Pyetjet nga E drejta kushtetuese 1. far domethnije ka e drejta kushtetuese? Termi e drejt kushtetuese ka domethnie t dyfisht.

Prdoret pr t shnuar nj deg t veant t sistemit t s drejts pozitive t nj vendi, sistem normash juridike q kan vler kushtetuese, si dhe pr t shnuar disiplinn shkencore e cila merret me studimin e sendrtimit t normave, prkatsisht t s drejts kushtetuese pozitive n praktik. 2. Kur sht paraqitur e drejta kushtetuese si deg e s drejts? E drejta kushtetuese paraqitet nga shekulli XVIII n Evrop dhe m pas edhe n Amerik, kur u paraqitn kushtetutat e para t shkruara. E drejta kushtetuese n esenc sht paraqitur ather kur jan paraqitur edhe shtetet e para dhe sht nj ndr degt m t vjetra t s drejts sepse ka t bj: me ato rregulla, adete, konvencione q ndikuan n paraqitjen e pushtetit politik dhe t organizats politike. 3. ka nnkuptojm me drejtn kushtetuese si disiplin shkencore juridike? E Drejta kushtetuese si disiplin shkencore merret me studimin e s drejts kushtetuese si deg e s drejts, me sqarimin, interpretimin e normave t cilat rregullojn materien kushtetuese, me formulimin e instituteve juridike. 4. Kur u paraqit e Drejta kushtetuese si disiplin shkencoro juridike ? E drejta Kushtetuese si shkenc paraqitet shum m von, krahas paraqitjes s kushtetutave t para t shkruara nga fundi i shek.18 dhe 19, fillimisht n Itali, Franc, Angli, SHBA etj. 5. E drejta kushtetuese, emrtohet n disa emrtime, cilat jan ato ? Mvarsisht nga vendi n vend, e dr. Kushtetuese si shkenc juridike dhe politiko juridike emrtohet ndryshe-ndryshe. N historikun dhe teorin e s dr. Kushtetuese prej kohve m t hershme kjo e drejt sht emrtuar sipas dy termeve: 1. E drejt kushtetuese 2. E drejt shtetrore, 3.n disa vende edhe si e drejt publike. 6. Emrtimi i s drejts kushtetuese, si e drejt kushtetuese, bazohet? E drejta kushtetuese e fitoi bazn e vet teorike nga filozofia juridiko-natyrore dhe nga pikpamjet demokratike t lidhura me popullin dhe kombin e vemas me individin. 7. Emrtimi i s drejts kushtetuese, si e drejt shtetrore, bazohet? Termi E drejt shtetrore sht sajuar nn ndikimim e teoris s Hegelit n Gjermani. Prfaqsuesit e teoris juridike gjermane q e prqafuan kt teori ishin : L. Laband Jhe Georg Jellinek, profesor t s drejts shtetrore. Sipas ksaj teorie, esenca e rregullimit politik sht pushteti dhe organizimi I tij. 8. Dallimi mes t drejts kushtetuese dhe drejts shtetrore? Dallimi mes t drejts kushtetuese dhe drejts shtetrore qndron aty se n t drejtn shtetrore kushtetuta konsiderohej si akt i rndomt juridik e jo ligj themelor i shtetit. Ajo nuk e njihte t drejtn natyrore sikur tek e drejta kushtetuese, dhe sovraniteti nuk i takonte popullit, por shtetit. 9. N cilin fakultet u paraqit emrtimi e Drejta kushtetuese pr her t par si lnd msimore? Pr her t par emrtimi i ksaj disipline shkencore u paraqit n Fakultetin Juridik n Ferar t Italis n vitin 1797 " Dirito constituzionale " edhe ate, nn ndikimin direkt t teoris juridike frenge.

10. Cili sht kuptimi i s Drejts.kushtetuese si shkenc dhe si deg e s drejts positive t nj vendi t caktuar? Kuptimi i s dr. Kushtetuese si shkenc dhe si deg e drejts pozitive, shte kuptim pozitivo-juridik, materialist ose sociologjiko-politik dhe teorik apo shkencor. 11. ka nnkuptojm me kuptimin pozitivo juridik? Kuptimi m i prgjithshm i s dr. Kushtetuese si shkenc dhe si deg e drejts pozitive, shte kuptim pozitivo-juridik. Sipas ksaj teorie E drejta kushtetuese nnkupton sistemin e rregullave (normave) juridike me karakter kushtetues t cilat rregullojn marrdhniet shoqrore e politike t pushtetit shtetror q jan t kodifikuara n nj dokument t prbashkt q e quajm KUSHTETUT. 12.ka nnkuptojm me kuptimin materialist? Sipas ktij kuptimi E drejta kushtetuese nnkupton t drejtat ekzistuese qe materializohen n jetn e nj vendi,si dhe edrejta pozitive me t gjitha raportet realo-formale e normative, pavarsisht se kto norma a jan ose jo t kodifikuara n nj kushtetut.Ky kuptim sht karakteristik pr Anglin, pr teorecientt dhe shkencn juridike 13. k sht randsia e se Drejts kushtetuese? Rndsia e saj buron nga disa faktor t ndryshm q ksaj discipline i sigurojn nj vend qendror n sitemin juridik e kushtetues. 1Kjo deg bn mbrojtjen e vlerava m t rndsishme t qyteterimit si sht : qeverisja e drejtsis, bashkjetesa paqsore prmes lirive t njeriut dhe pushtetit, rregullon mardhnjet themelore politike, si nj lmi parsore e mardhnjeve shoqrore n prgjithsi etj. 2E drejta kushtetuese paraqet deg themelore t s drejts, sepse normat kushtetuese i nxjerr organi m i lart shttror (Kuvendi) e q kan fuqin m t lart juridike, si dhe sht baz pr t drejtat tjera sepse burim i saj themelor sht kushtetuta. 3E drejta kushtetuese si disiplin shkencore ka rndsi t veant politiko-juridike. Rndsia e saj sht e dyflsht: teorike dhe pedagogjike, si dhe ajo msohet n shum shkolla dhe universitete pr arsimimin e kuadrove profesionale dhe speciale n lmin e shkencave shoqrore. 14. Cili sht objekti i s Drejts kushtetuese? Si objekt i s drejts kushtetuese mund t jen normat pavarsisht se a jan t shkruar-kodifikuara, t pa shkruara 15. Cilat jan metodat e s Drejts Kushtetuese? N teorin e s dr.kushtetuese jan t njohura disa metoda si: 1.Metoda normative ose dogmatike 2.Metoda politikologjike 3.Metoda aksiologjike 16. ka nnkuptojm m metodn dogmatike? Metoda dogmatike sht metod themelore dhe m e vjetr e studimit t s drejts kushtetuese si deg e s drejts. Prmes saj pasqyrohet prmbajtja e normave dhe e rregullave juridike me t cilat rregullohen raportet politike dhe institucionet e saj n nj vend. 17. ka nnkuptojm me metodn politikologjike?

Metoda politikologjike ka t bj me analizn e funksionimit t institucioneve dhe proceseve politike. Prmes saj studiohet zbatimi konkret i normave dhe rregullave kushtetuese n praktik. 18. ka nnkuptojm me metodn aksiologjike? Metoda aksiologjike-Me ndihmn e ksaj metode zbulohet prmbajtja e vlerave juridike t sanksionuara me norma dhe rregulla kushtetuese si dhe sendrtimi i tyre n praktik. 19. ka nnkuptojm me burimet formale? Burimet formale t s drejts kushtetuese jan aktet e prgjithshme juridike t forms s shkruar q jan n fuqi, me t cilat rregullohet materia kushtetuese dhe nga t cilat burojn aktet individuale, 20. Cilat jan burimet formale? Burimet formale mund t jen ekskluzive dhe t prziera. 21.ka nnkuptojm me burimet materiale? Burimet materiale t s drejts kushtetuese jan faktor q ndikojn dhe kushtzojn formimin e normave kushtetuese. Burimet materiale jane n lidhshmri t ngusht me ato formale. 22. Cilat jan burimet materiale? Burimet materiale mund t karakterizohen n dy mnyra: a). Doket kushtetuese, konventat, normat e prgjithshme ndrkombtare, praktika gjyqsore dhe faktet juridike. b). Teoria juridike, doktrinat politike, programet e partive politike etj. 23. ka nnkuptoj me aneksin kushtetues? Aneksi kushtetues sht shtojc e posame e kushtetuts, i cili bashk me tekstin normativ t kushtetuts paraqet nj trsi. 24. Cka nnkuptojm me amandamentin kushtetues? Amandamenti kushtetues sht akt i cili paraqitet n kushtct e ekzistimit t kushtetuts n nj vend. Me t bhet plotsimi i kushtetuts ekzistuese ose ndryshimi dhe zvendsimi i normave t caktuara t saj. 25. Cka paraqesin burimet formale ekskluzive dhe cka ato t prziera Burimet formale ekskluzive paraqesin aktet kur n trsi rregullojn materien kushtetuese ndrsa burimet formale t prziera paraqesin aktet t cilt prve materies kushtetuese regullojn edhe materie tjetr juridike 26. Cka paraqesin Konentat kushtetuese? Konventat kushtetuese jan rregulla t pashkruara t parlamentit dhe qeveris t nj vendi q mbshteten dhe dalin nga pikpamjet e prgjithshme dhe praktika shumvjecare.Konventat kushtetuese jan veori e Anglis, e SH.B.A, dhe pjesrisht e Francs. 27. Numro kuptimet e kushtetuts? N shkencn juridike jan t njohura disa kuptime t kushtetuts: a). Formal b). Material c). Politik d). Filozofik dhe e). Teorik 28. Kushtetuta n kuptimin formal, nnkupton?

N kuptimin formal kushtetuta sht akt juridik i shkruar dhe i kodifikuar, me fuqi m t lart juridike, i miratuar nga organi m i lart shtetror sipas procedurs s veant, e cila dallohet nga procedurat e tjera t nxjerrjes s ligjeve 29. Kushtetuta n kuptimi material, nnkupton ? N kuptimin material vjen n shprehje esenca shoqrore e kushtetuts.N kt kuptim kushtetuta paraqet trsi normash juridike me t cilat rregullohen bazat e rendit shoqror, shtetror e juridik t nj vendi. 30. Kushtetuta n kuptimi politik, paraqet ? N kuptimin politik kushtetuta paraqet deklaracion t proklamuar solemnisht, q prmban rregulla pr kufizimin dhe kontrollin e pushtetit politik. Prfaqsues i ktij drejtimi sht amerikani Karl Levenshtajn. 31. Kushtetuta n kuptimin filozofik, paraqet ? N kuptimin filozofik kushtetuta sht shprehje e vullnetit m t lart me t cilat vendoset rendi brenda shtetit dhe kosmosit Prfaqsues sht Aristoteli. 32. Cilat jan llojet e kushtetutave? Llojet e kushtetutave jan: a). Kushtetuta t shkruara b). Kushtetuta jo t shkruara c). Kushtetuta t kodifikuara d). Kushtetuta jo t kodifikuara e). Kushtetuta t forta dhe J). Kushtetuta t buta(fleksibile, elastike) g). Kushtetuta t dhuruara, pakte kushtetuese h). Kushtetuta t miratuara nga kuvendi kushtetues j). Kushtetuta reale k). Kushtetuta fiktlve l). Kushtetuta realo-programatike ll).Kushtetuta programatiko-deklarative dhe m) kushtetuta normative,si dhe nominale dhe semantike 33.Cila sht kushtetuta e par e shkruar? Kushtetuta e SH.B.A-ve e miratuar n vitin 1787 cila filloi t zbatohet n vitin 1789 pas marrjes s detyrs s presidentit t par G. ashington-it, paraqet kushtetutn e par t shkruar n historin bashkkohore. 34. ka jan kushtetutat e forta? Kushtetutat q i miraton dhe ndryshon organi i posam apo ai i rregullt, por i miraton sipas procedurs s posame dhe me shumic votash e cila sht m e madhe se ajo e nxjerrjes s ligjeve konsiderohen kushtetuta t forta. 35. kajan kushtetutat buta? Kushtetutat q miratohen nga organi i cili nxjer ligje t rndomta, ose sipas procedurs pr nxjerjen e ktyre ligjeve konsiderohen kushtetuta t buta 36. ka jan kushtetutat reale? Kushtetuta reale konsiderohen ato kushtetuta q shprehin gjendjen ekzistuese reale n shoqri. 37. ka jan kushtetutat fiktive? Kushtetuta fiktive konsiderohen ato kushtetuta q nuk zbatohen n praktik, q e fshehin gjendjen ekzistuese dhe u shrbejn partive n pushtet pr ta maskuar

pushtetin e tyre autokrat. 38. Cilat jn vetit e kushtetuts? S pari Kushtetuta sht ligj themelor i nj vendi. Me kushtetut caktohet organi dhe procedura e nxjerjeve t ligjeve dhe prmban rreguila juridike t prgjithshme. Dispozitat e saj kan fuqi m t lart juridike n raport me dispozitat ligjore. S dyti, ku'shtetuta ka vetin e aktit m t lart juridik, ku nga kushtetuta buron dhe mbshtetet i tr rendi jurldik i nj shteti. S treti kushtetuta ka vetin e aktit ideo-politik. S katrti paraqitet si akt programoro-deklarativ 39. ka, regullon prmbajtja e kushtetuts? Se far prmbajtje do t ket kushtetuta mvarret nga vullneti i kushtetutvnsit Ai ht i lir t caktoj prmbajtjen, strukturn, vllimin dhe shtjet tjera q do t'i rregulloj me kushtetut. Kushtetuta prmban lirit dhe t drejtat e njeriut dhe shtetasit, t gjitha kushtetutat prmbajn dispozita kushtuar pushtetit shtetror. 40. Prej ka prbhet kushtetuta? Shumica e kushtetutave prbhen nga preambula dhe pjesa normative 41. N sa forma miratohet kushtetuta? N praktikn kushtetuese jan t njohura tre forma t miratimit t kushtetuts pr nga aspekti i sovranitetit popullor, ato jan : a). Miratimi i drejtprdrejt nga populli prmes referendumit b). Miratimi nga ana e organit (kuvendit) kushtetutvns c). Miratimi nga ana e organit t rndomt (legjislativ) prfaqsues. 42. Cilat jan mnyrat pr ndryshmin e kushtetuts? Ekzistojn tre mnyra sipas t cilave mund t ndryshohet kushtetuta, ato jan : a). Ndryshimi me an t referendumit kushtetutvns b). Nga ana e kuvendit kushtetutvns c). Nga ana e organit t rregullt legjislativ 43. Nga e ka prejardhjen kushtetuta? Elementet e para t kushtetuts n kuptimin formal paraqiten n Greqin dhe Romn e Vjetr. Aristoteli n veprn e tij " Politika " i pari prdor termin "politeia "kushtetuta 44.Cilat jan kushtetutat e para t shkruara? Anglia sht vendi i par ku sht paraqitur dokumenti i quajtur " Instrumenti Qeverisjes "- " The Instrument of Government " n vitin 1653, i cilikonsiderohej si kushtetut e par e shkruar, Kushtetuta e par n Evrop paraqitet n Franc n vitin 1791, ajo e dyta e pastaj edhe e dyta e njohur si Kushtetuta e Montanjarit n vitin 1793, Kushtetuta e SH.B.A-ve e miratuar n vitin 17871 cila filloi t zbatohet n vitin 1789 45. Cilat ishin shkaqet e paraqitjes s kushtetutave t shkruara? Disa mendojn se n zbatimin e kushtetutave t shkruara n Amerikn Veriore kan ndikuar mendimtart e shek.XVIII, sipas t cilve normat duhet formuluar n dokument t shkruar-kushtetut dhe ajo t trajtohet si Kontrat shoqrore pr formimin e shtetit. 46. Kur u paraqit kushtetutshmria? Kushtetutshmrm paraqitet nga fundi i shek.XVIII dhe gjut shek.XIX, kur

uparaqiten kushtetutat e para t shkruara. 47. ka nnkuptojm me kuptimin pozitivo juridik t kushtetutshmris? Sipas kuptimit pozitivisto-juridik me kustetutshmri nnkuptojm pajtueshmrin me kushtetut t t gjth akteve m t ulta nga ajo m e lart kushtetuta. 48. ka nnkuptojm me kuptimin politik t kushtetutshmris? N kuptimin politik me kushtetutshmri kuptojm zbatimin e kufizimeve dhe t masave mbrojtse n ushtrlmin e pushtetit politik. 49. ka nnkuptojm me kuptimin politiko-juridik t kushtetutshmris? N kuptimin politiko-juridik, me kushtetutshmri nnkuptojm ekzistimin e rregullave themelore kushtetuese-shoqrore n baz t s cilave organizohet, ushtrohet dhe kufizohet pushteti politik.. 50. ka nnkuptojm me parimin e ligjshmris? Pr nga prmbajtja , parimi i ligjshmris sht parim politiko-juridik,ai formalisht nnkupton pajtueshmrin e akteve materiale me t gjitha aktet juridike m t ulta me ligjin. 51. ka nnkuptojm me sundimin e s drejts? Termi sundim i s drejts prdoret n dy kuptime : T ngusht T gjr N kuptimin e ngusht Sundimi i s drejts nnkupton parimin dhe praktikn e nnshtrimit t t gjith akteve t legjislativit dhe ekzekutivit, N kuptimin e gjr me Sundimin e s drejts ose me iigjshmri nnkuptojm vnien e t gjitha organeve t pushtetit, do individ nn kushtetut dhe ligj. 52. Nga cilat organe bhet mbrojtja e kushtetutshmris? N teorin kushtetuese krahasuese na paraqiten tre sisteme t kontrollit: nga ana e organit legjislativ, nga ana e organit t veant kushtetues ose polittk dhe nga ana e gjykatave. 53. Pushteti kushtetutdhns dhe legjislativ,konsiston n? Pushteti kushtetutdhns dhe legjistlativ konsiston n 54. Pushteti ekzekutiv, konsiston n? 1T shpall gjendje lufte, dhe t nnshkruaj traktatin e paqes 2T konvokoj dhe shprbj parlamentin 3T emrtoj antart e qeveris. 55. Pushteti gjyqsor,konsiston n? Pushteti gjyqsor konsiston n Normat juridike Vlersimin e sjelljeve t njerzve n shoqri sipas normave juridike dhe Zgjidhja e kontesteve q paraqiten n shoqri 56.Cilat jan parimet kryesore t ushtrimit t pushtetit shtetror? 1.parimi i unitetit t pushtetit shtetror 2.parimi i ndarjes s pushtetit shtetror 57. Parimi i unitetit t pushtetit shtetror, nnkupton? Uniteti i pushteti sht form e rregullimit t raporteve midis pushtetit legjislativ, ekzekutiv-administrativ dhe gjyqsor, sipas t cilit: 1. Q t tre pushtetet i ushtron nj organ i vetm. 2. Secilin nga tre pushtetet e ushtrojn organet e veanta, por organi prfaqsues e ka eprsin mbi dy t tjert.

58. Parimi i ndarjes s pushtetit, nnkupton? Kjo teori s pari vjen n shprehje n Angli, q ngushton pushtetin e pakufizuar t monarkut. Sipas parimit t ndarjes s pushtetit organet e asnjrit pushtet nuk mund t przihen n veprimtarin e organeve t tjer t pushtetit , pushteti shtetror bazohet n ndarjen si: legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqsor. 59. Cilat jan sistemet e ushtrimit t pushtetit shtetror t bazuar n parimin e unitetit? 1. Sistemi i Konvents 2. Sistemi i Kuvendit 60. Sitemet autokratike nnkuptojn dhe trego format? Sistemi autokratik sht form e organizimit dhe ushtrimit t pushtetit ku i tr pushteti gjendet n duar t nj individi i cili e ushtron at n mnyr t pakufizuar. Format e qeverisjes autokratike jan :Aristokracia,Oligarkia,Plutokracia,Tirania,Despotia,Diktatura etj. 61. Sistemi i kuvendit nnkupton? Sipas sistemit t kuvendit, organi ligjdhns-Kuvendi sht organ m i lart i pushtetit, ai sht barts i t gjith funksioneve t pushtetit i cili i zgjedh organet e tjera apo i emron pr nj koh t caktuar. Puna e organeve administrativoekzekutive dhe gjyqsore sht e bazuar n aktet t cilat i nxjerr organi m i lart kuvendi dhe natyrisht se pr punn e vet i prgjigjen Kuvendit. 62. Sistemi i konvents nnkupton? Ky sht sistem i organizimit horizontal t pushtetit ku pushteti legjisiativ dhe ekzekutiv sht prqendruar n at legjislativ (konventin ), ndrsa ai gjyqsor sht i ndar. Ky sistem pr her t par sht paraqitur gjat Revolucionit Francez (1789) gjat kohs s Jakobinve. Konventi ka zgjedhur Kshillin e Shptimit Publik, i cili ka udhhequr pushtetin ekzekutiv. 63. Cilat jan sistemet e ushtrimit t pushtetit shtetror t bazuara n parimin e ndarjes s pushtetit? kemi tre sisteme t ndarjes s pushtetit: Sistemin presidencial Sistemin parlamentar Sistemin e przier 64. Sistemi parlamentar, nnkupton? Sistemi parlamentar sht sistem i ushtrimit t pushtetit mbshttur n parimin e ndarjes s pushtetit,sistem i cili sht karakteristik pr nga raporti specifik midis parlamentit pushtetit legjistlativ dhe t qeveris pushtetit egzekutiv. Parlamentarizmi pr her t par u paraqit n Angli me qllim q t kufizohet pushteti i monarkut dhe parlamenti shndrrohet n faktor kryesor t pushtetit politik. 65. Sistemi presidencial, nnkupton? Ky sistem sht sistemi m konsekuent i mbshtetur n parimin e ndarjes s pushtetit , Sistemi presidencial sht form e rregullimit dhe organizimit t pushtetit n t ciln sht zbatuar ndarja rigoroze pushtetit legjislativ dhe atij ekzekutiv. S pari sht zbatuar n SH.B.A. me Kushtetutn e vitit 1787.

pushtet duhet t'i punoj ato pun q i takojn, dhe duhet t jet sa m i pavarur nga dy pushtetet tjera. 66.Sistemi i przier (parlamentarpresidencial), nnkupton? Ky sistem paraqet nje sistem hibrid t organizimi dhe ndarjes s pushtetit shtetror. Ky sistem shquhet pr nga kombinimi i parimeve dhe rregullave t sistemit parlamentar dhe atij presidencial.Ky sistem njihet edhe si parlamentaro-presidencial ose anasjelltas. Zbatimi i saj sht si rezultat pr krijimin e qeverive stabile dhe eliminimin e kualicioneve t gjra e cila ka shkaktuar kriza politike t shpeshta. Ky sistem m shum zhvilohet si form e presidencializmi t rregullt se sa parlamentarizmit racional. N raport me dy sistemet e mparshme, ky sht i ri. Pr her t par u paraqit n Finland me Kushtetutn e vitit 1919, pastaj n Austri -1934, Franc 1958, etj. 67. Ku dhe kur lindi parlamenti? Parlamentarizmi pr her t par u paraqit n Angli pr t kufizuar pushtetin e monarkut 68. Parlamenti paraqet? Esht organ m i lart prfaqsues n shtetin bashkkohor, i cili ushtron pushtetin legjislativ dhe n disa raste edhe at ekzekutiv.N vende t ndryshme, ky organ prfaqsues, emrohet ndryshe si: kuvend, konvent, sovjet, kongres, sejm, megjlis, sabor, sobranje. Parlamenti paraqitet me paraqitjen e kushtetutave, pr arsye se kushtetuta shnon kalimin gradual t pushtetit nga aristokratt dhe autokracia n borgjezi nacionale. Fjala parlament vjen nga gjuha latine "parlare " q d.t.th. me fol 69. Cilat jan funksionet e parlamentit? 0Funksioni kushtetutvns 1Fubksioni i rregullt legjislativ 2Funksioni normativ 70. Shefi I shtetit, paraqet? Shefi i shtetit sht institucion i cili perfaqeson shtetin brenda dhe jasht. 71. Cilt jan lirit dhe t drejtat personale? a)E drejta n jetes b)Liria e personalitetit t njeriut c)E drejta e jets personale dhe private d)Liria e qarkullimit dhe e zgjedhjes s vendbanimit e)Pacenueshmria e baness f)Pacenueshmria e fshehtsis s letrave 72. Cilt jan lirit dhe t drejtat politike? a)E drejta e zgjedhjes b)Liria e bashkimit c)Liria e t menduarit d)Lirla e ndrgjegjes (prcaktimit) t njeriut e)Liria e besimit f)Liria e shtypit 73. Cilt jan t drejtat socialo ekonomike?

a)E drejta e pronsis b)Liria e puns c)E drejta pr pun d)E drejta n orar t kufizuar t puns e)E drejta pr shkollim f)E drejta e shtetsis 74.Ku qndron dallimi n mes monarkis dhe republiks? Dallimi n mes Monarkis dhe Republiks qndron aty se Kryetari i shtetit n republik zgjidhet n zgjedhje t drejtprdrejta dhe nga ana e parlamentit, mandati i tij sht i kufizuar ndrsa n Monarki Kryetari apo monarku zgjidhet n baz t parimit t trashgimis me mandat t prjetshm dhe nuk ka prgjegjsi politike ndaj organeeve shtetrore. 75. Si zgjidhet Kryetari i Republiks n sistemin parlamentar dhe n sistemin presidencial? N sistemin parlamentar shefi I shtetit zgjidhet nga parlamenti dhe I prgjigjet atij ndrsa n sistemin presidencial zgjidhet n zgjedhje t drejtprdrejta nga qytetart. 76. Trego disa funksione t prgjithshme t shefit t shtetit? 1Ai esht perfaqesues legjitim i shtetit me autorizime te gjera ekzekutive dhe politike 2ai emron dhe shkarkon perfaqesuesit diplomatik t shtetit t tij n botn e jashtme 3pranon letrat akreditive dhe kredenciale te perfaqesuesve te huaj diplomatik. 4jep mirenjohjet dhe dekoratat shtetrore, 5bn faijen e kryesve te veprave penale, etj. 6propozon mandatarin per formimin e qeveris, kandidatt per gjykates te gjykatave me te larta te shtetit, t gjyqtareve dhe gjykatave kushtetuese si dhe funksionart tjer shtetror 7emeron dhe shkarkon gjyqtaret e gjykatave ushtarake 8sht komandant suprem i forcave t armatosura 9ai sht i autorizuar t shpall gjendjen e lufts apo te rrezikut t drejtperdrejt nga lufta 77. Qeveria, paraqet? Qeveria, sikur edhe shefi i shtetit, sht organ i pushtetit ekzekutiv. Mirepo, per dallim nga institucioni i shefit t shtetit, i cili ekziston n t gjitha shtetet, pa marr parasysh formn e qeverisjes shtetrore, qeveria si organ i pushtetit ekzekutiv ekziston vetm n shtetet parlamentare t cilat aplikojne sistemin bicefal t pushtetit ekzekutiv. 78. Kush e shprndan Parlamentin e Kosovs? Kuvendi shprndahet nse pr at deklarohet shumica nga numri i prgjithshm i deputetve. 79. Numro disa komisione t prhershme t Kuvendit t Kosovs? Komisioni pr cshtje kushtetuese, komisioni pr legjislacion, komisioni pr ekonomi dhe financa, komisioni pr informim, komisioni I mbrojtjes, komisioni per politik t jashtme, komisioni imunitaro-mandatar etj. 80. Kompetencat themelore t Kuvendit ? 1nxjerr dhe ndryshon Kushtetutn; 2nxjerr ligje dhe bn interpretimin autentik t ligjeve; 3i cakton detyrimet publike;

4nxjerr buxhetin republikan dhe llogarin prfundimtare t buxhetit; 5nxjerr planin hapsinor t Republiks; 6ratifikon marrveshjet ndrkombtare; 7vendos pr luftn dhe paqen; 8merr vendim pr ndryshimin e kufijve t Republiks; 9merr vendim pr asocim dhe dalje nga bashkimi ose bashksia me shtetet e tjera; 10shpall referendumin; 11vendos pr rezervat e Republiks; 12themelon kshilla; 13zgjedh Qeverin e Republiks s Kosovs; 14zgjedh gjyqtart e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Kosovs; 15bn zgjedhjen, emrimin dhe shkarkimin edhe t bartsve t tjer t funksioneve publike dhe funksioneve t tjera t caktuara me Kushtetut dhe me ligj; 16ushtron kontroll dhe mbikqyrje politike mbi Qeverin dhe mbi bartsit e tjer t funksioneve publike t cilt prgjigjen para Kuvendit; 17jep amnisti dhe 18kryen pun t tjera t caktuara me Kushtetut. 81.Cila gjuh sht zyrtare n Republikn e Kosovs? N mbar Republikn e Kosovs dhe n marrdhniet e saj ndrkombtare gjuh zyrtare sht gjuhn maqedonase dhe shkrimi i saj cirilik. Cilado gjuh tjetr t ciln e flasin spaku 20% t popullats, gjithashtu sht gjuh zyrtare, si dhe shkrimi i saj, ashtu si sht prcaktuar me kushtetut. 82. Kush e zgjedh Kryetarin e R Kosovs dhe kush mund ta shkarkoja ate? Kryetari I RM zgjidhet n zgjedhje t prgjithshme dhe t drejtprdrejta ndrsa Pr marrjen e imunitetit Kryetarit t Republiks vendos Gjykata Kushtetuese e Republiks s Kosovs me shumic prej dy t tretave t votave nga numri i prgjithshm i gjyqtarve. 83. Kompetencat e Kryetarit t R Kosovs? 1cakton mandatarin pr formimin e Qeveris t Republiks s Kosovs; 2emron dhe revokon me dekret ambasadort dhe prfaqsuesit e Republiks s Kosovs n botn e jashtme; 3pranon letrat kredenciale dhe revokuese t prfaqsuesve t huaj diplomatik; 4propozon dy gjyqtar t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Kosovs; 5propozon dy antar t Kshillit Gjyqsor t Republiks s Kosovs; 6emron tre antar t Kshillit pr Siguri t Republiks s Kosovs; 7emron dhe shkarkon edhe barts t tjer t funksioneve shtetrore dhe publike t caktuara me Kushtetut dhe me ligj; 8jep dekorata dhe mirnjohje n pajtim me ligjin; 9bn faljen n pajtim me ligjin dhe 10kryen detyra t tjera t caktuara me Kushtetut. 84. Pushtetin gjyqsor n Maqedoni e ushtrojn kto gjykata, edhe ate? Gjykatat themelore. Gjykatat e Apelit, Gjykata Supreme dhe Gjykata Kushtetuese

85. Gjykatn ushtetuese t R Kosovs kush e zgjedh dhe sa antar i ka? Gjykatn Kushtetuese e prbjn nnt gjyqtar. Kuvendi i zgjedh gjyqtart e Gjykats Kushtetuese. 86. Trego disa funksione t Gjykats Kushtetuese t R Kosovs? Gjykata Kushtetuese e Republiks s Kosovs: 1vendos pr pajtueshmrin e ligjeve me Kushtetutn; 2vendos pr pajtueshmrin e dispozitave t tjera dhe t kontratave kolektive me Kushtetutn dhe me ligjet; 2i mbron lirit dhe t drejtat e njeriut e t shtetasit, q kan t bjn me lirin e bindjes, ndrgjegjes, mendimit dhe shprehjes publike t mendimeve, bashkimin dhe veprimin politik dhe me ndalimin e diskriminimit n baz t gjinis, racs, fes, prkatsis kombtare, sociale dhe politike; 3vendos pr konfliktin pr kompetenc midis bartsve t pushtetit ligjvns, ekzekutiv dhe gjyqsor; 4vendos pr konfliktin pr kompetenc midis organeve t Republiks dhe njsive t vetadministrimit lokal; 5vendos pr prgjegjsin e Kryetarit t Republiks; 6vendos pr kushtetutshmrin e programeve dhe statuteve t partive politike dhe t shoqatave civile dhe 7vendos edhe pr shtje t tjera t caktuara me Kushtetut. 87.Kompetencat e Kshillit Gjyqsor t Republiks s Kosovs: 8zgjedh dhe shkarkon gjyqtart dhe gjyqtart porot; 9vrteton ndrprerjen e funksionit t gjyqtarit; 10zgjedh dhe shkarkon kryetart e gjykatave; 11prcjell dhe vlerson punn e gjyqtarve; 12vendos pr prgjegjsin disiplinore t gjyqtarve; 13vendos pr marrjen e imunitetit t gjyqtarve; 14propozon dy gjyqtar t Gjykats Kushtetuese t Republiks s Kosovs nga radha e gjyqtarve dhe 15kryen pun t tjera t caktuara me ligj. 88. Cilat subjekte paraqesin propozimin pr ndrishimin e Kushtetuts s R Kosovs? Propozim pr ti hyr ndryshimit t Kushtetuts t Republiks s Kosovs mund t paraqesin Kryetari i Republiks, Qeveria, s paku 30 deputet ose 150.000 shtetas. 89. Vendimin pr ndryshimin e dispozitave t Kushtetuts q kan t bjn me t drejta e pjestarve t komunitetetve, me ciln shumic t votave e miraton Kuvendi i R Kosovs? shumica prej dy t tretave t votave nga numri i prgjithshm i deputetve, n t ciln duhet t ket shumicn e votave nga numri i prgjithshm i deputetve t cilt u takojn komuniteteve q nuk jan shumic n Republikn e Kosovs. 90. Struktura e Marrveshjes s Ohrit? 1. Parimet themelore 2. Ndrprerja e armiqsive 3. Zhvillimi i pushtetit t decentralizuar 4. Mosdiskriminimi dhe prfaqsimi i drejt

5. Procedurat e posame kuvendore 6. Arsimimi dhe prdorimi i gjuhve 7. Shprehja e identitetit 8. Implementimi 9. Anekset 10. Dispozitat prfundimtare 91. Cfar funksioni ka Avokati i popullit? Avokati i popullit i mbron t drejtat kushtetuese dhe ligjore t shtetasve t cilat u jan shkelur nga e administrats shtetrore dhe nga organet dhe organizatat e tjera q kan autorizime publike. 92. Ku qndron dallimi i zgjedhjes s Qeveris n mes sistemeve parlamentare dhe presidenciale? Qeveria n sistemet parlamentare e zgjedh parlamenti ndrsa tek sistemet presidenciale presidenti formon kabinetin e tij i cili n fakt edhe e ushtron rolin e Qeveris. 93. Cilat jan modelet e Qeveris? 1 Qeveri parlamentare 2 Qeveri e kabinetit 3 Qeveri teknike apo e ekspertve 4 Qeveri e shptimit kombtar 5 Qeveri n hije 94. Qeveria parlamentare, nnkupton? Quhet ajo qeveri e cila formohet dhe funksionon sipas rregullave parlamentare. 95. Ku sht prezente Qeveria e kabinetit dhe si zgjidhet ajo? Qeveria e kabinetit haset n Angli, Federatn Ruse etj,dhe emrohet nga parlamenti, kryeministri pas marrjes mandatit nga shefi i shtetit e formon kabinetin antart e t cilit i zgjedh vet. 96. Qeverija n hije, paraqet? Paraqet qeveri opozitare e cila funksionon si kundrqeveri e ekzekutivit zyrtar. 97. Qeverija teknike apo e ekspertve, paraqet? sht qeveri me karakter jashtpartiak, n t vrtet kt qeveri e prbjn ekspertt nga radht e partive ndryshme prkatsisht ekspert qq nuk i takojn asnj partie politike. 98. Qytetart (shtetasit) ne jetn publike t shtetit, marin pjes prmes? Nprmjet zgjedhjeve. 99.E drejta e zgjedhjes s prgjithshme, nnkupton? Sot e drejta e zgjedhjeve t prgjithshme e emrtuar si " e drejt e vots s prgjiihshme " paraqet nj parimet themelore t sistemit t zgjedhjeve. Me sistemin e zgjedhjeve t prgjithshme kuptojm t drejtn prgjithshme pr t marr pjes n zgjedhje nse e kan mbushur moshn madhore, pa dallim race, besimi, seksi, prkatsie kombtare, shkall arsimimi, kulture, gjendje ekonomike, etj. 100. E drejta e Barabart e vots, nnkupton? Me kt t drejt kuptojm fuqin e vots s shtetasit dmth shtetasi ka t drejtn e nj vote. 101. Sistemi i zgjedhjeve demokratike nnkupton?

Zgjedhjet pluraliste, t barabarta, t drejtprdrejta, votimi i fsheht etj. Me kt t drejt kuptojm fuqin e vots s shtetasit dmth shtetasi ka t drejtn e nj vote. 102. Cilat jan format e drejtprdrejta t realizimit t sovranitetit t popullit? 1 Referendumi 2 Plebishiti 3 Iniciativa 4 Vetoja e popullit 103. Parimi i shumics (sistemi mazhoritar), paraqet? Sipas ktij sistemi mandatin e fiton ai kandidat , apo lista e kandidatve e cila fiton shumicn e votave n njsi zgjedhore. 104. Parimi i prfaqsimit proporcional, nnkupton? Secila parti ose grup politik q merr pjes n zgjedhje fiton numrin e mandatve n prpjstim me numrin votive q ka fituar n zgjedhje. 105. Kushtetuta e SHB-s, kur sht sjell, trego cilsit e saj, sa nene i ka dhe tre nenet ka rregullojn dhe sa i her sht amadamentuar? U miratua nga Kuvendi Kushtetues " Constitutional Conventio " n Filadelfi m 17 shtator 1787. Kuvendi prbr nga prfaqsuesit e zgjedhur n 12 dhe 13 shtetet e pavarsuara t Ameriks Veriore. Ajo hyn n qershor t vitit 1788, pas ratifikimit nga 2/3 t njsive federale. Prej vitit 1791 kjo kushtetut sht me 26 amandamente, prej t cilave 24 jan n fuqi. 107. Cilat jan mnyrat e ndryshimit t kushtetutave? 1 Ndryshimi me an t referendumit 2 Nga ana e kuvendit kushtetutvns 3 Nga ana e organit t rregullt legjistlativ 108. N sa periudha ndahet procesi zhvillimit kushtetues n bot? Procesi i zhviilimit kushtetues ndahet n tre periudha : a) Nga fundi i shekullit XVIII dhe gjat shekullit XIX b) Midis Lufts s Par dhe t Dyt Botrore c) Pas Lufts s Dyt Botrore 109. Cka nnkuptojm me kustetutshmri Sipas kuptimit pozitivisto-juridik dhe sa forma kushtetutshmris juridike kemi? -Sipas kuptimit pozitivisto-juridik me kustetutshmri nnkuptojm pajtueshmrin me kushtetut t akteve m t ulta nga ajo. D.t.th. kur i tr rendi juridik mbshtetet n hierarkin e akteve t prgjithshme juridike, ku bazn e hierarkis s tyre e paraqet kushtetuta si ligj themelor. Sipas ktij kuptimi ekzistimi kushtetuts siguron kushtetutshmrin. Format e kushtetutshmris juridike jan: 1 Formale 2 Materiale 110. Cilt jan elementet kryesore t shtetit ligjor? Si elemente kryesore jan : 1 Njohja e t drejtave dhe lirive t njeriut dhe shtetasit 2 Legjitimiteii i pushtetit 3 Ndarja e pushtetit

4 Kushtetutshmria dhe ligjshmria 5 Gjykatat e pavarura 6 E drejta e prons private dhe veprimtaris s lir ekonomike. 111. Cilat janmnyrat e ndarjes apo prcaktimit t mandateve? Egzistojn dy sisteme t ndarjes s mandateve: a) Sistemi i shumics - mazhoritar b) Sistemi i perfaqsimit proporcional 112. Cilt jan elementet e nocionit t shtetit? 1 populli, 2 territori 3 pushteti sovran. 113.N sa mnyra realizohet sovraniteti? Sovraniteti zakonisht realizohet n dy mnyra : 1 Nprmjet formave t t vendosurit t drejtprdrejt t shtetasve dhe 2 Nprmjet prfaqsimit politik t trupit zgjedhor n organet e caktuara shtetrore. 114.Cilt jan format e shefit t shtetit? 1 Shefi individual i shtetit 2 Shefi kolegjial ose kolektiv i shtetit 115.Cka pareqet Qeveria n RM? Qeveria e Republiks s Kosovs sht bartse e pushtetit ekzekutiv. T drejtat dhe detyrat e veta Qeveria i ushtron n baz dhe n kuadr t Kushtetuts dhe ligjeve. Qeverin e prbjn Kryetari dhe ministrat.Kryetari dhe ministrat nuk mund t jen deputet n Kryetari gzon imunitet. Pr imunitetin e tij vendos Kuvendi. Kryetari dhe ministrat nuk i nnshtrohen n forcat e armatosura. Funksioni Kryetar i Qeveris dhe ministr sht i papajtueshm me ushtrimin e t tjera funksioneve profesioneve publike. Organizimi dhe mnyra e puns s Qeveris rregullohet me ligj. 117.N sistemet politike demokratike bashkkohore si vlera juridike jan? Rendi, qetsia, liria, drejtsia, dinjiteti i njeriut, e vrteta, siguria etj. 118. Cilat Kushtetuta m t rndsishme ishin t periodes pas lufts s Dyt botrore? Kushtetutat m t rndsishme t ksaj periode jan : 1Kushtetuta e Italis e vitit 1948 2Kushtetutu e Itulis e vitit 1949 3Kushtetuta e Francs e vitit 1958 4Kushtetuta e Kins e vitit 1982 5Kushtetuta e Federats Ruse e vitit 1993 119. Cka nnkupton parimi i ligjshmris? Ligjshmria nnkupton qeverisjen e drejtsis, garantimin e lirive dhe t drejtave t shtetasit, akteve individuale, normave t ligjit, etj. Ligjslimria mbshtetet n nnshtrimin e t drcjts pozitive n fuqi, pra t ligjit. Instrumentet juridike pr sigurimin e ligjshmris jan : ekzistimi i pushtetit t institucionalizuar, ekzistimi i gjykatave t pavarura dhe autoritative, etj. 120.Cka paraqet Institucioni i lirive dhe t drejtave t njeriut dhe

shkndijat e para? Institucioni i lirive dhe t drejtave t njeriut paraqet institucionin m t rndsishm juridik, dhe paraqet bazn e s Drejts Kushtetuese. Nga ky institucion vrehet sa sa sht demokratike nj shtet dhe nj shoqri dhe sht institucion mjaft i ri n doktrinn e s drejts. Shkndijat e para t proklamimit dhe garantimit t disa t drejtave t shtetasve i hasim n Kartn e Madhe t Lirive t shpallur n vitin 1215 nga mbreti i Anglis John Lackland, dhe n disa ligje q nxirren n Norvegji, eki, Poloni,etj. 121. E drejta e zgjedhjeve nnkupton disa t drejta dhe ate : 0T drejtn e shtetasve t zgjedhin prfaqsuesit e vet q njihet si " e drejt aktive". 1T drejtn e shtetasit q t zgjedhen pr prfaqsues q njihet si e drejt pasive". 2T drejtn e shtetasit q t kandidohet pr prfaqsues. 3T drejtn e shtetasit q t vendosin prqshtje t rndsishme prmes referendumit. 122. Si bn ndarjen Filozofi freng Monteskie t sistemeve politike? 0republik, 1monarki 2despoti. 123. Cilat jan Atributet e pushtetit shtetror? 1pavarsia, 2kontinuiteti 3pandashmria. 124. Ekzistojn disa lloje t procedurs gjyqsore ? 1Penale 2Kontestimore 3Jashtkontestimore 4Prmbarimit 125. Kush e ushtrojn Pushtetin gjyqsor n RM?. Pushtetin gjyqsor n RM e ushtrojn gjykatat Gjykatat jan t mvetsishme dhe t pavarura. Gjykatat gjykojn n baz t Kushtetuts e t ligjeve dhe t marrveshjeve ndrkombtare t ratifikuara n pajtim me Kushtetutn. Jan t ndaluara gjykatat e jashtzakonshme. Llojet, kompetencat, themelimi, suprimimi, organizimi dhe prbrja e gjykatave, si dhe procedura para tyre, rregullohen me ligj, i cili nxirret me shumic prej dy t tretave t votave nga numri i prgjithshm i deputetve. 126. Gjyqtarit i ndrpritet funksioni i gjyqtarit: 0nse at e krkon vet; 1nse e humb prgjithmon aftsin pr ushtrimin e funksionit t gjyqtarit, t ciln e vrteton Kshilli Gjyqsor i Republiks s Kosovs; 2nse i plotson kushtet pr pension t pleqris; 3nse sht dnuar me vendim t plotfuqishm gjyqsor pr vepr penale me dnim t pakusht me burg prej s paku 6 muaj dhe 4nse sht zgjedhur ose emruar n funksion tjetr publik, prvese kur funksioni i gjyqtarit pushon nn kushtet e caktuara me ligj.

5Gjyqtari shkarkohet: 6pr shkak t shkeljes s rnd disiplinore q e bn t padenj pr ushtrimin e funksionit t gjyqtarit t parapar me ligj dhe 7pr shkak t ushtrimit jo profesional dhe jo t ndrgjegjshm t funksionit t gjyqtarit nn kushtet e caktuara me ligj. 127. ka nnkuptojm me burimet STANDARDE? Jan aktet e prgjithshme juridike me karakter t ndryshm t cilt I hasim n do vend si psh.aktet kushtetuese, aktet ligjore, rregulloret e pyuns t organeve prfaqsuese, dekretligjet etj. 128.Cka paraqesin Kushtetutat realo-programatike? Paraqesin realitetin egzistues dhe njkohsisht prcaktojn kahjen e zhvillimit t mtejm 129. Cilt jan t drejtat dhe lirit e njeriut dhe shtetasit dhe me cka mbrohen ato? 1Lirit dhe t drejtat personale 2Lirit dhe t drejtat politike 3T drejtat sociale dhe ekonomike Ato mbrohen me kushtetute s pari nga kushtetutat e brendshme pastaj Karta e OKB gjithashtu Komisioni Evropian pr t Drejtat e Njeriut, Gjykata Evropiane pr t drejtat e njeriut 130. N historikun e s drejts s zgjedhjeve jan paraqitur dy forma t votimit dhe ate? 1Votimi i hapt publik 2Votimi i fsheht 131. Numro teori t ndryshme mbi shtetin? 1Teorit biologjike organistike 2Teorit idealiste-objektive 3Teorit e dhuns 4Teorit funksionaliste 5Teorit Marksiste