ARALIN 13 ANG ASYA SA SINAUNANG PANAHON: SILANGAN AT

HILAGANG ASYA

SILANGANG ASYA- binubuo ng ZHOU O CHOU (1122 B.C.E-

3 sentro ng kalinangan o 221 B.C.E)
kultura—China, Korea, Japan
Dinastiyang Zhou- naipasa
CHINA- tahanan ng ang “Basbas ng Langit” at ang
pinakaunang kabihasnan— titulo ng “Anak ng Langit” sa
ang Shang sa Huang Ho. hari nito nang tinalo ng Zhou
ang huling hari ng Shang
JAPAN at KOREA- humiram ng
kultura subalit iniangkop sa • Nagpatuloy ang pag-
kanilang kapaligiran at unlad ng China sa ilalim
sariling kultura nito
CHINA • Naimbento ang bakal na
araro
• Pagpapalit ng
naghaharing pamilya o • Itinayo ang mga
dinastiya mula Shang irigasyon at dike laban
hanggang Qing-bahagi sa pagbaha ng Huang Ho
ng kasaysayan ng China
• Nagpagawa ng mga
• MANDATE OF HEAVEN- kalsada at sumulong ang
paliwanag sa pagpapalit- kalakalan
palit ng mga dinastiya
• Nagsimulang lumaki ang
• ALALAHANIN ANG populasyon
TALAKAYAN TUNGKOL
DITO • PAKIKIDIGMA- naimbento
ang sandatang crossbow
• ALALAHANIN DIN ANG at bumuo ng hukbong
TALAKAYAN TUNGKOL nakakabayo at
SA KABIHASNANG gumagamit ng chariot
SHANG
KAHINAAN:
 • MALAWAK ANG QIN o CH’IN
TERITORYO- mahirap
• Isa sa mga nagdirigmang
pamahalaan—humina
estado
ang control nang
lumaon • Nagapi ang mga
kalabang estado sa ilalim
• Nauwi sa panahon ng
ng pamumuno ni Zheng
mga digmaan ng mga
estado (warring • 221 B.C.E- napabagsak
states) ang Zhou at iba pang
estado at idineklara ang
• Lumitaw ang mga
sarili bilang Shi Huangdi
pilosopiyang
o Shih Huang Ti- ibig
CONFUCIANISM at
sabihin ay “UNANG
TAOISM
EMPERADOR”
CONFUCIANISM
• Naganap ang
• Pinasimulan ni Kongzi o KONSOLIDASYON NG
Confucius CHINA

• Naghain ng solusyon sa • Nagpatupad si SHI

kaguluhan HUANGDI ng mga
patakaran tungo sa higit
• Itinuro ang paraan ng
na sentralisasyon ng
tamang asal, tamang
kapangyarihan ng
relasyon ng bawat isa at
emperador
mabuting pamahalaan
• Nawala ang mga
TAOISM
estadong-lungsod ng
• Pinasimulan ni Laozi (Lao Zhou-napalitan ng
Tzu) malakas at
sentralisadong
• Para sa kanya, ang pamahalaan
kaayusan ay makakamit
kung susundin ang daloy
ng kalikasan
• Piniling tagapayo ang • Nagpatayo ng mga
mga iskolar ng kalsada sa buong
pilosopiyang Legalism teritoryo

• LEGALISM- kailangan ang • Iniutos ni Shi Huangdi

malulupit na batas at ang pagpapatayo ng
mabibigat na parusa GREAT WALL OF CHINA-
para maabot ang bilang proteksyon laban
kaayusan sa pag-atake ng mga
mandirigmang nomadiko
• LI SI (Li Ssu)- naging
mula sa Hilagang Asya
pinunong ministro ni Shih
Huangdi • Para sa mga Tsino, ang
mga taga-Hilagang Asya
• Para sa kanya,
ay BARBARO
makasasama sa China
ang maraming libro at • 300,000 magsasaka ang
ideya na tumutuligsa sa nagsilbi para itayo ang
Qin 1,400 milya (2,254
kilometro) na Great Wall
• Iminungkahi na ipag-utos
of China
ang pagkontrol sa mga
iskolar—ilang daang • Libu-libo ang namatay sa
iskolar ang hinuli at mga gumawa nito
pinatay—sinamsam ang
• Malupit ang panahon ng
maraming libro at
paghahari ni Shi Huangdi
sinunog ang mga ito—
sa kabila ng positibong
itinira lamang ang mga
programa
aklat tungkol sa
agrikultura, medisina, at • Pagkamatay niya,
mahika bumagsak din ang
dinastiya
• Nagpatupad ng iisang
sistema ng pananalapi HAN (206 B.C.E.-220 C.E)
para sa buong imperyo
• Kinilala bilang isa sa apat kapangyarihan ng
na dakilang dinastiya sa imperyo.
China
• Napatanyag ang SILK
• Itinatag ni Liu Bang— ROAD—kalakalan na
pinalitan ang nagdadala ng mga
mararahas na produktong Tsino
patakaran ng Qin tulad ng seda at
porselana sa
• Binawasan ang malalayong lugar sa
malaking buwis, Kanluran
tinanggal ang
malulupit na batas na • Ang mga opisyal ay
Legalist; pinairal ang pinipili mula sa mga
mga aral ng iskolar na Confucian
Confucianism—naging
• Nagkaroon ng regular
opisyal na pilosopiya
na civil service
ng estado
examination upang
• Panahon ni WU DI o pumili ng dapat
WU TI- natamo ang manguna
rurok ng tagumpay ng
• Maraming pagsulong
Han
sa teknolohiya,
• Pinalawak ang medisina, sining at
teritoryo sa pagsusulat ng
pamamagitan ng kasaysayan
pagsalakay sa iba
• Naimbento ang papel,
pang teritoryo tulad
porselana at water-
ng Manchuria, Korea,
powered mill
hilagang India at
bahagi ng Timog • Nabuhay sa panahong
Silangang Asya. ito si SIMAQIEN—
kinikilalang Dakilang
• Pinalakas ang
Historyador ng China
paglikom ng buwis at
SUI
Nang bumagsak ang Han,
nagkaroon ng mabilis na
pagpapalit ng dinastiya at
maraming digmaan
• Nakapasok sa China ang
mga nomadikong
mandirigma
• Watak-watak ang China
nang may 400 taon
• Umabot ang Buddhism
sa China
• Bumalik ang
konsolidasyon sa ilalim
ng SUI-itinatag ni YANG
JIAN
• Inayos ang Great Wall of
China na napabayaan ng
mahabang panahon
• Itinayo ang Grand Canal
na nagdugtong sa Huang
Ho at Yangtze River
• Inayos ang dating capital
ng Han, ang CHANG AN
Labis na nagdusa ang mga
magsasaka dahil ginamit
silang mga manggagawa sa
mga proyekto ng Sui
T’ANG (618-907 C.E)
• Nagkaroon ng mga pag-
aalsa
• LI YUAN- isa sa mga
pinuno ng mga pag-
aalsa-itinatag ang
dinastiyang T’ang
• Tinawag siyang
Emperador Tai Cong
• Pangalawa sa dakilang
dinastiya ang T’ang
• Nanumbalik ang
kasiglahan at
kasaganaan ng lipunan
at kulturang Tsino
• Bumalik ang matatag at
mahusay na
pamamahala sa tulong
ng mga iskolar na
Confucian
• Sumigla ang agrikultura
dahil sa bagong uri ng
palay at bagong paraan
ng pagtatanim
• Sumigla ang kalakalan
dahil sa mga bagong
kalsada na naging daan
para sa lalo pang
 masiglang palitan ng ng Khitan, Xixia,
produkto at ideya Mongol at Jurchen

• Lubos na kumalat ang • Bagamat nasakop,

Buddhism nagpatuloy ang
pamumulaklak ng
• Naimbento ang
sining at panitikan
woodblock printing na
nagpabilis sa paggawa • KALIKASAN-naging
ng kopya ng anumang tema ng panitikan—
sulatin. ang paglipas ng
panahon at ng buhay
SONG o SUNG (960-1278
ng tao—gayundin ng
C.E)
mga pinturang
• Nagkawatak-watak landscape at iskultura
ang China nang
• Lalo pang umunlad
bumagsak ang T’ang
ang arkitektura at
• Naitatag ang paggawa ng porselana
dinastiyang T’ang
• Naimbento ang
• Ikatlo sa mga dakilang gunpowder
dinastiya sa China
• Nagsimula ang
• Nagpatuloy ang tradisyon ng
kasaganaan footbinding—binabalot
nang mahigpit sa
• Itinatag ng isang bendang bulak o seda
heneral na si ZHAO ang paa mula sa daliri
KUANGYIN hanggang sa sakong
• Nagpatuloy ang upang pigilan ang
hamon ng paglaki nito
pagsasalakay ng mga • Isa sa malaking
pangkat-etniko sa kontribusyon—
Hilagang Asya tulad paglitaw ng
NEO_CONFUCIANISM
 na binuo ni ZHUXI • Naging capital ng
(CHU HSI)-isang dinastiyang Yuan-ANG
dakilang iskolar na UNANG DINASTIYANG
Confucian BANYAGA SA CHINA

• TRADISYUNAL NA • KUBLAI KHAN-apo ni

LIPUNANG TSINO: GENGHIS KHAN
*EMPERADOR AT • Magaling na mandirigma
PAMILYA ang mga Mongol
*May-ari ng lupa o
gentry, magsasaka, • Taglay nila ang
artisano at kasanayan sa
*mangangalakal pagsalakay sa kabayo,
mahusay na taktika ng
• Karaniwang mula sa uri pakikipaglaban, disiplina
ng may-ari ng lupa ang at katapatan sa pinuno
mga iskolar ng Confucian
• Ang mga katangiang ito
• Pinakamababa ang tingin ay ay nahubog ng
sa mangangalakal pamumuhay sa steppe
sapagkat ayon sa
Confucianism, ang
kanilang kayamanan ay
mula sa pawis ng ibang
tao

YUAN (1278-1368)

• Nasakop ng Mongol ang

Hangzhou, capital ng • Pinairal ang
Song Confucianism bilang
• Itinatag ni KUBLAI KHAN pilosopiya ng
noong 1267 ang lungsod pamahalaan at ang iba
ng DAIDU (Beijing) sa pang tradisyong Tsino
hilagang China
 para sa nakararaming MING (1368-1644 C.E)
Tsino
• Sila naman ay nanatili sa
sariling kultura
• Mga Dokumento-
nakasulat pareho sa
wikang Mongolian at
Tsino
• YUAN- bahagi ng mas
malawak na imperyong
Mongol na sumasaklaw
sa Hilagang Asya
hanggang Kanlurang
Asya
• Nagkaroon ng maraming
manlalakbay na banyaga
tulad ni Marco Polo
• Kaayusan ay nakatulong
sa pagsulong ng
kalakalan
• Naging ligtas ang
paglalakbay sa kahabaan
ng mga ruta ng
kalakalan tulad ng Silk
Road
• Ipinapasa sa rutang ito
ang kaalaman at
produkto sa
pamamagitan ng mga
mangangalakal
• Kublai Khan- pinalitan ng
mahihinang emperador
• Dumami ang pag-aalsa
ng mga Tsino laban sa
Mongol
• ZHU YUANZHANG- isa sa
mga rebelde
- Unti-unting lumakas
ang kanyang hukbo na
nakabase sa Nanjing
- 1368- tuluyang
napabagsak ang
Mongol sa Daidu
- Itinatag ang
dinastiyang Ming
• Ikaapat na dakilang
dinastiya ng China
• Nanumbalik ang mga
Tsino sa pamamahala ng
sariling bansa
• Ipinaayos muli ang Great
Wall of China
• Ibinalik ang sistema ng
Civil Service Examination
at burukrasyang Tsino
• Pinalawak ang
kalakalang pandagat
 • Nagkaroon ng B.C.E. at nasakop ang
ekspedisyong sa Gojoseon
ibayong-dagat sa
• HAN- Naglagay ng apat
pamumuno ni Admiral
na mga kolonyang Tsino
ZHENGHE
o commandery upang
• Nakarating sa TSA, TA, pamahalaan ang
Persian… hilagang bahagi ng Korea
noong 108 B.C.E
• KABUUAN: muling
umunlad ang kulturang • Nagpatuloy ang
Tsino at lumago ang pangingibabaw ng mga
ekonomiya Tsino sa hilagang bahagi
hanggang 313 C.E
KOREA
TATLONG KAHARIAN (313-668
• Alamat ni C.E)
Tangun/Dangun
• Nanatiling malaya ang
GOJOSEON o LUMANG JOSEON
Timog-tinirhan ng mga
• ISKOLAR: nagkaroon ng hiwalay na pamayanang
hiwa-hiwalay na agricultural
estadong pamayanan sa
• Unti-unting lumitaw ang
Korea noong Panahong
tatlong kaharian—
Bronse (1000 B.C.E.- 300
GOGURYEO o dating
B.C.E)
KOGURYO, BAEKJE at
• GOJOSEON- SILLA
pinakamalakas; itinatag
• Matapos mapatalsik ang
ni DANGUN
mga Tsino, tinawag ito
• Mula sa pagiging na panahon ng Tatlong
estadong pamayanan, ito Kaharian
ay naging kaharian GOGURYEO
• KOREA- sinalakay ng Han • Unang nabuo sa tatlo
ng China noong 109
 • Lumawak sa hilaga • Pinakamahina noong
simula
• Matatapang na
mandirigma at TATLONG KAHARIAN SA
magagaling na hari- isa- KABUUAN
isang nagapi ang mga
• Mayaman ang kultura
kalaban
• Hiwa-hiwalay man, 3
• 313 C.E- tinalo ang
Kaharian ay
hukbong Tsino at
magkakaugnay sa WIKA
pinatalsik mula sa Korea
AT PANGKAT ETNIKO
• Umabot ang teritoryo
• LIPUNAN-
hanggang sa Manchuria
pinamumunuan ng mga
• Dahil nasa bukana ng aristokratikong
hilaga, walang tigil ang mandirigma
pakikipagsagupa sa mga
• Hiniram mula sa Han-
hukbong Tsino at
sistema ng pamahalaan,
nomadiko sa Hilagang
relihiyong Buddhism at
Asya
tradisyon ng pagsusulat
BAEKJE ng kasaysayan

• Nabuo sa timog-kanluran PINAG-ISANG SILLA

• Mas mapayapa t malapit • Ikaanim na siglo-

ang pakikipag-ugnayan
sa China at Japan
• DAGAT- naging daan ng
interaksyon
• SILLA- nasa ilalim ng
SILLA
• Huling nabuo sa timog-
silangan ng Korea
GOGURYEO at BAEKJE ay
pinahina ng mga sigalot
sa kani-kanilang
kaharian
magaling na hari-
nagplanong sakupin ang
mga katabing kaharian
• Nakipag-alyansa sa • Hal. Templong
dinastiyang T’ang laban BULGUKSA at
sa Goguryeo at Baekje SEOKGURAM

• BAEKJE- unang BALHAE (698-926 C.E)

bumagsak; sunod ang
• Itinatag ng mga
Goguryeo
aristokratiko ng
• Napag-isa ng Silla ang Goguryeo na ayaw
halos kabuuan ng Korea sumuko sa Silla

• Panahon- tinawag na • Matatagpuan sa hilaga at

Pinag-isang Silla o umabot hanggang
Unified Silla Manchuria

• Hinarap naman ang • KULTURA-pinagsanib na

T’ang-matapos ang kultura ng T’ang at
pitong taon, napatalsik Goguryeo
ang natitirang sundalong
• Ika-10 siglo-nasakop ng
Tsino sa Korea
mga nomadikong Khitan
• Nagkaroon ng
GORYEO o KORYO (935-1392
kasaganaan at
C.E)
kapayapaan
• Itinatag ni WANG GEON-
• Pinairal ang sistema ng
isang heneral ng
pagsusulit na Confucian
rebeldeng prinsipe ng
para sa serbisyong sibil
Silla
PERO mga ARISTOKRATA
lang ang pinayagang • Pangalang Korea-
kumuha nagmula sa pangalan ng
kaharian
• Nagpatayo ng maraming
templong Buddhist sa • Nilipat ang kapital ng
palibot ng GEUMSEONG Korea mula Geumseong
(GYEONGJU) tungo sa Kaesong na
malapit ngayon sa Seoul
 • Korea- napasailalim ng • Umatake ng sunud-
iisang kaharian sunod ang mga Mongol—
sa huli, Goguryeo-
• ARISTOKRATIKONG
naging tagasunod ng
BALHAE- sumanib na rin
Mongol
sa Goryeo
JOSEON o YI
• Patuloy na namayani ang
Buddhism bilang • Pinakahuli at
relihiyon pinakamahabang
dinastiya ng Korea
• Confucianism- bilang
pilosopiya ng • Itinatag ni YI SEONG-
pamahalaan GYE

SINING • Inilipat ang kabisera sa

Hanseong (Seoul)
• Nakalikha ng sariling
istilo ng porselana na • Namayani ang
tinawag na CELADON— Confucianism
makintab at kulay
• HARING SEJONG-
bughaw at berde
tinaguriang “Ang Dakila”
TEKNOLOHIYA
• Naabot ang tugatog ng
• Pinaunlad ang woodblock pag-unlad
printing
• Pagsulong sa larangan
• Naimbento ang movable- ng agrikultura,
type ng paglilimbag teknolohiya, at
astronomiya
• GAMIT ang kaalaman sa
woodblock printing— • Naimbento ang
binuo ng mga Korean alpabetong Korean-
ang TRIPITAKA- banal na HANGUL-pinalitan ang
kasulatan ng Buddhism- pagsulat na Tsino
may 300,000 bloke ng
kahoy
• HANGUL-pinatingkad ang Korea tulad ng painting
pagkakakilanlan ng mga at istatwang Buddhist
Korean DAHIL
• Artisanong tagagawa ng
kinakatawan nito ang
porselana- dinala din
tunog ng wikang Korean
• 1627-1636- sinalakay ng
• Dumami ang bilang ng
Manchu ang Korea-
marunong sumulat at
ngunit di b umagsak ang
bumasa
Joseon
• Ika-16 at 17- pagsalakay
LIPUNANG KOREAN
ng mga Hapones at
Manchu • Binubuo ng apat na uring
panlipunan—YANGBAN,
• 1592-1597-nilabanan ng
CHUNG-IN, YANGMIN at
mga Korean ang mga
CHONMIN
samurai na Hapones
• YANGBAN- “dalawang
• TOYOTOMI HIDEYOSHI-
grupo”—sibil at military
pinuno ng Japan- layunin
na salakayin ang Korea • Aristokratiko na
at China pinagmulan ng mga
opisyal ng kaharian at
• Sa tulong ng China, hindi
hukbo
nagtagumpay ang Japan
• May-ari ng malalawak na
• ADMIRAL YI SUNSIN-
lupa ang mga pamilya
natalo ang mga barkong
Hapones dahil sa • CHUNG-IN- gitnang uri-
imbensyon ng kinabibilangan ng mga
GEOBUKSEON (turle naninilbihan sa kaharian
ship)-barkong —tagasalin at tagasulat
nababalutan ng bakal.
• YANGMIN- ordinaryong
• Kinuha at dinala sa Japan tao—magsasaka
ang mahahalagang
yamang cultural ng
• CHONMIN- mababang • Banal-apo ni Amaterasu-
tao- alipin, minero, diyos ng araw
mangangatay ng hayop,
• Yamato-ngalan ng
magkukulti ng balat ng
angkan
hayop o tanner
• Ainu-kalaban ng mga
• KISAENG- babaing
Yamato; mas naunang
tagapag-aliw
nanirahan sa Japan
kaysa sa mga tinatawag
na Hapones ngayon

• Unti-unting itinaboy
tungo sa hilagang isla
ang Hokkaido ang mga
Ainu

PANAHONG YAMATO at
NARA

• Panahon ng paglaganap
ng impluwensyang Tsino
sa Japan

• Korea-naging tulay sa
pagdating ng Buddhism
JAPAN at Confucianism kaakibat
ang: pamahalaan, batas,
ALAMAT- JIMMU TENNO-
pagkain, arkitektura, at
unang emperador
sistema ng pagsusulat
• Sinakop ang mga ng mga Tsino
kalabang angkan na
• REPORMANG TAIKA-
nasa kapatagan ng
lumawak ang
Kyushu at Honshu noong
kapangyarihan ng
600 B.C.E
emperador
 • Binuo ang isang
sentralisadong
pamahalaang halaw sa
China
• Itinayo ang lungsod ng
Nara noong 710 C.E
• Pinakaunang
permanenteng lungsod
sa Japan na kinopya sa
lungsod ng Chang An sa
China
FUJIWARA o PANAHONG HEIAN
• Itinayo ang bagong
kapital ng Japan sa
HEIAN
• Nagpatuloy ang
paghiram ng kulturang
Tsino at sentralisasyon
ng estado
• ANGKAN NG FUJIWARA-
maisasantabi ang
emperador
• Nagsimula ng maging
REGENT si FUJIWARA
KAMATARI ng batang
emperador
• Namahagi ang Fujiwara
ng lupa sa mga angkang
aristokratiko at mula rito,
lilitaw ang mga
independenteng HAN o
LUPAING KONTROLADO
NG MGA DAIMYO o
PINUNONG PIYUDAL
KULTURAL
• Namulaklak ang
kulturang aristokratiko
na nagbibigay-daan sa
representasyon ng
kagandahan
• Napatanyag ang
eleganteng pagsusulat
ng tula, sining ng
calligraphy at pananamit
• Naisukat ang dakilang
nobela na The Tale of
Genji ni Murasaki Shikibu
o Lady Murasaki
• Huling bahagi ng
panahon ng Heian-
nagkaroon ng labanan ng
mga angkang
aristikratiko
• Nabuo ang mga
pribadong hukbo o
pwersang military dahil
sa pagtindi ng labanan
• Lumitaw ang grupong
BUSHI (mandirigma) at
 SAMURAI (retainer o kaoangyarihan pulitikal
mandirigma na ayon sa dami ng
nagtatanggol ng mga kontroladong samurai at
daimyo) mula sa malawak na lupain
aristokrasya
• SHOGUN (dakilang
• Kasabay ang pagbuo ng heneral)- namumuno sa
tradisyong military na pamahalaan kaya kilala
nakapaloob sa BUSHIDO sa tawag na
o “Alituntunin ng SHOGUNATO
Karangalan”

• Mahalaga sa tradisyong
3 SHOGUNATO SA JAPAN:
ito ang katapatan,
karangalan, at 1. MINAMOTO
katapangan
2. ASHIKAGA
• SAMURAI- Naging
3. TOKUGAWA
mahusay sa paggamit ng
espada, pana, at • Panahon ng Shogunato-
pagsakay sa kabayo nawalan ng pulitikal na
kapangyarihan ang
• RITWAL NG SEPPUKU O
emperador
HARAKIRI (marangal na
pagpapatiwakal)- MINAMOTO O PANAHONG
kaugnay sa tradisyon ng KAMAKURA
Bushido
• Unang shogunato sa
Pagtatapos ng panahong Japan
Hein= hudyat ng pagbubuo
ng BAKUFU o pmahalaang • Natalo ang angkang
military sa Japan Taira

PAMAHALAANG MILITAR • KAMAKURA- itinayo

bilang sentro ng
• Iisang angkan ang pamahalaan
dominanteng
• Nangibabaw ang • Hindi lubusang nakontrol
aristikratang BUSHI at ang mga hiwa-hiwalay na
samurai daimyo kaya nagpatuloy
ang labanan hanggang
• Namayani ang sistemang
sa tuluyang sumiklab
pyudal kung saan ang
ang digmaang sibil
mga daimyo ay
noong 1573
kailangang sumunod sa
mga Shogun • Nagtapos ang
pamumuno noong 1568
• DAIMYO- nanatiling
makapangyarihan sa
sakop na teritoryo

• Naganap ang 2 beses na

paglusob ng mga Mongol
sa Japan- NGUNIT TOKUGAWA
sinalubong ng malalakas
• Naibalik ang pagkakaisa
na bagyo kaya nasalanta
sa Japan sa
ang mga barko nila
pamamagitan ng 3
• KAMIKAZE (banal na DAKILANG MANDIRIGMA:
hangin)-mga bagyong
1. ODA NOBUNAGA
simbolo ng proteksyon
ng mga KAMI o espiritu 2. TOYOTOMI HIDEYOSHI
sa mga Hapones
3. TOKUGAWA IEYASU
ASHIKAGA o PANAHONG
ODA NOBUNAGA
MUROMACHI
• Isang makapangyarihang
• Napalitan ang Minamoto
daimyo
• Inilipat ang sentro ng
• Sinimulan ang paggapi
pamahalaan sa
sa iba pang daimyo at
MUROMACHI
pagkontrol sa mga
Buddhist
 • Pinatay ng sariling 3. TOZAMA DAIMYO-
basalyo tagalabas na angkan;
dating kalaban na
• Pinalitan ni Toyotomi napasailalim
HIdeyoshi
• Para mangyari ito,
TOYOTOMI HIDEYOSHI
ipinatupad an g sistema
• Ipinag-utos ang ng SANKIN KOTAI o
direktang pagbubuwis sa pagbisita ng daimyo sa
mga magsasaka at EDO (Tokyo) bawat 2
ipinagbawal ang taon
Kristiyanismo
• Habang nasa lupain ang
• Ipinag-utos ang daimyo, sapilitang
pagsalakay sa Korea pinanatili sa Edo ang
asawa at anak nito
• Nang namatay, pinalitan
ni TOKUGAWA IEYASU • Ipinag-utos ang
pagsasara ng Japan sa
TOKUGAWA IEYASU mga banyaga maliban sa
• Itinatag ang isang mga Dutch na maaari
sentralisadong lamang makipag-
pamahalaang military ugnayan sa daungan ng
batay pa rin sa DESHIMA
sistemang pyudal • Patakaran ng
• Hinati sa 3 uri ang pagbubuklod-
daimyu: naipatupan mula 1639
hanggang 1854
1. SHIMPAN DAIMYO-
mga kaugnay na LIPUNANG HAPONES SA
angkan PANAHON NG TOKUGAWA

2. FUDAI DAIMYO- EMPERADOR

kasaping angkan SHOGUN

DAIMYO
 SAMURAI kaya maraming marunong
magbasa at sumulat na mga
MAGSASAKA ARTISANO
Hapones
MANGANGALAKAL
HILAGANG ASYA

KULTURA
• ZEN BUDDHISM- sikat sa
hanay ng mga samurai
• PAGLITAW NG MGA
KABUKI o isang uri ng ng
teatro at HAIKU isang uri
ng tula-nagbago ang
sining sa panahong ito
AGRIKULTURA- bumuti;
lumaki din ang populasyon
• Malakas ang kalakalan at
lumitaw ang uring
mangangalakal
TRADISYUNAL NA LIPUNAN
NG HAPONES: NAHAHATI
SA APAT NA URING
PANLIPUNAN:
1. SAMURAI
2. MAGSASAKA
3. ARTISANO
4. MANGANGALAKAL
KATAKANA AT HIRAGANA-
sariling sitema ng pagsusulat
MONGOLIA- sa kasalukuyan
ay kabilang sa SIlangang Asya
dahil ang Inner Mongolia ay
nasa ilalim ng China. Subalit,
sa kasaysayan, ang Mongolia
ay kabilang sa kaganapan sa
Hilagang Asya.
• Ang rehiyon ay tirahan
ng mga nomadikong
pastoral na grupo
• Dahil sa kapaligiran,
lumitaw ang kulturang
mandirgma
• PANANAKOP ang batayan
ng pagbubuo ng mga
estado
• MILITIRASO ang
kabihasnan at talamak
ang labanan
• NGUNIT: bukas ang loob
at mapagtangkilik ng
mga impluwensiya ng
ibang kabihasnan
• EXAMPLE: pagyakap sa
relihiyong ISLAM ng
Kanlurang Asya at
 BUDDHISM ng Timog ng hukbo na pinamunuan
Asya ng 24 aristokratikong
opisyal
• Bagamat yumakap sa
iba, nagpatuloy pa rin • Sa ilalim ng bawat
ang relihiyong katutubo aristokratikong opisyal
—SHAMANISM ay 10,000 mandirigma

MGA IMPERYO BAGO ANG • Nanalanta sa China sa

MONGOL: HUN at XIONGNU panahon ng dinastiyang
Han
Imperyong HUN at
XIONGNO- estadong • Sa ilalim ni Attila- ang
pantribo Imperyong Hun ay
lumusob mula sa Gitnang
• Namayani noong
Asya tungong Iran at
neolitikong panahon
Silangang Europa
hanggang kalagitnaan ng
ika-12 na siglo • SInalakay ang Greece,
Germany, at Italy at
• Mga nomadikong
naging banta sa Imperyo
pastoral na grupo at
ng Rome noong ika-4 na
paminsan-minsan ay
siglo C.E
nagtatanim ng butil
IMPERYONG MONGOL
• XIONGNO- nanirahan sa
hilaga ng China • MONGOL- pangkat-
pangkat na binubuo ng
• SISTEMANG PULITKAL-
magkakapamilya
nakabatay sa katapatan
sa kanilang pinunong • Makikita sa silangang
mandirigma bahagi ng Gitnang Asya

• EX. MGA DAKILANG HARI: • GER- tawag sa kanilang

MAODUN AT ATTILA tirahan; yari sa balat ng
hayop at ginawang tolda
• MAODUN- ipinatupad ang
masalimuot na hirarkiya
• Pagpapastol ang • Tumulong siya para
pangunahing mabuhay ang pamilya
ikinabubuhay
• Nang lumaki,
• Aristokratiko- napatunayan niya ang
nagpapastol ng mga katapangan at
kabayo kakayahang mamuno

• Ang IBA- nag-aalaga ng • EX. Nasagip niya si

tupa, kambing, at iba BORTE mula sa malaking
pang hayop tribu sa Merkit

• Itinatag ni Genghis Khan • Kalaunan, nilusob ang

(Temujin- ang tunay na iba pang tribu na ayaw
pangalan) sumanib sa kanya

• Nang lumabas mula sa • 1206-kinilala ang

sinapupunan, may hawak kanyang pamumuno ng
na namuong dugo sa KURILTAI o isang
kanang kamay pagtitipon ng mga
prinsipe at pinuno ng
• Ayon sa mga paring
iba’t ibang tribung
Shaman- nagbabadya na
Mongol
magiging dakila ang
sanggol paglaki • Ginawaran siya nv
titulong GENGHIS KHAN-
• Ipinagkasundong
ibig sabihin ay Universal
ipakasal sa isang batang
Ruler
babae, si BORTE noong 9
yrs old pa lamang siya • 1206-1227-sinalakay ang
mga karatig na kaharian
• Nagsimula ang
( Xixia, Jin, Kara Khitai at
paghihirap ng pamilya
Khwarizm)
nang mamatay ang
amang si YESUGEI dahil • OGEDEI KHAN-
sa lasong hinalo sa ipinagpatuloy ang
pagkain
 pagpapalawak ng • Tinangkang sakupin ang
teritoryo Japan ngunit nabigo

• Ang mga nasakop ay • Naging basalyo ang mga

hinati ni Genghis Khan sa kaharian ng Goryeo sa
kanyang apat na anak; Korea at Pagan, Daiviet
tinawag itong KHANATE at Champa sa Timog
o KHANATO Silangang Asya

• Bawat khanato ay may CHAGADAI KHANATE o

partisipasyon sa KHANATO NG TURKESTAN
digmaan
• Itinatag ni Chagadai
• Ito ang mga sumusunod:
• Nagmula ditto si Timur
1. GREAT KHANATE- sa na nanalanta noong ika-
Mongolia at Silangang 14 siglo
Asya
IL-KHANATE ng PERSIA
2. KHANATO ng
CHAGADAI- sa • 1258- itinatag ni
Turkestan HULAGU- kapatid ni
Kublai Khan
3. IL-KHANATE- sa Persia
KHANATO NG GOLDEN
4. GOLDEN HORDE o HORDE
KIPCHAK KHANATE
• Itinatag ni BATU
GREAT KHANATE (DAKILANG
KHANATO) • Nakasentro sa Sarai
(nasa lower Volga River
• Pinakamahalaga sa Russia)
• KHANBALIK ang kapital • Sakop ang Siberia, ilang
bahagi ng Gitnang Asya
• 1260- inilipat ni Kublai
at mga lungsod ng
Khan sa Daidu o Beijing
Russia
 • Walang nagkaisang mga Persian, Arab at
pwersa sa Europa na Tsino tulad ng catapult
lumaban sa mga Mongol at battering ram para sa
pagkubkob sa mga
• 1440 C.E- nagkawatak- lungsod na
watak at tulyang napapalibutan ng
nabuwag noong 1502 matataas na pader
MGA MONGOL
• TAKTIKA SA
• Mahusay na mandirigma PAKIKIDIGMA- pag-urong
upang pasunurin o
• Mula pagkabata-sinanay magpahabol sa kalaban
nang mangabayo at sa labas ng lungsod; pag
gumamit ng pana nakalabas na saka
sasalakay ang mga
• KASANAYAN: kaya nilang
nagtagong Mongol sa
pumana kahit nasa likod
kapaligiran
ang target; kayang
lumipat o magpalit ng • Minsan, naghahagis ng
kabayo habang matutulis na metal sa
tumatakbo ito daraanan ng kalaban
upang matusok ang paa
• Sa DIGMAAN-hanggang
ng kabayo
apat na reserbang
kabayo ang dala ng mga • PANAHON NG
Mongol KAPAYAPAAN matapos
ang pananalalakay-
• Iba-iba ang hugis ng mga
naging tulay ang
pana-may matutulis para
kabihasnan ng
pumatay, may mga
Imperyong Mongol para
butas ang iba upang
magkaroon ng palitan ng
humuni habang
ideya, imbensyon at
pumapailang-ilang
produkto
• Gumamit ng teknolohiya
• Binantayan ang ruta ng
sa pakikidigma mula sa
kalakalan at nagpatayo
 ng mga bahay-tuluyan impormasyon sa lahat ng
para sa mga rutang tatahakin
manlalakbay at
• Teritoryong nasakop-
mangangalakal
hindi nanatiling buo nang
mamatay siya noong
1405

• Naglaban-laban ang
PANANALAKAY NI TIMUR
kanyang mga kamag-
TIMUR- nagmula sa anak at mahina ang
Chagadai Khanate kanyang mga anak

• Tinangkang bumuo ng IMPERYONG TURK

imperyo
• Turkong Ottoman- mula
• Nasakop ang Persia at sa hilagang Asya
Mesopotamia
• Naglakbay patungong
• Tinalo ang Golden Horde Persia, Mesopotamia at
at India namalagi sa Anatolia
(Turkey)
• Malupit sa pagsalakay:
sinira ng hukbo ang mga • Nagpapastol
paaralan, palasyo, at iba
pang mahalagang gusali • Nakatira sa mga toldang
tirahan na tinatawag na
• Inutos na pagpatungin sa YURT
isang malaking pyramid
ang may isang libong ulo • Tinanggap ang relihiyong
ng pinatay na biktima Islam

• Matagumpay ang • Itinatag ang Osman-

pagsalakay dahil isang maliit na estado na
malakas ang pwersang may malakas na hukbo
military at may mga • Halaw sa salitang Osman
espiya na nagbibigay ang Ottoman
• HUKBO- malakapatiran-
itinuturing ng bawat
mandirigma na kapatid
ang isa’t isa

• Natalo ang imperyong

Byzantine at naagaw ang
Constantinople sa
pangunguna ni Sultan
Mehmed II

• Sa panahon ni Suleyman,
naabot ang tugatog ng
mabilis na paglawak:
nasakop ang Egypt,
North Africa, Syria, at
Arabia