x[n] Z ( x[n])
Z 1 Z ( x[n]) Z x[n]
n 0 n!
n0 n!
Transformasi Z
• Beberapa deret terkenal
1
1 x x x x ... ( x) n ,
2 3 4
x 1
1 x n 0
1
1 x x x x ... x n ,
2 3 4
x 1
1 x n 0
e 1 x 12 x 31! x 41! x ... n1! x n ,
x 2 3 4
x
n 0
2n
x
Cos x 1 12 x 41! x ... (1)
2 4 n
x
n 0 (2n)!
2 n 1
x
Sin x x 31! x 51! x ... (1)
3 5 n
x
n 0 (2n 1)!
Transformasi Z
• Contoh • Contoh
x[n]=1.u[n] x[n]=0.5n
X ( z ) 1. z n 1
1 z z 2
... X ( z ) 0.5n z n 1 0.5 z 1 0.25 z 2 ...
n0
n 0
1
1 1 X ( z) 0.5 z 1 1 atau
X ( z) 1
z 1 atau 1 0.5 z 1
1 z z
z X ( z) z 0.5
X ( z) z 1 z 0.5
z 1
Transformasi Z
• Diferensial deret:
z
a n z n
z a n 0
d z d
z z a 1z ( z a ) 2 (1)
1
da z a dz
d z z
da z a ( z a) 2 n 0
na n 1 n
z x [ n ] na n 1
d z 2z
da ( z a) 2 ( z a ) 3 n 0
n ( n 1) a n2 n
z x[ n ] n ( n 1) a n2
Transformasi Z
• Cari Transformasi Z dari: x[n] = n2
2z
( z a) 3
n 0
n ( n 1) a n2 n
z
2z
( z 1) 3 n 0
n ( n 1) z n
n(n 1) n 2 n
n 2 n(n 1) n
Z n 2 Z [n(n 1)] Z [n]
2 z z z 2
z
Z [n 2 ]
( z 1) 3 ( z 1) 2 ( z 1)3
Transformasi Z
• Untuk setiap p integer (1 <= p < n)
n ( p 1) ( p 1)! z
(n) p 1 a
( z a) p
Transformasi Z
z
a
n
z a
za
(n) 1 semua z
z
1 z 1
z 1
n 1 z
na z a
( z a) 2
n2 2z
n(n 1)a z a
( z a)3
6z
n(n 1)(n 2)a n 3 z a
( z a) 4
Transformasi Z
z2 z
n
2
z 1
( z 1) 3
....
n
3
z 1
( z 1) 4
n ( p 1) ( p 1)! z
n p 1a z a
( z a) p
e jnw ....
z 2 z Cos w
Cos nw
( z 1w)( z 1 w)
z Sin w
Sin nw
( z 1w)( z 1 w)
Sifat Transformasi Z
a n x[n] X az
x[n k ] u[n k ] z k X ( z )
k
x[n k ]u[n] z X ( z ) z k p x[ p ]
k
p 1
x[n]u[n] * y[n]u[n]
n
x[ k ] y[ n k ]u[n] X ( z )Y ( z )
0
Transformasi Z
• Contoh
y[n] 0.6 y[n 1] 2 n
y[1] 3
z
Y ( z ) 0.6 z 1Y ( z ) 3
z2
z 2 1.8 z ( z 2)
Y ( z)
( z 2)(2 0.6)
Transformasi Z
• Contoh Z x[n] * y[n]
z
u[n] x[k ] y[n k ] z n
z 1 n 0 k 0
1 z
z 1 u[n 1]
z 1 z 1 x[k ] y[n k ]z n
1 5 z n 5
k 0 n 0
z ( 2) u[n 5]
z ( z 2)
4
z2
x[k ] y[ p ]z p k , p nk
k 0 n 0
k
x[k ]z y[ p]z p
k 0 n 0
X ( z )Y ( z )
Transformasi Z
• Cari x[n] dari
(0.6) n u[n] 3.33(0.6) n u[n 1]
z2 ( 0.6) n u[n] 1(0.6) n u[n 1]
X ( z)
z 0.6
2.33( 0.6) n u[n 1]
Jawab
( 0.6) n u[ n] u[n 1]
z2 z 2
2.33( 0.6) n u[n 1]
z 0.6 z 0.6 z 0.6
z2 n 1 [n] 2.33(0.6) n u[ n 1]
( 0.6) u[n] 2(0.6)
n
u[n 1]
z 0.6
z2
( 0.6) n u[n] 2(0.6) n (0.6) 1 u[n 1]
z 0.6
z2
( 0.6) n u[n] 3.33(0.6) n u[n 1]
z 0.6
Transformasi Z
• X(z) berbentuk
N ( z ) bm z m bm 1 z m 1 .. b1 z
X ( z)
D( z ) an z n an 1 z n 1 .. a0
Ak z
Ak (ak ) n u[n]
( z ak )
Ak z n 1
Ak n ( a k ) u[n]
( z ak ) 2
Ak z ( n) p n p
p 1
Ak ( a k ) u[n]
( z ak ) p!
(n) p n(n 1)(n 2)..(n p 2)
Transformasi Z
• Cari x[n] dari
z 2 4z
X ( z)
( z 0.5)( z 1)
Jawab
z 2 4z A1 z Az
2
( z 0.5)( z 1) z 0.5 z 1
X ( z) A1 A
2
z z 0.5 z 1
z4 2.33 3.33
( z 0.5)( z 1) z 0.5 z 1
z 2 4z 2.33z 3.33z
( z 0.5)( z 1) z 0.5 z 1
x[n] 2.33(0.5) n u[n] 3.33u[n]
Transformasi Z
• Jika m<n, maka X(z) dibawa ke bentuk
A1 A2
X ( z) ...
( z a1 ) ( z a2 )
• Penyelesaian
Ak
Ak (ak ) n 1 u[n 1]
( z ak )
Ak1
Ak (ak ) n 1 u[n 1]
( z ak )
Ak 2 n2
Ak 2 ( n 1)( a k ) u[n 1]
( z ak ) 2
Akp (n) p 1
Akp (ak ) n p u[n 1]
( z ak ) p ( p 1)!
Transformasi Z
• Cari x[n] dari
z 2 2z
X ( z)
( z 1)( z 0.5) 2
Jawab
z 2 2z A1 A21 A22
( z 1)( z 0.5) 2 z 1 z 0.5 ( z 0.5) 2
z 2 2z 1 0.44 1.44 0.83
A1 0.44 X ( z)
( z 0.5) 2 s 1
2.25 z 1 z 0.5 ( z 0.5) 2
d z 2 2z x[n] 0.44(1) n 1 u[n 1]
A21 1.44
dz ( z 1) s 0.5
1.44(0.5) n 1 u[n 1]
z 2 2z 1.25
A22 0.83 0.83(n 1)(0.5) n 2 u[n 1]
( z 1) s 0.5
1.5
Transformasi Z
• Carilah persamaan y[n], jika diketahui
y[n]-y[n-1]+0.25y[n-2] = 2n , dan y [-1] = 2, y[-2] = 1
y[n] Y ( z )
y[n 1] z 1Y ( z ) y[1]
y[n 2] z 2Y ( z ) z 1 y[1] y[2]
z
2n
z2
sehingga
Y ( z ) z Y ( z ) 2 0.25 z Y ( z ) z 2 1
1 2 1 z
z2
Transformasi Z
1 2
1 z 0.25 z Y ( z ) z
z2
2 0.5 z 1 0.25
z 1.75( z 2) 0.5 z 1 ( z 2)
1 2
1 z 0.25 z Y ( z ) z2
1
( z 2)
z 2 z 0.25 z 2Y ( z )
z 1 . 75( z 2 )
z2
0.5 z
Y ( z ) z 2 (1.75z 0.5)( z 2)
z
( z 2) z 2 z 0.25
Y ( z) A1 A21 A22
z ( z 2) ( z 0.5) ( z 0.5) 2
Y ( z) 1.78 0.98 0.21
z ( z 2) ( z 0.5) ( z 0.5) 2
y[n] 1.78(2) n u[n] 0.98(0.5) n u[n] 0.21(0.5) n 1 u[n 1]
Transformasi Z
• Diketahui
y[n] – 0.5 y[n-1] = x[n]
a. Cari Fungsi Sistem H(z)
b. Cari Tanggapan pulse h[n]
c. Cari zero state response jika x[n] = u[n]
d. Cari tanggapan lengkap jika x[n] = u[n] dan y[-1]=2
Transformasi Z
a. Fungsi Sistem H(z)
Y ( z) 1 z
H ( z)
X ( z ) 1 0.5 z 1 z 0.5
1 0.5z Y ( z ) z z 1
1
z z
Y ( z)
( z 1) ( z 0.5)
Y ( z) z 2 1
z ( z 1)( z 0.5) z 1 z 0.5
2z 1z
Y ( z)
z 1 z 0.5
y[n] 2 0.5n u[n]
Transformasi Z
d. x[n] = u[n] dan y[-1] = 2
y[n] 0.5 y[ n 1] u[n] (2 z 1) z
Y ( z)
( z 1) z 0.5
Y ( z ) 0.5 z 1Y ( z ) y[ 1]
z
z 1 Y ( z) (2 z 1) A1 A2
( z 1) z 0.5 ( z 1) ( z 0.5)
1 0.5 z Y ( z ) 0.5 2
1 z
z 1
z
2z 1
A1 2
1 0.5 z 1 Y ( z )
z
z 1
1
z 0.5 z 1
2z 1
A2 0
2z 1
1 0.5 z 1 Y ( z )
z 1
z 1 z 0.5
2z
Y ( z)
2z 1 ( z 1)
Y ( z)
( z 1) 1 0.5 z 1 y[n] 2u[n]