain perkhidmatan tambah nilai.
 Fungsi Pusat Sumber Sekolah
Antara fungsi pusat sumber sekolah ialah:

Agen berpusat memperoleh, mengorganisasi dan mengedar bahan;

Pusat penggunaan bahan secara individu/berkumpulan;
Pusat perhubungan dan agen perkhidmatan maklumat;
Memberi panduan dan kemahiran mendapat dan menggunakan
maklumat;
Memastikan sumber maklumat dalam keadaan baik;
Memastikan sumber maklumat relevan dengan keperluan sekolah;
dan
Melaksanakan perancangan strategik selaras dengan keperluan
semasa.
Jawatankuasa/Lembaga Pengurusan
Komposisi. Wakil semua kumpulan kakitangan.

Tugas dan peranan. Tentukan visi, misi, matlamat, objektif

dasar perp, membuat anggaran belanjawan, meluluskan
peruntukan kewangan, mendapatkan sumber kewangan,
berusaha meningkatkan jumlah koleksi, mengkaji dan
meluluskan aktiviti/program, menyediakan laporan
kepada pihak yang berkenaan.

Aktiviti. Mesyuarat, J/K aktiviti, Perhubungan awam.

JK Perpustakaan
PENGERUSI PENASIHAT
(Timb. Ketua Jabatan) (Ketua Jabatan)

SETIAUSAHA
(Pustakawan )

AHLI AHLI AHLI

(Ketua Bahagian) (Ketua Cawangan) (Pengerusi Kelab
Kakitangan)
JK Induk Pusat Sumber Sekolah
PENGERUSI
(Pengetua)

NAIB PENGERUSI
(Penolong Kanan)

NAIB PENGERUSI 2
(*Penyelia Petang)

SETIAUSAHA
(Ketua Bidang PSS)

AHLI AHLI AHLI AHLI

(Penolong Kanan (Ketua-Ketua Bidang (Guru Penyelaras SETIAUSAHA
(Penolong Kanan
Ko Kurikulum) Akademik) Bestari) PIBG
Hal Ehwal Murid)
Jawatankuasa Kerja
Komposisi. Seorang atau beberapa orang kakitangan.

Tugas dan peranan. Menyediakan perkhidmatan sebagaimana

yang ditentukan oleh J/K Pengurusan.

Aktiviti/tugas. Mengurus dan mentadbir Perpustakaan,

melaksanakan program yang dirancang, mengawal dan
membelanjakan peruntukan kewangan, menyediakan laporan
untuk J/K atau Lembaga Pengurusan, PRO, aktiviti dan
promosi, mengumpul dan menyimpan statistik yang berkaitan

Latihan & kemahiran. Merancang program latihan kakitangan.

JK Kerja Perpustakaan
PENGERUSI
(Ketua Pustakawan)

SETIAUSAHA
(Pustakawan )

AHLI AHLI AHLI

(Ketua Bahagian/Unit) (Ketua Cawangan) (Pengerusi Kelab
Kakitangan)
JK Kerja Pusat Sumber Sekolah
PENGERUSI PENASIHAT
(Penolong Kanan) (Pengetua)

AJK P&P SETIAUSAHA

(Ketua Bidang (Ketua BidangPSS/
Akademik) Penyelaras PSS)

AHLI AHLI AHLI

(Guru Perpustakaan) (Guru Media) (Guru Penyelaras
Bestari)

AHLI AHLI
(Pemb. Penyelaras ) (Pengawas PSS)
Carta Organisasi
1. Jawatankuasa/Lembaga Pengurusan
2. Jawatankuasa Kerja – JK Perolehan, JK Pelupusan
3. Jawatankuasa Program/aktiviti
4. Secara langsung/secara tidak langsung
Kakitangan

Pustakawan,

Pegawai Perpustakaan,

Penolong Pegawai Perpustakaan,

Pembantu Perpustakaan,

Pembantu Tadbir,

Pembantu Tadbir Rendah,

Pembantu Am Pejabat.
What librarians do?

Retail/ Sales Executive; Marketing Executive; Event Manager;

Trainer ; Talkshow host; Administrative Executive; Inventory/
Store Manager; Security Officer; Customer Relations
Executive; Project Manager; Researcher; Writer; Coach;
Customer
Generally what librarians do

The Librarian is a "hat rack" kind of person, wearing whichever

hat is required at the moment to ensure that the Library
continues to exist. Some Libraries have one Librarian who
must wear all the hats. Other libraries are fortunate enough to
have many Librarians, each wearing only one hat.
Tanggungjawab dan Tugas
 Eksekutif Jualan/Jurujual (membantu/menasihati pengunjung perpustakaan mengenai
barangan/koleksi)
 Eksekutif Pemasaran (memasarkan perkhidmatan dan produk perpustakaan)
 Pengurus Acara (menganjurkan program dan aktiviti)
 Jurulatih (anda menganjurkan latihan untuk orang awam dan rakan sekerja)
 Hos Talkshow (pengacara program dan acara yang berkaitan penggunaan buku dsb.)
 Eksekutif Pentadbiran (banyak laporan untuk ditulis, statistik, belanjawan)
 Pengurus Setor/Inventori (Pembangunan dan pengurusan koleksi, peralatan pejabat dsb)
 Pegawai Keselamatan (keselamatan, pengguna, koleksi, peralatan, prasarana dan bangunan)
 Eksekutif Perhubungan Pelanggan (berurusan dengan pelanggan – yang baik dan tidak baik)
 Pengurus projek (menganjurkan dan memimpin projek, bekerja dalam pasukan)
 Penyelidik (menjawab soalan rujukan dan membantu pengguna mendapatkan maklumat)
 Penulis (menulis ulasan buku, laporan)
 Jurulatih (memimpin kakitangan)
 Guru (user education)
 Pelanggan (membaca)
 Pengurus (SKT, MPK FM, ISO dll)
Kemudahan Fizikal
1. Bangunan, ruang dalam/luar,

2. Kelengkapan, telefon, internet wireless/not, café,

bookshop, garden, air cond/not, 13AMP socket

3. Perabot, kerusi, meja, rak, filing cabinet dll

4. Prasarana, parking, OKU access, lif, tanda arah,

pencahayaan, tandas, surau, cafetaria,

5. Accessability, access road, public transport,

6. Aplikasi ICT dan rangkaian,

7. Keselamatan, lokasi, CCTV,

Bahagian/unit Dalam Perpustakaan
1. Pentadbiran & Kewangan,
2. Khidmat Pelanggan,
3. Perhubungan Awam,
4. Latihan,
5. Penyelidikan,
6. Rujukan,
7. Perolehan,
8. Pengkatalogan,
9. Pemperosesan,
10. ICT.,
11. Keselamatan.
Koleksi
Kriteria pertimbangan

1. Jenis koleksi
2. Bentuk, (media, fizikal)
3. Harga/ Kos
4. Kuantiti, (jumlah naskah/set)
5. Penerbit, penulis(kewibawaan)
6. Bahan/perkakasan iringan, (CD, pita, kit &
poster)
7. Perabot, (rak & meja)
8. Sistem aplikasi
9. Perolehan, langganan, sumbangan
Perkhidmatan
1. Waktu Perpustakaan
2. Pendaftaran & Keahlian
3. Rujukan & Konsultansi
4. Sirkulasi
5. Penerbitan
6. Penjilidan & Pemuliharaan
7. Pempakejan Semula Maklumat, Selective
Dissemination of Information(SDI) Content Page
Service(CPS), Community Information Service(CIS)
8. Inter Library Loan(ILL)
9. Aplikasi ICT, rangkaian dan Internet
10. Perkhidmatan Nilai Tambah – fotokopi, cetak, letrik,
dll.
11. Aktiviti Galakan Membaca & Perpustakaan
Program/Aktiviti

1. Tahunan, bulanan, mingguan dsb.

2. Pameran

3. Taklimat, ceramah, demonstrasi dan bengkel

4. Sesi bercerita, syarahan, bahas dsb.

5. Aktiviti permainan dalaman/luar

6. Persembahan boneka, sketsa dsb.

7. Penerbitan
Piawaian
1. Kertas Dasar/Blueprint perpustakaan oleh agensi berkenaan
2. Akta, Pekeliling dan Surat Arahan
3. Piawaian Kebangsaan. MARC, Z39.50, ISO,
4. Library Tools. Anglo American Cataoging Rules (AACR2),
Library of Congress Subject Headings (LCSH), Sear’s List Of
Subject Headings (SLSH), Library of Congress Classification
Scheme (LCCS), Dewey Decimal Classification (DDC) edisi
terkini
5. Dasar Pembangunan, Perolehan & Pengurusan Koleksi
6. Fail Kuasa
7. Peraturan Perpustakaan
Five Laws of Library Science
Books are for use;

Every reader his/her book;

Every book, its reader;

Save the time of the reader;

A library is a growing organism.

S.R. Ranganathan (1892-1972)
Sistem Pinjaman Model AS(Amanah dan Sukarela)
MEMINJAM BAHAN PERPUSTAKAAN

Sila lengkapkan butiran pada buku log pinjaman bahan di meja/kaunter

sebelum keluar.
Setiap bahan boleh dipinjam selama 3-4 minggu. 

MEMULANGKAN BAHAN PINJAMAN PERPUSTAKAAN

Sila nyatakan tarikh bahan pinjaman dipulangkan pada buku log

pinjaman bahan di meja/kaunter.
Maklumkan kepada kakitangan jika terdapat sebarang kerosakan.
Letakkan bahan pinjaman di atas troli yang disediakan. 
'If librarians are not excited about
reading, therefore it can be said that
they are not excited to get others to
read' -  Nazari  
Four surgeons were taking a coffee break and were discussing
their work.

The first one said, "I think accountants are the easiest to operate
on. Everything inside is numbered."

" I think librarians are the easiest," said the second surgeon.
"When you open them up all their organs are alphabetically
ordered."

The third surgeon said, "I prefer to operate on electricians. All

their organs are color coded."

The fourth one said, "I like to operate on lawyers. They're

heartless, spineless, gutless, and their head and ass are
interchangeable."