Anda di halaman 1dari 5

nLOCO !

Refle."Cocs sabre a CaTlceitn de Politica



P"ilipp~ Schrnirt er

'1E X -,0

A Ci~nci~ Pollt ica conternpor Sne a se diHingue esse ncial menr e por dU3! qu alidadcs. A pr irneir a e a rnais d iscutid a ~ a sua

~!r'I"1 dJ vomade de ser riern If ir a. hID irnpfir a u m a prf'OCup;l.~50 reor ica e

r'r~!l! IJ r"lilll ~ meloUolOgica - U/11 esrr upu lo de respeit ar dados (0 re quis iio do f:mpirichmo) e de n30 af ir-ma r "ver dades au "princtp ios (enos" sern lima dernonstr ac.io rigorO!h1 (0 r e quisiro rl a \('riricJ~jo de hip6- In<5) .

Mal ne nhurnu rirnr i a se ddine pe lo sirnp les dese]o de ser cien. (Ifica. E urn er ro cornum. esper ia lrncn te entre os praticanres que 5(' prorlamam mJi~ r ie nt ificos. ap licarsc a metodologia au a ~ pe·J..quisa ernplr ica sern co ns idet a r 3 segl.lntla quu lidade ue urn .. Ci~j~(ia Polh ica. qurr dil~r. 'em ter uma co nvr ienci a r la r a rl a "delimit ar Jo da diiCipJin:a", Como re nde m a o~r:lr se m urn ronre-ir c aclequ ado da polftira ou :lCCiIJT sern rrflc:x;to qu al que r derini~50 rorr cn t c desta, as \'CIrS as :\U:H devrober ras tern POU(,3 pertinencia, S50 des, cobertas r ierulficas, sUlis e ine vit ave lme nte comprovadas. mJ...~ Irequcnttmente irrelevnrues ou tr ivia is por Icl t a de urn seruido de pr ior idade que u rna visil o do ronjum o de PT()(l"SSO politico d ar ia. Como observa Ravmend Ar on, "c lrs gaHam c ada vez mais recur sos, (:ada ver rnais tempo p:U3 demo nst r a r com u ma pr er is So r ad a ve z rnais rigorou. propmi~&s CJdJ \'C:1 mcncs i nt er ewanrcs" (R, Ar o n. 1981) .

Por exemp!o. e st urlavarn 0 cornport arne nro clc it ora l (om gran· de ex at id Io e irn:lginJ,:io. dur a me ;:tIgum lemp·:,. scm co ns ider ar- a s;gnif;r'l;o ou n IUIlI;o <1"" dr nrr o do "s is t ern a politico gl0b,1. J'r esurnive lrnenre inspir ados pc la reoria "t r ad ir ion alist a" que TC· jeilav4Im. eles aucgurd\':tm que J. at ivid ade e le iror a! rTJ de gnndc import~n(ia pol it ica (0 que MI~ longc de ~T verdade e-m mu i tos parSM). e conccrur avnm os se us e'\rOT~OS nest e serer qU;lse ex rlus iva-

!.

i,

I

I r;

RULl. \ (il .. \ \1'/1111 () , n\'U/TfJ /)1 }'fJ/I{J(' 0 II

IIH'l1lr. r IOh·rC".IIIIt.: tIll, ... -t v II 'I It' {'J! 'LlJILHlh.:nlC 1I'I:1l1dO perr e- I.~., III" !.II"H'~ .I,. IWI.II\I ,\11'; .Ii \II.H Ik~('IJI)U 1,1' II i'l -c «rnu.ulav.sm \.,111 c)l:l i cor ia .t, I!III"j" 01./ 1' .. 111\'" 11.ldi,itJll;ti uecr i.i (jIll'. "fH:'Jr d.J~ hI.!) oIdilicn,,")3S. ,'prescnt3 urna

rl).io glob.1I do ftJl,'JIIIl'no f!lJliti1o) 'lilt: l:,t<', cuudiu\o~ corner ar arn

,I ,(' IJl'rgunc;Jr -ubrc :1'i '0I1V"j1.j(·lhi,11 f-X1nl\(,j\ dC'le ,lil'tir(l'r) entre ILII.IH" ,klll'"I .r ,.,',..,.I .. lc..'ql ia s: rc alirl.u le. Por l'rr"JlIl',j ,'Iur '11',e. J; tcoria trJdicionJ,1 [or- . .I"!j " , oil' 11o\'·'III!.lI,.lll ,I.. ncceu ,1(}1 h('Jl:.1\·illrl\l.h t·,~ .cuud» ;lIl1llalllcm.a1 .Ic pr ior irl.ule c ".' ... ; .• 1' .. 1,1;'.1.

r cle v.luci.r. relr ':,-.;C nrot ivo. 11111,1 l.i;·IIOJ da Polnica l'xiJ.;e Ulna se-

J;tllIlh quahd.ulc: 1111\;\ dl'llllllt.l,,;iu ILl 4!s\ripiinJ, :\ Cirncia Poll,

t ic a pr erc nde uat.ir da ill[t'rl'n.:1..1l:5v tic 11111 '1l'tor partic..ular do corn-

porlJmcnto 11IItn;IIlO. f h ·publ j'HJS u icru iU:h polhico\) prerendern

- e rst.l prt.'tl'II~;iu Jill1i:1 ,,\ 11111 .. 11"".11"'=,( - 'Iu(' ~ polit ica OU 0 con-

juruo de .Hi\·iJJJr:s l'ulitil.J.) )c: "drr~nl"ir de (auras fc..'llumenos ~o-

eta is (om r ar allt:'fiit ilJs, I c l:nJlc~ c I'..IJI V<:S ui)linlos.

.\(110 'IUC (':111.1 Jl"II,j,t.1 ll'ln :"H .Ic ver IOIl'ii,lt'ru runvr ie nt e-

me m e ChJ prl'(Cn,:in e I~dilllr c\!'lillt;JlIll'IIh.· 0 scu lunn:ilo Je Pofuir a. ['lJ dl"lilli~.jo { .• ,,11.1 t'\P('1 It'd.: "lIi,);,,("1(' iuicia l" que, rumo uhver va I)U\f~r~t'r, j'JllIl.tr.i r- dd'JIlIl.lr.l 0 scu lLlhJlho pro, (1"i~IOII .. r! 'Ilicr t'lt' 1}IIe-ir;1 11'11.:1" t',jn.

.'·u rl·\!.JlIlC dl..·\le r-u v.un .'pn"C'IIt.lfC'i .15 'Iu(' me p.nceern ser ;1) IJrtillipJI\ ",h()rd,;'~l'Il'i :1 '~I,.'lilllll:.t(;,.iu de (.lmp" .ll!!' illn:ui~:I<j.io dJ C'L'n(l;a Pulilic.l. -\ J'o1itILI pede -cr ddinida por:

\1I.1) ··;IIHIlUir:-tx.',". 1'1;'10 ,!u:l!lro 'u, ia l concreto c cst abe le"du d cnt r o do qu;d p.ntif iP,IITI 0) .uores,

II - Scu~ "rcrursov", p\:!n\ Ineius miliz:Hlus pelos ator es,

III ~cu' .. proce"o s ' '. 1>I"Ia .,,,id,,Jc principal! qual se consagram

os arores,

I\'- SU.l ··r,II1150·'. pel" ron'tcl',<-n"" d. '''0 arividade pH' a ,uried.ue ~Iubal de 'I"~ r" pJrle.

Con lor rue nl:..t litJulut_;i.1 ':'1.',:11. tutrt"pvIHl('ri.lln 'tu .. uro tlefilli· ~tX-s ~)JX'lilic;.u de c..:.11l1pO de ill\t~tllr;.J,jo ,13 poliuca:

I In)tjlui~:1o: "Est ado ou Governo."

l I Recursos: "Poder, JIIU"luCia ou Autor idade,"

J II Procts!>Q:" f)('ciJion''''I1/{jng'' ou .. Puiic.,../u"nal;un" ([ormu, 1.1;0 de deci,i"" sobr e li"hJ' de condura colerivar.

IV - "RC'){)lu~ao lI;io,\"iulclll:..t JlI) \Ullflitus",

I. Est ado ou Coverno

.\ ddini,jo 4ue prCdUI1I1I1,I\,~1 110 ,~(. :\1:\ e ~ur ainda prC'uo-- ..... I:tll,J •• """ .• rlt·(".i·,, •• .1

milia hos dicion.acllH r tnt IJIUil:J) b(uldaue~ ~ J.l '-olhic3 <0010 '.'" [" ... 1,: .... 01" !.:'l"·ll1l1. , ''';i ;Irle:· I!!' a denCia do E1lJdo uu do go\crno", Em ·li\·ro rcc~nte.

.\1 Jrcd Prtlot J defille lUIlIQ 0 "(')nh~(I"le"tfJ l11lr".£1II(O e unIt·

IIl.Jcfu tllJl /,·n,j,Ill.'IIIJI (v"{t" ",'/l/n 'w fllllc/u" f"f_ Va-cloc, 1%4).

Com ;1 dn(uocrla da illlpull..tl1ci:, i--'vlilj(;, Je io\tilui,'(x_'s Idio-

(OlhtituriulI:tI', uta t1c:liIllH,I\;'IO p;urciJ htril3 dCnlJis, EntJ:o 01

politicol ;IHlpliar;lIll'l1;t p;ua incluir .1J~mal or~nila~&J ancxa.J

Ylle inlerVenl rc:gulJrmeltle au mesmo 0(3~ionalmcn'C' na "'livi{bde

CHJlal; (~rgjus como partido1. rac~iM:s. grupos ,Ie I-'re\,\~o, lig .. s ('on)-

pirotl.jrias, s.ociclhJes de clullumi ... mhl2. diquC'S milinrcs c grupos

inrormais.. rOT excmplo. tnais tarde no lino cic.1(]o. 0 proprio Pr~loc

afirlila que: ".-\ politolt)gi;t que con.\iJera. COIIIO K :u:aba de H'r.

a inHilui~jo CHJt31 t'ln 'UJ IIJl:dIUJd~, 11:10 'c limiu cnUe-tanlO ~

11 • n H\fI /)1 1\ OUlIl' '. III I ' J} \, II },PI/fl",

cia. Torna-se como ponto de pa n id a e como rerer~neia para ~ estudo do. Ienornenos 'lue se ligam 30 En ado na qualidade de pre· eu ai ais e lupr...,,,",,i .. · (~l. Pr clct , ob. ri t] ,

:-'Iuitos politiHal (ontempor;incos, dentre as quais 0 sui~o J e a n ~Ie)"n.ud u. ~Ie)·n.ud. (960), re lut arn em abandoner evre loco tr adicional. concreto C apar eruernerue bern de lirnit ado, por ouu-as delinilOo:l mail abstr at as e uilu,,,,.

2. Poder, lnfluencia ou Autoridade

P'jllci~~ rumo cu.~o,

Sob c~u rubr ica . ~c:gundo Duverger. abr iga-se a gr ande rn a io r i a dos po lirin as cornernpordnecs. inclusive ele proprio. l n lcl izrne nte crsa maior ia CSl~ longe de 5CT unanirne na uliiiz3)".10 d esscs rerrnos: "pode r ' · pJra Jlgum lignilica "influencia": para outros "a utorid ade". ~';lo obstante, achamos possivet dist ingu ir entre UN "C5COlas" c "subescclas" - rodas tcrnando rne ios e r ccur sos ut il iz ado s como loco principal da Cicncia Poillica.

0) PODER. Aqui podernos incluir rodos a. polit is t as que, lembrundo a alirma~ia de ~lax Weber de que "0 tn<io ,kcisivo no politi((J ; a oiollneiu", ciao in/au aD fcnoln(no da. cce rcdc (con.

Irainlr) , 0 dominafdo ou a l/Ionupol'~faO do uiol i nci a , ou de [ori a

[isir«. Fr iedrich Engtls, por ex emplo, alirmou: "A sociedade, ate ;agora, baseada nos :lntagonismos de classe, {eye .1. ntcc~idade do DIJdo. Quer direr. da organita~;o de uma classe particular que era a c1J.l.3.oC cxplor':Hlora", esperialrnerue com 3. in(en~j_o de conserva r cern " lor{.iI :1, clJ.SJO exploradas 113 condic;.ao de opressao corresponderue a 11m modo dado de produl'o·' (f. Engels, 1959). Urn arur opologo se expre""u de rnaneira seruelhante (sern a supo.i,jo cle dorninanc ia de cf asse}: "Aarg-JI!iLalao polttica de urna sociedade t 0 •• peeto de sua org-dniuliio total que inter~a ao conircle e " regularnenta~50 ,13 lar~a Iis ica" (R.dcJilfe.Brown, CIt. poT ,\1. Duverger, 1962), Finalmente, urn pol it is t a ingl6, basea ndose eiu 11m illl~u~rito internacional sobr e a n at ur ez a da Ciincia Poll, t ica. chcgou a ~guinte ccnclusao: "0 loco de inter esse do pol n ist a ~ C):HO e n30 JOibiguo: cle se concerur a sabre a lut a p;ara obrer ou rerer 0 poder, pJra exercer poder ou innu~ncia sobr e os ou~r~s ou p.r. r~illir a evse exer cie io" (:-:. Robson, 1954). Com esra ulurna uc:fil1i~o nos apr qximamos a 5cgunda "escol a" . a da inlluencia.

b) I,VfLUENCIA. ~Jui'Ol esiudiosos d a polltic a nort ea rneric~n .. n:jeitam e~ta rnr.ue n;J ror~J. e pbem,na Ita "aritdaue c nJ sutilrzad.os mdos c: recur!tOs utihados pelO$ atore,. poljli(~. Para ties 'nao ~ podcria' rcduzit a POliliGI a um sO tipo ue rela~ao de dominancia. D.a e 0 pToduto da ·inlera~o de urn. pluralidade de I if'<" de uorninanci., denlra dOl quai. ",t;o a lor,a ou a cO'I;o. EI<> prd<rem a termo inlJucneia por >er 0 mai, abran!;<ntc.

Segundo a c<knre Inrmul. do lino de I-I"rold L"",,·ell. Politi· (a: QIlt'lt1 Gnnhl1 a Qllt, Qlwndo, COInO, 0 C'stlldo JJ polilica ~ 0 e\ludo cia illfiu(Ollcia c do.\ cJue ,em in(JlI(onci:t (H. LaB\o\"C'II, 19B'!) , Olltro llonc';lnlCrir:lno, Quincy \'/righ. define a Politica de modo )elllelh;tllIC' como ".1 or/(: t/( ;n/III(II(107, mnnipillar au c·onlTolar gruplH (flln a inltn(l;o clr tll/aneOT os propurito,r dt 1l1gunJ contra a pOJi(nt) tit QutrrJJ" (rlputl, H. U. Dyke. 1960). Pro\';I\'dmente 0 mais ue>lac:.da reprc>(nllnte dc". CHoia no, Dudos U nidOl e Rolxn

f"lilll" 1"1110 .nt d~ IIIllut'lIli4r,

RfFlI:\"6F.5 S08Rf () (V.\·(EITO Of. fIJI/lie! • n

I),"", ."" ,,'II l ivro. II'''" r.uu<rru (R, Dahl. 19GO). cle n:,o 'pen as of"Ii'II' I1I1Ll lipologi;1 .los difererucs r ecur sos que 1~O J LJ.3t de jldr t t-nt t' lipo'i de inlluL·llciJ. tllJ'i Iaz J impor raruc ob servardo de 'ItIC H gr:11I de influf-nc in dcpcncic t1n~ rc cursos dispo nivcis e da \tIlILHIt' de u til iad-l ov. ~c v vc l ivro. cle cvruela ernpir icnmcm e a disIlihl!ir:io d c arnbo« 0\ elc mcn toe de influt-nciJ [rnens urada como I ''!':" i;htle de i n ir inr ou v ct a r 11111:1 polity) n a cid ade de New II.r\"("1. Connecticut. Elc «(lI1Cllliu qu~. em urn s istcrna politico pl u rulivt a (CJSO de !\'cw Haven, C', por exrensso. dos EUA) :1 inIlu(.11C;:\ npr escnt a lin! p:l.ur:io de ··t!esiguJlllJues dispersus' e n::io "dnigll;ddJJe'i cumul.n ivas". 0 'Inc p:ncrc csrar imp llr it o no motlrlo que utili1Jnl 00; rcor i-r.« de po.ler uu rur<;1 (iSiC;I acima menr io undos

3, DecisionStaking (Iorrnu lacfio de dccisiics sobr c lin has de corrd ut a co lerivas)

Pol!cira como .HU'·~"U de rormllht)o de rltrU6c-1 i!11 ~'r r oIl!\'"

Surgiu nos l'dliI11U~ ;\"0$ 1I1n] 110\':1 t cnt.n iva dc s iru a r 0 clInpo de in\"Cuigl~jo rl a Pof itir a. rlest a rtl ern re rmo s de lim proceBo social - proctuo que evidcnrcmcure lJlilit:1ri:J os me ios de :1~:io social a cirua mcnrionados, [SI:l ICIlt:Hi"J dC\t:1C:' :-t Iormular.io de cltcisoes ou de polir,,! rome rUCD rle nnrili se , A I;Heb de u rna ci~ncia da Politica ser ia, rnl50, J de e xpl ir ar e pr e su m ive lme nte predirer. por que u rn a drlermin:uh l inha ue condcun Io i. e ou sed. adot ada Como lo i Ior mu lad a? Quem port ir ipou? Quoi, [or arn OJ detcr m inanres dest:1 nt ividadc? QtJ;d Io i 0 rcsult arlo C sell impacta sobrc urcisOts povt cr ior cv? Es sas ~J') :dgum:15 d a s pcreuntas implkilJ1 nesta Jerini~:io, 0 intcrpr et e rna is co nherir!o rle st a linb a ~ 0 r ient ist a polu iro d a Univc r s idade de Chir ago. David Easton. Nurna dC£ini<ao que dcve ser :l m:1i.\ Cil:tlL-t e come m ada dl Ciencia raUlica coruernpor snea. tie "firma 'lue e'lo dcve sc aplir ar .0 "estudo da :JloCJ~~o ;1t1torit~riJ. 011 imperIos» (fllilJ,oritrtlil-'( alloca· rion) do!. valor es. de mane ira flue e"iS:l :.10(:1,.10 ~ejl influcncin da pel. diSlribui~;o e "'ili,,~ao .10 porler". A rnr"c • vcbr e 0 fen/'}. meno (I;, TepJrd<~o - da adrn i n ivt rnrflo de dcc i-ce s sc hr e hens escarsos na sor ierladc: m:1S E:lHOn (heg:"! :l in clu ir n a cJdini~.:io todos os rneios acirna eitadot: nut ot idade, illrlucnci:a e poder. Nu rn a 01.1· t r a tlcrjni~jo, O1en01 ronhecida. ern born :1 nowo ver 11\:111 rlar a. ele riX3 as limites do sisteml politico como rodns ~s J<Ot-s mais ou rnenos relacionadas (om :1 formub~~n ele decic;()e' autor it lrias ou irnper iosas p:1Ta urna sociedade: th e mtJAing of hinding ttr cis ions for n Jorirfy, (T. ,'bnidil e B. Br own. cdl .. 1%,1)

0) A1/TOR/DADE. ~C'la rcr rc ir a suhcaregor ia par> os pol i-

ti s t a s q:J~ toma rn COniO [0(0 a d isr iulina. ncrn a 1l11jm~ rntio do pode r. JH.:r.1 :IS Iorrnns ";1g:U e "ll'J!tip!~H de il1{lucncia, mJS urn tipo c vpe c ific o de rd.:l<,jo voria! que combin a os (lois: a autor id ade. poder kgitimo ou Ju'rrsrlta/t em ;t1em~o. Urna autor idade, (on forme \\'cl\('r, e um poder que 5~ f;ll obcdece r volunt ar iarnem e.

P,,Iill' J ,,,n,,, .unor •. IJ.I,' "1I1,,,oI.·rl'I.'II"""

Ha ver ia v.lrios i ipcs. m,u 0 elemeruo e ornum ~ ~S5:1 c:lpacid:ule de rri.rr c manter a lTcn~a de que JS n'pJrti(r)M de poder e inrh.l~n' cia c x isterues ~:lO as mn is a propr indas, "just aa" e "n at ur ais" p::tra C\.SJ. s or iec . Iade. Como <liz :1 Icli z exprcH;"io lr ance sa: GOUl'ani''' C'i'st [u ir c (rUlrr,

AccitJ rS~;l ncx::io como Ioro principcl, 0 esrudo da poHtica scr i a "0 evt udo clJS rcl:l(Ocs de autoridade cnt re 05 indivlduos to 05 grupo', lh hicr~'rq!1i:t de ror<:t~ f"]lIe evt abelece rn no interior de IOOJ.~ as -ornunidad-s nurncrosas e romplexm" (~f. Du H·rger. ob, c;!.) .. -\ cupu la clest a c s t r u t u r a C 0 Est ado ou governo. a inst iruic)o yue tern a outor id ade u lt i ma e 0 "d irei to" de uriliz ar :I. for~a fi~iC1, pJr:l se LJJer re-pc it ar: nu"i :1 1:ITcb 11:1 Cii-Ilci:t Po llt ira \eri:l ,1 de :1It:t!i',lT C rx pl ita r ttxl.r t\\.1 C,lrnllH;1 C ;1' for~:l'i c il1llul·I1Ci:a~ r':\p-tctiv:is {~ue :1 r ompoc m.

o ('mpre-go do qualifir ativo "auror it dr io" ou "irnper at ivo" irnpl ir a que 0 a ut or Jimit ar ia J Cirnci:t rolitic:1 ;10 csrudo do 6rg50 que rorna e irnpleme nt a 3\ J('cj,iX's q"(' s?lo o uthorit nt n-e ou binding par. tod •• sor iedade. 0 que rhegl , volt ar a de lin ir 0 pollt ica em rermos de Est ado - Estado sendo deH:. ver rlef in ide como proct'sso e nJo como jn~titui(io Ur:ln ~leynll1t.L oh. r ir.}. Out r os politist as flue ut iliz am 0 drriiion'/I/nkiug npprfJurll C\!:iO r ouvenc idos de que. ao contr:irio. a sua dicitnci:. repous" na rlexihilid:1ue. na pO~5;hi. lidJde: ue aplid·l<J a \·Jrios ni\'ci~ (b \ocietbue onde deciso.es p:lr· dais Oll pJrciJlnlcntc impt'ria':1~ ']0 lom.Jtbs, Urn import:.nte roco de :In;iJis.e seriJ preci\amenl~ 0 de LIH'r compJr:1,Ucs entre ~HC process.o sociJI nos tlirerenres ni\"eis. Somente as.sim po<lcmos ,'eri, ficar a m:JCro.hip,·'tr"e (b IlO."S;t disciplin:1 - hipc'lte',e title dat;l de Plat30 (': Ari~tl')t(':'I('~ -: :1 dt flue decist>es :tplici"ei\ ;1 socicd,HJe in· teira. tlecisl>e! pl!hlic:u ((om (.IT:1cler;'ilj(;l~ c p;Hlri1c\ di,·enos .las decisOes tomJcbs tl1l "'iocie(bd{'s menos gloh:lis, i.c,. d("ci>oe~ pri\'auas.

Duverge r, quando af ir ma no seu manual que "a Cit'nci. Peltt ir a t :1 rie nria do poder", 111I(.-r (Iiler, ern novsos !crmos. "J cicnci:.t dJ auwriuadc", porgut' :'nlt'riormenlt' uec!lrou que "0 pQ(ler I: recoIIhecido como pod~r; sua autorilbue e :lllmitida", 0 wciulogo ltortc<Jnlcrif :1J10 T:drutt r~lr'OI1" rCCC'l1lrmenlC prN-toll 0 ,eu imens.o prn!ig-io inteleclu:l1 J Urn;) dclimjt:1,~o th Cicncia Poltlic:l em tcr· rnu~ cle '·poor-r". Corno roi 0 CJ~O ue Du\"erger. 0 StU (onctito tle rWt'f "t: equicdcnte JO rcnllmeno que ~f']ui chJmJmos tie autori· il.!de" (r, P;tr~OIl", I!lfi~)

~:jo ~:lO r;lros os rstuJiosos l1:l politicJ que combinam IOOos au :tlgutls (Ic~,e~ meios de :1<~O fl:U SUlS tenlJlivJS tie uefinir 2 roll! iel, C m:ti"i (onhecido t:).;cmplo drsIe ccle-tismo ~ pro":1vel. Illente 0 U~ :.I:tx \Vdxr, flue ;lc~ntll(lU poder e inrluenciJ n3 SU3 dd:ni(~.o fOTlTl:11: "rol[ti(~ \igllific:1. pJrd n6s. rlC\":J,no p:U3 J p:n· ri(ip:"J~~Ll no poJer ou p;tr;1 :1 il1rIUt'n(i:~ 11:1 _'U:1 rep:lni<:io, scja {'!l~rc E.~I.Jtl.O"S, sej:t no interior ue \1111 [stJdo, enlre OS grupos huma· nen que !JeJe existem'· (Duycrger. oh, rit.) C flue concentrou CI 5U3 ;l.t('n~jo cmpir.io. soore lipos iJcJis de dutoridadt. Rcccntemcnre um JC5t.1C!GO politisti! nortc'Jmnic:1no, Robert D~hl. optou por unt ('c!cti~r.'o ~rn\l'lh:lnlC, (R, Dahl. I~}RI)

5e ;t derini~~o d:1 rolitic~ pelo £.\IJdo loi formulJd;'l rs.peci:lI, mente pdos politiuac; que ulilil:lr;-,m mrtooos juricJico·rorm:lis, se :II ddini,ao em lermm de pod('r p:"Irrce tn:lis lit iliz=-tdJ pelo~ m::tr· xistas (" bl'nOIJ;uriJ/rH, !Ie :t ddini(,o. fm lermos dc inrJllenci:1 par~(e cs~(i~lmenle comp:lIh·el rom ;t "tcoria politic:\ tim gTupo~", em (ermos de :\\ltorid:u!e rom :1 liociologi:1 hi\I/)ficl. :\ c1dini(IO de' polio tic:! rcfo tJ,·r;fi"n'",lfhi,.,,, Viii dc :Irordo [Om :! I('orb do ... ,i'l('m:.~ politicos, :\. I-Ill ill1:l que '·;11110\ :1hord:ar n('~te Dloco ;tcomp:mh:1 ~Hcnci;,lmenfe uma :lborcbgtm runcion:11isra do eo:,tuda c.l:1 PolitiCl,

\ 1 Co f' .t(,rJ IJf." 1,\"lRUN (. if) If" " 11 t"'(JI.II!f .. ~

Rr11.r\~'.\ \(JBRF () (1)." Illrl 111 ",ai"1 I • I'.

-I _\ l{"solu~5.o nfio-violcnta dos Conflitos

.\ IIlLilll.1 JlU\iJ.H[C em rcr mos de ddinj~50 ~ 0 Cuncionalismo. ,,\., wu scuridc 'IlJis .uuplo. Jcfinir JI~o pela sua (ul1~ao qucr direr IlImltjed·Jo sob 0 ~})peCCo U3 sua (OlucqUcncia OU consequencia no ",Irma ~lo"JI UO 'luJl hi p,mc. 0 algo pode ser concebido como ", cq uisno". iSIO e, ati"idauc nccessar ia ao born Iuncionamemo do ,i,'rm. glou,I, uu fOIOO ··'JICra··. isto ~, p.idrdo de arividade geralIIH:I,ne ,cncolltJJtlu \.',m quulqucr socicdade, Uritirando 0 primeiro e 1I1.J1i rlgaro$O CUI1c:C'llo tie run~.i.o como "requishe", Tnlccrt Parson, ~IIKrriu (jll(, 0 subsisrerna politico se JplicJ. prlnclpalrnerue i "re al i- 1.1\jo de ohjcuvos (ulcti\'os" (glJul dltuill",~nt). (T. Pan-on, e N. SIIl,",,,,r. 1~;6.). 0 I'OI~li'la n.J,-it! Apter udine a lunl30 da pelf-

llCl COIliO a manureurao do ,I)leilla UO qual fal parte". (D. Apier

ell. Er kstciu. 1%3).

Ddini(i.o rUrlonn.l,li,l..t.: tt'lOlu(Jo n.1o·',ol(nl~ dOl llJIIOicUL

~O.\'iJ rcntariva de Jc.:lill1ilar 0 campo d., investig3~ao pol!tica

sc HHptra IlJ ~~!!UJlJ.l Ir;ldi~:'io. .

:-do~rirl1l:.lI~10S que ~ \e~JilHc. (ulI~<io C. urn requiaito para a llt:lnlltl"n,;JO do ,,,temol cxrsrenre: nfirmarnos sunplesmerue que 0 Pidr:io de ar ivid.nle rplt" ,h:UIJ;III1IJS pulitica se encorura em muit.u wcicJJUCS (om \ario:i KTJUS de coiuplexidade.

Para Ild.f. A /un,ao d« Poftica ( a dt rtJolv~r conjlitos entre iu,/il,ililloJ r grupru. J(111 'lilt' ,.lle conllit» dcstrutl um dos /Jortidol "" r~nfliIO. r:JIH!l: rcwlu\;jc.> .Il:io seja a melhor cxprcsslo porqu~ implica Ibhalliclllt) 'Iut ;0 .uividade pclu ica pOe lim '0 confllre. Ao. l~I1lr.1.IIO. eXlsrc'_l'. conf.1it05 pcrm;l~ellteJ dcntro tie qualquer socied ade que a POlitIC3 11.10 pode t)(lInguir, ernbor a .. sociedade scm coulf uo \Cja urn '"1iga sonho de muitos filo.olo. pol it ico •. A Po luica pode .implumell,e "dcvarrnar" 0 confluo, conalid·lo. transIorrna-lo em [orrnus nao-Jc,lruth".u para 01 parridos e a colerividade em grral.

Dcntr~ dl.'na pcnp<:C(i;·J.. p;JrJ C')ue um ale social sej.l poJitico, pcecl5.J S.J11,(azt:r ,Iua) ,ulldl\Uc~:

0, .l.lorn pulllil'u) )lu hrlrrnctnrll\: mamern re l .. t~' de CIInnilo ( iu,rrch·pcndtnri.l...

f'f.[iU(J (:01ll0 fllnnilO emre "UH('t p.ra I drlrrmlnh,1u de linn.l.1 de ~:unduL.l. num qu adrc de' rnoptn<10 c intr-,;r.l.t,)o,

C" .. lil\.,I"'"\ ".rJ Ilue' UIII .tu ........ ...J \1"',", p"lill(u.

1 _ _-\ <o~ui,;io nccNjri~ e ll"~ 0 ato deva SCI" ccnrroverso. indique urn con llito. 1Ir:" a.n~;1.gonbmo entre iuicresses OU fIItitudrs exprcs.s~s por J,krellle> UlUI\'IJUO. uu )f'upol. ISlo implic> que muilOS 010. J;0\crnament:lis n50 ~('i.'10 polilico\ por Il~O !tIC'rem contro\,ersos. ul ,')(no ;,y"hlir:ll;;io .I~ documl·llIui. a \';lrilla~;10 de c;ies. etc. :\r3~ ue· q.·1t10S JI\\i~( ir ('1l1 -Iue tlu:lltl"cr ;u:ontcrimerHo ~ocial ~ potencial. IIIl'nte- politico.

.J .'\ u.IHlic.':to ~tlri{ic:nte para "lu~ us (oll£iitos ~rjam politicos ~ a ~Ic_ 'Inc os .Hor('S re(onhc~am rceJprO<'Jmenlr su;u Jimila,Oes nu It:'l'.lndi(a~t)(':s tbs "UJS C"xigcnciJs. IslO qu('r dizer que os conrJitos J>O_IIlICUS ;1(UIlIt'~\.·m ~tl1lrO de u," yuauro (jTfl1nnt·urh) uC' rts.lri~Oa !lHHUJ), 0 c~uc 1l1lpJIGl yu~ 0 conflito politico exigc: urn certo grau :~e Il1l\.'gr;I~\·a,~' de t~pcr."~~lo entre os "ombatcmcsj "inlC'gr:.1~ao" ou

ll.KJ~)ot:r;I\:.to '-'lIlrr IIHllnduo'i c grupos, e, l·l1t~O. 0 s.cgllndo eleIIlcnlO_ lb ~(llIa)ao polilic~. E.-U;l '1l1Jliuaur: dc autolimitac;ao ou 1l'"'\ul!\aO .UllIlU~ pude ~.'r h;I~l':ula l'lIl 11111 .. crcn!\a romum nos alorts un l0l101l0 (L'.IIl;io·h:1\"C'ri~1 Ulll~ l')llutura de Jutoridade rntre tics) uu poJe !t<'r )llIIpl(")lIIt':Ule: pruucnd.J ha~:It.la no medo e na anle. ,il"I'O 010 pvJcr ,It 1(1.li,,\,o tlo opo"<n,e. ~(;LI a partir do m<>-

1" .. f f Inf/Ill ntHo/1i ( iu If '(\'("U f'fJlilfr:.t

mente em que os ccmb atem e s dccide m lun rt a r r r rip r oc amc nt e os -seus esforcos compcliti\'o\ em vet de vc d evt ruirc m. t.:'oL·IO :1 110 ... .50 ver numa situJ,:io politica.

A pr irneir a cxpre,,~,i.1J de".1 qU:lliu;-lIlc "dualivta" {l.l :.ltlvid.lJe poluica encornr amos n a PolitICO de Arivuuclcs , Oi\"!~rgindo de Pl arao, AriSlolrl<, lIeg. que, saci.datle po lit ica (l cidaue-e<lJuo) pOSla ser gover nada por urn a Ia m il in.

··A sociedade polirica, :. rnedida que se forma e se t o r na rnais una. Uc:iX3 de ser socicdade pof it ica: portlu{', u.uu r ahue nt c. it sociedade politico t a multidao. So for I ev "JJ j unid.rde. ",,,,,rI<'3 lamllia; de famlli a, individuo, po"lue a pal"-,, "u rn" dcve ser apl icad a mnis a Iarni lia que :1 ':IulIt:lbJc: pul'lit:.t. c .\0 i n di vid uo. de prefer encia ~ familia.,. ;\ sociedade pol iticu n ii o se LOm~'-}e :\pe· noll de indivlduos reunidos em maior ou menor nurnern: e la 5-C for rna de hornens espccific3menle d i ler enret: o s e lcrncruos que a corist ituern nao .... ;·10 n hsolu t arneutc M~IlIt.:lh;tl1ll·'" (lil. L'llI B. Crick. 1~IK1).

o irnpcrt ante a reter t a ulrima Ir ase. 0; elementos componenres de uma sociedade polu ica sao hcrercgencos. ist o e. CII'O ao mesmo tempo em ccnlliro e em imer dcpcndencia. .-\ narur ez a do. dominacao polnica, (0I11TJriJmentt: it ourrns for-mas de dominac.io. e a de reconhecer os conlliros e , var iedade de iruercwe e atit ude s que dio base a esses conflitos e a de rrat ar de conre-Ics dernr o de UITI quadro social comum. A '-'omin.~iio do t ipo po lit ico nao dcstrc i C"U.J. heterogeneidade nat ural pan [a ze r u m a socieci ad e m ais u nificada - 0 que implicaria urn tipo de dorninacao ma is re pr css ivo.

xgundo essa conce~iio. 0 esrudo u, Pol it ica compreende ra do;' locos dist inros mas altarnenre relacionados, De urn lade, 0 t"SlUJO UO "confluo": t ipos. Ionres padroes e imens id adcs ; e de out rc l ado. o estude U. '·inlrgra~io'·: auroridade, estrutura s. lormulacao de dC'Cis.3e1 e cren~3..s comuns. Como atirrna Duverger, "quando 01 homens pcnsam na Politic-a, cle~ osr ilarn cru re dua s int erpret acoes cornpletarnenre opost as, Para alguns, a Pulit ica e essen c ia lrne nte urna lura, urn combate em yut 0 poder perrnite oJ algun~, que 0 t e m , iUStgurar a sua dominJ~ao sobre a soc iedade e dest a i ir ar partido. Para outros. a Pollrica ~ um •• Iorlo para f.ler gO"trnar a ordem e a justi~a em que 0 pocJer permile a prote<;ao uo inlCrel5-e ger:ll e do bern comum contra a press.ao d;u reivjn<Jica~Oes pJnicularcs. . 0 E.Sl.do t, mail geralmrnle, 0 poder inslil ucionalilauo de uma wei<· dade: t stmpre, ern looa pant. tanlO a inslrumenlo da domina~,o de ccrtaJ cla..ues sabre: Qutra5 como 0 meio de assegurar uma cefta ordem wei.I, um. cena inlegras-ao de lcxlo. na COlclividade par. 0 ~m comum·· (:'>1. Dun'egcr, 196-1). Delle ··Jano.·' que Ii • Pollli". t interessante obstTViiT ~ue algunl. e\~cialmcl1te os marxiHas e os re\'olucion~rjos n3cionalislas. t('nuem aver unicamenlC a face "connito", enquanto outros. espcci.1lmelllC muitos poJitist;as notte,arne· ricanos ~ mar.x:jst~s SilUJcioniSlJ.i. tendcm aver wmente .J f3ce "in, legral"o'·. Urna disciplina COmplel" de Citncia Polilico ue'-e intluir ambal. Ela de"'e tam~m distinguir cuiJado5;:unente entre pro(('~sos e aconll:~cimentos que s~o propriamentt: polftkos e os que nao 0 550. De urn lado, atO$ purJmcntc de controle :ldminiurJli\'o cometiuos num ambienlr de .bunJ;\nci,. ""m qualquer manifeSla~ao anlag-<>niSla, nao podem sor qu.lificauo< de poillie>. De oulro Iado, atO$ tie domino~'o \"iolenl. ou rrprr"j,'a. que "'jam corneliuol pm

HEFlF..\rjfS J(J8R£ 0 to.\TFJrIJ VI I'(JIIJ/l I Q Ii

·1I1!1)1111.lIln ,"·d.ii!;n IJU il~O. f:lrnpOUCO '\..30 polhicos: 550 J ('\'id~ncja dJ 1.111:1 de rC"olu\;lO po litir a ou do scu Ir ac asso.

N50 yu('r~mos af irrnar que est es :HO! "30 renha m inre r esse p:ua (I po l it ist a, Ao rorur Jr io. e le deve est ar a lt amente Interessadc nas wlldi,<xs que permit ern poT urn l ado • "d .. polilill~'o" de at ivi. d ade s soria u ou que indic arn. de ourro lado, os l irnit es de urn a solu,JO poltt ic a do. corifl itos. Ambo. os 'ipm de atividades ,30 r cle vante- plTJ 0 polit ist a porque fix am a (ront~ira da s ua disciplin a - e e~s:a fronteira flutua rnuiro e nrre scciedade e e ntre os pe r Iodos h istor icos da m es rn a socicdade, 0 que implic •• no". delirnit acfo d a poltr ica t que :H05 de dominJ~:1o ~dministr~liv:t e de domin.1~jo viole nt a ou r e pr es siva rner ece m anHis-e.s diHint:u ~ h1H' de conce iros e hipore se s distin tcs.

Est a ddini,.o de polltica rarnbem nos .jud •• cornpreender por que do is locos de esiudo d. Citnci. Politic. 11m urn est aruro u rn t an t o e spcc ia l. 0 e st udo da atlminimaG'O publica parece. ~ pr irne ir a \,15(3. n50 pre encher a condit;jo neceS53ri;J ~ existencia do confl iro. 0 e st udo d a s reb~cXJ iruernacionais parere, ao contr ario, implied! r o nfl ito se rn ;1 condi)~o su Iicie nte de jntegr3~jo, Esrudos ru a is dct alhados r eve lar arn Que hi rn ais confliros dent ro da admi n isrrJ)3o publica e rnais intcgTa,jo dentra d.u reJJ\Oe-s inte r nacicn a is do que." s upu nh a. Esra defini,50. tcrnbern, ajuda a explicar por que O~ po liti s t as n50 tern contribuido muito pan. 0 estudo da revolu,;o. 0 no= con ce iro imp!ica que a Ci~nci. Politico pode e deve co nt r ihu ir para ;1 cornpree nsdo das pre(ondj~~ para urn rompirne nro violemo com J' estr ut ur as e va lores polft iros anrigos e d as (ondi~5M de po is d a re\'olu~50 que permirem 0 res t abe lecimen m da dorn in rr.io pol;.ica. 0 es tudo d. H\'olu~;o nos p.rece merecer out res ronce itos eo i ec nic as de Jnjli\e. :\"~o d~emOi esquecer que .Igum as r evo lucoes - como. "Revc lur+o Braaileir a" de 19~{) _ .ao a lt ame ru e "Pollt ic a s": iuo e. implicam urna rejtic;-3o derinirin e a b r'u pt a d a s [o r rn a s e Iorrnul a s antig a s de rNOllJ~;io de ronflit os.

r norrms r ais, cu ja lpli(J~5o deve ser irnpovta por u m a autori-

fade que nl~ der iva a sua legitimid.de ~< ~{nn"o., .de p"ent~le~. eHJ,~ em £lee de urn emhri50 de org:tnlupo po litica, ~nd~ rrr elevante ue a (h.memo, de soc ied ade civil ou ~e uI.do.. que im r12 ~ reconhecer que qua lquer eHrlltur~ wCl31 qu: hlp alc~~,

r erro gnu de direrenriJ~;jo ne((~s\lt:ld org-Jnllar·!i.e ~olltl~J 0 urn cf'm de que O! s.('US co nff iros internes n5:o :1 tornern inviavel.

carnerue a I . . d

Urn ponto importante a ter em cont a ~ 0 (lr.~ter j~1 g~"(Tll .• a

. • pol lt ica inmumenta cue 3 propru ~C!ed3de ut il ir a

orgon!l'I'O g. -t •. d I

p" •• utodi,eiplinar . se, rnbendo-Ihe 0 monopolio de uso e or~

em nome de coleti"idade como urn rodo' (Fun3do ", c.: 1964) ".". nQUO ver, n e nhu m ourr o rir ntist a \.Dei:'" dcf iniu J ~~sen":IJ da auvrdade po1ftica t:1o concisa e e l ar a rne nt e como es s a (llJ~aO de Celso Furtado.

Q. A. 5

•• OJ trh re cursos qtU /,od,m ser uri1i·

Faro. IIlna di1flnrao (nlrf

iodos p<IOI oloro poillieos.

Q ..... 6

NUnl4 oborrlag~rn funcionaliJta, ro m o pod~ 1(1' dtfinida a pollticol

R t T l R c .\' C I .• S 8 I Il L lOG R .~ TIC .•. 1

Conclus io

Ar,\n. Rl\'mnnll. fH:"i't) /.iron ".,11'" III ~:ir)('i"'/cJ"" IndJ~"ritll, ItJJ de ~·rgin lhlh, ~hrtin. rOtilM/EcJilOfl. t.:nhrnilhJ~ de Br:llllll, 1981.

Crick.. Ber-nard. lrn DtltJ. d4 p~ti/j(". Ind, de JU2" A. Cili Scbrinbo. AruiliJ.

Iditon L'nilrnid.adr de Dr.uOi", 1981.

n,hl. Robert, In. eM ... "", ~,w 1I",n. y,I, t:nhm;.~ p,,,, 1961.

A"tHiu Po/i,in .'(od(T"tJ. Ind. tit" Slrgio 8.JI1l, anlni2. Editcra L'ni· -~H'nidlld~ de BrHili1. 1981.

I)U\·Ut". ~burin:'. Ci'"rill rolilirll: T'r or ie ~ ,\(i,od(p, gic de ja neiro. Z:ahlr. 1961.

VtlUn, D2\id. i"~ Pori/irlJl S)'JI,.,I1, '·r'olll York. t\nopr, 19~".

[eultin. H. f' Ap ie r , D. "A C,t'!mpIl2Ii"r ~trthl)(1 r~r Ihf' Stud., of PoliliC'S" C~,"p.r",jt'" Poli,i(J: .. f Rud,r. ~t .... YOlk, Basic Boou. I%!.

£n~h. rtif'drich. "~l~:alilm: l'lor;2n :md Scitn,j~c" .. "tIt. ,,"d ["lflr BAJi£' U',i,ine' ~n Pol"IO and Phrf~IOph.I(, :--:tW \nrl, 19~9.

fllrudo, Celsc .. 4 DilfllFl'rll rio lXlt"flt'<lh'irnr"'o, Rio de Jantiro, l%-t. ~hmdil. T .. Brn","n, 8, t"ch. "Th~ In:aluit nf fXl'itinl '~·l\t'!TU". Co'"p.H"tiw Polilin: ,\'Ol~l dnd Rrl1di"gl. Hnmt''''ood, Ilf. I.Klr~y f'lnt. Ig.s~ (I' ~l.. t97~) •

~rryn)ud. Jt:an .. 4 (i/n(id polilirtJ, Its" ,,~'ur,~ ~ Uti tJ'ctJrvr, Rio dt: Jlnt'iro. 1960.

PlfVlnJ. T21cotl, "On Iht' Cnn(t'p~ of Pofilinl Po .... ·u .. Prcxr~d;"1.' 0/ tnt'

A mt'ri(an P),i/()Jop"irllr "',H)(I,JltOM. 19f),l,

Pm,,",. T .. ,1m""". :-: .. f(o"o,",y ond S"",')·. Lon~rn. 19;6.

'f'rflot. Marttl. ,0( Ci/Mill Poli,i(II, SSo rlulo, Dih:!. 196-4. . . .

Rob~, Willi:am. Thr l'nlto("Tlily TrlJt";", of S()('itJt StirrtUI: Potlllt""( S(1(rti'tl.

Pari •. 19~. ~ t !

":lin [lyke. Ikmon. Polilir.r jrirnaJ: .~ phlloH,phirat a"~t,,i', 5unronL !,:jtl on L'nh't'nity PrM..t. 1060.

Re ca p it ul a ndo breve-men t e, a Pol£tica ~ 0 (onnito entre arores PJrJ :I. dc(errnin:J~30 de linhas de condura (polj(;~j) cole tivas dentro de um q uadr o tie (ooper3~;;io-in[egr3~~o rer iproc ame nte reconhecido (Van Dyke. (lb. CiL). T'r ad ir io nal merue, os politi,,", IccaliIlrom a deter-nina cio de lin~a, de condura publica _ quer direr, cornu m a rod a sociedade - Iormula das de niro do quadro wcial evse nr ia lmc me a utor it drio que ~ 0 Est ado. A n0513 defini)5o n50 jim;laria 0 Mtudo cia politica ~ a!ivid~de de"5ta in1titui~;1o de cupu1:a. ProrurJria 0 ue~mpenho de um:t run~ao - ~ ue res.ol'\'~r (onOitm !Wl dininguir um rim p'T!id01 - ~ qu,lquer nlvel da !ociffiade.

o fund.1!lIento i,,«I«IU,1 d. nOlla concep<;;o de politic. t dis. peno. (omo ~ (leUUl da \';\rieclade ue obra., ci!ad:l1 nas re£rrenci:u hibJiogr.ifie3s, [Ie :lind;t n50 {em um~ lormuh~ao definida. £ :iIO 11lorno tempo \JmJ concep,:io Ir:ltlicional t contc:mpodnea do que d'~\'e s-cr 0 (OCD <1:1 IH),\,i;1 dj'l ipli!LL Prep:tr:lI1Jo e\le t~xto, eneon. Inrno-s p:HiI d: nOs.1.,1 grJnd~ SUrpr!S3 UmJ fonnuJa~30 muilO ~me. Pnnte - n50 de urn Olilro politiSt3, rna, de urn economista bra~i. leiro: "A. partir do momento em que um3 ~jedldt O'esct 0 5ufi. ciente p.J.fd que ~us rnembr01 neeNsilcm paut;]r ~u (omponamcnto

RErtcx6LS >(JBnE 0 tOSClITU DE roUnu • J9

Anda mungkin juga menyukai