Yudhisthira

Puntadewa

Jeneng Yudhistira, ing crita Jawa, asline dianggo

dening raja jin ing alas Mertani. Ing lakon Babad Alas
Mertani, Pandhawa kasil ngalahake jin-jin ing alas kuwi.
Yudhistira manjing ana ing ragane Puntadewa,
pembarepe Pandhawa. Jeneng Yudhistira luwih kondhang
dienggo dening Puntadewa kang banjur dadi raja ing
Amarta, Indraprasta, iya Cintakapura, utawa
Batanakawarsa, sing tilas alas Mertani.

Ing Mahabharata, Yudhistira (utawa tinulis

Yudisthira) iku ya Puntadewa dhewe. Dheweke lair saka
bun-bunan Dewi Kunti, mula saka iku
dijenengi Puntadewa kang tegese punjering
kaluhuran. Yudhistira dhewe maknane raja prajurit. Ing
Mahabharata, Pandhawa duwe bojo kang padha,
yaiku Dewi Drupadhi (poliandri). Nanging ing wayang,
Drupadhi iku bojone Puntadewa. Seka jejodhoan iki
nuwuhake Pancawala.

Ing padhalangan, Puntadewa iku putra pembarepe Prabu Pandhu Dewanata (ratu Astina)
lan Dewi Kunthi. Dasanamane, Yudhistira, Darmakusuma, Darmaputra, Darmaraja,
Darmawangsa, Wijakangka(Dwijakangka), Gunatalikrama,Samiaji, lan Sang Ajathasatru.
Miturut layang Mahabharata,salugune Puntadewa putrane Bathara Dharma, dewane keadilan,
srana Bathara Dharma manunggalake rasane karo Dewi Kunthi kang mateg dayane aji
Adityahredaya (yen miturut padhalangan "mateg aji Panggendaming dewa" kang aran
Puntawekasing Rasa Tunggal Sabda tanpa Lawanan). Rehne bab mau rinasa kurang trep ing
bebrayan Jawa, mula dening para pujangga kita banjur diowahi, di jumbuhake laro tuntunan
budaya Jawa lan kapribaden Jawa kang isine yane peputra ora karo bojone dhewe kuwi klebu
tumindak sing nistha. Mulane ing crita padhalangan, Puntadewa iku putrane Prabu pandu, ratu
ing Astina (Ngastina) lan Dewi Kunthi, dene Bathara Dharma kuwi dadi bapa angkate, kang uga
banjur manitis ana anggane untadewa. Mula saka iku, Puntadewa uga sinebut Darmakusuma.
Garwa prameswarine Prabu Puntadewa iku mung siji, Dewi Drupadi, putrine Prabu Drupada,
ratu ing negara Pancala iya Cempala. Karo Dewi Drupadi banjur peputra siji aran Pancawala.
 Ing versi Mahabharata India, Yudhistira pinter olah kaprajuritan lan gagah nalika perang.
Yudhistira iku artine raja prajurit. Nanging ing crita Jawa, Yudhistira iya Puntadewa iku
kondhang kadidene titah ludira seta. Kang mengkono mau kagawa saka watake sing jujur,
salawase urip ora gelem dhora (ngapusi. Dhemen tetulung kepara apa sing didarbeki yen dijaluk
wong liya diwenehake. Mula Puntadewa uga kondhang sinebut manungsa lega donya lila ing
pati.

Minangka tuladha, ing lakon Indrajala Maling (lakon carangan), Prabu Puntadewa
ditembung dijaluk patine kanggo numbali wewalak ing negara Buluketiga. Sang Prabu ya manut.
Dhirine dipasrahake. Ngenani wewatakane paraga siji iki, oncek-oncekane utawa anggone
ndudah kudu permati. Awit akeh bab-babe sing rasane angel ditrapake ing sajroning penguripane
wong sawantah.

Ing lakon Baratayuda, Prabu Puntadewa tetep nglenggahi watake sing ora gelem ngapusi.
nalika Pandhita Durna madeg senopati agung, kabeh Pandhawa rumangsa bingung. Sebab,
dikaya ngapaa wae Pandhita Durna kuwi gurune Pandhawa. Apa hiya murid arep wani marang
gurune ?

Untung Prabu Kresna ora kurang iguh pertikele. Terus sing didhawuhi ngadhepi Pandhita
Durna iku putra Pancala, Raden Dhresthajumena. Kresna mung dhawuh marang Werkudara
supaya merjaya gajah titihane senopati pengampinmg (Prabu Prameya) kang aran Gajah
Esthitama. Sawise gajah kelakon mati dikepruk gada Rujakpolo, kabeh wadya Pandhawa banjur
kadhawuhan alok yen Esthitama mati. Pamirenge Pandhita Durna sing mati mau Aswatama.
Mula Pandhita Durna banjur nglumpruk otot bebayune, kaya wis kelangan daya. Kanthi ati sing
bingung, urna banjur takon mrana-mrene, kalebu marang para panakawan, marang Werkudara,
arjuna, Nakula, sadewa, lan sapitutrute. Kabeh anggone mangsuli padha gelem dhora yen
Aswatama pancen mati. Durna akhire takon marang Puntadewa. bareng ditakoni kaya
mengkonmo mau mesthi wae Sang Prabu bingung banget, mosok arep goroh ?

Dibisiki karo Prabu Kresna yen kala-kala wong kena goroh sethitik-sethitik ora apa-apa,
nanging Puntadewa tetep puguh ora gelem goroh. Kresna golek cara liya, supaya anggone matur
marang Durna nalika ngucapake tembung ësthi"sing lirih banget wae, dene anggone ngucapake
tembung "tama"sing cukup sero.

Tenan, diucapake dening Prabu Puntadewa ngono kuwi. Saka pangrungune Pandhita
Durna, Aswatama mati, mula Durna banjur nglumpruk ing sangarepe Puntadewa, ning Sang
Prabu banjur digandheng Kresna sumingkir saka papan kono. Karimijen tanpa daya, Durna
ketekan Dhresthajumena kang wis kepanjingan yitmane Prabu Ekalaya iya Palgunadi kang
pingin males ukum. Kanthi pedang ligan, Pandhita Durna ditigas janggane, satemah pralaya.

Prabu Puntadewa sing sabar tur banget lila-legawa pambegane iku tau diapusi Kurawa
lumantar Patih Sengkuni srana kasukan main dadu kanthi totohane negara. Satemah para
Pandhawa sakadang kudu gelem nglakoni dadi wong buangan ing alas suwene 12 taun. Ing
pakeliran pusakane kang asring dadi kembang lambe dhalang yaiku Jimat Kalimasada Pustaka
Jamus. Ana uga Payung Kyai Tunggulnaga lan tombak tumbak Kyai Karawelang, lan
sangsangan robyong (tilarane Prabu Yudhistira, ratu Mertani) kang dayane, menawa
Puntadewa nesu lan astane nganthi nyeggol kalung iki, sanalika sarirane salin wujud dadi
brahala utawa buta kang gedhene sagunung anakan kanthu kulit putih kang apraceka Dewa
Amral iya Dewa Mambang.

Ing pungkasaning crita, Puntadewa munggah swarga bareng karo sedulur-sedulure.

Puntadewa bareng karo asune moksa sing pungkasan. Tinimbang Pandhawa liyane, raja iki luwih
resik atine. Ora kumalungkung, ora sok kuwasa, jujur, lan ngugemi agama kanthi ngati-ati.

Ing sorga, Puntadewa ora trima amarga sedulur-sedulure padha mlebu neraka. Dheweke
njaluk supaya melu mlebu neraka. Kamangka, para Kurawa malah enak-enak ana surga. Jebul
kuwi mung sawetara. Pandhawa kudu nglebur dosa dhisik sawetara banjur mlebu surga. Dene
Kurawa bisa ngrasaake endahing surga amarga ana sawetara kabecikan, nanging ora akeh.
Sawise Kurawa ngrasakake sorga banjur dilebokake ana ing neraka

NAMA : KHILYATUS SA’ADAH

KELAS : VII B

NO ABS : 11