PENGURUSAN

JENAZAH MUSLIM

Disediakan oleh:

Unit Kebajikan Islam

Bahagian Pengurusan Dakwah
Jabatan Agama Islam
1 Wilayah Persekutuan (JAWI)
 URUSAN DENGAN
ORANG SAKIT

 HUKUM ZIARAH
 ADAB ZIARAH ORANG SAKIT
 ADAB ZIARAH PESAKIT NAZAK
 HAKIKAT KEMATIAN
 AMALAN SUNAT DILAKUKAN KE ATAS SI
MATI

2
 HUKUM ZIARAH

 Ziarah

 Hukum Ziarah
-Imam Nawawi (Sunat Muakkad)
 Galakan Ziarah untuk:
– Menghiburkan
– Simpati
– Kewajipan insan
3
 ADAB ZIARAH ORANG SAKIT
 Tidak menziarah terlalu lama
 Sunat berselang hari
 Doakan cepat sembuh
 Berikan kata perangsang
 Mengingatkan menjaga kebersihan
 Mengingatkan supaya berzikir
 Sunat menitiskan air ke mulut pesakit
 Sunat duduk di sisi kepala pesakit
 Tidak berbual kosong dan membuat bising

4
 ADAB ZIARAH PESAKIT NAZAK
 Sunat menitiskan air ke mulut pesakit

 Ajarkan Doa‫لموت‬33‫تا‬3‫عنيعليمنكرا‬3‫ ا‬3‫للهم‬33‫ا‬

 Membaca surah Yasin

 Membaca Surah Al-Ra`du

 Ajarkan Kalimah 333‫الهللا‬33‫ ا‬3‫له‬33‫ ا‬3‫آل‬

5
 HAKIKAT KEMATIAN

 Setiap yang hidup pasti mati

 Dalil: Surah Ali `Imran: ayat 185

“ Tiap-tiap yang bernyawa akan merasai mati,

dan bahawasanya pada Hari Kiamat sahajalah
disempurnakan balasan kamu . . .”

6
 AMALAN SUNAT DILAKUKAN
KE ATAS SI MATI

 Buangkan najis/kekotoran pada jenazah

 Gantikan semua pakaiannya
 Letakkan di tempat agak tinggi mengadap kiblat
 Tanggalkan segala yang palsu
 Pejamkan mata jenazah
 Tutupkan mulut
 Letakkan objek berat atas perut jenazah
 Letakkan wangian
 Tutupkan jenazah dgn kain bersih
 Jelaskan semua hutang simati.

7
 KEWAJIBAN DLM MENGURUS
JENAZAH

 MEMANDIKAN JENAZAH

 MENGKAFANKAN JENAZAH

 MENYEMBAHYANGKAN JENAZAH

 MENGEBUMIKAN JENAZAH

8
 KEWAJIBAN 1
MEMANDIKAN JENAZAH

 SYARAT-SYARAT PEMANDI JENAZAH

 YANG BOLEH MEMANDIKAN JENAZAH

 JENAZAH YANG BOLEH DIMANDIKAN

 ALAT MANDI JENAZAH

 CARA MANDI JENAZAH

 JENAZAH YANG DITAYAMMUMKAN

9
 SYARAT-SYARAT PEMANDI
JENAZAH

 Amanah
 Ikhlas (minat, keinginan)
 Ilmu
 Buang sifat jijik terhadap jenazah
 Buang perasaan takut

10
 YANG BOLEH
MEMANDIKAN JENAZAH

Lelaki Lelaki
Wanita Wanita

Suami/Isteri Isteri/Suami
Ayah/ibu Anak L/P & Mahram
Anak L/P Ayah/Ibu/Mahram

Kanak-kanak Lelaki/Wanita
Khunsa Musykil Lelaki/wanita
11
 JENAZAH YANG BOLEH DIMANDIKAN

 Jenazah orang Islam

 Jenazah bukan syahid dunia akhirat

 Ada walaupun sebahagian anggota jenazah

12
 ALAT MANDI JENAZAH

 Tempat mandi yang tertutup

 Air Mutlak
 Daun bidara /Sabun / yg menghilangkan najis
 Kapur barus & cendana
 Air mawar
 Sarung tangan , Penutup Mulut, Apron
 Kain basahan
 Kain gantian
13  *Clorok (HIV)
 CARA MANDI JENAZAH

 Letakkan jenazah terlentang di tempat mandi

 Basahkan seluruh badan jenazah
 Buang najis qubul & dubur
 Sabun seluruh badan & buang kekotoran
 Ratakan air seluruh badan
 Mandikan air kapur barus
 *SUNAT ketika mandi: wudukkan.

14
 JENAZAH YG DITAYAMMUMKAN

 Tidak ada air

 Jenazah uzur yang tidak boleh kena air

(reput,terbakar,mati lemas dsbg)

 Jenazah wanita yg ada hanya lelaki sahaja

 Jenazah lelaki yg hanya ada wanita sahaja

15
 KEWAJIBAN 2
MENGKAFAN JENAZAH

 ALAT KAFAN JENAZAH

 KAIN KAFAN: JENAZAH LELAKI
 KAIN KAFAN: JENAZAH WANITA
 CARA MENYEDIAKAN KAFAN: LELAKI
 CARA MENYEDIAKAN KAFAN: WANITA
 KAPAS,KAPUR BARUS DAN CENDANA
 CARA MENGIKAT TALI KAFAN

16
 ALAT KAFAN
JENAZAH

 Kain Kafan
 Kapas (2 gulung)
 Kapur barus,cendana
 Minyak atar
 Tikar
 Tali ikat kafan
 *Plastik lutsinar (HIV)

17
 KAIN KAFAN
JENAZAH LELAKI

 Wajib selapis (menutup aurat)

 Sunat & afdhal: 3 lapis kain yg menutup keseluruhan

badan (kanak-kanak/dewasa)

 Harus: 5 lapis (3 lapis diatas+ baju dan serban)

-sudah baligh & permintaan waris

18
 KAIN KAFAN
JENAZAH WANITA / KHUNSA

 Wajib selapis (menutup aurat)

 Sunat & afdhal 5 lapis (kanak2/dewasa) iaitu:
 2 lapis ukuran jenazah & lebihkan 1 hasta
 1 lapis kain dari pinggang ke kaki
 1 lapis kain utk baju dari bahu ke lutut
 1 helai kain utk telekung iaitu 1 ½ meter.
 Harus: 7 lapis (5 lapis diatas + 2 kain yang
menutupi keseluruhan badan)
19
 KAPAS, KAPUR BARUS
DAN CENDANA
 KAPAS:
 2 Gulung kapas bagi jenazah biasa
 Potong 4 keping lebih kurang 2 ½ kaki
 Potong 10 atau 12 keping ukuran 1 kaki

 KAPUR BARUS & CENDANA:

 Dicampurkan & ditabur pada setiap lapisan
kain kafan (sunat)

20
 CARA MENYEDIAKAN KAFAN :
JENAZAH LELAKI (1)
 Bentangkan tikar jerami / alas
 Letakkan tali 5 utas mengikut kedudukan yang sesuai
 Bentangkan 3 lapis kain kafan yg menutupi seluruh
tubuh badan mayat (kain kafan sunat)
-jika ingin tabur kapur barus disetiap lapisan kain maka
kain dibentang satu persatu
 Letakkan kapas di atas lapisan ketiga kain kafan
 Tabur kapur barus dan cendana di atas kapas

21
 CARA MENYEDIAKAN KAFAN :
JENAZAH LELAKI (2)

 Letakkan baju dan serban di atas lapisan ke-3

kafan (kain kafan harus)
 Letakkan jenazah yang telah dimandikan di
atas kafan
 Tutup badan jenazah dengan kapas sehingga
badan jenazah tertutup dengan kapas
 Pakaikan baju dan serban
 Kafankan jenazah dengan kain 3 lapis satu
persatu dari kiri ke kanan
22
 CARA MENYEDIAKAN KAFAN :
JENAZAH WANITA (1)

 Bentangkan tikar jerami / alas

 Letakkan tali 5 utas mengikut kedudukan jenazah
 Bentangkan 2 lapis kain kafan yg menutupi
seluruh tubuh badan mayat
-jika ingin menggunakan kain kafan harus maka
ditambah 2 lapis kain kafan lagi
 Letakkan tudung / telekong
 Letakkan baju

23  Letakkan kain dari pinggang ke buku lali

 CARA MENYEDIAKAN KAFAN :
JENAZAH WANITA (2)

 Letakkan kapas 2 keping ditengah-tengah

daripada had baju
 Taburkan kapur barus dan cendana diatas
setiap lapisan kain dan diatas kapas (sunat)
 Letakkan cawat/kapas yang dibungkus dgn
kain putih bertepatan dgn punggung jenazah
 Letakkan jenazah yang telah dimandikan di
atas kafan
24
 CARA MELETAK KAIN KAFAN &
MENGKAFAN JENAZAH (3)

 Tutup badan jenazah dgn kapas sehingga

badan jenazah tertutup dgn kapas.
 Lipatkan lapisan kain dari pinggang ke buku lali
& kemaskan dari kiri ke kanan
 Masukkan baju dari kepala & kemaskan
 Pakaikan tudung/telekong & kemaskan
 Kafankan jenazah dengan kain 2 lapis(sunat)
atau 4 lapis (harus) satu persatu dari kiri ke
25 kanan
 CARA MENGIKAT TALI KAFAN

 1 bahagian kepala utk ikat pocong kepala

 1 bahagian dada
 1 bahagian perut/pinggang
 1 bahagian peha
 1 bahagian kaki

26
 KEWAJIBAN 3
SOLAT JENAZAH

 SYARAT SAH SOLAT JENAZAH

 KEDUDUKAN IMAM DAN JENAZAH

 RUKUN SOLAT JENAZAH

 PERKARA2 SUNAT SOLAT JENAZAH

27
 SYARAT SAH SOLAT
JENAZAH (1)

Orang yg hendak Solat Jenazah mesti :-

 Akil Baligh
 Berakal
 Suci dari Hadas Kecil & Besar
 Suci pakaian & tempat solat
 Menutup Aurat
 Mengadap Kiblat
28
 SYARAT SAH SOLAT
JENAZAH (2)

 Jenazah beragama Islam

 Bukan jenazah mati syahid
 Jenazah sudah dimandikan
 Diletakkan jenazah dihadapan orang yg
menyembahyangkan
 Disolatkan oleh orang lelaki
 *Tidak disyaratkan masuk waktu.

29
 KEDUDUKAN IMAM DAN
JENAZAH

 Jika jenazah lelaki (dewasa/kanak-kanak):

– kepala jenazah disebelah kiri imam
– Imam berdiri berbetulan (mengadap) kepala jenazah

 Jika jenazah wanita (dewasa/kanak-kanak):

– kepala jenazah disebelah kanan imam
– Imam berdiri berbetulan (mengadap) pinggang jenazah

* Jenazah Khunsa sama dgn jenazah wanita

 *Secara umum,imam mengadap mana-mana
30 anggota jenazah
 RUKUN SEMBAHYANG
JENAZAH

 Berdiri betul
 Niat
 4 kali takbir
 Membaca al-Fatihah (selepas Takbir 1)
 Salawat ke atas Nabi (selepas Takbir 2)
 Doa (selepas Takbir 3)
‫ اللهم اغفرله وارحمه وعافه واعف عنه‬......
 Salam (selepas Takbir 4)
31
 PERKARA-PERKARA SUNAT
SOLAT JENAZAH
 Membaca lafaz niat
 Mengangkat tangan ketika takbir
 Sunat tinggal doa iftitah
 Sunat baca )3‫لرجيم‬33‫للشيطانا‬33‫ منا‬3‫هلل‬33‫ا‬333‫عوذ ب‬3‫وذ (ا‬3‫ع‬333‫ت‬
 Sunat tinggal bacaan surah
 Sunat tinggal baca kuat walaupun malam
 Sunat Doa selepas takbir ke empat
 Sunat sebut ‫ت‬3‫كبيرا‬333‫ ت‬3‫اربع‬
 Sunat menyebut‫لي‬33‫ا‬3‫ع‬333‫ ت‬333‫هلل‬
32
 KEWAJIBAN 4:
KEBUMIKAN JENAZAH
 CARA MEMBAWA JENAZAH

 PENYEDIAAN KUBUR

 CARA MENURUNKAN JENAZAH

 AMALAN SUNAT SETELAH KEBUMI

JENAZAH

33
 CARA MEMBAWA
JENAZAH
 Dgn diusung.Dilakukan oleh lelaki ‫نة مؤكد‬33‫س‬
 Bawa dgn cara hormat, dahulukan kepala.
 Berjalan kaki sedikit laju
 Mayat wanita dan Khunsa sunat tutup atasnya
 Menghantar jenazah dgn berjalan kaki
 Sunat berjalan dihadapan jenazah
 Makruh membawa api kecuali gelap/ malam
 Tidak membuat bising
 *Orang perempuan makruh menghantar jenazah
34
 PENYEDIAAN KUBUR

 Sekurang-kurang kubur yg wajib ialah dapat

menahan bau busuk & diselongkar binatang
 Sunat dan Afdal : dalam, luas dan panjang
 Jika tanah liat : Afdal berliang lahad
 Jika tanah peroi :memadai digali seperti parit
 *Menjaga kehormatan mayat. Jika terjumpa
tulang jenazah lama hendaklah ditanam semula.

35
 CARA MENURUNKAN
JENAZAH

 Sunat letak kepala usungan di tepi “kaki kubur”

 Sunat mengeluarkan mayat dr pihak kepala.
 Sunat memasukkan mayat dr arah kaki kubur
 Orang didalam kubur sunat 3 orang lelaki
 Sunat membaca doa ketika meletakkan jenazah
‫بسم هللا وعلي ملة رسول هللا‬

36
 KEDUDUKAN JENAZAH DALAM
KUBUR / LIANG LAHAD

 Sunat meletakkan mayat dalam keadaan

mengiring diatas lambung kanan
 Sunat melekapkan muka dan kaki ke dinding
lahad serta dibongkokkan sedikit badannya
 Buka ikatan2,selak pipi kanan dan ditemukan
pipi dengan tanah
 *Wajib menghadapkan jenazah ke arah kiblat
 *Wajib ditutup liang lahad dengan papan lahad
37
 AMALAN SUNAT SETELAH
KEBUMIKAN JENAZAH
 Sunat ditinggikan kadar sejengkal
 Sunat diratakan tanah diatasnya
 Sunat dijirus air sejuk suci ke atas kubur
 Sunat ditanda dikepala dan kaki dengan batu dsb
 Sunat duduk sebentar disisi kubur untuk
-berdoa kepada si mati
-beristigfar semoga Allah megampunkan dosa
-baca Talqin

38
 SEKIAN … TERIMA KASIH

Sendiri di perut bumi

Bersemadi jasad yang kerdil
Saudara dan teman telah tiada lagi
Terkujur kaku berselimut putih
 Semoga ilmu ini dapat dimanfaatkan dalam
melaksanakan fardu kifayah yang difardukan
ke atas kita.
 JABATAN AGAMA ISLAM WILAYAH
PERSEKUTUAN KUALA LUMPUR
39 © 2009