JAWATANKUASA GURU CEMERLANG GEOGRAFI NEGERI KEDAH

d/a Pengerusi JK Guru Cemerlang Geografi Negeri Kedah,

Hj.Rodzli Hashim, Guru Cemerlang Geografi,
SMK Dato Syed Omar, Lebuhraya Sultanah, 05350 Alor Star, Kedah
rodzli_mgc@yahoo.com / mgcm.edu.my / hp: 012 475 8442

MODUL LATIHAN
GEOGRAFI PMR
( TAJUK-TAJUK TINGKATAN 1-3 )
Disediakan oleh:
Guru-Guru Cemerlang Geografi Negeri Kedah
Dengan kerjasama
Unit Geografi Jabatan Pelajaran Negeri Kedah
Hj.Sadli Abdullah
Hj.Othman Ahmad
Pn.Marzida A.Rahman
Pn.Nor Azlin M.Nasir
Wan Maheran
Mahmood
Halimaton Zainol
Fadzilah Abdullah

[ SMK Syed Ibrahim, Pendang ]

[SMK Permatang Bonglai, Jitra]
[SMK Sultanah Bahiyah,
A.Star ]
[SMK Sultanah Bahiyah,
A.Star ]
[SMK Alor Janggus, A.Star ]
[SMK Parit Panjang, Kupang]
[SMK Jeneri, Sik]

TEMA 2 : PENGARUH CUACA DAN IKLIM

1. Pergerakan Bumi di dalam sistem suria
1.1 Pergerakan Bumi nyatakan jenis pergerakan bumi dalam rajah di bawah :

a)

b)

1.2 Lengkapkan rajah dibawah dengan menggunakan perkataan yang diberi bagi
membezakan antara peredaran bumi dengan putaran bumi.
Kejadian 4 musim
1 tahun atau 365 hari
Siang dan malam yang tidak
sama panjang
Biasan arah angin lazim

Pasang surut air laut

Siang dan malam
Dari Barat ke Timur

Masa 24 jam / 1 hari

Dari Barat ke Timur
Fenomena gerhana bulan
dan matahari

Pergerakan Bumi
Arah pergerakan
Masa yang diambil
Kesan

Putaran bumi

Peredaran bumi

1.

Kesan

2.

2.

Kesan

3.

2. Peredaran Bumi

Kedudukan

Tarikh

21 Mac

Kedudukan
matahari

Musim di
Hemisfera
Utara
Ekuinoks
musim
bunga

Musim di
Hemisfera
Selatan

Perbezaan
siang dan
malam
Siang dan
malam sama
panjang

Garisan
Sartan

II

Ekuinoks
musim
bunga

III
IV
22Dis

Hemisfera
Utara 24 jam
malam

2. Cuaca dan iklim Malaysia

3.1 Ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia
i)

Jenis iklim

ii)

Min suhu tahunan

iii)

Julat suhu tahunan

iv)

Jumlah hujan tahunan

v)

Suhu tinggi dan sekata

vi)

Hujan lebat

v)

Angin bulan Nov - Mac

vi)

Angin bulan Mei - September

vii)

Angin khusus September -Okt

3.2 Alat menyukat cuaca namakan alat menyukat cuaca di bawah :

PILIHAN
JAWAPAN

2032mm
Monsun Barat Daya
27c
Sepanjang tahun
1-3c
Monsun Timur Laut
Khatulistiwa
Sepanjang tahun
Angin Sumatera

a)

b)

c)

3.3 Hujan
Namakan jenis hujan yang turun di Malaysia seperti gambarajah di bawah
1.

2.

Jenis hujan :
Hujan ini berlaku pada hari ............

Jenis Hujan:
Hujan ini turun di kawasan......................

terik. Permukaan bumi yang panas

yang menghadap tiupan angin lembap.

menyebabkan........................

Angin lembap dipaksa naik ke atas apabila

mengembang dan naik ke atas. Udara

terdapat halangan kawasan ..

bertukar menjadi titisan air dan berlaku

Apabila angina naik, angin menjadi

proses .............................Titisan air

. Dan terbentuknya awan.

bercantum menjadi
awan Pada

Hujan turun di kawasan cerun bukit

menghadap . Bahagian

waktu..hujan ini
bukit yang sebaliknya dikenali sebagai
turun dengan lebat
disertai.. dan ................... cerun .
.. kerana ia hanya
menerima sedikit hujan dan tiupan angin
kering.

3.4 Angin lazim Malaysia namakan butir-butir berkaitan iklim Malaysia dalam peta di
bawah:

Angin:...
Bulan:

Angin:...
Bulan:

3.5 Kira maklumat data cuaca di bawah :

Angin:...
Bulan:

Angin:...
Bulan:

Cara kira
i)

Berapakah min suhu stesen Y ?

ii)

Berapakah julat suhu bulanan stesen Y ?

iii)

Bilakah suhu minimum ? dan berapa ?

:Bulan

Suhu

iv)

Bilakah suhu maksimum ? dan berapa ?

:Bulan

Suhu

1.
3.6 Faktor-faktor yang mempengaruhi iklim di Malaysia

Jawapan

Faktor-faktor yang
mempengaruhi iklim
di Malaysia
Malaysia

3.7 Pengaruh cuaca dan iklim terhadap manusia.

1. Pengaruh cuaca dan iklim terhadap cara hidup penduduk di Malaysia dan
Negara-negara lain.
Jenis
iklim

Kawasan

Iklim

Zon panas di
Malaysia

Iklim

Zon Panas di
Gurun Thar

Ciri-ciri iklim
Panas dan sepanjang
tahun.
Min suhu:..................
Hujan tahunan:
................................

Iklim

Perhubungan dan
pengangkutan

Zon sederhana

Panas dan kering sepanjang

tahun.

Min suhu ..............

Julat suhu ..........
Hujan tahunan ...............
Musim sejuk panjang

Unta
keldai

Jalan raya

Kegiatan
ekonomi

sejuk di Siberia

Iklim
Zon sejuk di
Greenland

Musim panas pendek

Min suhu...................
Hujan tahunan.......... mm

Jalan kereta
api

Musim sejuk sangat panjang

Musim panas pendek
Min suhu ..................
Hujan tahunan .............mm

2. Pengaruh cuaca dan iklim terhadap kegiatan ekonomi Negara Malaysia.

Kegiatan ekonomi Malaysia

1.
2.

3.

4.

3.Tuliskan jawapan yang betul berdasarkan penyataan yang berikut .

Penyataan
1. Tanaman ini ditanam pada musim hujan dan
dituai pada musim kemarau yang kering
2. Kegiatan ini dipengaruhi oleh angin monson
yang boleh menyebabkan laut bergelora.
3. Kegiatan ini tergendala semasa hujan lebat
kerana ia akan membahayakan pekerja
4. Keadaan iklim panas dan lembap merupakan
sumber utama kegiatan ini.
5. Tanaman ini sesuai ditanam di tanah tinggi
yang bersuhu sederhana sejuk.

4.Pangaruh manusia terhadap cuaca dan iklim

Jawapan

Kegiatan ekonomi

Aktiviti manusia

1. Pertanian

2. Perindustrian

3. Pembalakan

4. Pengangkutan

5. Pembandaran

Pembuangan sisa
toksid
Pembalakan haram

Pembinaan bangunan
konkrit

Kesan terhadap cuaca

dan iklim
Kemarau

penipisan lapisan ozon

Hujan asid

Kesan rumah hijau

Pemanasan global

5. Jawab soalan-soalan yang berikut dengan jawapan yang tepat berkaitan kesan
kegiatan ekonomi terhadap kegiatan ekonomi
Penyataan
a) Pembebasan asap dari kilang, pembakaran bahan api,
pembakaran terbuka dan pertambahan kenderaan
bermotor.
b) pelepasan asap, debu dan karbon dioksida ke atmosfera
oleh kilang dan pembakaran hutan atau kenderaan
bermotor
c) Gas-gas karbon dioksida, karbon monoksida , nitrogen
oksida dan sulfur oksida larut dalam wap air dalam udara.
d) Pusat bandar lebih panas daripada suhu di kawasan
pinggir bandar.
e) Sinaran ultra ungu sampai ke permukaan bumi

Kesan

6. Lengkapkan rajah di bawah dengan menyatakan kesan kegiatan manusia

terhadap cuaca dan iklim.

Kesan kegiatan manusia

terhadap cuaca dan iklim

TEMA 3 : TUMBUH-TUMBUAHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR

3.1 Jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di negara
Malaysia.
Jenis Hutan

Hutan hujan
Tropika

Taburan
Banjaran
Kledang

Ciri utama
Malar hijau

Jenis pokok
Cengal

Hidupan liar
Tenggiling

Ru

biawak

Palma
Gelam

Belut
Ular

Hutan pantai

Hutan Paya
Air Tawar

Sabak Bernam
Tasik Chini

Tumbuh subur
di kawasan

pedalaman
bersaliran buruk

Hutan paya
Air Masin

Muara sungai
Baram

Banjaran
Titiwangsa
Hutan gunung Banjaran
Crocker

Hutan Hujan Tropika

Penyesuaian
Dengan
keadaan
habitat
separa
tenggelam

Bakau kurap
gedabu

udang
.
.

Tupai gunung
Beruang matahari

Hutan Pantai

3.2 Lengkapkan peta minda dibawah dengan menyatakan ciri-ciri tumbuhan semula jadi
di Malaysia.

Ciri-ciri tumbuhan
semula jadi di Malaysia
Hutan Gunung

Hutan Paya Air Tawar

Hutan Paya air Masin

3.3 Lengkapkan jadual berikut dengan mencirikan tumbuh-tumbuhan profil hutan hujan
tropika.
Profil
Ciri utama
Emergen a)Ketinggian___________________
b)Pokok: ______________________
c)Contoh :_____________________

Contoh hidupan liar

i)____________________
ii)____________________

Kanopi

a) Ketinggian__________________
b) Pokok:_______________________
c) Contoh :_____________________

iii)______________________
iv)______________________

Tengah

a) Ketinggian__________________
b) Pokok :______________________
c) Contoh :_____________________

v)________________________
vi)_______________________

Lantai
Hutan

a) Ketinggian:_________________
b) Pokok :______________________
c) Contoh :_____________________

vii)________________________
viii)________________________

3.4 Lengkapkan profil tumbuhan gunung seperti di bawah.

Profil tumbuhan gunung

Jenis tumbuhtumbuhan
Hutan diptrokap bukit

Contoh tumbuhtumbuhan
Cengal, Seraya,
Kapur
Paku gajah

Hutan Montane atas

Tumbuhan sub Alps
Kulampair

3.5 Faktor-faktor yang mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
Faktor-faktor yang mempengaruhi kepelbagaian tumbuhan semula jadi di Malaysia.
Lengkapkan jadual di bawah dengan menandakan( ) diruang yang betul.
Faktor-faktor yang
mempengaruhi
kepelbagaian tumbuhan
semula jadi
Bentuk Muka bumi
a)Rendah,rata bersaliran
buruk
b)Tanah tinggi kurang
1000m
c)Tanah tinggi melebihi
1000m
d)Rendah rata bersaliran
baik

Hutan
Hujan Tropika

Hutan
paya
Masin

Hutan
Hutan
Paya Air pantai
Tawar

Hutan
Gunung

Tanih
e)Laterit
f)Gambut
g)Pasir
h)Lumpur
i)Aluvium
j)Batu kapur
klim
k)Suhu 27C dan hujan
tahunan 2600 mm
l). Suhu 18c

TEMA 4 : DINAMIK PENDUDUK

Berdasarkan pilihan jawapan di bawah, jawab soalan-soalan berikut:4.1 Isikan tempat kosong dengan jawapan yang disediakan.
Rata
Pertanian

Komersial
Sistem
pengangkutan
dan
perhubungan

Tanih
aluvium
Menerokai

Pelbagai sumber
Paling padat

Faktor-faktor yang mempengaruhi taburan penduduk di Lembangan St.Lawrence.

Kawasan muka bumi _______________________.

Merupakan kawasan _______________________ penduduk.

Pendatang dari Eropah telah ___________________ kawasan ini.

Pertanian dijalankan kerana terdapat ______________________ yang

subur.

Kegiatan perusahaan berkembang kerana terdapat ________________.

Aktiviti penting di sini ialah ___________________ dan bercorak

_________________.

Kegiatan ekonomi berkembang kerana _______________________ yang

efisien.

4.2 Isikan tempat kosong dengan jawapan yang disediakan

Kemudahan
asas

Rancangan
Sistem
kemajuan
pengangkutan
tanah
Bandar baru Pembangunan Bandar satelit
pendidikan

Peluang
pekerjaan
Arahan
majikan

Kemudahan
Pendidikan
tinggi
Bandar
pentadbiran

Bencana
alam
Persekitaran
yang baik

Faktor-faktor yang mempengaruhi migrasi dalaman.

i.

Mempunyai ______________________ yang sangat terhad.

ii.

Kebanyakan _______________________________ tertumpu di kawasan

bandar.

iii.

Kawasan luar bandar mempunyai _______________________ yang terhad dan

upah rendah.

iv.

Kerajaan memajukan ________________________ untuk sektor pertanian.

v.

Penduduk terpaksa berpindah kerana ______________________.

vi.

Jarak dan masa perjalanan menjadi pendek kerana

__________________________ yang baik.

vii.

Migrasi berlaku secara besar-besaran kerana adanya _____________________

dan _______________________.

viii.

Perpindahan _____________________ meningkatkan keupayaan kerajaan.

ix.

Universiti berkembang pesat kerana ______________________.

x.

Pekerja yang bersara berpindah ke luar bandar kerana

__________________________.

xi.

Pekerja berpindah ke luar bandar kerana ____________________.

1) Nyatakan 6 faktor yang menyebabkan kawasan berpenduduk padat.

a. ___________________________________________

b. ___________________________________________
c. ___________________________________________
d. ___________________________________________
e. ___________________________________________
f.

___________________________________________

2) Berikan 3 sebab kawasan berpenduduk sederhana padat.

a. _____________________________________
b. _____________________________________
c. _____________________________________

3) Namakan 5 kawasan berpenduduk jarang.

a. _______________________________________
b. _______________________________________
c. _______________________________________
d. _______________________________________
e. _______________________________________

4)
i.

Perubahan jumlah penduduk mengikut masa dinamakan

________________________.

ii.

Pertambahan dalam jumlah penduduk dinamakan

____________________________.

iii.

Pertumbuhan negatif bermaksud _______________________________.

iv.

Pertumbuhan penduduk positif berlaku apabila

a) Kadar kelahiran ___________________________.
b) Migrasi ____________________________.

v.

Pertumbuhan penduduk negatif berlaku apabila

a) Kadar kematian ___________________________.
b) Migrasi __________________________.

5) Berikan 4 faktor yang mempengaruhi kadar kelahiran:a) ____________________________

b) ____________________________

c) ____________________________
d) ____________________________

6) Jelaskan faktor yang mempengaruhi kadar kematian:a) ____________________________

b) ____________________________
c) ____________________________
d) ____________________________

7) Sebutkan 2 jenis migrasi:a) _________________________

b) _________________________

8) Berikan 4 jenis migrasi dalaman:a) ______________________________

b) ______________________________
c) ______________________________
d) ______________________________

9) Nyatakan 2 jenis migrasi antarabangsa:a) ______________________________

b) ______________________________

10) Terangkan 5 kesan migrasi terhadap negara Malaysia.

a. ______________________________
b. ______________________________
c. ______________________________
d. ______________________________
e. ______________________________

11)

Nyatakan 4 jenis piramid penduduk.

a. __________________________
b. __________________________
c. __________________________
d. __________________________

12)

Huraikan ciri-ciri piramid progresif.

_________________________________________.
13)
Lengkapkan tempat kosong berikut.
Bilangan penduduk yang sedikit dan tahap teknologi yang rendah dipanggil
______________. Penduduk optimum adalah bilangan ________________ yang cukup
dan tahap_____________________ yang tinggi untuk bangun sumber yang ada.
Bilangan penduduk yang banyak berbanding sumber yang ada dan tahap teknologi
yang rendah menyebabkan penduduk ____________________.Kekurangan penduduk
menyebabkan masalah __________ ____________.Untuk menjana perkembangan
ekonomi negara,langkah yang dijalankan ialah ________________ golongan
_______________ bekerja.Langkah mengatasi kekurangan penduduk ialah
menggalakkan kadar _________________.
14)

Huraikan 5 kesan penduduk berlebihan dan langkah mengatasinya.

KESAN

LANGKAH

TEMA 5 : PETEMPATAN DAN PERBANDARAN

5.1. Isi tempat kosong
1. __________ bermaksud kawasan tempat tinggal penduduk merangkumi aspek
lokasi, jenis bangunan, persekitaran sosial dan kegiatan ekonomi
kawasan tersebut.
2. Petempatan terbahagi kepada 2 jenis iaitu __________ dan __________.
3. Petempatan sementara merujuk kepada kawasan kediaman __________ seperti
petempatan pekerja kontrak binaan, pekerja balak dan petempatan pelarian.
4. Petempatan kekal pula merupakan satu kawasan kediaman yang __________
untuk satu jangka masa yang lama dan berkekalan.
5. Contoh petempatan kekal ialah __________, __________ dan __________.
6. Petempatan kekal boleh dibahagi kepada dua jenis iaitu __________ dan
__________.
7. __________ merupakan kawasan petempatan yang mempunyai ciri-ciri
____________________, ____________________ dan __________________

yang minimum.
8. Petempatan bandar bermaksud kawasan kediaman penduduk yang mempunyai
ciri-ciri __________, kegiatan ekonomi berasaskan __________, kemudahan
infrastruktur yang lengkap serta mempunyai bilangan penduduk yang __________.
9. Jumlah penduduk penentu __________ berbeza mengikut hierarki petempatan.
10. __________ antar bandar dan luar bandar berbeza dari aspek________________,
__________________ dan ____________________.
5.2 Soalan Struktur
1.Fungsi petempatan luar bandar ditentukan oleh :
i ) ______________________________
- sebagai pusat mengumpul dan memproses hasil pertanian
- pusat pengeluaran dan hasil pertanian, perhutanan dan perikanan.
ii ) ______________________________
- sebagai pusat khidmat awam dan khidmat social
iii ) ______________________________
- membantu melaksanakan urusan kerajaan
2. Faktor yang mempengaruhi kedudukan dan taburan petempatan luar bandar :
a) ____________________
d) ____________________
b) ____________________
e) ____________________
c) ____________________
f) ____________________
3. Faktor yang mempengaruhi peletakan dan taburan petempatan bandar ialah :
a. ____________________
b. ____________________
c. ____________________
d. ____________________
e. ____________________
4. Bandar dan luar bandar saling bergantung antara satu sama lain dan mempunyai
peranan masing-masing.
Peranan luar bandar :
a)__________________________________________________
b)__________________________________________________
c)__________________________________________________
Hubungan bandar dan luar bandar wujud dalam bentuk :
a) ________________________________________
b) ________________________________________
c) ________________________________________
d) ________________________________________
e) ________________________________________
f) ________________________________________

5.3.
Konsep perbandaran
1. Pembandaran ialah proses _______________ daripada _______________
kepada _______________.
2. Pembandaran juga berlaku apabila __________ kecil berkembang menjadi
bandar yang __________.
3. Perubahan kegiatan ekonomi darapada aktiviti __________ kepada
__________ dan perindustrian.
4. Perubahan cara hidup kepada yang lebih __________ berlaku seiring dengan
pertambahan penduduk bandar yang pesat.
5. Pertambahan saiz bandar menyebabkan berlakunya _______________.
Hierarki Bandar
1. __________ adalah susun taraf bandar yang terdapat dalam sesebuah negara.
2. Hierarki bandar merujuk kepada
a)______________________________
b)______________________________
c)______________________________
3. Bandar __________ bermaksud pembangunan bandar dirancang dari aspek
lokasi dan fungsi.
4. Bandar __________ ialah bandar yang dibina berhampiran bandar utama .
5. Pembinaan Bandar Satelit bertujuan ______________________________ dan
__________ tempat tinggal.
6. Bandar Satelit menyediakan :
a) ______________________________
b) ______________________________
c) ______________________________
d) ______________________________
e) ______________________________
7. Bandar __________ ialah bandar yang dibina di lokasi yang baru dengan
perancangan fungsi yang khusus.
8. Antara fungsi bandar baru ialah :
a) Membangunkan kawasan luar bandar.
Contoh : _______________, _______________ dan _______________.

b) Membangunkan industri.
Contoh : _______________, _______________ dan _______________.
c) Fungsi pendidikan - pusat pengajian tinggi.
Contoh : _______________, _______________ dan _______________.
d) Fungsi pentadbiran.
Contoh : _______________, _______________ dan _______________.
e) Fungsi industri telekomunikasi.
Contoh : _______________, _______________ dan _______________.

5.3 Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai

PULAU
LANGKAWI
PULAU PINANG

KERTEH

KLANG

KUANTAN

BINTULU

BANGSAR

SENAWANG

SINTOK

SHAH ALAM

KULIM

KUALA LUMPUR

PETALING JAYA

PASIR GUDANG

CAMERON
HIGHLANDS

PULAU TIOMAN

BANDAR
DARULAMAN
BANGSAR

KOTA BHARU

RANTAU PANJANG

A. Namakan Bandar yang bersesuaian dengan fungsi yang diberikan

Pusat Pendidikan
----------------------------------------------------------------------------Pusat Pelancongan

----------------------------------------------------------------------------

Pusat Perindustrian

-----------------------------------------------------------------------------

Bandar Satelit

-----------------------------------------------------------------------------

Bandar Pelabuhan

-----------------------------------------------------------------------------

B. Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

Proses pembandaran berkait tentang perkembangan bandar dari
aspek ..................................................... dan pertambahan dari segi
.............................................. Perkembangan keluasan sesuatu kawasan selalunya
berlaku dengan mengambil tanah ..........................................
yang terdapat disekelilingnya. Proses pembandaran di negara sedang membangun
seperti .........................................., ........................................

dan ................................... lebih tertumpu kepada aspek pembangunan fizikal

terutama ............................................... dan ...............................
................................ Pembinaan jalan raya, bekalan air paip dan eletrik lebih
diutamakan. Kemudahan awam seperti ..........................................,
hospital, serta .................................... Pembangunan sosio-ekonomi luar bandar
menjadi sasaran utama kerajaan di negara membangun.
Kegiatan ekonomi berasaskan pertanian mula berubah kepada perniagaan dan
perdagangan serta proses .................................................
Di negara maju, proses pembandaran lebih tertumpu kepada
pembangunan ...................................... dan perkhidmatan. Industri berat dan
berteknologi tinggi semakin berkembang di
negara ......................................, .................................................,
dan .........................................
Sektor perkhidmatan seperti perkhidmatan
kesihatan, ..........................................., ....................................... dan telekomunikasi
semakin meluas.
Proses pembandaran telah menyebabkan kenaikan kos ........................................
dan masalah ................................................. yang serius.
Kadar kematian semakin ................................... kerana kemajuan perubatan moden.
Kadar kelahiran juga semakin rendah kerana peningkatan
taraf ................................ kaum wanita yang cenderung berkahwin lewat serta
mementingkan ............................................
C. Senaraikan Kesan dan Masalah Pembandaran serta langkah mengatasi.
Bil
1

Kesan / Masalah Pembandaran

Kesesakan lalulintas

Langkah Mengatasi
a.
b.
c.
a.Membina banyak rumah pangsa kos
rendah
b.

Banjir kilat

a. Membaiki sistem perparitan

b. Membersihkan longkang
c.

Pembuangan sisa pepejal

a.
b.
c.

5
6.

a. Mewujudkan bandar dalam taman

b.
Jenayah sosial dan pengangguran

a.
b.
c.

7.

a. penggunaan transit aliran ringan

(LRT,ERL)
b.menggalakkan penggunaan petrol
tanpa
plumbum
c.