AİKİDO AİKİDO SÖZLÜĞÜIKIDO SÖZLÜĞÜ

AIKIDO: Aikido kelimesi Japonca 3 heceden oluşur Aİ-Harmoni(uyumlu

hareket etme) Kİ-Ruh ,düşünce,akıl,evrensel enerji DO-yol. O halde
aikido;evrensel enerji ile harmoninin yoludur.Ama AİKİ kelimesi durumlara
uygunluk gösterme şeklinde de anlaşılabilir.Bu son açıklama standart
değildir ama belli istenmeyen metafiziksel vaatlerden kaçınır ve aikidonun
hem fiziksel hem de psikolojik yönlerini iyi bir şekilde ortaya koyar.
AİDOKA: Aikido yapan kişi.
AİKİKAİ: Aiki cemiyeti. Bu sözcük , kurucu tarafından aikidonun
yaygınlaştırılması için oluş turulmuş organizasyon için kullanılır.
Aİ HAMMİ: UKE ve NAGEnin aynı ayaklarının önde bulunduğu ortak
duruş(sağa sağ sola sol)
ASHİ SABAKİ: Ayak çalışması. Güçlü denge sağlamak ve hareket
kolaylığından yararlanmak için ayk çalışmaları aikidoda çok önemlidir.
ATEMİ: (Vücuda vuruş)saldırganın dengesini bozmak ,onu şaşkınlığa
uğratmak için yapılan vuruş. Atemi ,saldırganın aikido tekniklerine karşı
göstericeği doğal tepkileri, refleksi bertaraf etmek ( kısa devreye benzete
biliriz)için son derece etkili ve önemlidir.Pek çok insanın, vücutlarının
alışkın olmadıkları bir şekilde monipule edildiğini hissettiğinde yapacağı ilk
şey ; kol , bacak gibi uvuzlarını geri çekmek , vücudunun ağırlık merkezini
aşağıya çekip tekniği yapan kişiden uzaklaşmak olacaktır.Ateminin
uygulanması ile hasmın doğal savun masında bir fırsat penceresi açılma
olasılığı oluşturur.Bu da aikido tekniğinin uygulanmasına imkan verir.
BOKKEN ya da BOKU TO: Tahta kılıç. Bek çok aikido hareketi geleneksel
japon eskisiminde çıkmıştır.İleri düzeylerde belli hareketlerin inceliklerini ,
silahlı ve silahsız teknikler arsındaki ilişkileri ve çeşitli silahlara karşı
savunmayı öğrenmek için BOKKEN gibi çeşitli silahlardan faydalanınılır.
CHUDAN: Orta pozisyon.CUDAN NO KAMAE:Ellerin ya da kılıcın vücuda
göre merkezi pozisyonda olduğu duruş.
DAN: Siyah kemer rütbesi IAF(uluslar arsı aikido federasyonu)aikidosunda
şu anda alın ması muhtemel en yüksek dan, 9.dandır.şu anda 10.dana
sahip aikidocular vardır. 10.dan onlara ,kurucunun ölümünden önce
verilmiştir ve feshedilemez.
DOŞHU: Yolun başı anlamında kullanılır aikidonun başında bulunan kişiye
verilen ünvandır. Şu anda doşu MORİHEİ UESHİBAnın torunu olan
MORİTERU UESHİBA dır.

DO: Yol ,patika .Japon sözcüğü DO;Çincedeki TAO 'ya

karşılıktır(Taoizimdeki gibi )Aiki-do daki DO ;insanın karakterini aiki yoluyla
aydınlatıp geliştirmesinisağlayan yol anlamına gelir.
DOJO: Edebi olarak yolun ( DO )yeri , " Bir dojo (idman yapılan yer ), bizim
kendimizle korkularımızla , endişelerimizle ,alışkanlıklarımızla doğrudan
bağlantıya geçtiğimiz küçük bir evrendir.Burası bizi sınırlayan engellerle
savaştığımız bir arenadır. Bu arenada bizim karşımıza çıkan kişiler bizim
hasımlarımız değil kendimizi anlamamıza yardımcı olan dostlarımızdır.

DOMO ARİGATO GOZAİ MAŞİTA: Japoca teşekkür etmek .( Benimle

çalışıp kendini ve beni ruhsal ve teknik açıdan geliştirdiğin için
teşekkürler.)dojolarda derslerde teknik ve de ders sonlarında partnere ve
eğitmene verilen selam.
FUKHİŞHİDOİN: Eğitmenin asistanı anlamına gelen resmi bir ad.
GEDAN: Alt pozisyon.(GEDAN NO KAMAE: ELLERİN ya da varsa silahın alt
pozisyonda tutulduğu duruş.
Gİ-DOGİ-KEİKO: Gİ: egitim elbisesi.isterse judo ister karate sitili olsun Gİ
pekçok dojoda geçerlidir .Ancak beyaz ve de pamuklu olmalıdır.
( siyah,saten,desenli olmamalıdır!)
GYAKU HAMMİ: Karşıt duruş ( Eğer UKE' nin sağ ayağı öndeyse ,
NAGE'nin sol ayağı önde olur .UKE'nin sol ayağı öndeyse NAGE'nin sağ
ayağı önde olur.
HANMİ: Üç gensel duruş .Birçok aikido tekniği UKE ve NAGEnin daha
önceden belirlenmiş duruşlarıyla pratikedilir.Bu , teknikleri ve saldırılara
karşı duruş presiplerini öğrenmek içindir. Daha yukarı seviyelerde belli
HANMİ duruşları daha fazla önem kazanır.
HANMİ HANDACHİ: Nage' nin oturduğu ,Uke'nin ise aykta durduğu
pozisyondur.Daha büyük ya da uzun boyulu rakipleri teknik uygulama
pratiği için HANMİ HANDAÇİ WAZA oldukça iyi bir eğitim şeklidir.
HENKA WAZA: Değişen ,çeşitlenen teknik. Özellikle bir teknikle başlayıp
uygulamanın ortasında 2. bir tekniğe geçmek anlamındadır.İKKİYO ile
başlayıp İRİMİ - NAGE 'ye dönmek buna bir örnektir.
HAMBU DOJO: Organizasyonun merkezi dojosunu belirten terimdir.
Genellikle Aikido Dünya Karargahlarını belirtir.(AİKİKAİ.)
HİDARİ: Sol
HAKAMA: Genelde siyah kemerlece giyilen bölünmüş (parçalı )etek.Bazı
dojolarda bayanlarca ,bazı yerlerde ise bütün aikidokalar tarafından giyil
mektedir.(ülkemizde sadece siyah kemer sahibi olmuş öğrenciler
giymektedir ve renk olarak siyah ve lacivertdir.)
HARA: Göbeğin yaklaşık üç parmak aşağı bölümü ve vücudun ağırlık
merkezi. Geleneksel olarak bu ruhun ,aklın ve ki'nin kaynağının yeri olarak
düşünülüri Aikido teknikleri mümkün olduğunca insanın hara bölgesinde
yapılmalıdır.
HAPPO: 8 yön. HAPPO-UNDO ( 8 yön egzersizi) ve HAPPO-GIRI ( kılıç ile 8
yönde kesme.) Burada anlaşılan gerçekten her yönde hareket
edebilmektir.Aikidoda insan her an için herhangi bir yöne dönmeye
hazırlıklı olmaktır.
İRİMİ: Gövdeye giriş hareketi. Pekçok aikidocu İRİMİ'nin ardındaki düşünce
;rakibinin saldırısına etkili bir şekilde devam edemeyeceği ve rakibinin
dengesini kontrol edebileceği bir şekilde, konumunu karşındakine göre
ayarlanmaktadır.

JO: 45 inç uzunluğunda tahta alet . Bastondan çıkmıştır. Aikidonun içine

nasıl girdigi tam anlaşılmış değildir.Pekçok JO hareketi geleneksel japon
mızrak dövüşlerinden , bir kısmı ise JO - jutsudan gelir. Ancak anlaşılmalıdır
ki birçoğu kurucu tarafından bulunmuştur.JO genelde ileri düzeylerde
kullanılır.
JODAN: Yukarı pozisyon. JODAN NO KAMAE ellerin yada varsa silahın
yüksek pozisyonda tutulduğu bir duruştur.
JİYUWAZA: Tekniklerin sebest sitilde çalışılması; Bu çalışma genelde
birden fazla kişinin Nage'ye istenilen yönde saldırılması şeklindedir.
KİHON: Temel olan şey. Aikido genel olarak aynı teknik çok farklı görülen
bir çpk yoldan yapıla bilir.Tekniklerin yüzeysel özelliklerinin altında yatanı
öğrenmek , temeli yani çekirdeği kavramak için KİHON'u iyi idrak etmek
gerekir.
KU: Boşluk.Bu boşluğun direkt farkedilmesi aydınlanmadır.Bu aikidoda
bilinç açıklığının geliştirilmesi , değişen durumlara çabuk ve iç güdüsel
cevap verebilmektir.
KUY: Beyaz kemer düzeyi /rütbesi / ŞHODAN(1. DAN)'a kadar olan( 6)
derece.
KEİKO: Eğitim . Aikido da eğitimin tek sırrı.
KEN: Kılıç
KOKYU: Nefes alma .Aikidonun bir bölümü de KOKYU RYOKUYU yani nefes
alma gücününün geliştirilmesidir. Bu nefes ile hareketin bir kor
dinasyonudur.Örnek nasıl ki ağır bir cismi kaldırırken nefes vermek bize
kolaylık sağlar. Nefesin kontrolü aynı zamanda daha fazla konsatre
olabilmeyeve stresi yok etmeye de olanak verir . Pek çok geleneksel
meditasyon şeklinde ;nefes üzerinde yoğunlaşmak da konsantrasyonu
yükseltmenin ve zihinsel ılımanın geliştirilmesinde önemli bir metot olarak
kullanılır.Aikidoda da durum böyledir . Aikidodaki pekçok teknik KOKYU HO
yani nefes egzersizi olarak adlandırılır.Bu egzersizler kişinin KOKYU
RYOKUYU yani nefes gücünü geliştirmesini sağlar.
KUMİ JO: JO (bir alet) ile eşleşilerek yapılan egrersiz(eşli pratik.)
KUMİ TACHİ: Kılıçlı egzersiz ( eşli pratik. )
MAE: Ön.Mae Ukemi öne düşüş , dairesel düşüş.
MASAGATSU: Gerçek zafer.
MAAİ: Rakibe göre olması gereken ,düzenli aralık ,uzaklaşmave
zamanlama . Aikido teknikleri değişen durumlara göre farklı uygulana
bildiğinden , başlangıç pozisyonunda rakibe olan uzaklığın zamanlamaya
ve tekniğin uygulanmasına ne tür bir etki yapacağı önceden
hesaplanmalıdır.
MİGİ: Sağ.
MUDANSHA: Siyah derecesi olmayan ögrenci.

MOKKUSO & MEDİTASYON: Meditasyon .Çalışma genel olarak bir

meditasyon periyodu içerisinde başlayıp ve biter . Meditasyonun amacı
kişinin aklın temizlenmesi ve bilinçli temkinin geliştirilmesidir. Belki
bundan da önemlisi , meditasyon yerleşik düşünce ve hareketlerini
yenilemesini , değiştirmesini elimine etmesini yada anları daha etkili
kullanmasını sağlar. İdeal olarak insanın meditasyon sırasında elde ettiği
konsantireyi ve bilincini çalışmasına da taşıması gerekir. Böylelikle
meditasyonda elde edilmiş bilinç,zeka ile normal bilinç , zeka arasındaki
ayrılıkta çökmüş olur.
NAGE: Nage atan ,fırlatan kişi.
NAGARE: Akmak. Aikidonun amaçlarından biride fiziksel güce, fiziksel
güçle karşılık vermemeyi öğrenmektir.Asıl olan , uygulanan gücü yönünde
onu kendi avantajına olacak şekilde yeniden yönlendirerek akmaya
(hareket etmeye ) çalışmaktır.
OMOTE: Ön taraf .Aikidoda , Nage'nin Uke'nin ön tarafına girdiği
haraketlerin sınıfına denir.
OBİ: Bir kemer.

ONEGAİŞİMASU: Benimle çalışırmısın (egzersize başlarken eşleşilen

kişiye söylenir.)
OSEA WAZA: İlişme, kıpırdıyamaz hale getirici teknikler.
O-SENSEİ MORİHEİ UESHİBA: Hocaların hocası , büyük öğretmen
;Aikidonun kurucusu.
RANDORİ: Serbest sitilde eğitim.Bazen JIYU WAZAnın eşanlamlısı olarakta
kullanılınır.Aikido genelde bir kişiyle çalışılmasına rağmen , birden fazla kişi
tarafından saldırıya uğrama ihtimalinin akıldan çıkarımamasıda çok
önemlidir.Aikidoda ki tüm vücut hareketleri ( TAİ SABAKİ ler ) birden fazla
saldırıya karşı savunma yapabilmeye olanak verir.

SHİKAKU: Ölü açı. Rakibin atağına devam etmesininçok zor olduğu ve

sizinde rakibinizin hareket ve dengesini kolaylıkla kontrol edebildiğiniz
pozisyon. Aikidonun ilk aşaması ŞHİKAKU'yu yerleştire bilmektir.
ŞİKKO: Samuray ( dizüstü)yürüyüşü.Şikko ,güçlü bir Hara ( ağırlık mekezi )
bilincinin geliştirilmesi çok önemlidir.Aynı zamanda kalça ve ayakları
güçlendirir.
SUKİ: Bir saldırıya ya da tekniğin uygulan masına maruz kalaçak şekilde
açılık , boşluk bırakmak ya da tekniğin yanlış uygulanması SUKİ fiziksel ya
da pisikolojik olabilir.Eğitimin bir amacıda ,karşındakinin hareket ve
pozisyonundaki SUKİ'yi belirlediğin( gördüğün ) kadar kendi hareket ve
pozisyonuna karşı da duyarlı olmaktır. İdeal olarak usta bir aikido ka
kendini SUKİ lerden ayıracak şekilde eğitir.
SUTEMİ: Edebi olarak vücudu bir kenara atma , bırakma anlamına gelir.
Bir kimsenin tekniğin uygulanması için kendini bırakması (JUDO da
karşındakini atmak için kendi pozisyonunuzu ve dengenizi feda ettiğiniz
teknikler sınıfı.)
SUKASHİWAZA: Saldırganın sizi sarmasına ya da vuruşuna başlamasına
imkan vermeden yapılan tekniklerdir.Aslında ideal olan;saldırı tamamen
uygulanmadan onu nötralize edecek ( ekarte edecek ) şekilde saldırganın
duruşuna ve hareketlerine karşı duyarlı yada saldırıya geçen taraf
olmaktır.
SUWARİ WAZA: Hem UKE hemde NAGE nin oturarak uygulandığı
tekniklerdir.Bu tekniklerin tarihte var oluşu DAİMYO yani feodalların
varlığında tüm samurayların bütün çalışmalarını oturarak ve dizleri
üzerinde hareket ederek yapmak zorunda oluşlarından gelir.Teoride bu
durumda DAİMYO'ya yapılacak bir saldırıyı daha zor kılardı.Fakat bu aynı
zamanda misafirin karşılandığı bir pozisyondur. Çağda Aikidoda ise
bu,kişinin kalçasını ayaklarını iyi kullanılmasını öğretir.
SOTO: Dışarı ,dış taraf. Saldırganın özellikle kollarının dışından yapılan
aikido hareketleridir.
SEİZA: Dizler üzerine oturmak. Bu şekilde oturmak alışmayı
gerektirir,fakat denge sağlar ve bağdaş oturuşa göre daha fazla hareket
kolaylığı sağlar.
SHİNDOİ: Öğretmen ,eğitme anlamına gelen resmi birad/unvan/başlık.
ŞHİDAN: Hocaların hocası ( Usta eğitmen ) anlamına gelen resmi bir ad.
SHODAN: Siyah kemerde ilk derece (1. dan)
SHOMEN: Kafanın ön ya da üst tarafı .Aynı zamanda DOJO nun da ön
tarafını belirtir.
SUBURİ: Çarpma ya da vuruşlarda temel JO ve BOKKEN çalışması
TACHİ: Bir çeşit japon kılıcı ( TACHİ- TORİ -Kılıç alma ) ( aynı zamanda
aykta pozisyon)
TACHİ WAZA: Ayakta teknikler.
TAİJUTSU: Vücut sanatları ,silahsız çalışma.
TAİ NO HENKO: Tai No Tenkan :180 derece dönmeyi kapsayan basit
dönüşler.( Harman pratiği.)
TAİ SABAKİ: Vücut hareketleri.
TENKAN: Özellikle vücudun 180 derece döndüğü dönüş hareketi.
TAKASUMU AİKİ: " Aikinin ( ruh ,zeka ve evrensel enrjinin harmonisi)
sonsuz ( bitmek bilmiyen ) üretken savaş sanatı" anlamına gelen
kurucunun bir sloganıdır.Yani aikidonun bir eşanlamlısı. Aikidonun kapsamı
,bir kişinin düzenli olarak pratikte çalıştığı adı konulmuş olan ,standart
tekniklerle sınırlı değildir. Aksine , bu standart teknikler daha temel
prensiplerin KİHON'u içine sindirdiği zaman ,yeni koşullara uyacak şekilde
sonsuz sayıda ve çeşitlilikte yeni AİKİDO TEKNİKLERİ YARATMAK
MÜMKÜNDÜR.
TANTO: Kama ,hançer ,bıçak .
TEGE TANA: El kılıcı ya da elin kenarı .Pekçok aikido hareketi kişinin
tegetanası ile aynı hizada oluşu ve uzantısını vurgular. Aynı zamanda
aikido kılıç tekniğiyle tegetananın uygulanmasında önemli benzerlikle
vardır.
URA: Geri ,saldırganın arkasına dogrugeçilerek yapılan aikido teknikleri
sınıfıdır.URA teknikleri bazen TENKAN ( dönüş )teknikleri olarakta
isimlendirilir.
UŞHİRO: Arkaya doğru ,geri . UŞHİRO UKEMİ yani geriye düşüş te olduğu
gibi.
UKE: Atılan yada tekniği alan kişi. Yüksek düzeylerde UKE ve NAGE
arsındaki fark belirsizleşir. Bunun nedeni hem tekniği başlatanın açık
olmaması hem de UKE ve NAGE nin tamamen birbirlerine bağlı ve uyumlu
olmasıdır.

UESHİBA: Aikidonun kurucusu (1883-1969)

UESHİBA KISSHOMARU: Aikidonun kurucusunun oğlu
UESHİBA MORİTERU: Aikidonun kurucusunun torunu şuan yolun başında
olan kişi doşhu.
UCHİ: İçeri ,iç taraf NAGE'nin özellikle saldırganın kollarının içine ve altına
doğru hareket ettiği teknikler sınıfı. ( Aynı zamanda vuruş SHOMEN UCHİ. )
UCHİ DESİ: Dojo nun içinde yaşayan ve kendini eğitmene ,dojonun bakım
ve temizliğine adamış öğrenci ( Kimi zaman , dojonun Sensei'sinin kişisel
işlerine de yardım eder.)
WAZA: Teknikler Aikidoda belli teknikler çalışmak durumunda olmamıza
rağmen; aikido savunmada kendini belli edeceğinden ;önceden tarif
edilmiş ,standart tekniklere benzemeyebilir. Bunun nedeni ;aikido
tekniklerinin değişen durumlara göre hareket çeşitlerini ve stratejileri
uygulamasıdır.
TORİ: Uzaklaştırma ,uzağa alma ,elinde bıçağı alma ,elinden alma.
YOKO: Yan.
YOKO MEN: Kafanın yan tarafı.