State CRC report

ၿမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၆ ဇူလိုင၁
္ ၉၉၁ခုႏွစ္တင
ြ ္ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။

− အသက္၁၆ႏွစ္ေအာက္ရွိသူမ်ားကုိ ကေလးဟုသတ္မွတ္ၿပီး ၁၆ − ၁၈ ႏွစ္ၾကားသူုမ်ားကို လူငယ္ဟု

သတ္မွတ္သည္။
− ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္း ကေလးသူငယ္တရားရုံးမ်ားဖြင့္လွစ၊္ ကေလးသူငယ္တရားရုံး မရွိေသာေနရာမ်ားတြင္
ရွိေသာ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ကေလးသူငယ္တရားရုံးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ
တရားသူၾကီးမ်ားနည္းတူ အာဏာတန္းတူ ရွိသည္။

ပညာေရးက႑တြင္လည္း က်ား၊မ ခြဲၿခားၿခင္းမရွိေပ။ က်ား၅၁% ႏွင့္ မ ၄၉% ေက်ာင္းတက္ကာ ပညာသင္ၾကား

လွ်က္ရွိသည္။ တိုင္းရင္သား ကေလးမ်ားသည္လည္း အမ်ားႏွင့္ တန္းတူ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ပညာသင္ၾကား
လွ်က္ရွိသည္။

တရားဥပေဒ အရ ေဆာက္ရြက္ထားမွဳမ်ား
− ကေလးမ်ားႏွင့္ သတ္ဆိုင္သည့္ အမွဳမ်ားကို သီးသန္႕တရားရုံး (သို႕) သီးၿခားအေဆာက္အအံုတင
ြ ္
စစ္ေဆးရမည္။
− မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူ၊ တရားရုံး၀န္ထမ္းမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ား၊ ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ အမွဳႏွင့္ တိုက္ရုိက္သတ္ဆိုင္သူမ်ားသ
သာ တရားခြင္တင
ြ ္ ရွိရမည္။
− ကေလး (သို႕) မိဘ (သိ႕ု ) အုပ္ထိန္းသူမွ ေရွ႕ေနမသံုးလိုပဲ အၿခားသူတစ္ဦးဦးအား ေလွ်ာက္ထား၊ကာကြယ၇
္ န္
အသံုးၿပဳလိုပါက တရားရုံးမွ ခြင့္ၿပဳရမည္။
− စကားၿပန္လိုအပ္ပါက တရားရုံးမွ စီစဥ္ေပးရမည္။
− အမွဳကို လွ်င္ၿမန္စြာ စီရင္ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ ခ်ရမည္။
− စြတ္စခ
ြဲ ံရေသာ၊ သံသယရွိေသာ ကေလးအားဖမ္းဆီးၿခင္းမွတားၿမစ္ထားသည္။
− ဖမ္းဆီးထားေသာ ကေလးအား ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ တရားရုံးသို႕ ခ်က္ခ်င္း လြေ
ဲ ၿပာင္းေပးရမည္။
− မလဲေ
ြ ၿပာင္းေပးႏိုင္ပါက အာမခံၿဖင့္ လႊတ္ေပးရမည္။

အသက္၁၃ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား အလုပ္လုပ္ၿခင္းမွ တားၿမစ္ထားသည္။ အသက္၁၃ႏွစ္ႏွင့္ ၁၅ႏွစ္ၾကားကေလးမ်ား

တေန႕တြင္ ၄နာရီ အလုပ္လုပ္ႏင
ို ္ေသာ္လည္း ညေန၆နာရီမွ နံနက္၆နာရီၾကား အလုပ္မလုပ္သင့္ပါ။
တနဂၤေႏြေန႕တိုင္း ကေလးမ်ားကို အားလပ္ရက္ေပးရမည္။ အသက္၁၅ႏွစ္မွ ၁၈ႏွစ္ၾကား လူငယ္မ်ား
အၿခားအရြယ္ေရာက္ သူမ်ားကဲ့သို႕ အလုပ္လုပ္ခင
ြ ့္ရွိေသာ္လည္း က်န္းမာေၾကာင္း ေဆးလက္မွတ္ပါရမည္။
စက္ရုံတိုင္းတြင္ ကေလးအလုပ္သမားကို မွတ္ပံုတင္ထားရမည္။
အသက္ ၁၃ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားကိုမူ ေစ်းဆိုင္မ်ား၊ ေဖ်ာ္ေၿဖေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္
လံုး၀မခိုင္းေစရပါ။ ထိုအခ်က္မ်ားကို အလုပ္သမား၀န္ၾကီးဌာနမွ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည္။

ကေလး အက်ိဳးကို ေရွးရွဳကာ ၿပဌာန္းထားေသာ ကေလးဥပေဒပါ အခ်က္အခ်ိဳ႕မွာ −

အခန္း(၂၃)တြင္ − ကေလးတိုင္း

− ကစားခုန္ ကစားရန္ ႏွင့္ အနားယူ အပန္းေၿဖခြင့္ ရွိသည္။

− အသက္ အရြယ္ႏွင့္ လိုက္ဖက္ေသာ အားကစားကို လွဳပ္ရွားကစား ခြင့္ရွိသည္။
− ယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ အႏုပညာနယ္ပယ္ ရပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ခင
ြ ့္ရွိသည္။

အခန္း(၂၅)တြင္ − ကေလးတိုင္း ဥပေဒႏွင့္ အညီ

− ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးၿဖစ္သည္။
− ပစၥည္း ပိုင္ဆိုင္ခင
ြ ့္ႏွင့္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခင
ြ ့္ရွိသည္။
− တရားစြဲပိုင္ခင
ြ ့္ႏွင့္ တရားစြခ
ဲ ံ ရသည့္ အေၿခအေနမ်ိဳးရွိသည္။

အခန္း(၂၆)တြင္ − တရား ဥပေဒ ၿပဌာန္းထားေသာ အခြင့္အေရးမ်ား အားလံုး ခံစားခြင့္ ရွိသည္။

− အစိုးရ ဌာနမ်ား၊ အဖြ႕ဲ အစည္းမ်ားကလည္း သတ္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္း၊ တာ၀န္မ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး

ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္။
− ေစတနာ့၀န္ထမ္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြ႕ဲ အစည္းမ်ား ကလည္း အစြမ္းကုန္ ကူညီေဆာင္ရြက္ ရမည္။

အခန္း(၂၇)တြင္ −

− ကေလးမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္သည့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားသည္ ကေလးမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္ သည့္ကိစၥမ်ားဆံုးၿဖတ္ရာတြင္

ကေလးအက်ဳိးကို ဦးစားေပးကာ ကေလး၏ လံုၿခံဳေရးကို အေရးထားဆံုးၿဖတ္ရမည္။

အခန္း၃၇ အပိုဒ္ခ(ြဲ စ) အရ − ရဲအရာရွိက ၿပစ္မွဳက်ဴးလြန္ေသာ ကေလးကို ဖမ္းဆီးမိပါ က ကေလးသူငယ္တရားရုံး

သို႕ အၿမန္ဆံုး လြေ
ဲ ၿပာင္းေပးရမည္။ အခန္း ၄၂ အပိုဒ္ခြဲ (င) အရ ကေလးသူငယ္ တရားရုံးကလည္း အမွဳကို
အၿမန္ဆံုး စီရင္ခ်က္ခ် ရမည္။

ကေလးဥပေဒ အခန္း၅၉ အပိုဒ္ (ခ)အရ − ၁၉၉၄ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၀ခုႏွစ္အတြင္း အက်ဥ္းက်ခံရေသာ ကေလး၉ဦးကို

အက်ဥ္းေထာင္မွ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားသို႕ လြေ
ဲ ၿပာင္းေပးခဲ့သည္။

ကေလးသူငယ္အမွဳမ်ားတြင္ ၿပစ္မွဳက်ဴးလြနသ
္ ူသည္ ကေလးဟုတ္မဟုတ္ကို ကို ေမြးစာရင္း၊ မွတ္ပံုတင္၊
ဆရာ၀န္ေဆးစစ္ခ်က္ ႏွင့္ အၿခားသက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးကာ ဆံုးၿဖတ္သည္။ ၿပစ္မွဳက်ဴးလြန္သည့္ အခ်ိန္က ၿပစ္မွဳ
က်ဴးလြန္သူသည္ အသက္ (၁၆)ႏွစ္ေအာက္ ၿဖစ္မွသာ ကေလးသူငယ္တရားရုံးတြင္ အမွႈစစ္ေဆး ၾကားနာခြင့္ ရွိမည္။