AP reviewer 3rd quarter

Ang Republika ng Malolos

Hunyo 12, 1898

-          Pagdedeklara ng kasarinlan ng Pilipinas

-          Araw ng Kalayaan
-          Naganap sa Kawit, Cavite
-          Pinatugtog dito ang “Marcha Nacional Felipina”
-          Musika: Julian Felipe
-          Liriko: Jose Palma

Hunyo 23, 1898

-          Inatas ni Emilio Aguinaldo ang pagdaos ng Kongreso

Septyembre 15,1898

-          Idinaos ang Kongreso ng Malolos

-          Unang pagpupulong sa kasaysayan
-          Dinaluhan ng 193 kinatawan

Kongreso ng Malolos

Presidente: Pedro Paterno

Bise-Presidente: Benito Legarda

Unang Kalihim: Gregorio Araneta

Ikalawang Kalihim: Pablo Ocampo

Septyembre 29, 1898

-          Nilagdaan ang unang batas

-          Pinatibay ang kasarinlan ng Pilipinas
-          Ipinahayag ni Aguinaldo, “ Ang Pilipinas ay para sa mga Pilipino, ang Amerika ay para sa mga
Amerikano.”

Mga Nagbalangkas ng Saligang Batas

-          Apolinario Mabini

-          Pedro Paterno
-          Felipe Calderon: Napiling balangkas

Nobyembre 29, 1898

-          Ipinasa kay Aguinaldo ang binalangkas na Saligang Batas ng Malolos

-          Batay sa Konstitusyon ng Pransiya, Belguim, Mexico, Costa Rica, Guatemala, Nicaragua at Brazil

Enero 21,1898
 -          Opisyal na ipinahayag ang pagkilala sa Konstitusyon ng Malolos

Katangian ng konstitusyon ng Malolos

-          Ang kapangyarihang ehekutibo ay ipinagkaloob sa isang pangulo nahalal ng batasan

-          Sistemang isang-kamara (unicameral)
-          Kapangyarihang hawak ng buong sambayanan
-          Nakatataas ang Pambansang Lehislatura kaysa sa pangulo ng Pilipinas
-          Mga kapangyarihan at karapatan ng bawat tao
-          Ang pananagutan ng mga matataas na pinuno na magdusa sa ilalim ng batas kapag nakagawa ng
krimeng maglalagay sa estado sa peligro
-          Ang konseho ng estado na binubuo ng pangulo at ng kanyang kalihim
-          Awtonomiyang lokal at pangkagawaran
-          Ang paghirang sa mga tanging kinatawan na kasama ng regular na kagawad ang siyang bubuo ng
kapulungang konstitusyonal

Enero 23, 1898

-          Proklamasyon ng Republika ng Malolos

-          Pinalaya ang mga bilanggong Kastila na hindi kabilang sa regular na hukbo at may mga maysakit
-          Binigyan ng karapatang makipagkalakalan

Estados Unidos

-          Naghahanap ng masasakop (spheres of influence)

Imperyalismo

-          Ang sapilitang pagsakop ng isang malakas na bansa sa isang mahinang bansa, kung saan ang
ekonomiya at pulitika ng nasakop na bansa ay nasa kamay ng mananakop

Dahilan ng pananakop

Ekonomiya

-          Palawakin ang merkantilismo

-          Ibenta ang kanilang mga produkto
-          Pagkukuhanan ng mga raw materials o hilaw na materyales

Pebrero 18,1898

-          Ipinasabog ang USS Maine sa Havana, Cuba

-          Ito ang nag-umpisa ng Digmaang Espanyol-Amerikano

Kasunduan sa Paris

-          Disyembre 10, 1898

-          Kasunduan ng mga Espanyol at Amerikano
-          Isusuko ng mga Espanyol ang Pilipinas sa mga Amerikano kapalit ng $20,000,000
-          Dito ipinakita ang kaganapan ng pananakop ng Amerika sa Pilipinas
Makataong Asimilasyon (Benevolent Assimilation)

-          Mananatili ang mga Amerikano sa Pilipinas bilang “kaibigan” at hindi mananakop
-          Tungkulin ng Amerika na tulungan magkaroon ng “maunlad” at “sibilisadong” pamumuhay
-          Makakaroon ang mga Amerikano ng kapangyarihan sa pamahalaan, ekonomiya, at pamumuhay ng
mga Pilipino

Digmaang Pilipino-Amerikano

Mga Dahilan

-          Di-tapat (Amerikano)

-          Tangkad at kulay; DISKRIMINASYON (mababa ang pagtingin)
-          Kunwaring labanan ng mga Amerikan at Espanyol sa Look ng Maynila
-          Pagsasamantala; tangkang pananakop

Pebrero 4, 1899

-          Nagsimula ang digmaang Pilipino-Amerikano

-          Naganap ang isang barilan sa pagitan ng mga Pilipino at mga Amerikanong sundalo sa tulay ng Santa
Mesa sa Maynila (tulay ng Pinaglabanan)

Pang-aabuso sa Digmaan

Mga uri ng pagpapahirap

1.       Water cure

-          Pilit na paiinumin ng tubig ang nadakip na Pilipino
-          Kapag lumolobo na ang katawan dahil sa tubig, tatalunan ang tiyan upang lumabas ang tubig sa iba’t-
ibang butas ng katawan
2.       Itatali ang bihag sa puno at babarilin sa iba’t-ibang parte ng katawan, at iiwanang mamatay
3.       Itatali ang bihag sa puno o lugar na pinupugaran ng mga langgam na pula
4.       Pagbabarilin ang mga kubo upang lumabas ang mga nakatira rito. Lahat ng lalaking lalabas sa bawat kubo
ay huhulihin. Kung tatakas sila ay babarilin
5.       Pagpatay sa mga nahuli kahit walang sapat na dahilan
6.       Pagsosona
-          Tinitipon ang lahat ng mga mamamayan sa isang maliit na lugar sa ilalim ng init ng araw o lakas ng
ulan
7.       Hamletting/Reconcentration/zones of peace
-          Isang uri ng malawakang pagsosona na malawakang ginamit sa Katimugang Tagalog

Masaker sa Balangiga, Samar

Septyembre 1901

-          Pagpatay sa lahat ng mamamayan sa Balangiga, Samar

-          Dulot ito ng paghihiganti ng mga Amerikano, dahil sa ginawang lihim na pagsalakay ng mga
kasamahan ni Aguinaldo
-          Namuno sa masaker ay si Heneral Jacob Smith
Pagkahuli kay Emilio Aguinaldo

-          Nahuli si Emilio Aguinaldo noong 1901

-          Si Heneral Frederick Funston ang nakadakip kay Aguinaldo

Hulyo 4, 1902

-          Ipinahayag ni Pangulong Roosevelt na nagwakas na ang Digmaang Pilipino – Amerikano

Konsolidasyon

Komisyong Schurman

-          Unang Komisyong Amerikano sa Pilipinas

-          Enero 20, 1899; itinalaga ni Pangulo William McKinley
-          Pinamunuan ni Jacob Schurman
-          Misyon:
o    Pagpapadali ng makatao, mapayapa, at epektibong pagtatalaga ng panunungkulan ng Estados
Unidos
o    Matamo kaagad ng mga Pilipino ang benepisyo ng pananakop
-          Mga nararapat gawin sa Pilipinas
o    Magtalaga ng gobernador-heneral na mamumuno sa pamahalaan sa Pilipinas
o    Magkaroon ng isang grupo na gagawa ng mga batas
o    Magkaroon ng hukuman
o    Magkaroon ng serbisyong sibil o mga sibilyang empleyado ng pamahalaan na kukunin batay
sa kanilang galling at katangiang merito

Komisyong Taft

-          Pinamumunuan ni William Howard Taft

-          Layunin makapagpatupad ng politikal na panunungkulan sa Pilipinas
-          Nakapagpatatag ng isang pamahalaang sibil
-          Misyon:
o    Pagsasabatas ng serbisyong sibil
o    Pagtatatag ng Kodigong Munisipal
  Magkaroon ng lupon ang mga mamamahalang inihalal ng mamamayan
  Responsibilidad mangolekta ng buwis, magmentena ng mga pag-aari ng bayan, at
mamahala sa mga ginagawang imprastruktura
o    Pagtatag ng Kodigong Panlalawigan
  Namamahala sa mga lalawigan
o    Pagtatatag din ng Philippine Constabulary
  Layunin: puksain ang mga tulisan at rebelled
o    Pagkakaroon ng hukuman
o    Pagtatag ng mga kinatawan para mapatupad ang mga batas
1902 Philippine Organic Act

-          Pambansang Asemblea (National Assembly)

o    Binubuo ng mga Pilipinong kinatawang inihalal ng mga mamamayan
o    Sila ang gumagawa ng batas
-          Talaan ng Karapatan (Bill of Rights)
o    Pagkakaroon ng mga batas ukol sa mga karapatan ng mga Pilipino
-          Pagpapaalis ng Katolisismo bilang opisyal na relihiyon ng Pilipinas
-          Ang dolyar ang naging batayan ng pananalapi sa Pilipinas

Batas Brigandiya

-          Paparusahan ng kamatayan o mahabang pagkakabilanggo ang sinumang mahuli na kasapi sa mga
armadong grupo
-          Ikukulong ng 10 taon ang sinumang tumulong sa mga rebelled

Batas Sedisyon

-          Nobyembre 1901

-          Ang sinumang magtaguyod o tumangkilik sa mga pagkilos para sa kasarinlan ng mga Pilipino ay
hahatulan ng kamatayan

Batas Rekonsentrasyon

-          1903
-          Ang mga mamamayan ay sapilitang ipinatira sa mga nakatalagang sonang military

Batas Watawat

-          1907
-          Ang sinumang magpakita ng Watawat ng Pilipinas o kahit anong simbolong magpapaalala sa mga
Pilipino ng kanilang nasyonalismo

1916 Batas Jones

-          Nagkaroon ng lehislatibong sangay ng pamahalaan na bubuuin ng lahat ng mga Pilipino inihalal ng
bansa
-          Ang mga kinatawan sa hindi maaaring gumawa ng batas na naaayon sa mga sumusunod:
o    Karapatan ng mga mamamayan
o    Ugnayang panlabas
o    Buwis at pananalapi
-          Ang Kongreso ng Estados Unidos at ang gobernador-heneral ay may karapatang hindi aprubahan ang
ginawang panukala o batas ng lehislatibong ito.

Batas Hare-Hawes Cutting

-          Magbibigay ng kalayaan sa Pilipinas matapos ang sampung taon na pamahalaang transisyon
-          Pagbabayad ng buwis ng produkto ng Pilipinas na papasok sa Estados Unidos
-          Ito ay hindi naipatupad dahil sa personal na pagka-ingit ni Manuel Quezon

1935 Batas Tydings McDuffie

-          Magtatatag ng pamahalaang transisyon ang Pilipinas, ang Pamahalaang Komonwelt na iiral ng 10
taon bago bigyan ng ganap na kasarinlan ang Pilipinas
 -          Magtatawag ng Kumbensyong Konstitusyonal na bubuoin ng mga delegadong Pilipino na
magbabalangkas ng saligang batas
-          Gayunpaman, nasa pangulo ng Estados Unidos ang karapatan sa pagpapasya sa mga aspetong
pinansyal at pandiplomasya ng Pilipinas
-          Mananatili ang ilang lupain at ari-arian ng Estados Unidos sa mga lugar na itatalagang mga base
military
-          Sa panahong ito ng transisyon, 50 Pilipino lamang ang maaaring makapasok sa Estados Unidos
-          Mayroong Amerikanong High Commissioner na magsisilbing kinatawan ng pangulo ng Estados
Unidos sa Pilipinas

Patakarang PangEkonomiya

-          Pagtugon sa pangunahing pangangailangan ng tao (basic social services)

1903 Public Lands Act

-          Pagkakaroon ng libreng karapatan manirahan sa lupaing dating pag-aari ng Espanya

-          Nagbabayad ng rentang P20.00

1907 Friar Lands Act

-          Pagbili sa mga lupain ng mga prayle

-          Pagbenta ng mga lupain sa mga Amerikanong negosyante at mayayamang Pilipino
-          P16,000,000.00

1909 Batas Payne-Aldrich

-          Malayang makapapasok sa Pilipinas ang mga kalakal ng Estados Unidos, maliban sa bigas
-          Kailangan magbayad ng “taripa” ang Pilipinas kapag lumagpas sa kota ang mga produktong asukal at
tabako

1913 Batas Underwood-Simmons

-          Inalis ang anumang limitasyon sa kota ng lahat ng produkto ng Pilipinas na iniluluwas sa Estados
Unidos

Epekto

-          Iisang bansang pagbebentahan ng produktong Pilipino

-          Lahat ng kagamitan na ginagamit sa mga pabrika, teknolohiya atbp. ay galing sa mga Amerikano

1935 Batas Tydings McDuffie

-          Bawat taon sa panahon ng transisyon o Komonwelt, tataas ng tataas ang kota ng mga produktong
Pilipino na papasok sa Estados Unidos
-          Magbabayad ng buwis panluwas ang Pilipinas sa mga produktong papasok sa Estados Unidos

PAMAHALAANG KOMONWELT

-          Ito ay ang pamahalaang itinatag sa ilalim ng Batas Tydings-McDuffie

-          Inakda ni Senator Millard Tydings at kongresman John. McDuffie
-          Magtatagal ito ng sampung taon (10 years)
-          Hulyo 4: ipapahayag ang kasarinlan ng Pilipinas
-          Hindi makikialam ang mga Amerikano sa pamamahala ng mga Pilipino sa mga kalakalang panloob.
Mga Salungat sa Komonwelt

-          Dalawa ang watawat na lumilipad (Amerika at Pilipinas)

-          Ang Amerikanong High Commissioner, hindi si Pangulong Quezon, ang may kapangyarihan sa
pananalapi, tanggulang pambansa, at relasyong panlabas ng Pilipinas
-          Ang 1935 Konstitusyon ay kailangang aprubahan muna ng pangulo ng Estados Unidos
-          Lahat ng mga opisyal ng pamahalaang Komonwelt ay kailangang manumpa ng kanilang katapatan sa
Estados Unidos bago sa Komonwelt.

Layunin ng Pamahalaang Komonwelt

-          Pagpapatibay ng Batas sa Tanggulang Bansa (National Defense Act)

-          Pagtataguyod ng libreng edukasyon sa primary
-          Pagsasaayos ng hukuman
-          Pagpapatibay ng mga patakarang pang-ekonomiya

Pananakop ng Hapon

Peacetime
-          Ang panahon ng katahimikan at kapayapan pagkatapos ng digmaan Pilipino-Amerikano at bago
nagsimula ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Layunin ng mga Hapon sa Pananakop

-          Magkaroon ng imperyo sa Asya

-          Magsisilbing tagapag-angkat ng langis, goma, lata, at bigas at mapagbebentahan ng mga gawang
produkto nito
-          Pagtataguyod sa kanilang patakaran para sa Asya: Greater East Asia Co-Prosperity Sphere
o    Hinikayat na magkaisa ang mga bansa sa Silangang Asya dahil sa magkakaugnay nitong kultura
at ekonomiya
o    Maitatakwil ang impluwensiyang kanluranin
o    Mapagyayaman ang katutubong kulturang Asyano

Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Disyembre 7, 1941 – binomba ang Pearl Harbor sa Hawaii

Disyembre 8, 1941 – Unang pagbobomba sa Pilipinas

Disyembre 10, 1941 – Pagdating ng mga puwersa sa Cagayan

Disyembre 22, 1941 – dumating ang mga sundalong Hapon na mananakop sa Lingayen, Pangasinan

USAFFE (United States Armed Forces of the Far East)

-          Pinag-isa ang sandatahan ng Estados Unidos at Pilipinas

-          Pinuno: Heneral Douglas MacArthur

War Plan Orange

-          Planong panggipitang inihanda ng mga Amerikano noong 1925 sa sandaling sumiklab ang Digmaang
Estados Unidos-Japan
 o    Lahat ng sandatahan sa Luzon ay kailangang pumunta sa Bataan
o    Ipaglaban ang Look ng Maynila hangga’t dumating ang mga tulong na armas, sundalo at iba
pang pangangailangan

Open City ang Maynila

-          Ginawang “Open City” ang Maynila sa paniniwalang hindi na ito bobombahin ng mga Hapon dahil
umalis na lahat ng mga hukbong military doon.
-          Disyembre 26, 1941: idineklara na Open City ang Maynila
-          Enero 2, 1942: nasakop ito ng mga Hapones

Marso 22, 1942 – lumikas si Heneral Douglas MacArthur sa Australia upang hindi siya madakip ng mga kalaban

Major General Edward P. King – kapalit ni Heneral Douglas MacArthur

Abril 9, 1942 – isinuko ni Major General Edward P. King ang USAFFE sa Hapon

Martsa ng Kamatayan (Death March)

-          Mula Bataan papuntang Capas hangga’t Camp O’Donnel

-          80 miles; 9 days ng paglalakad
-          Tinawag na death march dahil marami ang namatay dahil sa kakulangan sa pagkain, tubig, pagod,
sakit at kalupitan ng mga sundalong Hapones

Mayo 6, 1942 – sinakop ng mga Hapon ang Corregidor

Komisyong Tagapagpaganap (Executive Commission)

-          Enero 23, 1942

-          Hawak ng mga sundalo at sibilyang Hapon
-          Pinamumunuan ni Jorge B. Vargas (Mayor ng Kamaynilaan)
-          Pansamantalang pamahalaan na nakilala sa tawag na Central Administrative Organization

Pagkontrol ng mga Hapon sa mga Pilipino

-          Ang hukbo ng polisya ay binigyan ng bagong oryentasyon ayon sa pilosopiya ng Greater East Asia Co-
prosperity Sphere
-          Nagkaroon ng mga samahan sa mga pamayanan (neighborhood association)
-          Magbabantay sa sariling kapaligiran
-          Mamamahagi ng mga damit, pagkain at iba pang pangangailangan sa pamayanan
-          Pag-ulat ng anumang kahina-hinalang pagkilos laban sa kanila

-          KALIBAPI (Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipino)

o    Layunin pag-isahin ang bansa sa ilalim ng mga Hapon
o    Pilitin ang mga gerilyang lumalaban na sumuko

-          KEMPEITAI
o    Polisya ng mga Hapon
o    Gumamit ng pananakot at pananakit upang mapasunod lamang ang mga Pilipino

-          Pagsosona
o    Sa mga pinaghihinalaang pamayanang may lumalaban o tumutulong sa mga gerilya
 o    Mayroong mga Pilipinong “espiya” na nagsusumbong

Pangakong Kalayaan mula sa mga Hapon

Punong Ministro ng Japan – Hideki Tojo

Enero 28, 1943 – nangako na ipagkakaloob sa Pilipinas ang kalayaan nito

-          Ipagkakaloob lamang ito kung makikiisa ang mga Pilipino at kikilalanin nila ang Greater East Asia Co-
Prosperity Sphere

Preparatory Commission for Philippine Independence (PCPI)

-          Pinamunuan ni Jose P. Laurel

-          Maghahanda sa Pilipinas para sa kalayaang ipagkakaloob ng mga Hapon sa republika

Oktubre 14, 1943 – ipinagdiwang ang kalayaan ng Pilipinasa mula sa mga Hapon

Ikalawang Republika ng Pilipinas

Pangulo: Jose P. Laurel

-          Ninais na pag-isahin ang Pilipinas at ayusin ang kapayapaan at ekonomiya

Mga problemang hinarap:

-          Digmaan: maraming mga Hapong sundalo sa paligid

-          Kakulangan sa pagkain, pananamit, langis at iba pang pangangailangan
-          Control sa mga ahensiya at korporasyong nagtutustos at namamahagi ng mga pangunahing
pangangailangan.
-          Kontrol sa mga armas at sandatahan
-          Kontrol sa media, transportasyon, at komunikasyon
-          Mababang tingin ng mga Pilipino sa pamahalaan
-          Mga natural na kalamidad (bagyo, lindol etc)

Mga solusyon
-          Sinikap niyang patunayan na ang kalayaan at republika’y totoo
-          Binigyan pansin ang mga magsasaka
-          Itinaas niya ang produksyon ng pagkain
-          Hinikayat na bumalik sa lalawigan ang mga mamamayang naninirahan sa Maynila
-          Sinikap manatiling mababa ang mga presyo ng bilihin, lalo na ang pagkain
-          Pagbibigay ng amnestiya sa mga gerilya
-          Nagtatag siya ng kagawarang mangangasiwa sa iba’t ibang aspeto ng pamamalakad ng pamahalaan
tulad ng kalakarang Panlabas, kalakarang Lokal, at kalakarang Pang-ekonomiya

Ekonomiya
-          Nauso ang “buy and sell”
-          Nakikipagkalakalan ng isda, kahoy, pagkain atbp.
-          Importante ang tanso at manganes (ginagamit panggawa ng armas)
-          Nagtatanim ng bulak (ginagamit panggawa ng uniporme at bomba)
-          Ang mga pangunahing pangangailangan ng mga tao ay nirarasyon
Kontrolado ng mga Hapon ang:
-          Pagluwas ng asukal
-          Pagluwas ng bulak
-          Pagtatanim at pagproproseso ng bulak
-          Pangangalakal ng isda, bakal, at kahoy
-          Pangangailangan tulad ng bigas, posporo, asukal, sabon at tela

Mickey Mouse Money

-          Ito ang salaping ginamit noong panahon ng Hapon
-          Napakababa ng halaga nito dahil wala itong mga numero o serial numbers
-          Tuwing mamimili ang mga Pilipino ay kinakailangan nilang magbaon ng bayong bayong ng Mickey
Mouse Money

JPEPA (Japan-Philippines Economic Partnership Agreement)

-          The purposes of the Agreement are to promote a freer trans-border flow of goods, persons, services
and capital between Japan and the Philippines. The Agreement also aims to promote a
comprehensive economic partnership, which includes intellectual property, competition policy,
improvement of business environment and bilateral cooperation in such fields as human resources
development, information and communications technology and small and medium enterprises. After
the conclusion of the Agreement, the Agreement is expected to contribute to make the most of the
complementary relations between Japan and the Philippines and thus to strengthen even more the
existing bilateral economic relations