Anda di halaman 1dari 7

A vaca, a cabra e o co...

(Conto Tradicional)
Por que que em Cabo Verde, sempre que passa uma iace a) b) c) A a o vaca fica a co corre vaca, a meio cabra atrs da cabra no da iace estrada e foge a ladrar e o no reage; espavorida; furiosamente? co

No tempo em que os animais falavam, a vaca, a cabra e o co decidiram apanhar uma iace em Porto Novo e atravessar a ilha de Sto. Anto at Ribeira Grande. Acordaram o preo da viagem com o motorista e partiram. Quando chegaram ao destino, a vaca, que tinha o dinheiro certo, pagou e foi-se embora tranquilamente. A cabra, um pouco constrangida, lembrou-se que no trazia dinheiro consigo, mas prometeu ao motorista pagar-lhe quando o voltasse a encontrar. O co no tinha dinheiro trocado e, como o motorista no tinha troco para lhe dar, ficou com o dinheiro todo e combinaram que o motorista lhe dava o troco quando o voltasse a ver. por essa razo que, at aos dias de hoje, sempre que passa uma iace, a vaca fica indiferente sua passagem, j que tem a sua conscincia tranquila. Por outro lado, a cabra foge espavorida, pois sabe que est em dvida para com o motorista. E o co, coitado, corre atrs da iace e ladra-lhe furiosamente, j que nunca recuperou o seu troco...

Tia Ganga ku se Tres Kabritinhu


Era uma vez uma cabra que se chamava Tia Ganga. Ela tinha trs cabritinhos. Tia Ganga saa todos os dias para ir comer palha. Ela dizia aos seus filhotes para no abrir a porta ao Sr. Lobo para ele no os comer. Um dia o Sr. Lobo foi bater forte na porta da Tia Ganga, os cabritinhos no abriram a porta porque j sabiam que era o Sr. Lobo. O Sr. Lobo ficou triste e com fome. Ele foi casa de Tubinhu e disselhe: s tu, Tubinhu, vais casa da Tia Ganga ra un bes tenba un kabra ki txumaba Tia Ganga. El tenba tres kabritinhu. Tia Ganga ta saiba tudu dia pel baba kum padja. El ta fraba se minis pa ka abri Nho Lobu prta pel ka kume-s. Un dia, Nho Lobu b konk riju na prta di Tia Ganga. Kes kabritinhu ka abri-l prta pamdi djes sabeba mra Nho Lobu. Nho Lobu fika tristi y ku fmi. El b kaza di Tubinhu. El fra-l, bo, Tubinhu, N b kaza di Tia Ganga pa N odj si N ta nganaba kes kabritinhu, ma es ka abri-m prta. Fra-m kum ke pa N faz pa-m

ngana-s? Tubinhu pens dra y el responde-l. Titiu, Nho ten ki faz vs sima di ses mai. Nho Lobu fr, sim, bu ten razan. Nho Lobu b se kaza. El fika ta pratik se vs. Pratik di li, pratik di la, Nho Lobu kans. El fika ku soru ta ping. Otu dia, Nho Lobu torn b kaza di Tia Ganga. El konk na prta, ma minis ka abri-l prta. Se vs inda ka staba sima di ses mai. Nho Lobu torn b kaza di Tubinhu. Tubinhu fr mel mestaba pratik kel vs mas inda. Tanbe, el da-l un txifri pel p riba kabsa. Nho Lobu tuma kel txifri y el pidi Tubinhu un krda pel marr-l na se kabsa. Na ben kel ta ben pa kaza, el ba bizi Tia Ganga. Dipos el ba se kaminhu. Anti kab manx, el p p na kaminhu pa kaza di Tia Ganga. El b odj sel ta nganaba kes kabritinhu. Kantu kel txig la, el konk na prta. Kes kabritinhu pergunt, kenh ? Nho Lobu papi ku lingua lbi na bka. El fr, Nhos abri-m prta pa N d- nhos mam. Kes kabritinhu fr, Mostra-nu txifri. Nho Lobu met se txifri baxu prta pes odj. Es abri prta. Kantu kes odj mra Nho Lobu, es fika ta grit. Es b ngatxa. Nho Lobu djob-s te kel atxa-s. El kab atxa-s, el nguli-s dun sentada. El panh txabi di Tia Ganga, el fitx prta y el b kaza prepar pel b fsta noti na kaza di Tubinhu. Tia Ganga ben txig. El konk na prta, mas ningen ka abri prta. El pintx prta, el entr. El spi pa tudu kabu pel odj sel ta odjaba se kabritinhu. Nada el ka atx. El konp, el marr sti lnsu na kabsa, el d kaminhu pa fsta. Djel sabeba mel ta atxaba Nho Lobu la. Nho Lobu b fsta tudu kontenti. El fika ta tok tanboru, ta kant y ta badj. El da un vrta, el bot kel txabi dentu sinza. El kant, mi k Nho Lobu ki kum kes tres kabritinhu, tu, tu, tu, tu. mi k Nho Lobu ki kum kes tres kabritinhu, tu, tu, tu, tu. Briu da-l, el b pregunt Tia Ganga pes b badj. El fr Tia Ganga pa tra se lnsu ma el ta tr se txapu. Kum Tia Ganga teneba sti lnsu, el ka neg. El kumes ta badj ku Nho Lobu. Kada vlta kel d, el fika ta tr un lnsu. Kantu ki djel tr kuatu lnsu, korru kumes ta pars. Nho Lobu fr, Nhos djobe-m kel txabi pamdi di Tia Ganga. Ningen ka kudi. Kantu ki Tia Ganga ta kab tr kel ltimu lnsu, Nho Lobu korr el d baxu mnza. Tia Ganga fra-l, bo prpi ki N staba ta djob. Undi ki dja bu leb nhas kabritinhu? Nho Lobu fika ta trem di medu. Tia Ganga da-l ku korru na barriga, se tres kabritinhu sai bibu. Nho Lobu morr. Inda onti N pasa la, N odj Tubin.

Ti Lobo e Ti Pedro - Santo Anto


Narrador: Coro: Fertuma Estra, de c, estra? amne!

Era um vez Tipde i Tilbe. Tipde ta estde sempre guardin i Tipde mgrin fte um cbe de linha. Um dia Tilbe ba ter c'Tipde i eldez'el: - A Tilpde, mode quem que b t'estde sempre gidin i mim sempe meiguin, sem foia pe levant nem um ingnha de mi? - Tilbe, mi-ne de d'zbe nhe sgrde i pqu b multe golse i desps b te od ne c'mida, b en'de q're ms v'r p casa. B f'ladr, b te p't sgrede na pd'aa i s te p't gente m derriba. - Ah! Tirpde! em'te juibe pe tude q'nde ms saguiode que mi-ne de d'z nem um csutchtche; q'onde b otch de juste, em'te laig tudei em'te bem ma b pe nhe cstiln. - Sende assim menh cde, ne premr cantalr de gle, b espr-me debxe d'equl p de f'gura, l ne pda lja. Notrum dia, assim que gle d premer poise, s ds incontr confme s tinha c'mende. Tipde incost m nequl p de f'gura i el dz: - f'gurlnha mnsa: laj, laj, b txns sebi! Ei cab de d'z, quel p de f'gura bm te laj t sent na tch. Es sebi n'l i s sent te c'm figue. Q'nde Tipde fart el v'r peTilbe: - Tilbe, n b 'mbora pequ de-qui-a-nada sl te nec i n te f'ca implotde. Esse f'guixinha duns incantde! - Tilpde, inda m-ne c'm p mim, q' nte ms pe nhe mi M'engoni i inhes fi! Di mi-ne d sei inq'nte mi-ne t'r biga de m'sia. Guenha' sim n tcheg. - P'rsse que mi ne q'ria trez oo pequ b lionde, incartde nu alhei, i n'hra de v'r pa casa ningum te rancbe de legar. T'mcuidde bo-ne dit, que sse f'guirinha incantde. Se b d'zl tip-tip el te sebi t na c. Tipde intch um sc de figue i el b s camin entes de sl nc.Tilbe fanc te c'm t q'onde sol panh'l. J'l tava que bondga estancde fte um tombr. Ent el v'r ie p' tch i el tive mde dequel altura; c'm el' esquec, invs d'el d'z f'guirinha pet'chsse, el c'rengai na lnga: - F'guirinha, tip-tip t'x-me t'ch! El cab de d'z tip-tip, qu'el f'guirinha p te sebi t antr na nive. Tilbe quezilh de s vida i el p t'escomp quel f'guirinha, sempe te d'z: - Tip-tip, b t'x-me t'ch!, tip-tip, b t'x-met'ch!, t que'l tcheg na c. Q'nde l'io Nessenhor el p te tchor: - Nessenhor, c peidu-me, c mand-me te vez p tia, pe dejunte de nhe mi i nhes fi!Nessenhor tive pna d'l. Ei ranj um pilinha de cabrite i el mand Tilbe b lv'el ne r'bra, qu'era p'el fzesse um tmburin. Q'ondeTilbe fast um pad'ce, el c'm quel pilinha i el bem d'z Nessenhor q'ga lvl'l de m. Nessenhor torn d-l te pilinha, ma el mand um nje b pe servisse de guarda.Q'nde Tilbe p quel pilinha na bca, quel onje fz'l:

Pssiu! Tilbe, p'esfar v'r p el: - A hume, em'ti te tma'i soibe, onje du dibe! Assim, l'ene pude c'm quel pilinha e Nessenhor fz'l um tmborn, el marr'l um blina ncinta i el d'z': - Tilbe, t'm sintide, em'ti t bem mand-be p terra; b t d trs pancada nesse tmborn s q' nde b p p n tch. Se b toc n'lantes de tcheg l debxe, em'te larg crda i b te debang dum vz. - Nessenhor, c'stde descansde que mi-ne d'ingan oc. Em'ta d nha paiva de 'i. Assim Nessenhor b te folg'l corda devegarin t q'nde Tilbe, j ne mi de camin, otch uns freminga num festa de c'smente : - ! nhes freminguinha, cs dme um esmia de c'mida qu'eme ti t bem de c c'um fme ne nhe bga. - Tilbe, gente t dbe c'mida de munde, se b toc nesse tmburn, nem que fr um s pencadinha que seja. - Ufh! Di te ve! Nessenhr d'z-me pe mi-ne toc n'i, s q'nda em'psse p na tia! - Tilbe, Nessenhor te mute longe, l na c l'en'de uvi nem um s pencadinha que seja. Oi tnte c'mida p b! Dexns toc um c'sinha, b te c'm t stor brriga! Tilbe desesper de s vida, ie grili'l naqus fersula de crre. Tinha uns tchurce de tripa de polpa tch de sengue bem temperde. Tinha cuscuz torrde, lte i aucra; tinha uns gamela de fej ervia tenad na crre de tchc; tinha canja de galinha c'arrz i nhme nove; tinha tude casta de c'mida sbe, p'el c'messe s'el d'xsse qus freminga d'sa tocsse nequl tamburn. Era um intinta! Pur fim Tilbe d'cid. El mand p't c'mida na msa i el sent te cm fte um desesperde. Q'nde l'ene pude ms pequ se estme ja tat'arf, el larg mesa, el fz senal da cruz i el reb'c pancada naqul tamburim pe qus freminga basse S J. Tude gente p tecol-na-pic. Nessenhor cab d'uv pancada de tambr el larg corda de m i Tilbe rev'r de cabea p'abxe, merguide na nuiva. El bem te debang, bem te debang, t q'nde el tcheg perte de terra el o quel pda lja aonde l'incontr ma Tipde, el d'z: - Fsta, fsta pidinha ija!, d na b, d f'z fenha! Narrador Agora: quem qu mas grande te b panh, quem qu' ms peq'nin te b cerc. Lus Romano publicou este conto em Renascena de uma civilizao no Atlntico Mdio. Este conto foi-me enviado por Rui, que fez uma interessante reflexo sobre o mesmo em Aulil, a qual vos recomendo! Gostei imenso desta verso da histria do Ti Lobo, pois neste registo

grfico faz-se uma forte aproximao fontica ao crioulo de Santo Anto, e como l trabalhei uns anos recordo esse falar com bastante agrado. Achei tambm imensa piada s formiguinhas a danar o col sanjon! ke sabi! na incluso destes pequenos detalhes tnicos que se enriquece a estria, fazendo dela algo de nico, fruto do saber de cada contador e de cada comunidade.

O Foguense Tem Sempre Razo!

Este conto foi-me relatado por um amigo da ilha do Fogo, que ma contou como exemplo de caturrice dos foguenses. Reencontrei-a na net em http://home.no.net/oaa/tiaganga.htm#_Toc34660866 . Un mi di Kanpana ba Bila. El leba se kanhotu dentu-l se sarradja. Anti di el da kamin pa Kanpana el sinta manduku na ponti Xaguati ta fuma se kanhotu enkuantu el ta spera se kunpadri. Kunpadri dja ben es da kamin es anda, es anda, es anda te ki txiga rubera Kanpana. Dentu kel, gana fuma da kel mi. El djobe kanhotu dentu sarradja, ma kum el kunpra txeu kuza (asukra, bolaxa, piran, pexi, sabola, arros, pitrol) na Bila el p na sarradja, el ka odja se kanhotu. El bira na se kunpadri el fra-l: "Nha kanhotu debe sta na ponti Xaguati dentu nha sarradja." Antan, el da kamin pa Bila, otu bes. El anda, el anda te k'el txiga na ponti Xaguati p'el djobe se kanhotu. El djobe-l el ka atxa-l. Dentu sin, el torna djobe-l dentu sarradja ku mas kudadu. El atxa-l el fra: Ka dja N fraba nha kunpadri m'el staba na ponti Xaguati dentu nha sarradja! Traduo: Um homem do campo vai vila. Ele leva o seu cachimbo dentro do seu surro. Antes de ele regressar ao campo, sentou-se na ponte Xaguate, e fumou o seu cachimbo, enquanto esperava o seu compradre. O compadre chegou, eles comearam a caminhar de regresso a suas casas. Andaram, andaram, andaram. At que chegaram ribeira do campo. Nisto, o homem teve vontade de fumar. Procurou o cachimbo dentro do seu surro, mas como tinha comprado muita coisa (acar, bolachas, piro, peixe, cebola, arroz, petrleo) na vila, e tinha-as posto a todas no surro, portanto no conseguia encontrar o cachimbo. O homem disse ao seu compadre: "O meu cachimbo deve estar ou na ponte Xaguate, ou nao meu surro." Ento retorna vila. Andou, andou, at que chegou ponte de Xaguate. Ali procura o seu cachimbo, mas no o encontra. Deste modo, ele procura no surro com mais cuidado, acha-o e diz: "Eu no disse ao meu compadre, que o cachimbo estava na ponte Xaguate ou dentro do surro? Que lio tiramos desta histria? No importa ordem pela qual realizamos as tarefas...!!!

Unine Era uma vez uma me que teve uma filha muito, muito bonita. To bonita que o sol, mal um dia a viu, logo se perdeu de paixo por ela. Ciumento, no deu mais luz nesse dia para que outros no a vissem e tambm no se apaixonassem pela linda menina. Fez-se um eclipse. A me, com medo de ficar sem a nica filha que tinha, a nica companheira que Deus lhe dera, resolveu escond-la dos olhos do mundo. A menina chamava-se Unine e pela me foi levada e escondida numa gruta, o que dificilmente lhe seria perdoado por muitos sete anos e sete dias de vida que lhe fosse dado viver. Numa noite escura ela levou Unine para a gruta que se situava numa montanha afastada da povoao. Disse-lhe: "Minha filha tu ficas aqui para o teu bem. A porta da gruta no se abrir por nada deste mundo, a no ser quando for ouvida a voz da tua me." E cantou uma cano para ela. Era a senha que faria com que a porta, uma enorme pedra que tapava a entrada da gruta, magicamente se abrisse. E assim Unine receberia comida e gua que a me lhe levaria duas vezes ao dia. Todas as madrugadas, antes que o Sol despontasse, e todas as noitinhas, logo que o sol se punha, l estava a me com a merenda e com a cantiga. Era assim: "Unine, Cosi, Cosi, Qui Qui Unine, Unine!" Unine, vem vem di di unine, cosi cos dia noite

O Sol inquietava-se. Nunca mais pde ver a sua menina. Todos os dias ele se levantava e percorria o povoado, a ilha toda, todos os continentes, todos os cantos do mundo, perguntando, a todas as criaturas que iluminava, pela menina mais linda que jamais tivessem visto. Perguntava ao mar: "Mar, no viste a criatura mais bela?" O mar respondia: "Se mais bela que as minhas ondas pergunta ento nuvem." E o Sol, virando-se para a branca nuvem, perguntava: - "No viste, querida nuvem, a criatura mais bela?" E a nuvem, empalidecida, sempre se julgara a mais bela - respondia: - "No, Senhor Sol, se no a mim que procurais..."

Era assim todos os dias. E no final de cada dia, o Sol, exausto, caa de sono na sua imensa cama no fundo do mar, para na manh seguinte despertar muito cedo e repetir o mesmo ciclo. Conto Tradicional de Santo Anto por Leo Lopes

A oralidade foi a fonte onde os escritores beberam toda a informao que continua a fascinar crianas de todas as idades. As histrias so importantssimas para o desenvolvimento integral da criana e representam para o adulto uma forma de perpetuar as memrias da infncia. Com esta iniciativa pretende-se recrear o universo genuno do contador de histrias que, pela magia das palavras e da linguagem corporal/facial, motiva o ouvinte para viajar nas pginas livro e procurar os lugares onde eles esto depositados: A Biblioteca. OBJECTIVOS: Revitalizar a profisso do contador de histrias tradicional; Sensibilizar as crianas para o prazer de ouvir contar histrias; Sensibilizar os adultos para a redescoberta das histrias da infncia; Criar hbitos de leitura; Promover a animao do livro e da leitura; DURAO: 1 hora (+ -) INSCRIES: At 50 Elementos PROMOTORES: Cmaras municipais, Centros culturais, Associaes, Agrupamentos de escolas DESTINATRIOS: Todas as idades CONDIES NECESSRIAS: Sala, biblioteca

Anda mungkin juga menyukai