Anda di halaman 1dari 32

Metoda Maxwella-Mohra

Dotychczas omówione metody w przypadku układów złoŜonych naleŜą


do zbyt pracochłonnych, znaczne uproszczenie obliczeń moŜna uzyskać
wprowadzając modyfikację metody Castigliano zwaną metodą
Maxwella-Mohra. Do jej wyprowadzenia, załóŜmy tymczasowo, Ŝe
energia spręŜysta układu pochodzi tylko od momentów gnących.

RozwaŜmy belkę spoczywającą na podporze przegubowej A i podporze


przesuwnej B, obciąŜoną siłami F1, F2, …., Fi, …., Fn.

F1 F2 Fi Fn
A B
RA xi RB
l
Energia spręŜysta belki w przedziale i wynosi:

1
Vi = ∫
2
M gi dxi
li
2 EI
gdzie:
Mgi – moment gnący w przekroju określonym współrzędną xi
belki. Symbol li przy znaku całki oznacza całkowanie na długości
przedziału xi belki

Rozpatrzmy teraz tę samą belkę obciąŜoną w punkcie C jednostkową


siłą fikcyjną Ffik = 1. Dla tak obciąŜonej belki moŜna łatwo wyznaczyć
wykres momentów gnących. W przekroju określonym współrzędną xi
moment gnący oznaczamy jako M’gi. Dla dowolnej wartości siły Ffik
moment gnący w przekroju xi belki wyniesie M’giFfik.
Ffik = 1
A B
C
RA’ xi RB’
l
M’g(x)’ M’gi
+ x

JeŜeli teraz do układu zasadniczego wprowadzimy w punkcie C siłę


fikcyjną Ffik, to moment gnący, zgodnie z zasadą superpozycji,
w przekroju określonym współrzędną xi belki wyniesie Mgi + M’giFfik.
Wartość energii spręŜystej w przedziale i określi wówczas zaleŜność:
Vi = ∫
1
(M gi + M gi′ F fik )2 dxi
li
2 EI

Ffik = 0
F1 F2 F3 Fn
A B
u C
RA RB
xi
l

Jeśli uwzględni się, Ŝe energia spręŜysta w całej belce jest sumą energii
dla wszystkich przedziałów, to ugięcie u w przekroju C belki, zgodnie
z twierdzeniem Castigliano wynosi:
(M g + M g′ F fik )M g′ dx
l
1
u=∫
0
EI

PoniewaŜ w rzeczywistości siła fikcyjna Ffik jest równa zeru (Ffik = 0) to


otrzymujemy wyraŜenie zwane wzorem Maxwella-Mohra:
l
M g M g′
u=∫ dx
0
EI

Reasumując, zgodnie z metodą Maxwella-Mohra wyznaczenie


przemieszczenia u, sprowadza się do obliczenia całki, pod znakiem
której występuje moment gnący spowodowany rzeczywistym
obciąŜeniem zewnętrznym Mg, oraz moment gnący jaki wywołałaby
jednostkowa siła fikcyjna (Ffik = 1) odpowiadającą temu
przemieszczeniu M ′g .
Nietrudno udowodnić, Ŝe jeśli energia spręŜysta układu będzie zaleŜeć
od następujących obciąŜeń zewnętrznych N, Ms, Mgy, Mgz, Ty, Tz, to
przemieszczenie u, będzie określone następującą zaleŜnością:


 NN ′ M S M S′ M gy M gy
l

M gz M gz β yT yT y′ β zTzTz′ 
u=∫  + + + + +  dx
 EA GI S EI y EI Z GA GA 
0

gdzie:
N′, M s′ , M ′gy , ′ ,
M gz Ty′ , Tz′ , – odpowiednie składowe sił
wewnętrznych przy obciąŜeniu fikcyjnym wynoszącym Ffik = 1.

Przykład. Belka o długości 3l i sztywności EI, podparta przegubowo na


obu końcach, obciąŜona jest siłami skupionymi F i 2F. Wyznaczyć
przemieszczenie u w punkcie C przyłoŜenia siły 2F .
x
x
x F 2F
A B
C
RA RB
l l l

1. Równania równowagi dla układu zasadniczego

∑F y = 0; F + 2 F − R A − RB = 0
∑M ( A ) = 0; Fl + 2 F 2l − RB 3l = 0
stąd
4
RA = F
3
5
RB = F
3

2. Równania momentów gnących dla układu zasadniczego

Przedział nr 1 dla układu zasadniczego

0≤ x≤l
4
M g1 ( x ) = R A x = Fx
3
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego

l ≤ x ≤ 2l
1
M g 2 ( x ) = R A x − F ( x − l ) = Fx + Fl
3

Przedział 3 dla układu zasadniczego

2l ≤ x ≤ 3l
5
M g 3 ( x ) = R A x − F ( x − l ) − 2 F ( x − 2l ) = − Fx + 5 Fl
3

3. Równania równowagi dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1

∑F y = 0; F fik − R′A − RB′ = 0


∑M ( A) = 0; F fik 2l − RB '3l = 0

x
x Ffik = 1

A B
C
R’A R’B
l l l

stąd
1
R ′A =
3
2
RB′ =
3
4. Równania momentów gnących dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1

Przedział nr 1 i 2 dla układu z siłą fikcyjną

0 ≤ x ≤ 2l
M g′ 1 ( x ) = M g′ 2 ( x ) = R′A x = x
1
3

Przedział nr 3 dla układu z siłą fikcyjną

2l ≤ x ≤ 3l
M g′ 3 ( x ) = R ′A x − F fik ( x − 2l ) = −
2
x + 2l
3
5. Zgodnie z wzorem Maxwella-Mohra przemieszczenie uC w punkcie C
wynosi:

l 2l 3l

 ∫ M g 1 ( x )M ′g 1 ( x ) dx + ∫ M g 2 ( x )M ′g 2 ( x ) dx + ∫ M g 3 (x )M g′ 3 ( x ) dx 
1
uC =  
EI  0 l 2 l 

czyli

l 4 2 2l 3l

 ∫ Fx dx + ∫  Fx + Flx  dx + ∫  Fx 2 −
  2 
1 1 2 1 10 20
uC = Flx + 10 Fl dx 
 9 
l   2l  
EI 0 9 3 9 3 

po scałkowaniu i wstawieniu granic całkowania:


1  4 3  8 3 4 3 1 3 1 3
uC =  Fl +  Fl + Fl − Fl − Fl  +
EI  24  27 6 27 6 
 270 3 180 3 80 3 80 3 
+ Fl − Fl + 30 Fl 3 − Fl + Fl − 20 Fl 3  
 27 6 27 6 

stąd

23 Fl 3
uC =
18 EI

Przykład. Rama ABC o sztywności EI jest podparta na podporze


przegubowej w punkcie A i podporze przesuwnej w punkcie C oraz
obciąŜona równomiernie na długości 2r obciąŜeniem q. Wyznaczyć
metodą Maxwella-Mohra kąt obrotu u przekroju C pręta ramy.
x
q
B RC
C
2r


A RAy
RAx
1. Równania równowagi dla układu zasadniczego

∑F = 0; R Ax = 0
x

∑ Fy = 0; 2qr − RAy − RC = 0
∑ M ( A) = 0; (2qr )r − RC 2r = 0
stąd
R Ax = 0
R Ay = qr
RC = qr

2. Równania momentów gnących dla układu zasadniczego

Przedział nr 1 dla układu zasadniczego

0 ≤ x ≤ 2r
x 1 2
M g 1 ( x ) = RC x − (qx ) = − qx + qrx
2 2
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego

0 ≤α ≤π
M g 2 (α ) = − RAy r sin α = − qr 2 sin α

3. Równania równowagi dla układu z momentem fikcyjnym Mfik = 1

∑ F = 0; R ' = 0
x Ax

∑ F = 0; R '− R ' = 0
y Ay C

∑M ( A) = 0; M fik − RC '2r = 0

stąd
R Ax ' = 0
1
R Ay ' =
2r
1
RC ' =
2r
x
RC’
B C Mfik = 1
2r


A
RAx’
RAy’
4. Równania momentów gnących dla układu z momentem fikcyjnym
Mfik = 1

Przedział nr 1 dla układu z momentem fikcyjnym

0 ≤ x ≤ 2r
M g′ 1 ( x ) = RC′ x − M fik
1
= x −1
2r

Przedział nr 2 dla układu z momentem fikcyjnym

0 ≤α ≤π
M g′ 2 (α ) = R′Ay r sin α = sin α
1
2
5. Zgodnie z wzorem Maxwella-Mohra kąt obrotu uC w punkcie C
wynosi:

π
 2r 
 ∫ M g 1 ( x )M g′ 1 ( x ) dx + ∫ M g 2 (α )M g′ 2 (α ) dα 
1
uC =  
EI  0 0 

czyli
π
1   2 
2r
 ∫  qx − qrx − qx 3  dx + ∫  − qr 3 sin 2 (α )dα
1 1
uC = 
EI  0  4r  0
2  
stąd

qr 3  1 π 
uC = −  + 
EI  3 4 
Znak minus oznacza, Ŝe przekrój C obróci się w stronę przeciwną
w stosunku do przyjętego zwrotu jednostkowego momentu fikcyjnego.

Uproszczona metoda obliczania całek we wzorze Maxwella-Mohra

MoŜna udowodnić, Ŝe całki występujące we wzorze Maxwella-Mohra


dla typowych przypadków obciąŜeń łatwo obliczać przez zastąpienie ich
iloczynem dwóch prostych czynników. I tak, w przypadku zginania jest
to iloczyn Ω pola wykresu momentów gnących Mg od obciąŜenia
zasadniczego oraz rzędnej M’gc wykresu momentów gnących M’g od
obciąŜenia fikcyjnego, odpowiadającej współrzędnej xc środka
geometrycznego C pola Ω, czyli:

∫M g M g′ dx = ΩM gc

0
Wykres momentów gnących Mg

Mg C

x Ω - pole
wykresu Mg
xc
Mgc’ = axc + b

Mg ’
prosta y = ax + b

Wykres Mg’ dla uogólnionej siły jednostkowej


Wzór ten podany przez Wereszczagina znacznie upraszcza obliczenia.
Wówczas korzysta się z gotowych wzorów podanych w tabeli.
Lp. Mg

b
Mg’ l l l l

a
a
a
Lp. 1 2 3 4 5
1 1 1
1
l
adl adl adl (a + b )dl
2 2 2
d

1 1 1 1
2
l
adl adl adl (2a + b )dl
2 3 6 6
d

1 1 1 1
3 adl adl adl (a + 2b )dl
l 2 6 3 6
e d

1 1 1
4 l a(d + e )l a ( 2 d + e )l a(d + 2e )l 1
6
l [a (2d + e ) + b(d + e )]
d

2 6 6
1 1 1
(a + b )dl
d

5 adl adl adl


l/2 l/2 4 4 4
Lp. Mg b c

a
Mg’ l l l l

a
Lp. 1 6 7 8 9
1 2 1 2
1 adl adl adl adl
l 2 3 3 3
d

1 1 1 1
2 ad (l + c ) adl adl adl
l 6 3 4 4
d

1 1 1 5
3 ad (l + b ) adl adl adl
l 6 3 12 12
e d

1 1 1
a[d (l + c ) + e(l + b )] a(d + e )l al (3d + e ) al (3d + 5e )
1
4 l 6
d

3 3 3
1 1 1
d

1 adl l 2b 2
5 − adl adl adl
l/2 l/2 2 c 2 3l
2 6 2
Przykład. Belka o długości 3l i sztywności EI, podparta na podporze
przegubowej A i podporze przesuwnej B, obciąŜona jest siłami
skupionymi F i 2F. Wyznaczyć przemieszczenie u w punkcie C
przyłoŜenia siły 2F .

x
x
x F 2F
A B
C
RA RB
l l l

1. Równania równowagi dla układu zasadniczego


∑F y = 0; F + 2 F − R A − RB = 0
∑M ( A ) = 0; Fl + 2 F 2l − RB 3l = 0
stąd
4
RA = F
3
5
RB = F
3

2. Równania momentów gnących dla układu zasadniczego

Przedział nr 1 dla układu zasadniczego

0≤ x≤l
4
M g1 ( x ) = RA x = Fx
3
Przedział nr 2 dla układu zasadniczego

l ≤ x ≤ 2l
1
M g 2 ( x ) = R A x − F ( x − l ) = Fx + Fl
3

Przedział 3 dla układu zasadniczego

2l ≤ x ≤ 3l
5
M g 3 ( x ) = R A x − F ( x − l ) − 2 F ( x − 2l ) = − Fx + 5 Fl
3
x
x
x F 2F
A B
C
RA RB
l l l

5
Mg(x) Fl
3
4
Fl
3 +
x

3. Równania równowagi dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1


∑F y = 0; F fik − R A '− RB ' = 0
∑M ( A ) = 0; F fik 2l − RB '3l = 0

x
x Ffik = 1

A B
C
RA’ RB’
l l l

stąd
1
RA ' =
3
2
RB ' =
3
4. Równania momentów gnących dla układu z siłą fikcyjną Ffik = 1

Przedział nr 1 i 2 dla układu z siłą fikcyjną

0 ≤ x ≤ 2l
1
M g1 ' ( x ) = M g 2 ' ( x ) = RA ' x = x
3

Przedział nr 3 dla układu z siłą fikcyjną


2l ≤ x ≤ 3l
2
M g 3 ' ( x ) = R A ' x − F fik ( x − 2l ) = − x + 2l
3
x
x Ffik = 1

A B
C
RA’ RB’
l l l
Mg’(x) 2 l
3
1
l +
3 x
5. Wyznaczenie przemieszczenia uC

Na podstawie wykresów momentów gnących dla układu zasadniczego


i układu z siłą fikcyjną przy pomocy tabeli moŜna określić ugięcie
w punkcie C:

Przedział nr 1 zgodnie z pozycją 3 i kolumną 4 z tabeli:

1 1 4 1 4 3
C1 = adl = ⋅ Fl ⋅ l ⋅ l = Fl
3 3 3 3 27

Przedział nr 2 zgodnie z pozycją 4 i kolumną 5 z tabeli:

1 1 4  1 2  5  1 2 
C2 = l [a (2 d + e ) + b(d + 2e )] = l  Fl  2 l + l  + Fl  l + 2 l   =
6 6 3  3 3  3  3 3 
41 3
= Fl
54

Przedział nr 3 zgodnie z pozycją 2 i kolumną 3 z tabeli:

1 1 5 2 10 3
C3 = adl = ⋅ Fl ⋅ l ⋅ l = Fl
3 3 3 3 27
stąd

1 Fl 3  4 41 10  69 Fl 3 23 Fl 3
uC = (C1 + C2 + C3 ) =  + + = =
EI EI  27 54 27  54 EI 18 EI

Anda mungkin juga menyukai