PELAJARAN 1
J 1: Isim adalah satu lafaz (sebutan) yang menunjukan atas sesuatu makna yang
tidak terikat dengan masa.
Contoh:
Nama Manusia Musa a.s (al-Baqarah 51), Adam a.s (al-Baqarah 33
Nama Negeri Al-Ijla (al-Baqarah 61)
Nama Tumbuhan Baqliha, Qissaiha, Fumiha, Adasiha ( al-Baqarah 61)
Nama Masa Matlai alfajr (al-Qadr)
1
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
Tanda-tanda Isim
S: Apakah tanda-tanda Isim?
Perhatian :
Tanda tanwin tidak boleh ada bila lafaz / perkataan isim dimulakan dengan alif &
Lam, begitu juga sebaliknya. Contohnya :
اب َِ ْاَل
ت ك اب َِك
ت ت
ُ ٌ ُ اَلَْبْي تٌ َبْي
اَلْ َقلَم َقلَ ٌم اَجْلَ َم ُل مَجَ ٌل
S: Apakah perkara-perkara yang diklasifikasikan sebagai Isim?
J:
2) Isim Mausul 3) Isim Isyarat 4) Isim Nakirah & Ma’ridah
5) Isim Istifham 6) Ad-Dhomaair (ganti nama)
2
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
)Latihan 1 (Isim
:Gariskan isim dalam ayat-ayat berikut
3
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 2
Isim Isyarat (kata nama tunjuk)
Muzakkar Muannas
هناك
4
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
zalika ذلك 1
Tilka تلك
zannika ذانِّك 2 tannika تانِّك
’ulaalika أؤاللك 3 ‘ulaaliika أؤاللك
Muzakkar Muannas
هنالك
*Perhatian :
Tidak semua lafaz / perkataan Isim Isyarat ini digunakan dan yang paling banyak
digunakan adalah seperti berikut:
5
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 3
Isim Mausul (kata nama disambung)
Muzakkar Muannas
Allazi الذي 1
Allati اليت
Allazaani اللذان 2 Allataani اللتان
Allaziina الذين 3 ،االيت
Allaati,
،الآلئي
Allaa’i,
اللوايت
Allawaati
6
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
Keterangan :
Maksud perkataan Mukhtassun, ianya digunakan untuk bilangan yang khas serta
gender yang khas, seperti dalam ayat contoh yang berikut :
)16( ين ِ الضالَلَةَ بِاهْل َدى فَما رحِب ت جِّت ار ُتهم وما َكانُواْ مهت
د َّ ا
ْ ور ت ش
ْ ا ين ِ َّال
ذ
َ ُ َ ْ ََ ْ ُ َ َ َ َ َ ُ َ
َُ َ
Dalam ayat ini, ianya ditujukan secara dasar kepada “muzakkar” yang bilangan
melebihi dari dua orang, (jama’) tapi di sini ulama tafsir mengumumkan kepada
kaum lelaki dan juga wanita.
7
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
ين َك َف ُرواْ َفَي ُقولُو َن َم اذَا " )1فَأ ََّما الَّ ِذين آمنواْ َفيعلَم و َن أَنَّه احْل ُّق ِمن َّرهِّبِم وأ ََّما الَّ ِ
ذ
َ َْ ُ َ َ َُ َ ْ ُ
ض ُّل بِِه َكثِرياً َو َي ْه ِدي بِِه َكثِرياً26 ”........... أَراد اللَّه هِب َذا مثَالً ي ِ
ََ ُ َ َ ُ
()21 ين ِمن َقْبلِ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم َتَّت ُقو َن )3يا أَيُّها النَّاس اعب ُدواْ ربَّ ُكم الَّ ِذي خلَ َق ُكم والَّ ِ
ذ
َ َْ َ ُ ُْ َ ُ َ َ
ِ ِ )4يا بيِن إِسرائِ
( ني
ض ْلتُ ُك ْم َعلَى الْ َع الَم َ يل ا ْذ ُكُرواْ ن ْع َميِت َ الَّيِت أَْن َع ْم ُ
ت َعلَْي ُك ْم َوأَيِّن فَ َّ َ َ َْ َ
)48
8
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 4
Isim Ma’rifah & Nakirah
Perhatian :
J:
9
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
J:
)Ad-Dhomir (ganti nama أنا /حنن /هو
)Al-’Alam (nama-nama القلم /مكة /امساعيل
)Isim isyarat (kata nama tunjuk هذا /ذلك /تلك
)Isim Maushul (kata nama sambung الذي /الذين /اليت
Isim awalan Alif & Lam
القيامة /اجلنة /العدوان
Sandaran dua nama
مسعهم /أبصارهم /رب العاملني
Tanda seru
يا أهل الكتاب
)LATIHAN 3 (Ma’rifah & Nakirah
Gariskan perkataan Ma’rifah dan bulatkan perkataan Nakirah dalam ayat-ayat ini:
ض َوالَ بِ ْكٌر
ول إِنَّ َها َب َقَرةٌ الَّ فَا ِر ٌ ك يَُبنِّي لّنَا َما ِه َي قَ َ
ال إِنَّهُ َي ُق ُ )1قَالُواْ ْادعُ لَنَا َربَّ َ
ن ()68 ك فَا ْف َعلُواْ َما ُت ْؤ َمرو َ ِ
َع َوا ٌن َبنْي َ َذل َ
َن هَل م جن ٍ
َّات جَتْ ِري ِمن حَتْتِ َها األَْن َه ُار )2وب ِّش ِر الَّ ِذين آمنُواْ وع ِملُواْ َّ حِل ِ
الصا َات أ َّ ُ ْ َ َ ََ ََ
ُكلَّ َما ُر ِزقُواْ ِمْن َها ِمن مَثََر ٍة ِّر ْزقاً قَالُواْ َه َذا الَّ ِذي ُر ِز ْقنَا ِمن َقْب ُل َوأُتُواْ بِِه ُمتَ َشاهِب اً
ن ()25 اج ُّمطَ َّهَرةٌ َو ُه ْم فِ َيها َخالِ ُدو َ و َز
ْ
َ ُْ َ َ ٌأ ا يه وهَل م فِ
10
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 5
Huruf-huruf Istifham (soalan)
J: Setiap nama yang digunakan untuk mengetahui tentang sesuatu yang tidak
ketahui (majhul)
S: Apakah perkataan-perkataanya?
J:
LATIHAN 4
Gariskan perkataan istifham dalam ayat berikut:
11
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 6
J: Huruf-huruf yang tidak ada makna sendiri, akan tetapi maknanya ada dalam
ayat,
LATIHAN 5
Gariskan huruf al-Jarr dalam ayat berikut:
12
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 6
حنن/ أنا
2 dibicara kepada ( al-mukhatab ) 2nd person
مؤنث مذكر
حنن/ أنا )(املتكلم1
ِ
أننت/ أنتما/ أنت أنتم/ أنتما/ أنت )(املخاطب2
َ
هن/ مها/ هي هم/ مها/ هو )(الغائب3
Dhomir Mutashil adalah setiap dhomir yang tidak boleh diletak di awal
) perbicaraan ( ayat / jumlah
يم ( ختَم اللّه علَى ُقلُوبِهم وعلَى مَسْعِ ِهم وعلَى أَبصا ِر ِهم ِغ َشاوةٌ ولَهم ع َذاب ِ
عظ
7
ٌ ْ ََ ْ َ ْ َ َ ُْ َ ٌ ْ ََ ََ ُ َ
صلِ ُحو َن ()11 َوإِ َذا قِيل لَ ُه ْم الَ ُت ْف ِس ُدواْ يِف األ َْر ِ
ض قَالُواْ إِمَّنَا حَنْ ُن ُم ْ َ
وإِ َذا لَ ُقواْ الَّ ِذين آمنُواْ قَالُواْ آمنَّا وإِ َذا خلَواْ إِىَل َشي ِ
اطينِ ِه ْم قَالُواْ إِنَّا َم َعك ْْم إِمَّنَا حَنْ ُنَ َ َ َْ َ َ َ
ُم ْسَت ْه ِز ُؤو َن ()14
أنا(:ي)(/ت) حنن( :نا)
ُ (1املتكلم)
ِ أنت ِ :
ِ
(ت) (ك) (ت)
َ (ك) (2املخاطب َ
أنتَ :
أنتما( :كما) (ـتُ َما) أنتما ( :كما) (ـتُ َما) )
أنتم ( :كم) ( ـتُ ْم) أننت ( :كن) ( ـنُت َّ )
هي( :ها) (3الغائب) هو( :ـه)
(ا) ( ا ) مها( :مها) مها( :مها)
(ن) ( و ) هن ( :هن) هم( :هم)
14
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
)LATIHAN 6 (ad-Dhomiir
1) Isikan ruang yang kosong dengan dhomir-dhomir (muttasil/munfasil) yang ada dalam ayat-
ayat berikut.
2) Terangkan makna-makna dhomir tersebut.
ين ( ِ يل اذْ ُك ُرواْ نِ ْع َمتِ َي الَّتِي أَْن َع ْم ُ
ت َعلَْي ُك ْم َوأَنِّي فَ َّ
ضلْتُ ُك ْم َعلَى ال َْعالَم َ
ِ ِ ِ
)1يَا بَني إ ْس َرائ َ
)47
Dhomir
Makna
Makna
Makna
Makna
Makna
Makna
15
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 7
1) La ال4 bahagian
1 terletak sebelum fiil untuk menafikan ( La Naafiah )
ِ ُإِ َّن الَّ ِذين َك َفرواْ سواء علَي ِهم أَأَن َذرَتهم أَم مَل ت
نذ ْرُه ْم الَ يُ ْؤِمنُو َن ْ ْ ْ ُ ْ ْ ْ َ ٌ ََ ُ َ
2 terletak sebelum fiil untuk melarang ( La Naahiah )
صلِ ُحو َن ِ َوإِ َذا قِيل هَلُ ْم الَ تُ ْف ِس ُدواْ يِف األ َْر
ْ ض قَالُواْ إِمَّنَا حَنْ ُن ُم َ
3 terletak sebelum isim untuk menafikan sesuatu ( La ‘amal laisa )
ََنف ُقواْ مِم َّا َرَزْقنَا ُكم ِّمن َقْب ِل أَن يَأْيِت َ َي ْوٌم الَّ بَْي ٌع فِ ِيه َوال
ِ يا أَيُّها الَّ ِذين آمنواْ أ
َُ َ َ َ
ٌُخلَّة
4 terletak sebelum isim untuk menafikan jenis ( La Nafiah lil jins )
ِ ِ ِ ك الْ ِكتَاب الَ ري َِذل
َ ب فيه ُه ًدى لِّْل ُمتَّق
ني َ َْ ُ َ
17
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 8
Al-Idafah:
{ خضر ٍ
ٌ سندس ثياب
ُ } عليهمAl-Insan 21
3 Wajib dibuang “nun” jama muzakar & “nun” muthanna.
1 Setiap isim datang selepas “zaraf makan atau zaman” adalah mudhaf Ilaihi
2 Setiap dhomir datang selepas isim adalah Mudhaf Ilaihi
18
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
LATIHAN 7
1) Gariskan mudhaf dan Mudhaf Ilaihi yang ada dalam ayat-ayat berikut.
ِ ِ
ني ()252 ك بِاحْل ِّق وإِنَّ َ ِ
ك لَم َن الْ ُم ْر َسل َ وها َعلَْي َ َ َ
ات اللّه َنْتلُ َ )6تِْل َ
ك آيَ ُ
19
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 9
Kata kerja
J: Kata kerja Madhi adalah kalimat yang menunjukan di atas berlakunya sesuatu
perbuatan pada zaman yang lalu dan yang sudah selesai.
)1( ) قَ ْد أَْفلَ َح الْ ُم ْؤ ِمنُو َن2 ) 1( ب ٍ َت يَ َدا أَيِب هَل
َّ َب َوت ْ َّ) َتب1
J: Tanda kata kerja fi’il Mudhori’ ianya boleh menerima “,” “لم, ” “سوف, ”س
”“لن, contoh :
ٍ َات هَل
)3( ب َ صلَى نَ ًارا َذ
ْ َ) َسي1
20
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
َ ) َكاَّل َس ْو2
)3( ف َت ْعلَ ُمو َن
ِ
َ ) َومَلْ يَ ُكن لَّهُ ُك ُف ًوا أ3( ) مَلْ يَل ْد َومَلْ يُولَ ْد3
)4( َح ٌد
)92:) لَ ْن َتنَالُوا الْرِب َّ َحىَّت ُتْن ِف ُقوا مِم َّا حُتِ بُّو َن (آل عمران4
S: Apakah huruf-huruf yang dimulakan oleh fi’il Mudhori’?
J: Dimulakan fi’il Mudhori dengan huruf-huruf yang berikut:
Alif (Hamzah) / Ya’ / Nun / Ta’
أنيت
S: Apa erti Fi’il Amri (األمر )فعل
J: Kata kerja Amri adalah kalimat yang menunjukan ke atas meminta kerja dari si
pelaku (pembuat)
Contoh:
ث ِش ْئتُ َما َوالَ َت ْقَربَا َه ِذ ِه
ُ ك اجْلَنَّةَ َو ُكالَ ِمْن َها َر َغ داً َحْي
َ َنت َو َز ْو ُج
َ اس ُك ْن أ ْ آد ُمَ َو ُق ْلنَا يَا
ِِ ِ
َ َّجَر َة َفتَ ُكونَا م َن الْظَّالم
)35: ني (البقرة
َ الش
*PERHATIAN:
Untuk memahirkan diri dalam tajuk kata kerja ini, pelajar diharap dapat membaca
/ mengulangkaji salah satu buku tasrifat yang ada di pasaran, contohnya seperti
buku “tasrifat al-Af’al” karangan Al-fadhil Al-Ustadz Khairuddin Abd Hamid,
21
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
LATIHAN 8
( Letakkan ) bagi Amr di bawahر( ) bagi Mudhori’ danم( ) bagi Madhi danض
ayat-ayat yang berikut:
ِ ِ
( )6آل عمران يم ِ ِ ِ ص ِّو ُر ُك ْم يِف األ َْر َح ِام َكْي َ
ف يَ َشاء الَ إلَهَ إالَّ ُه َو الْ َعز ُيز احْلَك ُ ُ )2ه َو الَّذي يُ َ
ِ َّ ِ
ود النَّا ِر ين َك َفُرواْ لَن ُت ْغيِن َ َعْن ُه ْم أ َْم َواهُلُ ْم َوالَ أ َْوالَ ُد ُهم ِّم َن اللّ ِه َشْيئًا َوأُولَئِ َ
ك ُه ْم َوقُ ُ )3إ َّن الذ َ
( )10آل عمرانB
22
Madrasah Terjemah Al-Quran 2010/2011 Masjid Al-Khair
PELAJARAN 10
“Summa, Fa, Wa & Illah” (إال / و/ ف/ )ثم
1) “Summa”
Adalah huruf yang memberi makna “kemudian” ianya digunakan untuk
mendatangkan makna yang tersusun dalam waktu yang tidak sama. Contoh:
)1:(الشمس اها
َ ض َح
ُ س َوِ َّم
ْ ) َوالش1
ِِ ِ ُالزيت ِ ِّ ) و2
)1:(التين
َ *وطُو ِر سْيننْي
َ ْ َّ التنْي َو
ون َ
Salah satu cara untuk mengenali “wa” al-qasam ini adalah dengan melihat isim
yang dating selpasnya mestilah berbaris “kasrah”
b) “wa” al-ataf : huruf ini mesti diletakkan di pertengahan dua ayat, ianya
berfungsi sebagai penyambung dua ayat. Contohnya:
23