GOLONGAN KATA

PENGENALAN 1. Kata boleh dibahagikan kepada beberapa kumpulan. Antaranya: - Kata Nama - Kata Kerja - Kata Adjektif - Kata Tugas 2. Frasa nama, frasa kerja, dan frasa adjektif ialah frasa endosentrik, tiap-tiap frasa ini boleh mengandungi satu unsur inti yang dapat menjadi wakil bagi frasanya. Frasa sendi nama, sebaliknya bukan frasa endosentrik tetapi ekosentrik kerana tidak terdapat satu unsur inti yang boleh mewakili keseluruhan frasanya, malah frasa sendi nama mengandungi dua unsur wajib iaitu kata sendi dan frasa nama.

a)

FN

KN ..... kedai ......

b)

FK

KK

.........

berjalan

.........

c)

FK

KA

......

cantik

......

3. Selain unsur-unsur ini bagi frasa nama, frasa kerja dan frasa adjektif, terdapat juga unsure pilihan, iaitu unsure-unsur bukan inti yang mendahului ataupun mengikuti unsur-unsur inti itu

a)

FN

KN

Sebuah

kedai

runcit

b)

FK

KK

Sedang

berjalan

cepat

c)

FA

KA

Masih

awal

sangat

GOLONGAN KATA NAMA

Golongan kata nama, merangkumi sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nam dan lazimnya kata ini menamakan :  Orang  Haiwan  Tempat  Benda  Konsep Contoh, berikut ini dikemukakan beberapa binaan frasa nama yang menunjukkkan kedudukan kata nama sebagai inti frasa nama dan perkataan-perkataan lain sebagai penentu atau penerang. Golongan kata nama pula dipecahkan kepada 3 subgolongan berdasarkan cirri-ciri semantik iaitu seperti :

1.1 KATA NAMA

KATA NAMA

KATA NAMA KHAS

y

KATA NAMA AM

KATA GANTI NAMA

Maksud cirri-ciri semantik kata nama ialah makna yang didukung oleh setiap perkataan yang tergolong dalam kata nama

1.1.1 KATA NAMA KHAS

y y

Kata nama khas ialah kata nama yang merujuk kepada nama sesuatu benda yang khusus dan ejaannya berpangkalkan huruf besar. Kata nama khas terbahagi mengikut rajah di bawah:

Manusia Hidup

Kata Nama Khas

Bukan Manusia

Tak Hidup

 CONTOH : KATA NAMA KHAS

HIDUP
y

TAK HIDUP

Manusia  Hanee  Raja Ali Haji  Abdul Latif  Shila Bukan manusia  Ananas comosus (nanas)  Vanda Diana (orkid)  Comel  Si belang

Kuala Lumpur Pasir Emas Kelas Pentas

1.1.1.1 Kata Nama Khas Hidup

Kata Nama Khas Orang Binatang

Jenis Manusia Hidup (bukan manusia)

Contoh Hanee, Latif, Haji Gayan Comel, Kuchai

Ayat Contoh Hanee sangat baik. Patung saya nama Kuchai.

1.1.1.2 Kata Nama Khas Tak Hidup ( Bukan Manusia)

Kata Nama Khas Benda Tempat

Jenis Tak Hidup Tak Hidup

Contoh Toyota, Proton Wira Universiti Putra Malaysia

Ayat Contoh Ibu memandu kereta Proton Wira Kakak melanjutkan pelajaran di Universiti Putra Malaysia. Konsert tersebut diadakan di Stadium Perpaduan Kami hendak ke Johor.

Bangunan

Tak Hidup

Menara KLCC, Stadium Perpaduan Sarawak, Johor

Negeri

Tak Hidup

1.1.2 KATA NAMA AM

y

Kata nama am ialah perkataan yang merujuk kepada benda-benda atau perkaraperkara yang umum sifatnya. Kta nama am dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu kata nama am abstrak dan kata nama am konkrit: Kata nama am abstrak  Kata nama abstrak ialah sejenis kata nama yang membawa konsep mujarad atau bukan kebendaan. Contohnya : a) Mimpi b) Roh c) Idaman d) Penyalahgunaan Kata nama am konkrit  Kata nama am konkrit ialah jenis kata nama yang membawa konsep kebendaan. Contohnya: a) Tangan b) Rumah c) Sekolah d) Kekasih

i)

ii)

Manusia Hidup Bukan Manusia

Kata Nama Am Institusi Tak Hidup Konkrit Bukan Institusi Abstrak Tak Berbilang Berbilang

1.1.2.1 Kata Nama Am Hidup ( Manusia )

Kata Nama Am Orang

Contoh Guru, Kekasih, Sahabat, Penari, Pelancong

Ayat Contoh Guru itu sangat tegas. Pelancong itu dari Korea.

1.1.2.2 Kata Nama Am Hidup ( Bukan Manusia )

Kata Nama Am Benda Binatang Tempat

Contoh Kereta, Basikal, Pemadam Kucing, Arnab, Lembu Sekolah, Rumah, Pejabat

Ayat Contoh Pemadam itu saya punya Kucing saya makan ikan. Sekolah itu sungguh usang.

1.1.2.3 Kata Nama Am Tak Hidup ( Institusi ) Kata Nama institusi ini boleh dikenal pasti melalui kehadiran kepada dan daripada sebelum kata nama institusi demikian. FRASA SENDI NAMA Sendi Nama Kata Nama Am Institusi Sekolah Hospital Lembaga Majlis Pertubuhan Universiti Persatuan

Kepada Daripada

1.1.2.4 Kata Nama Am Tak Hidup ( Bukan Institusi ) Konkrit Didahului oleh ke dan dari.

Sendi Nama

FRASA SENDI NAMA Kata Nama Am Tak Hidup Bukan Institusi Konkrit. Rumah Padang Jalan Bandar Negeri Sungai Pantai

Ke Dari

Kata Nama Tak Hidup Bukan Institusi Abstrak : - Berbilang - Tak Berbilang 1.1.2.5 Kata Nama Tak Hidup Bukan Institusi Abstrak Berbilang : Kata Nama jenis ini merujuk kepada benda-benda atau perkara-perkara yang tidak hidup, bukan institusi dan abstrak sifatnya tetapi boleh dibilang, yakni dapat disertai oleh kata bilangan. Contoh : Frasa Nama Bilangan Kata Nama Am Tak Hidup Bukan Institusi Abstrak Berbilang. Senyuman Hisapan Bayangan Pendapat Rancangan Gangguan

Satu Tiap-tiap

1.1.2.6 Kata Nama Am Tak Hidup Bukan Institusi Abstrak Tak Berbilang Kata Nama jenis ini merujuk benda-bendaatau perkara-perkara yang bukan jenis hidup, bukan institusi, abstrak sifatnya dan tidak dapat dibilang. Contoh :

Kata Nama Am Tak Hidup Bukan Institusi Abstrak Tak Berbilang Roh Hawa Iklim Kecantikan Keadilan Ganjaran -

Contoh Ayat

Kecantikan Umairah tiada tolok bandingan Iklim di negara Korea sungguh sejuk.

1.1.3 KATA GANTI NAMA

y

Kata ganti nama dibahagikan kepada dua subgolongan kecil, iaitu :  Kata ganti nama tunjuk  Kata ganti nama diri

Kata Ganti Nama Tunjuk Kata Ganti Nama Kata Ganti Nama Diri Tanya Kata Ganti Nama Diri Kata Ganti Nama Diri Orang Ketiga 1.1.3.1 Kata Ganti Nama Tunjuk
y y

pertama

kedua

Kata nama yang berfungsi menunjuk pada sesuatu perkara atau benda yang. Terdapat dua kata ganti nama tunjuk: Kata Ganti Nama Tunjuk Penggunaannya Digunakan bagi Ini menunjukkan benda yang dekat. Digunakan bagi Itu menunjukkan benda yang jauh. Digunakan bagi Sana menunjukkan tempat yang jauh. Digunakan bagi Sini menunjukkan tempat yang dekat. Digunakan bagi Situ menunjukkan tempat yang tidak begitu jauh. Contoh Ayat Kek ini saya yang buat.

Kereta itu sangat cantik.

Rumah saya terletak di seberang jalan sana. Kebun datuk tidak jauh dari sini. Jangan mandi di situ.

1.1.3.2 Kata Ganti Nama Diri

y

Kata nama yang menjadi pengganti sesuatu :  Benda  Perkara  Manusia

Kata Ganti Nama Diri terbahagi kepada dua kumpulan, iaitu: a) Kata Ganti Nama Diri Tanya b) Kata Ganti Nama Diri Orang

1.1.3.3 Kata Ganti Nama Diri Tanya  Berfungsi menanyakan: - Hal benda - Perkara - Manusia Kata Ganti Nama Diri Tanya SIAPA APA MANA Penggunaannya Merujuk kepada orang. Merujuk kepada perkara atau benda. Merujuk kepada benda atau orang. Ayat Contoh Siapa kakak awak? Apakah yang ingin anda bicarakan? Mana perginya buku saya?

1.1.3.4 Kata Ganti Nama Diri Orang

y

Jenis Ganti Nama Diri orang yang merujuk kepada manusia dan terdiri daripada tiga kategori , iaitu : - Kata Ganti Nama Diri Pertama - Kata Ganti Nama Diri Kedua - Kata Ganti Nama Diri Ketiga

1.1.3.4.1 Kata Ganti Diri Pertama

y

Kata ganti diri pertama ialah kata yang digunakan untuk menggantikan diri orang yang bercakap. Kata ganti diri pertama terbahagi dua, iaitu yang berbentuk tunggal dan yang berbentuk jamak.

Kata Ganti Diri Pertama aku (tunggal) saya (tunggal) hamba (tunggal) patik (tunggal) beta (tunggal) kami (jamak) kita (jamak)

Penggunaannya digunakan apabila bercakap dengan kawan biasa atau dengan Tuhan digunakan apabila bercakap dengan seseorang yang baru dikenal atau dalam suasana rasmi digunakan pada diri sendiri pada zaman dahulu digunakan oleh rakyat apabila bercakap dengan raja atau sultan digunakan oleh raja atau sultan apabila bertitah kepada rakyat digunakan kepada diri orang yang berkata serta temannya apabila bercakap dengan orang kedua digunakan kepada diri sendiri dan menyertakan diri orang kedua

Kata Ganti Nama Diri Bilangan Tunggal dan Bilangan Banyak Bentuk tunggal jamak Contoh kata nama diri pertama beta, patik, aku, saya kita, kami, kita orang

1.1.3.4.2 Kata ganti nama Diri Kedua  Kata ganti diri kedua digunakan ketika kita berbual dengan seseorang.  Kata ganti ini boleh dipecahkan kepada dua bentuk, iaitu bentuk tunggal dan bentuk jamak seperti berikut : Bentuk Tunggal Jamak Contoh Kata Ganti Nama Diri Kedua tuanku, wak, kamu, anda, engkau Kalian

Kata Ganti Diri Kedua anda (tunggal) awak (tunggal)

Penggunaannya digunakan untuk diri orang kedua apabila tidak berhadapan dengan kita

digunakan untuk diri orang kedua yang rapat hubungannya dengan kita digunakan untuk diri orang kedua yang rapat hubungannya dengan kita dan dengan Tuhan juga

engkau (tunggal)

tuanku (tunggal) digunakan apabila bercakap dengan sultan dan raja kalian (jamak) kamu (tunggal dan jamak) digunakan untuk beberapa orang yang diajak bercakap digunakan untuk diri orang kedua yang rapat hubungannya dengan kita

 Contoh ayat yang menggunakan Kata Ganti Nama Diri Kedua 1. Awak pekerja yang patuh. 2. Kamu semua adalah murid yang baik 3. Guru mencari engkau. 4. Anda semua dinasihati membaca soalan dengan teliti. 5. Tunku akan bersiram sekejap lagi.

1.1.3.4.3 Kata Ganti diri ketiga  Kata ganti diri ketiga ialah bagi merujuk kepada orang ketiga,kata-kata seperti - mereka, - beliau, - baginda hendaklah digunakan.

 Kata ganti diri ketiga boleh dipecahkan kepada dua bentuk :

Bentuk tunggal jamak

Contoh Kata Ganti Nama Diri Ketiga ia, dia, beliau, baginda

mereka Kata Ganti Diri Ketiga baginda (tunggal) Penggunaannya digunakan untuk raja dan sultan

beliau (tunggal

digunakan untuk orang yang kita hormati, misalnya ibu bapa, guru, dan pemimpin

dia dan ia (tunggal)

digunakan untuk orang yang umum seperti orang biasa dan rakan

mereka (jamak)

digunakan untuk orang yang bilangannya lebih daripada seorang

 Contoh ayat yang menggunakan kata ganti diri ketiga. 1. Dia pegawai pendidikan 2. Mereka itu orang India. 3. Beliau banyak membantu penduduk di situ. 4. Dia diburu oleh pihak polis. 5. Baginda sedang bertitah di atas singgahsana.

6. Dia menolong bapanya. 7."Sekiranya dada halangan, kita akan berangkat esok pagi , kepada bendahara. 8. "Sertailah peraduan ini. berpeluang memenangi pelbagai hadiah yang lumayan," kata pengacara itu. 9. Wakil rakyat akan merasmikan mesyuarat itu 2 jam lagi. 10. " tunggu di sini. Biar kusiasat perkara itu dahulu," kata Bagok kepada pengikutpengikutnya.

Ringkasan Kata Ganti Nama Diri Diri Pertama ( Orang yang bercakap ) Tunggal aku saya patik hamba awak kamu engkau encik cik saudara saudari tuan puan anda tuanku dia ia nya beliau baginda Bilangan Banyak / Jamak kami kita

Diri Kedua ( Orang yang dilawan bercakap )

awak semua kamu semua saudara sekalian saudari sekalian encik-encik cik-cik tuan-tuan puan-puan anda semua kalian

Diri Ketiga ( Orang yang diceritakan halnya)

mereka

1.2 GOLONGAN KATA KERJA

y y

Golongan kata kerja merangkumi sejumlah kata dasar yang dapat menjadi unsur inti dalam binaan frasa kerja. Golongan kata kerja dapat dibahagikan kepada dua kumpulan : - Kata Kerja Tak Transitif ( perbuatan tidak melampau) Kata Kerja Transitif (perbuatan melampau) Kata Kerja Transitif Aktif Kata Kerja Transitif Pasif

Aktif Kata Kerja Transitif Pasif KATA KERJA Tanpa pelengkap Kata Kerja Tak Transitif Berpelengkap

1.2.1 Kata Kerja Transitif  Kata Kerja Transitf ialah segala perbuatan yang dilakukan oleh pembuatnya kepada benda lain.Benda yang kena oleh perbuatan itu dipanggil penyambut ( objek ).  Ayat ini mesti ada peyambutnya ( objek ).

 Kata kerja ini biasanya mempunyai imbuhan me- sama ada sebagai awalan atau sebahagian daripada imbuhan contohnya mengambil, mendermakan, membacakan, menduduki, mempersilakan.  Kata kerja transitif ialah kata kerja yang menerima penyambut sesudahnya, yang disebut objek.  Kata kerja transitif terbahagi kepada dua subgolongan: y Kata Kerja Transitif Aktif y Kata Kerja Transitif Pasif

KATA KERJA TRANSITIF

KATA KERJA TRANSITIF AKTIF ( Menerima awalan meNdengan atau tanpa akhiran-kan atau i. )

KATA KERJA TRANSITIF PASIF ( Melalui proses transformasi atau perubahan ayat aktif menjadi ayat pasif.)

1.2.1.1 KATA KERJA TRANSITIF AKTIF

y

Contoh kata kerja transitif aktif : - Makan - Mengambil - Menendang - Memasukkan - Memperisterikan - Memperhangatkan Contoh : - Telatah Imran telah memperhangatkan lagi majlis tersebut - Ayah makan sambil menonton televisyen.

1.2.1.2 KATA KERJA TRANSITIF PASIF

y

Contoh kata kerja transitif pasif : - Dimakan , kumakan , kaumakan - Diambil , kuambil , kauambil - Ditendang , kutendang , kautendang - Dimasukkan , kumasukkan , kaumasukkan - Diperisterikan , kauperisterikan - Diperhangatkan , saya perhangatkan Contoh : - Ikan goreng itu dimakan kucing jiran saya. - Bola itu ditendang oleh Syakir. - Persatuan itu ditubuhkan oleh Datin Seri Rosnah. Kata kerja pasif ialah kata kerja yang berasal daripada kata kerja transitif tetapi yang tidak berawalan men-. Contohnya: angkat, atasi, berikan, percepat, pelajari, persilakan, dan sebagainya. Ada tiga jenis kata kerja pasif : a) kata kerja pasif diri pertama b) kata kerja pasif diri kedua

c) kata kerja pasif diri ketiga

Kata kerja pasif diri pertama ialah kata kerja pasif yang berimbuhan ku-. Contohnya: kuangkat, kuatasi, kuberikan, kupercepat, kupelajari, dan kupersilakan .

Kata kerja pasif diri kedua ialah yang berimbuhan kau-. Contohnya: kauangkat, kauatasi, kauberikan, kaupercepat, kaupelajari, dan kaupersilakan. Kata kerja pasif diri ketiga ialah yang berimbuhan di-. Contohnya: diangkat, diatasi, diberikan, dipercepat, dipelajari, dan dipersilakan

INFO TAMBAHAN ( KATA KERJA TRANSITIF) Kata kerja transitif ialah kata kerja yang mesti disertai oleh objek, iaitu kata nama. Contohnya: Atan mendengar radio. mendengar ialah kata kerja transitif radio ialah objek (kata nama) Kata kerja transitif menggunakan imbuhan men-, men ...i, men ...kan, memper-, memper...i, dan memper...kan. Contohnya:

 Contoh ayat :

1. Kucing itu menangkap seekor burung. 2. Perempuan itu menjual sayur. 3. Bapa sedang menulis surat.

 Dalam ayat pertama Kucing ialah pembuat, menangkap ialah perbuatan melampau dan seekor burung ialah benda yang kena buat atau penyambut.  Dalam ayat kedua Perempuan ialah pembuat, menjual ialah perbuatan melampau dan sayur ialah benda yang kena buat atau penyambut.

 Dalam ayat ketiga Bapa ialah pembuat, menulis ialah perbuatan melampau dan surat ialah benda yang kena buat atau penyambut.

(a)

Pak Abu menjala ikan.

(b) (c) (d) (e) (f)

Orang ramai diminta menjauhi kawasan itu. "Kita tidak harus membiarkan perkara ini berterusan," kata ketua kampung. Jangan suka memperdaya orang yang bodoh. Untuk memperbaiki mutu lakonan anda perlu selalu berlatih. Pihak polls mempertemukan ibu itu dengan anaknya.

Subjek ( pembuat ) Dia suka Jamilah Abidin Ramli Kereta itu

Kata kerja transitif membaca memukul menjual berjalan melanggar

penyambut ( Objek ) buku seekor ular kuih-muih ke sekolah seekor lembu

1.3.2 Kata Kerja Tak Transitif  Kata kerja tak transitif ialah segala perbuatan yang dilakukan oleh pembuat itu sendiri kepada diri pembuat itu sendiri, tidak kepada benda atau orang lain. Oleh itu ia tidak mempunyai penyambut.  Contohnya : 1. Mereka berjalan pada hari cuti. 2. Anjing itu sedang tidur. 3. Hujan turun dengan lebatnya semalam.

 Dalam ayat pertama Mereka melakukan berjalan, tidak kepada benda lain.  Dalam ayat kedua Anjing melakukan tidur, tidak kepada benda lain.

 Dalam ayat ketiga Hujan melakukan turun, tidak kepada benda lain.

Subjek ( pembuat ) Kami

Kata kerja tak Transitif mandi

keterangan di tasek itu.

Dia Saya Hassan

senyum menyanyi berjalan

semasa berjalan dengan kuat ke sekolah

1.2.2 Kata Kerja Tak Transitif  Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang dapat berdiri sendiri dalam ayat, yakni tidak memerlukan objek lagi.  Kata kerja tak transitif ada yang berbentuk asal dan ada yang berimbuhan ber-, men-, ter-, ber... an, dan ber...kan. Contohnya: (a) Ravi belum datang lagi. (b) Murid-murid sedang belajar. (c) Sungai itu mengalir deras.

Peringatan Tiap-tiap kata kerja tak transitif boleh dijadikan kata kerja transitif dengan menambah kan atau I di hujungnya. Contoh ayat:

1. Mereka menjalankan jentera itu. 2. Emak sedang menidurkan adik. 3. Pekerja itu menurunkan barang-barang dari atas lori. 4. Halim mengikuti perbualan mereka. 5. Saya sudahi syarahan saya ini dengan ucapan salam.

Kata Kerja Pasif  Kata kerja pasif ialah kata kerja yang berasal daripada kata kerja transitif tetapi yang tidak berawalan men-. Contohnya: angkat, atasi, berikan, percepat, pelajari, persilakan, dan sebagainya.  Ada tiga jenis kata kerja pasif : (a) kata kerja pasif diri pertama (b) kata kerja pasif diri kedua (c) kata kerja pasif diri ketiga  Kata kerja pasif diri pertama ialah kata kerja pasif yang berimbuhan ku-.  Contohnya: kuangkat, kuatasi, kuberikan, kupercepat, kupelajari, kupersilakan.

 Kata kerja pasif diri kedua ialah yang berimbuhan kau-.  Contohnya: kauangkat, kauatasi, kauberikan, kaupercepat, kaupelajari, kaupersilakan.

 Kata kerja pasif diri ketiga ialah yang berimbuhan di-.  Contohnya: diangkat, diatasi, diberikan, dipercepat, dipelajari, dipersilakan

1.3 GOLONGAN KATA ADJEKTIF  Kata adjektif ialah sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif.  Golongan kata adjektif tidak mempunyai subgolongan yang ketara.

 Terbahagi sekurang-kurangnya Sembilan kumpulan berdasarkan makna perkataanperkataan tersebut.

KATA ADJEKTIF

Sifat/ Keadaan

warna

ukuran bentuk

waktu

cara

perasaan jarak pancaindera

Golongan kata adjektif

y

Kata adjektif (KA) ialah kata yang menjadi inti dalam frasa adjektif seperti manis sekali, sudah lama sungguh, masih lebat lagi (kata yang menjadi inti frasa digariskan di bawahnya). Kata-kata dalam golongan kata adjektif menerangkan keadaan atau sifat sesuatu nama atau frasa nama. Kata adjektif boleh dikenali jika kata berkenaan didahului oleh kata penguat seperti amat, sangat, sungguh, sekali, paling, agak, benar. Kata adjektif boleh dibahagikan kepada sembilan subgolongan.

Jenis Sifat warna ukuran bentuk waktu jarak cara

Contoh Baik, cerdik, berani. Lemah, kukuh, kemas, kejap, secantik, terkuat Merah, jingga, ungu, putih, kuning langsat Pendek, panjang, tebal, nipis, dalam, besar, sebesar, terpanjang, ternipis Bulat, bujur, leper, empat segi, lonjong. Lama, lambat, lewat, segera, suntuk, lampau, lalu, silam. Dekat, hampir, jauh Selalu, jarang, kadang-kadang, kerap, lambat, deras, laju, jelas, muram, lincah.

Pancaindera rasa

Sedap, l at, manis,pahit, lemak, pedas, payau Buruk, hodoh, jelita, cantik pandang Bising, senyap dengar Busuk, wangi, hangit, hapak bau Kesat, kasar, lembab, halus, licin

sentuh Adjekti perasaan

Takut, seram, benci, rindu, marah, senang, gembira.

Contoh: Saya sangat segan dengan awak Ahmad amat rindu akan kekasihnya di Indonesia Orang kaya itu amat malu untuk meminta pertolongan mereka.

Tip Kata adjekti dikenali jika Kata adjekti menerangkan kata berkenaan didahului keadaan atau si at sesuatu atau diikuti oleh kata nama atau frasa nama. penguat seperti amat, angat, ngguh, ali, aling, agak, nar

Adjektif perasaan harus diiktui oleh kata sendi nama seperti akan, ngan, t rhadap dan sebagainya.

JENIS-JENIS KATA ADJEKTIF

y

Kata adjektif tidak mempunyai subgolongan yang ketara, tetapi berdasar kriteria makna, kata adjektif dapat dibahagikan sekurang-kurangnya sembilan (9) kriteria, seperti berikut:

1.

Kata adjektif sifat / keadaan y Kata adjektif sifat / keadaan ialah perkataan yang digunakan bagi menerangkan sifat atau keadaan sebagai unsur keterangan kepada kata nama, seperti contoh berikut: Contoh perkataan: kuat keras bijak pintar lemah cergas nakal sihat jahat

a. Contoh ayat: 1. Budak nakal selalu kena marah. 2. Dia lemah dalam matematik.

3. Kubu pertahanan pemberontak itu amat kuat. 4. Anak Pak Kamar bijak sekali.

5. Peserta itu berdiri dengan cergas.

2.

Kata adjektif warna y Kata adjektif warna sebagai unsur keterangan kepada k nama ialah perkataan yang ata memberi pengertian warna, seperti contoh berikut: Contoh perkataan: jingga putih Contoh ayat: perang hitam biru kelabu

1. Adik suka pakai baju hijau. 2. 3. 4. Pakaian pelajar sekolah berwarna putih. Baju kesukaan saya berwarna kuning. Kereta merah itu kepunyaan abang.

5.

Dia memiliki mata berwarna biru.

3.

Kata adjektif ukuran y Kata adjektif ukuran sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang memberi pengertian ukuran, seperti contoh yang berikut: Contoh perkataan: tebal nipis tinggi gemuk kurus rendah panjang pendek kecil

Contoh ayat: 1. Buku tebal itu sudah saya baca. 2. 3. 4. 5. Anaknya masih kecil lagi. Badannya semakin kurus. Kertas nipis itu tidak boleh digunakan lagi. Pokok itu semakin hari semakin tinggi.

4.

Kata adjektif bentuk y Kata adjektif bentuk sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang memberi maksud rupa bentuk, seperti contoh berikut: Contoh perkataan: lurus bengkok lonjong Contoh ayat: 1. Jalan lurus mudah dilalui. 2. 3. 4. 5. Bentuk buah kelapa itu lonjong. Mukanya bujur sirih. Pinggan leper itu untuk pinggan makan. Matanya tajam memandang ke hadapan. bulat leper buncit bujur bundar tajam

5.

Kata adjektif waktu y Kata adjektif waktu sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang memberi pengertian konsep masa, seperti contoh yang berikut: Contoh perkataan: kerap jarang baharu Contoh ayat: 1. 2. 3. 4. 5. awal lewat dahulu sering silam lampau

Kedatangannya lewat hari ini. Dia berada di kampus sehari suntuk. Kenangan silam sukar dilupakan. Nenek masih menyimpan barang-barang lama. Cikgu menasihatkan kami supaya datang awal.

6.

Kata adjektif jarak y Kata adjektif jarak sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang memberi makna konsep ruang seperti contoh yang berikut: Contoh perkataan: nyaris Hampir Contoh ayat: 1. 2. 3. dekat jauh

Rumahnya tidak jauh dari Pejabat Pos. Universiti itu dekat dengan lebuhraya. Dia berdiri hampir dengan kereta saya.

7.

Kata adjektif cara y Kata adjektif cara sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang memberi pengertian keadaan kelakuan atau ragam, seperti contoh yang berikut: Contoh perkataan: pantas lambat laju Contoh ayat: 1. 2. 3. 4. 5. deras gopoh cermat ligat perlahan cepat

Kereta itu dipandu dengan laju. Siapa cepat dia dapat. Gasing itu berpusing ligat. Arus sungai itu sangat deras. Dia cermat apabila berbelanja.

8.

Kata adjektif erasaan y Kata adjektif perasaan ialah perkataan yang digunakan sebagai unsur keterangan kepada kata nama yang memberi pengertian atau konsep perasaan, seperti contoh yang berikut: Contoh perkataan: kasih sayang cinta Contoh ayat: 1. 2. 3. 4. 5. takut hendak rindu malu geram marah

Dia masih marah kepada saya. Nenek itu terlalu kasih akan cucunya. Mereka amat rindu akan kampung halaman. Kanak-kanak itu takut akan kucing. Pemuda itu masih malu untuk bersuara.

9.

Kata adjektif ancaindera y Kata adjektif pancaindera sebagai unsur keterangan kepada kata nama ialah perkataan yang membawa konsep sentuh, dengar, pandang, bau, dan rasa seperti contoh yang berikut:
i

Indera sentuh : Contoh perkataan: lembik halus Contoh ayat: 1. 2. 3. 4. 5. kasar kesat licin keras

Lantai itu licin kerana baru dicuci. Kulit mukanya sangat halus. Kain yang kesat itu ialah kain lap. Buku itu berkulit keras. Dawai kasar itu untuk dibuat ampaian.

Indera dengar : Contoh perkataan: nyaring merdu lembut mersik garau serak

Contoh ayat:

1. 2. 3. 4. 5.

Suaranya merdu bagai buluh perindu. Teriakannya nyaring sungguh. Kebanyakan lelaki bersuara garau. Saya suka mendengar suaranya yang lembut. Alunan musik itu mersik.

Indera pandang Contoh perkataan: comel cantik hodoh buruk molek segak

Contoh ayat:

1.

Pemuda segak itu guru saya.

2. 3. 4. 5.
i

Kakaknya suka berpakaian cantik. Rumah buruk itu tidak berpenghuni. Dia ingin mengahwini pemuda tampan. Pakaian pengantin itu molek sungguh.

Indera bau Contoh perkataan: wangi busuk hanyir hancing harum tengik

Contoh ayat:

1. 2. 3. 4. 5.

Bunga ros itu harum baunya. Bangkai ikan itu menyebabkan bau hanyir. Nasi tengik itu tidak boleh dimakan. Setiap hari dia memakai minyak wangi. Bau busuk itu datangnya dari lori sampah.

Indera rasa Contoh perkataan: manis masin kelat payau masam lazat

Contoh ayat:

1. 2. 3. 4. 5.

Setiap hari kita minum air tawar. Semua orang suka makanan lazat. Buah limau masam rasanya. Saya tidak suka minum ubat pahit. Kuih tradisional itu terlalu manis.

1.4 GOLONGAN KATA TUGAS  Kata tugas ialah satu kelompok perkataan yang kehadirannya dalam ayat penting kerana tugas-tugas sintaksis yang dipikulnya.  Tiap-tiap jenis kata tugas mempunyai peranan tertentu, yang jikalau tidak hadir dalam ayat, sama ada akan merosakkan ayat itu atau mengurangkan maksud -maksud tertentu.  Tidak seperti tiga golongan kata yang lain dalam bahasa Melayu, iaitu kata nama, kata kerja, dan kata adjektif, kata tugas tidak berfungsi sebagai inti sesuatu frasa.  Kata tugas hadir dalam ayat, sama ada di bahagian hadapan ayat, di bahagian hadapan frasa, atau di belakang perkataan-perkataan tertentu untuk memberikan makna khusus atau memainkan peranan sintaksis tertentu dalam ayat berkenaan.

 Oleh itu, dari segi kehadiran kata tugas dalam ayat, dapat dibahagikannya kepada empat, iaitu: 1. 2. 3. 4. Sebagai perkataan yang menghubungkan ayat dengan ayat (kata hubung) Sebagai perkataan yang hadir di hadapan ayat atau klausa (kata praklausa) Sebagai perkataan yang hadir di hadapan frasa (kata prafrasa) Sebagai bentuk perkataan yang hadir selepas perkataan-perkataan tertentu (kata pascakata)

1.4.1 Kata Hubung  Kata hubung terdiri daripada empat subjenis, iaitu - kata hubung gabungan, - kata hubung pancangan keterangan, - kata hubung pancangan relatif, - kata hubung pancangan komplemen.

 Jumlah kata hubung gabungan dalam bahasa Melayu amat besar, antaranya, - dan, - tetapi, - atau, - serta, - seraya, - sambil, - lalu.  Demikian juga dengan kata hubung pancangan keterangan; antaranya, - walaupun, - kerana, - hingga, - jikalau, - untuk, - apabila.  Sebaliknya, hanya terdapat satu kata hubung pancangan relatif, iaitu yang.  Jumlah kata hubung pancangan komplemen juga tidak banyak, antaranya, bahawa, untuk, supaya.

1.4.2 Kata Praklausa

 Golongan katat praklausa pula terbahagi kepada lima subjenis, masing-masing hadir di hadapan ayat dan masing-masing memikul tugas tertentu.  Subjenis kata praklausa ialah :

kata seru kata tanya kata perintah kata pembenar kata pangkal ayat.

1.4.3 Kata Seru  Kata seru ialah perkataan yang digunakan untuk menyampaikan perasaan -perasaan seperti marah, sakit, hairan, geram, terperanjat, dan ejekan.  Sebagai contoh ialah perkataan cis dan aduh dalam ayat-ayat yang berikut:

1. Cis, penakut rupanya! 2. Aduh, sakitnya kakiku!  Perhatikan bahawa dalam ayat seru, kata seru berada di hadapan ayat dan pada akhir ayat diletakkan tanda seru (!).

1.4.4 Kata Tanya  Kata tanya digunakan untuk menanyakan sesuatu. Lazimnya kata tanya disertai bentuk penegas kah dan hadir di bahagian hadapan ayat.  Misalnya:

1. Bilakah awak hendak ke pejabat pos? 2. Berapakah harga buku itu?  Perhatikan bahawa dalam ayat yang mengandungi kata tanya (iaitu ayat tanya), terdapat tanda soal (?) di bahagian akhir ayat tersebut.

1.4.5 Kata Perintah  Kata perintah ialah kata tugas yang hadir di hadapan ayat perintah.  Terdapat banyak jenis ayat perintah, iaitu : ayat suruhan, ayat larangan, ayat silaan, ayat permintaan.

 Maka terdapat pelbagai jenis kata perintah. Misalnya, : - jangan, - usah, - sila, - jemput, - minta, - tolong.

 Perhatikan contoh-contoh dalam ayat yang berikut:

1. Jangan ambil buku daripada almari itu. 2. Sila masuk ke dewan sekarang juga. 3. Tolong kembalikan borang ini sebelum akhir bulan. 1.4.6 Kata Pembenar dan Kata Pangkal Ayat

 Dua lagi kata tugas dalam subjenis kata praklausa ialah kata embenar dan kata angkal ayat, masing-masing tidak begitu kerap digunakan dalam bahasa Melayu dan tidak pula menimbulkan kesukaran.  Contoh kata pembenar ialah benar dan ya,  Contoh kata pangkal ayat ialah maka, arakian, hatta, dan sebermula.

1.4.7 Kata Prafrasa  Yang agak besar jumlahnya dan yang kerap menimbulkan masalah ialah golongan yang ketiga, iaitu kata prafrasa.  Jumlah subjenis golongan ini ialah lapan, iaitu : kata bantu, kata penguat, kata penegas, kata nafi, kata pemeri, kata sendi nama, kata arah kata bilangan

1.4.7.1 Kata Bantu

 Kata bantu ialah perkataan yang hadir di hadapan kata kerja dan kata adjektif untuk memberikan maksud tertentu.  Terdapat dua jenis kata bantu dalam bahasa Melayu, iaitu kata bantu as ek dan kata bantu ragam.  Kata bantu aspek menimbulkan suasana perbezaan masa, iaitu masa lampau ( telah, sudah, dan pernah), masa kini (sedang dan masih), atau masa hadapan (akan dan belum). Kata bantu ragam pula menyampaikan maksud ragam perasaan, misalnya hendak, mahu, harus, mesti boleh, dan dapat. Contoh penggunaan kata bantu dalam ayat ialah:


1. Mereka sedang menajalani latihan di pusat sukan. 2. Pisang itu masih muda lagi. 1.4.7.2 Kata Penguat  Kata penguat ialah perkataan yang hadir di hadapan frasa atau kata adjektif untuk menguatkan maksudnya. Kadang-kadang, kata penguat boleh juga hadir di belakang kata adjektif. Contoh kata penguat ialah paling, agak, terlalu, amat, sangat, dan sungguh. Contoh dalam ayat ialah:

1. Pelajar itu sungguh rajin. 2. Karangan Anita agak baik. 1.4.7.3 Kata Penegas

 Kata penegas ialah sejumlah perkataan yang memberikan penekanan pada bahagian bahagian tertentu dalam ayat. Terdapat dua jenis kata penegas, iaitu: 1. Yang menegaskan hanya frasa predikat atau bahagiannya. Contoh kata penegas jenis ini ialah kah, -tah, dan lah. Yang menegaskan kedua-dua bahagian ayat, iaitu frasa nama sebagai subjek atau sebahagiannya atau frasa predikat atau bahagian -bahagiannya. Contoh kata penegas jenis ini ialah juga, jua, pun, sahaja, lagi, hanya, dan memang.

2.

 Beberapa contoh kata penegas dalam ayat adalah seperti yang berikut:

1. Itulah ibu pejabat persatuan kami. 2. Hanya Ali yang telah sampai ke rumah. 1.4.7.4 Kata Nafi  Kata nafi hadir di hadapan frasa predikat untuk menafikan maksud yang terkandung dalam frasa tersebut. Terdapat dua kata nafi, iaitu tidak dan bukan, dengan peraturan tertentu tentang penggunaannya.  Kata nafi bukan hadir di hadapan frasa atau kata nama dan frasa atau kata sendi nama, seperti ternyata dalam contoh yang berikut:

1. Encik Ahmad bukan guru sukan kami. 2. Dia bukan dari sekolah asrama penuh.  Kata nafi tidak pula hadir dalam ayat yang frasa predikatnya terdiri daripada frasa / kata kerja dan frasa / kata adjektif, seperti dalam ayat-ayat yang berikut:

1. Tetamu dia tidak datang. 2. Pelajar itu tidak cergas sangat. 1.4.7.5 Kata Pemeri

 Kata pemeri ialah unsur yang menjadi pemeri hal atau perangkai antara subjek dengan frasa-frasa utama dalam predikat. Terdapat dua jenis kata pemeri, iaitu:

1.

Ialah, yang hadir di hadapan frasa nama dalam predikatnya. Contohnya:  Projek yang baru dirasmikan itu ialah salah satu projek bagi membasmi kemiskinan.

2. Adalah, yang hadir di hadapan prediakt yang terdiri daripada frasa adjektif dan frasa sendi nama. Contohnya: a) Dengan predikat frasa sendi nama

 Sumbangan yang terbesar adalah daripada penduduk-penduduk kampung tersebut. b) Dengan predikat frasa adjektif

 Cadangan para pelajar itu adalah sangat baik.

PERHATIAN

Jika predikatnya frasa kerja, ialah dan adalah tidak diperlukan. Ayat 1 yang berikut lebih tepat daripada ayat 2.

1. Pandangan itu merupakan suatu yang dapat diberikan pertimbangan.

1.4.7.6 Kata Sendi Nama

 Kata sendi nama ialah perkataan yang letaknya di hadapan frasa nama.  Berikut disenaraikan kata sendi nama dalam bahasa Melayu yang lazim digunakan.

di ke dari daripada kepada pada

bagi demi untuk tentang seperti

umpama sejak terhadap akan oleh

hingga untuk antara dengan dalam

1.4.7.7 Kata Bilangan

 Kata bilangan pula ialah sejumlah perkataan yang menjadi penerang jumlah kepada frasa nama.  Contohnya : dua, lima belas, segala, semua, ketiga-tiga, masing-masing, separuh.

1.5 Kata Pascakata  Kata pascakata hadir selepas perkataan dengan tugas-tugas tertentu.  Terdapat dua subjenis kata pascakata, masing-masing ditandai dengan perkataan nya, iaitu kata enekan, yang memberikan penegasan, dan kata embenda, yang menukar perkataan bukan kata nama menjadi kata nama.  Contoh fungsi penekan ialah sesungguhnya, bahawasanya, dan nampaknya.  Contoh fungsi pembenda ialah lajunya, sakitnya, dan datangnya.

Demikianlah huraian ringkas tentang kata tugas, yang tiap -tiap satu memerlukan huraian yang lebih lanjut. Jelas kelihatan bahawa golongan kata ini penting dalam bahasa Melayu kerana peranan yang dimainkan oleh tiap-tiap jenis.

INFO TAMBAHAN ( KATA TUGAS )  Hadir dalam ayat untuk memikul tugas nahu atau tugas sintaksis tertentu.  Jadual berikut menjelaskan fungsi kata tugas.

y y y y y y y

Contoh Dan, atau, tetapi, serta Kerana, ketika, kalau Aduh, amboi, wah syabas, oh, cis Mengapa bila, berapa, bagaimana Jangan, usah, sila, jemput tolong, minta, harap Ya, benar, betul Maka, hatta, adapun, syahdan Telah, sudah,

y y

Subgolongan Gabungan hubungan

Tugas Menghubungkan ayat atau klausa.

y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y

Kata seru

Menunjukkan seruan

Kata tanya

Menyoal atau bertanya

Kata perintah
y y y

Menimbulkan Tindakan balas

Larangan Silaan permintaan

Kata pembenar

Membenarkan sesuatu

Kata pangkal ayat

Menandakan kesinambungan ayat

Kata bantu

Membantu frasa-frasa kerja, adjektif, sendi nama.

y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y
y y y y

pernah, masih, sedang, tengah, akan belum. Hendak, mahu ingin, harus, mesti, boleh, dapat. Amat, sangat, sekali, terlalu, paling, sungguh, benar, nian. -kah, -tah, -lah, juga, pun, hanya, memang, lagi Bukan tidak Ialah adalah Di, ke, daripada, antara, untuk, bagi, akan, terhadap, oleh, Kata penguat Menguatkan maksud suatu adjektif

Kata penegas

Menegaskan bahagianbahagian tertentu dalam ayat

Kata nafi

Menafikan sesuatu

Kata pemeri

y y y y y y y y y

Kata sendi nama

Memerikan hal atau merangkaikan subjek dengan predikat. Pelbagai tugas bagi kata atau frasa nama

y y y y y y y y y y y y y y
y

seperti, umpama, bagai. Atas, bawah, sisi, depan, belakang, hadapan, , dalam luar, samping, timur, barat. Kata arah Menunjukkan arah atau hala

Satu, dua, sepuluh, Kata bilangan seratus, sejuta

Menerangkan bilangan atau jumlah

Banyak, beberapa, para

sedikit, semua,

Sekalian, seluruh

segala,

Sesetengah, separuh, dua pertiga, sepertiga

Kedua-dua, bertahun, berbakul-bakul, beratus-ratus. Kata penekan Kata pembeda Memberi penegasan bagi kata yang digandingi Menjadikan kata bukan nama sebagai kata nama

-nya -nya