UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

REKA BENTUK KURIKULUM KURSUS DAN RANCANGAN INSTRUKSIONAL

Fakulti :Fakulti Sains Kognitif Dan Pembangunan Manusia

Jabatan :Jabatan Asas Pendidikan
Semester :1
Sesi : 2008
Nama Kursus :Pentaksiran Pembelajaran
Kod Kursus :KPN 5053
Jam Kredit :3
Prasyarat :Tiada

(Bagi kursus dengan prasyarat, pelajar mestilah telah menduduki atau menduduki dan lulus
berdasarkan syarat yang ditetpakan oleh fakulti/pusat)

MAKLUMAT PENSYARAH: (Sila dapatkan daripada pensyarah kumpulan masing-masing)

Nama :
E-mail :
Nombor Telefon :
No.bilik :

SINOPSIS KURSUS :

Kursus ini membincangkan konsep pengujian, pengukuran, pentaksiran dan penilaian

dengan memberi penekanan kepada aplikasinya dalam bilik darjah. Ia memberi
pengetahuan dan kemahiran dalam pembinaan ujian, menganalisis soalan, pemarkahan,
pentafsiran skor, penggredan dan membuat rumusan serta pelaporan pencapaian. Konsep
berkaitan kualiti ujian seperti kesahan, kebolehpercayaan dan keobjektifan diterangkan.
Pentaksiran alternatif seperti pentaksiran persembahan, pentaksiran authentik dan portfolio
juga akan didedahkan. Satu pengenalan kepada tajuk “Teori Respons Item” juga diberikan.

OBJEKTIF :

Kursus ini bertujuan membolehkan pelajar :

1. Menguasai kefahaman jelas tentang konsep pengujian, pengukuran, pentaksiran dan

penilaian serta kaitan antara konsep-konsep tersebut.

1
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

2. Mengenal pasti jenis-jenis ujian dalam pentaksiran pendidikan serta ciri-ciri bagi
setiapnya.

3. Membina ujian dan menggubal soalan yang berkualiti ( iaitu mempunyai kesahan dan
kebolehpercayaan yang tinggi).

4. Melaksanakan prosedur pengujian, analisis item ujian, pemarkahan, pentafsiran skor,

penggredan, dan pelaporan kemajuan/pencapaian dengan yakin.

5. Prihatin terhadap trenda semasa dalam bidang ini serta keperluan melaksanakan
pentaksiran secara adil dan saksama.

HASIL PEMBELAJARAN :

Pada akhir kursus pelajar akan dapat :

1. merancang, membentuk dan melaksanakan pentaksiran dan penilaian yang mempunyai

kesahan tinggi.

2. membuat analisis soalan ujian dan pencapaian pelajar dengan lebih kritis.

3. menyediakan rumusan dan pelaporan tentang kemajuan dan pencapaian pelajar yang
sejajar dengan keperluan pengguna.

4. Menerangkan perkembangan semasa dalam bidang ini dan prihatin terhadap keadilan
semasa menjalankan pentaksiran dan penilaian.

RUJUKAN UTAMA :

1. Linn, R.L. & Gronlund, N.E.(2000). Measurement and Assessment in Teaching

( 8th ed.). New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

RUJUKAN TAMBAHAN :
1. Bhasah Abu Bakar, (2003). Asas Pengukuran Bilik Darjah. Tanjong Malim, West
Malaysia : Quantum Books.

2. Popham, W.J. (1999). Classroom Assessment. Boston : Allyn & Bacon.

3. Ward, A.W. (1999). Assessment in the Classroom. Belmont : Wadsworth Pub. Co.

4. Cunningham, G.K. (1998). Assessment in the Classroom. London : Falmer Press.

5. Hopkins, K.D. (1998). Educational and Psychological Measurement and Evaluation.

( 8th ed.). Needham Heights : Allyn & Bacon.

2
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

6. Payne, D.A. (1997). Applied Educational Assessment. London : Wadsworth Pub.

Company.

7. Sax, G. (1997). Principles of Educational and Psychological Measurement and

Evaluation (4th ed.). Belmont : Wadsworth Pub. Company.

8. Tan Hui Leng & Ee Ah Meng, (1996). Penilaian dalam Proses Pendidikan. Kulala
Lumpur:
Fajar Bakti.

9. Abu Bakar Nordin, (1995). Penilaian Afektif. Kajang, West Malaysia: Masa
Enterprise.

10. Mokhtar Ismail, (1995). Penilaian di Bilik Darjah. Kuala Lumpur:Dewan Bahasa
Pustaka.

11. Ng See Ngean, (1992). Pengukuran dan Penilaian Pendidikan. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.

12. Ebel, R. & Frisbie, D. (1986). Essentials of educational measurement. New Jersey:
Englewood Cliffs. Prentice-Hall, Inc.

13. Gronlund, N.E. (1985). Measurement and evaluation in teaching ( 5th ed. ). New York:
Macmillan Publishing Company.

14. Gronlund, N.E. (1984). Constructing achievement tests ( 3rd ed. ). New Jersey:
Prentice-Hall, Inc.

15. Mehrens, W.A. & Lehmann, I.J. (1984). Measurement and evaluation in education
and psychology (3rd. ed.). Tokyo: Holt Rhinehart and Winston Holt-Saunders.

KAEDAH PENGAJARAN :

Kuliah dan penyoalan, aktiviti dan perbincangan kumpulan kecil, kerja bertulis dan
pembentangan hasil projek/hasil kerja kursus.

KAEDAH PENERAPAN KI :

1. Soal-jawab semasa kuliah

2. Aktiviti kumpulan kecil dan perbincangan
3. Pembentangan hasil kerja aktiviti/ tugasan

3
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

PENILAIAN PRESTASI PELAJAR:

Contoh Tugasan 1 25%

Tugasan 2 25%
Peperiksaan akhir 50%
Jumlah 100%

PENILAIAN GRED KURSUS UPSI

Gred Julat Markah PNG(S/K) Taraf

A 80 – 100 4.00 Cemerlang

A- 75 – 79 3.70 Cemerlang

B+ 70 – 74 3.40 Kepujian

B 65 – 69 3.00 Kepujian

B- 60 – 64 2.70 Kepujian

C+ 55 – 59 2.40 Lulus

C 50 – 54 2.00 Lulus

C- 45 – 49 1.70 Lulus Lemah

D+ 40 – 44 1.40 Lulus Lemah

D 35 – 39 1.00 Lulus Lemah

F 0 – 34 0 Gagal

*** Pelajar baru Semester 1 Sesi 2007/2008, Penilaian Gred Kursus yang digunakan
adalah seperti berikut :

4
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

Gred Julat Markah PNG(S/K) Taraf

A 80 – 100 4.00 Cemerlang

A- 75 – 79 3.70 Cemerlang

B+ 70 – 74 3.40 Kepujian

B 65 – 69 3.00 Kepujian

B- 60 – 64 2.70 Kepujian

C+ 55 – 59 2.40 Lulus

C 50 – 54 2.00 Lulus

C- 45 – 49 1.70 Gagal Wajib Tebus

D+ 40 – 44 1.40 Gagal Wajib Tebus

D 35 – 39 1.00 Gagal Wajib Tebus

F 0 – 34 0 Gagal Wajib Tebus

PENGGREDAN KI :

Skala Kriteria
5 Menguasai ciri-ciri KI berkenaan pada tahap cemerlang
4 Menguasai ciri-ciri KI berkenaan pada tahap baik
3 Menguasai ciri-ciri KI berkenaan pada tahap memuaskan
2 Menguasai ciri-ciri KI berkenaan pada tahap minimum
1 Lemah dan perlu dibaiki

5
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

JADUAL PENGAJARAN 12 MINGGU

Aktiviti
Minggu Jam Tajuk/Sub-tajuk Hasil Pembelajaran P& P KI Rujukan

2 1. Konsep dan Bhasah Abu

jam pengertian Pengujian, 1. Mendefinisi konsep Perbin- KOM, Bakar,(2003).
Pengukuran, pengujian, pengukuran, cangan, PSK Asas
1 1 Pentaksiran dan pentaksiran dan soal Pengukuran
jam Penilaian: penilaian disertakan jawab, Bilik Darjah.
dgn contoh-contoh. memberi Tanjong
• Definisi dan kuliah, Malim, West
1 jam contoh-contoh 2. Menerangkan Aktiviti Malaysia :
pelbagai jenis alat-alat kumpulan Quantum
• Alat-alat pentaksiran. kecil . Books.
pengumpulan
maklumat untuk 3. Mengenal Mokhtar
pentaksiran ( di penggunaan pelbagai Ismail,(1995).
antaranya soal Penilaian di
alat-alat pentaksiran.
selidik, senarai Bilik Darjah.
semak, skala Kuala
4. Membezakan antara
kadar, anekdot, Lumpur:
sosiogram dll. ) aras-aras skala
pengukuran. Dewan
• Skala-skala Bahasa
pengukuran ( skala 5. Mengenal pasti aras Pustaka.
nominal, ordinal, skala pengukuran yang
sela dan nisbah ) sesuai dengan situasi Linn, R.L. &
pengukuran tertentu. Gronlund,
N.E.(2000).
Measurement
and
assessment
in teaching
th
(8 ed.). New
Jersey:
Prentice-Hall,
Inc.

6
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

2 2. Klasifikasi / Jenis-jenis
jam ujian :
2
1 • ujian formatif, ujian 1. Menyatakan ciri-ciri Perbin- KOM,
jam diagnostik dan setiap jenis ujian. cangan, PSK
ujian sumatif soal
1 jam 2. Memilih ujian yang jawab,
• ujian rujukan
sesuai bagi tujuan memberi
kriteria dan ujian
pengukuran tertentu. kuliah,
rujukan norma
Aktiviti
• ujian objektif dan kumpulan
ujian subjektif kecil .
• ujian daya dan
ujian kepantasan
• ujian kebolehan
(pencapaian,
kecerdasan &
aptitud )

7
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

4 3. Pembinaan/rekaan Gronlund,
jam ujian : N.E. (1985).
3 1. Menyatakan Perbin- KOM, Measurement
2 jam Perancangan Ujian: langkah-langkah utama cangan, PSK and
• Jadual Penentuan Ujian dalam pembinaan ujian. soal evaluation in
th
& tujuannya jawab, teaching ( 5
4 2. Memperihal konsep memberi ed. ). New
2 jam • Bentuk dan Pembinaan dan tujuannya. kuliah, York:
JPU Aktiviti Macmillan
• Taksonomi Bloom 3. Melaksanakan kumpulan Publishing
langkah-langkah kecil . Company.
pembinaan JPU.
Mehrens,
4. Penggubalan item 4. Menyenarai, Perbin- W.A. &
/soalan ujian menerang dan cangan, Lehmann, I.J.
membezakan setaip soal (1984).
Langkah-langkah utama aras dalam Taksonomi jawab, Measurement
dlm. penggubalan item Bloom. memberi and
soalan ujian kuliah, evaluation in
5. Memberi contoh- Aktiviti education
• Penggubalan item contoh bagi setiap aras kumpulan and
objektif kognitif dalam kecil . psychology
rd.
• Penggubalan item Taksonomi Bloom. (3 ed.).
subjektif Tokyo: Holt
1. Membina Rhinehart
item/soalan ujian and Winston
berdasarkan prinsip Holt-
penulisan item. Saunders.
1. Menyatakan
langkah-langkah utama
dalam pembinaan ujian. Bloom, B.S.
et al.
2. Memperihal konsep Taxonomy of
dan tujuannya. educational
Objectives:
3. Melaksanakan Handbook I:
langkah-langkah Cognitive
pembinaan JPU. Domain. New
York: David
4. Menyenarai, Mckay, 1956.
menerang dan
membezakan setaip
aras dalam Taksonomi
Bloom.

5. Memberi contoh-
contoh bagi setiap aras
kognitif dalam
Taksonomi Bloom.

1. Membina
item/soalan ujian
berdasarkan prinsip
penulisan item.

8
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

3 5. Ciri-ciri utama ujian : Bhasah Abu

jam Bakar,(2003).
5 Asas
5.1 Konsep
1 jam 1. Mendefinisikan Perbin- KOM, Pengukuran
kebolehpercayaan,
konsep cangan, PSK Bilik Darjah.
kesahan &
kebolehpercayaan, soal Tanjong
keobjektifan
kesah dan keobjektifan. jawab, Malim, West
• Konsep memberi Malaysia :
kebolehpercayaan 2. Menghuraikan kuliah, Quantum
diperkenalkan sebagai kaedah menentukan Aktiviti Books.
5 ketekalan skor melalui kebolehpercayaan uji- kumpulan
1 ulang-uji, ujian bentuk kecil . Mokhtar
jam a) uji ulang uji setara dan Cronbach- Ismail,(1995).
6 b) ujian bentuk setara alpha. Penilaian di
c) Cronbach-alpha
Bilik Darjah.
( disentuh sebagai
1 jam 3. Menyenaraikan Kuala
ketekalan dalaman faktor-faktor yang Lumpur:
ujian ) mempengaruhi Dewan
kebolehpercayaan. Bahasa
• Kesahan:
Pustaka.
a) Eviden-eviden 4. Menghuraikan
kesahan kaedah mengumpul Linn, R.L. &
o kandungan eviden Gronlund,
kesahan.berkaitan (a) N.E.(2000).
o berkaitan kandung (b) kriterion Measurement
kriterion semasa/serentak (c) and
(ramalan & ramalan. assessment
semasa) 5. Menyenaraikan in teaching
faktor-faktor yang ( 8th ed.).
• Keobjektifan mempengaruhi New Jersey:
kebolehpercayaan. Prentice-Hall,
Inc.

Stiggins, R.J.
(1997).
Student-
Centered
Classroom
Assessment
nd
(2 ed.).
Upper Saddle
River, NJ:
Prentice-Hall.

9
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

2 6. Statistik awalan dalam Bhasah Abu

jam pengujian dan Bakar,(2003).
6 pengukuran: Asas
1 jam Pengukuran
6.1 Konsep, pengiraan & 1. Mendefinisikan Perbin- KOM, Bilik Darjah.
kegunaan Mod, Median, cangan, PSK Tanjong
• Taburan Min dan soal Malim, West
kekerapan Sisihan Piawai. jawab, Malaysia :
memberi Quantum
7 • Ogif, persentil dan 2. Menyediakan kuliah, Books.
1 jam pangkatan Jadual Taburan Aktiviti
persentil Frekuensi kumpulan Mokhtar
• Ukuran kecil . Ismail,(1995).
kecenderungan 3. Melukis Penilaian di
memusat: mod, Histogram, Bilik Darjah.
median, min poligon Kuala
kekerapan dan Lumpur:
• Ukuran Ogif. Dewan
keberubahan: Bahasa
sisihan piawai & 4. Mengenal cirri- Pustaka.
julat. ciri taburan
• Geraf Normal Gronlund,
garislengkung N.E. (1985).
normal 5. Mejelaskan Measurement
konsep and
persentil dan evaluation in
6.2 Skor standard: skor z pangkat teaching ( 5th
dan skor T ( konsep persentil serta ed. ). New
sahaja ) menggunanya York:
dalam tafsiran Macmillan
• Aplikasi skor z,
skor ujian. Publishing
skor T ( rujuk ke
Company.
bahagian 7.3 )
6. Mengaplikasika
n skor- z dan Wiersma, W.
skor-T & Jurs, S.
(1990).
Educational
measurement
and testing.
Boston, M.A.:
Allyn and
Bacon.

10
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

3 Bhasah Abu
7. Pemarkahan,
jam Bakar,(2003).
Penggredan dan
7 Asas
Pentafsiran skor
1 jam Pengukuran
Standard:
Bilik Darjah.
8 7.1 Pemarkahan: 1. Membandingkan Perbin- KOM, Tanjong
1 jam • Holistik antara pemarkahan cangan, PSK Malim, West
holistik dan analitik. soal Malaysia :
• Analitik jawab, Quantum
8 2. Menyatakan memberi Books.
1 jam kelebihan dan kuliah,
7.2 Penggredan: kelemahan antara Aktiviti Mokhtar
• Rujukan norma pemarkahan holistik kumpulan Ismail,(1995).
• Rujukan criteria dan analitik. kecil . Penilaian di
Bilik Darjah.
3. Menerangkan Kuala
7.3 Pentafsiran Skor konsep asas Lumpur:
standard: skor z dan penggredan. Dewan
skor T Bahasa

Aplikasi skor z, 4. Membezakan antara Pustaka.
skor T dalam penggredan rujukan
membandingkan norma dan penggredan Gronlund,
pencapaian rujukan kriteria. N.E. (1985).
Measurement
and
evaluation in
teaching ( 5th
ed. ). New
York:
Macmillan
Publishing
Company.

Ebel, R. &
Frisbie, D.
(1986).
Essentials of
educational
measurement
. New Jersey:
Englewood
Cliffs.
Prentice-Hall,
Inc.

11
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

Bhasah Abu
2 Analisis Item: Bakar,(2003).
jam Asas
Pengukuran
Kaedah Klasikal:
1. Mendefinisikan Perbin- KOM, Bilik Darjah.
9 indeks kesukaran dan cangan, PSK Tanjong
o Indeks kesukaran
1 jam indeks diskriminasi. soal Malim, West
1 jam o Indeks diskriminasi jawab, Malaysia :
2. Menyatakan formula memberi Quantum
o Keberkesanan indeks kesukaran dan kuliah, Books.
pengganggu diskriminasi. Aktiviti
kumpulan Mokhtar
3. Mengguna formula kecil . Ismail,(1995).
tersebut dalam Penilaian di
menganalisa item Bilik Darjah.
objektif. Kuala
Lumpur:
4. Mengenal pasti Dewan
pengganggu yang Bahasa
berfungsi dengan baik, Pustaka.
yang lemah dan yang
tidak berfungsi. Gronlund,
N.E. (1985).
Measurement
and
evaluation in
teaching ( 5th
ed. ). New
York:
Macmillan
Publishing
Company.

Ebel, R. &
Frisbie, D.
(1986).
Essentials of
educational
measurement
. New Jersey:
Englewood
Cliffs.
Prentice-Hall,
Inc.

Sax, G.
(1997).
Principles of
Educational
&
Psychological
Measurement
& Evaluation
(4th ed.).
Belmont :
Wadsworth
Pub. Com.

12
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

3 9. Pentaksiran Alternatif: Bhasah Abu

jam 1. Menerangkan Bakar,(2003).
10 1½ 9.1 Pentaksiran konsep pentaksiran Perbin- KOM, Asas
jam persembahan dan persembahan. cangan, PSK Pengukuran
10 ½ pentaksiran authentik soal Bilik Darjah.
jam 2. Membezakan antara jawab, Tanjong
9.2 Portfolio pentaksiran memberi Malim, West
• Definisi persembahan dan kuliah, Malaysia :
11 1 jam pentaksiran authentik. Aktiviti Quantum
• Penggunaan kumpulan Books.
• Langkah-langkah 3. Mendefinisikan kecil .
utama dlm. portfolio. Mokhtar
pentaksiran Ismail,(1995).
Portfolio 4. Menyatakan ciri-ciri Penilaian di
portfolio. Bilik Darjah.
• Pemarkahan Kuala
portfolio: 5. Menentukan situasi Lumpur:
o Untuk setiap pentaksiran yang mana Dewan
hasilkerja portfolio sesuai Bahasa
dalam portfolio digunakan. Pustaka.

o Untuk Portfolio 6. Menyatakan Ward,A.W.

berkenaan langkah-langkah utama (1999).
secara pelaksanaan portfolio. Assessment
keseluruhan in the
7. Dapat Classroom.
menghuraikan cara Belmont :
menskor (a) setiap Wadsworth
hasilkerja dalam Pub. Co.
portfolio (b) sesuatu
portfolio secara
keseluruhan..

13
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

Bhasah Abu
1 10. Pelaporan kemajuan Bakar,(2003).
jam pelajar Asas
11 1. Menjelaskan konsep Perbin- KOM, Pengukuran
1 • Tujuan pelaporan dan cangan, PSK Bilik Darjah.
jam tujuannya. soal Tanjong
• Ciri-ciri utama jawab, Malim, West
pelaporan yang 2. Mengenal pasti memberi Malaysia :
baik pelaporan yang baik kuliah, Quantum
• Kaedah-kaedah dari segi cirinya. Aktiviti Books.
melapor kemajuan kumpulan
pelajar : 3. Menyatakan kecil . Mokhtar
pelbagai kaedah Ismail,(1995).
• Gred abjad pelaporan pencapaian Penilaian di
• Pelaporan pelajar. Bilik Darjah.
bertulis Kuala
4. Menyenaraikan Lumpur:
• Konferens kelebihan dan Dewan
guru dan ibu- kelemahan setiap Bahasa
bapa kaedah itu. Pustaka.
( kelebihan dan
Stiggins, R.J.
kelemahan bagi
(1997).
setiap daripada
Student-
nya )
Centered
Classroom
Assessment
(2nd ed.).
Upper Saddle
River, NJ:
Prentice-Hall.

Ward,A.W.
(1999).
Assessment
in the
Classroom.
Belmont
:Wadsworth
Pub. Co.

14
 UPSI(ISO)/C7A/P01/B01 : Rancangan Instruksional

Bhasah Abu
2 11. Teori Latent Trait 1. Menjelaskan intipati Perbin- KOM Bakar,(2003).
12 jam ( satu pendedahan): teori latent trait. cangan, Asas
2 soal Pengukuran
jam • Pengenalan 2. Membezakan antara jawab, Bilik Darjah.
ciri teori ujian klasik dan memberi Tanjong
• Perbezaan dengan teori latent trait kuliah, Malim, West
model ujian klasikal Aktiviti Malaysia :
• Penggunaan asas 3. Menyatakan kumpulan Quantum
penggunaan asas teori kecil . Books.
latent trait.
Sax, G.
(1997).
Principles of
Educational
&
Psychological
Measurement
and
Evaluation
th
(4 ed.).
Belmont:Wad
sworth Pub.
Co.

15