xm;ygonf? rd&;kd zvm vufzufvyk if ef;jzifh qufvuf &yfwnf&ef rvHak vmufaoma=umifh yavmifvil ,frsm;rSm rdrw
d @kd .
arG;&yfajrudpk eG @f cmG +yD; tjcm;a'owGif tvky&f mS =u&ojzifh trsK;d om;rsm;/ trsK;d orD;rsm;/ uav;i,frsm;yg vluek u
f ;l olrsm;.
tEdkifusifhtjrwfxkwfr_ vufatmufodk@ usa&mufae=u&ygonf?
odrf;ydkufcH b0rsm;
yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;
a0g[m& zGifhqdk&Sif;vif;csuf
CBTIP*
CEDAW
COMMIT
GMS
KWAT
MoU
MP
MWAF*
NGO/INGO
PNF
PSLA
PSLF
PWO
TIP
TNP
TSYO
(formerly PYNG)
UNIAP
USD
USDP*
vlukeful;r_xdef;csKyfuGyfuJa&; A[dkXme
trsKd;orD;rsm;tay: enf;rsKd;pHkjzifh qef@usifcJGjcm;zdESdyfr_ wdkufzsufa&;qdkif&m
oabmwlnDcsufpmcsKyf
rJacgifa'oqdkif&m vlukeful;r_qef@usifwdkufzsufa&;vkyfief;
r[mrJacgifa'o
ucsiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;(xdkif;EdkifiH)
em;vnfr_oabmwlnDcsufpmc|efv$m
ygvDrefv$wfawmfudk,fpm;vS,f
jrefrmEdkifiH trsKd;orD;a&;&mtzJG@
tpdk;&r[kwfonfhtzJG@tpnf;tpdk;&r[kwfonfh EdkifiHwumtzJG@tpnf;
yavmiftrsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfOD;
yavmifjynfe,fvGwfajrmufa&;wyfrawmf
yavmifjynfe,fvGwfajrmufa&;wyfOD;
yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;
vlyk~dKvfrsm;udk a&mif;0,fjcif;
wtmif;(yavmif)trsKd;om;ygwD
wtmif;ausmif;om;ESifh vli,frsm; tpnf;t&Hk;
(,cif - yavmifvli,fvkyfief;uGef,uftzJG@ )
ukvor~qdkif&m vlukeful;r_yaysmufa&;at*sifpD pDrHcsuf
tar&duef-a':vm
jynfaxmifpk}uH@cdkifa&;ESifh zHG@+zdK;a&;ygwD
rmwdum
vlukeful;onfha'ojy ajryHk ..............................................................................................................
tpD&ifcHpmtESpfcsKyf .........................................................................................................................
tpD&ifcHpmtwGuf vkyfaqmifcJhonfhenf;em .....................................................................................
ed'gef; ...............................................................................................................................................
4
5
7
9
aemufcHordkif;..................................................................................................................................
10
&SmazGawG@&Sdcsufrsm;..........................................................................................................................
15
36
38
atmufajcrSwfpk ..............................................................................................................................
56
yavmifvlrsKd; ......................................................................................................................
yavmiftrsKd;om;vGwfajrmufa&;v_yf&Sm;r_ ..............................................................................
yavmifa'owGif; ppfwyf}uD;pdk;r_ESifh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_rsm; ...............................................
yavmifvufzufvkyfief;rsm; usqif;vmr_ ...............................................................................
bdef;pdkufysKd;r_ESifhrl;,pfaq;0g;oHk;pJGr_rsm; wdk;yGm;vmjcif; ...............................................................
rl;,pf&mZmESifh ppfwyfvufa0cHrsm; 2010 a&G;aumufyJGrS tm%m&&Sdvmjcif; ...............................
jynfwGif;ppf jyefvnfjzpfay:vmjcif;a=umifh &Srf;jynfajrmufydkif;wGif csKd;azmufr_rsm;jym;vmjcif; .........
jrefrmjynf&Sd vlukeful;r_rsm; ..................................................................................................
yHkpHcGuf-vdifcJGjcm;onfh"avhxHk;wrf;ESifh vlukeful;jcif; ................................................................
vlukeful;r_rsm; wdk;yGm;jzpfay:aejcif; .......................................................................................
b,folawG vlukeful;cHae&ovJ ...........................................................................................
trsKd;orD;ysKdrsm;t"duypfrSwf ..................................................................................
uav;i,frsm;tm; vlukeful;jcif; ............................................................................
vufzufawmifolrsm; vlukeful;cH&jcif;.....................................................................
erfhcrf;a'orS vlukeful;r_wdk;jrifhvmjcif; .....................................................................
w&kwfjynfodk@ OD;wnfa&mif;pm;jcif; ........................................................................................
b,folawGu vlukeful;ae=uovJ ........................................................................................
a&mif;pm;cH&olrsm;tajctae ...............................................................................................
vdifazsmfajza&;vkyfief;wGif twif;t"R vkyfudkifapjcif; ...............................................
w&kwftrsKd;om;rsm;ESifh twif;t"Rvufxyfxdrf;jrm;apjcif; .......................................
arsmhpmau|;jcif;.....................................................................................................
vlukeful;cH&jcif;rS vGwfajrmufvmonfhtajctaersm; .............................................................
ulnDaxmufyHhr_ESifhw&m;r#wr_ &&SdEdkifrnfhvrf;a=umif;rsm; uef@owfcH&jcif; ...................................
vGwfajrmufvmolrsm;ae&yfXmeodk@jyefa&mufvmpOf &ifqdkif&onfhtcuftcJrsm; ..........................
yavmifa'orS a&$@ajymif;tvkyform;rsm; }uD;rm;pGmwdk;yGm;vmjcif;.............................................
vufzufvkyfief;tay: tm&Hkpl;pdkufr_}uD;rm;pGmavsmhenf;vmjcif;...................................
rD;aoG;vkyfief;jzifh a&&Snf&yfwnf&efrjzpfEdkifawmhjcif; ..................................................
ynma&;ESifhusef;rma&;p&dwf jrifhrm;jcif; ....................................................................
vlukeful;r_jzpfay:aponfh vlr_a&;qdkif&mtcsuftvufrsm; .......................................................
ynma&;csKd@wJhjcif; ..................................................................................................
usef;rma&;0efaqmifr_ csKd@wJhjcif; ...............................................................................
rl;,pfaq;0g; xkwfvkyfr_ESifh oHk;pJGr_ wdk;jrifhvmjcif; .......................................................
10
10
10
11
12
12
12
13
14
15
15
15
15
17
17
19
19
20
20
21
23
24
25
27
28
30
32
32
34
34
34
35
38
42
52
vlukeful;onfha'ojy ajryHk
tpD&ifcHpmtESpfcsKyf
w&kwf-jrefrme,fpyfwGif vGefcJhonfhajcmufESpfwmumvtwGif;jzpfyGm;cJhaom vlukeful;jcif;udPESifhtrSef
wu,f ywfoufoEl iS hf ywfoufonf[,
k q
l &ol 110 OD;yg0ifonfh jzpfpOf 72 ckukd yavmiftrsK;d orD;tpnf;t&H;k
rS aumufcHpkaqmif;cJhygonf? xdkvlukeful;r_jzpfpOftrsm;pkrSm erfhcrf;/ erfhqefESifh refwkef +rdK@e,f&Sd vufzuf
awmifol rdom;pktodkif;t0dkif;wdk@rS yavmiftrsKd;orD;ysKdrsm; jzpf=uygonf?
okawoejyKcJhonfh tcsuftvufrsm;t& vlukeful;jcif;cHcJh&aomtrsKd;orD;rsm;. ae&yfaus;&Gmrsm;&Sd
vlOD;a& 41 &mcdkifE_ef;txufrSm tjcm;ae&ma'orsm;odk@ xGufcGmtvkyfvkyf=uonfudk awG@&Sd&onf? typf
tcwf&yfpJa&;jyKvkyfcJhonfh 1991 ckESpfrSpwifI yavmifa'oudk tkyfcsKyfcJhonfh yavmifjynfe,fvGwfajrmuf
a&;wyfrawmf taejzifh 2005 ckESpfwGif vufeuftyfcJhonfhaemufydkif;wGif yavmifa'o&Sd jynfolrsm;
tjcm;a'ood k @ a&$ @ ajymif ; tvk y f & S m onf h y rm%pwif } uD ; rm;vmcJ h o nf ? vuf e uf t yf + yD ; onf h a emuf
yavmifa'oudk xdef;csKyfxm;onfh jrefrmppfwyfzJG@rsm;ESifh vufatmufcHjynfol@ppfrsm;u pdkufysKd;a&;ESifh
uloef;a&mif;0,fa&;wdk@tay: tcGefE_ef;xm;rsm; ydkrdkwdk;jrifhaumufcHvm=uonf? xdk@twl jrefrmjynfrS
wifydk@&onfh pm;eyf&dQmukefaps;E_ef;jrifhrm;vmjcif;/ usef;rma&;/ ynma&;p&dwfrsm;wdk;jrifhvmjcif; wdk@
onf vufzufawmifolrsm; pm;0wfaea&;twGuf a&&Snf&SmazGvkyfudkif&ef rjzpfEdkifawmhojzifh qufvuf
&Sifoef&yfwnfEdkif&eftwGuf a'ocH vli,frsm; we,fwaus;odk@ xGufcGmtvkyf&Sm=u&ygonf? xdkuJhodk@ a&$@
ajymif;tvkyf&Smjcif;onf trsKd;orD;/ trsKd;om;ESifh uav;i,frsm;tm; w&kwfEdkifiHodk@ t"du wifydk@=uaom
vlukeful;r_rsm; ydkrdkjzpfay:ap&ef OD;wnf tcsufjyaeygonf?
PWO
tpD&ifcHpm jyKpkvkyfaqmifcJhonfhenf;em
,ck tpD&ifcHpmtwGuf oufaotcsuftvufrsm;udk yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;. owif;jyef=um;a&;
ESifh okawoeXme&Sd uGif;qif;owif;aumuf,lolvkyfom;rsm; aumuf,lpkaqmif;cJhonfh vlukeful;jcif;
jzpfpOf tcsuftvufrsm;rS &,lonf? 2007 ckESpfrSpwifI &Srf;jynfajrmufydkif;&Sd yavmifa'ow0dkufwGif
aumuf,l pkaqmif;cJhonf? tcsKd@jzpfpOfrsm;rSm PWO . trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_yaysmufa&;
pDrHcsufrS azmfaqmifaeonfh trsKd;orD;rsm;em;cdk&ma*[mrS rSwfwrf;jyKxm;ygonf? xkd@twl w&kwfjynf&Sd
yavmifa&$@ajymif;tvkyform;rsm;tm; awG@qHkar;jref;jcif;/ erfhcrf;a'oY&Sdaom a&$@ajymif;tvkyform;
qifhuJjzpfpOfrsm;udk 2011 tapmydkif;umvwGif okawoejyKjcif;ESifh a'ocHaus;&Gmolom;rsm;tm;
awG@qHkar;jref;jcif; ponfwdk@rS&&Sdvmaomtcsuftvufrsm;udkvnf; tpD&ifcHpmwGif azmfnGef;
oufaojyKxm;ygonf? wtmif; ausmif;om;ESifh vli,frsm;tpnf;t&Hk; TSYO ESifh PWO wdk@xkwfjyefcJhonfh
tpD&ifcHpmrsm;/ qufpyfonfhokawoetcsuftvufrsm;rSmvnf; ,ck tpD&ifcHpmudk a&;om;jyKpk&mwGif
rsm;pGm taxmuftuljyKtoHk;0ifapygonf?
vlukeful;jcif;qdkif&m wduscdkifvHkonfhtcsuftvufpm&if;Z,m;rsm;udk aumuf,lodrf;qnf;&efrSmvGefpGm
cufcJvSygonf? rdrdtdrfaxmifbufr[kwfolrsm;ESifh vdifqufqHjcif;rSm &SufzG,fjzpfonf[k yavmifvlr_
todkif;t0dkif;u rSwf,lxm;=u+yD;/ vlukeful;cH&jcif;onfvnf; jynfhwefqmvkyfief;uJhodk@yif jzpfonf[k
,Hk=unfvufcH=uonf? xdktusKd;&vm'ftjzpf vlukeful;cH&jcif;rS vGwfajrmufvmolrsm;rSm ,if;wdk@
a&mif;pm;cHcJh&a=umif;udk zGifh[ajymjy&ef t+rJ0efav;wwf=uonf? vGwfajrmufvmoltrsKd;orD;trsm;pk
rSm ywf0ef;usifa'ocHtodkif;t0dkif;rsm;t=um; t&SufuJG&rnfhtjzpfudk a&Smif&Sm;Edkif&eftwGuf,if;
wdk@.&yf&Gmrsm;odk@ jyefvnfaexdkifavhr&Sdacs? vGwfajrmufvmoltcsKd@rSm,if;wdk@}uHKawG@cJh&onfhjzpfpOf
rsm;udkajymjycsifaomfvnf; a&mif;pm;cH&pOfwGif vSnfhjzm;r_rsm;yd&daoma=umifh ,if;wdk@ rnfodk@rnfyHk
vufvJ$a&mif;pm;cHcJh&onfudk tao;pdyfajymjyjcif; rjyKEdkif=uyg? vlyk~dKvfrsm;udk ul;oef;a&mif;
0,fjcif;onf &mZ0wfr_usL;vGefonfhvkyf&yfwckjzpfaoma=umifh vlukeful;olrsm;rSm ,if;wdk@. udk,fa&;
tcsuftvufrsm;ESifh vkyfief;aqmif&GufyHkenf;vrf;rsm;udk taumif;qHk;v#Kd@0Suf v_yf&Sm;avh &Sd=uojzifh
vlukeful;olrsm;ta=umif;udk vdkufvHpHkprf;&SmazGaumuf,l&mwGif }uD;rm;onfh pdefac:r_w&yfjzpfonf?
,cktpD&ifcHpmonf &Srf;jynfe,fajrmufydkif;wGif&Sdaom vlukef;ul;cH&onfhyavmiftrsKd;orD;rsm;udk
om t"du&nfnGef;+yD; vlukeful;jcif;jzpfpOfrsm;udk &SmazGpkaqmif;&mrS &&Sdvmaomtcsuftvufrsm;udk
udk,fpm;jyKwifjy xm;jcif;jzpfonf?
jrefrmjynf&Sd yavmifaus;&Gm
8
ed'gef;
PWO rS trsKd;orD;rsm;,m,Dckdv_H&ma*[mwckudk vGefcJhonfhav;ESpfwGif pwifzGifhvSpfcJhygonf? jrefrmjynfwGif;
aemufcHordkif;
yavmifvlrsKd;
yavmiftrsKd;om;vGwfajrmufa&;v_yf&Sm;r_
yavmifvufzufvkyfief;rsm; usqif;vmr_
aps;uGufodk@ wifydk@rnfhvufzufrsm;jyifaeyHk
11
bdef;pdkufysKd;r_ESifhrl;,pfaq;0g;oHk;pJGr_rsm; wdk;yGm;vmjcif;
jrefrmjynf&Sd vlukeful;r_rsm;
jrefrmjynf&Sd vlukeful;r_jyemonf qufwdkuf}uD;xGm;v#uf&Sdonfudk ucsiftrsKd;orDtpnf;t&Hk; (xdkif;EdkifiH)
wdk@ xkwfa0cJhaomtpD&ifcHpmrsm;u oufaoxlaeygonf?3 }uD;rm;onfha&$@ajymif;tvkyform;rsm;ESifh tum
tuG,frJhvlukeful;cH&jcif;rsm; wdk;wufrsm;jym;vmjcif;onf us&SLH;rnfhEdkifiHay:vpDrsm; wdkuf&dkufjyem
&Sdonfudk azmfnGef;vdkufjcif;yifjzpfonf? xdkjyemudk txl;udkifwG,fajz&Sif;&eftwGufwckwnf;aomenf;
vrf;rSm EdkifiHa&; jyKjyifajymif;vJ&efvdktyfonf[k axmufjyxm;ygonf?
jrefrmEdkifiHonf vlom;rsm;a&mif;0,fjcif;udk [ef@wm;uef@owfonfh EdkifiHwumoabmwlnDcsufrsm;. tzJG@0if
EdkifiHjzpf+yD;/ vlukeful;r_wdkufzsufa&; Oya'udk 2005 wGifjyXmef;cJhonf? vlukeful;r_xdef;csKyfuGyfuJa&;A[dkXme
(CBTIP) udk 2006 ckESpfwGif zJG@pnf;cJh+yD;/ jynfe,f/ wdkif;/ c&dkif/ +rdK@e,ftqifh vlukeful;r_xdef;csKyfuGyfuJa&;
tvkyftzJG@rsm;udkyg zJG@pnf;xm;&SdcJhonf? vlukeful;r_tjzpfrsm;&ma'o 12 ckwGif vlukeful;r_wdkufzsufa&;,lepf
rsm;udk 2007 ckESpfuwnf;u xlaxmifxm;&SdcJhonf? w&kwf-jrefrme,fpyfwGif e,fjcm;ausmfjzwfvmonfh
vlukeful;r_wdkufzsufa&;pDrHcsufrsm; yl;aygif;aqmif&GufEdkif&ef rlq,f+rdK@wGif e,fjcm;qufoG,fa&;&Hk;udk
2009 ckESpfY zGifhvSpfcJhonf? vlukeful;olrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;/ vlukeful;jcif;cH&olrsm;udk ulnD
apmifha&Smufjcif;rsm; jyKvkyfaea=umif;udk EdkifiHydkifrD'D,mrsm;u yHkrSefa=unmxkwfv$ifhv#uf&Sdygonf?
13
trsKd;orD;i,frsm; vlukeful;cH&Edkifonf[laom
eH&Huyfa=umfnm
14
&SmazGawG@&Sdcsufrsm;
vlukeful;r_rsm; wdk;yGm;jzpfay:aejcif;
&Srf;jynfe,fajrmufydkif;&Sd yavmifa'owGif 1999 ckESpf rwfvrS 2011 ckESpf azazmf0g&Dvxd t"du jzpfay:
aeaom vlukeful;jcif;udPESifhtrSefwu,f ywfoufolESifh ywfoufonf[k ,lq&ol 110 OD;yg0ifonfh
jzpfpOf 72 ckudk yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk; rS aumufcHpkaqmif;cJhygonf? yavmifa'otwGif;rS a&$@ajymif;
tvkyform;wdk;yGm;vmonfh aemufqufwJGtusKd;quftjzpf ,ckESpfydkif;rsm;twGif;wGif vlukeful;r_jzpfpOf
wdk;wufrsm;jym;vmonfudk xdktcsuftvufrsm;u azmfnGef;aeayonf?
PWO
uG i f;qif;avhvmolrsm; aumufcH&&Sdonfh
vl ukeful;r_ jzpfpOfta&twGuf
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
b,folawG vlukeful;cHae&ygovJ
trsKd;orD;ysKdrsm;t"duypfrSwf
vlukeful;jcif;cH&ol 110 OD;wGif trsKd;orD; 95 OD;ESifh trsKd;om; 15 OD; yg0ifonf? vlukeful;cH&jcif;rS vGwfajrmuf
vmolrsm;rSm touf 3 vrS 33 ESpft=um;&Sdaomolrsm;jzpfonf? yavmifa'o&Sd EkysKdaomtrsKd;orD;rsm;rSm
vlukeful;r_. tajccHypfrSwfrsm;jzpfaeonf? vGwfajrmufvmolrsm;rSm touf 10 ESpfrS 25 ESpft=um;&Sd
trsKd;orD;trsm;pk jzpfonf?
a&mif;pm;cH&aom trsKd;om;trsm;pkrSm vli,frsm;jzpf+yD; w&kwfjynfwGif tvkyfaumif;rsm;&&Sdrnf[laom
uwdu0wfjzifh yJGpm;rsm;ESifhvdkufcJh=ujcif;jzpfonf? odk@aomfvnf; ta=uG;rsm;jzifhepfrGef;jcif; (odk@ ) zrf;qD;
tusOf;cscH& jcif;wdk@jzpfom tqHk;owfcJh=u&onf?
uav;ukeful;jcif;
vdifrod
40
vGwfvmol-usm;
30
20
vGwfvmol-r
10
0
0.9%
jrefrm
jrefrm-w&kw f
yavmif
&Srf;
87.3%
&Srf;-&cdkif
trsKd;orD;
trsKd;om;
95
16
vufzufawmifolrsm; vlukeful;cH&jcif;
erfhcrf;a'orS vlukeful;r_wdk;jrifhvmjcif;
62
60
50
40
30
20
10
13
2
12
4
11
2
8 - rod
99 - w&kwf
w&kwfjynfodk@ c&D;yef;wdkif
b,folawGu vlukeful;ae=uygovJ
e,fpyfjzwfausmf&onfh vlukeful;r_rsm;wGif vltrsm;tjym;jzifhzJG@pnf;xm;onfh us,fjyef@aomuGef,uf yg0if
onfudkawG@&Sd&ygonf? PWO aumufcH&&Sdonfh vlukeful;oltcsuftvufrsm;rSm vlpwifpkaqmif;ol(odk@ )
yJGpm;rsm;om trsm;pkjzpfonf? vlukeful;cH&olrsm;udk e,fpyfjzwfausmfac:aqmif+yD; tjcm;tqufoG,frsm;
vufxJodk@ ay;ydk@cJh=uolrsm;jzpfonf? PWO .uGif;qifowif;aumufolrsm;aumuf,lcJhonfh jzpfpOf 72 ckwGif
vlpwifpkaqmif;ol(odk@ ) yJGpm; 100 cef@.owif;tcsuftvufrsm;udk rSwfwrf;jyKEdkifcJhygonf?
vlukeful;ol 100 wGif trsKd;orD; 65 OD;ESifh trsKd;om; 27 OD;yg0ifonf? usef vlukeful;ol 8 OD;rSm usm;r
rod&SdEdkifao;ay? vlukeful;olrsm;rSm touf 19 ESpfrS 54 ESpft&G,f&Sd yk~dKvfrsm;jzpfonf? vlukeful;ol
trsKd;orD;rsm;rSm touf t&G,ftm;jzifh 22 rS 50 ESpfcef@jzpfonf? vlukeful;olrsm;rSm vlrsKd;pHkjzpf+yD; yavmif/
&Srf;/ w&kwf/ ArmESifh ucsif wdk@yg0ifonf?
vlukeful;ol 10ausmfrSm +cHvkyfief;vkyfudkif=u+yD;/ 10 atmufrSm ukefonfvkyfief;/ 4rSm tpdk;&0efxrf;
(odk@ ) &Jwyfom;tzJG@0ifESifh 3 rSm vkyfief;&Sif}uD;rsm;jzpf=uonf? wOD;rSm r,foDv&Sifjzpfonf? vlukeful;
oltrsm;pkrSm &Srf;jynfajrmufydkif; erfhcrf;+rdK@e,fwGif tajccsaexdkifolrsm;jzpfonf? tcsKd@rSm w&kwfjynfESifh
jrefrmjynftv,fydkif;wGif aexdkif=uonf?
19
a&mif;pm;cH&olrsm;tajctae
a&mif;pm;cH&olrsm; tajctae
10
4
10
vGw fajrmuf
arsmpm au|; cH&
vdifazsmfajza&;
tdrfazmf
60
w&kw fr,m;
rod
25
*
w&kwftrsKd;om;rsm;ESifh twif;t"Rvufxyfxdrf;jrm;apjcif;
w&kwfEdkifiH a&$vD&Sdum;*dwf
22
arsmhpmau|;jcif;
2004 ckESpf ESifh 2006 ckESpfwdk@wGif jzpfyGm;cJhaom pdk;&drf;zG,fjzpfpOfESpfckrSm arsmhpmau|;&eftwGuf vludk csKyfaESmif
xm;cJhonf? &Sm;yg;vSonfh w&kwf&dk;&maq;0g;&&Sd&eftwGuf vl.aoG;jzifh arsmhpmau|;jcif;jzpfonf?
2004 ckESpfjzpfpOfrSm erfhcrf;+rdK@e,frS yavmiftrsKd;om;(vli,f) oHk;OD;onf vdaRmf+cHYtvkyfvkyf&rnf[k
vSnfhjzm;ac:,ljcif;cH&+yD; w&kwfjynfodk@c&D;xGufcJhonf? xdkolwdk@onf ,if;wdk@.&yf&Gmodk@ rnfonfhtcgrS jyef
ra&mufEdkifawmhyJ w&kwfjynfwGif arsmhpmau|;cH&+yD; b0tqHk;owfcJh&onf?
2006 ckESpfjzpfpOfrSm erfhcrf;+rdK@teD;&Sd &Gmw&GmrS 21 ESpft&G,ftrsKd;orD;wOD;onf w&kwftrsKd;orD;wOD;.
zdwfac:csuft& a&$vDodk@tvnfoGm;cJhonf? tjcm;trsKd;orD;wOD;u w&kwfEdkifiHta&S@ydkif; &Sefa'gifjynfe,f
vif*k+rdK@odk@ ac:aqmifcJh+yD; b0tqHk;owfcJh&onf? olr. tawG@t}uHKudk atmufygtwdkif; ajymjycJhygonf?
usr tJ'Dae&mudka&mufawmh awmfawmfav;udkjrifhwJhtaqmufttHkrSmay;aew,f? 17 xyfajrmuf
rSmyg? tJ'DtxyfrSm tcef;awGtrsm;}uD;yJ? tjcm;tcef;wHcg;awG rzGifhzdk@usrudk olwdk@ajymw,f? usr
wa,mufwnf; tcef;xJrSmae&w,f? olwdk@usrudk aq;ykvif;}uD;awGcsdwfay;w,f/ tpm;taomuf
aumif;awG ae@wdkif;au|;w,f? usr tjyifawmhrxGuf&bl;? olwdk@ usrudkbmrSrvkyfbl;/ tcef;xJrSmyJ
aezdk@ajymygw,f? wae@rSm usr tcef;uaewdwfwdwfuav;xGuf+yD; tjcm;tcef; wcef;xJudk=unfh
vdkufw,f? tJ'Dtcef;rSm&SdwJh a&ZvHk}uD;awGrSm vltcsKd@&Sdaewm usrawG@cJh&w,f? olwdk@tm;vHk;u
0+zdK;ae+yD; bmv_yf&Sm;r_rSr&Sdbl;/ toufrJhovdkjzpfaew,f? tJ'Daemuf olwdk@wawG&J@aoG;udk arsm@awG
pkyf,lpm;aomufaewm usrawG@vdkuf&w,f? usrt&rf;udkxdwfvef@oGm;w,f? usrvnf; arsm@pm
tau|;cH&rSmyJvdk@ owdjyKrdvdkufw,f?
usr t&rf;udkuHaumif;w,fvdk@ ajymEdkifygw,f? bmjzpfvJqdkawmh usr tJ'Da&ZvHkxJxnfh+yD; arsm@awG
&J@ tpmtjzpf rau|;cH&cifrSmyJ w&kwfykvdyfu usrudk usraewJhtcef;rSmvmawG@cJhygw,f? ykvdyfawG
u usrudk w&kwf-jrefrme,fpyf a&$vDudkjyefydk@ay;cJhw,f? usrrdbawGa&mufvm+yD; a&$vD &Jpcef;rSm
usrudkjyefac:w,f? usrvnf; &GmudkjyefvdkufoGm;cJhw,f? usr&J@tawG@t}uHKawGudk jyefpOf;pm;wdkif;
t&rf;udka=umuf&$H@wkefv_yf aeqJygyJ?
23
vlukeful;cH&jcif;rS vGwfajrmufvmonfhtajctaersm;
jzpfpOfyrm%trsm;pk&Sd vlukeful;cH&olrsm;onf vGwfajrmuf&efrpGrf;Edkifjcif; (odk@ ) vG,fulpGmaysmufqHk;aejcif;
wdk@jzifh 0rf;enf;zG,f&mawG@&ygonf? jzpfpOf 11 ckrS trsKd;orD;rsm;om w&kwf-jrefrme,fpyfY vlukeful;cH&pOf
xGufajy;vGwfajrmufcJhonf? tcsKd@rSm rdom;pk (odk@ ) oli,fcsif;rsm;xHzkef;quf+yD; vma&mufulnD&ef
tultnD awmif;cHEdkifcJhonf? jrefrmEdkifiH&Jwyfom;rsm;. ulnDr_jzifhvGwfvmol jzpfpOfwckwnf;om&Sdygonf?
xdkjzpfpOfrSmvnf; PSLA yavmifwyfzJG@0ifrsm;. owday;r_a=umifh ulnD=ujcif;jzpfonf?
trsKd;orD;trsm;tjym;rSm ,if;wdk@udkxdef;odrf;xm;onfh taqmufttHkwGif;rS &dk;&Sif;pGm xGufajy;vGwfajrmuf
vmcJh=uonf? atmufazmfjyyg jzpfpOfwGif rl;,pfaq;xdk;xm;cH&onfh trsKd;orD;rSm tdrfomwuf&ef [efjy+yD;
xGufajy;vGwfajrmufvmonfudk awG@&onf?
usr ---pwdk;qdkifrSm vpm wvusyfESpfaomif;cJG&r,fqdkvdk@ ta':eJ@twl rlq,fudkvmcJhygw,f?tJ'DrSm
15 &ufavmuftvkyfvkyf+yD;wJhaemuf w&kwf-Arm ujym;trsKd;orD; r-- eJ@awG@cJhygw,f?olutck
tvkyfuaexGuf+yD; wvw&kwf,GrfaiG 400 &wJh w&kwfpm;aomufqdkifrSmvkyfzdk@ wdkufwGef;cJhw,f?ol
ajymwmuawmh tckusraewJhae&muae tJ'Dpm;aomufqdkifudkta&mufoGm;zdk@ rdepf 20 avmufyJ=um
r,fwJh? tJ'DaemufrSmawmh ol usrudk w&kwfjynf/ usif;[kef --&GmrSm&SdwJh ucsif udk,fpm;vS,fqD udk
rlq,fuaeac:vmcJhygw,f? olwdk@ usrudk vlukeful;vdrfhr,fvdk@ usr vHk;0rawG;rdbl;? usr tJ'DrSm ESpf&uf
avmufae&ayrJh bmtvkyfrSay;rvkyfbl;? oleJ@ucsiftrsKd;orD;udk ajymxm;wJhuwdtwdkif; tvkyfay;zdk@
usr ajymawmh olwdk@usrtwGuf t&ifqHk;tvkyf&Smaew,fvdk@ ajymw,f? w&kwftrsKd;om;awG
wa,muf+yD; wa,muf usrudkvm=unfh=uw,f? aemufawmh r--eJ@ ucsiftrsKd;orD;u ulrif;u
w&kwftrsKd;om;udk ,lzdk@ajymvmygw,f? wu,fvdk@vufxyfr,fqdk&if ,GrfaiG ig;axmifeJ@ a&$awG
&r,f vdk@vnf; ajymw,f? usr w&kwfudkvmwm tvkyfvkyfzdk@yJ/ a,musfm;,lzdk@r[kwfbl;vdk@ olwdk@udk
jiif;cJhygw,f? tJ'Daemuf r--eJ@ ucsiftrsKd;orD;u usrudktcef;xJac:oGm;+yD; aq;oHk;vHk; xdk;ay;w,f?
wvHk;u usrvufarmif;eJ@ ESpfvHk;u usrwifyg;rSmxdk;ygw,f? olwdk@ajymwmuawmh tm;aq;xdk;
ay;w,fwJh/ 'gayrJh aq;xdk;+yD;wJhaemufydkif; usr t&rf;E_H;acGwmcHpm;&+yD; t+rJwrf;tdyfcsifaew,f?
bmtvkyfrSvnf; usr rvkyfcsifbl;? ulrif;u a,musfm;wa,muf usrudkvm=unfh+yD; usrudk
,Grf 5000 pay:aiGtjzpfay;cJhw,f? r--eJ@ ucsiftrsKd;orD;u usrudk ,GrfaiG waomif;avmufeJ@
a&mif;vdkuf+yD? 2009 ckESpf rwfv 17 &ufae@rSm usrudkydk@zdk@ olwdk@jyifqif=uw,f/ 'ga=umihf rwfv 16
&ufae@rSm usr tdrfomwufcsif[efaqmif+yD; xGufajy;vmcJhw,f? tJ'DteD;tem;rSm&SdwJh jrefrmvlrsKd;
awGaewJhtdrfrSm usrykef;aecJhw,f? r--eJ@ ucsiftrsKd;orD;wdk@ tkyfpkawGu armfawmfqdkifu,fpD;+yD;
usrudk +rdK@tESH@vdkuf&Smw,f? (xdkjrefrmjynfom;rsm;u yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;udk qufoG,f
ay;cJh+yD;/ trsKd;orD;i,fudk tdrfwdkif ,ma&mufydk@aqmifay;EdkifcJhonf?)
jzpfpOfav;ckwGifrl trsKd;orD;ESifhrdef;uav;i,frsm;rSm ESpfaygif;rsm;pGm=umatmif ukeful;a&mif;pm;cH&+yD;rS
jyefvnfvGwfajrmuf (odk@ ) tdrfjyefcGifhay;cJhonf? w&kwfEdkifiH. tvGefa0;vHacgifyg;aomae&modk@ a&mif;pm;cH&
aomolrsm;rSm jrefrmjynfjyef&ef tvGefcufcJvSygonf?
touf 33 ESpf&Sd trsKd;orD;wOD;rSm oHk;ESpf=umrS ol.w&kwftrsKd;om;u ay;jyefcJhaomfvnf; um;rSm;pD;+yD;
w&kwfEdkifiH ta&S@ajrmufydkif;wGif vrf;aysmufcJh&onf? xdkaemuf w&kwf&Jrsm;. zrf;qD;jcif;udk cH&+yD; wvausmf
csKyfaESmifcHcJh&onf? w&kwf&Jrsm;u olrudk jrefrme,fpyfodk@jyefydk@ay;cJhonf? olr. jzpfpOfrSm r-w udk armfv+rdKifwGifarG;zGm;cJhonf? tdrfaxmifus+yD;aemuf olr.vifa,musfm;ESifhtwl &efukefodk@
ajymif;a&$@cJhonf? olr.a,musfm;rSm uHqdk;pGm aoqHk;cJh+yD; olrwGif om;wa,mufusefcJhonf?
olrwGif tvkyftudkifr&Sdojzifh uav;udkau|;arG;&ef rpGrf;Edkifaoma=umifh tjcm;oludk arG;pm;&efay;cJh
24
jrefrmEdkifiHtrsKd;orD;a&;&mtzJG@
vGwfajrmufvmolrsm;ae&yfXmeodk@jyefa&mufvmpOf &ifqdkif&onfhtcuftcJrsm;
vlukeful;cH&onfhtajctaerS jyefvnfvGwfajrmufvmaom trsKd;orD;rsm;rSm ,if;wdk@. rlvtodkif;t0dkif;
=um;wGif yHkrSefb0jzifh jyefvnf&yfwnf&ef }uD;rm;onfhtcuftcJrsm;ESifh &ifqdkif=u&onf? ,if;wdk@onf pdwf
'g%f&m&&Sd+yD; t+rJwapxdwfvef@um ,if;wdk@.aqGrsKd;tygt0iftjcm;olrsm;udk ,Hk=unfr_ay;&ef tvGefcufcJ
v#uf&Sdygonf? ,if;wdk@rSm vlukeful;jcif;cHcJh&onf[k od&Sdxm;aomfvnf;/ jynfhwefqmvkyfief;wGif
tvkyfvkyfcJhonf[k,lqwwf=uonfh ywf0ef;usiftodkif;t0dkif;wdk@.cJGjcm;qufqHr_udkvnf; w+ydKifwnf;
&ifqdkif=u&onf?
trsKd;orD;rsm;rSm rdom;pk. jypfwifa0zefjcif;udkvnf; &ifqdkif=u&+yD; ,if;wdk@.rdom;pkrSm tdrfeD;csif;rsm; ESifh
tjcm; ywf0ef;usiftodkif;t0dkif;rsm;yg ,if;wdk@.orD; jzpfysufcJhonfrsm;udk rod&Sdap&ef }udK;pm;zHk;uG,f=uonf?
tcsKd@trsKd;orD;rsm;rSm tdrfwGif;wGifomaexdkif&ef uef@owfcH=u&+yD;/ rdom;pkcGifhjyKcsufr&yJ tjyifxGufcGifh
r&acs? tcsKd@rdom;pkrSm tdrfwGif;&Sd tjcm;orD;ysKdrsm;udkyg t&Suf&apEdkifonfh ta=umif;jycsufjzifh xdkvlukeful;
cH&onfh orD;udk rdom;pkwGif;odk@ jyefvufrcHcsifawmhay?
xdu
k o
hJ @kd jzpfjcif;onf usL;vGeo
f u
l kd ta&;,l&ef}udK;yrf;&eftwGuf trsK;d orD;tm; tiftm;,kwaf vsmah pygonf?
w&kwftzdk;tdk. ZeD;r,m;tjzpfa&mif;pm;cH&jcif;rS jyefvnfvGwfajrmufvmcJhaom 19 ESpft&G,f erfhcrf;
trsKd;orD;i,fwOD;rSm olrudk vlukeful;cJholtm; tjypfay; ta&;,lEdkif&eftwGuf tr_jyefvnf&ifqdkif&ef
tvGef&Suf&GH@aecJhonf?
xdktrnf;pufwdk@a=umifh vlukeful;jcif;cH&pOf &&SdvmEdkifonfh vdifydydkif; qdkif&mul;pufr_twGuf
aq;0g;ukor_cH,l&efqvnf; r&Sd=uawmhacs? t&Sufw&m;udkausmfmfv$m;+yD; aq;cef;odk@
oGm;0Hah omfvnf; aq;uko&eftwGuf aq;0g;c&&S&d efyif tvGecf ufcv
J yS gonf? HIV
ul;puf olrsm;tzd@k trnf;pufrmS ydrk q
kd ;kd &Gm;+yD; tcsK@d vlrt
_ odik ;f t0diifk ;f rsm;rSm ,if;wd@k
udk &yf&Gmrsm;wGif jyefvnf aexdkif&ef rvufcHcsifawmhacs?
vlukeful;cH&jcif;rSvGwfajrmufvmol. tcsKd@rdom;pkrsm;rSm w&k&wftrsKd;om; ESifh
twif;t"RvufxyfI arG;vmaom uav;rsm;udk rdom;pk0iftjzpf
t vG,fvG,fulul
vufc&H ef cufcaJ vh&ydS gonf? w&kwf trsK;d om;ESiq
hf ufpyf+yD; uav;aarG;zGm;ay;cJo
h nfukd
ywf0ef;usifrS txifjrifao;r_rsm;&Sd aeaoma=umifh xdkuav;i,frsm;rSm
t+rJwapcJGjcm;zdESdyfcH&ygonf?
vlukeful;cH&jcif;rS vGwfajrmufvmaomoltrsm;tjym;rSm trsmm;jynfol
oGm;vmonfhae&mrsm;odk@ tvnfoGm;&ef (odk@ ) &yf&myJGvrf;obififrsm;wGif
yg0if&eftwGuf pdwfrouf rom cHpm;=u&+yD;/ pdwf"gwfusjcif;/ w
wOD;wnf;
aevdkjcif;rsm;jzpfvmonf? xdkzdtm;rsm;tay: jyefvnfwkef@jyefr_tcsc Kd@rSm ,if;wdk@
udrk sm;pGmxdcu
kd ef pfemapygonf? Oyrm tcsK@d orl sm;rSm ywf0ef;usit
f od
oik ;f t0dik ;f ESihf
ydyQxyfrH jzpfyGm;&ef zefwD;apEdkifonfh t&ufaopmrsm;ao
omufpm;I
jyem&Smjcif;/ &mbaq;ESifh bdef;jzLrsm; oHk;pJGjcif;wdk@jyKvm=uon
nf?
w&kwjf ynfo@kd vdiv
f yk o
f m;tjzpf vluek u
f ;l cHc&hJ +yD; &Gmod@k jyefa&mufvmaom
v
19 ESpft&G,f yavmif trsKd;orD;i,fonf ywf0ef;usif. a0zefjypf
jy wifr_
rsm;udk rsm;pGm&ifqdkifcJh&+yD; olrudk,fwdkif vrf;qHk;aeaom olr.b
b0udk
jyefvnfwnfhrwf&ef rpGrf;Edkifawmhonfudk jzpfpOfwckwGifawG@&ygo
onf?
xdkuJhodk@aom jyemrsm;a=umifh vlukeful;cH&aom tcsKd@trsKd;o
orD;
rsm;rS m ,if ; wd k @ . rl v &yf & G m od k @ jyef r vm0H h a wmh y J tjcmm;
ae&ma'orsm;wGifom aexdkif+yD; b0opfxlaxmif=uygonf?
27
55%
8%
18%
w&kwf
ucsifjynfe,f
&Srf;jynfe,f
tjcm;a'orsm;
xdkif;
48%
28
24%
rod
c-&GmwGif tdrfaxmifpkaygif; 37 pk&Sd+yD; rlvvlOD;a&rSm 209 OD; &Sdonf? xdktxJrS vlOD;a& 31 &mcdkifE_ef;(odk@ ) 64
OD; (usm; 31/ r 33 OD;) rSm vGefcJhonfh ig;ESpfcef@uwnf;u tjcm;ae&ma'otoD;oD;odk@ a&$@ajymif;tvkyform;
tjzpf tvkyfvkyfae=uonf?
c-&GmwGif&Sd tdrfwdkif;wGif tenf;qHk; rdom;pk0if ESpfOD;rSm tjcm;ae&ma'owGif tvkyfvkyfcJhzl;onf? u-&GmwGif&Sd
tdrfaxmifpk ESpfpkrSv$JI usefonfhtdrfrsm;tm;vHk; tjcm;ae&mwGif tvkyfvkyfonfh rdom;pk0ifrsm;&Sdonf?
a&$@ajymif;tvkyfvkyfonfholrsm;rSm trsm;tm;jzifh 16 ESifh 40 ESpf=um; t&G,frsm;jzpf=u+yD;/ touf}uD;olESifh
uav;i,frsm;om&GmwGif trsm;pktjzpfusef&Sdaexdkifv#uf&Sdonf?
w&kwf/ ucsifjynfe,fESifh &Srf;jynf&Sdtjcm;a'owdk@rSm vltrsm;OD;wnfa&$@ajymif; tvkyfvkyf=uonfh ae&m
a'ooHk;ckjzpfonf?
&GmwGifusef&Sd
69%
tjcm;ae&ma'
oodk@a &$@a jymif;ol
2%
w&kwf
22%
ucsifjynfe,f
&Srf;jynfe,f
tjcm;a'o
70%
rod
29
vufzufvkyfief;tay: tm&Hkpl;pdkufr_}uD;rm;pGmavsmhenf;vmjcif;
t&ifwkef;u ydmcsdef 100 xGufwJh vufzuf+cH[m tckqdk&if ydm 60 yJxGufawmhw,f?vufzufawmifol/
erfhcrf;+rdK@e,f?
okawoejyKonfha'orsm;wGif ,cifu t"dutoufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rSm vufzufpdkufysKd;a&;vkyfief;
jzpfonf? vGefcJhonfh q,fESpfwmumvwGif vufzufaps;rSm aexdkifpm;aomuf&ef vHkavmufcJhaomfvnf;/
puf&Hkrsm;pGm &Sdvm+yD;aemufydkif; vHkavmufr_r&Sdawmhyg[k vufzufawmifolrsm;u &Sif;jyygonf?
2005 ckESpfwGif PSLA vufeuftyf+yD;aemufydkif; t"duajymif;vJvmonfht&mrSm jrefrmppfwyfrsm;
yavmifa'otwGif; tiftm;wdk;csJ@vm+yD;/ ppftkyfpkvdkvm;ol jynfol@ppfrsm;zJG@pnf;um yavmifa'oudk
xdef;csKyfvm=uonf? xdk jynfol@ppfwyfzJG@wdk@onf ukefa&mif;0,fa&;/ pdkufysKd;ukefrsm;o,f,lydk@aqmifa&;
tp&Sdaom pDyGm;a&; vkyfief;rsm;tay: tcGefrsm;twif;t"RaumufcHydkifcGifhtm%m tyfESif;jcif;cHxm;&ojzifh
a'ocHjynfolvlxkrsm;twGuf }uD;av;onfh0efxkyf0efydk;rsm; jzpfay:apygonf?
erfhqefa'owGifxGuf&Sdonfh vufzuft&nftaoG;xuf tenf;i,fedrfhaom erfhcrf;a'oxGuf vufzuf aps;
uGufrsm;rSmvnf;usqif;aeygonf? ,cifumvrsm;wGif vufzufawmifolrsm;rSm jrefrmESifhw&kwf aps;uGuf
ESpfckvHk;Y a&mif;EdkifcJh=uaomfvnf;/ &dk;om;r_r&Sdaomukefonfrsm;u vufzufwGiftjcm;opf&Gufrsm;a&maESm
30
31
rD;aoG;vkyfief;jzifh a&&Snf&yfwnf&efrjzpfEdkifawmhjcif;
erfhcrf;+rdK@e,f&Sd aus;&Gmrsm;rSm,cifuwnf;uyif tjcm;0ifaiG&&Sd&ef rD;aoG;vkyfief;udk rSDcdkcJh=uonf? xdk&Gmrsm;
onf &GmeD;csKyfpyf&Sd opfawmrsm;udkrD;aoG;zkwf+yD; avmifpmrsm;pGmvdktyfaom w&kwfjynfodk@ ,if;wdk@udk,fwdkif
(odk@ ) yJGpm;rsm;rSwqifh w&kwfjynfaps;uGufodk@ wifydk@=uygonf?
odk@aomf rD;aoG;zkwfol rsm;jym;vmojzifh opfawmrsm; ydkrdkvdktyfvmjcif;ESifhtwl &Gmom;rsm;vnf; rD;aoG; ydkrdk
xkwfvkyf&efvdktyfaoma=umifh tvGefa0;vHaom awmifay:rsm;odk@ oGm;a&mufvkyfudkif=u&onf? xdka=umifh
rD;aoG;zkwfolrsm;rSm ukefusp&dwfydkrsm;vm+yD;/ rD;aoG;o,f,l&eftwGuf ppfaq;a&;*dwfrsm;pGmudkvnf;jzwf
ausmf ay;urf;&onf? xdka=umifh 0ifaiG&Edkifonfh jzpfEdkifacst&if;tjrpfrSm a&&SnfcHEdkifrnfr[kwfay?
tck rD;aoG;uae&wJh 0ifaiGt&rf;enf;vmw,f? 'g[m ppfaq;a&;*dwfwdkif;udk tcGefaqmifae&wm vnf;
ygw,f/ +yD;awmh awmxJrSmae+yD; rD;aoG;zkwfwkef; pm;aomufp&dwfeJ@o,f,lydk@aqmifa&;p&dwf trsm;}uD;
ukefusw,f? tjrwfbmrS rusefbl;? (erfhcrf;rS 38 ESpft&G,f &Gmom;wOD;)
ynma&;ESifhusef;rma&;p&dwf jrifhrm;jcif;
a&$vD
vm;&SLd;
tcsKd@a&$@ajymif;tvkyform;awGu vpmaumif; - olwdk@=uawmhvnf; &yfwnfa&;twGuf trSdLufyHkudk ar$aESmuf&SmazGae=u&yHk
33
vlukeful;r_jzpfay:aponfh vlr_a&;qdkif&mtcsuftvufrsm;
yavmifa'orS a&$@ajymif;tvkyform;rsm; wdk;yGm;ap&ef ta=umif;t&majrmufrsm;pGmyg0ifywfoufcJhonf?
rdrd wdk@. okawoejyKolrsm;uvnf; xdktcsuftvuftcsKd@wdk@rSm vlukeful;jcif;cH&Edkifonfh tm;enf;csufrsm;
ydkrdkwdk;yGm; apaomta=umif;csif;&mtjzpf vufcHawG@&SdcJhonf?
ynma&;csKd@wJhjcif;
usef;rma&;0efaqmifr_ csKd@wJhjcif;
ed*Hk;ESifh t}uHjyKcsufrsm;
TtpD&ifcHpmonf &Srf;jynfe,fajrmufydkif;&Sd yavmifa'owGif a&$@ajymif;tvkyform;tjzpf tvkyfxGufvkyfol
vlOD;a& rsm;jym;vmjcif;ESifh jrefrmjynf.vuf&Sd pD;yGm;a&;tusyftwnf;wdk@a=umifh vlukeful;r_jyemrsm;
}uD;xGm;vmaeonfudk oufaoazmfjyv#uf&Sdonf? ,ckuJhodk@ ae&ma&$@ajymif;aexdkifjcif;onf wdkif;&if;om;
a'orsm;udk ppftiftm;jzifhwif;=uyfpGmxdef;csKyfxm;onfh ppftkyfpkay:vpD. wdkuf&dkuftusKd;&vm'fjzpfonf?
ppfwyfzJG@tiftm;ESifh ppfwyfvufatmufcH jynfol@ppftiftm; ta&twGufrsm;vmjcif;onf pdkufysKd;a&;ESifh
ul;oef;a&mif;0,fa&;wdk@tay: uef@owfr_rsm;/ taumufcGefrsm;wdk;jrifhap&ef oGwfoGif;aejcif;jzpf+yD;/ &dk;&m
vufzufvkyfief;udk vnfrsKdnpfouJhodk@ tusyftwnf;qdkufapygonf? xdkxdef;csKyfr_rsm;onf jrefrmjynf
tv,fydkif;rS0ifa&mufvmonfh pm;aomufukefyPnf;rsm; aps;E_ef;jrifhwufap+yD;/ tpdk;&axmufyHhr_edrfhusaom
usef;rma&;ESifhynma&; ukefusp&dwfrsm;udkvnf;jrifhwufapygonf? xdkuJhodk@ ukefusp&dwfrsm;jrifhwufjcif;
a=umifh vufzufawmifolyavmifvlrsKd;wdk@rSm vufzufvkyfief;jzifh a&&Snf&yfwnfaexdkif&ef rjzpfEdkifawmhyJ
vli,frsm;rSm b0&yfwnfa&;twGuf aetdrfrSpGef@cGm+yD; tjcm;ae&ma'owGif tvkyfvkyfvm=u&onf?
jrefrmppfwyfzJG@ESifh,if;wdk@.jynfol@ppfrsm;rSm rl;,pfaq;0g;a&mif;0,fjcif;rS tusKd;tjrwfrsm;&&Sdaeojzifh
yavmif a'owGif bdef;pdkufysKd;r_ ydkrdkwdk;yGm;vmygonf? qif;&JrJGawr_ESifh rl;,pfaq;0g;tv$JoHk;pm;r_rsm;vnf;
jrifhwufapcJh +yD;/ vlukeful;r_rsm;jzpfap&eftwGuf wdkuf&dkufyifhwiftm;jznfhapcJhonf?
Edk0ifbmv 2010 a&G;aumufyJGaemufydkif; tajctaersm;ydkqdk;&Gm;vmonfudk awG@&Sd&onf? erfhcrf; +rdK@e,f
v$wfawmfudk,fpm;vS,fjzpfvmonhf emrnf}uD;rl;,pf&mZm yefaq;ausmfjrifh tygt0if jrefrmppf tkyfpkwdk@.
vufa0cHrsm;udk yavmifa'owGif tEdkif&&Sdap&ef jyKvkyfxm;cJh=uonf? ppfwyftkyfpdk;r_ qufvuf }uD;xGm;
v#uf&Sd+yD;/ typftcwf&yf wdkif;&if;om;wyfzJG@rsm;udk xdk;ppfqifwdkufcdkufr_topfrsm;jyKvkyfvmjcif;a=umifh
&Srf;jynfajrmufydkifwGif ppfrD;aiG@rsm; wzefjyefvnf awmufavSmifvmaeygonf? ygvDrefv$wfawmfopf
ac:,lusif;ycJhaomfvnf; ynma&;ESifhusef;rma&; toHk;p&dwfxufausmfvGef+yD; ppftoHk;p&dwfudk OD;pm;ay;
oHk;pJG&ef EdkifiHawmf bwf*sufcsrSwfcJhonf?
vlukeful;r_ESifh a&$@ajymif;tvkyform;udpPrsm;udk vufiif;udkifwG,fajz&Sif;Edkif&eftwGuf tajccHusonfh
EdkifiHa&;pHepf jyKjyifajymif;vJjcif;rsm;jyKvkyf&ef vdktyfv#uf&Sdygonf?
36
37
jzpfpOf 17
jzpfpOf 32
jzpfpOf 69
pufwifbmv 2010 ckESpfwGif erfhcrf;+rdK@e,frS 20 ESpft&G,f&Sd trsKd;orD;i,fwOD; vlukeful;cHcJh&onf? avG;[onf olr.&yf&Gma'owGiftvkyfr&Sdojzifh tjcm;ae&ma'oodk@ tvkyfxGuf&Sm&ef qHk;jzwfcJhonf? xdkuJhodk@
tvkyf&SmaepOf avG;-ESihftwl tjcm;trsKd;orD;ESpfOD;. vSnfhjzm;jcif;udk cHcJh&onf? vlukeful;cH&jcif;rS
vGwfajrmufvmol avG;[- u olr}uHKawG@cJh&onfrsm;udk atmufygtwdkif; zGifh[cJhonf?
usr taru a'ocHtultnDawG,l+yD; usrudk tvkyf&zdk@ ul&Smay;ygw,f? usrwdk@ avG;- &J@
tdrfudk a&mufwJhtcg/ erfhcrf;rSm&SdwJh olr&J@a,musfm;u usrtvkyf&zdk@twGuf ulnDay;Edkifr,fvdk@
avG;- ajymygw,f? usrudk avG;- eJ@awG@zdk@ ac:vm+yD; tar&GmudkjyefoGm;w,f? usrvnf; avG;eJ@twl erfhcrf;udk oGm;&ygw,f? erfhcrf; udka&mufwJhtcsdefrSm avG;-eJ@ ol@&J@tazmf ESpfa,mufu
tvkyf&Smzdk@ usrudk w&kwfjynfudkac:oGm; ygw,f? usrwdk@ w&kwfjynfe,fpyfudkjzwfzdk@ jrpful;wJhtcsdefrSm
tJ'DtrsKd;orD;ESpfa,mufu usrudk wa,muf a,mufqD a&mif;pm;zdk@ w&kwfpum;eJ@ zkef;qufygw,f?
uHaumif;pGmyJ usr w&kwfpum; em;vnfwma=umifh olwdk@eJ@ qufrvdkufEdkifawmhbl;/ &GmudkyJjyefr,fvdk@
ajymcJhygw,f? olwdk@u usrudk aiGawGtrsm;}uD;ay;r,fvdk@ uwday;+yD; zdtm;ay;ayrJh olwdk@udk r,Hk=unf
wJhtwGuf usr&GmudkjyefcJhygw,f?
a&$vDjrpf jzwful;aepOf
jzpfpOf 69
w&m;0ife,fpyfppfaq;a&;*dwf&Sd a=unmqdkif;bkwf
41
aemufqufwJG - 2
vlukeful;r_jzpfpOfrsm; tusOf;csKyf
jzpfpOf
tcif;jzpf
onfh&ufpGJ
vlukeful;
cH&onfh
a'o
vlukeful;
cH&olta&
twGuf
vdif
touf
vlrsKd;pk
jrdK@e,f
rwfv 1999
w&kwf
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
2000
w&kwf
10
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
2000
w&kwf
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
1/ azazmf0g&Dv
2001
w&kwf
usm;
yavmif
refwkef+rdK@e,f
25
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
1&uf Zef0g&Dv
2003
w&kwf
25
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
usm;
1ESpfcGJ
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
Zlvdkif 2003
a&GvD/
w&kwfEdkifiH
18
yavmif
erfhqef+rdK@
18
yavmif
erfhqef+rdK@
7
8
10&uf rwfv
2004
w&kwfjynf
usef;zkef;
13
yavmif
rlq,f+rdK@e,ff
rwfv 2004
w&kwfjynf
usef;zkef;
28
yavmif
rlq,f+rdK@e,f
10
ZGefv/ 2004
w&kwf
10
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
10
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
10
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
11
ZGefv/ 2004
w&kwf
usm;
7v
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
12
10/ =o*kwfv/
2004
w&kwfjynf
ulrif;+rdK@
22
yavmif
refwkef+rdK@e,f
13
pufwifbm
2004
w&kwf
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
23
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
usm;
27
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
usm;
30
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
usm;
30
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
18
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
18
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
16
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
14
15
42
Edk0ifbm 2004
12/ Edk0ifbm/ 04
w&kwf
w&kwf
2
1
jzpfpOftusOf;csKyf
jzpfpOf
tcif;jzpf
onfh&ufpGJ
vlukeful;
cH&onfh
a'o
vlukeful;
cH&olta&
twGuf
vdif
touf
vlrsKd;pk
jrdK@e,f
16
2001
2004
w&kwf
25
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
2004
w&kwf
18/19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
18/19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
18/19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
18/19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
23
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
21
yavmif
rlq,f+rdK@e,f
20
&Srf;
rlq,f+rdK@e,f
yavmif
refwkef+rdK@e,f
17
18
44
2004
19
10/ rwfv/
2005
20
21
w&kwfEdkifiH /
ulrif;+rdK@
w&kwf
25
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
20
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
19
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
22
10/ 'DZifbm/
2005
w&kwfEdkifiH /
ulrif;+rdK@
23
1/ 'DZifbm/
2005
w&kwf
18
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
24
2005
w&kwfEdkifiH
,ifusef;+rdK@
12
Arm
ausmufrJ+rdK@e,f
25
2006
w&kwfEdkifiH/
uGrfusKH;+rdk@
21
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
26
20/ZGef/ 2006
w&kwfEdkif/
&Srf;wkef+rdk@
33
&Srf;-&cdkif
&efukef
27
ZGefvdkif/ 2006
w&kwf
20
&Srf;
erfhcrf;+rdK@e,f
28
10/atmufwdk
bm/2006
w&kwf
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
29
atmufwdkbm/
2006
w&kwf
15
yavmif
refwkef+rdk@e,f
30
5/azazmf0g&D/
2007
w&kwfEdkifiH /
ulrif;+rdk@
15
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
jzpfpOftusOf;csKyf
45
jzpfpOf
tcif;jzpf
onfh&ufpGJ
vlukeful;
cH&onfh
a'o
vlukeful;
cH&olta&
twGuf
vdif
touf
vlrsKd;pk
jrdK@e,f
31
azazmf0g&Dv
2007
w&kwf
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
32
ar/ 2007
w&kwf
18
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
33
arv2007
w&kwf
22
yavmif
uGwfcdkif+rdK@
17
yavmif
uGwfcdkif+rdK@
34
1/ZGefv/2007
w&kwf
16
yavmif
rlq,f+rdK@e,f
35
25/ =o*kwfv/
2007
w&kwfEdkifiH/
ulrif;+rdK@
19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
36
25/ =o*kwfv/
2007
w&kwf
16
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
37
26/=o*kwfv/
2007
&Srf;
jynfe,f&Sd/
w&kwftdrf
17
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
38
9/pufwifbm/
2007
w&kwfEdkifiH/
vif;csrf;
19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
39
17 / pufwifbm/ w&kwfEdkifiH/
2007
usdefql;
19
&Srf;
erf;crf;+rdK@e,f
usm;
20
w&kwf
rlq,f+rdK@e,f
5/arv/2008
19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
40
w&kwf
46
41
7/Zlvdkifv/
2008
w&kwfEdkif
uGrfwHk+rdk@
16
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
42
3/=o*kwf/
2008
w&kwfEdkifiH /
ausmufzkef;
13
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
43
pufwifbm/
2008
w&kwfEdkifiH /
a&$vD
29
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
14
yavmif
rlq,f+rdK@e,f
yavmif
yavmif
yavmif
yavmif
yavmif
yavmif
usm;
yavmif
jzpfpOftusOf;csKyf
47
48
jzpfpOf
tcif;jzpf
onfh&ufpGJ
vlukeful;
cH&onfh
a'o
vlukeful;
cH&olta&
twGuf
vdif
touf
vlrsKd;pk
jrdK@e,f
44
atmufwdkbm/
2008
w&kwf
15
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
16
yavmif
17
yavmif
45
usm;
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
46
20/'DZifbm/
2008
yavmif
vm;&_d;
47
21/'DZifbm2008 w&kwfEdkifiH/
refpD+rdk@
18
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
48
2/Zefe0g&D/2009
18
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
49
16/Zefe0g&D/2010
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
50
14/azazmf0g
&Dv/2009
w&kwf
usm;
12
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
51
usm;
18
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
usm;
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
52
7v
yavmif
refwHk+rdK@e,f
53
8/ rwfv/ 2009
w&kwfEdkifiH /
zef
16
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
54
10/ rwfv/
2009
w&kwfEdkifiH /
Zifzef
20
Arm
rav;wkdif;
55
usm;
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
56
4/ ar/ 2009
18
yavmif
refwHk+rdK@e,f
16
yavmif
rlq,f+rdk@
w&kwfEdkifiH/
a&$vD
w&kwf
57
2/ ZGefv/ 2009
w&kwfEdkifiH/
a&$vD
25
Arm
rauG;wkdif;
58
1/ Zlvdkifv/
2009
w&kwfEdkifiH/
ulrif;+rdK@
20
yavmif
refwHk+rdK@e,f
59
1/ Zlvdkifv/
2009
w&kwf
usm;
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
60
17
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
jzpfpOftusOf;csKyf
49
50
jzpfpOf
tcif;jzpf
onfh&ufpGJ
vlukeful;
cH&onfh
a'o
vlukeful;
cH&olta&
twGuf
vdif
touf
vlrsKd;pk
jrdK@e,f
61
ZGefv/ 2009
w&kwf
17
yavmif
refwHk+rdK@e,f
20
yavmif
refwHk+rdK@e,f
usm;
19
yavmif
refwHk+rdK@e,f
usm;
3v
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
62
9v / 2009
63
4/ pufwifvm/
2009
w&kwfEdkifiH/
a&$vD
29
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
64
1/ atmufwdk
bmv/ 2009
w&kwfEdkifiH
17
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
65
29/ Edk0ifbmv/
2009
w&kwfEdkifiH
28
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
66
12/ Edk0ifbmv/
2009
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
67
19
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
68
15/08/ 2010
w&kwfEdkifiH/
&Sm;tDqef
22
Arm
&efukef
69
pufwifbmv/
2009
w&kwfEdkifiH
20
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
70
Zef0g&Dv/ 2011
w&kwfEdkifiH
21
yavmif
erfhqef+rdK@e,f
71
1/ azazmf0g&Dv/
2011
w&kwfEdkifiH/
aemfawmif;
16
yavmif
erfhcrf;+rdK@e,f
72
azazmf0g&Dv/
2011
w&kwfEdkifiH/
a&$vD
26
yavmif
refwHk+rdK@e,f
jzpfpOftusOf;csKyf
51
aemufqufwJG - 3
vlukeful;r_ESifh qufpyfonfh Oya'zGifhqdkcsufrsm;
EdkifiHwumOya' - vlukeful;jcif;qdkwm bmvJ?
vlyk*~dKvfudk ul;oef;a&mif;0,fjcif;onf qdk;&Gm;onfhvl@tcGifhta&;csKd;azmufjcif; jzpfonf?14 ukvor~.
EdkifiHwum&mZ0wfr_qdkif&mpDpOfusL;vGefjcif;udk qef@usifonfhoabmwlnDcsufpmcsKyf UNCTOC onf
EdkifiHwum &mZ0wfr_qdkif&mpDpOfusL;vGefjcif;udk pDrHudkifwG,f&ef tajccHusonfh Oya' pmcsKyfpmwrf;
w&yfjzpfonf? 2003 'DZifbmvwGif vlukeful;r_qdkif&mudP&yfrsm;udk wdkuf&dkufudkifwG,fajz&Sif; Edkifrnffh
aemufqufwJGpmcsKyf ESpf&yfudk oabmwlnDcsufpmcsKyfudk taxmuftuljyKEdkif&ef vufcHjyXmef;cJhonf?15
,if;wdk@rSm trsKd;orD;ESifh uav;oli,frsm;udk txl;jyKonfhvlukeful;r_ wm;qD;a&;/ ESdrfESif;a&;ESifh tjypfay;ta&;,la&;
qdkif&m aemufqufwJGpmcsKyf
ukef;vrf;/ a&vrf;ESifh ava=umif;vrf;wdk@jzifh a&G@ajymif;tvkyform;rsm; cdk;,lwifoGif;jcif;udk qef@usifonfh
aemufqufwJGpmcsKyf
UNCTOC oabmwlnDcsufpmcsKyfESifh ,if;.aemufqufwJGpmcsKyfrsm;udk vufcHusifhoHk;jcif;onf vlukeful;r_
jynfwGif;Oya'
jrefrmEdkifiHwGif vlukeful;r_onf &mZ0wfr_jzpf+yD; axmif'g%fwoufwu|ef;txd tjypfay;ta&;,lEdkifonf?25
vlukeful;r_wdkufzsufa&;Oya' udk pufwifbmv 2005 ckESpfwGifjymef;cJh+yD;/ vlukeful;r_ zGifhqdkcsufrSmvlwOD;. qt&jzpfap/ qrygyJjzpfap acgif;yHkjzwftjrwfxkwf&ef&nf&G,fcsufjzifh atmufazmfjyyg rnfonfh
vkyfaqmifr_udkrqdk usL;vGefvkyfaqmif+yD; vlyk~Kdvfudk pkaqmif;jcif;/ o,f,lydk@aqmifjcif;/ v$Jajymif;jcif;/
a&mif;jcif;/ 0,fjcif;/ iSm;,ljcif;/ iSm;ay;jcif;. cdkv_HcGifhjyKjcif; (odk@ ) vufcHxm;jcif; udkqdkvdkonf?
1)
2)
3)
4)
5)
6)
a'owGif;oabmwlnDcsufrsm;ESifh tpjyKaqmif&Gufcsufrsm;
ukvor~qdkif&m vlukeful;r_yaysmufa&;at*sifpD pDrHcsuf - rJacgifa'oqdkif&m vlukeful;r_qef@usifwdkufzsuf
a&; vkyfief; UNIAP-COMMIT
ukvor~qdkif&m vlukeful;r_yaysmufa&;at*sifpD pDrHcsufonf vlukeful;r_rsm;us,fus,fjyef@jyef@jzpfyGm;
aeaom rJacgifa'owGif; vlukeful;r_qef@usifwdkufzsufa&; }udK;yrf;aer_rsm;ESifh yl;aygif;vkyfaqmif&ef wm0ef
&Sdonf?30
uaBm'D;,m;/ w&kwf/ vmtdk/ xdkif;ESifh AD,uferf wdk@yg0ifaom r[mrJacgifa'o(GMS) ESifh tjcm;EdkifiHrsm;
t=um; EdkifiHaygif;pHkyg0ifonfh tjyeftvSefem;vnfoabmwlnDcsufudk 29 &ufae@ atmufwdkbmv 2004
ckESpf wGif xdk ig;EdkifiHtpdk;&rsm;ESifhtwl vufrSwfa&;xdk;cJhonf?31 tjyeftvSefem;vnfoabmwlnDcsufudk
vufrSwfa&;xdk;jcif;jzifh jrefrmEdkifiHtpdk;&onf vlukeful;r_jyem&yfrsm;udkwkef@jyefaqmif&Guf&mwGif
EdkifiHwumpHE_ef;rsm;ESifhudkufnD&efESifh EdkifiHwumwGifjzpfwwfaomvlukeful;r_oabmobm0rsm;/ tjzpftysuf
aygif;pHkrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;&ef r[mrJacgifa'o&Sd tjcm;tpdk;&rsm;/ tpdk;&r[kwfonfhtzJG@tpnf;rsm;ESifh
yl;aygif;aqmif&Guf&ef rdrdudk,fudk tmrcHxm;jcif;jzpfonf?32
w&m;Oya'pdk;rdk;a&;
jrefrmEdkifiHwGif EdkifiHwumOya'pmcsKyfpmwrf;rsm;udk vufcHusifhoHk;rnf[k tmrcHxm;onfh ukvor~.
EdkifiHwum&mZ0wfr_qdkif&m pDpOfusL;vGefjcif;udk qef@usifonfhoabmwlnDcsufpmcsKyfESifh aemufqufwJG
pmcsKyfrsm;/ jrefrmEdkifiH.vlukeful;r_wdkufzsufa&;Oya'udk 2005 wGif jyXmef;jcif; ponfwdk@onf jrefrm EdkifiH.
w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifh
usL;vGefcJhaomtjypftwGuf'g%fcwfcH&r_rSuif;vGwfjcif;,Ofaus;r_udk atmifEdkif
v$rf;rdk;a&;wdk@twGuf rjzpfrae qufpyfxnfhoGif;pOf;pm;&rnfh tajctaersm;jzpfonf?33
jrefrmEdkifiHonf w&m;Oya'pdk;rdk;r_tm;enf;aejcif;ESifh vGwfvyfaomw&m;pD&ifydkifcGifhr&Sdjcif;wdk@twGuf
us,fjyef@pGma0zef&_wfcscHae&onf?34 txl;ojzifh wdkif;&if;om;aus;vufa'orsm;ESifh yavmifvlOD;a&
rsm;jym;aom &Srf;jynfe,fajrmufydkif;a'ouJhodk@ a0;vHacgif;yg;onfh awmifay:a'orsm;wdk@wGif w&m;Oya'
54
tusifhysufcspm;r_
tusifhysufcspm;r_udk yk~vdu&ydkifcGifhtwGuf tm%mtoHk;jyK+yD; ,Hk=unftyfESHr_udkazmufzsufjcif; [lI
zGifhqdkEdkifonf?38 tusifhysufcspm;onfh,Ofaus;r_ESifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifhvltcGifhta&;wdk@udk &dkaoav;pm;r_
r&Sdjcif; wdk@rSm jrefrmtpdk;&. tkyfcsKyfr_tqifhwdkif;wGif qufvuf&Sifoef}uD;xGm;aev#uf&Sdonf? 39
vlukeful;r_pDrHcsufrsm;wGif tpdk;&t&m&Sdrsm;. }uH&mygyl;aygif;aqmif&Gufonhf tcsuftvufrsm;pGm&Sdygonf?40
xdkawG@&Sdr_rsm;rSm jrefrmtpdk;&twGif;wGif 'g%fcwfcH&r_rS uif;vGwfonfh,Ofaus;r_ ysH@ESH@aeonfudk odom
xif&Sm;apv#uf&Sdonf? tqifhjrifht&m&Sdrsm; vlukeful;r_twGuf w&m;pJGta&;,lcH&onfhtcsdefwGif
vHkavmufonfh pHkprf;ppfaq;jcif;rsm;rjyKyJ aemufqHk;wGif uGif;vHk;u|wfvGwfavh&Sdonf?41 t&yfom;pGyfpJG
cH&olrsm;ygonfh vlukeful;r_rsm;wGif Oya'taumiftxnfazmfonfht&m&Sdrsm;u pGyfpJGcH&olrsm;udk tusOf;
axmifrSvGwfay;&eftwGuf ,if;wdk@xHrS vmbfaiGrsm;t}udrf}udrfvufcH=uonf? &mZ0wf*dk%f; uGef,ufrsm;
v_yf&Sm;Edkif&ef 'g%fcwfcH&r_rS uif;vGwfonfh,Ofaus;r_udk cGifhjyKxm;onf?42
jrefrmEdkifiHwGif vlukeful;r_avsmhcsEdkif&eftwGuf t"dut[ef@twm;w&yfrSm tusifhysufcspm;r_jzpf+yD;
jynfwGif;Oya'rsm;udk taumiftxnfazmf&mwGif ydwfyifwm;qD;r_aygif;ajrmufrsm;pGmESifh&ifqdkifae& onf?43
ucsiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk; (xdkif;EdkifiH) . awG@&Sdcsuft& jrefrmjynf.w&m;pD&ifr_pepf tqifhwdkif;wGif
tusifhysufcspm;r_rsm;wdk;wufrsm;jym;v#uf&Sdonf?44 Ttcsif;t&monf qif;&Jaomaus;vufa'orS
vlukeful;cH&olrsm;rSm w&m;r#wr_&Sd&eftwGuf }udK;yrf;aqmif&Guf&ef vufawG@rjzpfEdkifawmhay? xdkuJhodk@
w&m;r#wr_ t&if;tjrpfrsm;udk &,lydkifcGifhr&Sdaomvlukeful;cH&onfhtrsKd;orD;rsm; trsm;tjym;&Sdae+yD;/
jrefrmjynf.tkyfcsKyfr_,&m;wGif xdkuJhodk@ w&m;r#wr_t&if;tjrpfrsm;&,lawmif;qdkydkifcGifhrsm; jiif;y,fcH
ae&jcif;onf jyem&yfrsm; ydkrdkqdk;&Gm;vmaprnfh ta=umif;w&m;yifjzpfonf? cspm;onfhw&m;pD&ifa&;
pepfa=umifh trsKd;orD;rsm;tay: tcsKd;tpm; rr#wpGmxdcdkufepfemaponfh vlukeful;r_jyemrsm;wGif
trsKd;orD;rsm;tay:qef@usifcJGjcm;r_rsm; TuJhodk@ qufvufjzpfay:aev#uf&Sdygonf? 45
55
usrf;udk;pm&if;
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
56
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
57
tD;arJ;vf: pwotaang@gmail.com
0ufqdk'f: www.palaungwomen.com
aus;Zl;wifpum;
T vlukeful;r_ tpD&ifcHpmxkwfa0Edkif&eftwGuf trSefwu,fjzpfysufcJhonfh owif;tcsuftvufrSefrsm;
&&SdEdkif&efokawoejyKolrsm;udk yl;aygif;ulnDcJhonfh vlyk~dKvfrsm;/ a'ocHrsm; ESifh tpD&ifcHpm jzpfay:vm&ef
twGuf wefzdk;&Sdaom t}uH^m%ftcsuftvufrsm; yHhydk;ulnDcJholrsm; tm;vHk;udk yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;
taejzifh aus;Zl;wif&Sda=umif; azmfjytyfygonf?
Burma Relief Center (BRC) . enf;ynmydkif;yHhydk;r_rSm aus;Zl;}uD;vSygayonf? tcsuftvufaumufcHjcif;rS
tpD&ifcHpm yHkESdyfxkwfa0Edkifonfhtxd bma&;ulnDyHhydk;ay;onfh International Womens Development
Agency (IWDA) udkvnf; txl;aus;Zl;wif&Sdygonf?
59
odrf;ydkufcH b0rsm;
yavmiftrsKd;orD;tpnf;t&Hk;