ANG MGA RISGO SA ALTA PRESYON ka bay sakit sa bato o nay protina ang mga ugat-ugat nga maghagpat
mga ugat-ugat nga maghagpat sa nagamit na nga mga dugo
[ ] Lalaki ka ba nga nag-edad og 45 pataas?
[ ] Babaye ka ba nga nag-edad og 55 pataas?
[ ] Duna ka bay mga kaliwat nga may alta
presyon, sakit sa kasingkasing o
naestrok?
[ ] Hinigarilyo ka ba?
[ ] Ang imong timbang misobra ba og 10
porsento sa angay nga timbang?
[ ] Hilig ba nimo ang pagkaon og parat, pinirito
ug abunda sa tambok nga mga pagkaon?
[ ] Kusog o hilig ka ba nga moinom og alak o
serbesa?
[ ] Kanunay ba nga grabe ang problema sa
kinabuhi o trabaho?
[ ] Kanunay ba nga walay ehersisyo, sa trabaho
man o sa balay?
[ ] Ang kolesterol ba nimo miabot sa 200 mg/dl
pataas?
[ ] Duna ka bay diyabetes o dunay problema sa
paggamit sa asukal sa imong dugo o ang
FBS mikabat sa 126 mg/dl pataas?
[ ] Duna ka bay sakit sa kasingkasing (misakit
ang dughan o giatake na sa
kasingkasing)? Naestrok ka na ba? Duna
imong ihi?
PRESYON
Ang presyon mao ang puwersa nga gimugna sa
kasingkasing nga nagbomba sa dugo aron modagayday kini
sa atong mga ugat.
Systolic Blood Pressure. Ang igo nga
systolic blood pressure alang sa bata o tigulang
naa sa 100-140 mmHg
Diastolic Blood Pressure,. Ang igo nga
diastolic blood pressure naa sa 60-90 mmHg
alang sa bata o tigulang.
ANG IMONG KASINGKASING
Baynte kuwatro oras matag adlaw, ang imong
kasingkasing walay hunong sa pagpitik, ngapadala og
sustansiya og oxygen pinaagi sa pagbomba og dugo ngadto sa
nagkalainlaing parte sa lawas.
ANG MGA UGAT: ANG MGA TUBO NGA
AGIANAN SA DUGO
Ang imong mga ugat daw usa ka pukot nga dugtong-
dugtong nga tubo nga miputos sa unod sa lawas. Ang arteries
(dakong ugat) ang nagdala og dugo gikan sa kasingkasing
paingon sa nagkalainlaing parte sa lawas. Ang veins mao ang
gikan sa nagkalainlaing parte sa lawas ug dalhon pabalik sa
kasingkasing.
ANG PAG-USAB-USAB SA INYONG
PRESYON
 Ang inyong diastolic blood pressure kasagaran
magpabilin nga pareho sa tanang oras.
 Ang systolic blood pressure mabantayan nga
mag-usab-usab.
 Kini motaas kon kita molihok o nabalaka. Apan
mobalik usab kini sa normal sulod sa 5-10
kaminuto nga pagpahulay. Normal kini nga
panghitabo.
 Kon ang alta presyon gipasagdan, mahimo kining
mahinayon ngadto sa:
 Istrok- Ang istrok kay usa ka
komplikasyon sa alta presyon kung asa
paspas ang pagkawala sa trabaho sa atong
utok mahitungod sa problema sa pag-
awas sa dugo.
 pagkabuta o pagkahanap sa panan-aw
 ang atake sa kasingkasing, heart failure
 ang pagkadaot sa bato.
 Ang alta presyon giila nga usa ka hilom nga
mamumuno. Ang tawo nga dunay alta presyon
kasagaran walay mabatyagan nga mga sintoma.
Mahimong maigo niini ang si bisan kinsa nga dili
niya mahibaw-an.
Kahibalo ka ba?
 Mahimong maigo ang si bisan kinsa: bata man o
tigulang, dato man o pobre, nakaeskuyla ka man o
wala. Mahimong dili kini maghatag og pasidaan
usa mokutlo og kinabuhi.
Mahimong mosangko kini sa lainlaing kahimtang:
 Mamili sa hustong paagi sa pagpakabuhi
-paghunong sa pagpanigarilyo
--dili magpalabi sa pag-inom ug
kape

estrok (atake sa utok), -pag-ehersisyo

atake de corason (atake sa kasingkasing), -pagpahulay kanunay

pagkahapo, pagpalyar sa bato (amimislon) -dili magpalabi sa pag-inom ug

alcohol
pagkabuta ug daghan pa.

EPEKTIBONG PAGPUGONG
Ang epektibong makapugong sa paggrabe sa alta presyon
mao ang pagplano kon unsaon kini sa pagsulbad.

 Du-ol sa doctor

Ang imong doktor maoy maghatag kanimo og mga

pamaagi pinaagi sa mga diyeta, pagbag-o sa estilo sa
“Altapresyon
kinabuhi, paglikay sa mga bisyo ug sa pagreseta sa
tambal
kontrolon aron
 Paghatag nimo ug bili Kaugmaon
Ang paghatag nimo og bili sa plano nga gihan-ay sa
imong doktor maoy mahimong yawe sa kalamposan
sa pagtambal ug pagpugong sa mahimong
Mahayagon”
komplikasyon sa alta presyon.

 Paglikay sa asin sa nagkalainlaing porma sama sa

junkfoods og instant noodles

 Paglikay sa parat ug tambok sama sa humba,

buwad, og litson ug panit sa manok