SEJARAH TINGKATAN DUA

BAB 1 KEDUDUKAN
STRATEGIK MENDORONG
PENGUASAAN BRITISH

Pengaruh British di Kedah

(Teks m/s: 4-6)

sebelum tahun 1791 Pulau

Pinang adalah sebahagian dari
wilayah Kedah

Kedah pula terletak di bawah

naungan Siam
terkenal sebagai sebuah
kuasa maritim
Syarikat Hindia Timur Inggeris
(SHTI) tertarik dengan
kegemilangan Kedah
terutamanya di Pulau Pinang
Sebab-Sebab SHTI Tertarik
dengan Kedah
a) Kedah Sebagai Pelabuhan
Persinggahan

kedudukan Kedah strategik di

laluan antara timur dan barat
banyak terdapat kemudahan
seperti bekalan air, bekalan
makanan dan tempatmembaiki kapal
pedagang singgah sebelum
belayar ke Canton, China
tempat berlindung sementara
menunggu peralihan angin
monsun
b) Kedah Sebagai Pusat
Pengumpulan Barang Dagangan

banyak barang dagangan

terdapat di Kedah yangdibawa dari negara luar
seperti China
teh dari China diperlukan oleh
SHTI
China perlukan emas, perak,
bijih timah dan lada hitam dariKepulauan Melayu
c) Kedah Sebagai PangkalanTentera

SHTI perlukan Pulau Pinang

sebagai pangkalan tenteranya
SHTI bersaing kuasa
perdagangan dengan Perancis
di India
Pulau Pinang dijadikan
pangkalan tentera untuk
mempertahankan India dari
serangan Perancis
Ancaman-Ancaman di Kedah

Kuala Kedah berkembang

sebagai pelabuhan entrepot diKepulauan Melayu
pemimpin mengamalkan
dasar buka pintu dalam
pentadbiran
Kuala Kedah maju sebagai
pusat perdagangan
antarabangsa
para pemimpin Kedah
menghadapi tentangan dan
ancaman dalam usaha
mengekalkan kedaulatan
Kedah dari Bugis, Siam dan
Burma
i)
Ancaman Bugis Dari
Selangor

akhir abad ke-18 keadaan

politik Kedah tidak stabil
kerana perebutan takhta
antara pembesar-pembesar
keadaan ini mengancam
kedaulatan Kedah
tahun 1770 Sultan
Muhammad Jiwa melantik
Tunku Abdullah sebagai Raja
Muda Kedah
kerabat diraja Kedah tidak
bersetuju kerana Tunku
Abdullah bukan anak gahara
kerabat diraja Kedah berpakat
dengan Bugis di Selangoruntuk menentang Sultan
Muhammad Jiwa
tentera Bugis pimpinan Raja
Haji menyerang dan menawanKuala Kedah dan Alor Setar
Sultan Kedah terpaksa
berundur ke Kangar
Sultan Muhammad Jiwa
dapatkan bantuan tentera dari
firma Jourdain Sullivan and de
Souza

tahun 1771 firma telah

menghantar Francis Light keKedah untuk berunding
perjanjian telah
ditandatangani yang
membenarkan firma berniagadi Kuala Kedah
firma dikehendaki membantu
Kedah dalam ketenteraan
Sultan Kedah membatalkan
perjanjian apabila firma tidak
membantu Kedah menyerangBugis di Selangor
(ii) Ancaman Siam
Kedah menghentikan
penghantaran bunga emas
kepada Siam semasa Siam
berperang dengan Burma
(1753-1781)
selepas perang tamat Siam
menjadi kuasa yang kuat dan
menuntut Kedah menghantar
bunga emas, wang dan
tenaga manusia
Kedah berasa terancam
Sultan Abdullah (1778-1797)
mendapatkan bantuan tentera
SHTI
Sultan Kedah menawarkan
Pulau Pinang sebagai hadiahsekiranya SHTI sanggup
1

melindungi Kedah dari

ancaman Siam

Francis Light sedar tentang

kepentingan Pulau Pinang
sebagai pelabuhan dan
pangkalan tentera
SHTI bersetuju untuk
membantu Kedah
Francis Light di Pulau Pinang
(Teks m/s: 7-9)

SHTI bersaing dengan Belanda

di semenanjung Tanah Melayu
SHTI bimbang dasar monopoli
Belanda menjejaskanperdagangan mereka
SHTI anggap tawaran Sultan
Abdullah yang membenarkan
mereka menduduki Pulau
Pinang sebagai pucuk dicita
ulam mendatang
Francis Light menandatangani
perjanjian secara peribadidengan Sultan Abdullah pada
tahun 1786 iaitu Perjanjian
Inggeris-Kedah
Sultan Abdullah
membenarkan Francis Light
menduduki Pulau Pinang
dengan syarat Francis Light
memberi bantuan tentera
apabila perlu
Pada 11 Ogos 1786 upacara
menaikkan bendera rasmi
British iaitu Union Jack
diadakan

nama Pulau Pinang ditukar

kepada Prince of Wales Island
oleh Francis Light

ibu negeri Pulau Pinang

dinamakan Georgetown iaitu
sempena nama Raja England
King George III
tahun 1787 sebanyak 42 buah
kapal berlabuh di Pulau
Pinang
tahun 1790 bilangan kapal
bertambah kepada 104 buah
bermulanya penjajahan British
di Tanah Melayu
Syarat Perjanjian Inggeris-Kedah
1786
SHTI bantu Kedah sekiranya
Kedah diserang musuh
SHTI tidak boleh melindungi
musuh Kedah
SHTI berjanji akan membayar
sebanyak 30 000 dolar
Sepanyol setahun kepadasultan sebagai pampasan
Pulau Pinang Diambil BritishSecara Rasmi

tahun 1786 Siam menakluk

Patani dan mengancam Kedah
Sultan Abdullah menuntut
SHTI memberi bantuan
tentera (seperti dalam
perjanjian 1786)
SHTI enggan membantu
dengan alasan SHTI tidak
terlibat dengan perjanjian
SHTI juga mahu menjaga
kepentingan perdagangan
dengan Siam
Sultan Abdullah mendesak
Francis Light meninggalkan
Pulau Pinang kerana tidak
menenpati janji
Francis Light enggan dan
menawarkan bayaran ganti
rugi tetapi ditolah oleh SultanAbdullah
Sultan Abdullah berasa marah
dan tertipu dengan tindakan
Francis Light
Tahun 1791 Sultan Abdullah
menyediakan angkatan laut diSeberang Perai untuk
menyerang dan mengambilsemula Pulau Pinang
Sultan Abdullah mendapat
bantuan dari Riau, Siak dan
Selangor
Francis Light minta bantuan
dari British menyerang kubu
Sultan Abdullah di Seberang
Perai
Sultan Abdullah tewas
Sultan Abdullah terpaksa
menandatangani PerjanjianPersahabatan dan Keamanan
Inggeris-Kedah pada 1 Mei
1791
kesan-kesan:
-SHTI menduduki Pulau Pinang
secara rasmi
-sebagai ganjaran SHTi
membayar 6000 dolar Sepanyolsetiap tahun kepada Sultan
Abdullah
-George Leith dilantik sebagai
Gabenor Pulau Pinang yang
pertama
SHTI Mengambil Seberang
Perai

(Teks m/s: 10-12)

2 sebab SHTI memerlukan

Seberang Perai;
i. Seberang Perai sebagai benteng
mempertahankan serangan
terhadap Pulau Pinang oleh
pihak musuh
ii. Seberang Perai subur dan sesuai
untuk pertanian bagi
menampung makanan di Pulau
Pinang
SHTI mengambil kesempatan
kerana Sultan Dziauddin
memerlukan bantuan tentera
bagi menghadapi ancaman
Siam
terpaksa menandatangani
Perjanjian Persahabatan dan
Perikatan dengan gabenor
Leith pada Jun 1800
kesan SHTI menduduki Pulau
Pinang dan menukar nama
kepada Province Wellesley
Syarat Perjanjian Persahabatan
dan Perikatan 1800

Sultan Kedah menyerahkan

Seberang Perai
SHTI membayar 10 000 dolar
Sepanyol setahun bagi PulauPinang dan Seberang Perai
SHTI tidak membantu Kedah
apabila Siam menyerang
Kedah pada November 1821
rakyat Kedah terpaksa
berjuang sendiri
Kedah tewas dan ditakluki
Siam
Jun 1826 Raja Siam Rama III
menandatangani perjanjian
dengan Henry Burney di
Bangkok iaitu Perjanjian
Burney 1826
Syarat Perjanjian Burney 1826

British mengiktiraf ketuanan

Siam terhadap Kedah
Sultan Kedah iaitu Sultan
Ahmad Tajuddin II tidak
dibenarkan tinggal di Kedah,
Pulau Pinang, Seberang Perai,
Perak, Selangor dan Burma
British tidak membantu sultan
Kedah menyerang Siam dan
jajahan takluknya
British akan menghantar balik
sultan Kedah yang berlindungdi Pulau Pinang ke Kedah dan
Kedah hendaklah membayarufti bunga emas kepada Siam
Siam mengiktiraf pendudukan
British di Pulau Pinang dan
Seberang Perai
Perluasan Kuasa British di
Singapura

(Teks m/s: 13-18)

Sebab-Sebab British Bertapak di
Singapura:
i.
SHTI gagal memajukan Pulau
Pinang
Pulau Pinang gagal mencapai
kemajuan
kedudukan Pulau Pinang jauh
ke utara Selat Melaka
menyebabkannya gagalbersaing sebagai pelabuhan di
Kepulauan Melayu
kebanyakan kapal dagang
berdagang di Betawi, Riau danLingga
ii.
Keinginan British mempunyai
pelabuhan strategik
perdagangan SHTI dengan
China semakin penting
barang dagangan China
seperti teh, sutera, kapas danbahan pencelup mendapat
pasaran lumayan di Eropah
SHTI memerlukan pelabuhan
strategik di selatan Selat
Melaka bertujuan untuk
menguasai laluan
2

perdagangan antara India dan

China

SHTI menguasai Melaka dan

Betawi semasa Perang
Napoleon (1793-1814)
selepas Perang Napoleon
tamat British terpaksamemulangkan Melaka dan
Betawi kepada Belanda
Belanda mengenakan cukai
yang tinggi dan memberi
layanan buruk kepada
pedagang British di Betawi
Stamford raffles ditugaskan
mencari pelabuhan baru
Raffles cuba membuka
pelabuhan di Palembang,
Acheh dan Riau tetapi gagal
hasrat British untuk
menyaingi pengaruh Belanda
tidak berhasil
iii.
Singapura sebagai pangkalanperdagangan yang strategik
merupakan sebahagian
wilayah Johor
kedudukannya strategik di
bahagian selatan
semenanjung Tanah Melayu
dapat mengawal laluan
perdagangan di Selat Melaka
dan Selat Sunda
Singapura sesuaisebagai
pelabuhan bebas dan
pangkalan British untuk
menyaingi Belanda di Betawi
Raffles mencadangkan kepada
SHTI supaya mendirikan
pangkalan baru di Singapura
Raffles yakin Singapura dapat
menyekat kuasa monopoli
Belanda di Kepulauan Melayu
Raffles menghadapi masalah
kerana Sultan Johor iaitu
Sultan Abdul Rahman berada
di bawah pengaruh Belanda
Cara-Cara Raffles (British)
Menguasai Singapura:

Raffles mendarat di Singapura

pada 12 Januari 1819
Pada 30 Januari 1819 Raffles
memaksa Temenggung AbdulRahman (Pemerintah
Singapura dan Tanah Besar
Johor) menandatangani
perjanjian yang membenarkanBritish membina loji di
Singapura
Temenggung Abdul Rahman
menandatanganinya kerana
bimbang diserang oleh British
Syarat Perjanjian 30 Januari 1819

SHTI boleh mendirikan loji di

Singapura
SHTI bersetuju melindungi
Temenggung Abdul Rahman
dari ancaman dalam dan luar
negeri
SHTI akan membayar
sebanyak 3000 dolar
Sepanyol setahun kepadaTemenggung Abdul Rahman
SHTI tidak membenarkan
Temenggung Abdul Rahman
membuat hubungan dengan
kuasa Barat lain
perjanjian antara Raffles dan
Temenggung Abdul Rahman
ini tidak sah kerana tidak
dipersetujui Sultan Johor iaitu
Sultan Abdul Rahman
Raffles merancang untuk
memperdayakan Sultan AbdulRahman dan Belanda
Raffles menggunakan helah
dengan menghidupkan
semula masalah pewarisantakhta yang berlaku tahun
1812
Raffles memperalatkan
Tengku Hussein yang kecewakerana tidak ditabal sebagai
Sultan Johor
Raffles berjaya memujuk
Temenggung Abdul Rahman
supaya menjemput Tengku
Hussein ke Singapura untuk
ditabal sebagai Sultan Johor
yang baru
pada 6 Februari 1819 Sultan
Hussein mengiktiraf perjanjian
awal antara TemenggungAbdul Rahman dengan Raffles
yang dibuat pada 30 Januari1819
SHTI mula bertapak secara
rasmi di Singapura
pertabalan Sultan Hussein
menyebabkan Johor
menpunyai dua prang sultan
iaitu Sultan Hussein di
Singapura (diperintah oleh
Temenggung Abdul Rahman)
dan Sultan Abdul Rahman di
Lingga
British melantik Residennya di
Singapura iaitu William
Farquhar (1819-1823) dan
John Crawford (1823-1826)
Kuasa British di SingapuraSecara Rasmi:
tahun 1819 British belum lagi
menguasai Singapura secara
rasmi
pada 7 Jun 1823 Raffles
menandatangani perjanjian
dengan Sultan Hussein dan
Temenggung Abdul Rahman
yang membolehkan SHTI
menguasai Singapura dan
pulau-pulau disekitarnya
pada 2 Ogos 1824 perjanjian
ditandatangani antara
Residen Singapura John
Crawford dengan Sultan
Hussein dan Temenggung
Abdul Rahman
kesannya Sultan Hussein
terpaksa menyerahkan
Singapura secara rasmi
kepada SHTI
Syarat Perjanjian 7 Jun 1823

Sultan Hussein terima

bayaran 1500 dolar Sepanyol
dan Temenggung Abdul
Rahman sebanyak 800 dolar
Sepanyol sebulan
Sultan Hussein dan
Temenggung Abdul Rahman
tidak berhak menerima atau
mengutip cukai dari tongkangCina
SHTI berkuasa di seluruh
pulau Singapura dan pulaupulau
berdekatan kecuali
a)
Hubungan Belanda-Inggeris
tegang
b)
British enggan menyerahkan
Singapura kepada Belanda
kerana potensi Singapura
sebagai pelabuhan bebas danpangkalan tentera British
c)
Satu perjanjianditandatangani iaitu Perjanjian
Inggeris-Belanda 1824
(Persetiaan London)
Syarat Perjanjian Inggeris-Belanda1824 (Persetiaan London)
· Belanda mengiktiraf
petempatan British di
Singapura
Belanda berjanji tidak akan membuka petempatan
Sultan Hussein dan
kawasan atau pulau kediaman
baru di Tanah Melayu
Temenggung Abdul Rahman

British menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda

dan Belanda menyerahkan Melaka kepada British
dikuatkuasakan
British berjanji tidak akan membuka petempatan
baru ke selatan Singapura

undang-undang British
Syarat Perjanjian 2 Ogos 1819

Sultan Hussein dan

Temenggung Abdul Rahman
menyerahkan Singapura
kepada SHTI buat selamalamanya
Sultan Hussein dan
Temenggung Abdul Rahman
hendaklah membenarkan
pedagang-pedagang bebas
berdagang di Johor dan
wilayah takluknya
Sultan Hussein dan
Temenggung Abdul Rahman
atau warisnya boleh menetapdi tanah milik baginda di
Singapura atau berpindah dariSingapura
SHTI mengarahkan
Temenggung Abdul Rahman
memindahkan pusat
pentadbiran dari Kuala SungaiSingapura ke Teluk Belanga
alasan SHTI ialah untuk
memajukan Singapura
SHTI mengambil tanah-tanah
di Kampung Gelam dan Teluk
Belanga
tahun 1866 pusat
pemerintahan Johor di Teluk
Belanga dipindahkan ke Johor
Bharu
Pertikaian Inggeris-Belandadan Perpecahan KepulauanMelayu(Teks m/s: 19-20)
Belanda tidak puas hati
dengan petempatan Raffles di
Singapura
alasan Belanda ialah
Singapura berada di bawah
lingkungan pengaruh Belandadan Singapura akan
menjejaskan perdaganganBelanda di Betawi
kesan pertikaian ialah;
Kesan Perjanjian Inggeris-
Belanda 1824

Kepulauan Melayu terbahagi

dua;
a)
British menguasai Tanah
Melayu dan Singapura di
Utara
b)
Belanda menguasai
Kepulauan Riau dan Lingga diSelatan

British dapat meluaskan

pengaruh di Tanah Melayu
tanpa gangguan kuasa-kuasaBarat lain
Melaka menjadi hak British
dan membolehkan British
menguasai laluan
perdagangan di Selat Melaka
Kerajaan Johor berpecah dua
iaitu;
a) Johor dan Singapura menjadi
hak British
b)
Kepulauan Riau dan Lingga
menjadi hak Belanda
Penubuhan Negeri-NegeriSelat NNS (Teks m/s: 21-13

tahun 1824 SHTI menguasai

Pulau Pinang, Melaka dan
Singapura
Pulau Pinang ditadbir oleh
Leftenan Gabenor
Singapura dan Melaka ditadbir
oleh Residen
tahun 1826 ketiga-tiganya
disatukan di bawah satu
pentadbiran iaitu NNS
tujuan adalah untuk
menyeragamkan pentadbirandan menjimatkan
perbelanjaan
ibu negeri NNS pertama ialah
Pulau Pinang
tahun 1832 ibu negeri NNS
dipindahkan dari Pulau Pinangke Singapura
3
alasannya kerana kedudukan
Singapura lebih strategik dan
menguntungkan
Pentadbiran di Negeri-
Negeri Selat

pentadbiran NNS diketuai oleh

Gabenor
Gabenor menerima arahan
daripada Gabenor Jeneral
British di India
Gabenor NNS dibantu oleh
Residen Konsuler bagi setiapnegeri di Pulau Pinang,
Singapura dan Melaka
semua dasar dan undangundang
NNS digubal oleh
Gabenor Jeneral British di
India
kesan-kesannya;
a)
Penduduk dan pedagang
tempatan tidak puas hati
kerana NNS ditadbir seperti
Tanah Jajahan India
b)
Saudagar-saudagar British di
NNS merayu dan mendesak
supaya dipindahkanpentadbiran ke London
c)
Pada 1 April 1867 NNS
diisytiharkan sebagai Tanah
jajahan British dan diletakkandi bawah Pejabat Tanah
Jajahan di London
d)
Majlis Perundangan
ditubuhkan bagi
membolehkan NNS
meluluskan undang-undang
sendiri
Sebab-Sebab PerpindahanPentadbiran NNS Dari
India Ke London (1867)

SHTI di India tidak mengambil

berat tentang kebajikan NNS
NNS membantah cadangan
menghapuskan taraf
pelabuhan bebas di Singapura
Kedatangan imigran Cina ke
NNS tidak terkawal kerana
kebanyakan mereka
menubuhkan kongsi gelap dan
melakukan kekacauan
Pengenalan Akta Mata Wang
1855 menyebabkan mata
wang Sepanyol diganti
dengan mata wang rupeeIndia ini merugikan
pedagang-pedagang kerana
nilai rupee rendah
Penduduk tempatan
membantah kerana NNS
dijadikan tempat buangan
banduan
Kesan PerpindahanPentadbiran NNS Ke
London

Tahun 1871 mata wang NNS

pertama telah dikeluarkan

SEJARAH TINGKATAN 2
BAB 2
KEKAYAAN HASIL BUMI
MENDORONG CAMPUR
TANGAN BRITISH
2.1 Dasar Campur Tangan
British di Negeri-NegeriMelayu NNM
(Teks m/s: 29-32)
Sebab-Sebab Dasar Campur
Tangan British di NNM
i. Kekayaan bumi NNM
hasil bumi seperti bijih timah,
emas, bijih besi dan arang
batu
kawasan utama bijih timah di
Larut dan Kinta (Perak), di
Sungai Pahang dan Sungai
Lembing (Pahang), di Lukut,
Kuala Lumpur , Ampang dan
Petaling (Selangor) dan di
Sungai Ujong, Negeri
Sembilan
kawasan utama emas ialah di
Ulu Tembeling, Pahang
ii. Revolusi Perindustrian
British memerlukan bijih
timah untuk perusahaanmengetin makanan
NNM perlu dikuasai untuk
bekalan bijih timah berterusan
NNM sebagai pasaran hasil
keluaran kilang
iii. Pembukaan Terusan Suez dan
Penciptaan Kapal Wap
Terusan Suez dibuka tahun
1869
terusan ini menghubungkan
Laut Merah dengan Laut
Mediterranean
ia memendekkan perjalanan
dari England (Eropah) ke
India, Asia Tenggara dan
China
penciptaan kapal wap
mempercepatkan perjalanandan dapat membawa muatan
lebih banyak
iv. Persaingan Kuasa Eropah Lain
abad ke-19 berlaku
persaingan kuasa
British di India bimbang
dengan kuasa Eropah lain di
Asia Tenggara
British tidak akan membiarkan
kepentingannya di NNM
diancam oleh kuasa Barat lain
seperti Belanda di Hindia
Timur (Indonesia), Perancis di
IndoChina dan Sepanyol di
Filipina
4

v.
Perubahan Dasar British di
London
tahun 1873 Parti Konservatif
menguasai kerajaan British diLondon
Parti Liberal kalah
pertukaran kerajaan
menyebabkan dasar tidak
campur tangan kepada dasar
campur tangan di NNM
vi. Desakan Pedagang di NNM
keadaan huru-hara berlaku di
NNM
antara sebab-sebabnya ialah
pertelingkahan antara
pembesar dan pergaduhan
kongsi gelap Cina
keadaan ini memberi kesan
kepada pedagang-pedagang
di NNS kerana mereka
mengalami kerugian
akibatnya pedagang
mendesak British campur
tangan dan melindungi
kepentingan pelaburan
mereka di NNM
tahun 1873 seramai 243
pedagang NNS menulis surat
kepada Lord Kimberly iaitu
Setiausaha Tanah Jajahan
British mendesak British
campur tangan
Hubungan Antara NNSDengan NNM

NNS sebagai pelabuhan

entrepot
NNS mengendalikan
perdagangan bagi NNM
Pedagang-pedagang NNS
melabur modal dalam
perlombongan bijih timah di
Larut, Sungai Ujong, Lukut
dan Klang
2.2 Keadan di Perak,
Selangor, Negeri Sembilandan Pahang Memberi
Peluang Campur TanganBritish (Teks m/s: 33)

kurun ke-19 keadaan di NNM

pantai barat huru-hara dan
tidak stabil
antaranya Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Pahang
i. Keadaan di Perak
politik tidak stabil
sebab-sebab;
a)
Pergaduhan antara kongsigelap Cina Ghee Hin dan HaiSan

buruh Cina dibawa masuk

secara beramai-ramai padatahun 1848 oleh Long Jaafar
ke daerah Larut (Kelian Pauhdan Kelian Bharu)
tujuan untuk memajukan
lombong bijih timah di Larut
berlaku pergaduhan di Larut
yang mencetuskan Perang
Larut
keadaan menjejaskan
perusahaan bijih timah
Ngah Ibrahim iaitu Menteri
Larut melantik Kapten Speedy(Timbalan Pesuruhjaya Polis
NNS) membantu menamatkankekacauan di Larut
b)
Perebutan takhta di kalangankerabat diraja

berlaku akibat sistem

pewarisan takhta tidak
dipatuhi sepenuhnya
mengikut sistem, seseorang
anak raja perlu memegang
tiga jawatan iaitu Raja Di Hilir,
Raja Bendahara dan Raja
Muda sebelum berhak ditabal
menjadi sultan
tahun 1871 Sultan Ali
mangkat dan pembesarpembesar
Perak melantik Raja
Ismail (Raja Bendahara ketikaitu) sebagai sultan Perak yang
baru
pelantikan itu ditentang oleh
Raja Abdullah (Raja Muda
ketika itu) dan Raja Yusuf
(Raja Di Hilir ketika itu)
Raja Abdullah sepatutnya
mewarisi takhta
pada upacara pemakaman
Sultan Ali di Sayong RajaAbdullah tidak hadir walaupun
dijemput
Raja Yusuf diketepikan kerana
tidak disukai oleh pembesarpembesar
Perak
tentangan kuat Raja Abdullag
disokong penuh pembesarpembesar
di hilir Perak sepertiDato Maharaja Lela dan Dato
Sagor
kuasa Sultan Ismail hanya
terbatas di hulu Perak sahaja
Raja Abdullah terus berkuasa
di hilir Perak
keadaan ini menyebabkan
perpecahan dan menggugat
keamanan di Perak
Raja Abdullah meminta
bantuan British untuk
mengiktiraf beliau sebagai
sultan
permintaan Raja Abdullah
diterima penuh minat oleh
Andrew Clarke (Gabenor NNS)
yang membuka peluangBritish untuk menguasai Perak
Langkah-langkahMenamatkan Kekacauan:

Andrew Clarke memanggil

pembesar-pembesar Melayu
dan pemimpin kongsi gelap
Cina berunding di Pulau
Pangkor

antara pembesar yang hadir

ialah Raja Abdullah, Ngah
Ibrahim dan Dato Sagor
Sultan Ismail tidak hadir
kerana lewat menerima surat
jemputan
antara pemimpin kongsi gelap
yang hadir ialah Kapitan Ah
Kwee (Ketua Kumpulan Hai
San)
hasil rundingan membawa
kepada termeterainya
Perjanjian Pangkor pada 30
Januari 1874
perjanjian ditandatangani atas
kapal british iaitu H.M.S. Pluto
Syarat-Syarat Perjanjian Pangkor1874:

Raja Abdullah diiktiraf

sebagau sultan Perak
Raja Ismail diakui sebagai
Raja Muda
sultan menerima seorang
Residen British sebagai
penasihat dalam semua
perkara kecuali hal-hal agama
Islam dan adapt istiadat
Melayu
Residen berkuasa penuh ke
atas pungutan cukai di Perak
Residen, Penolong Residen,
Sultan dan pembesar dibayar
gaji daripada pungutan hasil
mahsul Perak
Ngah Ibrahim kekal sebagai
Menteri Larut dan menerima
seorang Penolong Residen
Menteri Larut
bertanggungjawab membiayaisegala usaha mengembalikan
keamanan di Perak
Kesan Perjanjian Pangkor KeAtas Perak:

tanda bermulanya kuasa

British secara langsung dalampentadbiran dan ekonomi
Perak
ii. Keadaan di Selangor
tahun 1857 Sultan Abdul
Samad yang berkuasa di
daerah Langat ditabal menjadi
sultan Selangor
daerah Klang dikuasai Raja
Sulaiman
apabila Raja Sulaiman
mangkat, Klang dikuasai pulaoleh Raja Abdullah
timbul rasa tidak puas hati
oleh Raja Mahadi (putera Raja
Sulaiman)
Raja Abdullah berjaya
memajukan perlombonganbijih timah di daerah Klang
buruh-buruh Cina dibawa
masuk bekerja di lombonglombong
5

lombong-lombong bijih timah

dibuka di Kuala Lumpur dan
Ampang
tahun 1860 daerah Klang
berkembang maju sebagai
pusat bijih timah
Klang dijadikan ibu negeri
Selangor sebelum
dipindahkan ke Kuala Lumpurpada tahun 1880
kekayaan Klang menjadi
rebutan dan perbalahan
antaranya oleh Raja Mahadi
perbalahan antara mereka
mencetuskan perang saudara
Perang Klang
perang audara merebak ke
daerah-daerah lain di
Selangor
keadaan bertambah buruk
apabila pelombongpelombong
Cina terlibat sama
tahun 1866 Raja Mahadi
menyerang Raja Abdullah di
Klang
kegiatan perdagangan
Selangor terjejas
Langkah-Langkah Ke Arah
Menamatkan PerangKlang:

Sultan Abdul Samad (18571898)

melantik Tengku Kudin
untuk menamatkan Perang
Klang
Tengku Kudin (nama sebenar
Tengku Dhiauddin) ialah
putera diraja Kedah, menantuSultan Abdul Samad dan wakil
sultan untuk mentadbir dan
memajukan Selangor (1868)
Tengku Kudin tidak diterima
pembesar-pembesar Selangor
termasuk Raja Mahadi keranabeliau bukan anak negeri
Selangor
Tengku Kudin meminta
bantuan British
British mendesak Sultan Abdul
Samad menerima Residen
British tetapi gagal
British terus berusaha
mencari alasan untuk
menempatkan residennya di
Selangor
tahun 1873 sebuah kapal
dagang British dirompak di
Langat
1874 rumah api British di
Tanjung Rachado (sekarang
Tanjung Tuan, NegeriSembilan) telah diserang
kapal perang British iaitu
H.M.S. Rinaldo membedil
Kuala Selangor
British membantu Tengku
Kudin menewaskan Raja
Mahadi dan menamatkan
Perang Klang
British mendesak Sultan Abdul
Samad meletakkan Selangor
di bawah naungannya
tahun 1874 J.G. Davidson
dilantik sebagai Residen
Selangor yang pertama
Penolong Residennya ialah
Frank Swettenham
iii. Keadaan di Sungai Ujong
Sungai Ujong kaya dengan
bijih timah
tahun 1872, Dato Kelana
Syed Abdul Rahman menjadi
pemerintah Sungai Ujong
seorang lagi pembesar yang
berpengaruh di Sungai Ujongialah Dato Bandar Kulop
Tunggal
kedua-duanya saling
bersengketa
sebab-sebab mereka
bersengketa ialah;
i.
Kedua-duanyaberebutkan Sungai Linggi
yang merupakan jalanperhubungan utama ke
pelabuhan Melaka
ii.
Pungutan cukai ke atas
pedagang yang melalui
sungai ini sangat lumayan
Dato Kelana berasa
kedudukannya tidak terjaminkerana Dato Bandar disokong
kuat penduduk tempatan danpelombong-pelombong Cina
daerah Sungai Ujong
Dato Kelana meminta
bantuan British
tahun 1874 Dato Kelana
menandatangani perjanjian
menerima perlindungan
British
syarat-syarat perjanjian ialah;
i.
Dato Kelana diiktiraf
pemerintah daerah
Sungai Ujong
ii.
British berkuasa penuh
mengutip cukai di SungaiLinggi
iii.
Residen British pertama
yang ditempatkan di
Sungai Ujong ialah
P.J.Murray
Dato Bandar tidak mengiktiraf
perjanjian dan menentang
tindakan British mengutip cukaidi Linggi
British memberi
bantuan tentera
kepada Dato Kelana untuk
menewaskan Dato Bandar

Dato Bandar dibuang negeri

ke Singapura
British menguasai daerahdaerah
lain seperti Rembau,
Jelebu dan Sri Menenati
British menempatkan pegawai
Majistret dan Pemungut Hasildi setiap daerah, antaranya
tahun 1883 di Rembau, 1886
di Jelebu dan 1889 di Sri
Menanti

tahun 1895 semua daerah

disatukan dan membentuk
persekutuan yang dipanggil
Negeri Sembilan
Tunku Muhammad Ibni
Yamtuan Antah (Yamtuan Sri
Menanti) ditabal sebagai YangDipertuan Besar Negeri
Sembilan yang pertama
Tahun 1895 Residen British
ditempatkan di NegeriSembilan iaitu Martin Lister
Negeri Sembilan secara sah
menjadi negeri naungan
British
iv. Keadaan di Pahang
Pahang tidak sekaya seperti
Negeri-Negeri Melayu yanglain
British mahu menguasai
Pahang bagi menghalang
kuasa Eropah lain bertapak diNegeri-Negeri Melayu
kurun ke-19 Asia Tenggara
menjadi tempat kuasa
Perancis, Rusia dan Jerman
mencari tanah jajahan
Sultan Ahmad berusaha
mengekalkan kedaulatan
Pahang dari dijajah British
seperti yang berlaku di Perak,
Selangor dan Negeri Sembilan
Sultan Ahmad mencontohi
tindakan Sultan Abu baker
dari Johor untuk
membangunkan Pahang bagi
menyekat pengaruh British
Sultan Ahmad membawa
masuk pelabur-pelabur Eropahuntuk memajukan Pahang
syarikat-syarikat Eropah
mengusahakan lombong emas
dan bijih timah di Pahang
contoh;
i.
Pahang Corporation Ltd
(Sungai Lembing)
ii.
Malay Peninsular
(Pahang)
iii.
Prospecting Co. (Selising)
iv.
Penjom & Sg. Dua
Semantan Co. (Penjom)
tindakan
Sultan Ahmad tidak
disenangi British kerana
menjejaskan kepentingan
mereka di Negeri-Negeri Melayu
Perluasan Kuasa British di
Pahang

tahun 1886, Frank

Swettenham dan Frederick
Weld Gabenor Negeri-Negeri
Selat memujuk Sultan Ahmadmenerima Residen british
tetapi gagal
tahun 1887 British
mendapatkan bantuan Sultan
Abu Bakar di Johor untuk
memujuk Sultan Ahmad
menerima pengaruh British

Hugh Clifford dilantik sebagai

wakil British di Pahang
British masih tidak puas hati
kerana wakil British berkuasa
terhad
tahun 1888 seoreang
warganegara British
berbangsa Cina iaitu Go Hui
ditemui mati berhampiranistana Sultan Ahmad
British menggunakan peluang
ini mendesak Sultan Ahmad
menerima Residen British atas
alasan Sultan Ahmad tidak
mampu mewujudkankeamanan di Pahang
akhirnya Sultan Ahmad
terpaksa menerima J.P.Rodger
sebagai Residen British
penerimaan ini sebagai tanda
berakhirnya kedaulatan
Pahang
British mula campur tangan
secara langsung dalam
pentadbiran Pahang
Residen Menggugat Kuasa
Sultan dan Pembesar (Teks
m/s: 44)

campur tangan British di

Negeri-Negeri Melayu
membawa kepada pengenalanSistem Residen
antaranya;
i.
Perak (J.W.W. Birch)
ii.
Selangor ( J.G. Davidson)
iii.
Negeri Sembilan (Martin
Lister)
iv.
Pahang (J.P. Rodger)
ia menandakan negeri-negeri
ini diletakkan sebagai negeri
naungan British
keadaan ini menggugat kuasa
sultan dan pembesar
Sebab-Sebab Sistem Residen
Menggugat Kuasa Sultandan Pembesar

Residen menjalankan semua

urusan pentadbiran negeri
Residen memaksa sultan
menerima nasihat dalam
semua perkara pentadbiran(kecuali hal-hal agama Islam
dan adat istiadat Melayu)
nasihat Residen mesti
dipatuhi dan dilaksanakan
Residen mengambil alih kuasa
dan hak memungut cukai
(oleh pegawai British iaitu
Pegawai Majistret dan
Pemungut Hasil)
Residen menghapuskan
amalan perhambaan yang
melampaui bidang kuasa
mereka (perhambaan
amalan adapt turun-temurun
pembesar Melayu)
6
2.4 Pengukuhan KuasaBritish Melalui
Pembentukan Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu(NNMB)
Teks m/s: 45-46
Faktor-Faktor Pembentukan
NNMB (1896):
(i) Kelemahan Pelaksanaan
Sistem Residen
· Residen tidak diberikan
panduan jelasmenjalankan tugas
untuk
· Residen menjadi terlalu
berkuasa
· Pentadbiran setiap negeri
tidak seragam kerana
mempunyai undang-undang
sendiri

Gabenor Negeri-Negeri Selat

di Singapura gagal mengawal
kuasa Residen
(ii)
Krisis Kewangan Pahang
perbelanjaan negeri
meningkat kerana Pahangterpaksa menanggung banyak
hutang akibat kebangkitanrakyat menentang British
jika pahang digabungkan
dengan negeri-negeri kaya
seperti Perak dan Selangormasalah dapat diringankan
(iii)
PerkongsianPerkhidmatan Pakar
menjimatkan bayaran
perkhidmatan pakar seperti
jurutera, juru ukur dan doktor
(iv)
Sistem Perhubungan
sistem perhubungan seperti
jalan raya dan landasan
keretapi antara Negeri-Negeri
Melayu dapat dimajukan
(v)
Faktor Keselamatan
mengukuhkan kekuatan dan
pertahanan ketenteraan
Langkah-Langkah Ke ArahPenubuhan Negeri-NegeriMelayu Bersekutu:

Perjanjian Persekutuan
ditandatangani pada 12 Jun
1895
NNMB atau Persekutuan 1896
terdiri daripada Perak,
Selangor, Negeri Sembilan
dan Pahang telah disatukan
pada 1 Julai 1896
pusat pentadbiran
Persekutuan terletak di Kuala
Lumpur
pentadbiran kerajaan
Persekutuan dibahagikan
kepada dua iaitu Kerajaan
Pusat dan Kerajaan Negeri
diketuai oleh Residen Jeneral
pertama Frank Swettenham
(1896-1900)
Syarat-Syarat PerjanjianPersekutuan 12 Jun 1895:

Raja-Raja Melayu bersetuju

menggabungkan negeri
mereka menjadi sebuah
persekutuan yang akan
dikenali sebagai NNMB
Raja-Raja bersetuju menerima
seorang pegawai British
sebagai Residen Jeneral
Raja-Raja bersetuju mengikut
nasihat Residen Jeneral dalam
semua perkara kecuali yangberkaitan dengan agama
Islam dan adapt istiadat
Melayu
Raja-Raja Bersetuju
membantu negeri-negeri yang
memerlukan bantuan
mengikut nasihat kerajaan
British
Residen Jeneral
bertanggungjawab kepada
Gabenor Negeri-negeri Selat
yang juga menjadiPesuruhjaya Tinggi NNMB
Struktur Pentadbiran Persekutuan
1896 (NNMB)
Pesuruhjaya Tinggi British
(Gabenor NNS di Singapura)
.
Residen Jeneral
(berpusat di Kuala Lumpur- tinggaldi Carcosa tahun 1898)
.
Residen
Perak Selangor N9 Pahang

2.5 Pembentukan
Persekutuan Mencabar
Kewibawaan Sultan

(Teks m/s: 47-48)

Kesan-Kesan Pembentukan
Persekutuan 1896

Residen Jeneral berkuasa

dalam pentadbiran, kewangandan cukai eksport

kerajaan pusat menubuhkan

jabatan-jabatan yang diketuai
pegawai-pegawai British
seperti Jabatan Kehakiman,
Jabatan Kewangan, Jabatan
Perhubungan dan
Perkhidmatan Awam
penglibatan orang-orang
Melayu adalah terhad
sultan dikehendaki menurut
nasihat Residen Jeneral dalam
7

semua hal (kecuali hal

berkaitan agama Islam dan
adat Melayu)

kuasa sultan dan Majlis

Mesyuarat Negeri diambil aliholeh Residen Jeneral
Kesan-Kesan Kuasa Sultan
Dikurangkan

sultan-sultan NNMB tidak puas

hati
tahun 1897 British bersetuju
menubuhkan DURBAR iaitu
Persidangan Raja-Raja Melayu
bagi mengatasi masalah
ahli-ahli Durbar ialah;
i.
Pesuruhjaya Tinggi
ii.
Raja-Raja Melayu
iii.
Residen Jeneral
iv.
4 orang Residen (Perak,
Selangor, Negeri
Sembilan, Pahang)
Durbar pertama diadakan
pada 1897 di Kuala Kangsar,
Perak
Durbar kedua didakan pada
tahun 1903 di Kuala Lumpur
Persidangan DURBAR II (1903) diKuala Lumpur

Sultan Perak iaitu Sultan Idris

(1887-1916) mendesak British
tentang;
i.
Pemusatan kuasa di
tangan Residen Jeneral
ii.
Mendesak kuasa Raja-
Raja Melayu dikembalikan
iii.
Mendesak bilangan
pegawai Melayu dalam
perkhidmatan kerajaanditambah dan dilantik ke
jawatan lebih tinggi
iv.
Mendesak Bahasa Melayu
diiktiraf menjadi bahasa
rasmi
kesan-kesan desakan;
i.
British menggantikan
Durbar dengan MajlisMesyuarat Persekutuan
1909
ii.
Jawatan Residen Jeneral
digantikan dengan Ketua
Setiausaha
iii.
British bersetujumenyerahkan semula
kuasa mentadbir kepadaMajlis Mesyuarat Negeri
iv.
Tahun 1903-1909
Pesuruhjaya Tinggi NNMB
ialah Frank Swettenham
SEJARAH TINGKATAN DUA
BAB 3 NEGERI-NEGERI
MELAYU UTARA (NNMU)
DAN JOHOR BENTENG
KESELAMATAN BRITISH
3.1 NNMU Penampan
Keselamatan British di
Tanah Melayu
(Teks m/s: 55-57

akhir abad ke-19 muncul

Zaman Imperialis Baru
kuasa-kuasa Barat seperti
Perancis, Jerman, Amerika
Syarikat dan Rusia bersaing
untuk mendapatkan bahan
mentah dan tanah jajahan
negara-negara di Asia
Tenggara seperti Tanah
Melayu dan Siam menjadi
rebutan
British berasa bimbang dan
tercabar
kebimbangan ini mendorong
British meluaskan pengaruh
ke NNMU
Peluasan Kuasa YangMembimbangkan British
i.
Perancis
-ingin meluaskan kuasa ke
Lembah Menam Chao Phraya
-merancang membina terusan diSegenting Kra yang akan
mengancam kedudukan dan
perdagangan di Singapura
ii.
Jerman
berusaha mendapatkan Pulau
Langkawi daripada Siam
iii.
Amerika Syarikat
ingin bertapak di Terengganu
iv.
Rusia
berhasrat membuka petempatan
di Ujung Salang
Cara British MenghalangPengaruh Eropah di TanahMelayu
i.
British MenandatanganiPerjanjian Sulit 6 April DenganSiam
tujuan menghalang Siam
menyerah dan membenarkan
mana-mana kuasa lain
bertapak di Siam
syarat-syarat perjanjian;
Siam tidak akan menyerahkan
Kedah, Kelantan, Terengganu
dan Perlis kepada mana-manakuasa lain tanpa izin British
British mengakui hak Siam ke
atas negeri-negeri tersebut
British akan membantu Siam
jika diserang musuh
kesan perjanjian;
gagal menghalang sultan
setiap negeri dari menjalinkanhubungan dengan kuasakuasa
lain
contoh: -tahun 1897 Sultan
Kelantan memberi konsesi
tanah seluas 776 996 hektar
kepada Duff DevelopmentCompany untuk melombong
emas

Sultan Terengganu menerima

permohonan Amerika Syarikatuntuk membuka petempatan
di Pulau Redang
ii.
Menandatangani Perisytiharan
Rritish-Siam 1902
tujuan untuk menghalang
perluasan kuasa Barat lain
syarat-syarat perjanjian;
British mengiktiraf NNMU
dibawah naungan Siam
rakyat British dilantik oleh
kerajaan Siam sebagai
penasihat sultan iaitu
Kelantan (W.A. Graham),
Kedah ( Meadowe Frost) dan
Perlis (H.E. Duke)
Kelantan dan Terengganu
tidak dibenarkan memberi
konsesi kepada kuasa asing
kesan-kesan perjanjian;
British berjaya mengukuhkan
pengaruh di NNMU
iii.
Menandatangani PerjanjianBangkok 1909 (British-Siam)
tujuan untuk British terus
menghalang kuasa Barat lain
syarat-syarat perjanjian;
Siam menyerahkan Kedah,
Perlis, Kelantan dan
Terengganu kepada British
Siam tidak akan menyewakan
mana-mana wilayahnya tanpa
kebenaran British
British menyerahkan Hak
Wilayah Asingan kepada Siam
kesan-kesan perjanjian;
NNMU diserahkan kepada
British
Raja-Raja Melayu tidak dibawa
berunding dan terpaksa akurdengan keputusan perjanjian
Penasihat British
Mengancam Kedaulatan
Negeri-Negeri Melayu
Utara

(Teks m/s: 58-62)

(i) Penasihat British di Kedah
Sultan Abdul Hamid Halim
Shah tidak mengiktiraf
Perjanjian Bangkok 1909
Baginda enggan menerima
penasihat British
tahun 1910 British tetap
melantik penasihat British
iaitu George Maxwell
George Maxwell
mengukuhkan kuasa dengan
melaksanakan pentadbiran
Barat di Kedah
tindakan George Maxwell itu
menimbulkan konflik dengan
anggota majlis Mesyuarat
Negeri pimpinan Tunku
Mahmud
berlaku percanggahan
pentadbiran di Kedah antara
Tunku Mahmud dengan
George Maxwell
Tunku Mahmud berjaya
mengekalkan identiti Kedah
melalui tindakan mahkamah
Tunku Mahmud menentang
tindakan George Maxwell
mengibarkan bendera Union
Jack dikediamannya
Usaha-Usaha Tunku Mahmud
Mengekalkan Identiti
Kedah

menggunakan Bahasa Melayu

dalam surat rasmi dan
perundangan
surat rasmi tidak perlu ditapis
penggunaan kalendar Hijrah
cuti umum pada hari Jumaat
melantik orang Melayu dalam
pentadbiran Kedah
Usaha-Usaha George
Maxwell Menerapkan
Pengaruh barat Dalam
Pentadbiran Kedah

menggunakan bahasa
Inggeris dalam surat rasmi
dan perundangan
surat rasmi ditapis oleh
Penasihat British
menggunakan kalendar
Masehi
cuti umum pada hari Ahad
pelantikan pegawai British
dalam pentabiran Kedah
(ii) Penasihat British di Perlis
Raja Syed Alwi membantah
tindakan Siam menyerahkan
Perlis kepada British
Baginda enggan menerima
Penasihat British
British tidak peduli (degil)
Kapten Meadowe Frost dilantik
sebagai Penaihat British
cara untuk mengukuhkan
kuasa di Perlis;
i.
Menggubal undangundang
ii.
Memperkenalkan jabatanjabatan
baru seperti
Jabatan Hasil dan Cukai,
Mahkamah Tinggi dan
Mahkamah Kadi
iii.
Menguasai Jabatan
Kewangan sebagai
strategi menguasai
pentadbiran Perlis
(iii)
Penasihat British di
Kelantan
tahun 1910 Sultan
Muhammad IV terpaksamenandatangani perjanjian
dengan British
tujuan untuk menempatkan
Penasihat British di Kelantan
8
J.S. Mason dilantik sebagai
Penasihat British
perubahan-perubahan yang
berlaku ialah;
-tahun 1915 kuasa mentadbir
jajahan diambil alih oleh
pegawai-pegawai British
-
British menguasai jabatanjabatan
baru seperti MahkamahTinggi, Jabatan Polis dan Pejabat
Tanah

kesan-kesan;
-
pentadbiran Kelantan dikuasai
sepenuhnya oleh British
(iv)
Penasihat British di
Terengganu
Sultan Zainal Abidin II tidak
mengiktiraf Perjanjian
Bangkok
Baginda menolak pelantikan
Penasihat British
Sultan Zainal Abidin II
menemui Pesuruhjaya Tinggi
British di Singapura untuk
membuat bantahan
tahun 1910 British tetap
melantik W.L. Conlay sebagaiwakil British
bidang kuasa terhad dalam
menguruskan hal ehwal luar
Terengganu sahaja
tahun 1911 Sultan Zainal
Abidin II menggubal
perlembagaan Undang-
Undang Tubuh Kerajaan
Terengganu
tujuan adalah untuk
memelihara kedaulatan dan
kemerdekaan Terengganu
tahun 1918 Sultan
Muhammad II memerintah
Terengganu
tahun 1919 British mendesak
supaya menandatangani
perjanjian di Singapura
British melantik J.L.
Humphreys sebagai Penasihat
British
Sultan Muhammad II turun
takhta kerana enggan tundukkepada tekanan British
British menguasai kesemua
jabatan penting kerajaan
Terengganu seperti Jabatan
Kastam, Jabatan Perubatan,
Jabatan Kerja raya dan
Jabatan Tanah dan Galian
Sebahagian KandunganUndang-Undang TubuhKerajaan Terengganu
( Ittiqan ilmuluk bi ta dililsuluk)

sultan tidak boleh

menyerahkan Terengganu
kepada mana-mana kuasa
asing
mustahak ke atas raja
bermesyuarat
hak Raja dan Menteri Besar
dalam memilih Jemaah
Menteri
3.3 Pemodenan Johor
Melambatkan CampurTangan British
(Teks m/s: 63-70)

Johor adalah negeri Melayu

terakhir menerima Penasihat
British
Johor mengamalkan dasar
persahabatan dengan British
Johor berjaya mengekalkan
kedaulatan hingga tahun 1914
Sebab-sebab;
a.
Kebijaksanaan pemerintah
b.
Pengenalan sistem birokrasi
moden
c.
Kestabilan dan kemakmuran
ekonomi
antara pemimpin-pemimpin
Johor yang berwibwa ialah;
i.
Temenggung Daeng
Ibrahim (1825-1826)
ii.
Sultan Abu Bakar (18621895)
Temenggung Daeng Ibrahim(1825-1862)

tahun 1825 Temenggung

Abdul Rahman mangkat dan
digantikan puteranya Daeng
Ibrahim sebagai Temenggung
Johor
berkhidmat di bawah Sultan
Hussein dan Sultan Ali
tahun 1855 satu Perjanjian
Persahabatan ditandatangani
antara Temenggung DaengIbrahim dengan Sultan Ali
Temenggung Daeng Ibrahim
diberi kuasa menjadi
pemerintah Johor kecuali di
wilayah Kesang (di bawah
Sultan Ali)
antara kewibawaan
Temenggung Daeng Ibrahim
ialah;
-menjalankan pentadbiran dengancekap
-mengasaskan pusat pentadbiranbaru di Tanjung Puteri
-
memajukan ekonomi Johor
dengan cara menggalakkan
kemasukan orang Cina dari
Singapura untuk mengusahakan
lading lada hitam melalui SistemKangcu
Syarat-Syarat PersetiaanAntara Temenggung daengIbrahim Dengan Sultan Ali
(Mac 1855)

Sultan Ali diiktiraf sebagai

Sultan Johor tetapi gelaran itutidak boleh diwariskan kepada
keturunan baginda
Kawasan pemerintahan Sultan
Ali di wilayah Kesang
Sistem Kangcu

diperkenalkan oleh
Temenggung Daeng Ibrahim
tahun 1833
kangcu asalnya daripada
perkataan Cina iaitu Tuan
Sungai
Sistem Kangcu melibatkan;
a.
Orang Cina diberi Surat
Kebenaran iaitu Surat Sungai
untuk menetap dan
mengusahakan pertanian di
tebing sungai
b.
Kawasan lading
dikenalisebagai Kangkar atauKaki Sungai
c.
Setiap kangkar diketuai oleh
seorang kangcu yang
memerintah dan memungut
cukai
d.
Tanaman adalah seperti lada
hitam dan gambir
e.
Hasil tanaman dikenakan
cukai (sumber pendapatan
kerajaan Johor)
Sultan Abu Bakar : BapaPemodenan Johor (18621895)

tahun 1862 naik takhta Johor

selepas kemangkatan
ayahandanya
diberi gelaran Datuk
Temenggung Abu Bakar Seri
Maharaja Johor
sering ke England untuk
mempelajari cara pentadbiran
terbaik bagi membangunkan
Johor
tahun 1868, Ratu Great Britain
mengurniakan gelaranMaharaja Johor kepada Sultan
Abu Bakar
tahun 1885, satu Perjanjian
Persahabatan ditandatanganiantara Johor dengan British
persetujuan dicapai tentang;
i.
Johor diiktiraf negeri
bebas dan berdaulat
ii.
Maharaja Abu Bakar
diiktiraf Sultan Johor
(setelah Sultan Ali dari
keturunan Bendahara
mangkat tahun 1877)
iii.
Kedudukan Sultan Johor
lebih tinggi daripada
Pesuruhjaya Tinggi di
Singapura
iv.
Sultan Abu Bakar boleh
berhubung terus dengan
kerajaan British di London
tanpa melalui
Pesuruhjaya Tinggi
kesan-kesan persetujuan;
a.
Sultan Abu Bakar berjayamenyekat kuasa British
terhadap Johor
b.
Sultan Abu Bakar menerima
seorang Konsul British
bukannya Penasihat British
9
Usaha-Usaha Pemodenan
oleh Sultan Abu Bakar
(a)
Memodenkan pentadbiran
Johor dengan mengadakanmahkamah, perkhidmatan pos
dan jabatan Kerja Raya
(b) Menjaga
kebajikan rakyat
dengan membina sekolah,
hospital dan jalan raya
(c)
Menjaga keamanan negeridengan menubuhkan pasukan
polis dan tentera
(d) Memantapkan
ekonomi Johor
dengan cara meneruskan
Sistem Kangcu dan menjadi
pengeksport lada hitam dan
gambir terbesar dunia
(e) Mengisytiharkan
Undang-
Undang Tubuh Kerajaan Johor
tahun 1895 yang merupakan
perlembagaan bertulis
pertama dan menjadi asas
kepada pembentukan institusi
Raja Berperlembagaan
Kandungan Undang-UndangTubuh Kerajaan Johor
(a)
Sultan tidak boleh
menyerahkan Johor kepada
kuasa asing
(b)
Ditubuhkan Majlis Mesyuarat
Menteri dan Majlis MesyuaratNegeri
(c)
Anggota Majlis MesyuaratMenteri dilantik daripada
orang Melayu dan
bertanggungjawab menasihati
sultan dalam pentadbiran
(d)
Ahli Majlis Mesyuarat Negeri
terdiri daripada rakyat Johor
yang berperanan menggubal
undang-undang
Kesan-Kesan KebijaksanaanSultan Abu Bakar
(a)
Digelar Bapa Pemodenan
Johor kerana membawa
banyak perubahan dalam
pentadbiran dan
pembangunan Johor
(b)
British tidak dapat menggugatkemerdekaan Johor
(c)
Johor aman dan makmur
(d)
Ketokohan Sultan Abu Bakar
dihormati pemerintah British
Pemimpin Johor Yang
Berwibawa

pembangunan dan
pemodenan Johor akibat
persepakatan antara sultan
dan pembesar
kepintaran dalam pentadbiran
menyebabkan British tidak
mempunyai alas an untuk
campur tangan
antara pemimpin terkemuka
Johor ialah;
i.
Dato Abdul Rahman bin
Andak
ii.
Dato Jaafar bin
Muhammad
iii.
Dato Muhammad Salleh
bin Perang
iv.
Dato Muhammad Ibrahim
Munsyi
Dato Jaafar bin Muhammad

Merupakan Setiausaha
kerajaan Johor pertama (1868)
Menteri Besar Johor pertama
(1882-1919)
Digelar Datuk Bentara
Beliau mewajibkan semua
pegawai British di Johor.
memakai pakaian rasmi Johor

Bendera Union Jack iaitu

bendera rasmi British dikibar
lebih rendah daripada
bendera Johor demi maruah
dan kedaulatan Johor
Surat rasmi dalam bahasa
Melayu bagi memartabatkan
bahasa Melayu
Dato Abdul Rahman bin
Andak
Merupakan Setiausaha Sulit
Sultan Johor (1885)
Setiausaha Kerajaan Johor
(1893-1909)
Digelar Dato Seri Amar Diraja
Berperanan dalam hal ehwal
hubungan luar negeri
Bertanggungjawab mengawal
hubungan Johor-British
Tahun 1888 menjadi perintis
kepada penubuhan Pakatan
Belajar Mengajar PengetahuanBahasa Johor (sebuah badan
persuratan terulung tanah air)
Dato Muhammad Salleh bin
Perang

Pernah memegang perlbagai

jawatan dalam kerajaan
Antaranya;
a.
Pesuruhjaya Polis untuk
keamanan dan kestabilan
Johor
b.
Ketua jabatan Ukur tugasnyamelukis peta pembangunan
Johor yang menunjukkan
semua jalan yang akan
dimajukan dan melukis petalengkap negeri Johor
c.
Ketua Jabatan Tanah
merancang pembangunan di
Muar, Endau, Segamat,
Tangkak dan Batu Pahat
Digelar sebagai Dato Bentara
Luar
Dato Muhammad Ibrahim
Munsyi

Ketua Jabatan Pendidikan

Johor yang pertama tahun
1883
Mendidirkan banyak sekolah
dan mendesak pendidikan
wajib kepada rakyat Johor
Dianugerahi Dato Bentara
Dalam
Digelar Bapa Pendidikan
Melayu Johor
Tahun 1893 dilantik sebagai
Timbalan Menteri yang
pertama
Johor Di ambang PenjajahanBritish

sejak Perjanjian Persahabatan

1885 British menyusun
strategi untuk menguasai
Johor

British bimbang Johor dikuasai

kuasa Barat lain
usaha dan muslihat British
untuk menguasai Johor,
antaranya;
i.
British menubuhkan
Lembaga Penasihat Johor
ii.
Sultan Johor dinasihati
supaya meminjamsebanyak 200,000 dolar
dari Negeri-Negeri Selat
-tujuan untuk membina landasan
keretapi dari Johor ke Singapura
-ia muslihat British untuk
mengawal kewangan Johor

muslihat British disedari oleh

Dato Abdul Rahman Andak
dengan menasihati sultan
supaya tidak menerima
tawaran pinjaman British
rancangan British berjaya
digagalkan
British menyedari kepintaran
Dato Abdul Rahman Andak
dan bukan mudah untuk
campur tangan di Johor
British berusaha
menyingkirkan Dato Abdul
Rahman Andak
tahun 1907 John Anderson
iaitu Gabenor Negeri-Negeri
Selat mencadangkan supaya
Dato Abdul Rahman Andak
dibersarakan dan dihantar ke
London
British menggunakan peluang
ini untuk menguasai Johor
Sultan Ibrahim iaitu putera
Sultan Abu Bakar terpaksa
meminda Undang-Undang
Tubuh Kerajaan Johor bagi
membolehkan British menjadiahli Majlis Mesyuarat Negeri
tahun 1914 British melantik
Douglas Campbell sebagaiPenasihat British di Johor
Lembaga Penasihat Johor

ditubuhkan di London pada

1886
Sultan Johor berhubung
secara langsung dengan
Pejabat Tanah Jajahan di
London
10
Dianggotai oleh orang British
Fungsinya adalah untuk
menguruskan hubungan luar
Johor dan menasihati Sultan
Johor tentang hal-hal
pentadbiran
BAB 5 KEKAYAAN EKONOMI
SABAH MENARIK MINAT
SYARIKAT BORNEO UTARA
BRITISH (SBUB)

Sabah di bawah pengaruh

Kesultanan Brunei dan
Kesultanan Sulu
Sabah menjadi tumpuan
pedagang Barat kerana
kedudukannya strategik dan
kaya dengan hasil bumi
5.1 SBUB Bertapak Di Sabah
( Teks m/s: 102-104)

Sabah menarik perhatian

pelabur-pelabur Barat kerana
potensi ekonomi
antaranya kuasa Amerika
Syarikat, Britain, Belanda danSepanyol
syarikat-syarikat asing mula
bertapak di Sabah
Amerika Syarikat

tahun 1865 Sultan Brunei beri

konsesi tanah di Sabah
kepada wakil Amerika Syarikat
iaitu W. L. Moses
tempoh sewaan selama 10
tahun
Moses menjual konsesi
kepada The American TradingCompany diketuai oleh J.W.
Torrey dan T. B. Harris
Torrey gagal menanam kopi
dan tebu di Kimanis
Torrey menjual haknya kepada
Von Overbeck
Britain
Von Overbeck menghadapi
masalah kewangan
Tahun 1877 Overbeck
meminjam wang daripadasyarikat Alfred Dent dan
Edward Dent
Gabenor Labuan iaitu W. H.
Treacher bersetuju membantuOverbeck memperbaharui
tempoh pajakan daripadaSultan Brunei dengan syarat
syarikat yang ditubuhkan
diletakkan di bawah
kekuasaan British

Tahun 1877 Sultan Brunei iaitu

Sultan Abdul Mu mein
perbaharui pajakan dengan
Overbeck dan Dent melalui
perjanjian
Sultan Brunei serahkan tanah
antara Teluk Kimanis dan
Sungai Sibuku
1878 Overbeck dan Dent
menandatangani perjanjian
dengan Sultan Jamalul Alam
(Kesultanan Sulu)
Sultan Sulu serahkan kawasan
dari Sungai Pandasan hingga
ke Sungai Sibuku
Tahun 1880 Overbeck menjual
semua haknya kepada Alfreddan Edward Dent
Dent tubuhkan Persatuan
Sementara Borneo Utara
British Berhad
Saham syarikat dijual kepada
rakyat British bagi menambah
modal perniagaan
Persatuan berusaha
mendapatkan Piagam Dirajadaripada kerajaan British
untuk mengukuhkan
kedudukan dan memajukan
perniagaan
November 1881 kerajaan
British menganugerahkan
piagam kepada Persatuan
Sementara Borneo Utara
British Berhad
Tahun 1882 syarikat itu
dinamakan Syarikat Borneo
Utara British (SBUB)
Kesan Pemberian PiagamDiraja British Kepada SBUB

SBUB berkuasa mentadbir

Sabah
Presiden pertama ialah Sir
Rutherford Alcock
Pengarah urusannya ialah
Alfred Dent
Brtish dapat memperluaskan
pengaruh dan menghalang
kuasa Barat lain bertapak di
Sabah
Tahun 1888 SBUB
menandatangani Perjanjian
Perlindungan Borneo Utara
yang menjadikan Sabah
negeri naungan British
British bertanggungjawab
dalam hal ehwal luar Sabah
Syarat-Syarat Pemberian
Piagam Kepada Persatuan
Sementara Borneo Utara
British Berhad

SBUB tidak boleh

menyerahkan wilayah Sabah
kepada sesiapa tanpa
persetujuan kerajaan British
SBUB mesti melantik
pentadbir daripada pegawai
yang diakui kerajaan British
SBUB perlu memelihara
agama, adat resam dan
undang-undang penduduk
tempatan
SBUB hendaklah mentadbir
Sabah dengan adil dan
saksama
SBUB mesti menerima nasihat
daripada kerajaan British
5.2 SBUB MengukuhkanKuasa Di Sabah
(Teks m/s: 105-108)

pemerintahan SBUB diketuai

oleh gabenor W.H.Treacher
gabenor dilantik oleh
pengarah syarikat dengan
persetujuan kerajaan British
gabenor dibantu majlis
Penasihat yang ditubuhkan
tahun 1883
ahli majlis ialah Setiausaha
Kerajaan, Bendahari dan
Ketua Pasukan Keselamatan
pusat pentadbirannya di
Sandakan
SBUB menubuhkan jabatan
kerajaan untuk melicinkan
pentadbiran
Cara SBUB MengukuhkanKuasa dan Melicinkan
Pentadbiran Sabah
(i)
Menubuhkan Jabatan
Kerajaan Dalam
Pentadbiran
-antaranya Jabatan Pos,
Jabatan Buruh, Jabatan Polis,
Jabatan Kewangan dan
Jabatan Tanah dan Ukur
-mempunyai Pegawai Daerah,
Ketua Anak Negeri (digelarOrang kaya-Kaya O.K.K. )
dan Ketua Kampung
(ii)
Membahagikan Sabah
Kepada Beberapa
Residensi / Daerah /
Kampung
a)
Peringkat Residensi

pada peringkat awal Sabah

dibahagi kepada dua residensiiaitu Residensi Pantai Barat
dan Residensi Pantai Timur
tahun 1935 terdapat empat
residensi iaitu Residensi
Pantai Barat, Residensi
Sandakan, Residensi Tawau
dan Residensi Pedalaman
setiap residensi diketuai
seorang Residen
b)
Peringkat Daerah

Setiap residensi pula dibahagi

kepada beberapa daerah yang
diketuai oleh Pegawai Daerah(berbangsa Eropah)
11
Terdapat sepuluh daerah iaitu
daerah Alcock, Daerah
Dewhurst, Daerah Keppel,
Daerah Martin, Daerah
Myburgh, Daerah Dent,
Daerah Clarke, Daerah
Cunliffe, Daerah Mayne dan
Daerah Elphinstone
Tahun 1915 jawatan Timbalan
Penolong Pegawai Daerah
diperkenalkan dan disandangoleh penduduk tempatan
Ketua Anak Negeri (Orang
Kaya-Kaya O.K.K.) tugasnya
membantu Pegawai daerah
dalam pentadbiran
Diberi surat kuasa yang
membolehkan mereka
menguruskan hal-hal
berkaitan masyarakat
tempatan
c)
Peringkat Kampung

SBUB melantik Ketua

Kampung yang digelar OrangTua
SBUB mengekalkan
penglibatan peribumi dalam
pentadbiran kerana mereka
memahami adat dan budaya
masyarakat tempatan
SBUB tidak mempu menggaji
ramai pegawai Eropah kerana
menghadapi masalah
kewangan
(iii)
Melaksanakan Undang-
Undang Barat dan
Tempatan
tujuan untuk menjaga
keamanan negeri
tahun 1900 diwujudkan
Mahkamah Majistret dan
Mahkamah Anak Negeri di
Jesselton
a)
Mahkamah Majistret
-
dihakimi Pegawai Daerah
-mengendalikan kes-kes berat
seperti kes bunuh, culik dan
rompakan
b)
Mahkamah Anak Negeri
-hakim dilantik dari kalanganKetua Anak Negeri yang arif
dalam bidang agama Islam
dan adat
-mengendalikan kes-kes
peribumi berkaitan undangundang
Islam dan adat
Organisasi Pentadbiran SBUB

Lembaga Pengarah di
London
Gabenor di Sabah yang
dinasihati oleh MajlisPenasihat
Setiausaha Kerajaan yang
bertanggungjawab kepada;
-Ketua-Ketua Jabatan (Pos,
Buruh, Polis, Kewangan, JabatanTanah dan Ukur)
-Residen yang merupakan ketuapentadbir di peringkat residensi
-Pegawai Daerah merupakan
ketua pentadbir di peringkat
daerah
-tugasnya sebagai majistret,
pemungut cukai, bendahari
daerah dan pegawai buruh

Ketua Anak Negeri pula

tugasnya menjaga keamanan,
menguruskan pembahagian
tanah, mengutip cukai dan
memajukan pertanian

Ketua Kampung pula

tugasnya menguruskan hal
ehwal kampung, menjagakeamanan, membantu
memajukan perdagangan,
melaporkan kepada Pegawai
Daerah tentang kes-kes
kecurian, wabak penyakit dan
menjaga keselamatan
kampung
5.3
SBUB MengeksploitasiHasil Bumi Sabah (Teks m/s:
109-114)
matlamat SBUB menguasai
Sabah adalah untuk membolot
kekayaan ekonomi Sabah
SBUB mengeksploitasi
kekayaan Sabah seperti hasilhasil
tradisional, hasil
pertanian dagangan,
pembalakan dan
perlombongan
(i)
Hasil-Hasil Tradisional
Sabah
SBUB memaksa penduduk
tempatan menambah hasil
keluaran tradisional
Hasil jualan penduduk
dikenakan cukai seperti cukaitanah, cukai kepala, lesen
perahu dan senjata
Tujuan cukai untuk mengatasi
masalah kewangan SBUB
Antara hasil-hasil utama;
a) Sarang burung

eksport tradisional SBUB yang

menguntungkan
1926 nilai eksport sebanyak
125 000 dolar
kawasan utama ialah di Gua
Gomantong, Gua Kuamut dan
gua Magdalene
b)
Pokok lanut

dikenali sebagai abaka,

manila hemp atau musa
textiles
hidup meliar di kawasan
pamah dan lembah
gentian pokok lanut dijemur
sebelum diproses menjadi tali
kapal
di eksport ke Eropah
12

c)
Rotan
di eksport dalam bentuk
perabot, tikar dan tongkat
d)
Pokok sagu / rumbia

merupakan tanaman
tradisional Sabah
hidup subur di kawasan
berpaya di muara sungai
harga sagu sangat mahal di
pasaran dunia
SBUB menggalakkan rakyat
Sabah mengusahakannya
secara komersial
Sagu mentah dieksport ke
Singapura dan Eropah
1888 nilai eksport sagu Sabah
sebanyak 93 433 dolar
e)
Hasil laut

seperti mutiara, trepang dan

sirip ikan yu
diusahakan oleh masyarakat
Bajau
dieksport ke China
(ii)Hasil Pertanian Dagangan

SBUB mengusahakan
tanaman baru seperti getah
dan tembakau
Sabah mempunyai tanah luas
dan subur
a)
Tembakau

tanaman dagangan yang

penting
tembakau Sabah diiktiraf
terbaik di dunia
daun tembakau digunakan
untuk menghasilkan cerut
mendapat pasaran tinggi di
Belanda dan Amerika Syarikat
SBUB mengecualikan cukai
eksport kepada peladang
tembakau bertujuan
menggalakkan tanaman
tembakau
Tahun 1890 terdapat 61 buah
ladang tembakau di Sabah
1902 hasil eksport tembakau
Sabah bernilai lebih 2 jutadolar
Kawasan utama penanaman
ialah di Pulau Banggi, Teluk
Marudu, Lahad Datu, Tawau
dan Sandakan
b)
Getah

ladang-ladang getah dibuka di

Beauford, Jesselton dan Tenom
berkembang akibat
pembinaan landasan kereta
api
SBUB memberi 4% dividen
kepada pengusaha getahbertujuan menggalakkan
penanamannya
SBUB juga memberi
pengecualian cukai eksport
selama 50 tahun kepada
pengusaha getah

Buruh ladang getah dibawa

masuk dari China dan Jawa
Getah menjadi hasil eksport
utama SBUB
(iii)Pembalakan

SBUB menguasai hasil balak

Sabah
Kaya dengan sumber balak
seperti seraya, ramin, kapur,
belian dan meranti
Kawasan pembalakan utama
di Sandakan, Lahad Datu dan
Tawau
Tahun 1898 kilang memproses
kayu balak kepunyaan SBUB
dibina
Buruh dibawa masuk dari
Filipina dan Indonesia
Hasil kayu balak dieksport ke
China, Singapura, Britain dan
Australia melalui pelabuhan
Sandakan
(iv)Perlombongan

SBUB giatkan perlombongan

Sabah seperti emas, arangbatu dan mangan
a)
Emas

tahun 1886 diusahakan oleh

Orang Cina di Sungai Segama
b)
Arang batu

dilombong di Silimpopon dan

Labuan
Silimpopon mempunyai
longgokan arang batu
terbesar Asia Tenggara
diusahakan oleh Syarikat
Cowie Harbour Coal
c)
Mangan

diusahakan di Teluk Marudu

oleh Syarikat British Borneo
Exploration
dieksport ke Britain
5.4 Perubahan Sosial SBUB
Di Sabah (Teks m/s: 115-120)
SBUB membangunkan
kemudahan asas seperti
landasan kereta api jalan
raya, sekolah, hospital dan
telegraf
tujuannya untuk kepentingan
dan keuntungan SBUB
(i) Landasan kereta api
1896 landasan kereta api
pertama dari Weston ke
Beauford sepanjang 32 km
1904 dibina landasan dari
Jesselton yang dikenali
sebagai North Borneo Railway
1905 landasan disambung
dari Beauford ke Jesselton dan
dari Tenom ke Malalap
tujuannya untuk memudahkan
SBUB mengangkut hasil
keluaran di bahagianpedalaman ke pelabuhan
(ii)Jalan raya

SBUB menumpukan
pembinaan jalan raya di
bandar-bandar besar seperti
Jesselton, Sandakan, Lahad
Datu, Kudat dan Tawau
tujuannya untuk
menghubungkan kawasan
kegiatan ekonomi dengan
bandar dan pelabuhan
1930-an perhentian motokar
dan bas dibina di Kota
Kinabalu
(iii)Pengangkutan air

1890 Syarikat Perkapalan

Straits Steamship memulakan
perkhidmatan
tujuannya untuk mengangkut
penumpang dan barangan
(iv)Pendidikan

SBUB kurang memberi

perhatian
SBUB hanya menyediakan
pendidikan di peringkat
rendah kerana kekurangan
wang
SBUB anggap bidang
pendidikan tidak
menguntungkan
Kebanyakan sekolah dibina
oleh mubaligh Kristian bagi
tujuan menyebarkan agama
Kristian
antara sekolah yang wujud
ialah Sekolah Inggeris,
Sekolah Melayu dan Sekolah
Cina
a)
Sekolah Inggeris

1883 sekolah Inggeris

pertama iaitu Institut Byron
dibina di Sandakan oleh
mubaligh Roman Katolik
tahun 1887 Sekolah St. Mary
ditubuhkan di Sandakan
1909 Jabatan Pelajaran
ditubuhkan untuk
menguruskan sekolah-sekolah
di Sabah
tahun 1939 terdapat 49 buah
sekolah mubaligh dengan
pelajar seramai 3700 orang
b)
Sekolah Latihan

dibina di Jesselton pada 1 Julai

1915
merupakan sekolah latihan
bagi anak-anak Ketua Anak
Negeri
dibina bertujuan untuk
melatih anak-anak menjadi
pegawai pentadbiran
peringkat rendah
bahasa pengantarnya ialah
Bahasa Melayu
dari segi kurikulum pelajar
diajar tentang membaca,
menulis dan mengira
jawatan yang dikhaskan bagi
lulusan sekolah ini ialah
renjer, kerani dan Ketua Anak
Negeri
c)
Sekolah Melayu dan
Bumiputera

tahun 1921 sekolah Melayu

pertama dibina di Kota Belud
1930 terdapat 10 buah
sekolah Melayu bagi
menampung 400 orangpelajar
1924 ditubuhkan Sekolah
Bumiputera Keningau di
Keningau
d)
Sekolah Cina

dibina sendiri oleh masyarakat

Cina
1940 terdapat 11 000 pelajar
berdaftar di sekolah Melayu,
sekolah mubaligh dan sekolah
Cina
(v)Pembinaan Hospital dan PusatKesihatan

SBUB bina hospital di bandarbandar

besar seperti
Jesselton, Sandakan, Beauford
dan kudat
1924 Hospital Besar Tawau di
bina
1940 terdapat 9 buah hospital
dan 40 buah klinik di Sabah
di kawasan luar bandar
disediakan pusat-pusat
kesihatan
kelemahan bilangan doktor
tidak mencukupi
perkhidmatan perubatan tidak
dapat dinikmati oleh seluruh
rakyat Sabah
(vi)Kemunculan Bandar-Bandar
Baru

akibat daripada kemajuan

dalam bidang ekonomi dan
sosial
bandar-bandar berkembang
pesat sebagai pusatpentadbiran dan perdagangan
antaranya Sandakan, Kudat,
Jesselton, Tawau dan Lahad
Datu
a)
Sandakan

diasaskan William Pryer tahun

1879
menamakannya sebagai
Elopura bermaksud bandar
yang cantik
berkembang maju sebagai
pusat pentadbiran, pelabuhan
13
antarabangsa dan pusat
pembalakan
b)
Tawau

sebuah pelabuhan yang

terkenal di Pantai Timur Sabah
eksport utamanya getah,
abaka, mutiara dan kayu
balak
c)
Kudat

tahun 1881 SBUB

menjadikannya sebagai pusatpentadbiran yang pertama
pedagang menetap dan
membina kedai di Kudat
gagal menarik ramai
penduduk dan pedagang
kerana keadaan geografinyatidak sesuai untuk pertanian
tahun 1884 SBUB
memindahkan pusat
pentadbirannya ke Sandakan
d)
Jesselton

diasaskan tahun 1900 oleh

Charles Jessel
nama asalnya Jessel Town
sempena nama pengasasnya
kemudiannya disingkatkan
kepada Jesselton
juga dikenali dengan nama
Api-Api, Singga Mata atau
Diasuka
Jesselton maju kerana
pembinaan landasan kereta
api, perkembangan tanaman
getah dan sebagai pusat
perdagangan dan pelabuhan
penting
1967 nama Jesselton ditukar
kepada Kota Kinabalu
Perubahan Sosial dan
Kemajuan Lain
pejabat pos
1883 SBUB mengeluarkan
setem pertama Sabah
tahun 1883 juga akhbar
pertama di Sabah diterbitkaniaitu The North Borneo Herald
1890-an kontinjen polis
tempatan ditubuhkan
1900 SBUB telah menubuhkan
Skuad Terbang untuk
menjamin keselamatan dan
dianggotai pegawai polis
tempatan

1903 loji air di Kota Kinabalu

dibina untuk membekalkan air
bersih
tahun 1905 menara jam
Jesselton dibina dan kekal
hingga sekarang di Sabah
BAB 6 BRITISH
MENGEKSPLOITASI
EKONOMI (TANAH MELAYU,
SARAWAK DAN SABAH)

6.1
Kegiatan Pertanian
Dagangan (Teks m/s: 126128)
-peringkat awal diusahakan
jenis tanaman tradisional
seperti lada hitam, gambir,
buah pala, cengkih, ubi kayu,
tebu dan nanas
-diusahakan kerana mendapat
pasaran yang baik
-British hanya menggalakkan
peladang Eropah dan orangasing untuk mengusahakan
pertanian dagangan
-penduduk tempatan tidak
digalakkan terlibat
a) Lada hitam dan gambir
-untuk tujuan eksport
-diusahakan di Pulau Pinang,
Selangor, Negeri Sembilan
dan Sarawak
-kurun ke-19 lada hitam dan
gambir diperkenalkan di Johormelalui Sistem Kangcu
-di Johor tanaman ini
diusahakan oleh orang-orangCina dari Singapura
-tanaman ini menjadi hasil
eksport penting Johor
sehingga awal kurun ke-20
-gambir biasanya digunakan
sebagai bahan pewarna dan
mencelup sutera
b) Buah pala dan cengkih
-banyak ditanam di Pulau
Pinang
-tanaman buah pala
diutamakan kerana harganya
lebih tinggi
-dieksport ke Eropah dan China
-cengkih yang dikeringkansesuai dijadikan ubat
-1850-an tanaman ini merosot
kerana harganya tidak stabil
c) Tebu
-ladang tebu banyak dibuka di
Seberang Perai dan Perak
-permintaan terhadap gulameningkat di pasaran dunia
-1830-an Seberang Perai
merupakan pusat pengeluarangula utama di negeri-Negeri
Selat
-tahun 1900 Perak mencul
sebagai pusat pengeluar gulaterbesar di Tanah Melayu
-gula menjadi eksport penting
Tanah Melayu selama hampir
50 tahun
d)
Ubi kayu
-meruapakan tanaman eksport
penting Tanah Melayu
-banyakditanam di Melaka,
Negeri Sembilan dan Selangor
e)
Nanas
-industri mengetin nanas
berpusat di Perak, Selangor
dan Johor
-sebelum Perang Dunia
Tanah Melayu merupakanpengeksport nanas dalam tin
kedua terbesar di dunia
6.2 Tanaman Baru
Memantapkan Ekonomi
(teks m/s: 128-129)
-kurun ke-20 tanaman
dagangan tradisional kurangpenting kerana harganya tidak
stabil di pasaran dunia
-British memperkenalkan
tanaman baru seperti kopi,
kelapa sawit, tembakau dan
teh
a)
Kopi
-diusahakan secara besarbesaran
di Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Johor
-harga kopi meningkat di
pasaran dunia
b)
Kelapa sawit
-
berasal dari Afrika
-diperkenalkan di Kuala
Selangor
-1920-an minyak kelapa sawit
mula dieksport
-ladang kelapa sawit dibuka di
Perak dan Johor
-Johor menjadi pengeksportutama kelapa sawit
c)
Tembakau
-ladang dibuka di Pulau Pinang
dan Pahang
d)
Teh
-diusahakan di Cameron
Highlands, Pahang
-teh yang dihasilkan di Tanah
Melayu bermutu tinggi dan
dikenali sebagai Teh Ceylon
6.3 Perkembangan
Perusahaan Getah (Teks
m/s: 130-133)
-akhir kurun ke-19 harga kopijatuh di pasaran dunia
-getah diperkenalkan sebagai
tanaman pilihan untuk
memulihkan ekonomi
-kurun ke-20 getah menjadieksport penting Tanah Melayu
14
(i) Sejarah Asal-Usul Getah
-berasal dari Brazil
-getah di Tanah Melayu dari
jenis Hevea Brasiliensis
-tahun 1876 sebanyak 70 000
biji getah dari Brazil dibawa keEngland oleh Henry Wickham
-kemudian disemai di Kew
Garden, England
-sebanyak 300 benih getah
dihantar ke negara-negara
naungan british terutamanya
Sri Lanka
-1877 sebanyak 22 batanganak getah dibawa ke
Singapura dan ditanam di
Botanical Garden
-dari Singapura beberapa
batang anak getah dibawa keKuala Kangsar dan ditanam di
halaman kediaman Residen
Perak
-Pengarah Botanical Garden
Singapura iaitu H.N.Ridley
yang bertanggungjawabmenggalakkan tanaman getah
di Tanah Melayu
(ii)Perkembangan Getah
-awal kurun ke-20 harga getahmelambung tinggi di pasaran
dunia
-permintaan meningkat keranaperkembangan perusahaan
membuat motokar di Eropahdan Amerika Syarikat
-ladang-ladang getah dibuka
besar-besaran di Selangor,
Perak, Negeri Sembilan dan
Johor
-1920-an Tanah Melayu
menghasilkan 53% daripada
jumlah pengeluaran getah
dunia
-Tanah Melayu muncul
pengeluar getah terbesar
dunia
-Syarikat-syarikat Eropah
menguasai perusahaan getahdi Tanah Melayu seperti Sime
Darby, Guthrie, Harrisons and
Crosfield dan United
Plantation
-Penduduk tempatan
mengusahakan tanaman
secara kebun kecil
Faktor-Faktor PerkembanganPerusahaan Getah
a) Permintaan Getah Meningkat
-diperlukan dalam perusahaanmembuat motokar di Amerika
Syarikat dan Eropah
-diperlukan untuk membuat
kasut, pakaian, tayar
kenderaan, alat perubatandan penebat elektrik
b) Kejatuhan Harga Kopi
-harga kopi jatuh kerana
pengeluaran berlebihan di
Brazil dan serangan serangga
perosak
-peladang terpaksa beralih
kepada tanaman getah
c) Tenaga Buruh Mencukupi
-buruh dari India dibawa
masuk secara besar-besaran
untuk bekerja di ladangladang
getah
d) Usaha H.N.Ridley
-memperkenalkan kaedah
menoreh mengikut sistem
ibedem atau sistem tulang
ikan herring
-kaedah torehan ini
meningkatkan pengeluaran
susu getah
e) Pelaburan Modal
-banyak syarikat besar Eropah
melabur dalam perusahaangetah di Tanah Melayu seperti
Sime Darby dan Guthrie
f) Cukai Rendah
-British mengenakan cukai
tanah dan cukai eksport yang
rendah
-Tujuannya untuk
menggalakkan ladang-ladang
baru dibuka
Sebab-Sebab Kejatuhan
Perusahaan Getah

-tahun 1920-1930-an berlaku

zaman kemelesetan ekonomi
dunia
-harga getah jatuh dan
memberi kesan kepada
perusahaan getah
Langkah-Langkah
Menstabilkan Harga Getah

-diperkenalkan Rancangan
Stevenson dan Perjanjian
Peraturan Getah
Antarabangsa
a) Rancangan Sekatan Stevenson1922
-tujuan untuk mengurangkan
pengeluaran dan
meningkatkan harga getah
-disertai negara naungan
British seperti Tanah Melayu
dan Sri Lanka
-Belanda dan Indonesia
enggan menyertai rancangan
ini sebaliknya terus
meningkatkan pengeluaran
getah
-tahun 1928 rancangan ini
ditamatkan oleh British
apabila gagal mencapai
matlamat
b) Perjanjian Peraturan getahAntarabangsa 1934
15

-tujuan untuk mengurangkan

pengeluaran getah dan
menstabilkan harga
-disertai oleh Tanah Melayu,
Sabah, Sarawak, Sri Lanka,
India, Myanmar, Indonesia,
IndoChina dan Thailand
-setiap negara dikehendaki
mengurangkan pengeluaran
mengikut kuota yang
ditetapkan
-berjaya meningkatkan semulaharga getah di pasaran dunia
sebelum Perang Dunia II
Pengeluaran Getah Tiruan
-Amerika Syarikatmemperkenalkan getah tiruan
selepas Perang Dunia II
-menjadi pesaing kepada getahasli
-dihasilkan apabila bekalan
getah asli dunia terputus
akibat Perang Dunia II
-getah asli keluaran Tanah
Melayu bermutu tinggi dan
dapat menandingi getahtiruan
6.4 PerkembanganPerusahaan Perlombongan
(Teks m/s: 134-138)
-British memajukan kegiatan
perlombongan
-Hasil galian adalah sepertibijih timah, emas, arang batu,
bauksit, bijih besi dan ilmanit
a) Emas
-1890-an dilombong secara
komersial di raub, Pahang
-Raub merupakan kawasan
lombong emas terbesar Tanah
Melayu
-diusahakan oleh syarikat dari
Australia
b) Arang batu
-dilombong di Batu Arang,
Selangor
-digunakan sebagai bahan api
c) Bauksit
-sejenis logam yang digunakanuntuk membuat aluminium
-dilombong di Bukit Pasir dan
Teluk Ramunia di Johor, Teluk
Emas di Melaka
d) Bijih besi
-dilombong di Bukit Besi,
Terengganu dan Rompin,
Pahang
-lombong bijih besi juga dibukadi Kedah, Perak dan Johor
e) Ilmanit
-galian yang dikeluarkan
sebagai hasil sampinganperlombongan bijih timah
-dihasilkan di batang Padanf,
Perak
Perkembangan
Perlombongan Bijih Timah

-bijih timah merupakan galian

terpenting di Tanah Melayu
-British menguasai Tanah
Melayu adalah juga kerana
bijih timah
-Sebelum dieksport bijih timah
diproses menjadi jongkong
timah
-Perkembangannya dapat
dilihat dalam dua peringkat
iaitu peringkat sebelum dan
selepas campur tangan British
a)
Peringkat Sebelum Campur
Tangan British di Tanah
Melayu
-
kegiatan melombong adalah
bercorak tradisional
-
diusahakan oleh orang Melayu
-
menggunakan cara
mendulang dan melampan
-tahun 1820-an orang Cina
dibawa masuk bekerja di
lombong bijih timah
kepunyaan pembesar melayudi daerah Lukut, Sungai Ujong,
Larut dan Klang
-orang Cina dan Eropah
dibenarkan membuka
lombong bijih timah dengan
memajak tanah daripadapembesar-pembesar Melayu
b)
Peringkat Selepas Campur
Tangan British di Tanah
Melayu
-perlombongan bijih timah
semakin berkembang denganpenglibatan orang Cina
-banyak lombong baru dibuka
di Ampang, Kuala Lumpur dandi Lembah Kinta, Perak
-orang Cina memperkenalkansistem lombong dedah, pam
kelikir dan palung
-akhir kurun ke-19 orang Cinamenguasai kegiatan
melombong bijih timah
Faktor-Faktor Perkembangan
Bijih Timah

-akhir kurun ke-19 Tanah

Melayu merupakan
penyumbang utama bijih
timah dunia iaitu sebanyak
55%
-perkembangannya adalah
kerana faktor seperti Revolusi
Perindustrian dan kaedah
melombong yang lebih moden
a)
Revolusi Perindustrian di
Eropah
-permintaan bijih timah
semakin meningkat
-bijih timah digunakan dalam
perusahaan mengetin
makanan
b)
Kaedah Melombong BijihTimah Lebih Moden
-diperkenalkan oleh syarikahsyarikat
Eropah awal kurun
ke-20
-menggunakan kapal korek
untuk menghasilkan lebih
banyak bijih timah
-tahun 1912 kapal korek
pertama kali digunakan oleh
Syarikat Malayan Tin
Dredging di Batu Gajah, Perak
-pada tahun 1929 terdapat 107
buah kapal korek di Tanah
Melayu
-1930-an orang Eropah
menguasai perusahaan bijih
timah sebanyak 68%
Kejatuhan Harga Bijih Timahdan Langkah Mengatasi
-1930-an harga bijih timah
jatuh akibat kemelesetan
ekonomi dunia
-1931 ditandatanganiPerjanjian Bijih Timah
Antarabangsa sebagailangkah memulihkan semula
harga bijih timah
-negara-negara terlibat ialah
Tanah Melayu, Bolivia,
Nigeria dan Indonesia
-semua negara bersetuju untuk
mengurangkan pengeluaranbijih timah
-hasilnya pada tahun 1934
Majlis Bijih Timah
Antarabangsa ditubuhkan
-tujuan untuk menyelaraskan
pengeluaran bijih timah
-kesannya dapat menstabilkansemula harga bijh timah
6.5 Pengeluaran Hasil Hutan
(Teks m/s: 139-141)
-Tanah Melayu kaya dengan
hasil hutan seperti kayukayan,
rotan, damar, madu
lebah, kapur barus, getahperca dan getah jelutung
-diusahakan secara tradisional
melalui kegiatan meramu
-semasa pentadbiran British
hasil-hasil ini menjadi
kegiatan ekonomi bercorak
komersial
-british menggalakkan
pengeluaran hasil hutan untukdieksport ke China, Amerika
Syarikat dan Eropah
-tahun 1901 Brritish
menubuhkan Jabatan
Perhutanan
16

-tujuan untuk menguruskan

pengeluaran hasil hutan
dengan lebih sistematik
a)
Damar
-diperoleh daripada getah
pelbagai jenis pokok di hutan
-damar digunakan untuk
menutup renggangan pada
papan perahu
-dieksport untuk dijadikan
varnis iaitu bahan untuk
menggilap permukaan papan
atau rotan
b)
Getah perca
-diperoleh daripada pokok
getah perca yang tumbuh
dalam hutan
-digunakan untuk membuat
peralatan bedah, bola golf dan
bahan penebat kabel telegrafdasar laut
-untuk mendapatkan getah
perca batang pokok ditetak
bagi mengeluarkan susunya
-kemudian susu dikumpul
dalam bekas dan dibentuk
menjadi bebola atau jongkong
c)
Getah jelutung
-kegunaannya untuk dijadikanramuan getah pengunyah dan
sebagai pelekat dalam
industri gigi palsu
-tahun 1920-an getah jelutungdikumpul menggunakan
tabung buluh
-
ia biasanya dieksport
d)
Rotan
-dihasilkan untuk kegunaandalam negeri dan juga banyak
dieksport ke China
-kegunaan rotan untuk
dijadikan bakul, tikar ,tongkat,
tangkai payung dan perabot
e)
Pembalakan
-banyak dieksport ke China
dan Britain
-antara kayu balak yang
diusahakan ialah cengal,
meranti dan keruing
-digunakan sebagai bahan
binaan, membuat perabot danperahu
-1928 British memperkenalkan
lesen kilang papan untuk
mengawal kegiatan
pembalakan dan industri
berasaskan kayu
Kegiatan Dwiekonomi
-diperkenalkan oleh British
terhadap penduduk di TanahMelayu
-ia melibatkan kegiatan
ekonomi dagangan dan
ekonomi tradisional
a)
Ekonomi Dagangan
-British lebih mengutamakan
ekonomi dagangan sepertikegiatan perlombongan,
perladangan dan
perdagangan
-dimajukan terutama di
kawasan pantai barat Tanah
Melayu
-dijalankan secara besarbesaran
menggunakanteknologi moden dan disokong
kemudahan asas yang baik
seperti sistem perhubungan
dan pengangkutan yang
teratur
-lebih berorientasikan eksport
-dikuasai syarikat asingkhususnya syarikat Eropah
-tertumpu pada perlombongan
bijih timah dan perusahaan
getah
-melibatkan tenaga buruh
yang ramai
-melibatkan pelaburan modal
yang besar
-teknologi moden sepertimesin hidraulik banyak
digunakan dalam kegiatanperlombongan bijih timah
b)
Ekonomi Tradisional
-kegiatan ekonomi tradisional
ini diabaikan oleh british
-diusahakan oleh orang Melayu
di luar bandar
-
bercorak sara diri
-tertumpu pada kegiatan
menanam padi dan
menangkap ikan
-menggunakan peralatan
tradisional seperti kerbau
untuk membajak sawah padi
-
melibatkan modal kecil
Kesan Kegiatan Dwiekonomi
-berlaku perkembangan tidak
seimbang
-mewujudkan jurang ekonomi
antara masyarakat bandar
dengan masyarakat luar
bandar
6.6 Perkembangan EkonomiMembawa Perubahan
(Teks m/s: 142-158)
-kemajuan pesat ekonomi
terutama perlombongan bijihtimah dan perusahaan getah
membawa pelbagaiperubahan
-perubahan dialami antaranyapenggunaan buruh-buruh luar,
kemajuan pengangkutan dan
perhubungan, kemudahan
sosial, pendidikan vernakular
dan kemunculan bandarbandar
baru
i) Penggunaan Buruh Luar
-British menggalakkan
kemasukan imigran Cina dan
India
-tujuan sebagai tenaga buruh
di lombong bijih timah dan
ladang getah
-British memastikan ia
mencukupi demi kepentinganBritish untuk membolot
kekayaan Tanah Melayu
a)
Orang Cina
-dibawa masuk bekerja di
lombong bijih timah di Perak,
Selangor dan negeri Sembilan
-
berasal dari China Selatan
-kebanyakan dibawa masuk
melalui Sistem Kontrak
-ada juga yang datang ke
Tanah Melayu secara
persendirian dan bekerja di
sektor pertanian dan menjadipekerja mahir di bandar
Sistem Kontrak
-orang Cina dibawa masuk keTanah Melayu melalui majikan
-tambang perjalanan dibayar
oleh majikan
-majikan juga menyediakanmakanan, pakaian dan tempat
tinggal
-mereka dikehendaki bekerja
dengan majikan sehinggahutang tambang selesai
-selepas tamat kontrak mereka
bebas bekerja dengan majikan
lain
b)
-
-
Orang India
dibawa masuk bekerja
ladang-ladang getah
berasal dari selatan India
di
-dibawa masuk melalui Sistem
Kangani
-ada juga orang India bekerja
membina jalan kereta api,
jalan raya dan menjadi buruh
di bandar dan pelabuhan
Sistem Kangani
-kangani bermaksud penyeliaatau ketua pekerja di ladang
getah
-kangani ini dihantar oleh
pemilik ladang ke India untukmencari tenaga buruh
-kangani menguruskan
tambang dan perjalananburuh-buruh sehingga
selamat tiba di ladang
majikan
-kangani dibayar komisen
berdasarkan jumlah buruh
yang dapat dibawa masuk
-buruh-buruh dibayar gaji tetapdan diletakkan di bawah
jagaan kangani
-buruh dikehendaki bekerja
dengan pemilik ladang
sehingga segala hutang
tambang selesai
Kesan Kemasukan Buruh
-mewujudkan pengenalan
kaum mengikut kegiatan
ekonomi seperti
-orang Cina -tinggal di kawasanlombong dan di bandar
bekerja sebagai pelombong
dan peniaga
-orang India tinggal dan bekerjadi ladang getah
-orang Melayu tinggal di
kawasan luar bandar (desa)
-menjalankan kegiatan pertanianbercorak tradisional dan nelayan
-masyarakat peribumi terus
terpinggir dan terpisah daripada
arus perkembangan ekonomi
-dasar British mewujudkanjurang ekonomi antara kaum
-
mewujudkan masyarakat
berbilang kaum yang terdiri
daripada pelbagai keturunan
yang mengamalkan cara
hidup, bahasa dan agamayang berbeza
Perkembangan Sistem
Pengangkutan dan
Perhubungan

-British memerlukan sistem

pengangkutan dan
perhubungan yang cekap dan
pantas
-tujuan untuk membawa hasil
ekonomi terutama bijih timah
dan getah ke pelabuhan untukdieksport
-pengangkutan sepertilandasan kereta api dan jalan
raya
-perhubungan seperti
perkhidmatan pos, telegraf
dan telefon
a)
Perkembangan Landasan
Kereta api
-perkhidmatan kereta api
diperkenalkan di Tanah
Melayu akhir kurun ke-19
-terdapat tiga fasa
perkembangan;
Fasa Pertama (1885-1896)
-dibina untuk keperluan
perlombongan bijih timah
-landasan kereta api yang
pendek dibina
menghubungkan kawasan
lombong dengan pelabuhan
-tujuan memudahkan bijihtimah dieksport
-antara landasan kereta api
yang dibina ialah dari
-Taiping ke Port Weld (Kuala
Sepetang
-Kuala Lumpur ke Port
Swettenham (Pelabuhan Klang)
-Seremban ke Port Dickson
17
-Ipoh dan batu Gajah ke Teluk
Anson (Teluk Intan)
-tahun 1886 landasan kereta
api dari Kuala Lumpur ke
Klang telah dirasmikan yang
dihadiri oleh Sultan Abdul
Samad dan Frederick Weld,
Gabenor Negeri-Negeri Selat
Fasa Kedua (1897-1909)
-tiga tujuan pembinaan
landasan kereta api pada
peringkat ini iaitu;
-untuk menghubungkan kawasan
utara dengan selatan apabilaNegeri-Negeri Melayu Bersekutu
ditubuhkan
-untuk memenuhi keperluan
ekonomi seperti bijih timah dangetah yang semakin
berkembang pesat
-untuk memudahkan pentadbiran
British
-tahun 1903 kereta api Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu
ditubuhkan
-ditukar nama kepada Kereta
Api Tanah Melayu KTM tahun1948
-hari ini dikenali sebagai Kereta
Api Tanah Melayu Berhad
KTMB
Fasa Ketiga (1910-1931)
-landasan kereta api dibina
selepas British berjayamemperluaskan pengaruhnya
di negeri-Negeri Melayu TidakBersekutu
-
tujuannya adalah untuk;
-menghubungkan seluruh Tanah
Melayu (hanya Terengganu yangtiada landasan kereta api)
-sebagai pengangkutan awam
bagi penduduk Tanah Melayu
-memenuhi keperluan ekonomi
dan pentadbiran British
Perkembangan Jalan raya
-peringkat awal jalan raya
dibina untuk menghubungkankawasan lombong bijih timah
dan pertanian dengan stesenkereta api
-jalan raya telah dibina
menghubungkan Kuala
Lumpur dengan Ipoh dan
Seremban
-awal kurun ke-20 rangkaian
jalan raya meningkat akibat
meningkatnya penggunaan
kenderaan bermotor seperti
kereta, lori dan bas
-jalan-jalan yang sedia ada
diturap untuk disesuaikan
dengan kenderaan bermotor
-banyak jalan raya dibina
untuk menghubungkan
kawasan kegiatan ekonomi
dengan pelabuhan dan untukmenghubungkan bandar

bandar besar dengan bandarbandar

kecil
-tahun 1939 terdapat satu
jaringan jalan raya yangmenghubungkan seluruh
Tanah Melayu
-tumpuan jalan raya adalah dikawasan yang mempunyai
kepentingan ekonomi dan
memudahkan pentadbiran
British
Kemajuan PengangkutanLaut dan Udara
-kemajuan ekonomi membawakepada pengenalan
perkhidmatan kapal wap dankapal terbang
Kapal Wap
-tahun 1890 Syarikat Straits
Steamship ditubuhkan di
Singapura
-tujuan untuk memberi
perkhidmatan kapal wapkepada pelabuhan di Negeri-
Negeri Melayu
-kapal susur pantai ini
membawa bekalan makanan,
jentera dan buruh untuk
perusahaan perlombongan
bijih timah
-contoh: kapal wap The SS
Perak memberikan
perkhidmatan dari Singapura
ke Pelabuhan Klang
Kapal Terbang
-tahun 1937 perkhidmatan
penerbangan awam
diperkenalkan oleh SyarikatWearne Air Service iaitu hak
milik Wearne bersaudara
-syarikat ini beribu pejabat di
Singapura
-memulakan penerbangan
dalam negeri antara
Singapura, Kuala Lumpur dan
Pulau Pinang
-kapal terbang pertama yang
digunakan oleh SyarikatWearne adalah dari jenis kipas
dua iaitu D.H.Rapides
Kemajuan SistemPerhubungan
-antara yang ditekankan ialah
sistem pos dan telegraf,
telefon dan radio
-tujuan supaya perhubungan
antara negeri di Tanah Melayudengan negeri-negeri lain
dapat dibuat dengan pantas
-mula diperkenalkan di
kawasan kegiatan ekonomi,
pusat pentadbiran, pelabuhan
seterusnya berkembang ke
kawasan petempatan
18

-tahun 1870-an pejabat pos

dan telegraf dibina di Taiping,
Perak
-kurun ke-20 setiap daerah di
Perak boleh menghubungiTaiping melalui Telegraf
-tahun 1910 pejabat pos dan
telegraf dibina di Pulau Pinang
Kemajuan Perkhidmatan
Kesihatan dan Kemudahan
Asas Lain

a)
Perkhidmatan Kesihatan
-masalah kesihatan wujud
akibat daripada pertambahanpenduduk yang pesat,
pembukaan kawasan hutan
untuk kegiatan ekonomi dan
petempatan baru
-persekitaran tempat kerja dankediaman yang kotor
menyebabkan penyakit
seperti taun, beri-beri dan
malaria mudah merebak
-penyakit malaria dan beri-beridianggap penghalang pada
perkembangan ekonomi
British kerana menyebabkan
banyak kematian di kalanganburuh Cina dan India
-British mengambil langkah
mendirikan hospital, pusat
perubatan dan Institut
Penyelidikan Perubatan untuk
mengatasi masalah kesihatan
-tahun 1889 hospital kerajaanterawal didirikan di jalan
Tanglin (Kuala Lumpur) di
Taiping dan Pulau Pinang
-pusat-pusat kesihatan kecil
juga didirikan di Perak,
Selangor, Negeri Sembilan
dan Pahang untuk
memudahkan penduduk di
luar bandar
-1890 Lembaga Kesihatan
ditubuhkan untuk memastikan
kebersihan bandar
-1901 Institut Penyelidikan
Perubatan ditubuhkan di Kuala
Lumpur
-tujuannya untuk membuat
penyelidikan bagi mencari
punca, rawatan dan langkah
mencegah penyakitberbahaya seperti malaria dan
beri-beri
b)
Sistem Pengairan Untuk
Penanaman Padi
-pada peringkat awal lagi di
Kedah terdapat sistem
pengairan sempurna untuk
tanaman padi iaitu terusan
-terusan ini mula dibina tahun
1885 dan siap pada tahun
1895 yang diberi nama
Terusan Wan Mat Saman
-ia dibina oleh wan Mat Saman
bin Wan Ismail (PerdanaMenteri Kedah yang pertama)
-terusan ini sepanjang 35
kilometer dari Alor Setar ke
Gurun, Kedah
-ia dibina menggunakan
tenaga manusia dan peralatantradisional seperti cangkul
-untuk membina terusan ini
unggun api dinyalakan padajarak tertentu sebagai
penanda untuk memastikan
terusan digali dengan lurus
-berdasrkan terusan inilah
kerajaan British memodenkan
sistem pengairan di Tanah
Melayu
-tahun 1931 Jabatan Parit dan
tali Air ditubuhkan untuk
memajukan tanaman padi
-banyak bekalan makanan
diperlukan akibat
pertambahan penduduk
-kawasan sawah padi yangluas telah dibuka di Sungai
Manik, Perak dan Tanjung
Karang, Selangor
c) Bekalan Tenaga Elektrik
-tenaga elektrik diperkenalkan
akibat daripada kemajuan
ekonomi
-awal kurun ke-20 tenaga
elektrik mula disalurkan ke
Pulau Pinang dan Kuala
Lumpur
-1930 Empangan Hidroelektrik
Chenderoh dibuka untuk
menampung keperluan
tenaga elektrik
-empangan ini dikendalikan
oleh The Perak River Hydro-
Electric Power CompanyLimited
-tujuan asal pembinaan adalahuntuk mendapatkan kuasa
elektrik bagi kegunaan
perusahaan melombong bijih
timah di Lembah Kinta
Kemunculan dan
Perkembangan Bandar Baru
-pertengahan kurun ke-19
banyak petempatan baru
dibuka di kawasan kegiatan
ekonomi terutama di kawasan
lombong bijih timah
-petempatan kemudiannya
berkembang menjadi pusat
pentadbiran dan perniagaan
-perkembangan lombong bijihtimah adalah faktor utama
munculnya bandar-bandar
baru di Tanah Melayu seperti
Taiping, Ipoh, Kuala Lumpur
dan Seremban
a) Ipoh
-terletak di Lembah Kinta
-dibuka sejak kurun ke-16 dandidiami oleh orang Melayu
-nama bandar Ipoh berasal dari
nama pokok Ipuh iaitu sejenispokok yang getahnya
digunakan sebagai racun pada
sumpitan dan anak panah
untuk berburu
-tahun 1880-an Lembah Kinta
menjadi tumpuan pelombong
Cina apabila pengeluaran bijihtimah di daerah Larut merosot
-Ipoh berkembang menjadi
bandar yang sibuk
-tahun 1935 Ipoh dijadikan ibunegeri Perak bagi
menggantikan Taiping
b) Taiping
-terletak di daerah Larut
-nama asalnya Kelian Pauh
-tahun 1840-an ramai orang
Cina dibawa masuk ke Larut
untuk memajukan lombong
bijih timah
-selepas Perang Larut tamat
British menyusun semula
pentadbiran di Larut
-nama Taiping bermaksud
kedamaian yang abadi
-berkembang menjadi sebuah
bandar moden dan dijadikan
ibu negeri Perak
c) Kuala Lumpur
-pertengahan kurun ke-19 Raja
Abdullah (pembesar daerah
Klang) meneroka kawasan
berhampiran pertemuanSungai Gombak dan Sungai
Klang untuk membuka
lombong bijih timah
-ia kemudian dikenali sebagaiKuala Lumpur kerana kawasan
itu berlumpur
-tahun 1860-an ramai orang
Cina dibawa masuk untuk
menjalankan kegiatan
melombong bijih timah di
sekitar Kuala Lumpur
-Kuala Lumpur terus
berkembang daripada sebuah
perkampungan lombong bijihtimah menjadi pusat
perdagangan yang maju
-Yap Ah Loy antara orang yang
bertanggungjawabmembangunkan Kuala Lumpur
-1880 Kuala Lumpur dijadikan
ibu negeri Selangor
menggantikan Klang
-British menjadikan Kuala
Lumpur sebagai pusat bandar
yang dilengkapi dengan
pelbagai kemudahan
pentadbiran dan perniagaan
-1896 Kuala Lumpur dijadikan
pusat pentadbiran Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu
-1897 Bangunan Sultan Abdul
Samad telah dibina dan
menjadi pusat pentadbiranKerajaan Persekutuan
-kini bangunan ini
menempatkan Mahkamah
Persekutuan Malaysia,
Mahkamah Rayuan dan
19

Mahkamah Tinggi Kuala

Lumpur
-pada hari ini Kuala Lumpur
adalah ibu negara Malaysiayang pesat membangun
Kepelbagaian PendidikanDalam Masyarakat Berbilang
Kaum
-sistem pendidikan vernakular
di negara kita wujud akibat
daripada pembentukan
masyarakat berbilang kaum
dan dasar British yang kurangmemberi perhatian kepada
bidang pendidikan
-British membenarkan sekolah
Melayu, Cina dan Tamil
berkembang mengikut cara
masing-masing
-sekolah Inggeris hanya
tertumpu di kawasan bandar
a) Sekolah Vernakular Melayu
-didirikan untuk memberi
pendidikan sekular kepadaanak-anak petani dan nelayan
-anak-anak Melayu diajar
menulis, membaca dan
mengira serta sedikit ilmu
geografi, seni pertukangan
dan perkebunan
-pendidikan di peringkat
rendah adalah sehingga
darjah enam
-sekolah Melayu terawal
dibuka di Negeri-Negeri Selat
iaitu Sekolah Melayu Gelugor(1816) dan Sekolah Melayu
Bayan Lepas di Pulau Pinang
dan Sekolah Melayu di
Langgar, Pekan, Pahang
-sekolah Melayu kemudiannyadibuka di Seberang Perai,
Melaka dan negeri-negeriMelayu yang lain
-British tidak berhasrat
memajukan pendidikan anak
Melayu
-pendidikan sekadar
menjadikan anak-anak Melayu
sebagai petani dan nelayanyang lebih baik daripada ibu
bapa mereka
-sekolah menengah tidak
disediakan untuk anak-anak
Melayu menyambung
pelajaran
-lulusan sekolah Melayu hanya
layak menjadi guru, polis danmenjawat jawatan rendah di
jabatan ketajaan
-lulusan sekolah Melayu
berpeluang melanjutkan
pelajaran ke maktab-maktab
perguruan yang ditubuhkan
untuk melatih guru-guru
sekolah Melayu
-antara maktab perguruan
yang ditubuhkan sebelum
Perang Dunia II ialah;
-1900 Maktab Perguruan Melaka
-1922 maktab Perguruan Sultan
Idris, Tanjung Malim, Perak MPSI

(dinaiktaraf tahun 1997 kepada

universiti UPSI)
-1935 Maktab PerguruanPerempuan Melayu Melaka
b) Sekolah Vernakular Cina
-diusahakan sendiri oleh
masyarakat Cina dan
tertumpu di kawasan bandar
-peringkat awal sekolah Cina
menggunakan pelbagai loghat
bahasa Cina seperti Teochew,
Hokkien, Kantonis dan Hakka
-pendidikan sekolah rendah
untuk orang Cina diberikan
selama enam tahun
-ada juga sekolah Cina
menyediakan pendidikan
sehingga ke peringkat
menengah
-menggunakan buku-buku dan
sukatan pelajaran dari negaraChina
-guru-guru juga dibawa dari
China
-tahun 1920 British mula
memberi perhatian kepada
sekolah Cina
-1938 Sekolah Foon Yew, Johor
Bharu, Johor ditubuhkan
-Enakmen Pendaftaran
Sekolah diperkenalkan oleh
British untuk mengawal
sekolah-sekolah Cina di Tanah
Melayu
-menurut enakmen ini;
(i) semua sekolah yang didirikanmesti didaftarkan
(ii) Pengarah Pelajaran diberi
kuasa untuk menutup sekolah
yang tidak menurut syarat
pengurusan, sukatan pelajaran
dan peraturan kesihatan yangditetapkan british
c) Sekolah Vernakular Tamil
-diusahakan oleh orangperseorangan dan pertubuhan
masyarakat India
-kebanyakannya didirikan di
kawasan ladang getah
-sukatan pelajaran, buku, guru-
guru dibawa dari India
-ada kalanya penyelia ladang
(Kangani) akan mengajar di
sekolah tersebut
-memberikan pendidikan di
peringkat rendah sahaja dankebanyakannya hingga ke
darjah empat
-tahun 1912 British
memperkenalkan Undan-
Undang Buruh yangmewajibkan pengusaha
ladang menyediakan sekolah
dan guru untuk anak-anak
pekerjanya
-keadaan ini menyebabkan
bilangan sekolah Tamil
bertambah
-terdapat juga sekolah Tamil
didirikan di bandar sepertiSekolah thamboosamy Pillai
dan Sekolah Vivekananda di
Kuala Lumpur
-masyarakat India yang kaya
akan menghantar anak-anak
mereka ke sekolah Inggeris
yang lebih sempurna
d) Sekolah Vernakular Inggeris
-mula didirikan di Negeri-
Negeri Selat seperti PenangFree School (1816) dan
Malacca Free School (1826)
-sekolah Inggeris kemudiannya
didirikan di Negeri-NegeriMelayu dan tertumpu di
kawasan bandar
-pada peringkat awalnya
didirikan oleh mubalighmubaligh
kristian
-menyediakan pendidikansehingga peringkat menengah
dan terbuka kepada semua
kaum
-sukatan pelajaran mengikutsistem pendidikan di England
-lulusan sekolah Inggeris
berpeluang melanjutkan
pelajaran dalam pelbagai
bidang seperti perubatan,
kejuruteraan, guaman dan
pentadbiran
-lulusan juga diberi keutamaanmenjawat jawatan yang baik
dalam perkhidmatan kerajaan
-1894 sekolah menengah
Inggeris iaitu Victoria
Institution ditubuhkan oleh
mubaligh Kristian di Kuala
Lumpur
-1905 Kolej Melayu Kuala
Kangsar ditubuhkan
-tujuan untuk memberi
pendidikan Inggeris hingga ke
peringkat menengah kepada
anak-anak raja dan golongan
bangsawan Melayu
-anak-anak golongan
bangsawan Melayu dilatih
untuk berkhidmat dengan
kerajaan Inggeris
-kesannya lahir kumpulan
pemimpin Melayu yang
berpendidikan Inggeris
-British tidak mahu memberi
pendidikan Inggeris yang
tinggi kepada orang Melayu
-1930-an bilangan anak-anak
Melayu masih kurang
berbanding kaum-kaum lain
iaitu Melayu (15%), Cina
(50%), dan India (27%)
BAB 7 PERJUANGAN
RAKYAT TEMPATAN
MENGEMBALIKAN
KEDAULATAN BANGSA

-British campur tangan di

Tanah Melayu, Sarawak dan
Sabah telah menggugat
sistem politik, ekonomi dan
sosial penduduk tempatan
-perubahan dalam sistem
pentadbiran menyebabkansultan kehilangan kedaulatan
dan pembesar hilang kuasa
-British memperkenalkan
pelbagai cukai yang
membebankan dan menindas
rakyat
-keadaan ini mencetuskan
kebangkitan rakyat untuk
menentang British
-ramai pejuang tanah air
muncul seperti Sultan Ahmad
Tajuddin, Dol Said, Rentap,
Sharif Masahor, Dato
Maharaja Lela, Yamtuan
Antah, Dato Bahaman, Mat
Salleh, Antanom, Tok Janggutdan Haji Abdul Rahman
Limbong
-mereka memimpin rakyat
berjuang dengan gigih demi
mempertahankan kedaulatan
dan kemerdekaan tanah air
7.1 Perjuangan
MengembalikanKedaulatan Kedah
(Teks m/s: 164-165)
(i) Latar belakang
-tahun 1821 seramai 7000
orang tentera Siam
mengepung Kuala Kedah
-askar Siam memusnahkan
rumah, merampas barang,
menenggelamkan perahu dan
menangkap tawanan untuk
dibawa balik ke Siam sebagai
hamba
(ii)Faktor Penentangan
-penjajahan Siam yang kejammenyebabkan rakyat Kedah
bangkit dan bersatu denganSultan untuk mengembalikan
kedaulatan Kedah
-tentangan hebat rakyat Kedah
ini dipimpin oleh Sultan
Ahmad Tajuddin
-dibantu pula oleh Tunku
Abdullah, Tunku Kudin (Syed
Zainal Abidin), Tunku Long danTunku Muhammad Saad
-perjuangan ini disokong oleh
pemimpin rakyat seperti Tok
20
Mo Ris dan pemimpin agama
seperti Syeikh Abdul Kadir
-perjuangan orang Melayu
Kedah menentang Siam telahdikhianati oleh British
-British telah bersubahat
dengan Siam untuk
melumpuhkan perjuangan
rakyat Kedah
-contoh: British telah
menghantar kapal perang
untuk membantu Siam
mengepung Kedah
(iii)Peristiwa Penentangan
-1823 Tunku Abdullah
memimpin 3000 orang tentera
untuk membebaskan Kedah
daripada Siam melalui
Seberang Perai tetapi gagal
kerana British membantu
Siam
-1831 Tunku Kudin berjaya
menawan semula Kuala Kedah
dari Melaka
-British menghantar 5 buah
kapal perang untuk
mengepung perairan Kedah
-tindakan British itu
menyebabkan Kedah terputus
bekalan makanan dan
bantuan tentera dari luar
-
Tunku Kudin telah terkorban
-tahun 1836 Sultan Ahmad
Tajuddin menrancang
menyerang Siam melalui
Bruas di Perak
-British berjaya mengesangerakan ini dan Sultan Ahmad
Tajuddin ditangkap
-1838 kebangkitan menentang
Siam di Kedah telah dipimpinoleh Tunku Muhammad Saad
-tentera Kedah berjaya
menawan semula selatan
Kedah, Kota Kuala Kedah dan
mara ke Songkla
-Siam berjaya menguasai
semula Kedah dengan
bantuan British
(iv)Kesan Penentangan
-semangat juang rakyat Kedah
menyebabkan Siam berdamaidengan Kedah
-sultan Kedah menghantar
puteranya, Tunku Daei ke
Bangkok untuk berunding
-tahun 1842 Siam
mengembalikan takhta Kedahkepada Sultan Ahmad
Tajuddin
-wilayah Perlis, Setul dan
Kubang Pasu diasingkan dari
Kedah
7.2 Dol Said Pahlawan
Naning
(Teks m/s: 166-168)
(i) Latar belakang
-daerah Naning terletak antara
Rembau dengan Melaka
-Penghulu naning ialah Dato
Naning Abdul Said yang
dikenalisebagai Dol Said
-pusat pentadbiran terletak diTaboh
-Naning mempunyai hasil
keluaran seperti padi, buahbuahan,
sirih dan bijih timah
-1831 Dol Said telah bangkitmenentang British
(ii)Faktor Penentangan
a)
MempertahankanKemerdekaan Naning
-1824 British dan Belanda
menandatangani Perjanjian
Inggeris-Belanda
-dalam perjanjian itu Melaka
diserahkan kepada British
-British mendakwa Naning
sebahagian daripada Melaka
-British mengarahkan Naning
mematuhi peraturan yang
ditetapkan Melaka
-dakwaan British tidak dapat
diterima oleh Penghulu Dol
Said dan rakyat Naning
b)
Menentang Pelaksanaan
Undang-Undang British
-British memperkenalkan
Peraturan Penghulu yang
menggugat pengaruh dan
kuasa Dol Said
-peraturan ini melarangpenghulu membicarakan keskes
jenayah
-tahun 1828 Dol Said diberi
amaran oleh British kerana
menyelesaikan kes jenayah di
naning
-Dol Said diugut akan
dilucutkan jawatan sekiranya
tidak mematuhi arahan British
c)
Menentang Bayaran Cukai
-melalui Undang-Undang 1830British memaksa Naning
membayar cukai 1/10daripada hasil keluaran
pertanian
-arahan dibuat selepas British
mendapati hasil daerah
Naning berjumlah 4500 dolar
sebulan
(iii)Peristiwa Penentangan
-15 Julai 1831 British
mengisytiharkan Dol Said
sebagai penderhaka
-British menghantar seramai
150 orang Sepoi yang diketuai
Kapten Wyllie untuk
menyerangnya
-
British berjaya ditewaskan
-Dol Said berjaya kerana
menggunakan taktik perang
gerila dan mendapat bantuan
21

daripada Seri Menanti, Sungai

Ujong, Johol dan Muar
-turut membantu ialah
Yamtuan Muda Raja Ali dari
Rembau yang menghantar
pasukan bantuan diketuai
menantunya Syed Sha aban
-British sedar Naning sukar
dikalahkan
-British meminta bantuan
Yamtuan Muda Raja Ali dari
Rembau dan beliau bersetujumenghantar 600 orang
hulubalang untuk menyerang
Naning
-Mac 1832 Kolonel Herbert
mengetuai pasukan tentera
menyerang Naning
-British berkubu di Alor Gajahuntuk melancarkan serangan
kedua ke atas Naning
-pakatan British dan Rembau
berjaya mengalahkan Naning
-pusat pentadbiran Naning
iaitu Taboh ditawan dan
rumah penduduk Naning
dibakar
-Dol Said berundur ke Seri
Menanti dan akhirnyamenyerah diri kepada British
(iv)Kesan Penentangan
-British berjaya menyatukan
Naning dengan Melaka
-Dol Said diberi pencen dan
rumah di Melaka
-British kerugian sebanyak 100000 paun sterling
-walaupun orang Naning
dgagal dalam perang tetapiberjaya menghidupkan
semangat juang di kalangan
bangsa Melayu
7.3 Rentap Wira Sarawak:
Agi Idup Agi Ngelaban
(i) Latar belakang
-Rentap ialah pahlawan Iban
yang menentang British di
sarawak
-
dilahirkan tahun 1800
-nama asal Rentap ialah Libau
yang bermaksud
penggoncang dunia
-Rentap juga digelar Raja
Darat
-merupakan pemimpin orang
Iban di Sungai Skrang dan
Sungai Saribas
(ii)Faktor Penentangan
-Rentap menentang
pemerintahan keluarga
Brooke kerana menganggap
orang Iban di Sungai Skrangsebagai lanun
-James Brooke mendirikan
kubu di Sungai Skrang untuk
mengawasi pergerakan orangIban
-tindakan James Brooke
menghapuskan penempatanorang Iban di Sungai Skrang
mencetuskan kebangkitan
Rentap
(iii)Peristiwa Penentangan
-1853 Rentap menyerang kubu
James Brooke di Nanga Skrang
-pasukan Rentap berjaya danseorang pegawai British iaitu
Allan Lee terbunuh
-kejayaan ini mengharumkan
nama Rentap di kalangan
orang Iban
-1854 James Brooke menawan
kubu Rentap di Sungai Lang
dan membakar
perkampungan Rentap
-pengikut Rentap berundur ke
Bukit Sadok dan membina
kubu
-perjuangan Rentap mendapat
sokongan padu penduduk Ibandan digelar Raja Ulu
-tahun 1857 James Brooke
menghantar Tuan Muda
Charles Brooke untuk
menyerang kubu Rentap di
Bukit Sadok
-Charles Brooke berjaya
mempengaruhi 3000 orang
Iban dan 500 orang Melayu
supaya menyerang kubu
Rentap di Bukit Sadok
-Charles Brooke gagalmenewaskan Rentap kerana
kubu pertahanan yang kukuh
-tahun berikutnya Charles
Brooke sekali lagi cuba
menyerang Bukit Sadok tetapigagal
-kata-kata semangat Rentap
dalam penentangan ini adalah Bawalah semua meriam
kamu dari Eropah, kami tidaktakut kepada kamu orang
Eropah
-tahun 1863 James Brooke
mengetuai sendiri pasukan
menyerang Rentap di Bukit
Sadok
-pertempuran berlaku selama
sebulan dan Rentap tewas
-James Brooke membakar kubu
dan rumah pengikut Rentap
-James Brooke menggunakan
meriam Bujang Sadok untuk
menentang Rentap
-Rentap pula menggunakan
sejenis meriam besi BujangTimbang untuk menentang
pasukan Brooke
-Rentap berundur ke Entabai
untuk menyusun strategi baru
tetapi Rentap meninggal
dunia
(iii)Kesan Penentangan
-kebangkitan Rentap dan
pengikutnya untuk
membuktikan bahawa mereka
bukannya lanun tetapi
pejuang bangsa
-semangat juang Rentap
diabadikan di Batu PeringatanRentap
7.4 Sharif Masahor Wira
Sarawak
(Teks m/s: 172-173
(i) Latar belakang
-pembesar Sarikei di kawasan
Sungai Rajang
-berasal dari Kampung Igan dimuara Sungai Rajang
-dilantik oleh Sultan Abdul
Mu mein dari Brunei
-berpengaruh di kalangan
orang Melanau di Sungai
Rajang dan orang Iban di
Sungai Skrang
(ii)Faktor Penentangan
-James Brooke mengambil
wilayah Sungai Rajang
daripada Sultan Brunei
-kewibawaan Sharif Masahor
tergugat apabila Sarikei
diletakkan di bawah
pentadbiran Brooke
-pembinaan kubu di Kanowit
dan pelantikan Henry Steele
sebagai wakil British dianggaptelah mengambil alih kuasa
pentadbiran Sharif Masahor
-Sharif Masahor menentangtindakan James Brooke
meluaskan kuasa ke
wilayahnya
(iii)Peristiwa Penentangan
-tahun 1855 Sharif Masahor
mengetuai 150 buah perahu
menyerang Mukah dan
mengusir Pangeran Matusin
yang menyokong perluasan
kuasa James Brooke
-James Brooke bertindak balas
dengan melucutkan kuasa
Sharif Masahor di Sarikei
-Sharif Masahor marah dengan
tindakan James Brooke
-Sharif Masahor berpakat
dengan Datu Patinggi Abdul
Ghapur dari Kuching untuk
mengusir keluar James Brookedari Sarawak
-tahun 1859 pasukan Sharif
Masahor menyerang Kanowit
-peristiwa ini membimbangkanorang Eropah di Sarawak
-tahun 1860 Sharif Masahor,
Datu Patinggi Abdul Ghapur
dan Temenggung Hashim dariSadong membuat pakatan
sulit untuk menyerangKuching bagi menggulingkan
Brooke
-Charles Brooke dengan
bantuan Belanda menahan
Datu Patinggi Abdul Ghapurdan dipenjarakan di Betawi
22

-pertempuran antara Sharif

Masahor dengan Charles
Brooke berlaku di Sungai
Sadong
-kapal dan perahu pasukan
Sharif Masahor
ditenggelamkan dan seramai
64 orang pengikutnya
terbunuh
-Sharif Masahor berundur ke
Mukah
-tahun 1861 James Brooke
memaksa Sultan Brunei
menyerahkan Mukah dan
menahan Sharif Masahor
-Sharif Masahor dibuang negeri
ke Singapura
(iv)Kesan Penentangan
-walaupun perjuangan Sharif
Masahor berjaya dipatahkan
tetapi gerakan menentangBrooke tidak pernah berakhir
-pentadbiran Brooke
kemudiannya menghadapi
kebangkitan daripadapemimpin Banting pada tahun
1894 iaitu pemimpin orangIban di hulu Sungai Batang
Lupar
-tahun 1931 pula bangkit
penentangan daripada
Penghulu Asun iaitu pemimpinorang Iban di Sungai Kanowit
7.5 Dato Maharaja Lela
Pejuang KebanggaanPerak
(Teks m/s: 174-176)
(i) Latar belakang
-Dato Maharaja Lela ialah
Orang Besar Berlapan Perak
dan penghulu di Pasir Salak
-pada November 1874 Perak
menerima Residen British iaitu
J.W.W.Birch hasil daripada
Perjanjian Pangkor
-pelantikan itu menimbulkan
konflik antara Birch, sultan
dan pembesar Perak yangmencetuskan kebangkitan di
Pasir Salak
(ii)Faktor Penentangan
a)
Mengambil Hak MengutipCukai
-24 Julai 1875 Birch memaksa
Sultan Abdullah
menandatangani
pengisytiharan yangmembolehkan British
mengambil hak mengutip
cukai
-Sultan Abdullah diugut akan
diturunkan takhta jika enggan
menandatangani
-Birch membakar rumah Raja
Ngah Orang Besar Perak
kerana meneruskan kutipan
cukai timah di Bidor
b) Mencabar Ketuanan Melayu
-kemarahan sultan dan
pembesar Perak memuncak
-pada 2 Oktober 1875 Sultan
Abdullah didesak
menandatangani
perisytiharan penyerahankuasa kepada British
-kuasa mentadbir negeridiserah kepada Residen
-Residen berkuasa melantik
hakim, mengurus kutipancukai dan melantik penghulu
c) Memperkenalkan Cukai Baru
-Birch bertindak sesuka hati
-Birch memperkenalkan cukai
baru seperti cukai padi,
perahu atap, senjata dan
bayaran permit untuk
membalak
-Setiap isi rumah dikehendaki
membayar 2 dolar sebagai
cukai kelamin
d) Mencabuli Adat Resam
-Birch dibenci oleh sultan dan
pembesar-pembesar Perak
apabila beliau mengharamkanamalan perhambaan yang
menjadi adat resam Melayu
-Birch sengaja menimbulkan
permusuhan apabila
menyimpan hamba-hamba
perempuan dirumahnya
(iii)Peristiwa Penentangan
-Raja Abdullah, Raja Ismail danDato Maharaja Lela telah
bermesyuarat di Durian
Sebatang
-mereka mengambil keputusan
untuk membunuh Birch
-Dato Maharaja Lela dan
pengikutnya Dato Sagor,
Pandak Indut dan Sepuntum
menawarkan diri untuk
membunuhnya
-mereka berazam menghalau
British keluar dari bumi Perak
-pada 2 November 1875 Birchdan rombongan tiba di Pasir
Salak untuk menyebarkan
surat pengisytiharan
mengambil hak memungut
cukai oleh British
-Dato Maharaja Lela dan
pengikutnya mengambil
kesempatan itu untuk
membunuh Birch
-Pembunuhan Birch
menyebabkan British
menyerang Pasir Salak
-Dato Maharaja Lela dan Dato
Sagor memimpin perjuanganmempertahankan Pasir Salak
-pasukan British dikalahkan
dan Kapten Innes terkorban
-pertempuran ini dikenali
sebagai Perang Perak dan
berlaku hampir setengahtahun
-pada 7 November 1875
pertempuran berlaku di
Bandar Tua
-pejuang Perak akhirnya
dikalahkan setelah British
dibantu oleh tentera dari India
dan Hong Kong
(iv)Kesan Penentangan
-tahun 1877 Dato Maharaja
Lela, Dato Sagor, Pandak
Indut dan Sepuntum dihukum
gantung sampai mati di
Matang, Perak
-Sultan Abdullah dan Ngah
Ibrahim dibuang negeri ke
Pulau Seychelles di Lautan
Hindi
-Raja Ismail dibuang negeri ke
Johor
-British tegas menghapuskan
kebangkitan di Perak
menunjukkan keangkuhannyasebagai kuasa penjajah
-Dato Maharaja Lela menjadi
simbol kepahlawanan orang
Melayu
7.6 Yamtuan Antah
MempertahankanKedaulatan Seri Menanti
(Teks m/s: 177-178)
(i) Latar belakang
-nama sebenarnya Tunku
Laksamana Antah Ibni
Almarhum Raja Radin
-dilantik sebagai Yamtuan Seri
Menanti pada tahun 1875
-wilayah jajahan Seri Menanti
terdiri daripada Terachi, Ulu
Muar, Gunung Pasir dan
Jempol
(ii)Faktor Penentangan
-Yamtuan Antah tidak
bersetuju dengan tindakan
Dato Kelana Syed Abdul
Rahman di Sungai Ujong
menandatangani perjanjian
dengan British
-tindakan Dato Kelana
mengeruhkan hubunganantara mereka berdua
-Yamtuan Antah juga tidak
mengiktiraf Dato Kelana
sebagai pemerintah Sungai
Ujong
-hubungan antara Yamtuan
Antah dengan Dato Kelana
bertambah runcing apabila
Dato Kelana mengisytiharkanTerachi sebagai wilayahnya
-dibantah Yamtuan Antah
kerana menganggap Terachi
sebahagian jajahan Seri
Menanti
-Residen British di Sungai
Ujong iaitu P.J.Murraymenghantar tentera dan juru
ukur untuk membuat siasatan
-Yamtuan Antah menghantar
200 orang pengikutnya
menuntut supaya British
menghentikan tugas
mengukur kawasan antara
Terachi dengan Kuala Pilah
-berlaku pertikaian antara
kedua-duanya yangmencetuskan pertempuran
-kebangkitan Yamtuan Antah
disokong oleh Dato Siamang
Gagap, Tengku Besar Tampin,
penduduk Rembau, Jelebu dan
Johol
-Disember 1875 pasukan
Yamtuan Antah berjaya
menawan Paroi dan membina
kubu di situ
-British berjaya menawan
semula Paroi apabila dibantuoleh tentera Negeri-Negeri
Selat
-Yamtuan Antah berundur ke
Bukit Putus dan seterusnya keJohor
(iii)Kesan Penentangan
-Maharaja Abu Bakar dari Johor
menasihati Yamtuan Antah
berdamai dengan British
-Mei 1876 Yamtuan Antah
berunding dengan Gabenor
Negeri-Negeri Selat iaitu
William Jervois
-Yamtuan Antah diiktiraf
sebagai Yamtuan Besar di SeriMenanti
-tindakan berdamai ini tidak
dipersetujui oleh Dato
Siamang Gagap
-rundingan tersebut membuka
peluang British meluaskan
pengaruh ke seluruh Negeri
Sembilan
7.7 Dato Bahaman Pahlawan
Pahang (Teks m/s: 179-181)
(i) Latar belakang
-nama sebenarnya Abdul
Rahman bin Imam Noh
-dianugerahi gelaran Orang
Kaya Dato Setia Perkasa
Pahlawan Semantan
-diberikan anugerah kerana
kegagahan dan keberanian
beliau dalam perang saudara
di Pahang dan Perang Klang diSelangor
-dilantik sebagai pembesar
Temerloh setelah kematian
Orang Kaya Indera Segara
-Dato Bahaman tidak
mengiktiraf pemerintahan
British di Pahang
23
(ii)Faktor Penentangan
a)
Hilang Hak Mengutip Cukai
-Dato Bahaman menentang
tindakan British melantik
E.A.Wise sebagai PegawaiMajistret dan Pemungut Hasil
di daerah Temerloh
-Dato Bahaman dilarang
mengutip cukai di daerah
kekuasaannya iaitu di
Temerloh
b)
Pembinaan Balai Polis
-pegawai British iaitu E.A.Wise
mendirikan balai polis di
Lubuk Terua tanpa berunding
terlebih dahulu dengan Dato Bahaman
-konflik antara kedua-duanyamenjadi lebihserius
-Dato bahaman menganggap
tindakan British sebagai
menceroboh kawasan serta
mengancam kedudukannya
c)
Perlucutan Gelaran
-Hugh Clifford menganggap
Dato Bahaman sebagai
penderhaka kerana enggan
mematuhi arahan British
-British memaksa Sultan
Ahmad melucutkan gelaranDato Setia Perkasa Pahlawan
Semantan
-tindakan British memalukan
Dato Bahaman dan beliau
bersumpah menghalau keluarBritish dari Pahang
(iii) Peristiwa Penentangan
-16 Disember 1891 British
menangkap 3 orang pengikutDato Bahaman kerana
mengutip hasil hutan tanpakebenaran
-tindakan British itu
menyebabkan Dato Bahaman
dan pengikutnya menyerangBalai Polis Lubuk Terua
-peristiwa ini mencetuskan
perang
-26 Disember 1891 Hugh
Clifford mengetuai pasukan
200 orang tentera untuk
menawan semula Lubuk Terua
tetapi tewas dalam
pertempuran di Kelubi
-Hugh Clifford berundur dan
meminta bantuan Singapura
-Januari 1892 British memaksa
Sultan Wan Ahmad
menamatkan kebangkitan
rakyat Pahang
-pasukan tentera dinamakan
Gerakan Sultan yangdisertai oleh J.P.Rodger
ditubuhkan
-British membekalkan 200
pucuk senapang dan 10 000
butir peluru
-Sultan Wan Ahmad dilantik
mengetuai gerakan ini dan
berjaya menawan 11 buah
kubu Dato Bahaman di
Bentong
-Mac 1892 British sekali lagi
menyerang Lubuk Terua
-pejuang Pahang berundur keKelantan dan Terengganu
-di terengganu ulama Tok KuPaloh menyemarakkan
semangat pejuang Pahangberjihad menentang British
-14 Jun 1894 Dato Bahaman
dan 100 orang pengikutnya
menawan Kuala Tembeling
dan Jeram Ampai
-British bertindak balas
menghantar Kolonel Walker
untuk menawansemula Jeram
Ampai
-Dato Bahaman, Tok Gajahdan Mat Kilau berundur ke
Kelantan
-pengunduran ini menandakanberakhirnya perang
menentang British di Pahang
(iv)Kesan Penentangan
-Dato Bahaman dan
pengikutnya memperlihatkan
keberanian menentang British
-kedudukan British di Pahang
tergugat dengan semangat
patriotisme oleh pahlawan
Pahang
-kebangkitan ini berlangsungselama 4 tahun iaitu dari 1891
1894
-British terpaksa menanggunghutang yang banyak
-
Sultan Wan Ahmad dipaksaoleh British membayar 7200
dolar setahun bagimenyelesaikan hutang
tersebut
7.8 Mat Salleh MenyanggahSBUB (Teks m/s: 182-183)
(i) Latar belakang
-nama sebenar Datu
Mohammad Salleh bin Datu
Batu
-dilahirkan di Inanam dan
menjadi pemerintah Sungau
Sugut
-berketurunan Bajau dan Suluk
-mewarisi sifat kepahlawanandan keberanian berperang
-kebangkitan Mat Salleh
merupakan kebangkitan
paling besar dalam sejarah
penentangan di Sabah
(ii)Faktor Penentangan
a)
Perjuangan Jihad
-kebangkitan berpunca
daripada semangat
perjuangan jihad orang Sulu
menentang Sepanyol di
selatan Filipina
b)
Peraturan Yang
Membebankan
-SBUB memperkenalkan
peraturan baru di Sabah
seperti amalan buruh paksa,
cukai beras dan lesen perahu
yang membebankan rakyat
c)
Percubaan Berunding Gagal
-Ogos 1895 Mat Salleh dan
pembesar tempatan ke
Sandakan untuk menemui
Gabenor Beaufort, C.V.Creagh
-tujuan untuk berunding
tentang masalah cukai dan
tindakan kekerasan pegawai
SBUB terhadap penduduk
tempatan
-Mat Salleh dan pembesarpembesar
tidak dilayan dan
setelah menunggu selama 10hari beliau meninggalkan
Sandakan
d)
Perkampungan Di Bakar
-Gabenor Beaufort
menganggap Mat Salleh
mengancam kepentingan
SBUB
-SBUB bertindak membakar
dan memusnahkan kampung
Mat Salleh
-SBUB menawarkan hadiah
500 dolar kepada sesiapa
yang berjaya menangkap MatSalleh
(iii)Peristiwa Penentangan
-Julai 1897 Mat Salleh
mendirikan kubu di Ranau dan
membakar Pulau Gaya
-November 1897 Mat Salleh
menyerang Ambong
-William Cowie, Pengarah
Urusan SBUB tidak berupayamengalahkan Mat Salleh lalu
menawarkan perdamaian danpengampunan kepadanya
-April 1898 rundingan
diadakan antara Mat Salleh
dengan Cowie di Menggatal
-Antara syarat perjanjian
adalah;
-Mat Salleh dan pengikut diberi
pengampunan
-penduduk Inanam yang
melarikan diri semasa
kekacauan dibenarkan kembali
semula
-Mat Salleh dibenarkan mentadbir
daerah Tambunan
-Mat Salleh diminta melaporkan
pergerakannya kepada SBUB
-SBUB tidak menepati janji
sebaliknya tahun 1899 SBUB
mengambil alih pentadbiran di
Tambunan
-Mat Salleh berasa tertipu danmeneruskan penentangan
24
dengan membina kubu di
Kampung Teboh, Tambunan
-SBUB menyerang kubu Mat
Salleh secara besar-besaran
-Januari 1900 SBUB berjayamenewaskan Mat Salleh
-
Mat Salleh terkorban
(iv)Kesan Penentangan
-perjuangan diteruskan oleh
pengikut Mat Salleh seperti
Mat Sator dan Kamunta
-Julai 1902 British berjayamenamatkan kebangkitan Mat
Salleh di Sabah sepenuhnya
7.9 Antanom Pahlawan Anak
Rimba Berjiwa Besar
(Teks m/s: 184)
(i) Latar belakang
-
nama sebenar Ontoros anak
lelai Antanom
-
ketua kaum Murut di Rundum
-
dilahirkan tahun 1875
-ketika berusia 30 tahun
Antanom telah memimpin
orang Murut menentang SBUByang menindas kaumnya
(ii)Faktor Penentangan
a)
Melarang Membuka Tanah
Baru
-SBUB melarang mereka
membuka tanah baru
-merasakan hak mereka
diceroboh
-akibatnya mereka kekurangan
beras
b)
Mengenakan Cukai Yang
Membebankan
-SBUB mengenakan pelbagaicukai yang membebankan
seperti;
-cukai kepala satu dolar setiap
orang
-cukai tanaman pindah sebanyak
50 sen setiap ekar
-cukai sebatang pokok kelapa
untuk minuman tuak sebanyak
25 sen
-cukai tangkapan ikan besar
-
cukai memelihara anjing
sebanyak satu dolar seekor
c)
Menjadi Buruh Paksa
-orang Murut dijadikan buruh
paksa
-tujuan untuk membina jalan di
pedalaman dan memasang
kawat telegraf antara Tenom
dengan Rundum
d)
Menzalimi Keluarga
-suami isteri kaum Murut
dikehendaki tinggalberasingan di sebelah
menyebelah tebing sungai
-mereka dikenakan satu dolar
setiap kali berkunjung
-jika mereka mempunyai dua
orang anak, salah seorang
akan diambil SBUB untuk
dijadikan buruh paksa
e)
Menceroboh Kawasan Hutan
-SBUB menceroboh hutan
untuk membina jalan
-Kaum Murut membantah
kerana mengikut kepercayaanmereka pencerobohan akan
mengganggu roh nenek
morang mereka
(iii)Peristiwa Penentangan
-Antanom menyatukan orangMurut menentang SBUB dmi
menebus maruah mereka
-Februari 1915 Antanom
menyerang Pensiangan dan
membakar bangunan kerajaan
-Mac 1915 Antanom memimpinkira-kira 600 orang Murut
menyerang Rundum dan
berjaya memusnahkan
pejabat pentadbiran SBUB
-kejayaan itu menaikkan
semangat perjuangan orangMurut dan pengikut Antanom
bertambah menjadi 900 orang
-Antanom membina kubu
pertahanan di Sungai Selangit
yang mengandungi 7 buah
rumah bawah tanah
-April 1915 SBUB menghantar
400 orang tentera menyerangkubu Antanom
-pertempuran berlaku selama
6 minggu
-Antanom dan 400 orang Murut
terkorban dalam
mempertahankan Rundum
-penentangan ini dikenali
sebagai Kebangkitan
Rundum
(iv)Kesan Penentangan
-SBUB mengenakan tindakan
tegas terhadap pengikut
Antanom
-8 orang kanan Antanom
dibuang daerah ke Kudat
-pengikut-pengikut yang lain
menjadi buruh paksamemasang kawat telegraf dari
Kimanis hingga ke Keningau
-SBUB mengarahkan orang
Murut bersumpah taat setia
bagi mengelakkan
kebangkitan seterusnya
-orang Murut berpindah ke
pedalaman Kalimantan
sebagai tanda protes terhadapSBUB
7.10 Tok Janggut Pejuang Jihad
(Teks m/s: 187-189)
(i) Latar belakang
-nama sebenar Haji Mat
Hassan bin Munas
-dikenali sebagai Tok Janggut
kerana beliau menyimpanjanggut hingga ke paras dada
-dilahirkan tahun 1853 di
Kampung Jeram, Pasir Puteh,
Kelantan
-mendapat pendidikan pondok
di Kelantan dan Makkah
-
mahir dalam ilmu persilatan
-menetap di Kampung Nering,
Kelantan
-bekerja sebagai petani dan
peniaga
(ii)Faktor Penentangan
a)
Peraturan Tanah
-Tok Janggut menentang
peraturan cukai tahun 1915
yang mewajibkan petanimembayar cukai tanah
b)
Pengenalan Cukai Yang
Membebankan
-petani dikehendaki membayarcukai seperti;
-cukai pokok kelapa berbuah
sebanyak 3 sen sepokok
-pokok pinang satu sen sepokok
-sirih 5 sen sejunjung
-kerbau dan lembu sebanyak 20sen seekor
-
peraturan ini membenakan
rakyat
c)
Perasaan anti-British
-sentimen anti-British
meningkat apabila Britain
menyerang kerajaan Turki
Uthmaniyah semasa Perang
Dunia I tahun 1914
-kerajaan Turki Uthmaniyah
menyeru umat Islam di
seluruh dunia berjihad
menentang penjajah Barat
-Tok Janggut menyahut seruan
menentang British di Pasir
Puteh
d)
Pembayaran Cukai Yang
Menyusahkan
-penduduk tempatanmenghadapi masalah
membayar cukai kerana
pejabat bayaran cukai terletak
jauh di bandar
-Tok Janggut telah beberapakali pergi untuk membayar
cukai tetapi gagal
-mereka yang gagal membayarcukai akan ditangkap dan
didenda
-penduduk tempatan marah
kepada British kerana sikap
biadab pegawai British
(iii)Peristiwa Penentangan
28 April 1915
-Pegawai Daerah Pasir Puteh
menghantar Sarjan Che Wan
25
untuk menangkap Tok Janggut
kerana gagal membayar cukai
-perbalahan berlaku
menyebabkan Sarjan Che Wanmati ditikam oleh Tok Janggut
29 April 1915
-Tok Janggut, Engku Besar
Jeram, Penghulu Adam dan
Che Sahak Merbol mengetuai
angkatan melancarkan
serangan ke atas Pasir Puteh
-mereka menduduki Pasir
Puteh selama 3 hari dan
mengisytiharkan Pasir Puteh
bebas daripada ancaman
British
-Ungku Besar Jeram iaitu TuanAhmad dilantik sebagai Raja
Pasir Puteh
-Tok Janggut sebagai PerdanaMenteri
9 Mei 1915
-British menawarkan hadiah
sebanyak 500 dolar kepada
sesiapa yang berjaya
menangkap Tok Janggut dan
pemimpin kanannya
23 Mei 1915
-British membakar rumah Tok
Janggut dan pengikutnya
kerana enggan menyerah diri
-Tok Janggut bertindak balas
menyerang Pasir Puteh
24 Mei 1915
-British menyerang Tok Janggut
yang berkubu di Kampung
Dalam Pupuh, Saring
-
Tok Janggut terkorban
-mayat Tok Janggut diarak kePasir Puteh dan Kota Bharu
kemudian digantung songsangdi Padang Balai Besar, Kota
Bharu selama 4 jam
-kemudian dikebumikan di
Pasir Pekan
(ii)Kesan Penentangan
-Tok Janggut dan rakan-rakanterkorban sebagai pahlawan
yang menentang kuasa
penjajah Barat
-semangat juang mereka
kebanggaan kita walaupuntewas di tangan British
7.11 Haji Abdul RahmanLimbong Pejuang Tani
(Teks m/s: 290-192)
(i) Latar belakang
-nama sebenar Haji Abdul
Rahman bin Haji Abdul Hamid
-dikenali sebagai Haji Abdul
Rahman Limbong kerana
beliau sering ke Limbong,
Kemaman untuk mengajar
agama
-beliau berjuang untuk
membela nasib petani yangditindas
-perjuangannya dikenalsebagai
Kebangkitan Tani di
Terengganu
(ii)Faktor Penentangan
a)
Pas Kebenaran Yang
Membebankan
-1921 diperkenalkan PeraturanTanah Baru
-petani yang ingin membuka
tanah dan bercucuk tanam
perlu mendapatkan kebenarandengan bayaran 50 sen
-peraturan yang sama jika
menebang pokok dan
mengutip hasil hutan seperti
daun nipah, buah salak, sagu,
rotan dan daun palas
-membebankan hidup petani
yang sedia ada miskin
b)
Penguatkuasaan Undang-
Undang Binatang Buas
-1923 diperkenalkan Undang-
Undang Kawalan Binatang
Buas yang melarangpenduduk memburu binatang
liar
-sesiapa yang ingkar
dikenakan denda sebanyak
500 dolar dan senapangmereka akan dirampas
c)
Peraturan Tanah Baru
-1924 peraturan tanah
mewajibkan penduduk
mendaftar tanah mereka
dengan bayaran sebanyak
2.50 sen seorang
d)
Pengaruh Pemimpin Agama
-pemimpin agama berperananpenting dalam kebangkitan
anti-British di Terengganu
-Haji Abdul Rahman Limbong
menegaskan tanah adalah
hak Allah dan rakyat bebas
mengerjakannya tanpa perlu
membayar cukai kepada
kerajaan
-Haji Musa Abdul Ghani
menyifatkan peraturan Britishbertentangan dengan syariah
Islam
(iii)Peristiwa Penetangan
Kebangkitan 1922
-petani di Kuala Telemong
menentang peraturan baru
dengan membersihkan tanah
tanpa mengambil pas
kebenaran
-British menangkap 43 orang
petani dan mendakwa merekadi mahkamah
-Haji Abdul Rahman Limbong
bertindak sebagai peguam
-British gagal mematahkan
hujahnya bahawa tanah
adalah hak Allah dan bukan
hak negeri
-mahkamah menerima hujahtersebut dan membebaskan
mereka
Kebangkitan 1925
-seramai 300 -500 orangpetani berkumpul di Kuala
Telemong untuk bercucuk
tanam
-mereka membersihkan 200
ekar tanah milik Tengku Nik
Maimunah dan 400 ekar tanah
kerajaan
-tindakan dilakukan kerana
British akan memberi konsesi
tanah tersebut kepada
saudagar Cina
-British mendesak Sultan
Sulaiman supaya bertindak
terhadap Haji Abdul RahmanLimbong
-Haji Abdul Rahman Limbong
menjelaskan kepada sultan
bahawa pentadbiran British didaerah Kuala Berang
menindas rakyat
Kebangkitan 1928
-British mengancam untuk
mengambil tindakan undangundang
ke atas petani-petaniyang enggan membayar cukai
-ini menyebabkan seramai
1000 orang petani berhimpundi Marang, Kuala Telemong
dan Kuala Berang
-mereka mengisytiharkan
perang terhadap British
-mereka menduduki balai polisdan bangunan kerajaan di
Kuala Berang serta
mengibarkan bendera merah
-British meminta bantuan
Negeri-Negeri MelayuBersekutu
-pertempuran berlaku di
Padang Kacong
(iv)Kesan Penentangan
-seramai 12 orang petani
terkorban dan semua
pemimpin petani termasuk
Haji Abdul Rahman Limbong
ditangkap
-tahun 1928 mereka
dibicarakan di Kuala
Terengganu
-Haji Abdul Rahman Limbong
dijatuhi hukuman buang
negeri ke Makkah atas
tuduhan menghasut dan
mencetuskan kebangkitan di
Terengganu
26
BAB 8 KEBANGKITAN
SEMANGAT KEBANGSAAN
UNTUK MENGANGKAT
MARTABAT BANGSA

-semangat kebangsaan
dibangkitkan golongan
intelektual melalui akhbar,
majalah dan penulisan kreatif
-perjuangan semakin berkesan
melalui penubuhan
pertubuhan untuk
perjuangkan hak dan
kepentingan bangsa
8.1 Maksud SemangatKebangsaan (Teks m/s: 199)
-semangat kebangsaan atau
nasionalisme bermaksud
perasaan cinta dan taat setia
yang mendalam terhadap
bangsa dan tanah air
-semangat berjuang menebus
maruah bangsa
-semangat inilah mendorong
kita berjuang membebaskan
negara daripada British untuk
membentuk negara merdeka
dan berdaulat
8.2 Perkembangan Negara
Luar Memberi InspirasiPerjuangan
(Teks m/s: 199-202)
-awal kurun ke-20 berlaku
gerakan kesedaran
kebangsaan di Turki, Mesir,
Jepun, China, Filipina, India
dan Indonesia
-perkembangan ini memberi
inspirasi kepada penduduk
Tanah Melayu untuk
menentang penjajahan British
a)
Gerakan Kebangkitan Islam diTimur Tengah
-
berlaku akhir kurun ke-19
-kebangkitan dosebabkan
kuasa-kuasa Barat
memecahbelahkan dan
menguasai empayar Islam
Turki Uthmaniyah
-pengaruh Barat di Turki
mencetuskan Gerakan Pan-
Islam iaitu gerakan untuk
menyatukan seluruh umat
Islam dan menentang
penjajahan Barat
-gerakan ini mempengaruhi
dan menyatukan umat Islam
di negara-negara Timur
Tengah, India dan Asia
Tenggara termasuk Tanah
Melayu untuk menentangkuasa asing
b)
Gerakan Pemulihan Islam
Mesir
-gerakan ini turut
mempengaruhi kebangkitan
semangat kebangsaan di
Tanah Melayu
-tahun 1882 Mesir dijajah oleh
British dan telah mencetuskan
Gerakan Islah
-Gerakan Islah atau Gerakan
Pemulihan Islam ialah
gerakan menyeru orang Islamberpegang kepada ajaran
Islam sebenar berdasarkan al-
Quran dan Hadis juga
menyeru umat Islam supaya
bersatu menentang
penjajahan Barat di negaraIslam
-gerakan ini dipelopori Sayid
Jamaluddin al-Afghani dan
Sheikh Muhammad Abduh
-pengaruh gerakan ini
disebarkan ke Tanah Melayuoleh pelajar yang menuntut di
Mesir setelah kembali ke
tanah air
c)
Perang Rusia-Jepun
-tahun 1905 Jepun berjayamengalahkan Rusia
-pertama kali dalam sejarah
moden sebuah negara Asia
berjaya mengalahkan kuasa
Eropah
-kejayaan ini menyemarakkansemangat negara-negara Asia
lain untuk menentang
penjajahan Barat
d)
Gerakan Kesedaran
Kebangsaan China
-tahun 1911 berlaku Revolusi
China yang dipimpin oleh Dr.
Sun Yat Sen
-berjaya menumbangkan
kerajaan Manchu dan
menubuhkan sebuah negara
republik China
-keadaan ini membangkitkan
kesedaran rakyat Tanah
Melayu untuk menentangBritish
e)
Gerakan Kesedaran
Kebangsaan Filipina
-Jose Rizal memimpin
perjuangan rakyat Filipina
menentang penjajahan
Sepanyol
-Menubuhkan Liga Filipina
untuk memajukan orang
Filipina dan menuntut
Sepanyol memberi layanan
adil kepada rakyat
f)
Gerakan Kesedaran
Kebangsaan India
-gerakan dipimpin oleh
Mahatma Gandhi
-tujuan untuk membebaskan
India daripada penjajahan
British
g)
Gerakan Kesedaran
Kebangsaan Indonesia
-Soekarno menubuhkan Parti
Nasional Indonesia untuk
27

(i)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
membebaskan Indonesia
daripada penjajahan Belanda
8.3 Gerakan Islah
Mencetuskan Kesedaran
Kebangsaan

(Teks m/s: 203-204)

Latar belakang
Gerakan Islah di Tanah
Melayu
awal kurun ke-20 semangatkebangsaan dibangkitkan oleh
golongan pelajarberpendidikan di Universiti al-
Azhar, Mesir
tahun 1925 terdapat 80 orangpelajar dari Tanah Melayu di
universiti ini
mereka terpengaruh dengan
idea pemulihan Islam oleh
Sayid Jamaluddin al-Afghanidan Sheikh Muhammad Abduh
sekembali ke Tanah Melayumereka memulakan Gerakan
Islah di Tanah Melayu dan
dikenali sebagai Kaum Muda
tokoh penting seperti Sheikh
Muhammad Thani bin
Jalaluddin, Haji Abbas bin
Muhammad Taha dan SyedSheikh Ahmad al-Hadi
(ii) Penyebaran Idea GerakanIslah
idea pembaharuan Kaum
Muda disebarkan melalui
majalah Al-Imam (pemimpin)
yang diterbitkan di Singapura
tahun 1906
tujuan diterbitkan adalah
untuk;
mengingatkan mereka yang
lalai dan menjagakan mereka
yang tidur dan menunjukkan
mereka yang sesat dan
menyampaikan suara yangmenyeru dengan kebaikan
majalah ini memberi kesan
besar dalam perkembangan
pemikiran orang Melayu
orang Melayu mula sedar
kepentingan pendidikan dan
ekonomi mereka
antara seruan Al-Imam ialah;
menyeru orang Melayuberpegang kepada al-Quran dan
Hadis
tekankan pentingnya ilmu
pengetahuan untuk mencapai
kejayaan
menitikberatkan pengetahuan
sejarah kerana banyak iktibar
yang boleh dipelajari
menasihati ibu bapa supaya
memberikan pendidikansempurna kepada anak-anak
menggesa kaum wanita diberi
peluang mendapatkan
pendidikan
mengetepikan adat resam dan
kepercayaan karut yang boleh
menghalang kemajuan
-tahun 1908 majalah Al-Imam
dihentikan penerbitannya danditeruskan oleh akhbar lain
seperti Neracha, Al-Ikhwan,
Pengasuh dan Saudara
-Kaum Muda menubuhkan
beberapa buah madrasah
untuk menyebarkan idea
dengan lebih berkesan sepertiMadrasah al-Masyhur al-
Islamiah di Pulau Pinang,
Madrasah al-Diniah Kampung
Lalang di Padang Rengas danMadrasah Il-Ihya Assyariff,
Gunung Semanggol di Perak
(iii) Tentangan Gerakan Islah
-idea pembaharuan Kaum
Muda ditentang oleh Kaum
Tua melalui akhbar Suara
Benar dan Lidah Benar
-Kaum Tua terdiri daripadagolongan ulama dan pegawai
agama yang tidak menerima
idea Islah Kaum Muda
-mereka berpegang kuat
kepada adat dan agama Islam
-pertelingkahan antara merekahanyalah perkara kecil yang
tidak melibatkan perkarapokok dalam agama Islam
(iv) Tokoh Pelopor Gerakan
Islah di Tanah Melayu
a)
Syeikh Muhammad Tahir
Jalaluddin
-
lahir di Sumatera tahun 1869
-berpendidikan di Makkah dandi Universiti al-Azhar, Mesir
-menerbitkan majalah Al-Imam
-pernah dilantik sebagai Mufti
Negeri Perak
b)
Haji Abbas Muhammad Taha
-
lahir di Singapura tahun 1885
-
berpendidikan di Makkah
-pernah dilantik sebagai kadi di
kawasan Tanjung Pagar,
Singapura
-
menerbitkan akhbar Neracha
c)
Syed Sheikh al-Hadi
-
lahir di Melaka tahun 1862
-mendapat pendidikan agamadi Terengganu dan di Pulau
Penyengat, Riau
-sering berkunjung ke Makkahdan Mesir
-mendalami idea perjuangan
Syeikh Muhammad Abduh
-menerbitkan akhbar Al-Ikhwan
dan Saudara
8.4 Intelektual Mematangkan
Perjuangan
(Teks m/s: 205-206
-Gerakan Islah menimbulkan
kesedaran di kalangan
intelektual Melayu
-tahun 1930-an golongan
intelektual ini
menyemarakkan kesedaran
kebangsaan
(i)
Golongan Intelektual
Pendidikan Melayu
-golongan ini lepasan MaktabPerguruan Sultan Idris (MPSI),
Tanjung Malim, Perak
-terdiri daripada guru-guru
Melayu yang berperanan
sebagai pemimpinmasyarakat
-MPSI disifatkan sebagai The
Cradle of Malay Nationalism
-Berganding bahu dengan
golongan cerdik pandai
agama untuk memajukan
orang Melayu dalam bidangekonomi dan pendidikan
-Usaha ini menimbulkan
kesedaran untuk
membebaskan Tanah Melayu
daripada penjajahan British
-Antara tokoh nasionalis ialah
Harun Aminurrashid, Ibrahim
Haji Yaacob dan Abdul Hadi
Hassan
a)
Harun Aminurrashid
-tokoh pejuang kebangsaan
lepasan MPSI
-merupakan guru yang
bersemangat kebangsaan
-penulis yang aktif
mempelopori penulisan puisi
bertemakan semangat
kebangsaan
b)
Abdul Hadi Hassan
-
seorang pensyarah MPSI
-sentiasa menanamkan
semangat cinta akan bangsa
dan negara kepada para
pelajarnya
(ii) Golongan Intelektual
Pendidikan Inggeris
-berjuang menuntut hak orang
Melayu dalam bidang
ekonomi, pendidikan dan
pentadbiran
-menubuhkan persatuan dan
bidang penulisan untuk
memperjuangkan kepentingan
orang Melayu
-antara tokoh-tokohnya ialah
Raja Chulan, Mohammad
Eunos Abdullah, Dato Onn
Jaafar dan
Muhammad
Ishak Haji
a) Raja Chulan
-mendapat pendidikan di KolejMelayu Kuala Kangsar
-tahun 1924 dilantik menjadiAhli Majlis Perundangan
Persekutuan
-menggesa British
meningkatkan taraf ekonomi
orang Melayu dan menambah
28

peluang orang Melayu dalam

perkhidmatan kerajaan
b)
Mohammad Eunos Abdullah
-berpendidikan Inggeris di
Raffles Institution, Singapura
-merupakan orang Melayupertama dilantik sebagai Ahli
Majlis Perundangan Negeri-
Negeri Selat
-pernah bertugas sebagai
Ketua Pengarang akhbar
Utusan Melayu dan Lembaga
Melayu
-tahun 1926 menubuhkan
Kesatuan Melayu Singapura
c)
Dato Onn Jaafar
-berpendidikan Inggeris di
England dan Kolej Melayu
Kuala Kangsar
-pernah menjadi pengarang
akhbar Warta Malaya,
Lembaga Malaya dan Warta
Ahad
-tahun 1936 dilantik sebagaiAhli Tidak Rasmi dalam Majlis
Mesyuarat Negeri Johor
8.5 Perjuangan NaionalismeMelalui Mata Pena
(Teks m/s: 207-212)
-akhbar dan majalahmerupakan media yang rapat
dengan rakyat
-sesuai dijadikan saluran untukmelahirkan kesedaran
kebangsaan
-melalui media idea tentang
perjuangan kebangsaan dapatdisalurkan untuk bacaan
semua lapisan masyarakat
(i)
Peranan Akhbar dan
Majalah Melayu
-tahun 1930-an akhbar Melayu
mula menyuarakan isu sosial,
kedudukan ekonomi dan
politik orang Melayu
-akhbar berjaya menyemai
semangat kebangsaan di
kalangan masyarakat Melayu
-melalui serua-seruan akhbar
orang Melayu menubuhkan
persatuan untuk merintis
pergerakan lebih tersusun
-antara peranan akhbar dalammembangkitkan semangat
kebangsaan ialah;
-mengkritik dasar British yang
tidak menguntungkan orang
Melayu
-menyeru orang Melayu bersatu
dan menghapuskan semangat
kenegerian
-menuntut kedudukan yang lebih
baik dalam bidang pentadbiran,
ekonomi dan pendidikan
-antara akhbar yang
berpengaruh sebelum PerangDunia II ialah Warta Malaya
(1930-1941) di Singapura,
Majlis (1931-1941) di Kuala
Lumpur dan Utusan Melayu
(1939-1941) diterbitkan di
Singapura
-akhbar-akhbar lain ialah;
-Lembaga Melayu (1914-1931) di
Singapura
-Pengasuh (1918-1941) di Kota
Bharu, Kelantan
-Majalah Guru (1924-1941) di
Kuala Lumpur dan Pulau Pinang
-Al-Ikhwan (1926-1931) di Pulau
Pinang
-Saudara (1928-1941) di Pulau
Pinang
-Fajar Sarawak (1930) di Sarawak
a) Akhbar Warta Malaya
-diterbitkan di Singapura
-pengarang pertamanya ialah
Dato Onn Jaafar
-menyiarkan tentang keadaan
sosioekonomi orang Melayu
-mendesak orang Melayu
diberikan lebih banyak
jawatan penting dalam
perkhidmatan kerajaan
b) Akhbar Majlis
-diterbitkan di Kuala Lumpur
-pengarang pertamanya AbdulRahim Kajai
-mendedahkan kelemahan
dasar British yangmengancam kedudukan orang
Melayu
-dianggap akhbar yang berani
c) Akhbar Utusan Melayu
-diterbitkan di Singapura
-pengarang pertamanya Abdul
Rahim Kajai
-menggesa orang Melayumeningkatkan taraf ekonomi
dan menubuhkan persatuanbagi memperjuangkan nasib
bangsa dan tanah air
Tokoh Akhbar Melayu
a) Abdul Rahim Kajai
-seorang nasionalis yang
berjuang melalui bidang
kewartawanan
-digelar Bapa Kewartawanan
Melayu
-menjadi Ketua Pengarang
akhbar yang berpengaruh
pada zamannya seperti WartaMalaya, Majlis dan Utusan
Melayu
(ii)Kegiatan Persuratan di
Kalangan Orang Cina dan India
a) Akhbar Orang Cina
-orang Cina terbitkan akhbar
sebelum Perang Dunia II
-antaranya akhbar Lat Pau,
Nanyang Siang Pau, Sin ChewJit Poh dan Modern Daily News
-tahun 1881 akhbar Lat Pau
diterbitkan
-melaporkan tentang kegiatan
sosial dan ekonomi orang Cinadi Tanah Melayu
-juga menyiarkan peristiwa
yang berlaku di negara China
-terdapat juga akhbar
berbahasa Melayu yang
diterbitkan oleh masyarakat
Cina Peranakan (Baba dan
Nyonya)
-antaranya akhbar Surat
Khabar Peranakan, BintangTimor, Khabar Uchapan Baru
dan Bintang Pra Pranakan
-tahun 1884 akhbar Bintang
Timor diterbitkan dan
merupakan satu-satunya
akhbar berbahasa Melayu
yang berani melaporkan
berita pemberontakan Dato
Bahaman di Pahang
-tahun 1930 diterbitkan akhbar
Bintang Pranakan yang
membicarakan hal ehwal
masyarakat Cina peranakan
yang menunjukkan taat setia
kepada British sebagaipemerintah Tanah Melayu
b) Akhbar Orang India
-diterbitkan akhbar Ulaga
Nesan, Tamil Nesan dan Tamil
Murasa
-pada 24 September 1924
akhbar Tamil Nesan
diterbitkan di Kuala Lumpur
-melaporkan berita tentangkegiatan sosial dan ekonomi
orang India di Tanah Melayu
-juga peristiwa yang berlaku dinegara India
-terdapat juga akhbar
berbahasa Melayu diterbitkan
oleh masyarakat Jawi
Peranakan
-antaranya Jawi Peranakan,
Sekola Melayu, Taman
Pengetahuan dan Tanjung
Penagri
-tahun 1888 akhbar Sekola
Melayu diterbitkan dan
dijadikan bahan rujukan di
sekolah Melayu
Kesedaran Kebangsaan MelaluiPenulisan Kreatif
-semangat kebangsaan
dibangkitkan melalui karya
kreatif seperti puisi, novel dan
cerpen
-karya kreatif menjadi saluran
untuk menyuarakan perjuangan
orang Melayu oleh golonganguru, penulis dan wartawan
(i)
Penulisan Puisi
-sebelum Perang Dunia II
banyak puisi bertemakan
semangat kebangsaan dan
disiar dalam akhbar dan
majalah
-tujuan untuk menyuburkan
perasaan cinta akan bangsa
dan negara, menyeru rakyat
merebut peluang ekonomi danmempertahan maruah bangsa
-antaranya:
-puisi oleh Harun Aminurrashid
seperti Tenaga Kaumku,
Mempertahankan Hak Kita dan
Perwira Melayu
-Abdul Samad Ahmad menulis
puisi Serunai Pujangga, Kapal
Tiada Nakhoda dan Hari
Kejatuhan Kita
-Muhammad Yusuf Harun menulis
puisi Dunia Yang Fana dan Di
Lautan Seberang
-puisi lainnya seperti Bangkitlah
oleh Omar Mustaffa, Seruan
Kebangsaan oleh Melati Pahang,
Sedarlah oleh Mahmud Ahmadi
dan Di Tengah Segara oleh
Muhammad Yasin Maamor
(ii)
Penulisan Novel dan
Cerpen
-melaluinya kesedaran
kebangsaan dapat
disampaikan kepadamasyarakat lebih berkesan
-karya-karya sastera ini
bertemakan semangat
perjuangan, nasib bangsa dansemangat cintakan tanah air
-tema ini menimbulkan
kesedaran di kalangan orang
Melayu
-antara penulis cerpen yang
terkenal ialah Abdul Rahim
Kajai, Ishak Haji Muhammad
(Pak Sako) dan Shamsuddin
Salleh
-cerpen yang terkenal sepertiCerita Awang Putat oleh Abdul
Rahim Kajai, Rumah Besar
Tiang Sebatang oleh Ishak
Haji Muhammad, Di Sini KitaBukannya Orang Dagang dan
Siasat Yang Tiada Diminta
oleh Shamsuddin Salleh
-manakala novel pula seperti
Hikayat Faridah Hanum oleh
Syed Sheikh al-Hadi, Iakah
Salmah? Oleh Ahmad Rashid
Talu, Melor Kuala Lumpur olehHarun Aminnurrashid, Putera
Gunung Tahan dan Anak MatLela Gila oleh Ishak Haji
Muhammad, Mari Kita
Berjuang oleh Abdullah Sidek
dan Melati Kota Bahru oleh
Abdul Kadir Adabi
8.6 Kesepakatan MenjaminKeutuhan Perjuangan
(Teks m/s: 213-219)
-pertubuhan berperanan
penting dalam gerakankesedaran kebangsaan
29
-pertubuhan di peringkat awal
bersifat kenegerian serta
memperjuangkan kepentingan
ekonomi dan sosial
-menjadi pendorong kepada
kemunculan penubuhan
bersifat pertubuhan
(i)
Kemunculan
Pertubuhan Melayu
-golongan wartawan dan
akhbar menimbulkan
kesedaran politik orang
Melayu dan mendorong
menubuhkan pertubuhan
untuk perjuangkan hak dan
kepentingan mereka
-
antaranya;
a)
Kesatuan Melayu Singapura
(KMS)
-menjadi peransang kepada
pemimpin di negeri-negeri
Melayu
-diasaskan tahun 1926 oleh
Mohammad Eunos Abdullah
-dianggotai golongan
bangsawan, kakitangan
kerajaan, wartawan dan
peniaga
-tujuan penubuhan adalah
untuk;
-menggalakkan ahli berperanan
lebih besar dalam politik dan
pentadbiran
-perjuangkan kemajuan orang
Melayu dalam bidang
pendidikan
-menjadi wakil Melayu berurusan
dengan British bagi hal berkaitan
dengan hak dan kepentingan
orang Melayu
-akhir tahun 1930-an banyak
persatuan bersifat kenegerianditubuhkan seperti Persatuan
Melayu Perak (1937),
Persatuan Melayu Pahang
(1938), Persatuan MelayuSelangor (1938), Persatuan
Melayu Negeri Sembilan
(1938), Persatuan Melayu
Pulau Pinang (1937) dan
Persatuan Melayu Kelantan
(1939)
-lain-lain persatuan seperti
Persatuan Melayu Melaka
(1937), Persatuan Melayu
Serawak (1939) dan PersatuanMelayu Johor (1939)
-tujuan penubuhan untuk
meningkatkan ekonomi dan
sosial orang Melayu
-dianggotai cerdik pandai
Melayu yang berpendidikan
Inggeris dan berkhidmat
dengan British
-
perjuangan bersifat sederhana
-menunjukkan taat setia yang
kuat kepada Raja-Raja Melayudan bekerjasama dengan
British
-mendesak British memberi
lebih banyak peluang kepada
orang Melayu dalam
pentadbiran kerajaan
b)
Persatuan Melayu Selangor
-dipimpin oleh Tengku Ismail
bin Tengku Muhammad Yassin
-
memperjuangkan;
-mendesak lebih ramai pegawai
Melayu dalam kerajaan
persekutuan dan kerajaan
negeri
-keanggotaan askar Melayu
-menubuhkan angkatan laut danudara Tanah Melayu
c)
Kongres Melayu Se-Tanah
Melayu
-tahun 1939 kongres yang
pertama diadakan di Kuala
Lumpur
-dianjurkan bersama oleh
Kesatuan Melayu Singapura
dan Persatuan Melayu
Selangor
-tujuan untuk mewujudkan
perpaduan kebangsaan di
kalangan orang Melayu
-berjaya menghimpunkan wakildaripada semua persatuan
Melayu untuk berbincangmemajukan bangsa Melayu
-tahun 1940 kongres kedua
diadakan di Singapura
-berjaya menarik lebih banyak
penyertaan persatuan Melayutermasuk dari Sarawak dan
Brunei
-menyarankan semua
persatuan Melayu memajukan
orang Melayu di negerimasing-masing
-kongres ketiga tidak dapat
diadakan kerana Jepun telah
menyerang Tanah Melayupada tahun 1941
d)
Persaudaraan Sahabat Pena
-nama penuhnya ialah
Persaudaraan Sahabat Pena
Malaya (PASPAM)
-
ditubuhkan tahun 1934
-dikendalikan oleh akhbar
Saudara yang menyediakan
ruangan untuk ahli-ahlinyamenulis dan mengemukakan
pendapat
-cogan kata mereka ialah
Hidup Bahasa Hidup Bangsa
-menggalakkan ahli-ahlinya
dari Tanah Melayu, Singapura,
Sarawak dan Sabah bertukar
pendapat
-tujuan untuk meningkatkan
semangat dan kesedaran
kebangsaan di kalangan
mereka
-pada November 1934
mengadakan persidangan di
peringkat kebangsaan yangpertama di Taiping, Perak
-berjaya menghimpunkan ahli
dari seluruh Tanah Melayu
-semangat kenegerian dapat
dipecahkan dan konsep
kebangsaan Melayu mula
terbentuk
-persidangan seterusnya
diadakan di Pulau Pinang,
Singapura, Ipoh dan
Seremban
e)
Kesatuan Melayu Muda (KMM)
-ditubuhkan tahun 1938 di
Kuala Lumpur
-merupakan pertubuhan
Melayu bersifat politik yangpertama di Tanah Melayu
-dipimpin oleh Ibrahim Haji
Yaakob
-pemimpin yang lain sepertiMustapha Hussain dan Ahmad
Boestamam
-tujuan untuk menanamkan
semangat perpaduan dan
kesedaran di kalangan orang
Melayu dan mempertahankanhak
-berjuang membebaskan Tanah
Melayu daripada penjajahanBritish
-bercita-cita menyatukan
Tanah Melayu dengan
Indonesia untuk mewujudkan
Melayu Raya
-kebanyakan anggotanya
terdiri daripada guru lepasanMaktab Perguruan Sultan Idris
(MPSI)
-perjuangan KMM bercorak
radikal kerana mengamalkan
dasar tidak bekerjasama danmenyuarakan pertentangan
secara terbuka terhadap
British
-mengadakan pakatan sulit
dengan Jepun untuk
menentang British
-akhbar Warta Malayadigunakan untuk
membangkitkan perasaan antiBritish dan memperjuangkan
cita-cita KMM
-tahun 1941 Ibrahim HajiYaacob dan 150 anggota KMM
ditangkap oleh British dan
dipenjarakan di Singapura
-mereka dibebaskan semasa
pendudukan Jepun
-tahun 1942 KMM diharamkan
oleh Jepun
(ii)Pertubuhan Orang Cina danIndia
-sebelum Perang Dunia II orang
Cina dan India di Tanah
Melayu lebih menumpukan
perhatian kepada keadaan
yang berlaku di negara asal
a)
Pertubuhan Orang Cina
-awal kurun ke-20 terdapat
beberapa pertubuhan orangCina di Tanah Melayu seperti
Hsing Chong Hui dan Chung
Ho Tang
30
-menumpukan perhatian
kepada negara China
-terdapat juga orang Cina yang
memberi perhatian kepada
politik tempatan terutama
oleh orang-orang Cina yang
lahir di Negeri-Negeri Selat
atau Cina Peranakan yangmenjadi warganegara British
-tahun 1900 Persatuan Orang
Cina Peranakan British telah
ditubuhkan oleh orang Cina
Peranakan yang
berpendidikan Inggeris
-antara tokoh-tokohnya ialah
Tan Jiak Kim, Lim Boon Keng,
Song Ong Siang dan Seah
Liang Seah
-presiden pertama persatuan
ini ialah Tan Jiak Kim
-antara pengasas utama
persatuan ini ialah Lim BoonKeng
-tujuan penubuhannya untuk
melindungi kepentingan orangCina Peranakan di Negeri-
Negeri Selat
-selain itu menggalakkan
orang Cina Peranakan
memperoleh pendidikan tinggidan teknikal
-mereka juga menunjukkantaat setia kepada British
-antara tokoh golongan ini
ialah Tan Cheng Lock
(i) Tan Cheng Lock
-lahir di Melaka
-berpendidikan Inggeris di SekolahTinggi Melaka dan Raffles
Institution di Singapura
-
tahun 1923-1934 telah dilantik
sebagai Ahli Tidak Rasmi MajlisPerundangan Negeri-Negeri
Selat
b) Pertubuhan Orang India
-terpengaruh dengan gerakankebangsaan di negara asal
sebelum Perang Dunia II
-tubuhkan persatuan dengan
tujuan melindungi
kepentingan orang India di
Tanah Melayu
-awal kurun ke-20 golongan
cerdik pandai India yang
berpendidikan Inggeris
menubuhkan persatuan India
di bandar-bandar utama
seperti Taiping, Kuala Lumpur,
Melaka, Klang, Seremban danPulau Pinang
-menjadi perintis kepada
pembentukan pertubuhanyang menyatukan orang India
di Tanah Melayu
-tahun 1039 Persatuan India
Pusat Tanah Melayuditubuhkan
-dipimpin oleh A.M.Soosay
-merupakan gabungan 12
buah persatuan India dan 4
dewan perniagaan India
-tujuan untuk
memperjuangkan hak dan
kepentingan orang India di
Tanah Melayu
------------------ TAMAT
31