F1 F2 Fi Fn
A B
RA xi RB
l
Energia spręŜysta belki w przedziale i wynosi:
1
Vi = ∫
2
M gi dxi
li
2 EI
gdzie:
Mgi – moment gnący w przekroju określonym współrzędną xi
belki. Symbol li przy znaku całki oznacza całkowanie na długości
przedziału xi belki
Ffik = 0
F1 F2 F3 Fn
A B
u C
RA RB
xi
l
Jeśli uwzględni się, Ŝe energia spręŜysta w całej belce jest sumą energii
dla wszystkich przedziałów, to ugięcie u w przekroju C belki, zgodnie
z twierdzeniem Castigliano wynosi:
(M g + M g′ F fik )M g′ dx
l
1
u=∫
0
EI
′
NN ′ M S M S′ M gy M gy
l
′
M gz M gz β yT yT y′ β zTzTz′
u=∫ + + + + + dx
EA GI S EI y EI Z GA GA
0
gdzie:
N′, M s′ , M ′gy , ′ ,
M gz Ty′ , Tz′ , – odpowiednie składowe sił
wewnętrznych przy obciąŜeniu fikcyjnym wynoszącym Ffik = 1.
∑F y = 0; F + 2 F − R A − RB = 0
∑M ( A ) = 0; Fl + 2 F 2l − RB 3l = 0
stąd
4
RA = F
3
5
RB = F
3
0≤ x≤l
4
M g1 ( x ) = R A x = Fx
3
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego
l ≤ x ≤ 2l
1
M g 2 ( x ) = R A x − F ( x − l ) = Fx + Fl
3
2l ≤ x ≤ 3l
5
M g 3 ( x ) = R A x − F ( x − l ) − 2 F ( x − 2l ) = − Fx + 5 Fl
3
x
x Ffik = 1
A B
C
R’A R’B
l l l
stąd
1
R ′A =
3
2
RB′ =
3
4. Równania momentów gnących dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1
0 ≤ x ≤ 2l
M g′ 1 ( x ) = M g′ 2 ( x ) = R′A x = x
1
3
2l ≤ x ≤ 3l
M g′ 3 ( x ) = R ′A x − F fik ( x − 2l ) = −
2
x + 2l
3
5. Zgodnie z wzorem Maxwella-Mohra przemieszczenie uC w punkcie C
wynosi:
l 2l 3l
∫ M g 1 ( x )M ′g 1 ( x ) dx + ∫ M g 2 ( x )M ′g 2 ( x ) dx + ∫ M g 3 (x )M g′ 3 ( x ) dx
1
uC =
EI 0 l 2 l
czyli
l 4 2 2l 3l
∫ Fx dx + ∫ Fx + Flx dx + ∫ Fx 2 −
2
1 1 2 1 10 20
uC = Flx + 10 Fl dx
9
l 2l
EI 0 9 3 9 3
stąd
23 Fl 3
uC =
18 EI
rα
A RAy
RAx
1. Równania równowagi dla układu zasadniczego
∑F = 0; R Ax = 0
x
∑ Fy = 0; 2qr − RAy − RC = 0
∑ M ( A) = 0; (2qr )r − RC 2r = 0
stąd
R Ax = 0
R Ay = qr
RC = qr
0 ≤ x ≤ 2r
x 1 2
M g 1 ( x ) = RC x − (qx ) = − qx + qrx
2 2
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego
0 ≤α ≤π
M g 2 (α ) = − RAy r sin α = − qr 2 sin α
∑ F = 0; R ' = 0
x Ax
∑ F = 0; R '− R ' = 0
y Ay C
∑M ( A) = 0; M fik − RC '2r = 0
stąd
R Ax ' = 0
1
R Ay ' =
2r
1
RC ' =
2r
x
RC’
B C Mfik = 1
2r
rα
A
RAx’
RAy’
4. Równania momentów gnących dla układu z momentem fikcyjnym
Mfik = 1
0 ≤ x ≤ 2r
M g′ 1 ( x ) = RC′ x − M fik
1
= x −1
2r
0 ≤α ≤π
M g′ 2 (α ) = R′Ay r sin α = sin α
1
2
5. Zgodnie z wzorem Maxwella-Mohra kąt obrotu uC w punkcie C
wynosi:
π
2r
∫ M g 1 ( x )M g′ 1 ( x ) dx + ∫ M g 2 (α )M g′ 2 (α ) dα
1
uC =
EI 0 0
czyli
π
1 2
2r
∫ qx − qrx − qx 3 dx + ∫ − qr 3 sin 2 (α )dα
1 1
uC =
EI 0 4r 0
2
stąd
qr 3 1 π
uC = − +
EI 3 4
Znak minus oznacza, Ŝe przekrój C obróci się w stronę przeciwną
w stosunku do przyjętego zwrotu jednostkowego momentu fikcyjnego.
∫M g M g′ dx = ΩM gc
′
0
Wykres momentów gnących Mg
Mg C
x Ω - pole
wykresu Mg
xc
Mgc’ = axc + b
Mg ’
prosta y = ax + b
b
Mg’ l l l l
a
a
a
Lp. 1 2 3 4 5
1 1 1
1
l
adl adl adl (a + b )dl
2 2 2
d
1 1 1 1
2
l
adl adl adl (2a + b )dl
2 3 6 6
d
1 1 1 1
3 adl adl adl (a + 2b )dl
l 2 6 3 6
e d
1 1 1
4 l a(d + e )l a ( 2 d + e )l a(d + 2e )l 1
6
l [a (2d + e ) + b(d + e )]
d
2 6 6
1 1 1
(a + b )dl
d
a
Mg’ l l l l
a
Lp. 1 6 7 8 9
1 2 1 2
1 adl adl adl adl
l 2 3 3 3
d
1 1 1 1
2 ad (l + c ) adl adl adl
l 6 3 4 4
d
1 1 1 5
3 ad (l + b ) adl adl adl
l 6 3 12 12
e d
1 1 1
a[d (l + c ) + e(l + b )] a(d + e )l al (3d + e ) al (3d + 5e )
1
4 l 6
d
3 3 3
1 1 1
d
1 adl l 2b 2
5 − adl adl adl
l/2 l/2 2 c 2 3l
2 6 2
Przykład. Belka o długości 3l i sztywności EI, podparta na podporze
przegubowej A i podporze przesuwnej B, obciąŜona jest siłami
skupionymi F i 2F. Wyznaczyć przemieszczenie u w punkcie C
przyłoŜenia siły 2F .
x
x
x F 2F
A B
C
RA RB
l l l
0≤ x≤l
4
M g1 ( x ) = RA x = Fx
3
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego
l ≤ x ≤ 2l
1
M g 2 ( x ) = R A x − F ( x − l ) = Fx + Fl
3
2l ≤ x ≤ 3l
5
M g 3 ( x ) = R A x − F ( x − l ) − 2 F ( x − 2l ) = − Fx + 5 Fl
3
x
x
x F 2F
A B
C
RA RB
l l l
5
Mg(x) Fl
3
4
Fl
3 +
x
x
x Ffik = 1
A B
C
RA’ RB’
l l l
stąd
1
RA ' =
3
2
RB ' =
3
4. Równania momentów gnących dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1
0 ≤ x ≤ 2l
1
M g1 ' ( x ) = M g 2 ' ( x ) = RA ' x = x
3
A B
C
RA’ RB’
l l l
Mg’(x) 2 l
3
1
l +
3 x
5. Wyznaczenie przemieszczenia uC
1 1 4 1 4 3
C1 = adl = ⋅ Fl ⋅ l ⋅ l = Fl
3 3 3 3 27
1 1 4 1 2 5 1 2
C2 = l [a (2 d + e ) + b(d + 2e )] = l Fl 2 l + l + Fl l + 2 l =
6 6 3 3 3 3 3 3
41 3
= Fl
54
1 1 5 2 10 3
C3 = adl = ⋅ Fl ⋅ l ⋅ l = Fl
3 3 3 3 27
stąd
1 Fl 3 4 41 10 69 Fl 3 23 Fl 3
uC = (C1 + C2 + C3 ) = + + = =
EI EI 27 54 27 54 EI 18 EI