¢IA§O°O™ ME THN APXIE¶I™KO¶H

A£HNøN KAI ¶A™H™ E§§A¢O™

H πσηµη κτενς πντησ της
στν Θεοδωρκη κα  ντλογος το «∆»
[H Eκκλησα τς Eλλδος παντ στ συνντευξη το Mκη Θεοδωρκη
στ!ν «∆αυλ!» τ. 246, Iο+νιος 2002, στν .ποα . κορυφα0ος το σηµερινο
Eλληνικο Πολιτισµο α) χαρακτηρζει 6ς «7γκληµα κατ’ :ξακολο+θησιν µ<
στ=χο τν Eλληνικ Συνεδηση» τ διδασκαλα τς Παλαις κα? Kαινς ∆ια-
θBκης στν κρατικ παιδεα κα? C) :πεσηµανει Dτι τ! :πσηµο κρατικ! Eδεο-
λ=γηµα το «Eλληνοχριστιανισµο» ποτελε0 :µπ=διο στν νπτυξη το
FEλληνα. H :πσηµη πντηση 7ρχεται µσGω το EπισBµου ∆ελτου τς
Aρχιεπισκοπς AθηνIν κα? πσης Eλλδος «Eκκλησα», µ< Jπογρφοντα
τ!ν διευθυντB του κα? κορυφα0ο ζIντα FEλληνα θεολ=γο, .µ=τιµο καθηγητ
το Πανεπιστηµου AθηνIν κ. E. ∆. ΘεοδKρου, µ< κεµενο 4 σελδων στ!
τεχος Iουλου 2002 κα? µ< προαναγγελα κα? δευτρου κειµνου 6ς συνχει-
ας τοπρKτου.
O «∆αυλ!ς» νταποκρνεται στ! διλογο 6ς κατωτρω:
·. µ< τν ναδηµοσευση το πλBρους κειµνου τς :κκλησιαστικς πα-
ντBσεως γιN λ=γους πνευµατικς :ντιµ=τητας κα? δηµοκρατικ=τητας,
‚. µ< τν παρθεση το ντιλ=γου µας κα?

Á. µ< τ δσµευση νN .λοκληρKσωµε σ< προσεχ<ς τεχος τ!ν διλογο, Dταν

φθσOη στN χρια µας P προαναγγελθε0σα π! τ! :πσηµο Qργανο τς
Aρχιεπισκοπς συνχεια τς παντBσεKς της.
EδI θN σηµειKσουµε Dτι πρ!ς τιµBν του . κ. E. ∆. ΘεοδKρου, . .πο0ος µο-
λον=τι θεολ=γος, Rρα :ξ .ρισµο JπερτιµIν στοιχε0α ποS συγκρο+ονται µ<
τν λογικ (πστη, :λπδα κ.λπ.), :µφανζεται 6ς :γγυητς τς λογικς, κα-
ταλογζοντας στ!ν Mκη Θεοδωρκη «παραθεKρηση τIν καν=νων τς λο-
γικς» κα, µ< τν εUκαιρα, κνοντας κα? Vνα µθηµα γιN τοSς τρ=πους κα-
ταστρατηγBσεως τς λογικς (τN σοφσµατα το Aριστοτλη «µετCαση εEς
Vτερον γνος, ξιολ=γηση τς κρσεως το Dλου :κ τς καταχρBσεως το µ-
ρους» κ.λπ.) κα? κατηγορε0 τ!ν M. Θεοδωρκη α) στν 3η παργραφο το
κειµνου του Dτι «κνησε κα? κατη+θυνε τ!ν πλBρη ντιφσεων στοχασµ= του
πνω στ?ς γνωστ<ς πνευµατικ<ς ργες το περιοδικο “∆αυλ!ς”» κα? C) στν
τελευταα παργραφ= του Dτι «τ?ς π=ψεις (το κ. Θεοδωρκη) υ[οθτησε τ!
περιοδικ! “∆αυλ=ς”». Kρνουµε, Dτι . θιασKτης τς λογικς κ. E. ∆. ΘεοδK-
ρου ντιλαµCνεται, Dτι P «καραµπιντη» αUτ ντφαση δ<ν ε\ναι ]πλ! σ=-
φισµα· _ν 7γινε συνεδητα ε\ναι παραλογισµ=ς, :νGI _ν 7γινε :σκεµµνα Jπο-
κρ+πτει δ=λο. – ∆.I.Λ.]
▼
16174 ∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002

A’ H A¶ANTH™H TH™ EKK§H™IA™

[Tο κ. E#αγγ$λου ∆. Θεοδ'ρου, Oµοτµου Kαθηγητο το
Πανεπιστηµου Aθηνν, Tακτικο Mλους τ!ς E#ρωπαϊκ!ς
Aκαδηµας Eπιστηµν κα( Tεχνν]

τ µηνια ο περιοδικ α$τοδιαφηµιζ'µενης «πρωτοποριακ*ς +ρευνας»

™ «∆αυλς» (τε0χος 2π’ 4ρ. 246, Iο7νιος 2002) δηµοσιε7θηκε ;γκωµιαζοµ=νη

2π’ α$το0 ;κτεν>ς συν=ντευξις το0 MAκη ΘεοδωρCκη, στ>ν DποAα δAδονται
4παντEσεις σF ;ρωτEσεις το0 συνεργCτου το0 περιοδικο0 α$το0 κ. Π. Λ. Kου-
αλCκη. Στ> συν=ντευξι α$τ> D διακεκριµ=νος µουσικοσυνθ=της 2π=µνησεν JρθKς
µερικFς 4λEθειες, λ.χ. γιN τν ναµφισCBτητη χρησιµ=τητα τς µελτης τIν ρχα-
ων bλληνικIν κειµνων κα? γιN τν νγκη τς πελευθερKσεως τς bλληνικς
µουσικς δηµιουργας π! τοSς «γκαουλιτερ» τς εUρωπαcζουσας µουσικς στ
χKρα µας. Aλλ’ D κ. ΘεοδωρCκης, στ>ν περM Nς D λ'γος συν=ντευξA του, φιλοδ'ξησε
;πM πλ=ον νO χρησιµοποιEσPη τ>ν πλο7σια αQσθητικKς ;κφραστικE του Rκαν'τητα
γιO νO ;πεκτεAνPη, Sς µ> Tφειλε, τ>ν περιοριζοµ=νη στν µουσικ τοµ=α 4ναµφι-
σEτητη α$θεντAα του καM σF Uλλες, ;κτς α$το0, πνευµατικFς περιοχFς (λ.χ. στ>ν
Rστορικοθρησκειολογικ>) κατO τρ'πον, ποV 2πενθ7µισε στν γρCφοντα, Wτι πρ 23
;τKν σF DµιλAα του στ>ν AYθουσα TελετKν το0 ΠανεπιστηµAου AθηνKν ε[χε ;πι-
σηµCνει, λ=γοντας Wτι «κ=µη κα? P Jψστη d εUφυεσττη :πιστηµονικ αUθεντα,
σ< Rλλους τοµε0ς, :κτ!ς τς εEδικ=τητ=ς της, :ξαρτται :κ τIν γνKσεων κα? τς
:µπειρας Rλλων αUθεντιIν»1. A$τ Qσχ7ει καM γιO τ>ν καλλιτεχνικ> α$θεντAα.
T π'σον ;κτιµο0µε τ ταλ=ντο καM τ>ν χαρισµατικ> µουσικ> προσφορO το0 κ.
ΘεοδωρCκη 4ποδεικν7εται ;κ το0 Wτι εQς τ B´ ΠανελλEνιο Λειτουργικ Συν=δριο
ΣτελεχKν ^IερKν Mητροπ'λεων (B'λος) δFν διστCσαµε νO διατυπσωµε τ>ν προ-
σωπικE µας γνµη, κατO τ>ν DποAα «κCποτε, τηρουµ=νων τKν 4ναλογιKν (mutatis
mutandis), µ=σα στO πλαAσια τ*ς Oρθοδ'ξου ;κκλησιαστικ*ς ποιEσεως καM µου-
σικ*ς, θO +πρεπε νO χαιρετAσωµε τ>ν ;µφCνισι, εQ δυνατν σ’ _να πρ'σωπο, `νς λ.χ.
ν=ου Eλ7τη καM ν=ου ΘεοδωρCκη.2
AUτN :ξηγον γιατ? λυπηθBκαµε πολ+, Dταν διαπιστKσαµε Dτι στ συνντευξι
αUτ . διακεκριµνος µουσικοσυνθτης :µεωσε τ!ν bαυτ= του. Tροχοδρ'µησε τ
bχηµα τ*ς σκ=ψες του χρησιµοποιντας Sς τροχοVς προφαν* 2ποσυνεAδητη 4να-
ζωπ7ρωσι µαρξιστικKν 4ντιχριστιανικKν ;ξαρτEσεων, [στορικν Rγνοια κα? πα-
ραθεKρησι τIν καν=νων τς λογικς. dEχοµε τ>ν ;ντ7πωσι Wτι κAνησε καM κατη7-
θυνε τν πλEρη 4ντιφCσεων στοχασµ' του πCνω στMς γνωστFς πνευµατικFς ρCγες
το0 περιοδικο0 «∆αυλ'ς», τMς Dπο ες ;ντ=χνως +φεραν µπροστC του οR δAδουσες
;µµ=σως καM 4παντEσεις ρυµουλκο0σες ;ρωτEσεις το0 πραγµατοποιEσαντος τ> συ-
ν=ντευξι συνεργCτου το0 περιοδικο0.
Aλλ’ eς σχολιCσωµε κCπως ;κτενKς τουλCχιστον εQς δ7ο Uρθρα µας µAαν πρς
µAαν τMς 4π χριστιανικ> σκοπιO 4παρCδεκτες θ=σεις, ποV προλEθηκαν στ> συ-

1. E$αγγ=λου ∆. Θεοδρου, «^H παιδεAα τ*ς ;λευθερAας καM g ;λευθερAα τ*ς παιδεAας», Πανη-
γυρικς λ'γος στ>ν `ορτ> τKν TριKν ^IεραρχKν..., AθEνα 1980, σ. 16.
2. Περιοδικ « Eφηµ=ριος», +τος 2000, ∆εκ=µριος 2000, σ. 6.
∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002 16175

ν=ντευξι α$τE, 4λλCσσοντας τ> σειρC τους, γιO νO 4ποφ7γωµε ;παναλEψεις καM
γιO νO +χουν τO σχ'λιC µας λογικτερη καM συστηµατικτερη διCταξι. A$τονοE-
τως δFν θO ;ξετCσωµε σηµε α, τO Dπο α ε[ναι Uσχετα πρς τν Xριστιανισµ καM τ>ν
EκκλησAα.
1) Στ ;ρτηµα το0 συνεργCτου το0 περιοδικο0 «µEπως 4κ'µη καM σEµερα, παρO
τ>ν πρ'οδο τKν ;πιστηµKν καM τ>ν ;ξCπλωση τ*ς Γνσεως, Wλη σχεδν g 4νθρω-
π'τητα δFν ε[ναι παρC D ;κλεκτς καM συνCµα D καταραµ=νος λας το0 Iεχωl;»,
. κ. Θεοδωρκης πντησε 6ς bξς:
«ΣF 4ντAθεση µF τ> διδασκαλAα το0 Iεχωl, ποV θ=λει τν Uνθρωπο νO γεννι=-
ται καταραµ=νος, ;γn πιστε7ω Wτι D Uνθρωπος γεννι=ται ε$λογηµ=νος. ΓιατM g ζω>
ε[ναι ε$λογAα, ε[ναι δωρεC, φτCνει νO ξ=ρης, 4λλO καM νO σ’ 4φEνουν νO τ> ζEσης.
»dEχουµε ;ξ Uλλου πCντοτε ζωνταν καM ;πAκαιρο τ παρCδειγµα τ*ς 4ρχαAας
AθEνας µF τν Uνθρωπο στ κ=ντρο το0 κ'σµου, κυρAαρχο τ*ς µοAρας του, 4ληθιν
λCτρη το0 SραAου καM το0 4ληθινο0, νO χαAρεται τMς JµορφιFς τ*ς ζω*ς, νO τιµol καM
νO δοξCζPη bχι µ'νο τ 4νθρπινο πνε0µα, 4λλO καM τ 4νθρπινο σKµα.
»ΣF 4ντAθεση µF α$τ τ παρCδειγµα, α$τ> τ> φιλοσοφAα, τ> διδασκαλAα καM τ>
στCση ζω*ς, ποV SδEγησε τν Uνθρωπο σF πνευµατικFς κατακτEσεις 4ξεπ=ραστες
4κ'µη καM _ως σEµερα, g µονοθεϊστικ> 4ντAληψη γιO τ>ν ζωE, γιO τν Uνθρωπο καM
τ>ν κοινωνAα διαµ'ρφωσε α$τ> τ>ν παραµορφωτικ> σχ=ση 4νCµεσα στν qEνα καM
τοVς πολλο7ς, ποV θεσµοθ=τησε τ>ν ;νοχ> καM τ φ'ο τKν πολλKν 4π=ναντι στ
δικαAωµα τKν λAγων νO τοVς τιµωρο0ν γιO νO τοVς σζουν στ bνοµα το0 ^Eν'ς, δη-
λαδ> το0 Θεο0 εYτε τKν IουδαAων εYτε τKν XριστιανKν εYτε τKν MουσουλµCνων.
dEτσι διαµορφνεται καM διαιωνAζεται D καταπτοηµ=νος Uνθρωπος, ποV 4λAµονο
Uν τ7χPη καM 4ναρριχηθP* στ Cθρο τ*ς ;ξουσAας. ΓιατM 4π τ>ν ζ7µη τKν κατα-
πτοτηµ=νων πλCθονται οR πι 4δAστακτοι τ7ραννοι...» (σ. 15978).
^O κ. ΘεοδωρCκης ;πανερχ'µενος καM σF Uλλη συνCφεια στ>ν 4ντAθεσA του πρς
τν µονοθεϊσµ', λ=γει: «sAς δο0µε τA Uλλο µlς δρισαν οR qEλληνες ;κτς 4π τ>
∆ηµοκρατAα καM eς τO 4ντιπαραθ=σουµε στO +ργα καM τMς gµ=ρες τKν µονοθεϊ-
στικKν διακυερνEσεων 4π τν MεσαAωνα _ως σEµερα µF κ=ντρο φυσικO τ> ∆υ-
τικ> E$ρπη τKν Σταυροφ'ρων, τKν AποικιοκρατKν καM τKν σ7γχρονων Qµπε-
ριαλιστKν, γιO νO κατανοEσωµε τ χCσµα ποV χωρAζει τMς δ7ο κοσµοθεωρAες καM
τοVς δ7ο κ'σµους» (σ. 15980).
ΣτMς διατυπσεις α$τFς το0 κ. ΘεοδωρCκη µερικοM 2παινιγµοM καM µερικFς JρθFς
;πM µ=ρους 4π'ψεις του (λ.χ. γιO τοVς σταυροφ'ρους, τοVς 4ποικιοκρCτες, τοVς
QµπεριαλιστFς καM τοVς τυρCννους) συγχ=ονται µF Uσχετες +ννοιες, µF ;σφαλµ=νους
Qσχυρισµο7ς, µF διλετταντικFς παρανοEσεις καM διαστρελσεις τKν RστορικKν γε-
γον'των τ*ς συναντEσεως ^Eλληνισµο0 καM Xριστιανισµο0, µF Uγνοια τ*ς Rστο-
ρικ*ς 4λEθειας καM µF Jφθαλµοφαν* χρ*σι πολλKν (bχι συνειδητKν) λογικKν σφαλ-
µCτων t σοφισµCτων (λ.χ. τ*ς «µεταCσεως εQς _τερον γ=νος», τ*ς 4ξιολογEσεως
τ*ς χρEσεως το0 Wλου ;κ τ*ς καταχρEσεως το0 µ=ρους, το0 ψευδο0ς αQτAου, τ*ς
«τKν Wρων τετρCδος», τ*ς λEψεως το0 ζητουµ=νου κ.U.).
sAς στρ=ψωµε τ>ν προσοχE µας σF µερικοVς QσχυρισµοVς το0 διαπρεπο0ς µου-
σικο0:
α) E[ναι ;σφαλµ=νος D Qσχυρισµς Wτι κατO τ>ν ιλικ> µονοθεϊστικ> παρCδοσι
D Uνθρωπος γεννι=ται δ*θεν καταραµ=νος καM bχι ε$λογηµ=νος. O$δFν το7του 4να-
16176 ∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002

ληθ=στερον. ^O ιλικς ψαλµuωδ'ς, 4πευθυν'µενος πρς τν Θε', +λεγεν: «Hλτ-

τωσας αUτ!ν (δηλ. τ!ν Rνθρωπον) Cραχ+ τι παρ’ γγλους, δ=ξOη κα? τιµO :στεφ-
νωσας αUτ!ν κα? κατστησας αUτ!ν :π? τN 7ργα τIν χειρIν Σου» (Ψαλµ. η´, 5-9).
^O Aπ. Πα0λος στ>ν AθEνα διακEρυξε: «Tο0 γOρ (δηλ. το0 Θεο0) καM γ=νος ;σµFν»
(ΠρCξ. ιστ´ 28). ∆Fν εYµεθα µ'νον «χο0ς 4π τ*ς γ*ς», 4λλ’ +χοµε µ=σα µας καM τ>ν
πνο> το0 Θεο0, δηλ. λογικ> καM ;λε7θερη ψυχE, g DποAα, eν καM κτιστE, µF τ> χC-
ρι το0 Θεο0 ε[ναι 4θCνατη. sAν καM µF τ>ν παρακο> καM τ>ν wµαρτAα του D Uνθρω-
πος 4ποµακρ7νθηκε 4π τν Θε', ;κε νος δFν +παυσε νO το0 ;πιδαψιλε7Pη ε$λογAες
µ=σα στO πλαAσια τ*ς κτAσεως καM τ*ς RστορAας τ*ς σωτηρAας. qOπως λ=γει IωCν-
νης D Xρυσ'στοµος, «Uνθρωπ'ς ;στι τ περισπο7δαστον το0 Θεο0 ζuKον· ... ο$κ
+στι µοι ε$καταφρ'νητος·... δι’ yν ο$ρανς ;ταν7σθη καM zλιος φαAνει καM σελEνη
τρ=χει καM 4>ρ ;ξεχ7θη καM πηγαM ρ7ουσι καM θCλασσα gπλθη καM προφ*ται
;π=µφθησαν καM ν'µος ;δ'θη· καM τM δ> πCντα λ=γειν, δι’ yν D µονογεν>ς YRς το0
Θεο0 Uνθρωπος ;γ=νετο. ^O ∆εσπ'της µου ;σφCγη καM τ α|µα α$το0 ;ξ=χεεν 2πFρ
4νθρπου· κ4γn καταφρον*σαι +χω; καM ποAαν +χω συγγνµην;» (Migne ^E.Π. 48,
1029). ΣF µιO τ=τοια AνθρωπολογAα ρAσκεται τ θεµ=λιο τ*ς 4ναγνωρAσεως καM
προστασAας τKν 4νθρωπAνων δικαιωµCτων: «O$κ +νι Iουδα ος ο$δF qEλλην, ο$κ
+νι δο0λος ο$δF ;λε7θερος, ο$κ +νι Uρσεν καM θ*λυ· πCντες γOρ 2µε ς ε|ς ;στε ;ν Xρι-
στuK Iησο0» (Γαλ. γ´, 28). Πο0 λ=πει D κ. ΘεοδωρCκης Wτι στO πλαAσια το0 ιλι-
κο0 µονοθεϊσµο0 θεωρο7µεθα καταραµ=νοι; ^O Xριστς µF τ>ν AνCστασA Tου
«4παρχ> τKν κεκοιµηµ=νων ;γ=νετο» (A´ Kορ. ιε´, 20). Γι’ α$τ D Kανnν τ*ς Aνα-
στCσεως 4ρχAζει Sς `ξ*ς: « AναστCσεως gµ=ρα λαµπρυνθKµεν, λαοA, ΠCσχα KυρAου
ΠCσχα· ;κ γOρ θανCτου πρς ζω>ν καM ;κ γ*ς πρς ο$ρανν Xριστς D Θες gµlς
διεAασεν ;πινAκιον U o δοντας».
dEπειτα eς µ> λησµονο0µε, Wτι D Xριστιανισµς 4πεµCκρυνε µερικO στοιχε α τ*ς
Παλαιlς ∆ιαθEκης, ποV 2περφαλαγγAσθηκαν 4π τ>ν χριστιανικ> συνεAδησι.
2. ^O περM ο} D λ'γος µουσικοσυνθ=της τονAζει σαφKς, Wτι τ 4ρχα ο `λληνικ
QδεKδες ρAσκεται «σF 4ντAθεση» πρς τ> «µονοθεϊστικ> 4ντAληψη γιO τ> ζωE»,
Wταν «τιµl καM δοξCζPη bχι µ'νο τ 4νθρπινο πνε0µα, 4λλO καM τ 4νθρπινο
σKµα». ~Aραγε ε[ναι τυχα ο, Wτι D κ. ΘεοδωρCκης χρησιµοποAησε τ>ν Yδια διατ7-
πωσι µF τν Aπ. Πα0λο, D Dπο ος τν διαψε7δει προτρ=ποντας: «∆οξCσατε τν
Θε'ν ;ν τuK σµατι 2µKν καM ;ν τK πνε7µατι 2µKν» (A´ Kορ. στ´ 20); ’Aντιθ=τως
πρς 4ρχα ες `λληνικFς πλατωνAζουσες, νεοπλατωνAζουσες καM δυαδικFς διδασκα-
λAες, ποV θεωρο0σαν τ σKµα «δεσµωτEριο» το0 πνε7µατος καM πηγ> παντς κα-
κο0, καM 4ντιθ=τως πρς τν EπAκτητο, D Dπο ος θεωρο0σε τ σKµα «πCντων 4η-
δ=στατον καM υπαρτατον κ=λυφος καM δ7στηνον σωµCτιο»3, D µονοθεϊστικς Xρι-
στιανισµς 2µνε τ 4νθρπινο σKµα. KατO τν €γιο Γρηγ'ριο τν Παλαµl, «D
Λ'γος σOρξ ;γ=νετο» ( IωCν. α´ 14), γιO νO τιµEσPη τ>ν 4νθρπινη σCρκα. ^YπCρ-
χει µεγαλ7τερος µνος στ 4νθρπινο σKµα; ^O Iησο0ς Xριστς «µετασχηµατAσει
τ σKµα... εQς τ γεν=σθαι σ7µµορφον τuK σµατι τ*ς δ'ξης α$το0» (Φιλιπ. γ´, 21).
«∆ε γOρ τ φθαρτν το0το ;νδ7σασθαι 4φθαρσAαν καM τ θνητν το0το ;νδ7σα-
σθαι 4θανασAαν» (A´ Kορ. ιε´, 53).

3. BασιλεAου IωαννAδου, ^O µυστικισµς το0 Aπ. Πα7λου καM αR θρησκευτικαM Qδ=αι καM τCσεις
τKν `λληνιστικKν χρ'νων, Aθ*ναι 1936.
∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002 16177

T σKµα µας καM ;πM γ*ς ε[ναι «µ=λος Xριστο0» (A´ Kορ. στ´ 15), «νας Θεο0
ζKντος» (B´ Kορ. στ´, 16), «νας το0 wγAου Πνε7µατος» (A´ Kορ. στ. 19)4. ^H 2γι>ς
χριστιανικ> «Uσκησις» το0 σµατος ε[ναι wπλKς 4ξιοποAησις τ*ς Rεραρχικ*ς κλA-
µακος τKν 4ξιKν, 2ποταγ> το0 σµατος εQς τ πνε0µα (Γαλ. ε´, 116 ;ξ.) καM bχι
φθορO τ*ς σωµατικ*ς 2γεAας, πρς χCριν τ*ς DποAας D Aπ. Πα0λος συνιστl στν
φιλCσθενο Tιµ'θεο νO χρησιµοποιP* «JλAγον ο[νον» (A´ Tιµ. ε´ 23) καM το0 2πενθυ-
µAζει Wτι «πlν κτ σµα Θεο0 καλ'ν, καM ο$δFν 4π'λητον, µετO ε$χαριστAας λαµ-
αν'µενον» (A´ Tιµ. δ´, 4).
^O Aπ. Πα0λος, 4ναφερ'µενος στ «µ=γα» µυστEριο το0 γCµου, τονAζει, Wτι
«ο$δεMς τ>ν `αυτο0 σCρκα ;µAσησεν, 4λλ’ ;κτρ=φει καM θCλπει α$τEν» ( Eφ. ε´ 29)
καM στρ=φεται ;ναντAον τKν πιστευ'ντων «διδασκαλAαις δαιµονAων, ;ν 2ποκρAσει
ψευδολ'γων, κεκαυτηριασµ=νων τ>ν QδAαν συνεAδησιν, κωλυ'ντων γαµε ν, 4π=χε-
σθαι ρωµCτων, ƒ D Θες +κτισεν εQς µετCληψιν µετO ε$χαριστAας» (A´ Tιµ. δ´, 2-3).
Στν χριστιανικ γCµο πραγµατοποιε ται τ QδεKδες το0 4ληθινο0 +ρωτος, διO
το0 DποAου, Wπως θO +λεγεν D €γιος IωCννης D Xρυσ'στοµος, «τν €παντα θαλα-
µευοµ=νη g κ'ρη χρ'νον,... τν νυµφAον... 4π τ*ς πρτης gµ=ρας οτω ποθε καM
στ=ργει Sς σKµα οQκε ον» (Migne ^E.Π. 51, 227).
^O µονοθεϊστικς Xριστιανισµς „φελε τ σKµα καM διO τ*ς µ> 2ποχρεωτικ*ς
γιO τοVς 4σθενε ς νηστεAας, g DποAα κατO τν µνον «ννυσι τ σKµα». ^H σηµε-
ριν> ψυχοσωµατικ> IατρικE, ποV ;ξαAρει τ>ν ;πAδρασι το0 ψυχικο0 παρCγοντος
στ>ν γενικ> σωµατικ> κατCστασι, ;παναλαµCνει τρ'πον τινC µF τν µονοθεϊστ>
ιλικ ψαλµuωδ Wτι «καρδAας ε$φραινοµ=νης θCλλει πρ'σωπον» καM Wτι Wταν
«φο*ταA τις τν K7ριον καM ;κκλAνPη 4π παντς κακο0, τ'τε Yασις +σται τuK σ-
µατι α$το0 καM «;πιµ=λεια το ς Jστ=οις α$το0». Aντιθ=τως, «ο$κ +στιν Yασις ;ν τP*
σαρκA µου, ... ο$κ +στιν εQρEνη ;ν το ς Jστ=οις µου 4π προσπου τKν wµαρτιKν
µου» (Ψαλµ. λζ´).5
ΣF περAοδο προετοιµασAας τKν OλυµπιακKν Aγνων « AθEνα 2004», Uς προ-
σθ=σωµε Wτι g χριστιανικ> ιοθεωρAα καλλιεργε τ 2γιFς 4θλητικ πνε0µα. ^O
KλEµης D AλεξανδρεVς στν «Παιδαγωγν» +χει εQδικ> παρCγραφο µF τν τAτλο:
«qOτι καM γυµνCσια ;γκριτ=ον το ς κατO λ'γον ιο0σιν». ^O M. BασAλειος δεAχνει
;κτAµησι πρς τοVς 4θλητ=ς, οR Dπο οι ζο0ν ;γκρατKς, «δAαιταν ο$ τ>ν gδAστην,
4λλO τ>ν παρO τKν γυµναστKν αRρο7µενοι».6 ^O Yδιος Rερς πατ>ρ +νοιωσε αθειO
θλ ψι, Wταν, µετO τν χωρισµ τ*ς π'λεως σF δ7ο ;παρχAες, τO γυµναστEρια …σαν
κλειστC, δι'τι τO ;γκατ=λειψαν οR κCτοικοι, γιO νO ;γκατασταθο0ν σF ν=α περιο-
χE: «ΓυµνCσια κεκλεισµ=να – γρCφει πρς τν Mαρτινιαν' – καM ν7κτας 4λαµπε ς
ο$κ `ol gµlς ο$δFν λογAζεσθαι g περM το0 ζ*ν 4γωνAα».7
OR 4θλητικοM 4γKνες κατO µFν τν €γιο Γρηγ'ριο N7σσης καλλιεργο0ν «τ>ν
4θλητικ>ν 4νδρεAαν»8, κατO δF τν €γιο Γρηγ'ριο τν Θεολ'γο πρ=πει νO διεξC-

4. B. EρCστου, Nας το0 Πνε7µατος, περ. « Aκτ νες», τε0χος 193, +τος 1958.
5. E$αγγ=λου ∆. Θεοδρου, ^H µορφωτικ> 4ξAα το0 Qσχ7οντος TριuωδAου, ;ν AθEναις 1958, σ.
101
6. M. BασιλεAου, Πρς τοVς ν=ους, Migne ^E.Π. 31, 580.
7. M. BασιλεAου, Eπιστολ> οδ´ MαρτινιανuK, Migne ^E.Π. 32, 444 `ξ.
8. ΓρηγορAου N7σσης, ΘεωρAα εQς τν Mωϋσ=ως Aον, Migne ^E.Π. 44, 338.
16178 ∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002

γωνται τιµAως καM bχι «+ξω τKν νενοµισµ=νων», 4λλO συµφνως πρς «τοVς κειµ=-
νους Wρους τ*ς 4γωνAας», δηλαδ> συµφνως πρς τοVς κανονισµο7ς.9
Eκ τKν 4νωτ=ρω λεχθ=ντων γAνεται φανερ'ν, Wτι σF καν=να Uλλο φιλοσοφικ σ7-
στηµα καM σF καµµιO Uλλη θρησκεAα τ σKµα δFν δοξCζεται περισσ'τερο 4π W,τι
– 4ντιθ=τως πρς τοVς QσχυρισµοVς το0 κ. ΘεοδωρCκη – µ=σα στO πλαAσια το0 Xρι-
στιανικο0 Mονοθεϊσµο0. ^H χριστιανικ> ιοθεωρAα δFν καταδικCζει τ σKµα, 4λλO
τ>ν ο$σιαστικ> φθορO το0 σµατος ;κ τ*ς 4πολυτοποιEσεως α$το0 καM ;κ τ*ς 2πο-
δουλσεως το0 πνε7µατος εQς α$τ'. XαρακτηριστικKς λ=γει D IωCννης D Xρυσ'-
στοµος: «O$ τ>ν σCρκα 4ποθ=σθαι ουλ'µεθα, 4λλO τ>ν φθορCν. O$ τ σKµα, 4λλO
τν θCνατον... T µFν σKµα +ργον ;γ=νετο το0 Θεο0, g δF φθορO καM D θCνατος 2π
τ*ς wµαρτAας εQσEχθη. T γο0ν 4λλ'τριον 4ποδ7σασθαι ο7λοµαι, ο$ τ οQκε ον.
Aλλ'τριον δF ο$ τ σKµα, 4λλO g φθορC... Tοια7τη γOρ α$το0 ;στιν g ε$γ=νεια...
KαM ΘεογνωσAας gµ ν αYτιον γ=γονεν α$τ'»10.
AλλO τO 4παρCδεκτα σηµε α τ*ς συνεντε7ξεως το0 κ. ΘεοδωρCκη δFν περιορA-
ζονται στO ‰δη 4νωτ=ρω ;πισηµανθ=ντα. EπM πλ=ον προCλλει α$τ> 4παρCδεκτες
4π'ψεις γιO τ>ν ΠαλαιO καM τ>ν Kαιν> ∆ιαθEκη, γιO τ BυζCντιο, γιO «τ ^Eλλη-
νοχριστιανικ t ^Eλληνορθ'δοξο QδεKδες», γιO τ> «Pωµιοσ7νη» καM τ>ν Eκκλη-
σAα, Wσον καM γι’ α$τν τν – νοσταλγο0ντα πCντοτε τν µονοθεϊσµ – α$θεντικ
^Eλληνισµ', τν Dπο ο παραθεωρο0ν τ'σον D κ. ΘεοδωρCκης, Wσον καM τ υRο-
θετ*σαν τMς 4π'ψεις του περιοδικ «∆αυλ'ς». AλλO καM γιO Wλα α$τO θO µιλEσω-
µε λεπτοµερKς σF `π'µενο Uρθρο µας, 4φο0 παραθ=σωµε 4ντικειµενικKς καM τO λε-
χθ=ντα 2π το0 κ. ΘεοδωρCκη.
9. ΓρηγορAου Nαζιανζηνο0, Λ'γος ´ 4πολογητικς τ*ς εQς Π'ντον φυγ*ς, Migne ^E.Π. 35, 489.
10. B. EρCστου, +νθ’ 4νωτ. σσ. 307-308. Περισσ'τερα σχετικKς περM τ*ς θ=σεως το0 σµατος
στν Xριστιανισµ λ. στO `ξ*ς: E$αγγ=λου ∆. Θεοδρου, Xριστιανισµς καM σKµα, στ +ργο:
«^Ωλοκληρωµ=ναι προσωπικ'τητες», ;ν AθEναις 1979, σσ. 60-72. Tο0 QδAου, ^H στCσις το0 Jρθο-
δ'ξου µορφωτικο0 +ργου +ναντι τKν ιολογικKν 4ξιKν, στ +ργο: MαθEµατα Kατηχητικ*ς t Xρι-
στιανικ*ς Παιδαγωγικ*ς, +κδοσις π=µπτη, Aθ*ναι 1991, σσ. 210-219.

B’ O ANTI§O°O™ TOY «¢AY§OY»

1. *Aς µιλσ-η .
Iστορα γι0 τν χθρ3τητα
το Xριστιανισµο ναντον το σ'µατος
R θεωρητικοM θεµελιωτFς το0 Xριστιανισµο0, µεγCλοι Πατ=ρες καM Aπολο-

O γητFς τ*ς EκκλησAας ε[χαν προετοιµCσει ‰δη 4π τοVς 2ο καM 3ο µ.X. αQKνες
µF τMς DµιλAες τους στοVς πιστο7ς των καM τO γραπτO κεAµενC τους, ποV σo-
ζονται σEµερα, τ>ν καταστροφ> καM ;ξCλειψη Wλων τKν µορφKν καM θεσµKν
το0 ^Eλληνικο0 Πολιτισµο0 (ΦιλοσοφAα, EπιστEµη, Θ=ατρο, ΘρησκεAα, Aρχιτε-
κτονικE, Γλυπτικ> καM λοιπFς T=χνες, Aθλητισµ'ς κ.λπ.), τν Dπο ον συστηµατικO
2π=σκαψαν καM συκοφCντησαν Sς «bλληνικν µαναν», «µωραν», «εEδωλολατραν»,
«7ργον το ∆ιαC=λου» κ.λπ. Στ «∆αυλ» +χουν δηµοσιευθ* πληθρα RστορικKν
;ρευνKν, στMς Dπο ες παρουσιCζονται τO κεAµενα τKν 4νθρπων α$τKν, τO στρε-
∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002 16179

φ'µενα ;ναντAον το0 ^Eλληνικο0 Πολιτισµο0 4λλO καM ;ναντAον τKν «µιαρIν»
^EλλEνων Sς +θνους. EδK θO 2πενθυµAσουµε ;πM τροχCδην µ'νο κCποιες 4π'ψεις
τKν θεωρητικKν θεµελιωτKν το0 Xριστιανισµο0 ;ναντAον το0 ^Eλληνικο0 Aθλη-
τισµο0 καM το0 πανCρχαιου θεσµο0 τKν OλυµπιακKν Aγνων καM θO σηµει-
σουµε στ> συν=χεια τ χρονικ τ*ς πολιτικ*ς 2λοποιEσεως α$τKν τKν θ=σεν τους,
Wταν g ν=α θρησκεAα +γινε ;ξουσAα.
dEτσι D IωCννης Xρυσ'στοµος κηρ7ττει (Migne, P.G. 63, 897) πρς τοVς πιστο7ς,
Wτι «D ∆ιCολος κCνει ποµπ>» στO στCδια: «∆<ν Cλπετε στοSς < OλυµπιακοVς>
γIνες, Dταν . γωνοθτης Cαδζfη, π=ση εUταξα Jπρχει στ! λα=; ΠIς λοιπ!ν
:κε0 ποS . ∆ιCολος ποµπε+ει Jπρχει ττοια σιωπB, κι :δI ποS ε\ναι . Xριστ!ς
<;ννοε µ=σα στοVς χριστιανικοVς ναοVς> Jπρχει ττοιος θ=ρυCος;». ^O KλEµης D
AλεξανδρεVς στ +ργο του «Προτρεπτικς πρς qEλληνας» (34, 1) παροτρ7νει χωρMς
περιστροφFς σF Uµεση Aαιη πα7ση Wλων τKν 4θλητικKν 4γνων καM πρωτAστως
τKν OλυµπιακKν: «iAς πµε µσως τKρα :κε0 ποS γνονται ο[ γIνες κα? _ς πα-
γορε+σουµε τ?ς ναµνηστικ<ς αUτ<ς bορτς, τN jIσθµια, τN Nµεα κα? τN Π+θια κα?
πρωτστως τοSς OλυµπιακοSς AγIνες». AλλO καM οR λοιποM θεωρητικοM gγ=τες
καM τO 4ντερα στελ=χη το0 χριστιανικο0 κλEρου προσπCθησαν νO φθεAρουν τ
κ0ρος το0 ^Eλληνικο0 Aθλητισµο0 (κCτι ποV 4ποτελε συν=πεια µιlς ασικ*ς 4ρχ*ς
τ*ς χριστιανικ*ς QδεολογAας, g DποAα θεωρε τ σKµα καM W,τι 2πηρετε τ> σωµατικ>
2γεAα καM JµορφιO Sς διαολικ καM wµαρτωλ'), Wπως π.χ. D BασAλειος ΣελευκεAας
(Migne, P.G. 85, 309), D Dπο ος γρCφει γιO τοVς OλυµπιακοVς Wτι 4ποτελο0ν «θα-
ντου τερπν!ν δηλητBριον κα? δαµονος bορτν τ!ν σταυρ!ν καθυCρζουσαν».

T0 διατγµατα τ6ν 7γων Mεγλων Kωνσταντνου κα Θεοδοσου

^H Qδεολογικ> α$τ> προετοιµασAα τ*ς «;πιχειρEσεως» καταστροφ*ς το0 Πολι-
τισµο0 καM ;πιολ*ς το0 MεσαAωνα «παρ=µενε στO χαρτιC», λ'γuω τ*ς 4ποτυχAας το0
δ'γµατος νO γAνoη ;ξουσAα στοVς τρισEµισυ πρτους αQKνες 4π τ>ν ;µφCνισE του.
^H «;κτ=λεση» καM «2λοποAηση» τ*ς QδεολογAας α$τ*ς πραγµατοποιEθηκε µF Aαι-
ες, αRµατηρFς καM ανδαλικFς µεθ'δους, µ'λις g θρησκεAα α$τ> +γινε 4ποδεκτ>
4π τ Pωµαϊκ imperium, τ Dπο ο 4ντελEφθη τ>ν 4ξAα τ*ς χριστιανικ*ς Qδεολο-
γAας Sς «ολικ*ς» γιO τMς ;ξουσιαστικ=ς του 4νCγκες.
dEτσι D α$τοκρCτορας €γιος Kωνσταντ νος D M=γας περM τO τ=λη τ*ς ζω*ς του
απτAσθηκε Xριστιανς καM +θεσε τMς «;θνικFς» θρησκε ες ;κτς ν'µου. A$τ τεκ-
µαAρεται 4π’ τ ∆ιCταγµα XVI, 10.2 το0 γιο0 του KωνσταντAου, ποV λ=γει τO `ξ*ς:
«jAς σταµατBσfη P ψευδς πστη κι _ς καταργηθf P τρλλα τIν θυσιIν. Γιατ, _ν
κποιος παραCιζοντας τ!ν ν=µο το πατρα µας (;ννοε τν M. Kωνσταντ νο) κα?
τν δικB µας εUσπλαχνα τολµBσfη νN τελσfη θυσες, θN τιµωρηθf πραυτα µ< τν
ποιν ποS το ταιριζει».
^O €γιος Θεοδ'σιος D M=γας προχρησε περισσ'τερο 4π’ τν Kωνσταντ νο καM
τοVς διαδ'χους του. MF τ XVI, 1.2 διCταγµC του (380) 2ποχρ=ωσε «Dλον τ! λα!
νN πιστε+fη στ! θρBσκευµα, ποS . θε0ος π=στολος Πτρος παρδωσε στοSς Pω-
µαους». Eννοε ται, Wτι 4ποδ=κτες το0 διατCγµατος …σαν οR qEλληνες, οR Dπο οι
4ρνο7µενοι ν’ 4ποCλουν τ>ν παρCδοσE τους σφαγιCσθηκαν στ> συν=χεια. T 390
λοιπν µετO τ>ν κατανAκηση τKν Bησιγ'τθων καM τ>ν καταστολ> το0 κινEµατος το0
MαξAµου, D Θεοδ'σιος +στρεψε τν α$τοκρατορικ στρατ κατO τKν Θεσσαλονι-
16180 ∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002

κ=ων µ> XριστιανKν καM ;ν µιl νυκτM κατ=σφαξε 15.000 qEλληνες, ποV 4ρνEθηκαν
νO απτισθο0ν XριστιανοA, µ=σα στν Rππ'δροµο τ*ς π'λεως. qEνα χρ'νο 4ργ'τε-
ρα (391) 2πεγρCφησαν τO XVI, 10.19 καM XVI, 10.21 διατCγµατα, σ7µφωνα µF τO
Dπο α οR qEλληνες ;τAθεντο ;κτς ν'µου. Πληθρα ν'µων ;ξεδAδοντο, διO τKν DποA-
ων 4πηγορε7ετο g τ=λεση οRασδEποτε τελετ*ς, ;πισEµου καM 4νεπισEµου, διO τ*ς
ποιν*ς το0 θανCτου καM τ*ς δEµευσης τ*ς περιουσAας. OR OλυµπιακοM AγKνες Sς
;πAσηµη τελετE, συνδεδεµ=νη µF κCποιαν θε'τητα καM συγκεκριµ=να τν ∆Aα, 4πη-
γορε7θησαν διO πυρς καM σιδEρου. OR JλυµπιονAκες, οR `λλανοδAκες, οR κριτFς καM
τ προσωπικ τKν σταδAων κηρ7χθηκαν 2π διωγµ'ν. ^Yπ διωγµν ;τ=θησαν κι
οR διανοο7µενοι καM στρατιωτικο-πολιτικοM gγ=τες, καθnς ;πAσης κι Wλοι οR φιλ'-
σοφοι καM λειτουργοA τ*ς ^Eλληνικ*ς ΠαιδεAας, ποV φυσικO Žρνο0ντο νO δεχθο0ν
τ>ν ν=α θρησκεAα. OR σφαγFς καM οR καταστροφFς …σαν τ'σο µεγCλες, στε D Λι-
Cνιος 4ναγκCσθηκε νO 4πευθ7νoη +κκληση πρς τν α$τοκρCτορα, Wπου τν κα-
τηγορο0σε δAκαια Sς Žθικ' α$τουργ τKν ανδαλισµKν, τ*ς Aας, τKν λεηλασιKν
καM τKν σφαγKν τKν ^EλλEνων, τοVς DποAους παροµοιCζει µF ναυαγο7ς, οR Dπο οι
4π τ πλο ο το0 πολιτισµο0 ρ=θηκαν ξαφνικO στ>ν τρικυµισµ=νη θCλασσα
(«^YπFρ ^IερKν»). MεταξV τKν Uλλων 4παγορε7θηκαν καM οR λοιποM 4θλητικοM
4γKνες: τO Π7θια, τO N=µεα, τO dIσθµια κ.λπ.
dEτσι κατ=κτησαν καM τοVς τAτλους «Mγας», «FAγιος» καM «Iσαπ=στολος» D
Kωνσταντ νος καM D Θεοδ'σιος.

H :σοπ$δωση τ6ν γκαταστσεων τ;ς <Oλυµπας

^H καταστροφ> ;κ θεµελAων τ*ς OλυµπAας καM τ*ς ^Iερlς dAλτεως Sλοκληρθηκε
τρAα +τη 4ργ'τερα (396) 4π τν AλCριχο, Wταν α$τοκρCτωρ το0 BυζαντAου …ταν
D γις το0 ΘεοδοσAου AρκCδιος. ^O νεαρς α$τοκρCτωρ +στειλε µ=σuω τKν 4ξιω-
µατο7χων του ε$νο7χων E$τροπAου καM PουφAνου τν 4παιτητικ ;κχριστιανισθ=-
ντα Γ'τθο ;πιδροµ=α στ>ν ^EλλCδα, νO τ>ν λεηλατEσPη καM νO τ>ν QσοπεδσPη. ^O
AλCριχος €ρπαξε W,τι ε[χε 4ποµεAνει 4π’ τοVς XριστιανοVς στ>ν ^EλλCδα καM κα-
τ=σκαψε τ>ν ΘEα,τ>ν Eλευσ να, τO M=γαρα, τ>ν K'ρινθο, τ dAργος, τ> ΣπCρ-
τη καM τ=λος ;ξαφCνισε ;πAσης 4π προσπου γ*ς τ>ν OλυµπAα, Wπου δFν +µεινε
4πολ7τως τAποτα ποV νO θυµAζoη τ +νδοξο παρελθ'ν της. ^H OλυµπAα καM οR Oλυ-
µπιακοM AγKνες µετO 4π συνεχ* λειτουργAα ;πM 1.160 +τη διεκ'πησαν. ^O πι λα-
µπρ'ς, wγνς καM ;ξανθρωπιστικς θεσµ'ς, ποV γνρισε g ^Eλληνικ> Aρχαι'τη-
τα, κατηργEθη.
Kαταστρ=φοντας τ χριστιανικ BυζCντιο τοVς ναο7ς, τMς σχολ=ς, τO στCδια, τMς
ιλιοθ*κες τKν ^EλλEνων δFν θO πρ=πει νO φαντCζεται κανεAς, Wτι τ +κανε 4π
Qδεολογικ>ν 4ντAθεση πρς τO τCχα εYδωλα καM τ>ν τCχα εQδωλολατρAα: Στ'χος
…ταν τ ^Eλληνικ Πνε0µα καM D ^Eλληνικς Πολιτισµ'ς· 4π'δειξη, Wτι οR ναοM καM
οR ωµοA, οR σχολFς καM τO στCδια τ*ς Pµης ο$δFν +παθαν. M'νο τKν ^EλλEνων
τO +ργα γκρεµAσθηκαν καM οR `λληνικοM θεσµοM καταργEθηκαν, 4κ'µη καM θεσµοM
Uσχετοι πρς τ>ν 4ρχαAα θρησκεAα· καM µ'νο QδεολογικO καM φυλετικO qEλληνες
σφαγιCσθηκαν.
Σαρντος Πν
(Aναδηµοσευση ,π- τ-ν «∆αυλ0», τ. 229, Iανου5ριος 2001)
▼
∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002 16181

2.
H παρδοξη θεολογικ λογικ:

«ΣB καταρι$µαι, γι0 ν0 σB σ'σω»
τ ;πAσηµο ∆ελτAο τ*ς EκκλησAας τ*ς ^EλλCδος « EκκλησAα», µηνς IουλAου

™ τ.+. D ∆ιευθυντEς του, Dµ'τιµος καθηγητ>ς το0 ΠανεπιστηµAου AθηνKν κ.

E$Cγγελος Θεοδρου, Cλθηκε ν’ 4παντEσPη, Wπως το0 4ξAζει, στ MAκη Θε-
οδωρCκη, γιO τ> συν=ντευξη ποV +δωσε στ 246 τε0χος το0 «∆αυλο0». qOµως
γιO ν’ 4ξαµωθP*ς µ’ _να Θεοδρου θ=λει µπ'ι, κι D 2ποφαιν'µενος τ στερε ται. Θ’
4ν=ω λοιπν σF µAα «συκοµορ=α», Yσως καM ξαµωθK µF τν κ. Θεοδρου.

H α#θεντα τ6ν Eλλων,  ΓιαχGB κα  Xριστς
Aναφ=ρει D κ. Θεοδρου προεισαγωγικC, θ=λοντας νO µεισPη t bχι (γνµη µου
ε[ναι) τν κ. ΘεοδωρCκη: «Aκ=µη κα? P Jψστη d P εUφυεσττη :πιστηµονικ
αUθεντα, σ< Rλλους τοµε0ς, :κτ!ς τς εEδικ=τητ=ς της, :ξαρτται :κ τIν γνKσεων
κα? τς :µπειρας Rλλων αUθεντιIν». Λογικ καM bµορφο συνCµα, ε[πα µ=σα µου,
γιατM α$τ'µατα µο0 δηµιο7ργησε τν `ξ*ς συλλογισµ': KατO συν=πεια α$τ θO
πρ=πει νO συµαAνPη καM µεταξV θεKν, δι'τι D 4ρχαι'τερος +χει πλεονασµ γνσε-
ων καM ;µπειριKν καM κατO wπλ* λογικ> D νετερος ε[ναι πι προσεκτικς πρς
τν 4ρχαι'τερο. KαM g προσεκτικ'τητα +χει αρ7νουσα τιµE, Wταν µCλιστα D 4ρχαι-
'τερος ε[ναι 2παρκτ πρ'σωπο, ;νuK D νετερος ε[ναι ;φε7ρηµα το0 Mωυσ*, Iου-
δαAου bντος (;µCθυνε στ: «nδε ληθIς Iσραηλτης, :ν o G δ=λος οUκ :στ», IωCν.
1,48). Kι ;πειδ> D _νας συλλογισµς φ=ρνει δε7τερο, λ=ω: MEπως θO πρ=πει κι
;κε νον τν Φαρα, ποV ασCνιζε τν IσραEλ, νO τν wγιοποιEσουµε; ΓιατA, eν
…ταν καλς καM γαλαντ'µος πρς α$τν τν λα', θO µlς …ταν µ=χρι τρα Uγνωστος.
Oτε «Cτος» οτε Mωυσ*ς οτε ;ρυθρC οτε ταλαιπωρAα στ>ν +ρηµο, οτε σφαγFς
ξ=νων λαKν 4π τν ΓιαχF διO το0 IσραEλ καM =αια οτε «σωτηρα διN το Iη-
σο Xριστο», IουδαAου bντος κι α$το0.

H λογικ το «ΣB σφζω, γι0 ν0 σB σ'σω»
KαM µ> µο0 πP*τε, Wτι …ταν σχ=διο το0 Γιαχ=, νO συµP* τ'ση τυραννAα καM τ'ση
αRµατοχυσAα, γιO νO «σταλP*» D YRς του 2πFρ τ*ς σωτηρAας το0 κ'σµου, δι'τι eν
τ πιστ=ψετε α$τ', τ'τε θO χρησιµοποιEσω κι ;γn τν Yδιο Wρο ποV D κ. Θεοδρου
χρησιµοποιε γιO τν κ. ΘεοδωρCκη, Wτι «παραθεωρε0 καν=νες τς λογικς». ^O προ-
ϋπCρχων τ*ς δηµιουργAας το0 κ'σµου ΓιαχF Uντεξε κρυπτ'µενος καM περιµ=νοντας
_να Mωυσ*, γιO νO φανερωθP* µ'λις στO 1200 πρ Xριστο0 Sς Iουδαϊσµ'ς, σφC-
ζοντας, καAοντας, γενοκτονντας ξ=νους λαο7ς, κατακτντας ξ=νη χρα· κCτι ποV
θO πρ=πει, γιO νO µF π*τε λογικ', νO τ πιστ=ψω; KαM µεταλλαγµ=νος πι στερα
Sς Xριστιανισµ'ς, µF bχι ε$γενικοVς τρ'πους, Sς πανιουδαϊσµς διεAσδυσε στν
`λληνορρωµαϊκ κ'σµο µF 4σ=εια πρς τ>ν Rερ'τητC του, πρς τ>ν 4ρχαι'τητC του,
πρς τ>ν RστορAα του, πρς τν πολιτισµ' του, πρς τ>ν «α$θεντAα» του κι ;τσιθε-
λικO διO τKν α$τοκρατ'ρων ;π=αλε τ>ν «4ληθιν'τητC» του, καM πο7, γιO νO µ>
φανK παρCλογος, πρ=πει νO τO δεχθK Wλα το0τα Sς σχ=διο το0 ΓιαχF γιO τ κα-
λ' µου; MF Cση ποιC λογικ> θO πρ=πει νO πιστ=ψω, Wτι οR αQγοοσκοM AραCµ,
IσαCκ, Iακ, Mωϋσ*ς, ∆αAδ καM λοιποA, Wλοι τους ^Eρα οι, συνωµιλο0σαν µF
τν Θε'; KατO ποAαν λογικ>ν Wλοι α$τοM κατ=λααν µιOν παγκ'σµια «θεολογικ>
16182 ∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002

πανεπιστηµιακ> _δρα», ;πειδE, καM µ'νον, ε[ναι Iουδα οι; KατO ποAαν λογικ>ν D
θες `νς τυχοδικτη τ'τε λαο0 ν‘ναι 2παρκτς, κι D Θες `νς λαο0, το0 µ'νου
παγκοσµAως πεπολιτισµ=νου, νO θεωρ*ται ψε7τικος κι 4νυπ'στατος, ;πειδ> καM µ'-
νο, ε[ναι `λληνικ'ς; KατO ποAαν λογικ>ν D λας α$τς ποV πρ `νς `κατοµµυρAου
;τKν χρησιµοποιε τ> φωτιC, πρ 45.000 ;τKν χρησιµοποιε τ> γλKσσα του, πρ
10.000 ;τKν +χει δικE του γραφE, γνωρAζει ναυσιπλο’α, γνωρAζει γεωγραφAα, Jνο-
µατAζει µF τ> δικE του γλKσσα τO ο$ρCνια σµατα, τMς π'λεις, τO πελCγη, τO bρη,
τοVς ποταµο7ς, τMς χKρες Wλου το0 κ'σµου, ;φευρAσκει τ> µουσικE, Jργαννει γυ-
µναστικοVς 4γKνες €µιλλας, ;φαρµ'ζει ν'µους δικαAου, κτAζει π'λεις σ’ Wλο τν κ'-
σµο, 4νεγεAρει πυραµAδες, φιλοσοφε καM σκ=πτεται ;λε7θερα κι 4δογµCτιστα, τιµl
τ θε ο κι 4νθρπινο κCλλος· κατC ποAαν λογικ>ν, λ=γω, α$τ'ς D λας ε[χε τ>ν 4νC-
γκη νO το0 µCθουν τ «οU κλψεις», τ «οU φονε+σεις» t τ «τµα τ!ν πατρα σου
κα? τν µητρα σου»; KαM πKς συµαAνει D µFν κ. ΘεοδωρCκης κατO τν κ. Θεοδ-
ρου νO κCνPη κατCχρηση λογικ*ς καM νO µ> κCµνPη D Mωυσ*ς; Π'τε D Iουδαιοχρι-
στιανισµς ε[δε µF σεασµ τMς γνσεις καM τMς ;µπειρAες, τ>ν παγκοσµι'τητα τ*ς
σοφAας τKν ^EλλEνων t κι α$τ 4κ'µη τ bνοµα qEλλην; AλλO 4νακηρ7σσοντας σF
παγκ'σµια φυσιογνωµAα τν Γιαχ=, 4νEγαγε συγχρ'νως καM τοVς ;µπνευστ=ς τους
Sς αQγοοσκο7ς, καθιερνοντCς τους Sς «προπCτορ=ς µας». Aκ'µη καM σEµερα ;ν
µ=σuω εQκοστuK πρτuω αQKνι, λοιδορο7µεθα κατO τοVς «XαιρετισµοSς» ;ν ;κκλησA-
αις. ^Ως πρς τA λοιπν D κ. ΘεοδωρCκης «:µεωσεν bαυτ=ν»; ΓιατM δFν σκ=πτεται
`ραϊκO t γιατM +χει AωµC του τ ^Eλληνικ Πνε0µα;
«<EγH θ0 καταρι$µαι κι σI θ0 ξορκζ-ης»
sH ;πειδ> µAλησε γιO τν καταραµ=νον Uνθρωπο; MO τ'τε θO πρ=πει νO 4παλει-
φθP* τ τροπCριο τ*ς M. Π=µπτης, πο7 λ=ει: «Eξηγ=ρασας Pµς :κ τς κατρας το
N=µου τGI τιµGω σου αpµατι» t τ «K+ριε νελθqν :ν τGI ΣταυρGI τν προγονικν
PµIν κατραν :ξBλειψας» t τ «∆ι! τς κατρας το AδNµ παλλαγντες
CοIµεν»!!!
Kι Wλη το7τη g καταρολογAα δFν ε[ναι τAποτε Uλλο παρO τ λεγ'µενο «Προπατο-
ρικ!ν ]µρτηµα». KαM δ=στε τρα _να συλλογισµ θεωρAας t πAστης, ποV κατO τν
κ. Θεοδρου g παραδοχE του δFν 4ποτελε «παραθερηση καν'νων λογικ*ς». ^O
ΓιαχF - Πατ>ρ λ=ει στν Dµοο7σι'ν του – στν ταυτ'ν του προαιωνAως Θεν YR'ν
του - Iησο0: Eγn µF τ ποV γεννιο0νται οR Uνθρωποι, θO τοVς +χω φορτωµ=νους µF
τ>ν κατCρα µου, κληρονοµιO 4π τν AδCµ. EσV 4π’ α$τοVς ποV σF πιστε7ουν καM
απτAζονται, θO τοVς τ>ν ;ξαλεAφPης. ∆ηλαδ> ;γn θO λερνω κι ;σV θO σκουπAζPης.
Ποι'ς «µειKνει bαυτ=ν»; Ποι'ς «παραθεωρε0 καν=νες τς λογικς»;
MO θO µο0 π*τε: TO «2πFρ λ'γον» δFν τO πιCνει g λογικE. Kι ;γn 4παντK: E$χα-
ριστK πολ7.
A.

3.
Yποκρισα κα α#ταρχισµς

QτAα το0 4ντιλ'γου στMς 4π'ψεις το0 MAκη ΘεοδωρCκη ποV διατυπνει g

A « EκκλησAα», τ πλ=ον ;πAσηµο +ντυπο τ*ς `λλαδικ*ς EκκλησAας καM µCλι-

στα διO το0 διεθυντο0 συντCξες του, γνωστο0 θεολ'γου E$αγγ=λου Θεο-
δρου, δFν ε[ναι µ'νο τ κ0ρος το0 4νθρπου καM g καθολικ> 4ποδοχ> ποV
∆ΑΥΛΟΣ/250, Oκτριος 2002 16183

χαAρει ;ντς τ*ς `λληνικ*ς κοινωνAας t g ;κ µ=ρους του εστοχη 4ποκCλυψη το0
;ξουσιαστικο0 δ'λου τ*ς Qουδαιοχριστιανικ*ς κοσµοθεωρAας, 4λλO πρτιστα D λ'-
γος µF τν Dπο ο ;ξεφρCσθη D µεγCλος µουσικοσυνθ=της, _νας λ'γος αθ7τατα ιω-
µατικ'ς, µAα πραγµατικ> κατCθεση ψυχ*ς, συνταιριασµ=νη 4π'λυτα µF τ>ν Rστο-
ρικ> α$τογνωσAα καM τMς σ7γχρονες 4ναζητEσεις το0 ^Eλληνισµο0. qEνας λ'γος ποV
Uγγιξε καM +πεισε, φ=ροντας +τσι τ>ν 4νησυχAα στοVς κ'λπους τKν ταγKν τ*ς Eκκλη-
σAας. ^Ωστ'σο τO γραφ'µενα το0 κ. Θεοδρου 4πογοEτευσαν, 4φο0 σF α$τO πε-
ρAσσεψε g α$ταρχικ> νοοτροπAα, Yδιον τKν ;ξ ;παγγ=λµατος 2περασπιστKν το0 `κC-
στοτε δ'γµατος. EδK θO 4ναδεAξωµε _να παρCδειγµα 2ποκρισAας καM θO 4νασ7ρωµε
4π’ τO γραφ'µενC του Uλλο _να: α$ταρχισµο0.

H Lποκρισα: ^O κ. Θεοδρου δFν 4νευρAσκει πουθενO στMς ΓραφFς τν κα-
ταραµ=νο ;κ γενετ*ς Uνθρωπο. Ποι'ς Xριστιανς Wµως δFν +χει κλεAσει στ> ψυχE
του 4π’ τ>ν παιδικE του gλικAα τ>ν κατCρα το0 Θεο0 ( Iεχωl) πρς τοVς Πρωτο-
πλCστους: «:πικατρατος P γ :ν το0ς 7ργοις σου· :ν λ+παις φαγP* α$τ>ν πCσας τOς
gµ=ρας τ*ς ζω*ς σου» (Γ=νεσις, κεφ. γ´ 17). AλλO καM κατ'πιν τ*ς ;λε7σεως το0 Iη-
σο0, ποV «…ρεν τOς wµαρτAας το0 κ'σµου», 4κ'µη καM σEµερα κατO τ µυστEριο
το0 BαπτAσµατος, ποιο7ς «σατανδες» ζητl ;πιµ'νως D RερεVς 4π’ τν 4νCδοχο
(νον) νO «ποτξOη» 4π’ τ νEπιο;

O α#ταρχισµς: ^O κ. Θεοδρου φαAνεται νO µ>ν 4ναγνωρAζPη τ>ν Rκαν'-
τητα στν κ. ΘεοδωρCκη νO +χPη Jρθ> Uποψη περM παντς Uλλου π=ραν τ*ς µουσικ*ς.
Kατ’ ;π=κτασιν λοιπν ο$δεMς µπορε νO +χPη γνµη γιO τ>ν RστορAα του, eν δFν
ε[ναι Rστορικς t γιO τ> γλKσσα του eν δFν ε[ναι γλωσσολ'γος t γιO τ>ν κοινωνAα
του eν δFν ε[ναι κοινωνιολ'γος t γιO τ> θρησκεAα του eν δFν ε[ναι θεολ'γος. OR διC-
φοροι «εQδικοM» λοιπν δFν θO προσφ=ρουν σ’ ;µlς γνσεις το0 4ντικειµ=νου τους,
στε νO διαµορφνουµε οR Yδιοι Uποψη, 4λλO g γνµη ποV θO +χουµε γιO DτιδE-
ποτε θO +ρχεται _τοιµη καM θ=σφατη 4π α$το7ς. ∆ιαφορετικC: «δFν +χετε δικαAω-
µα νO Dµιλ*τε»... EδK κρ7εται g 4παρχ> το0 ;ξουσιασµο0. Aπ τ>ν «4ρχE» του
Wµως α$τ> D κ. Θεοδρου ;ξαιρε τν `αυτ' του. ΓιατA, πKς ε[ναι δυνατν Sς ;πι-
στEµων θεολ'γος νO µεροληπτP* 2πFρ `νς καM µοναδικο0 δ'γµατος καM µCλιστα
bχι Sς wπλς πιστ'ς, 4λλO Sς κατ’ ;πCγγελµα ταγ'ς του;
∆υστυχKς γιO τ>ν `λλαδικ> EκκλησAα καM τοVς ;κπροσπους της οR 4λλαγFς ποV
φ=ρει g ;ποχE µας δFν γAνονται ;παρκKς 4ντιληπτ=ς. O$δεMς ;ξ α$τKν 4ναγνωρA-
ζει πnς τ µορφωτικ καM πνευµατικ 2π'αθρο το0 ποιµνAου τους 4λλCζει µF τα-
χε ς ρυθµο7ς καM Wτι οR «πιστοA» ζητο0ν τ> γλKσσα τ*ς 4λEθειας. Π'σοι ;κ τKν
^EλλEνων πρMν εYκοσι χρ'νια γνριζαν λ'γου χCριν, πnς D M=γας καM qAγιος Kων-
σταντ νος τ*ς EκκλησAας µας …ταν _νας παρανοϊκς δολοφ'νος το0 Yδιου του το0
παιδιο0, τ*ς γυναAκας του καM 28 4κ'µη συγγενKν του (!) καM π'σοι σEµερα γνω-
ρAζουν τ πραγµατικ ποι'ν του; EλCχιστοι τ'τε, πολλFς χιλιCδες σEµερα, `κα-
τοµµ7ρια αριο! T Yδιο θO συµP* καM µF τοVς περισσ'τερους 4π’ τοVς Uλλους «wγA-
ους πατ=ρες» καM µF τ>ν 4ληθιν> RστορAα τ*ς καταστροφ*ς το0 ^Eλληνικο0 Πολι-
τισµο0 4π’ τ> χριστιανουζαντιν> λαAλαπα. sAν δFν µιλEσουν 4π τρα τ> γλKσσα
τ*ς 4λEθειας, µετO 4π ;λCχιστους χρ'νους ποι'ς µπορε νO 4ρνηθP* πnς g `λλα-
δικ> EκκλησAα θO φαντCζPη στO µCτια τKν ^EλλEνων Sς µιO Aννυµος ^EταιρεAα
;κµετCλλευσης «µα7ρου χρυσο0», ποV λ=γεται φ'ος το0 θανCτου;
Παν. Λ. Kουαλκης