Anda di halaman 1dari 243

oLw BAkp BU B{ BfB pA

kM vd

AoA wA n] BhMBT jBwA BpBw


1388 AoU

Swo
1 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / o{B S{AjjB
3 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / nBTzQ
13 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / (x 1325-1297)AoA nj A yhM
15 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / kM A A ~
15 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /kM A hnBU zQ
21 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B BTvMj nj ~dU j Anj
33 / / / / / / / / / / / / / / / / Q AkBi kC nB n BiBn j ~
33 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /?jM  B{Bn
36 / / / / / / / / / / / / / / / /?kkBwn Sw M An BiBn BvA Aoa
49 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
@
oUnqM ,B{Bn
49 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /B{Bn Anj nj B w A

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . j

53 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B{Bn nj BS~h{ B]n w ~


53 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /xBUnU BivdAkL
57 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / xBUnU jABi
58 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /nBThM kwA nAjow
61 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / nAj Bi oL@A
62 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / kARo~ po
65 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /tnk vekw
66 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / k~ kd oTj
68 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / oC Bi vekd ozow
69 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / q g{ qi g{
70 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / kAS
71 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / A o{A ,] u{
76 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B{Bn AkT
81 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Swjo ve
85 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B{Bn Aov
88 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Bnkd U njAoM BU S{ow
93 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / jU Jqe nBa ~
93 / / / / / / / / / / / / / / / / / / /jU Jqe M yAo BT]A Bp
98 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / tB kL B
101 / / / / / / / / / / / / / / /jU Jqe BA oTwj Se tAo
104 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B\BMnlC Bk@q\U BM joL
108 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / AoA pA nAo qoLU B

w . Swo

113 / / / / / / / / / / / / / ( pA nj Bw 33)n{ nj j yhM


115 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ThL{i JAow \Q ~
115 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /ph Bw nj kp
119 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / nB \Tv] nj
123 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / @BM nj SB A
133 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /U wBAMA BM B{C
136 / / / / / / / / / /@BM nj Mqe B wnk jAn ,Bpn pAkAA n
137 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / oTwj Ao]B
141 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / J/@/B nj \{ ]pBM
143 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ! B{ BA BM uLe Bw 25
145 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / oLw M kLU z{ ~
145 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B T{ow w M
148 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / v pA nL
149 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / woLw nj  U
152 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / BA SiM B nkM
155 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / AjB@B w M Soe
159 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /oLw nj nB BBjnA
160 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /o
163 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /ATvC
169 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / BMoU A nv oQ
170 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / QBQ
171 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / jApB A u U

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . nBa

171 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Bn pBCow ,BTwA o


177 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /jABi BM nAkj
184 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B\BMnlC n] nj nBMj kp
185 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ZnAk oUB Kv@
187 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / B\BMnlC nUBTj ,Ao BM @Bd
191 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / n{ pA UAkBz T ~
191 / / / / / / / / / / / / / / / / wno Bo joM M pA AoM xU
194 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / kM A BTwBi ,BTC B@
194 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / M BTvMBU Bow
199 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / M SzpBM Tz ~
205 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / oB~U
217 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / A Swo

o{B S{AjjB
gnBU A /SwA oB gnBU RBB MB oU pA B{ gnBU
BjAki n AoBe AkB{ jB l nj  SwA UAoBi B{
L SLY  oM BM jBwA q@A o SwA kB B]oM BT]A
S B{ gnBU pA zhM nCjo M A M o ,RAoBi A
BTwAn nj q BhMBT jBwA BpBw jBwA SB /knB
nAm@A jBwA AA nCjo oM , jBwA nCAo 
,j{ B k{ kU Te oAj nj  jBwA B jo w pA k{
o ka B nj oY ne B y  jAo A BM S nj
SLY gnBU pA yhM A M An BC RAoBi ,kAT{Aj BT]A
nBzTA d Bp nBMnj Bk{LeB~ S A BM k L
/kj nAo Ak nBTiA nj An BC ,BzUAoBi
pA  SwA kM vd nv oQ eo RAoBi ,nyQ JBT@
,jU Jqe nj SB ,Q nBMnj nj Ski nBpn BU j Anj
pA Bn ,TvBTwA BAkp nj RnBwA ,n{ oB] jBdUA M nAo

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 2

/jooM nj An wA M SzpBM SB nj @BM nj ~dU ,Akp


BSB BM B{C AoM 1373 Bw Bpn pA nj kM eo
nAqoM M nAkj A /jo ]Ao BpBw A M Bnz {nC
nj A xAv q nj RAoBi L S v] ka
/k{ o\ AoU o~ BMBi
e nj kM eo jM k{ K] AAo RBz BA no
uQ BLeB~ JT T AoMBM /jnB jB M An RAoBi ioM S@
A M k U An C RBA BU S o nAo xnBTiA nj pBwjBC pA
,KB pBwkTv BA /k{ nBzTA NBa jBC nm RAoBi KUoU
BT{A j] BM kBz ApAnj M An C nBzTA ,pBwJBT nBTwA o
1377 jAjo 25 nj B] pA TvM o za BM ,yUAoBi NBa M AAo
/k kBz An nB A Be kz 
kB nBjB M jBwA \ nj AAo oB~U jBwA eo C pA
/k Sen o An yen nBjnoQ /SwA
o{A oL@A

nBTzQ
T{BA B{C a An oj BvM B"
"T{AkQ BA nAj An jB Bi
nAA wB B{

ow pA BU jAj o BA M  nAq tBPw An U !AnBjnoQ


ATz pA h w Aeo pA
@Boi pAnj@@nj
/jopBM njB o xC M { Bn
@BTzj nCBwow
 jAj BAU B BQM Tz M  BTw An U !BA nBM
Ann Bnj@M@nj pA An SwoQowM  ~ B
 SL A Ao{ M AjopBM B{nBj M cd Bw kjMB
/nC jo U ow
Bkj yQ pA An S ] joQ   yBTw !AnBko C
n RB A Be
nj M Ao yi  BM T{AjoM
/k{

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 4

,B@B tk j TwoQBT C ,wA y M Ao pA A pA


/ ozU kAjo@pBM
AA A A k{A
A wn A kd A k{A
A B A k{A
BU  B AU M !Bp p Bi A BMo kBzhM A
M nBpn  wnj pA  AoL] An BT{m T{Aj pnC @Ba
/nAm B{nBTiA nj An UBMo\U ApBM Aoj M A{ SiC
e Tv jB] SwAn An nj q]   nB ! BAU A
/nAkoM k Twnj TwAn Se
B qo STBe SAk BM BU   YBTwA Aq]B !BA nBM
S Se q] k c]oU B B oM An A~h{ AoA
Kz pAo oQ kp @B eAo nj ,@BU  An `C v qa
Be xnB nj An Twj /nC M AjM o\ B kB{ ,ji
/pBv Ak A ow {j Swj jq Apo
###

kM BQoj Bw A M Lv A /SwA kM vd B


kpo q njB o pA SwA kM Bi AcT nkQ /kwn
 AkBi pA ,nz kM Bio~ kpo ,Bi vAA
AnjB{

5 . nBTzQ

;Tv ,BipA kpo ,Bipk jBeA jA pA B{ kM


j jAj k BLeB oz{ BBo BzB nj  A AkBi
AoA M ApAo Aow ApBLB] UBki gnBU  nj kAjM nBvM yAj
/kAjo qq
1305 pA kC Bj M ,AoU nj ,k{ni 1297 kwA 24 nj
wnk  ,B BTwoMj (jBC) U t pA An U~dU k{ni
Bw jqBQ Swnj /jo o{ ,k{ kB AoA z  B AkTMA
n M An ov A kzAj B BTwoMj BTvMj BU kz  BU
/kC B j ATw ]nj M joM BBQ M A jo@B{ LUn BM TwQ
Anj nj) /jM ThC nBMnj \ kp BM AjABi S
oU Ao A jM t nz Ao{A B{Bn Akpo BM ,~dU
BM ,oj w pA /(kj An BzBM BnBMkMM B@ Akpo
jq pA nz AonB ApnBz nAjoM nBMSL ,SodoQ kp
kj /jo u jM kB{ An BC BzoQ BA T{Aj B{C
BjoM jM kp bA M pA oUShw nBM Bj jo pA nBvM kp @
/SwBw o
S{AkM ,jAw ,jo BjApC e pA kz o]p BjU A
X B{o nj Sj nF B nAkAr B B /kT{Ak AoM Bnj
,Bi w pA RoY A Ak A `M p /jo ] Anq
oiC Swj kk{ odU B{ AnF BA oj nAkAr ,B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 6

BzSep oj ySep BBj Bwo S B BxU \T ,


o S n oLiM Aki pA BA A K] M od oz A
BBinB BkUoz ,nz pA ZnBi Bxjo SeBw@@ow
kk~ n SB] A pBw o M oq@B od jo /k{ BK@@
nBTiA nj SvMnj An nz B{ ,BC tEn nj BnqM bA M A
Bv S{m AnAkBp zkA nj `C /kjM jnAm AnAiB]
/jM jo S M Mo
nAjA un  p@A o B oA B M T{Aj @ Bv kC jB
B wn wA KeB nz B Q nBMnj RnAp RBozU
Bw ,BMo ,qnj ,Ak AoA nj An jBMC anBQ ka jM
M K ,p@A o Bid ,y ovQ B njAoM /S{Aj U nj B oi
AoB JBA pA j A /jM B A nB op ,o@A nAjow
/kjM C ,vAKB M o p@A o
SvAT xU w BM  jM v B p@A o AoB
jAjnAo joM nj M An pA BTvA SwBw  M An nB]B B{keA
nBz A oA Bi BzB] kjM L A pA kBwoM A BA M An 1919
/BXA nBAl kAkwA
BMo S B B~ A nj o@A nAjow Roe BoA JB]
A  kjM jBMC anBQ ka AnAj ,vi
@Bi BM po ,Ak
BwA /kT{Aj S o  nj Jo j k S{B o pA BBTwn

7 . nBTzQ

,` Ao] ,k ,RAnBMo{ ,jnA :pA jM RnBL RBj A


,RAnBMo{ ,jnA ,BjBMC A B nj /// M xAj ,qo@A nB
/S{Aj U p@A o Ai A M qo@A nB k
BA ,jo B@CB T{AkM RBBA jL j M ,Bp C nj
M k RAnBMo{ BBTwn BA oX@A jnA BTwn
BU BBTwn A /kjM nBT o /// BnB iAoU pwBBi BnBM
nAj {qQ M woTwj k oBi M /kT{Aj B oT B\Q Ak
~ iAoU xkh An BTwn Bp Ajo M oioi BU nBM
op nBM An BBTwn pA nBvM B LoU BnB BMB n An BBj
 jM Be nj A kwn BA Swj M  |o Te jM jo@
AoU{ x y z B kjM RnAp SwBn kv nj B BB C
/Jo nj nB
e AoM ,MDBQnA RoY ~dU C BM ,p@A o B C
;S{AjoM k Te od  jo A BkBnj
 \j BC pA Te nAj ,jBTwo Ak pA {qQ
,o Q ,n Q ,MBMnA oM ,RBB Q T o o  ,_ ,jo
/jM o o] ,q Q
,{BM nAjdwA ,kM Bi Ak eo k{ni 1312 nj T
M kLU Be TLA  BTvMj JBM  BTwn nj xji q M
SiBw Be k\v JBM BTwnBM JBM k{ kzAj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 8

x za Bi@Ak nB A  kk{ oT Bv nqM BB


kjo SBh M o{ Am SwBC B no M k pBM An BSn
S~i BM ,nBz AoA Bi BzB] ,nBz AoA Bi vekd Te
S jM A /jo BQoM Bo pBU SiBU jp k kkU
/nj C nj BQM AonB AoL\n ,ApnBz@
Bjj jAo A Q AkBi jBA  UApB\U  nBMnj
jo o{ tB B B] M BC Bv wB BTvMA Sw
A kB{ ji za M jM AoA nj  1325 Bw BU kT{Aj An AoA
AnAq pA KB A ,TLA AT{ LB SwB@@ kM jM B
gnBU k M An M j{ B{ An BC B\ SB]
,n]  B C nj  woQ B{ pA B~ AT{Am Aoj
pA Se Aoa a M oLBo kBz ` jo B nj
!?jo kBM a ,jo B Sj B{ k oM o@A BTvA Sj
nj BBM w jAkLTwA pA B yhM Bn wA JA xB A
i xB A /T n AoM M nAkM BM B k{ BQoM BBw C
jBdA Ans M S{Am jo o B M An A wA oUjp
/jo pBM  M BzQ n ,[n jnj C pA uQ n
SB] AoM o nqM jB Ao{A ,Bp C nj ,Beo M

9 . nBTzQ
1nlC

RBU pA oYFT nz BAoe B kBz BM kjM SBi

B{BM nj B y{ ,j M /k{ jU Jqe jnA 2AkwA


/jM S{AjpBM Bo Aov A
,kM Bi Ak ,p nkQ kM BiA cT ,nkQ
pA BAk d  kAn AowB\T BM k] AoM ,{BMnAjdwA
M BA kjBTwo BC joL M cv o knBa BM Ao B\p vi i
jq T o Bji jq jM jo AkQ BQ jo pA  Uo j
/T n BAk
BM (xBLq yUnA nAkz i)B\BMnlC yUnA nj Bw jq
/k{ ov A B{pC B ,uPw jM Ajo kBo Aow ]nj
kjo oTwj Ao nBM j nzQ o] kw zi AnF ,Rk A nj
jd Aor wA M nBM j o ,BThL{i  k AkA kTwAi
/T B RB\ Te o pA ,jM BjABi oj Swj  ,BBQ
B\BMnlC M nzQ ] pA Ao]B S nj ,1325 nlC 21 nj
S /k{ nMn Sz jnj AnAq BM Bw 33 Rk kBQ n{
jApC BTwA o BM /jM Akp 3BB qi o  nj B Sz Bw
/jU Jqe B BpBw A BA pA ovA kzAj nj B{ ,nlC BoAkL joow /1
BTvMBU nj A /BwA oi iB{ jU Jqe ovA BpBw oLn ,AkwA oL@A joow /2
/kwn T M BwA oi AovA B 1324
3. Kolima

/B]
oUjow ,(Verkhoyansk) vBin nj B{ K  RnB\ nj A
B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 10

An ~dU B ZnAk @BM nj SB A Bw 26  kC @BM M k{


/kAnm@
BTvo  (nv oQ) AoTj AoTj ]nj miA pA uQ
/Tv RBMjA nj nv oQ ,@A k{ v @BM nj k{nA knB@
B 150 pA yM JBT k] k jM @BM nj  ,j ka A nj
n] B An{ S M T{ Th BBMp M
/k{ JBhTA (
@/A/) B\BMnlC
pA AAo BxU BM p Bnj M j  k{ K]  pA nj
,qq nz M qoM (n{ TA uow) J/@/B AnF a
T{ BM ATvzpBM w S j M nAj Bw 79 /jopBM ,AoA
/Ajo z An ji
kzAj jBTwA Bw j ,1358 jAjo 17 nj ,AoA M SzpBM pA uQ
BM /jM oM BdnMA BzAj ,` AoU BzAj wnB RBMjA
An{ jBTw M nBz ]oT B nj BBzAj no S U
nBaj w nBM AoM ,kM Bw /T B BTA o JA B
AoA M  Bp pA /kB pBM nAjA nB SB AjA pA k{ L e
AnB ~h{ q BM  AT{ B 150 JBT k] SvM TzoM
Swj nj  MBT oiC /kAk{ NBa wA jB{nA o RnAp
/j{ B{ An oB{ jBT pA yM  SwA kM Ao{ gnBU nAj
AknB AnBnkASwj  njM BRkBv pA ,BBQ nj

11 . nBTzQ

SwBn pA s M ,AoA wA n] BhMBT jBwA BpBw


un jBwA kzsQ SwoQow {nC B , BhMBT oTd
/nAj An ozU B B{ gnBU {nC nAjA
kM vd
k{ni 1376

A yhM

AoA nj
(x 1325-1297)

A ~

kM A
kM A hnBU zQ
nBa kw nj ,yQ Bw nAq pA yM kM A j{ jp hU
AoA R M BwC qo pA ,j j kw BM jB~ ,o o\
A ApBLB] AnAjpo pA Bo  nj A A BA /k{BM jo Ro]B
o o yAj j o nj ` BC kAjM pow
/kAjo AnA kpnA UBki
A A /kkq SB A B\C nj kT n RBB{ M o kM A pA
BwC Jo M 1Bn nUoA Bzoz B 704 nj ]
BM w Shw joL M ] RBBUnA UBC oq] L{
A jAo A pA nABi nAq w Ko nU k{ J B\Aow BA kTiAjoQ

/SwA k{ TiB{ Bn Rn M  M SwA jBAj M @n  A A /1

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 16

A Kv A jo cT An nBj C  B BA jnCnj RnBwA M An A


B nj BC BM BMp q SB] A SA M ]U BM SiB{ An o@
/jM BC A   ,BTvoU nj Bw q M An BzA BMo
nj joM BTvoU M ji BM An AowA A S{Aj k~ A /1kBa B{nBj pA
nj ,AoA M SzpBM nj BA kj BwA ,ji Sj ShTBQ ,k ow Ae
BM MjnA nj  xPBw @Bw BM RB B , 805
nABi nAq w o A  jM Bp C pA /jo jApC An BC B@nj@BQ
kLU  AkBi BjoPwow BAk M kkq Bw B\BMnlC nj
/kk{ nz B{ B B{ kM B M ,uQ C pA
:kv jn A nj ,nlC M }hT ,kM M @
A pA `C SwA nm o M nkwA ,AnC B gnBU nj>
`C j{ kAi B{ kM kTzoM B{ S pA B
B{ BA ,kM B M kAT o B{ M jM BTvoU B AoA nj
SwA ] |~i B{ B ,kM i /kTv
2</kM

B{ M B{ kM M @

kM B kM A pBLB] Ako A , 905 nj ,kM Bw k


AkBi Sw ,kjM  Sj xBLq yUnA nAmBM  -B{
oM qoLU nj An  BwA B{ , 907 nj kjo nAm@BQ An 
3/kkBz

AoA Sw ShU

jpAj o oiC BU BMp wnB Ao{ omU ,nlC kzUC kM nlC M  /1


/363 | ,(1337 ,JBT oz vw :AoU) k{ o] kw k
BM ,o\
/364 | ,B /2
/kM M 395 | ,j A k] (1372 ,AoU) kM gnBU :kM vd oTj /3

17 . kM A

Bwjoi w pA ,nke Bw o pA uQ ,kM Bi ve


pAo{ Akp pA An A S o k M An BwA TwoQow SBe
BTeA RAoi o pA BU joM RB M ,uPw MjnA M ov
/k{BM BA nj  AkBi B{j w@pA
nB BM SiC BB{ RBU ~dU ,BwA M Bive
Bw jqw nj An BwA , AkBi Ako B S RA
/kBz ShU@oM
Bi kMBAp oTij ,<M]BU> BwA kwn Sw M BM
bB BL 1ZAjpA k M An ,kApnBL M K ,B{ kM
Akpo oBw A KwB B{ kU ZAjpA A Be  kjnCnj
, @919 nj Mo jAkM ow nj M]BU 2/jM M]BU pA BwAB{
26 ,L{nBa pn ,SzpBM B nj jM BwA B{ jnA Ao
/jnC Bj M BA jBMC B{ nj An  KwB B{ , 919 \dl
A Aq\T  , AkBi Sw Bw 243  ,kM A
 BB{jBQ JBn nj ,oe ow nj ,B] nj jM AkBi
k{ nBvM AoA TwA nA SBU e nj jo Ski B jB
k M BA Se BwAoi MoM RAo S@Be TwQ
nj BC pA nB{ RBki B  B\C BU jM A A AnAkB AnAjow
gnBU nj q B k{ o@l wBL AnC B gnBU nj s M ,gnAU

/SvM qoLU nj , AkBi Ako pA MjnA keA kiC An ZAjpA A k


/1
/443 d /j A k] /B{ kM gnBU :@/n oTzM RB A AoM /2

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 18

AU /AjnC M An BC 1B{ B{ kM ,kM k]@[Q


SBU TwA pA B j jo M Ski A A BwnA q ow i S@
/SwA jM pow A nA
M BU  Sw Bp pA  ,An kM A tB{ow jAo A Be bo{
k] nj ,kAjo nBvM BBzB] oz nz nA tEn nj poA
pA BC JBA nAkA Ajo AnA B{ kM gnBU w j ,A
UBki nBhT AoQ tk
@Bi JC A M  k{BM Bv q uQ A
/k AnA An BB{
A e ApBLB] nqM AnAjow pA nB{ B AoM B\A nj
: o@l @BU  Anj pA An kM
/xBLq yUnA nAjow BwA B{ ,B{ kM Bi ve

p nkQ ,kApnBL M K ,B{ kM BikMBAp

xBLq yUnA AnAmBM k{n AnAjow Tvh pA BwA@B{


/A BwA B{ oAi o{ ,`
j Anj pBL Bv ,RodA uA ,kM Bi ynj

kM AkBi AoA nqM Bjoow pA A /BwA B{ A]


RodA uA M jM BwA B{ k oe ow nj a jM
MoM ,RAo @Be ,BA @Be Bi ynj /k{ K
njAoM AnkBa ] nj BwA B{ nAjow ,nqM BwAoi
/jM BwA B{ ov ,M]BU
:oB{  M np kB /SwA  wA B{ B{ kM ,kM /1
koQ ooe Ai BoQ
An A nA zoM jjo w

19 . kM A

/BTvoU AnkpB @Be ,AoA nBvPw ,B{ kM A Bip

,A tBL B{ Mo BUC , ,B{ kM Bi

/RAo @Be BwAoi MoM


pA A /BwAoi MoM RAo @Be ,B{ kM Bive

BMp M oza MjA nBYC jM nz Bv Tv


/jnAj wnB
/ Anj nj AoA nqM AnAjow pA ,B{ kM Bi Bpkd

pBM  Se oT q ,B{ kM j Bip

BTvA ,BC ,BTwk nj AoA `A A /A tBL B{ SwAn


/jo nz M nqM wBw RBki jM wn
/BX nBMnj nj tBL B{ ow ,B{ kM Bi ~

,BwAoi nBvPw RAo @Be ,B{ kM Bi Uo

1/RBMjA

K p nj UBFU KeB oB{ ,Tv{ i A

nlC M) njBM tnB ,uPw Ao{ @Be ,B{ kM BiB C

/(jM pAo ow i Se M
/ Sj BnA pA ,B{ kM Bi kd

nAqTki nB@Ak k{n AnAjow pA ,B{ kM Bikd

/BA Ak ,Bo @Be


/ Anj yUnA nAkB Bjoow pA ,B{ kM Bi Bn

,kzUC Aj KeB ,nlC M }hT ,B{ kM Bi 

BhMBT nj ji BLp i BM B{ kM Bi Uo RBFU nBYC pA nBvM /1


/j{ nAk AoU nj ve ZBe

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 20

/BwC oTj Bhp w

 |B~TiA B{njB nTwj M A ,B{ kM Bi k

/jo nB@ An kz Mo ,o{A \


nBL L w@pA
Bia Twn M K ,B{ kM Bi ve ow

/(OUow) {BM ,B{ kM


:AoB pA
BM B\BMnlC i nj  ,{BMnAjdwA ,B{ kM Bi Ak

cv `U knBa BM A jke ,kM Bi AcT ,nkQ eo


,B{ kM BitBL Ao M kjo B BM A
BBw nj ,B{ kM Bi oL@A BvAk\ M K
oMAoM nj ,kMAki nj ,vi S nj k{ni 1325-1324
1d

 kk] zBo RAoj o ApB\T AowB\T


/kkAn K qoLU B BU An

B\BMnlC RAoj o Ak Bo kBo pB


 Ao]B pA BzAj d  /1
Rk M jo BQoM T B\BMnlC nj  jM MBw n{ oB] jBdUA njq twB]
,nzQ o]kw oLn M SiBw Ak] AoA pA An B\BMnlC @Bi (x 1325-1324) Bw
nj nzQ 
w pA uQ jAj zU qoLU ThTBQ M An B\BMnlC kBz Swj Se
oB] jBdUA UB A BpBw J/@/B nAj
MBw AnF pA A /jo nAo n{ M x 1325
/jBTwo oLw M q Ao k{ KUo nBvM RBB] BT jM n{
Ajo Bp ] Twj nBTz po  AjnC Swj M n{ pA 1923 Bw pA 
A q] d  , BTeA M kj Bz o k Bo nj An BwoQ
pA L kk{ AnBMoU U k~BQ pA yM Apn j{  T pA /SwA UB
SwA Anj M T  A /kjo jApnjB Sh ,jo a p a ,An T
,AkA
/jM Lo RzU K\ zjC BTwj K\ /j{ gw BvA U oM C kj BM
\ Bd yB j M ] Bp ne kM BB] nj An  A SwAi j
!kjo kBz B] An n{ ] jo BU kT{Am yB M [nCo{

21 . kM A
B BTvMj nj ~dU j Anj

,BTwo{ nj An BBTvMBU AoU nj An BBTvp ,Bwjoi Anj pA


,AkM ,qM ,e , RBj nj ,vi jn qM yhM nj
[Ap ,La , B] A ,iAnj ,aow , z i ,BC M ,nBi
B oi yhM vi kMAki eB jn qM /kAnm pA
,B A pA /SwA jM B nBLU A tEoA v BA k pA q
,kjM B coU nB{ ,pAkA oU ,nAw KwA B AkBi o @
/nAj nBvM zj kz xAo o{ RAoBi
k{ ow M Swj BM  jM C xi Anj
jM oLiM BeM BM
pA xA ySep ,S{ow
@BQ jo BM oB B A
/ Bz{A o Tv kp BU  T{Am oM  oYFU j@
/kTv kjM Ajnk K\ ,jBw ,B{ ,BMo eA A Bjo
pA /kjo vU Aoj BM z An ji Bw [oTwj Be BC
B jM nBMjoM S Sod A] j Anj B
/SwA T{AjA oU M jAj [n Ao nA jo A
M jn Bp C nj /k{ B BTvMj jnA ~dU Bp kwn Ao BM
,jM yUnA M jn BQ k{ ov A AoM jBC nj  ,B BTvMj
An v wT jB BjABi pA /jo K An |Bi Ao{
B ,Mo Aov A ,ApCyAj nBLU A zQ M kT omQ
Aop kT{Aj mL s ]U BTvMj AnBSki BnB Te
nz B]n Aow ,yUnA BkBo ,Ao{A BA Akpo oM
B BeA o@A /kjo ~dU BTvMj A nj q Q B{Bn ji Akpo

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 22

wnoM pA kM ,k{ B BTvMj jnA B jB~U jB jo kpo


/kjo ZAoiA wnk pA An A BwB{
jo@B{ ov A kzAj B BTwoMj BTvMj Bt nj
,K A nBA pA o /jo pAoeA An LUn jM pBT
jAkTwA x A M Ai M Sv BTwji ,jo@B@Aki
BBM w o ,pn Bv
nj oBi M ,BkM  k{ KLw
ov nj j{ BQoM B j] nj ,Q rn AjoA]B SwBw
/jnC j] M A]nj 180 zioa AUBL BB] kp
jke e pA Rz
nj BLj M BU k{ KLw  jM jAkTwA
 B~ ,SB nj B j nz BQM B Bod uA
/{ Bwo S B BSL~ Akp dU nAoA Ro]B M nL\
jBMCve AnnBa nj ,(f@1305) ,Bp C nj B AkTMA wnk d
nj oA BMBi Mo RBoT pA ,k BMBi M BkM jM
kzAj 1sB nMn ,BoBo Bi K] ,Pw BMBi M ,SB
/k{ T ov A
pA jAkU B ,j Anj RAoBi kk\U AoM ,B B\A nj
un Aov A ,BMo ,B B BM Ao An Anj ApCyAj
ka o , jB AoA z  B AkTMA wnk Rnk BM JLd
,B AkTMA wnk nj ,1305 nj /kATwQ jqA Sen M BC pA ioM
:jM t nj BB C A BM

B\C nj An BKwA ,@ oM B ,BBTvp  jM nqM nBvM k{Qow nBU sB /1


/kjAj U

23 . kM A

~h{ nB{  q B vAo\ kpo , B Bi BwA


1/jM

 z  2Bin un ,poLA OUow kpo ,poLA BiAMA

/jM w A ~h{ nB{


M BC jABi B BkM  qoQ Bin~ qoQ BioB

BM SwA kp oBe Be nj ] S n BioB /S B oU ] S n


/SwA Zo @Bw k{ TvzpBM kLPw ]nj
,] op jApnjAoM nBThM ] oA kpo ,nBThM kwA M

/SwA Ao{ @Bw kp @A q A /T kwA nAjow


LUn B knB ,BM nBw kpo 3, j M nz ,BM

/Bp C ] RnAp
/B{ nBvU kpo ,B{ {

/ jB oA ozow jABi pA , jB oA AKLe

Biw ,jAsQ Bi ASB ,jAsQ Bive kd

 jAsQ Bi oB 4jAsQ Bi AKLe ,jAsQ


,jAsQ oB /S B oU AQ M BC jABi B BkM
BjAp BA /jM k nBzQ ,o@A oA Bi Aoa
kjM jAw S{C o A B{Bn AkBzi B
B KB oBe nB{ C BM  S{Aj SMBY nB{ pCyAj o ,B BTvMj nj /1
/k{ L~ Akp nj BkM BTvMj nj nB{  SwA K\ /k{ nBeA
/k{ kB pBwdwA nAjA A kM Bin /2
/S{Aj kLva M  j jM j BM ow w a /3
KLw M jAsQ AKLe /So Rn BiBn nTwj M BjA sQ B oU /4
/kz oLi A pA oj Sn M pA po po M Q o{A BM BLUnA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 24

/S{mnj 1372 nj ,AQ Biw ow ,BC o oiC @


 ,o oB{ ,ShM Bi AKLe kpo ,ShM yAjoA

nj jM u\ kB A oM A /kz  M An ShM BB{


/jM B q BTwoMj w t@
/k{ OUow kpo ,Bzinj Bio{A@oA

pA ,Ben BUoA AovQ ,Ben BioA Ben BioA

/nA tB{ow nqM B@


C oLT tB{ow AkT\ BBen pA kpo ,BT{C o]

/Bp
/S ] RnAp LUn B knB kpo ,\ Bikd

/A KB ,wnk Mo ov A kpo ,nB Bi ZoA

RAjBw pA ,BwBL Bi ~kw kpo ,nB Bi ~

/Bp C nz
/nB]B jAqB{ ,BwoA jABi pA ,BwoA {

nBMnj op ,xBUnU Bi vdAkL kpo ,xBUnU {

/Q
/q B@ pA kpo ,Bio{ kB@B S{jnp

wnk un ,B] S n (joow) nB jApoAi ,AijAj ARo~

/B AkTMA
oLT BjAqB{ pA ,k Bi ARo~ k Bi Ao~

/nB]B Jo
/kM AkBi pA ,kM Bi AoA

25 . kM A

/nBAl AkBi pA ,nBAl Biovi nBAl Bi AkwA

/@A nA kA\ kpo ,\ Bi en

,BBw B Bikd ,o o BB M njAoM j `


yhMZBU foB{ ,(BiBM) kLAn Bi@ ,BMpo B Aw
/o
o@l kB oBi M  An o ka BwA B AkTMA wnk B pA
:AjnC JBT nj  nAj BzA pA ] Twj v 
eo kpo ,RBMjA wnB ,k{n Bi kAu{o

k{n pAo tnAk nAmBM ,o k{n veApo ]Be


/AoA nj
|~h BMo pA A /RBMjA wnB ,{C Bi 

jo U Sw A M An A B{Bn ji  jM (k) Bnkd


/jM
pA k{ nz kv BkM 1/ Bw , oU Bi A

An A /S{Am nBjB M nBvM R\ Bn BJBT ji


q kv M ,Be nj /SiAjoQ RB M jo@@Bn
/SiAjoQ
/i ,\ Bi 

/Co U SAo ,BTvT{j

,hnBU wn jBwA nAk oTzM nj jM wo k nj  SwA MBve Bw /1


AnA JBve A pA B B{ kM gnBU nj /SwA Znk C UBLwBd B
/k{

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 26

/B{A ,AoM

/(d~A
e) RBL ,dd Bi AKLe

/B Ao] ,(kA ) BioA

/RBBn ,o{ BioL@A

BjApnqM Ai pA A /v{i i ,n\ BikeA

AoM BiBn Bo M BU jM k{ K] A xi i /jM AnkpB


B i BTvMj BBQ BU A /kBM B BTvMj M yAkpo i U
/jM
/Mo ,n{A keA g{

/ ,RAjBvAk\

/k RBU ,B\n k

/RBBn ,B\n k

/B Ao] ,BTA

/jM Bp C nz Bin pA A /gnBU , np

/ RBo{ ,j , kw

/JB Rn nj B zB] ,pAo A vdAMA

/S ,S

M od Bn BB nj ov B B M Ben
/jAj tnj wA gnBU RBod RBL]A B\ BTvMj Ajo@B{
/jM oThw i ov B
:jM nAo A pA B AkTMA wnk Aov A BwA
B]S n /B BTvMj un ,B]S n BioA j ow

27 . kM A

\T nj ,Uk pA uQ BA k{ B BTwoMj un BkM


An Bv S{mnj oTo n M SvkBQC eAo]  B
/S{Aj A S~h{ A /jo oYFT nAjAq kTiB{ An A @
X /Tv jo A A S B SMB\ ,JjA Aoe A p
Bu /JLd BAU ,kBo nj SBM BMo jM nkQ
w k] nj B]S n ow kBo Anj pA jkT hnBU
/SwA kwn NBa M B{ kM gnBU
JLd ,B Bo BkBo pA A /BiwBAMA KB j ATw

/S{Am  oYFU B j] nj  jM Bji ov A J


t ,k q A jo Bi  jo nBT n B BM n
/SwB pBL
B]M BiwBAMA TvzpBM pA uQ A /kBw BijA] ATw

TvB{ ov A ,AAo kBw nz jABi pA ,kBw ATw /kC A


/jM T{Aj Swj kBo
B] nj ,L jM B B RBU ov A A /MAoU ATw
B ~h{ An A B{Bn /jM jo BRjB{n BTvoU BTwo ,BTwjo@
SMoU U AoM A BU jM jAj nTwj j M SiB{
/kBM B BTvMj M yAkpo B
ov A M  pA ZnBi ov A /jM  pA ZnBi ov A MAoU ATw
jnAk An yUnA  nj Ski Rnk SwA AUB oQ  k
pA ZnBi ov A /SwA jBTwA MB p yUnA  pA ZnBi nj BA
/j{ Jvd TvzpBM  A nj 

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 28

nj B kBo Mo Aov A pA ,nB Bi ~ ATw

RB kk] R~dU jM k Aov A pA A /B BTvMj


/jM B w ,ZoA ,A ovQ /S{Ak B
,BoAkL nPB{ ,Bn nPB{ B BTvMj nj ~dU Rk nj
tnj B BM wnk nj Bnjd nPB{ BnkeA nPB{
t A jo@B{ /kjM pA oUBQ Bt nj BC /kkAi
q BC BLo ow ,KUoU A BM jM B BTvMj BLo ow z{
/kC JBveM
uw M ,k ,xnjA oM BM (x 1310) C nj Bo nPB{
BTwoMj nBa t nj A jk\ ,(x 1315) SzpBM pA uQ BA /jM T n
nApC SlA jn An B jM no{ nBvM A /k{ t B BM B
/jAj nAo
Ak o ;kkC BTvMj M s UBozU BM BiBn Akpo
wnk iAj T njAoM nBa A /kT{Aj |~h LUA B@Ak]
kT{Ak o ApCyAj oj BM B{nkQ k nTwj M kk{
anBQ pA BzBtBL /kjM wnk RAno Ao{ BLA SdU , B  j
j nB{ {B BM BzBow jni u@A BzBy ,npB@
/jM k{ k{A oU
x 1308 pn nBM A /jM kj An B{Bn jq pA nBM ka
L SvBM ( kC p nkQ ) kM Bi Ak eo /jM
JBn nj BU k{ oBe nBMnj d nj cL @@S SBw
w t nj ,Bw C /koM BTv fB M pn w AoM B{Bn

29 . kM A

BSwjow jM A jo@B{ a kAi tnj B AkTMA wnk


BM Ao jp cL {BMnAjdwA eo /jM Ao B{jow
 j nBvM B{Bn /M k oLU k M BU joM nBMnj M B{ji
n pA yjni JC B Ba Te kz nBw /jM tB{S
npB
@BoU ,o pA kM nBa SBw jp BcL /jM SBw
/jM nB{  j JBve BM BnB A BU /kz
pA no pA oUjp  j jqBQ ,RjB ioM ,B{Bn ,pn C
w /jo U {BMnAjdwA /kC oM 1nBw fB nkA
pn oLU xBMjB{ {BMnAjdwA /kC jq B{Bn /jAj B
/kwoQ nBMnj A pA jAj k A M  w ka B{Bn /S@
A pA BiBn /SwA  kBwn o M {BMnAjdwA
<B wnk> :S {BMnAjdwA <?kAi tnj B\@> :kwoQ
Swjow Ao pA ,kjM wnk BM q yAkpo  ,B{Bn
:S jAj An p RBdU {BMnAjdwA /kwoQ {jow
/kkM M  jnCnj  w BiBn /<SwA A jo@B{ ,BMo >
oM A pA An  TwAi Swj jo kM B w BM  B
BQ nBTiAM An ow kwoU Shw ,jBT A A h Bza M Bza
pBMow> :S jp SzQ M TvC /k{ toU ]T B{Bn /TiAkA
ovQ ,oznBw pA fB A /jM o q BzTj S~ fB M nBw fB /1
B{Bn BMAi Bq x 1304 Bo pA jM k{ nAkoi ,BoBo Apo vdAkL
fB A nj An Bw dU d Bw o B{Bn /k{ BzTj AS~ BM ZAjpA pA uQ
,Bnjd ,BnkeA ,BoAkL BB M BovQ KeB AS~ pA A /kAnm
/k{ B B M oTij Bnke

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 30

/TzoM kT n unqn nji BM BC </jzM woU kBL @


/k{ nMn BiBn BM B tnAk BBw z] nj ,oj nBM
ne nj B tnAk z] ,ov A kzAj nj ,Bo ,Bw@o
,ov A kzAj Bo ,wA o A nj /k{ BQoM B{Bn }h{
kkz  KUoU M B BTvMj B BTwoMj ,ATw B{pC
kT n rn BpBMow ,uPw /kj Bw BC pA yUnA Aow BM Ao B{
nBU nj ,pBU Aov A K{ /k{ BA qA] BPj , C pA kM
ne BM B{ kjni B{ ,B{ ne nj ,Apo AoB fB nqM
< Aov A> ] BM u\ BkB ,yUnA BkBo ,Sj S
/jo Aohw M o{
ov A kzAj d Mo  nj x 1312 o nj kC jB
BA AoM B{Bn kjM jo BQoM Ak B{ AoM BnjBa
u\ BkB Anp /jM T o nAo nqM q SzQ qA] BPj
 Sv jB Swnj /kjM kz  B{ AoA nj yUnA Aow
B{Bn ow SzQ B M ,{BMnAjdwA ,kM BiAk eo
,B tnAk  kBo ,Y oA ,A\h kd ozow /jM jBTvA
wo MB /jo Ao]A An wAo jM jBTvA B{Bn Oa Sw
A jo@B{ M , 1MAnBQ L ov A kzAj A jo@B{ M B{Bn
B BTvMj A jo@B{ M wjo BB{ k] B BTwoMj
/jo BA ShM BB{ k]
] RnAp BU nj 1311-12 ~dU Bw B RBBdTA nj
/(nBji `BPU) o bw /1

31 . kM A

nj v BM Ao C oLi  k{ BBTvMj z{ t A jo@B{ nB


kzAj A jo@B{ qA] BA wAo nj 1/k{ NBa RBA Bpn
nBeA B{Mo Aov A BM B BTwoMj A jo@B{ ,uPw ov A
SM ,kM /kT o B{Bn Swj pA An B{Pj qB] ,KUoU M kk{
Ao B Y oA /jM kAp Bike Aow kBo /kwn M
k /jM Bw jqw Bp C /T n ] kAp Aow BM kAi
BM ,jM ShM BB{ k]  ,Ao qB] Pj B{Bn /jM BU@
i ShM BB{ T o A pA An BC /jo pAnj o M Swj
JBi k{ ]T B{Bn  jBT A p M Twj pA S{Aj jM nqM
Aow /<///yTwj pA oM An JBT Aow> :jp jBo kAp Aow M
/TzoM jo jo K ,S o An JBT@ A n kAp
B nj BA jo RB jq pA An B{Bn oj nBM ka BkM
2/jM

TzoM BA An pA  kj jq pA An A T x 1320 no{

pA /S{Ak An Szj qAtA o nk S{ Rnk C oj


a An BvA ThMkM  TwAn /knBM ThMkM S@ Bw@@ow
/jpBw AUB a pAkA
/(1312 no{ 14) RB A /1
pA jo SBnj AoU M Btn k{ jq jn nj  UB A BM nBM w BiBn /2
/SzpBM ShTBQ M A jk\ TBnj RB A jM  oM  pA kM nBM o Sho AoU
wA J
A B{ gnBU JBT ` ;@52 | ,BA o{ o] RAo Bi :@/n
oTj pA
M  76 | (w/M/M jAn pA wA J
A BTwAj BoM \)
BU Bw SvM Rk M jM Rnk ZA nj  ,B{Bn  C nj> :kv B@nQw
jAj Bz AUB  ji pA LUo ,jM jo Se AoA nz M  jM v jo
</k nAo AoU pA S{Aj Bi LUo w  n @M

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 32

j ~

Q AkBi kC nB n BiBn


?jM  B{Bn
Bj M ,jAw MAU pA ,S{C BTwn nj ,x 1257 jno nj Bn
,ynqM nkQ jM AnkpB Z ow ,Bi tBL ,xnkQ /kC
/k{ Tz BTvB A RAo ] nj B{ kAoB Bp nj ,Bi jAo
BM BA jM AQ B M BQ AkTMA nj BiBn jABi B
M Jv BU k{ jAj oU Q M A jABi B kwn Rnk @M
/k{BM BTwBM AoA S{ Rnk Anj
B@joi AjABi pA  S{Ak T{ Ro{ Aka B{Bn
pA Bn S{Aj kpo 32 ji ov [Q pA xnkQ /k{ Jvd
B pA o Cx /kC Bj M BQ tBL p oiC 1,o C@x
pA q ,Bnkd njB ,AZBU /jM oC ow oAi ,BiBn njB ,oC@x /1
/jM B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 34

 jM T{m Bn kU pA B ka p /jM pB B


oU pA oC
,S{Ak An v AnkpB nj jM pB A  ,xnjB jo R xnkQ
nAjBQnBa AnB BM jo
oU An S{C ,Bi tBL o pA uQ
/k{ AoU nBPvn
nB ,AnB BM  jo jM  nBvM Ro Bv w ,Bp C nj
BM A] p A AoM nAoA Ro Bv A /kjo Ro Bv nAjBQnBa
nj ow A C sM jM Bwo S B z nBvM Bwjoi j@
/jM k{ A BTvp pBC qBQ oiAA
kkC AoU M S{C pA C Ao xkpo o Cx  AnB@
C nj  ,Bn /kwn {B jApBA jq BU UBz dU BM
/jM T n Swj pA k{ xM jL ,jp g  M ,S{Aj B@Sz
nj  nj An A kBwn AovAnB M An jo `M nB`M njB
Aop joM B] KwA u Bo pA kB{ BU kj nAo LwA nB nj niC
j{ n , B BUA /jM oUKwB o B]  ,Be@o@nj
pn C Ajo kC x M `M [nkU M BBQnBa u RnAoe pA
A kAj Aki ,TLA /jnC AoU M AnB Ao M An A xnjB
1/k{BM

cd pAkA a BU RAeA

Bi wBAMA B M S{Aj njAoM AoU nj ,Bn njB ,o C@x


Bn kk{ nBkB AoU nj BC T /jo Ski yUnA nj  oC
jAw BA oBw ` BiBn /S o nAo xAAj TwoQow SdU

n A Lo A BM BU kAjo Q Bnkd AoM BpAjoQBTwAj A pA /1


/kwn B{ M kBM kp A  jM A ok
U  k jA

35 . Q AkBi kC nB n BiBn

SBw nBa oT j /jM Sw k kM kU BQ@ jABi s M


jqBQ nj /jM AnCB no{ K J{C A] pBC pA S{Aj k
k{ nL\ kCoM A nAk k pA xAAj a ,Bw jqB{
B Ski nj nkQ nj nkQ  ,jAs RBU j M k AkQ nB@
/k{ nAw Twn KAj pBMow jo BSLY Bp C nAw nj ,kjM
ve ow AnjB{ , nkQ An nAw ,Bp C nj
kBo SdU Z nj BiBn /jo kBo ,kM Bi
oA jo Ski C nj pAnj BBw k{ B Ski jnA
BkBo BS C /jnC Ao An B BAkBi kM B{C KLw
nj A B kBo Bw jqBQ j ,X ;kk{ jp@M@jp
/kB BM T B Z
T{Ak T{ kAi jAw pBC nj A T BiBn ji  n C
nAjA T{ kAi M An A yBTwj kwn ow ]nj M T
BiBn ,Be o M /joA o  ke nj An T{ kAi A k
]nj BU> :k xji /S{ kAi k M jM jAw@
j ~dU q] jAw BTwj Sd~ M T{Ak jAw ow
</TiC An T{ kAi
oU RjB{n RnBv] j M ,Bh A q nj Ski AkTMA pA ,BiBn
RnB 1v@B vv BM pAkAoU nj A /kC B ov A ]nj M jo@
oM nBLn BM An ji B SvAU  n M S{Aj Bi Rnk

yUnA nj j B] ] BBQ BU  jM wn nBji bw q@B) v@B vv /1


(/k{ To nB M AoA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 36

C vv k{ ZnBi pA {B Ak BM B kvM MB d


v@B vv L jM njB A /jpAM An <S o p jBL kz>
p o S~{ jke nj  ,o L] BQ w BM Ao An w
<v@B Bn> A M AoM /joLM MB PU BM BU Swj BM ,S{Aj
/kjM jAj K
Oa Sw nj jM no{ zi ,ko ,k{n ,joa Bw BiBn
(yL n) B{ oz{ Jo pA nB pBC nj  jM ip xAM
A ow S _ Bw kC y nBvM  B\C pA /jM kB nBjB@M
oiC BU ,SeAoTwA /jo bA ` BM z jp {B BM An
Ji yBT{A jM  BU /k{Q { jo U oM AsQ ,o
/jni ]] JBL Bw S{ o n BM An [oM wT uj
kU nBvM nBw g y{ B [Q Apn /jM }hz yjni Ba Bp
1/kz

@BoU nBM j Apn o oiAA nj /kz

?kkBwn Sw M An BiBn BvA Aoa


B{keA AUB  j M ,nB]B Sw oiAA nj
T{n nz nAjA nj AnAkBp T BM (x 1304 . 1344-1327)
jni Joz pA Th jAoA /Sv A o BBQ M Mo BiBn kz @BoU /1
ji JBT nj jM jv , AoM ;kAT hw A] Anj pA A kz @BoU AoA
JBn nj ,Bw B BTvMBU /kz nj xow pA TvkM L{ o nB ,z@ BA ///> jnC
oU S~{ BM nB tn AovA o op  SB nTwj ,SzpBM nj Sn AoU M ,BoBo
oA M ,Bp A nj "oU S~{ Bn " :jM xnBTA nj "Aq Bn" B] M ApBU K
/jpBM
K{ o jM jAj A M ji Bi Tz nB nj BUA ,jAqB{ nBzQ ,kA  BoBo
/(14 | ,[1374 , oz :AoU ] p w A) kjo B An A nA o w

37 . Q AkBi kC nB n BiBn

T{Ao AoMow nz nB { nj BB BB /jM Thv pA nA


nz jB~T A M AAo B A B] ] /jM AB BAn kjM
a nj /jM BzoQ BA k{ Boe wo d jo jnA
S o BiBn AoM ] B Ti Jow ,BBvMB BA
/k{ xnB nj S ozQ WBM jnC Ao M oTzM
 onBTwA ]U ] B Jow nj BiBn S
] BBQ pA yQ  ,oj o pA /jo  ji M An uA
vnAqU k{ poQ wn nj 1917 oLT@A nj zM JA A B]
jM k{ BTwk ]T  UAkkU o M An BTvA jni Sv{
/k{ Zo Zo nBaj wn nBQ nz ,JA  BM /SiAkA
UAoU kTwAi q Bv Bnz nj Te poQ BSv@
@Be pn C wBw B] oM Tze ,n A pA /knC j] M B`C
BwC Bnz oj AoA nj v o@A  jM L , A /jM k{
, B BY /k{
@Boi nBvM AoA S{ow ,S B xoTv l B
BTvA AoM ,k oTv ,BTwk BM jM po j M AoA e
/jM UBe nBvM
BAn pA  kjBT A BQ Swj M , pA yM ,BvA  jM A
,sM o{ M v xoTv l pA , o o M @B@
BTwk oq] L{ M v l a k o] BTwk
U BM k{ jnA k] n M BTvA ,jM Ao]A MB AoA o@pA
C jAj zU q\ zUnA n A AoM BAU nB  AnAkTwBw
An AoA S kBz Swj Sj ,oj w pA /SiBw AoA An An

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 38

BwC AoA M v xoTv l pA BTvA nB BM BU S{AjA


/k o] B
B{@keA ( 1327-1324) B{@kd oM AUB
nBaj An nz B nAjA ,jB~T A o pA BBw   ,(ovQ nkQ)
AjoTj ,n A pA /jM {n BTvA AnAkTwBw oM ,kjM jo jn
1,kjM

k{ B AoA nz Sok nj UAoU q M  ,BTvA

BU knC nB@ow oM An oLBo B ,nv] ,nk jo BU kkC oM jk@nj


M v l pA o] C oT  ,Bz AkA M kwn nj
pA Mi M }h{ A `Ba ,kM k{  B ,jM BTwk
nz M knAj BM RBB nj An A ,kC oM SnF A k
</koM keAkw Swj BM An nB>
kLPw ,A /kk{ T o o nj o ka Sw A pAoeA AoM
jAjnAo jBA pA uQ  pB Ao]B pA ,(Y oA) A\h Bikd
jM jo Ro]B tnA w A M yAkBi BM BTv
,Apo po kARo~ ,j /kjM AoA yUnA Ski nj v@nj@v
uA BjoPwow pA nkQ nj nkQ  ,BoBo Apo vdAkL ovQ
/jAj Swj pA An So A qo M kwn nj oiFU BM kARo~ /kjM
BLB] ozow /nB]B BjAqB{ pA ,BLB] Apo ABA ozow ,w

nAo{A M nz Th  B nj qo Sj U AoM nB]B Anj nj  BvA /1


 Bp koM B{keA pA An ji o jn RApBTA kATM BU kjo  qi `
nB]B Se M BU kTo ~U kk{ ]A 1919 jAjnA o k
AoM k] SBh BM
Ao]A M An 1919 jAjnA o jB BU BU knC nB n M An kBz Swj Tj kj BBQ
/jnCnj

39 . Q AkBi kC nB n BiBn

Anj nj ,BkM BC /kjo L An BvA jBzQ A\h


/kkC B UBoU M kTo nAo |~h ]U jn ,BiBn B{jBQ
nj BTvA yUnA kBo o nAkTwBw ,kBw oC Aor
jq nBi nj oL BBToM nBTwA BSwBw koM yQ AoA
Rn Bp yq A 1/kj KwB nB A AoM An BiBn ,B nBi
BTwoQ BM joL z AoA B{ B] nj BiBn  S o@
An BC BTvA jw M jM Bi a Apo oLn M BAhjApC
/kz i
@Bi@M
Sj M An xABAU S B ] S ApnBL nBTz BM BiBn
An Bi a Apo jni Sv{ Bo BU A /jAj Bz BTvA
BSwBw a pA An AoA SwAi  ,An Apo ow SiBw k@A oQ
oC BQ nBX ,jpBw ZnBi BTvA B w nBTwA td
j o A <AoA j> :S{Aj nB{ j Bi a Apo /jo kBw
/jM
@Boi o M jL BTvA Sj kB{i BU
o pA  SwAi An v oL BBToM eoQ oQ nBTwA
 k nBvM
nj n{ o pA zi ko Bv]
BkM> :kv jn A nj ji RAo Bi JBT nj ,BLj bo Bi nBz ,Ao BveA /1
nj oU BU SwA B BC kwoQ A pA nz C RBozU un j BTvA M ow B{ @
uwBw nj  An uow S\TA B{nC kAi jAj gwBQ j{ jAj A nAkj BoM
An xnkQ A koQ BU SwAi yAnAkB pA T w B ///kj nAo kjpBM jn kTv
xnkQ koQ BA kjAj Bz M qa a A ji jn nj kAj v ,TLA /kkM Bz
 SBnj BpBw A AnF QnjQ BxnA q An pA jo B Bp Rk An
k{ BiBn Aor BU jM Aq (pBMow) ovA  T , ;yQ BUk pA xnkQ
]oU ,A Akp BU B{ fB pA </SwA jM nF C ]U jn Rk A BU nj
/324 | /[1372 ,Bwn :AoU ] nlC kw

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 40

A pA BU k{BM SwoQnp Bo M x }oe B n AjB


k]A B nk BiBn /k dU A oM An AjAnA  o kATM o
/jM RB~i A
,k{BM T{Aj Tv Te AoA SwAi  ,BTvA
BU S{AjoM B pA jM BBToM BA kp@ oM  An Bia Apo AkTMA
BRBPj /jpBw jMB An BAi AoA BTwoQ oj ,SM M
BM S o jBLU M BnBM AoA nj Sw B oU AoM vA
k BM ,B\Aow kTiAjoQ AoA nj nAqU wn yUnA Aov A BBM
o\ ,kBw oC /kjo nB A AoM An BiBn nBvM Bk
AoM An BiBn S{Am d nB A oM SvBM  BTvA SwBw
/jo AqA Bi a Apo Jow
 kjM SwoQ oa Ak ] Bi a Apo Bo
nBTwA Km S M z pA nB{ow ve BM BLAj
BA kk{ onj ShTBQ o BM pBLB] S Ak BM BC /kjM TwBiBQM
Sv{ An B] ,jM jo L An B] TvM An BAn  ,BiBn
BM xji jAj An Bo k{ k@A oQ pB]A nBaB M a Apo /jAj
SwAi A /S n nB B Sw M ({)
B B M BC
pA SwoQ k{n p ,j Bi S M nB nj An ji Svh
/kBwoM ,BBz o ,tnB M B\C
nBT o nB B nj BC jM jow BTvp Bw C B jB~U
Apo jo Apo pA L ,jM oUA] C BM ,
B /kk{ kk{ AkLh
BA pA ,Bio B M ~h{  jM o k B] Be nj

41 . Q AkBi kC nB n BiBn

Bi@a@A po ow tAj BM xAjBQ S Bnj  M kwn ow ,wB


/joM BiBn jnA M joM An
w M Apo Sq pA B@C d M Bi S ,o C pA
BLTwA ]Sv] AoM An jQ A pA \] nAw k ,Bhi
pA  kkwn Bp Bi S BjBTwo ,BwFT BA SiBw An
joM M An A ow Apo poA {j k nB BMo Bi AnAw
/jM
/kC Bj M Bhi nj Bv tB{ow AjABi nj Bi S
S oM A /jM  C oLT Ai pA ,BikeA ,xnkQ
S /S{Aj BAk{n oBzoA BB M ovQ j oj Akpo
B M jQ B BM pA BM Bw jqB{ jqBQ nj Bi
BM AB ;k{ Bhi nz B A to jo ZAjpA M@fo]
 AjBw y{Q /kT{Aj B@Ak] vn o  @B BoU
np@@np pA jo jBTwA S{Aj nMq B M jn pA uQ Bi S
pA A /k kp jBw  jM B Bp oj AoM wnj ,RAoA]
/kk{ wn wA KeB o  jnC Bj M ovQ nBa M fo]
BM S o Swj M An MjnA ,uPw Bhi nA nAjA  Bi S
/jo AkQ B{C o{ B\BMnlC Akw yn BwB{ow ,Aow
yB nkT nAjow AoTij BM yAkpo ZAjpA pA uQ Bi S l
A pA qA nkM BU AnBTwC pA w C pA xo k{ Aka j BnB
S k /S B xoTv B\p B Bhi BU MjnA pA ,w
AjoA] BnB pA jM Ajo nBvM p ,oBz oA oAi ,Bi

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 42

A M An ji SvAU Apo o@A jM jp@ow nBvM BAioi


/k{ oj n yT{ow ,kBwoM
nj (jQ) j B /jM Swj oBz oA BM Bi a Apo
,Apo /kjo nAjA A pA kT{Aj oY z kBwn Rnk @M
A BU jo Rj oBz oA pA , n] Se zU pA uQ
Bi S kj JA BM An Rj A oBz oA j{ S{n
Bi S C i /jM S{n nj Sw A nAjk Uk S omQ
Ao BBv M S{Aj SBij nz pn C wBw Bv nj
/jo mL s UB]U
oM  poQ ~e Bia Apo T pA uQ BiBn
nC] AnkpB S{n pA An o nAq ka o B]
nj BUj AoM 1,S o B Aq o  ,o A /jo qoT q nj
B{ A kM jM k{ zU kBw oC Aor z Ao]A AoU
A nj /jo Soe (ShTBQ) AoU w M q pA AoA Sj
nBoM kM jM A y opBM BLBL kAB kw ,pBw@d
/S n oM nz pA nBaB k{
:kC a Bpn C nBMnj kBw oC Aor Apn S{AjjB oT j nj
AoM An AoA B Aq Swj kBM  SwA A ~h{ o>
/S{AmpBM ,k
oU An AoA B Bo C pA L ,AoU M e
Rz oM L An oTM AoA nj B nUBTj , A nj
jAj zU nAqU wn An o A /jM To { AoA nj A pA L BBw Aq o /1
Am jM k{ Bn AoA nj o A n{ nj BzM poQ pA L Bw ka pA BA
/kTo Swj M An C kBo kjo jBTwA So A pA BvA

43 . Q AkBi kC nB n BiBn

 k{ kAi jAj So vA Bo M Aop SwB @


Rn A o nj  i nBvM K A pA JBT]A BM An AoA
@Bi
</k
oU kC kAi yQ
ji kBo SdU  Aq o BM x 1299 kwA w nj BiBn
AnAkjow BU ,uPw /jo A B Se cT An AoU S{Aj
AA ,1299 kwA \Q Jo nj jo Akp oTwj An S
/SiBw ozT < e> A BM An
A /jM kwn jBMCo M BiBn  k{ ]T T B{keA
SwA UBoe a A  jAj BQ A M jBTwo BiBn jq An xAkB
BiBn ?kC qo M Aowji pB]A kM Aoa ?k @
/Tv B{ nAjoLBo B SwA p  kjnC BM gwBQ nj B@kw
M B{ K]A S Bnj AoM B Aq kTv Bi S B]n
/kAkC qo
pA o k~BQ knBa jke oTwj BiBn pn C BnB pA
,vAA :X Bv ;jM Tv TvMA BS~h{ B]n
,Aok ,A ,ABv ,A pBT ,vA Y
,T{j ,jq io ,tnk vekw ,p@A o BoA ,xBUnU
,A nBvPw ,kA ,kA Y ,xovQ j BoBo ,Bn
jq B jo B nj Bp C  vAzTd ,kAk\ ,kASze
/kjM l AnAj BBM
jM BM BM LUo Bo B xB pA ji BiBn  B\C pA
pA nBvM uPw /jo jApC {n Q T o BM An BC  S{m oj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 44

,TLA /jo T{C BC BM kAjopBM Tj Bz BnB ow oM An BTvMA


a BS~h{ oiBM A BU kpn RAk Tv Bo BM
/kBwn RjB{ M An jq io tnk
vBpn kj wBw { BUj A M A AoM BvA
kABkw B M ,jM BC ji nAio] o  ,An BdA
B{keA Bo BM Bkw /kjo jAk BUj A bAo BLBL
/jAj zU ,k{ nz Bw MB M BkM  ,An Sj S
kM /k{ ] op ,jM nAkBQ pn 93 BU  ,MB A nj B{Bn
/jo ZAoiA S pA An A Te BU An Bkw Swj T nT n
nj /SiBw ZnBi An pvj M oBU BM \B BM M q An B{keA
An pA dASdU An (B{keA k) Apo vekd ,q eo oiC
/S o Swj M B\ An S nBTiA Bp jBTwo BQnA M Ao
M jAj BBQ AoM ,wBw Byz ZA nj Anj C nj BiBn
S A  SiBw bo An n] nB{ nB]B vw Se
jM wBw B A ,TLA k{ kU xAvA BMBMnA wM
/S{Aj  nUBTj Sw BjA B{Bn
RBki pA jo wB{Bnk pA B  ,BiBn ,AeA BA A nj
RAkU BM ,jM T n ,AoU AoA nj ,jn kj M jo o
nj ,yUnA Tio ji BkBo Td~ qCkkU BAoU L
jo nAmZBU ,f@1304 nlC nj 1/SzpBM AoU M ,nz nB {@

jB\A nAo{A y{Q nj ,B K{ kTiBw AB An o{ BAq BiBn qnBoM BM /1


/kjp Sow M Swj Th BB] nj kjo Sze Kn

45 . Q AkBi kC nB n BiBn

u\  B o Rn M A /k{ w Q B{Bn M
B{keA o nB]B vw u\ A En BM /jo U An Bvw
A nAjo nj /S B BTA Q AkBi M Sw k{ i
/kk{ Tz SwoQ Ajo pA nBvM ,Byz@
k{ noU Bnj BMo{ AnF Swj M xABi nj z jApo
 n B ,BMo{ nj /kjnC BMo{ BTwnBM M An A bo\ U
A jM jo S Bnj An p RAnTwj Bnj Bikd ow L
/kTz An A SBw ka o \B B] M ,S{Aj
BiBn BM  jM nqM Ajo pA oj tnk vekw
vU qo BA S{Am An A ow oM An ji B] A /S{Aj k] ApnBL
u\  B ,u\ nj yTB A nj B nj tnk /kz
SB\{ BM B ,S{Aj An BiBn Sw v wnoM k~ Bvw
AoM BiBn pA  S ABB] Aohw nj A /jo SBh C BM BU
qo  B{Bn /kC nj B{ pvj oLn SwoQow AoA S
nj jo kLU BwAoi M An A AkTMA ,jpBw xBi An tnk SvAT
nj tnk vekw /kBwn RjB{ M An ,Bw 73 w nj ,f@1307
` nB@Ak
@BMM B\{ AnAkTwBw K bA B]n jn
/jM ,B AA ,jBMCkwA kAB]kw oLoA
A Swj M BTwoQ d BiBn kBwn Rnk M pA BvA
kM kATM o A pA BU kT{Aj An nz nj RBLY SA jB\A k~
AoA S RnB C tEn nj ji wBw jB~T A B M z
An BTwk Ajo@M y BTvA AoM AoA ,A oM /kMB Swj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 46

AeA BA oM vU BM BU k{ nA BTvA Sj /S{Aj q


Btn oi pA ,S{Aj C nj  nBvM B  ,An BTwk AoA
/jnAj ~ v l
BU kT{AjA An ,B{Bn kBwn Sw M pA uQ ,n AoM
nj @B nAjow
B\BMnlC nj B{Bn /jpBw Jow An AoA RA BU

An 1qi g{ B^M ,Bjo ,BBz ,Bo ,BnBThM ,J]


M An nz A B Ak ` A /jnCnj ji oT SdU [nkUM
/jnCoM B{nBpn pA nBj kBz Bw
@Bi
o]nlM BiB C o ,BQAjq Bi Uo kLPw o jAo A
B{Bn BTwAi dU RA TiBw {T nj Bikd B]
,An Bz kAS a nAjow ] pA /kjo nB An nBvM
,jM jAj Sv{ An BvA Rnk BM tnB i nj BnBM @
/kTz AjoA]B
BC ,TwA n M /kB\A  M Bw jqB{ B{Bn Sw nj
pAkA ke A M BU Bw jqB{ Tw AoM  jM nAAqw TvB{
cB~ AoM ;k{ BA A KUo B{Bn BA ?j{ qoi SB]
/o jM BTvA nBTwA B
 AoBo BBM SBe BM ,K M L un ,oMB] g{ ZBe M qi /1
S{Aj B jq nB]B U AoM BTvA SwBw BM A /jM B{keA k nj BTwpi
Sj jB\A bo Ao]A BTwC nj BA jM jo B A M An ji Bz oUB k
Pw nAjow BM kjo U A M kT{AjoM qi SBe pA Swj BvA ,TvMA qoT
B
TA AoU M jo vU An ji qi g{ ,pAA M B{Bn jn pA uQ Am kBM nB@
nj q qi g{ /jnB ji |~h Aj]C M An qi ovQ B{Bn ,MB
nj /SB
/jo jjoU nBMnj M KUo ,(x 1315) Bw 75 w nj zow pA L BU ,AoU

47 . Q AkBi kC nB n BiBn

B{Bn Swj M B{ M J] owAow CAn VAkeA nBMnj


,BkM BA jM
j S C nj ,TLA / BM  nAj UBe
SA _ Bp C nj ov A  kwn \T A M UBB 
jM BvA joPwow B{Bn /S{Ak AoA AoM jB~T A BnpBM
BA kjo nB A M nAjA An A Aoa  SvAj xji kB{
A M B{kB joLzQ AoM ,SB nj  kTvAj Ji BvA
J] B{ CAn VAkeA nBvM Rz BM B{Bn /knAj pB CAn
1/joM

BBQ M An

n{ BM BTvA ,BC BM n{ onj nj ,B] j ] nj


yUnA a pA n{ RB\ AoM AoA CAn ] A nj /k{ Swk
o n{ wn jB~T A  BTwA Bp nj /jM oY nBvM oT
B o k~z{ Apn kT{Ak nAo ] Ao{ nj  jo w jM
nj> :kv CAn SiBw S jn nj ji RAo Bi JBT nj k~ kd oTj /1
SqAoU C Sv oTzM i j An jB\A AoM T An{ u\ 1305 kwA 2 v]
] M An B j{ TiBw z\Aw n M  An joM SzM M An B jnAj AM
TiBw ,k
 B{ ,RoeA  jM j AM ] nj B BThMkM S
jBTwA C pA kTwAi A q] S{Ak j _ i A nj CAn TiBw ///kjM
An A pA k{oM AoA M C jBp nAk
Bw o nj uA Sj k z\Aw
k
U CAn d  Bpn C nj ///k uA jnA joM S jB pA Sj  Q
Svj jke nj poA oLU M jnBa S kA pA Sj jM k{ u\
SvM koi pA kM k BinB jB\A o An C jo jBzQ  jM jo oil BU
A o nj `Ba ///kBM ,k{ nz jnA S C nj  ,Bw nj k BU j
kjo RAjnA nqM  pA ZBTeA n jM kwn k BinB o~ M S kA Rk
o pBM  k VAkeA An AM C i kTvAU k BBi nB kA pA jM
kd oTj RBFU RAoBi , k~ kd) </SBi SwA SBi kjo a o 
351 | ,[1373 , :AoU ] nBzA ZoA y{ M ,k~ vd k
BM , k~
/(352

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 48

BTvA  UB
@B{Q ,nBMnAi o@A Ao{ a nj /jM Bw
An AoA owAow CAn o pA kjBTwo o wn AoM BoA
[Q nBa ] A nj n{  n M ,kwn B\BMnlC w{
A /jni Sv{ ,kjM cv Akj M BU  ,BC Bo pA Bw
n{ AoM An <poQ Q> K AoA j B] ] nj  jM a
/S o@
J ,SiBM An ] SB nj  ,BC pA B j pA uQ ,B{Bn
kT A M x 1320 no{ 25 nj j M /k{ Btn BTvA
Swj M nB A /oM AoA pA kM dU RovQ M An AoA Se
Rn ,jM k{ opSvh pBU Bp C nj  ,o AB@l
1/S o@

M An Sw ABS nj ,nBaB M ,Q AkBi B{ Tvh


B{Bn  k{ A oM nAo jo nAm@A ,Q Bnkd ,xk{nA kpo
pA ,BzTj
AS~ ,xov oiC Akpo pA Ak BUA M
 /jM L\ Bpn AoA pA Q Zoi Bpn /k{ ZnBi AoA
pA Rk{ M A j M SomQ AU An B{Bn k{ A Btn J /1
BA k nAo AoU M BC A k{ jq pA L BU k{ kwoU n{ yUnA
B{Bn pnC BvA ,A Aop jnAk L U SA BM Aka v A BvA jn@nj
M A  An AA BpBwoB n ,B BY /kjo 
d xovQ M B{jBQ B
TA nj An
jn pA kM k{ @Bd pA Rk{ M  ,An B{Bn ,B XBY /kjoPw xAjABi M jM joM RnB
kBM BA nj jo zi pA BU kjo ZnBi AoA pA dASdU ,jM tAo nj AoU M
T
Bo Swj M B{Bn `Ba kAoT  Be nj AoMBM /Btn kq pA
BvA kj nAo jo nBTiA nj @Bd AoM An A BU S{Aj jBC v jBTA tn
B] ] Aop k ji kBz Swj M A pA oUBM Tki
C nj kTvAU
/jM B{Bn Rk{ M

49 . Q AkBi kC nB n BiBn

C nj /kk{ nBkB AoA nj ,o{A ,y j oAi k


 oTzM B j Sw A  ka o ,jM o{A (Aj]C)  Bd ov A
/nBM An A iA jBv dU TvAT C pA oTzM kz
oUnqM ,B{Bn
@
BjAp /SwA nAip v SwA T B{Bn nBMnj  T
S{C nj A /jM Bz SzM AnkpB BTv qLwow  nj B{Bn
C nj (Bo{) jAw S{C o nj B{Bn  ABi /jM kC Bj M
, AoM /S{Aj Swj nBvM An B\C B{Bn jM nj
w k{ kT

@A oj  C Jo
@A ,np ,np BM ,kwn Rnk M T
nAjA nj An BC jnCnj KeB~U M An nz qinp B pA nBvM B{
/kBwn SLY M ji B M ,jM jo BQoM nBMnj nj  , 1BzB{
@A
SLY B{Bn B M An qi g{ Yn
@A BU ,q J] nj
oUkUoY pA M ji Bp nj B{Bn j M /kjo L
/jM k{ kLU Bj Ajo

B{Bn Anj nj B w A

J~ M jL S kqoM AoA pn C   SwA A S A


Rnk M ,Anj C nj /jM BTvA , B ~i ,BBM k{ U
(kLU) nAo A Ro]B B B{Bn /kT q ~Bi @A BzB{ @A M /1
Tvh /kC JBve M B] nz AnAjp q] jM TLY SB kw nAq 45 KeB
a pA  jM v BU A /jM S BMo{ un ,oC jd ozow ,y@A un
/joM nj M Bw B] B{Bn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 50

,S B An u\ M o@A S B An u\ M A kB
 AoMBM /S o nAo AqA S A nj BBM jAnA nBz SdU
/jM vU B BvA kBzSwj BiBn oMAoM nj S{Ak T
A BkB AU kAoz ,vA k~ ,tnk
pA kM kk{ nMn nBvM BnBz BThw BM  ,kjM jo
/k{ T o u\ M BC T B An ] BiBn T B nAoTwA
jB w pA BBhUnAp oM ,jM C tEn nj B{Bn  ,o\
keA kLPw :L pA jAo A /k{ zU BMo{ onAkA r ,yUnA
B Co ,Bikd B] ,JB~ keA M nz ,keA oA B C
OUow ,BinBAki ozoA ,BQAjq BiUo ,o]nlM
A\h kd ozow Bnj Bikd OUow ,B C o]
BM B{Bn kk{ J~ nz nA nAjA A A kBo M ,BXA
An yi nAkT A Se ,jMB An AoA RA SvAU ,jAo A A oM U
/k SLXU
oMAoM nj A A x 1320 no{ B nj  kj ji za M
pA L 1,k SB pn kTvAU  BM yUnA ]BU
M  BMo{ uwFTAkk] RzU nj /kk{ {T
kC JBve M nz SA S e  Be  o A Bp /jM
ozow ,BQ OUow ,Bnj Bikd OUow a jAo A Swj nj
BA /kjo B] AoA jo e nj nBvM BC /jM nBTh tBQow oC
C  So Rn BTwpi nj B o SB
/kz SB
SBw Te AoU nj /1
/kT\ kd RAo Bi JBT :@/n /k{ njB Bh oU nTwj qo pA BM

51 . Q AkBi kC nB n BiBn

pA B UB keA {qQ RBB] o\ o~ Akp nj [An


/jM RzU SB jo
/S{Aj nAo B{ o\ B vU SdU q B
nj A /jM B uwFTAkk] BTwj A un nAj BioL@A Apo
AnBSki pA xnkQ /k{ kT AoU nj k{ni 1264 Bw
AoMA ZBe ,uPw S{Aj U~dU AoA nj A /jM B{ kAo
So A pA nAj /jBTwo BQnA M ji AovQ TwoQow AoM An A BQ
SiAjoQ ~dU M AoMA ZBe AovQ TwoQow  jo jBTwA
/jnC Swj M q BS wBw e T{n nj
]U SdU k{ AoA An B M nAj 1299 BUj oLi k{ BM
RnAp u\ SB M  kz  S o nAo BiBn BA
M 20 nj B{Bn <oM oM> nTwj BM , SB nj kwn oTvjAj
/jo zji x 1315
B TwA k B zBo ,BTwj A  jM A S A
An jnhBw Jo\ RB pA nB{ oTvjAj RnAp ji /jM e
 Un nj SiBw nj SAk BTwj pA TvzpBM oQ BM M
pB jn nBvM Jo\ v RB jB RB AijAj AoM
/kjM
jnhBw RB pA jBp nB{ jo zBi BM Q Se
oM BzA B] M An Bo M x A] kj nj B y{ RB v
BMo{ An B En RB@Bd pA M nj /kBz BwnjAj kv

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 52

A pA nBvM nj q (B@C) RBFU nAjA /jo Tj L pA S


/jo U d M An ji RAo
BTwoQ AnAkjow Bjoow Aow BU  kwn B] M nB@
L nk Bn M jAo A A /kk{ kLU qB kBz Swj jAo A M
nBX B] , An ji kjo JBi oL B{Bn A ,B
joM ;kAi B L k{  v T  TLA /kTvAj jApBi
/kAi JBMnA ,k{ jApBi kAi KeB ,k{

w ~
B{Bn nj BS~h{ B]n
xBUnU BivdAkL
BUA f@1311 B BTvMj nj ~dU Anj nj  VjAe pA
 nAjow ,(w C) xBUnU BivdAkL nBT o ,jBT A
BB M ovQ w xBUnU /jM ,Q nBMnj nkT op BwAoi
xov B /S{Aj AoA B M oTij nQo { ,oa
A pA L Bw nQo ,jM t { /jM vAnow
jM T n BQnA M ~dU AoM ,k ,Bnkd BM (f@1310 nj) A
1/jM

oTnqM B pA oa

kjo i M An ApCyAj xBUnU oTwj pA uQ pn


k{@TiB{ Bi j M An xBUnU { ZAoiA e , n
e nj
oCx BB M oTij j ,BBUBU ,xAwn ov pA xBUnU BivdAkL /1
/kTn BoA M ,uPw wn M xBUnU T pA uQ  S{Aj o`oQ

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 54

/kjo yoM wnk pA kk An A B{jow /kjo SAo xnkQ


{ nji |~h Ao BM poj BU  xBUnU {
ovQ ,nQo k{ , A kM /k{ kAn J B@B kC wnk M
jM T n uw M ~dU AoM k Ao  , An xBUnU oj
A /kAkAjopBM AoA M ,jo ~dU n o{ nj ,pn j [B nj
 AnAi Si RBB Rk{ j M B A pA kM Bw ka
/jo A] nj jM k{ BzL~
pA A /k{ k{ B] xBUnU B x 1312 BU 1304 BBw nj
RoeA ,nAkBp An A , B M /jM oUBM jo ow nz B]n
nj Ski Bw Sz  A /kjo JBi nz  nBTiA KeB
ZBU /jM B{Bn SwAn pBM nBz ,oT q nBMnj RnAp Sw
Bio oz{ k{ T{Am BiBn ow oM xBUnU Swj BM B{
/SvM B{Bn o oM A q An kp
pA Mi TvB{ A kB{ S{Aj Mi nBvM Akpo xBUnU
nBvM ,AoA ,xoTij /jM kwn BC M 1,vAnow ,B{njB o
S{Aj jBp AnBTwAi A] nj /jM AjnB jo ~dU , B ,BLp
M to B M An A ,AAo nAoA BM ,p@A o Bi ve
,nBBpn , KeB jM Bi AoA BM /joM ji ,jABi
xBUnU T pA uQ /nBLp Ak@BQ , KeB ,nAkTwBw
TvAj ji to An AoA nBMnj op oTij B  BjA A BM Bp@A o
Tvh nB]B A un ,nB]B Ak oTij ,xBUnU A p , vA now /1
xBUnU /k{ vAKB p@A o AoB A pA kM  jM ,nB]B B{keA vAKB
/S{Ak An vA now ov SB

55 . B{Bn nj BS~h{ B]n

Un nj kjAj  An A AjoA]B An nAjoL Bi oTij


/S{Ak AoA M Mn _ xBUnU BnB @
,Bp C nj /jM A j{ nBMnj op A pA L xBUnU
BTwAj BzM BM B\C pA xBUnU jBT A BUA ,zM JA
A B\Aow BA jo nAo oM ow MAn BC h uQ BBTwj BM k{
/k{ RApB\ A z MAn
Rk T B BBQ S M  TiA n AoM f 1311 nj xBUnU
eBw nj BU B j S n k M jM kC j] M wnAj T jAjnAo
ov AoA M S]Ao B A /SiAjoQ {B Anm{i M qBU
/kC AoA M (v) wn o pA jAj oU Aowji An ji
kCnj (J/@/B@) n{ wwB] BTwj AkhTwA M  ,xBUnU
/S{Aj wn nAjSe RBB BM jBp Bod BnAkj v nj ,jM
KU An A B Aj (uow S\TA) BTvA TA uow
BtwB] ,BA nm{i A BA nj /jM A BnB K Ao jo
An xBUnU wBw Bod jBwA
nAk Td Twj  vA
,jM nBd B z pA  ,nwC BLp nBvM oTij o pA
 B k nj
nAk A /kjAj BTA k M An
nAk kjMn
/k{ kBwn B{Bn A M Bod n M
B{Bn nBMnj J SzpBM AoA M A d M xBUnU
/jo i nBMnj RnAp B pA An A 1311 B j j pn nj B{ k{ A
A ,kM pn ka /k{ ZohA@ RB A@ ,zBi xBUnU
x 1312 BTvp nj xBUnU /kjo T o\ o~ Akp M oTwj An

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 56

/kwn T M k{ v keA {qQ Swj M


An A o] kTwAi Anj C AnBB xBUnU AnAjA ao@
T An B{ nz M SBi v k jAk nAjoL BzUnA
AoA M ,n{ pn C ]nBi nA op B ,BiAnB Ro Bv kpBw
\U q o\ o~ Akp pA xBUnU jApC AoM k] xU
Swj M TiBw v A PC o pA A jMB nj BiBn
/k SMBY An yAnAk o BjA u ,keA {qQ ,nz B]
M q xAjABi /k{ njB~ T pA uQ xBUnU AA
@A
B BU kk{ kLU B] SMoU jkd nj B] M B\C pA BwAoi
/kkB kLU nj x 1320 no{
nAj oL@A ,po ARo~ SM TzoM ShM nBMnj op A pA uQ
C nj nBo{ vekd kw jBTwA AnjB{ /jM nBThM kwA nAjow
{ SL B BnBMkMM B{B nBMnj xBUnU M JBi Bp
nj  jM jow B nB uM AqTwA q Ao uM A kU o{ A
/nC l
op A
!op A
@BM kC JBve BQ ,B nj
!op A
@BQ oj o{A Roe JBve k{
T{Aj ow nj  o B] Ajw BM
!op A
@Boi nB jM BB{ Ski

57 . B{Bn nj BS~h{ B]n

p oM joz BQ o  Rpoj jB
!op A
@ A AkA oM po k
nh  njAoM A , U U }h{ j{ o@
!op A
@A AA SM kwn
} n jo kAh
@Ar pAjB oj U BM
!op A
@B{nA w { ji tB KeB
AjBT A Roa M u\ { nkB Be
!op A
@BoU M TvM qM B B@
An i i z{ nkA  uM kz ow
!op A
@B z{ nj An U oiC kz U
Bv oM jo kM SB\e fB{ C
!op A
@j U e op nj M ow
SwA pA jnAj a o AoA  T K op
!op A
@B{ M S ?j{ o  Sv@
MBw t nAjoM nBow B U
!op A
@Bw fw yq]B B]
B] TvzM Tz A  p Bnj M j
!op A
@ B  A pA joM Ah nj
xBUnU jABi
B{B j M ,xBUnU S~h{BM nB BM ov ,vAnow
M /S{Ak A M TLd qo xo{ no BnBMkMM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 58

pA An S n A nAkj M nBM  yjM Akp B nj ,oBi


/jo RB Bjo SzQ pA nj B
kTzpBM AoU M AoA pA B{Bn kLU pA uQ xBUnU jABi
p  ,xBUnU oTij ,AoA /S{Aj Mi nBT n BC BM q B{@Bnkd
iAj nj , B Aj kzhL An Q AkBi qo ,jM BLp B nBvM
unBQ nj x 1371 nj A /SiAjoQ pnBL M BC BM ,nz ZnBi
n C /jM T xBM , B A] q xBUnU { /S{mnj
jM B{Bnkd |Bi SB jn , 1nQo ,xnjA oM pA kM k{ @
Ro]B pA C pA uQ A /jM T B Swj UBB M n pA
nBhT A M q ~ nBB S B kC nAkj M TzoM  M nAoA
/jo BQoM
nBThM kwA nAjow
Ajo pA ,(x 1313-1285) nBThM kwA nAjow ,Bi o]
oTwj ,B wnk nj ~dU Anj nj  ,jM AoA Sj wBw
( 1336-1274) kwA nAjow Bi ZBe nqM ovQ  ,A /k{ Tz@
M nBThM cv Bo Ao jM nBThM BhA Bi ve
/k] nB]B B{ kd qo Se BM SwQ BLoz
yAnC k i Sw pA An B{ kd kTvAU AoU cT BM BC
AoM ji cv o BM q kwA njAoM /kpBw nAo oM AoU nj An SA

BM S{Aj k~ nQo R pA kM  Bp S{Aj BLUnA j o BM BA A nj o{A /1


/k{ ]A Bnkd SBh BM k ZAjpA {

59 . B{Bn nj BS~h{ B]n

xBi An T yUC q B\C nj S n MjnA M oz BBh Mow


q B A pA uQ jM AoA S]oQ nqM RA pA nBThM A /jo@
/jnC Swj M oTzM nBLTA l AoA owAow nj
SvAU ,jo jAnA Bpn C nj nBThM kwA Bi o] o@A
,nB]B B{keA M An ShU ZBU jo An nB A BA kwoM AoA Sw M
w BUj pA uQ kwA nAjow /jo nAm@A ,Apo kd BMB kpo
Svh A /jo nB A BM S{AkQ AoA \ An BiBn 1299 kwA
M k{ ] op , kM AoU SvQ op ,uPw Bo @Be
/jo Bzinj UBki B{Bn
A nj jo jo S B RjB L B{Bn ,qBQ Bw o
A nj /joM ji Ao An nz BnqM BwB{ow pA nB{ Bow
oTj ,ABeA g{ oTj ,pAo{ AA ` BnqM Bow
,BinBAki ozow ,k ozow ,(B{ |~h {qQ) AoA
,T{n n A B B ,(o@A oA) jAsQ Bi@@A oa
,( p nkQ) BzTj kA@\ ,(|~h oT j un) A@{
Mo An A  ,S n nAjow nBThM kwA nAjow ,w ,] jd
/kjM B{Bn Ao ,jo Ak
op B nj  ,nBThM kwA nAjow Bi o] ,f 1312 nlC nj
pBM pA uQ nlC 12 pn ,jM jo ow AnkpB M Ao B{Bn ]
kM BU Bp nj BA S n q M SeAoTwA AoM B{Bn BM jo
BM S n A q M S BMo{ un ,w ow k _
B M ,kM /jo oTwj An A qn AoU z BM M B{Bn Bo

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 60

nj kjnC AoU M dASdU BMo{ w n LUA BM BL{ An A


kM koQ kM Bw 55 nj A /kjo uLe BMo{ S Akp
pn B{Bn /k{ Tz keA {qQ Swj M \  BM @Bd
TwAi A  A pA oUBM B a> :jM T A T S nBMnj
<?j{ oUBM A pA SBi ,jnBM An Apo vekd
RAoBi JBT nj ,vA oLh M o SAk Bi k
:SwA T{ ,RAoi
A M dwA Bod  k{ T ,kz @Bd M kwA nAjow nB@>
</SwA T{Aj ow nj Sw BjA SwA jo jnA nBThM
nAjow jApnjAoM ,] oA BiU kd kpo ,nBThM kwA M
Swj t B AkTMA wnk (jBC) U t pA kwA
An wnk Ajo@B{ pn B AkTMA wnk z{ Bw /jM
An nBThM kwA nAjow oTwj q e kM /kjo i M o
/kjo ZAoiA AkTMA wnk pA An nBThM kwA M ,j M SAo
] oA ovQ ,M /k{ njB~ nBThM kwA nAjow AA Bi
y]nBh jo kp po AkwA B@B ,xA Bi nj Uk ,nBThM
nj k{ ZAoiA B wnk pA A pA uQ M /jM nAjk A An
BBw nj A /S o B uBv jAj ~dU AjA oj wnk
kC pAo{ M jq ,jM J nAo  Be nj ,f@1321-22
/jo AomQ A pA pn ka jM ThM B{ kLPw Aj]C Bp C @
Bw 65 pA uQ An BB MAn Akp ,j o ,M ,@A
/Ajo e

61 . B{Bn nj BS~h{ B]n

B M Bt pA oj jB M Ao M k{ ZAoiA Ao]B
qBQ nj /k{ ZAoiA B BTvMj pA 1309 nj  SiAkA kw ZBe kd
un B tnAk  un ,A\h kd ozow pn Bw C
C /kC B AkTMA wnk M TM kjpBM AoM AoA z  Jqe BnA
B kwoQ An BLv A S B pA B ~h{ A\h pn
pBw L nkQ ,BMo > :S Aw A gwBQ nj kw ZBe /jAj JA]
nkQ> S k{ BL~ A\h ozow </SwA B RoeA
nTwj B] B <?jzM kBM  B RoeA pBwL uQ ,Tiw
/k ZAoiA wnk pA An A jAj
nAj Bi oL@A
R~dU U AoM A /jM pBi Bi@@K ovQ nAj oL@A
BjAn Jqe ,x 1300 nj ,AoA M SzpBM pA uQ S n BQnA M e
An nj nAj Bi oL@A /SiAkA An M ShTBQ nj An jApC jo Bpn
zU ]U jn ,KLw M jo nBvM BBzB] Sw oU
B pAoeA pA uQ S B An oTvjAj M BkM A /S o nAo B{Bn
/k{ oTvjAj op ,BTwjAj
xBUnU Bn AoM  ,kARo~ xBUnU jq Swj A
k{ nBaj S{ow B M q ji SL B ,jo nBvM xU Akp pA
/S n jBM oM xow
M AU A BSw oj pA /jM u\ kB nj ka nAj
B]n pA A /jo nB{A AnAj RnAp oTvjAj RnAp ,B kA RnAp
oiAA nj BA jM Q vw Sw A BBw lBM tB{ow

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 62

nj B{Bn  SwA  /k{ A B{Bn K jn ,x 1315 B@j


1/jo

jni
@BoU nAj /<oM oM> :S A M nAkj

nAj> :k{ A nz  BMo{ o pA Bp C Apn RBL nj


Bw B\Q Bp C nj  ,nAj zji </S{mnj L Tw o M
2/jAj

S M ,S{Aj

knBPvM
@Bi M wn RBozU BM An nAj pB] kTwAi AkTMA nj
kwn nTwj B@B k{ Ao nBvPw k\v nj nB A RBk
AoM  ]nBi Aow ] pA ,BBz BU /j{  \U @
nAj nBPv@Bi wA o ,n A pA /kjo oU An wA o ,kjM kC jnk
3/k{

nAqoM B BTwoL nj yAkBzi pA kA jAkU ne BM 


kARo~ po

BM 4BoBo Apo vdAkL nqM kpo ,kARo~ Apo po


pBC RoM nj An ji R~dU /kC Bj M , 1215 nj nB]B kARq
/kC AoA M SiBw Bn BU An C Soz poQ BM BA jo@
jM oTvjAj op BLoz MB Tvh nj xnkQ
BLoz BM Bo nj A /k{ U Bo Se M q kARo~
jAj B\A kT A M `C o  jM ke M B{Bn pA nAj Sze toU /1
/kjo nAjA @BoU jni BS T{ M An A ,A@nj
pBTA B A jn nj nAj Bi oL@A w pA d j k
U  M k B /2
/gnBU BJBT nj BBoA M B{ S ZAohTwA
@BoU M  An BTeA A kj Bz z An nAj zji BjA  A /3
/k S
U k{BM kAni
nAmo Tzi _ pA ji kp nj A /jM SvB@B B T

e BoBo vdAkL /4
/jo

63 . B{Bn nj BS~h{ B]n

/jM nz nBTw o@{n RnB M jo nBT n BenM


Bo Se pA AoU Bo nj jo oQ pnBL Q nj kARo~
nj q A  kwn Bo Se M kT nAjow A B] M /k{ i
/S{Ak  qa kARo~ pA iknj RBv
Z yAq A h B{ kd nAo BAioz poQ BM
BM BU kTwAi An{ u\ pA jo ,B nB]qA Ro
,BoBo vdAkL /j{ JBve vU ,Bo BA UB ,kARo~
/jo AqA BQnA M ~dU AoM An A A n ,kj oi nj An xkpo B] @
M } B BU U~dU BM A jk\ kARo~ po ,Uk pA uQ
TBnB n ,Tj BTwj nj xnkQ l j M SzpBM AoA
k{ jnB k RnAp SB M Svh ,Bo nj xAMBw pA jo
B RnAp ,]nBi RnAp B RBB M QnjQ ,q C pA uQ
/kwn An{ u\ kB
,C pA uQ /joM nj M Bw B] RApB\ T k~ w pA kA Ro~
,kjM RApB\ T Ajo oUpnBL  ,An jApcTAMA jApz
A nTwj M An M nj jo j A /jo Bw An kLU AoM Akp
/kk{ Tz nAo e BC  k{ xnAq kkwn T @M
jM ]nBi nA op kARo~ po kA Y j MB nj
/k{ k A Swj M BTvA Sj BM j 1919 td jAjnAo
 ,o nAq 130 jAjnAo A k AoM  kjo AoTA BvA ,BkM
L A pA /kAjo Zoi ,k{ BU nAqk~BQ pn C AoA Q M
nAqk kARo~ M BU nAqk ,kA Y M BU nAq@Svj
Aok B BU nAqk /kjAj ,B op ,kAnB M BU

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 64


1/k{

yhM kjM nMq jAjnAo nAk o  lBM |Bh{A  A kAo]

d kFU M An jAjnAo A kTwAi k oU op BM BC


nB]B B{keA pA BTvA B{jBQ ,n A AoM /kBwoM B{keA
o BM B{ ow pA yQ T kARo~ /jnC M wn Rj
B nj po /S n k M ,BTvA ]nBi nA op ,po@jo
:S jM jo BQoM kARo~ jn pA uQ B M  \ wn
BTwj pA ,AoA S wBw oU}iB{ pA kARo~>
B 1919 jAjnAo k Ak pA oL BBToM nAjB e
</SwA AoA BTvA
An B{ BU S{Aj C k~ Ba k A BM kARo~ , A nj
U yAoM   BM pA B{keA BA jpBw jAjnAo A BA M kBT
q p@A o Ak AoB BxU Te jp pBM@ow kjM jo@
Ba nj Be {o @> :S{Aj nBA B{keA kwo \T@M
</j c]oU Sw  A M An unBQ
pA ,BTvA Sj M xAjoPwow KLw M ,kARo~
j M A Svh /k{ B@B M BA jM AoA oM Se BjqB
qo M M An ji SvAT Ak BzBo M w oM xnBM
AkBi M SLv ,AoA nj BTvA nBTh op ,Bo C j kBwoM
/S{Ak {i o po
Bo yB M T B Swj pA uQ  SwA a nBTwA S~i

AoA nz xo j 1919 td jAjnA o  BanB An kARo~ Tv AkL /1


/SwA TvAj k M

65 . B{Bn nj BS~h{ B]n

kk] AkA AoM k Bn An SnF C o\ B joPwow


/kT n BiBn Aow M BC ,n A pA /jnBPw AnAjA oj M An Ak
BTvA Sj o pA BoBo AkBi SnF B{Bn kC nB n BM
p ,1299 kwA w BUj nj ,BoBo  U pA uQ /kwn BBQ M
AoM (jM  U BoBo vB@) jo Ao A{nj A jnhBw
nm BMj BTvA ow BA S n BTvA RnBw M xo{ SBw
1/jAk

An RnBw M An A SwAi

Bn pA kM f 1299 kwA BUj pA uQ kARo~ Apo po


q RnAp pA ,f 1309 nj BA S B UBB pBM ,o\ o~ Akp pA
2/S{mnj

q B] B nj k{ kLU Bw M
tnk vekw

A /kC Bj M ,BTwjnA nj ,` MAow o nj ,f 1249 Bw nj tnk


AA nB]B Anj oiAA nj wBw B]n wA nqM B pA
/jM B{Bn Sw
nj UBk R~dU pA uQ ,jM z BLBL RAjBw pA  ,A
An nqM B od ,\ nj k{ Ao nj RBB RBLT pB BA
/kC B jBT]A B M jo
nj
1. Les Angaleis an Press. P: 161-162.

jn A nj ji JBT nj jM jv /k{ Tz B{Bn nTwj M Bw nj kARo~ /2


 ,`{o BLwBQ jn (TzA y{ M o) nBTh tBL j" :T{
kARo~ M An oTwA BTwA kM kjni o nAk
A ,kjM SB] }~hT
xow oM j{ nB op BU kjo oL BC BA jBo tBTAM kzow o]  kjAj
/(282 | ,@ [1374 , oz :AoU ] p w A) "///kjo xAi kThn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 66

BA nj j unkU M AoA M SzpBM pA uQ tnk


BnBM k{ u\ kB nj ka kC AoU M C pA uQ A /SiAjoQ
j M B{Bn ,SB nj A BU SiAjoQ B{Bn BM SBh M
kLU o{B M oTwj An A ,tnk kk{ nBvM no BSBh
Be nj ,B{Bn Bo M x 1316 nlC oiAA nj tnk vekw /jo@
/kwn RjB{ M w kAni BM jM pn @
BA S{AjoM B pA An Anj C AmT BnqM pA nBvM B{Bn
k~ kd oTj /kBwn KwC BC pA ioM M SvAT Be @nj
/kjM jAo A A pA U j oC ozow
k~ kd oTj
oUnv] oTnqM pA A /kC Bj M ,x 1261 nj k~ kd
/jM Q Se Anj BU nj nB]B nj oiAA nj SwBw Ajo
/jM BT{C nB pA oLoA AoQ pA xnkQ
,uw nj S n BQnA M AoU nj UBk R~dU pA uQ A
jBA vU qo ,ji J{CoQ kp  , k~ /S o e AoTj
/jo pnBL jAkLTwA BM o oiC BU AoA M o A BM kz BM
u\ kB ,AnAj RnAp ,B\BMnlC Se ,tnB Se
A /jM A BSw ] pA ,x 1330 j nj AoA op Svh Bw j
KB] pA BC jo pnBL xovQ B{Bn BM AoA S e pA B j AoM
/kjni AAo BMo RB nqM jo A
Bw nj BTvA Tvo Tv BSBh BM k~

67 . B{Bn nj BS~h{ B]n

nA BA kwn B RBB M yA S~h{ BAU S B


/jo kp RBozU kM jBw SB@nj
Bi Ak AnjB{ ,p nkQ Ao pn k BA nj nBM j
AkQ MBo{ nBhT A nqM jojA n C ne M ,{BMnAjdwA kM
nj SwA jB /jo AomQ BB pA jBw nBvM MAi BUA nj A /jo@
k{Q zQ jBw TQ BM  S{Aj nAo C MAhThU BUA nB@
ji AkT A o{ Ajo RBe  nj k~ oTj jBTA M /jM k{
/jp BnB M Swj
M /jo SLU B{Bn BLBL kAB kw BUj pA A
u\ nj /kpn SBh BC BM jM BTAM BvA RAnTwj
j M jo SBh Q AkBi M Sw nAm@A BM Bvw
SwBw nAjo pA B _ BA k{ kLU o M kkU 1,Akp BnBM ,
/jo k ji
A A /SwA jp BX B A T BjAjnA o BM k~ SBh
nj SvAj AoA S jAjAki RoY joM B M An BjAjnA o
x 1329 kwA 29 nj An AoA S SvAU B\Aow  uM ApnBL
/jpBw BU C nB{ow BkC nj pA An KB]A Swj k
nBMnj B\Aow BU k{ WBM k~ TwoQjo Aijo en
opSvh pA An A (BoA wwB] BpBw) Bw BBoM BM AoA

AoM k~ /k{ Akp B{Bn Anj nj pn ka AoM C nBM B o k~ oTj /1
pA Bw nUBTj ZA nj ,sM jM joM BQ BTwn nj kp M B{Bn kq pA kB ~
/jo qoQ jB
TA  o

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 68

 ,zBo B BjAj e BM RnB An k~ Bi BC /1k nBoM


dASdU d uLe Bw w M An A ,BM BjAkM An C SwA oTM
uQ AoA Bo /kjo kLU q jBMCkeA nj xA~h{ M
AoU \ BTwnBM M  Be nj ,pnBL nBhT AoQ kp Bw 85 pA
nj yT L An A /S{mnj f 1346 BkwA 14 nj ,jM T B BTA
/kjoPw
@Bi M jBMCkeA nj xAk] nkQ Bi
oC Bi vekd ozow
A /jM BzB{
@A  un nz  BMo{ un oC ozow
Ao  BBi a SiBv  BkoQ a B{Bn jBTA K] AoM
nBMnj M jo AkQ An AoM oC /kz KUo  UBB] a jo
/jnCnj xovQ ZAjpA k M An
AZBU oAi B{Bn nkA
BnpBM nAjA pA An jnA BB jn AoQ nBMnj wA M A
nj An yBQ lBiA nz BwB{ow nBvM pA ,n /S o
/jo pAkAuQ ZnBi BBM
BM M An jBp Jo
@A B{Bn oTzM ]U K] AoM oC
A jo oTwj An wwB] BLo oB B /koi A AoM 2pB
kU  /kBwn B{ A M pBwkoQ JBU JC BM An 
Bp C nj nBMnj jo 
w BTvA BoA oTz BUj BM k~ kd oTj Sj /1
/S{Aj nAo nz j A RBAkA {Be nj
pA kM ,j M /jo SiAjoQ ] RBBM @A oTM K~ AoM B{Bn /2
A M kwn n M BjAj ,jo RBA oTA kBMAi AoM ,nz pA k{ ZnBi
BM An Jo @A B{Bn k JBT 48 d nj ji kv /k{ zU RBU
/jo KeB~U np BM np

69 . B{Bn nj BS~h{ B]n

/jM jo AnB An nBvM  jM k{ ke pA oUAo nk C A


k{ Tz pA uQ A pA B@C BM ,jM
op jo  ,oC
SwA qqT A S /// kwA nAjow ,xBUnU ,kARo~
jA A /jp nBM M An ji k{BM A ]T oi jnAj BA C@o
,nA pA /kqM oe kAU SwA T o  M yAk jo
M jn d M oC /jo S A \B AoM BQnA M A AqA BM BiBn
Tvw oiC \ nji B\C nj A /k{ pBM yAk BC
@Bi
/jo K~ C ] An AoA aoQ jBTwA wBw nB{ pA ,koi
 a k{ ]T ,S{m oC T n pA  B ka pA uQ ,B{Bn
SzpBM AoM odU oC U AoM ,AoMBM /SwA T n xow oM
nj kz BM An  A oC BA jo Ae A B M o nAq AoA M
AoM A Be BU BC [B B{qQ k M S{Aj nBA gwBQ
SvAj A /Sv
@Boi M Sv kBv AoA M SzpBM
/k{ kAi nBaj nAj xBUnU S{ow M AoA M SzpBM Rn@nj
/kki A yn M jAk ZBM B{Bn M  jM v BU oC
q g{ qi g{
nj Rnk KeB lBM Ajo pA q g{ xnjAoM qi g{
nj AkBz Swj Sj kT{Aj k~ BvA Bp /kjM BTwpi
BC Swj M An C Se k BQoM BTvMo B M BTwpi 
M pB tBveA oj BvA ,B{Bn kC nB n pA uQ /knBPvM
AoM xAAnpA un Bp nj BiBn /kjo  A oQ

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 70

A BM BvA nTwj Kve oM BC S n BTwpi M njAoM j A nAkj


/kjo xpBw
kAS
A /jM ,Bz A un ,kAS BiBn Anj nqM Ajo pA
BM BBz /S{Aj Bz Biovi BioB BB M kpo j
Twj MAn j] oM /kT{Aj BLUnA (kM) AkBi
kjo kp Bz A B o nM kM A pA AoU
/k
BiAk jM uLe o\ o~ Akp nj kAS nAjow  Bp
BzA oBi d q B{ /SwAi B{Bn pA An A jApC {BMnAjdwA
o\ o~ Akp M f 1307 qBQ nj {BMnAjdwA SwA jB /kzhM An A
B Bi nj pn ka A /jnC oM Akp pA MkMj BM An kAS S n
M tnB pA nAw k Ao yBv oj BM ,BiMM ,xov BU kB
A M tnB nj BU AoTeA BM An A un BiMM o{ kkC AoU
nj kB\  M Aka jApC A Anj ,BwFT /kkAjopBM Bz
/k{ Tz nBM A oTwj B{Bn oA M oj nBM kAS f 1311
BM BBz /jM BBC BM BBz Twj MBw oA A j B@
B M ~h{ o pA kT{Aj omQBT{C A{j BvA
BM A BM B{Bn /kjo U BC RB dwA twA
/jo  T An  A joM M pA An Bz kAS
A Aj]C Sw nj ThM B{ kLPw S nj x 1322 qBQ nj
An pAo{ nAjo{ nAjA jM ATw Bp C nj A BM /T n pAo{ M

71 . B{Bn nj BS~h{ B]n

BM  kjAj k@A nTwj pAo{ onAkA r BMo{ M kjoPw M


,Bz BioB BM /T{Aj B RAnBTiA  , /k nB
kBwn AoM BC pA T o tBU Bz Bi Bz Biovi
oT{ BM kTvAU  B]BU BC /jo  SwAinj pAo{ M 
RB\ o oi wo pA jo BU kjBTwo  pAo{ M oB A
/kMB
BvA /jM tnB jo BM BvA oj {j d A S
d  A nj koM BTA tnB jo pA A AoM j ] nj
j o pA ,tnB owBUow nj J] nj BC /kjo jB\A ~
jo /kjo nAkoi S pA oUBM M An BBQnBa R ji jBA
A kM  kA A M ,kTio An ji R B SBn BM jBw
/jo kAi U oj B] pA An ji ApnA
An nAk /kjoM AoA pA ZnBi M An jA A pA jBp nAk BvA
o nAq 350 Ko pAo{ o{ nj Bpn C /kjo jMB kkApw
/kjo wo pA BC pA o 30 BU 25 Apn  kjo kp
A
o{A ,] u{
1/kL] jBp y{@@ow k{ nqM BM oTij o{A  Bp

pA jAsQ Bi AKLe /k{ pBC Bi AKLe BM jp i o{A BAwn /1


yw BA jM t BM A /jM S{C o BjAp `Bi pA B{Bn jq AkBzi
AKLe /S{Aj Bw SvM pA yM A jM Bw jqBQ B  Bp , ;jM oTzM i
kp jo Tvh A B /k{ A Q o{A ]U jn ,jM BLp xi  ,Bi
jo Tw Bi AKLe /jBTA oM joQ pA BC ApBLw MAn v ,TLA /jM o{A
/k{ jAj o{ o{A

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 72

] ko A u{ o{A ,xoTij j ne nj B{Bn pn


:S yAoTij M S omQ ne M An
/<k JBhTA ov AoM An j A pA BTAk o Ai>
BwB{ow pA BAk pA BC /jM pAo{ A A kpo A
tnB nj kp Bio Bp pA A BnqM /kk{ Jvd pAo{
AkQ jAo BvA BM J] nj nB]B Bp pA BC /kkAn e pAo{
/kjM BC BdASdU , M kjo@
jM A s AnBz pA B{Bn Sw Anj nj A nkQ
ji /jo Rnz b A BM S BnB nj B{Bn  nM
/jM nz A jo ~dU JD vA o jnp A] A
q xnkQ S~h{BM Bw xi kM k A] ] ko
!jM S opSvh
xnkQ M o{A /jo JBhTA An ] ,jM oTnqM oAi  ,u{
oAi a jM T xnkQ BA Ai An A] A  jM T@
] ko BM u{ ,okU o M /j{ oj jo JBhTA An A SnqM
kp A oB BM Bw y{ jke BC /jo ZAjpA A BM o{A
/kC j] M Ak] jABi j o B nj B\Aow BA kjo@
kC B{Bn jq A Svh ,x 1320 no{ B nj
A pA yM oj  S jo A nBMnj jBAj pA An ji BTwA
] ko /jAj  An o{A  kp B{ oTij BM AU
1/jo

An nB kM Uk

AoM AkA B{Bn toU pA kjL ji Aov k nj Aka o{A u{ ao@A /1


/SwA AoA pA B{nkQ Tn pA kM M Mo j A wn B /kjo Ak]

73 . B{Bn nj BS~h{ B]n

nj yQ pA yM ,B _M ,AoA pA BiBn Zoi pA uQ ,o{A


Zoi pA kM /jM jAj L{ K A M /S n o Bzd nB JAjo@
 BT~M a (o{A
AZBU) oTij njB A ,AoA pA B{Bn
/kjo
 S{Aj Ao j vB jBMCkw fB nj ,B{Bn Anj nj ,o{A
BBTvMBU nj A /jM AoA aoQ n M y Ao vB A BU
BU SvM vB A M kw KwA kjM jBMCkw nj  BqBQ
SwAi yj B\ o ,jBMCkw nqM nBvM ] nj k{ C nAw
A{ M jo nAw ji BM SwAi yj  An u o S n
nB nj jBMCkw nqM BM w Swnj jBMCkw nj o{A fB /joM A
Bi PU ,C Mo B{ Sv nj S{Aj nAo a Bijn
vo Rn M An B\C B{Bn  jM k{ A (Bi w)
fow kw qLw vB oM BU o{A B /jM T{Aj ze
PU M ov kBz ji nB SwAi An  o k{ nAw
/joM Bi@w
L w fB M Mo o{A Ao A K\ BnB pA oj
w BTiBw A pA L o A /jM wnj nj A B~TiA uwFU@pBU
jnCnj AoA aoQ Bn pA n M C YBYA  Ao M An L
/jM
tBL BnAj ,Bxo ,Bo ,BtBL ,BL qLw L nj
kw n M A M q oj L j /jM qLw n M BnB@Ski
pA q BB nj AomQ B jo w Te A /kjM qo
/j{ jBTwA L B o Bo{ B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 74

noQ nBvM Bza  oUa Mo pA S{Aj Bw o{A


jpAj@j /k{ Bw n ov qLw n B{Bza pA kT{Aj
za B{ BM nBU nj SiAkA An ji AoA nj An Bw A pA BU
/k{ z nBvM xnB A pA S n An oAn nj BC
jo M o~d K\ Bji R{ v] vjBw o{A
pBM  BnB Bp C nj jM k i nB M S{Aj
  kUoY BnA pA oTij , q{j BM Uk ,X ;jo
nA ozow oTij B ] op , oA oTij B jM q AoU BnA
n] An B n BkhTv nB jM pBMe A /jo pBM oQ
,KUoU A M kjo An BC oM k{ xBi BM kjo
/k{ koM o{A
T nA nj Te A BkM jM o{A nB AA M Mo Bv A
pA ioM jo SBij , A k] B wn ,xnjA oM M Mo Bv
 S{Aj Thwow BL n SwBw nj o{A /jM A eB pA BK~@@q
/jo nB{A po o xBUnU AoA M AU ] pA
nkA M jn An AoA pA B{Bn T n A pA o{A Ak] pA uQ
pA  ,Q
AZBU /k{ pBM n oM T{m ioM Q
Anm{i M o{ oj M o{A M ,SzoM BA
A SiBw An xBUnU { BM kp t o{A /kjo@
ZAjpA AoM xnjAoM pB]A BAi jo oU Bnkd AoM An 
MAw T{m M An S SB ZAjpA A pA Bnkd BA k{ A BM
/jo Mo xBUnU Bi vdAkL T
BB /jo nAmo nB _ pA Roz nj o{A uQ C pA

75 . B{Bn nj BS~h{ B]n

pA jAkU BwA /jM o nBvM Bp C nj o{A fB BzK{


:SwA nAo A pA kB jB M  A BzK{ SMBY BA
i BA

BnBAl

({ ,A o pA kM nQo AkTMA) xBUnU AnjAoM

Bk{n AnjAoM

AQ oB

BTwjAj oL@A

BQjqA ow

xQ xi ,kj o ov A ,Tw LA {qPAj BQjqA


]U jn ov A kzAj xpn q xnjAoM /jM AkA xi
pA S B An o{A BTwj M  A ,KUoU A M /jM Bnkd
/k{ BMo
AjA ,jo Ro Bv nLvBr M o{A  ,x 1322 BU KoU A
pA ovQ 1,{ keA BM o~ nz nj ow A nj o{A /S{Aj
BM S n o~ M kM Bw A 2/k{ B{C nB nBMnj BTvMA
KeB pA jnC AoA M An { o{A /jo ZAjpA { keA
/jM BC pA k Ao{  k{ Akpo
yUnA nj An oU ZnAk ,u{ pA xAAk] n ,] ko
A BM xoAi  oBi M qo q B{ Bnkd /jo  AoA

/jM BAU  ,nB{pn jo  ,AoU xnkQ ,pB


 { keA njB /1
:Q RAo Bi :@/n /SwA jM v@BU kA n Bp C nj { keA j{ T /2
/(1380 ,lCM :AoU) (Q B
nkd njB ,B{B
n j ov) Q AZBU

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 76

/S o BTA pA jo nBT nkM


,Bnkd zQ z ,kBw po BM u{  pA uQ ]
k BLp Bza , B ;jM BLp nBvM p po /jo ZAjpA
wBw ZAjpA BA jM k A M nBvM q Bnkd /S{Aj kM
/k{ BC ZAjpA B p BM xAnBL]A
xAoQ jnhBw Anj @A ] ko BA SwA jo A
/kAnm oAq\A nj An
B{Bn AkT
yTe nj nj jAj pB]A A jM xBM
op jo B{Bn
A pA L BU /jnC a M B\ S An qa A BM jAo kM v@
S Bnj  BoTv ,nB _ B\A kM ,nB]B BjAqB{
ji Bjq M jo  An BC oTv A pn B B{Bn /kjo
qBQ nj SwA jB Ji /jM MkM nB]B AkBi jAo A M A /jAj |B~TiA
Ao]A Be nj ov A kzAj nj ,AoU B{ nj ,K{ ,x 1318
Bo nPB{ o M oU ,K{ ~ pA kM j SBw /jM yBpn
AkQ An k k~ w kTvAT kjo y{ a o K{ C /k{ {
o ka o jAj nTwj ,kjo xnAq B{Bn M An KUAo  ,cL /k@
nB A> :S A /k oTwj SwA AoU B{ nj nB]B B pA  jo
X B{Bn </k k~ w k{n ovQ M kATwAi  SwBnB]B
/jo lBhUA n k] UB~U jM koM U
jo Se  Bw SvM \ nj Sw Bw jqB{ 
o j BA /jo jBTA BC M B  S{Aj od kT |Bh{A

77 . B{Bn nj BS~h{ B]n

oe@@ow nj  wBw LUokM BS~h{ BovA A o :kjM


:pA kjM RnBL jAo A A ] pA /kjo xAAo nA
Bha Lw kM k  ,Bi Ake nATwA :Bi Ake

,j M jM B{Bn Swj nB pBMow Bp ,S{Aj


jM xi nBvM Bi Ake /jM k{ A ~i SkhzQ
q Bo C M B{Bn kLU B /jo Ski B{Bn M d oiC BU
/kk{ B BvA  joM A Ao SwAi
nj B{Bn /jM B{Bn |~h nAjdwA A :kM Bi Ak

BC M ,n A pA jM kj BSLd {BMnAjdwA nkQ pA A]


nBd pA B{Bn Se Bw SvM BU nj Bi Ak /S{Aj jBTA
BU Bo C M B{Bn Ao AoM A /jM A jAo A oU
/kk{ B BvA BA S{Aj
nBvM ,S{Aj k oT j pA oTzM Biovi :Biovi nATwA

nB v A /S{Aj B jBTA A M B{ jM y@@M


SwBvi Rk{ pA  ,B{Bn /jM B{Bn BTiBw BnB@
RnB  S{Aj jBTA A M nk C ,kzM An o BU j AoM jM
A pA CM ,jM joPw A M An Tw Bo~ BU pBwSiBw oM
> :S ,kM uQ JBve kT Biovi M o@A /kzM MBve
</MBve ji
BU k /jM joa w BTvaM A A :(^M ve) Bw ve
JAi BUA jo KUo n] ] xnB S{Aj AqC BLw
/jM B{Bn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 78

/jnhM Am q SzQ B kMAhM JAhThU n S{Ak Swj B{Bn


Bw ve ,Be o M 1/jni Am owow kMAi p n
BM B{Bn /jAj B\A jM nA A M Mo  An A ~i BnB@
M op An A B /jo yTlA BS M S{Aj i{ A
/SvM Sinj M kMo BM ,jBMCkw BM pA A{ nj S o
S o /jM Bw wB k M B{Bn Be nAjA :Bw wB

BS M /kz v An A wB jo Be B{Bn


, AoM /kC y {B pA B{Bn /k{ A Bw
/kjo An nB A ` BM jp U pA ao@A An xow
Bi Bw kwn Rnk M B{Bn  B :jLM Bi Bw

S o nAo B{Bn ]U jn BUj AA nj A /jM onAkA r BLo@


/k{ B{ `U
M C pA uQ jM A Bod pA B{Bn kM  Bp BU Bi Bw
nBMnj RnAp SB Sw BU BkM A /k{ jq B{ Bnkd
A nj /k{ NBa 2B{Bn B M MBT ,1372 nj ,jLM Bw pA /kwn
T{ ,AoA pA A Zoi BU BUj kM pA ,B{Bn RBoe BnB BU JBT@
/SwA k{
/jM B{Bn SLd z A :T{n n B n B AB
B

 C Be kAT{AkQ A L Bj k Tvp jBw j An B{Bn RAjB A ioM /1


AoA BB{ B nj pkA B M jABi A BT{A , n M A Q |oe
/SwA jM
MBwM
Apo vd BTA M ,jqA ,Q u{ ,jLM Bw RAo Bi ,B{Bn /2
/1372 qBQ ,AoU ,cB

79 . B{Bn nj BS~h{ B]n

BTvA Sj BM jM s M jq BwBA o q] AB B


jM
op po nBvM BA jo SBj M oBU /S{Aj Aj BLUnA
1/jo

S B{Bn pA j

pA Twj A /jM B{Bn jq BTwj pA A :BinBAki ozow

/S{Aj AjA o Bp BU k{ o{ BUj@


/kjM nz AkBi AoU nj Bk :k
ozow B Sn nAjow

B{ Ao oe ow nj A /jp Ak Mo @An k ozow B{Bn


/jM
M nBvM ] o{jnA kB o BioL@A M A :T{n Bio@Apo

nBMnj nj BTvA kB oUBznB BioL@A /jM jq B{Bn


kAnB BB M nBz j A /k{ Jvd Q
/S{Aj nBMnj nj A{
/jM k nBzQ B{ ovQ o@A oA :BiAoa o@AoA

,o@A oA  pn /nAj jB M LB] oBi BiAoa nBMnj


z ,o [Q ,oj o B{Bn ,AB ,kwA nAjow
tC@nBa /koM BzB] ow > :k o@A oA kjM pBM tC
M kk{ T{n n M o~d kjM To nAo B{Bn Ao A nj  BwBA o /1
nAjA BTvA M TvMA BwBA o Swj M Aq A kC nB n BM nz nA k
jn nj ,ji RAo Bi JBT nj ,A Q j ov ,AZBU Bi AoM /k{
i  jM o kd BC eo ///> :k o ` oj wBA o
pA Bn AoM Svz BSBw So nAo Bn Rnz o A oM jM jAwBM
o ////SiC jAw jAj i U An A Te jo oU AoA T{m gnBU
:Q RAoBi ) </SvAj AoA AoQ JAoA An BA oA ThMkM S
/(88 | ,B ,(Q B
nkd njB ,B{B
n j ov) AZBU

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 80

A </nAj B{ [Q /SB] ow oM U> :k B{Bn </AjnC


:k B{Bn <!jnAk oTzM B{ nBa n ,BMo > :kj JA]
A k{ d M B{Bn </p> :k o@A oA </ji >
M d k a BM j{ kM zi o@A oA Bj pA @
nj TAn M j{ nBQ B] B o@A oA ukBQC /kp A {
/jo B] B
AoM jM k Mo nBzQ o@A oA BiAoa a k
kjo oBU kT{Am BQA nj An A pB] jz kM Akow A
BwC pA kM /koLM BC M eAo] AoM An A kAi @
/kkAjo pBM An pB] jo BQA nj o@A oA  kjAj A oU
/jM Mi jBQ  jL B{Bn SLd A :o]nlM BCo

/jM B{Bn jBQ A :BC o ]

 jM pAn od nAjMBw Ajo pA BiAZo :AoM BiAZo

jo oodU An nBMnj RBLUB A /S{Aj An nBMnj oMj Sw


/jM B{Bn nBz , A@nj
jo Ro]B AoA M nAo wn pA 1917 nj A :vT oTj

B jB~U S{Aj Bha kw BLw kM k /jM


B M {qPAkj B{Bn ao@A ; jM nBMnj {qPAkj jB~Uo
jn B vT oTj A K\ T 1/S{Aj vnB`
kM T j k{ kkQB ,x 1320 no{ nj ,AoU M Btn
/jM BiBn {qPAkj q o Sv j KLe jAoA A oM /1
/jo BA AoA nj Tv BBpBw S
U nj oY y

81 . B{Bn nj BS~h{ B]n

1 nB{ BTwnBM Ae ,Zo kw BM nj An xAk{ nBQnBQ pB]


/jM tn nAqU nBMnj nAo B{qQ pA A B /kjo AkQ ,yUnA

Swjo ve
xji nBMnj LB Q Sw  w n
JBT nj ,Swjo
,A\h Bikd ozoA T A /Sv Swnj BC oTzM  T{
jo JBhTA k BM w AoM An A ,B tnAk  un
BQ jn BB Akpo jM nATwA ,Bi Aw ,A nkQ /SwA Bv A
:jM nAo A pA  A /kjAj An B tnAk M A An
AkTMA wnk w t M qBQ A kBM B jM f 1308 no{
C BLA KUoU  xAkp oM  ,B{Bn /T n B
fB pA An yAkpo oj k ,o M kB pn ka ,jM Boe
ne nj k ,] Bpn /jnC o{ nj BTvp fB M jBMCkw
M /S n ov A kzAj M coU pBM AoM o@A oA BiAoa
A a KwA tEn ka ,k nAw AoM ,B{Bn nTwj
C nj /kjo nAk nBMnj LA nj An BC  jM k{ nAkoi
] pA ,nAw BLj M Aoj k{ ] op KA BpBM
/kT n An k
M{A j fB BM nj ATw B{pC ov A kzAj
oUL ka k RB A B /S{Aj nAo (AoB ) Apo@A oB@
nB{ ,kT{Aj SBM BM C n fow Ao{ nj  ,An ze
BidwA ,] pn C nj /k{ BU A U Bz pn /jo

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 82

BAn BM ,AoMBM /k nB{ SwAi yj k BA jM U nBMnj


B\C pB ,SwA jBp TwBM nBLA nj Bz A pA S  ,BL ov A
/jM ohTwA BMBi nMn nj yUnA RB BnBLA pA ,TwBM /k{
Aov A B{o ,oBe Be nj k{ pBw Ao BkM B A
/SwA k{ nAmB Aoa k{ B M SwA
nAw ,o@A oA BiAoa S nj ,An B pA o ka k
B] M ,TwBM nj /T n TwBM M jo S{Aj  pAnj jnp Sn{
B AoTeA AjA  kC ] k { nATwA BL ov A
fn o MB BUA TwBM d nj ,BMo > :S jAj B xnAq@
/jM ,Swjo ve nkQ ,Swjo BiAw nATwA A </SwA jAk
 , ve pn C /jo k kU jnC z BU 25 TvM nBa A
:kwoQ k /S{Aj ne B\C nj jM ATiw Bw np oMp `M
ywA /SwA jAp> :jAj JA] Bi Aw nATwA <?Sv A>
C pA Bnkd) </SwA ` e poA pA ywA> :S k </SwA ve
ve k (/jo Ak ` e An A ~i ne B nj z uQ
ka t Ai tnj wnk Ak nj> :kwoQ jp Ak ji jq An
a nj ,jBMCBi B e wnk nj> :jAj JA] ve <?Tv
</Tv A jo@B{> :S njM <Ai tnj ,{BM
joM nBMnj M ,kM kzAj M ji BM An A kC y{i A pA k
BM k{ nBkB B\C nj A jo U yAoM ,nkA nj , BUA
S n BQnA M k Ao ~dU AoM BkM A /kAi tnj k
/k{ Sw AkBi q]

83 . B{Bn nj BS~h{ B]n

:T{ yMBT nj Swjo ve


nkQ  , pA uQ ,k{ jnA k |~h t M  A kM>
ovQ ,BT]A S o pA ,jo oUBQ ,jM w ATw
BTzA pA Bozow BOUow jAkU ,Bp C nj /jM OUow
1</kjM

Anp AovQ jAkU /jL oTzM Swj

A /jM nATwA A nkQ /Sv Swnj jM ov A nkQ T Swjo A


:jnC yMBT pA oj yhM nj
A nj /jM jo Swnj k AoM |~h t B{Bn>
o 21 k ji BM  kjo ~dU jo@B{ 20 kBM t@
A\h ozow kT{Aj  o w t A U AoM /k{
S M ,o w A pA o j /jM o w A ]Sv] nj
 Sv oBi M Ji /kk{ AkQ B ow ,B{jABi TvMA
pA kpo j o jM 2nBThM Ai jABi pA B{
/oz AoA
pA S{Am BC B{ n An xATwj@Ja A\h ozow
jBTvA A MB  nj  n M B) /jo B{ZnBi 
Aow  ,B BTvMj un kwn  w o M SM (/jM
A jo TLd A\h x nj 3,jM k{n A]
ve MBw kLzUnA RAoBi :1 Z ,Q S w w n ,Swjo ve /1
/18@20 | ,(1370 ,j NBa ,RB A vw :AoU) Swjo
/Sv Swnj Swjo BjA jL k t nj v qo BnBThM pA /2
 nBvM kBo  jM B] Sn Bi oA B w AnjB{ A n /3
/jM SB BM BAU ovA S~h{BM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 84

ZnBi  pA ,S{Am B{ n An xATwj@Ja


Ajo An BA  jAj nTwj BTvMj un M A\h ozow /k{
/nBM k |~h t M cL
,uPw jM ov A kzAj ji nj Svh k s t@
q t A kBo /kjo T ,BMAi nj ,BTv fB M
1</jM

Bi o BMkd ow

:kv a yBw nBMnj Q Bnkd ji


kp B] ji AoAi njAoM njB BM k Bp BU >
M ,1305 SzLjnA nBa nj ,nAmZBU pA kM jo
SMoU SdU  jAj nTwj nkQ /k{ Ak] BC pA nkQ nTwj
, nj /oM nAo ,kB "Ajo SMoU@ " An C  ,Bi
oBi M wnk A ,Se nj /k{ SLY B BTvMj nj B
pCyAj 21 B ]  w nj /k{ uwFU oj njAoM nBa
B BM yUnA Aov A Tj AnAqTki M pA BC S{Aj
2</k{

~dU z kjM k{ JBhTA BTeA S j

/k{ kBz nBMnj M  jL BL A xi Aka Swjo ve


RBA BpBw AoA nj kj s Bnj BTvA nj A ,BkM
nAjA A Rnk tEn nj  Bw 22 BU nj A /jo uwFU An nz SA
3/jo

nB jo Jow S] nj BBM  M jM h

/ AoM SnF /2
/B ,Swjo ve /1
y
C nAjA nj Swjo Te k{ uwFU H
Tv BA owA BBoC wU @ABw /3
/k{ nAjA Q Bnkd o op B
Tv nAjA A S{Ak Aka

85 . B{Bn nj BS~h{ B]n

B{Bn Aov
B{Bn /SwA B{Bn k{ TiB{ p Tvh B]BU B  :
oTij KeB A pA jo ZAjpA BM jM Ak jBoUC kBo  Bp
B{Bn pA BU Rk pA uQ  /k{ (vAk) B B M
/S o 
wT k BA jM nkQ L{ nBvM ,vA k , kpo oa
BMBUC BijB ozow BM ,x 1303 nj A /jM BMo nBvM S{Aj
,BnoA BB M kpo w KeB A pA jo ZAjpA (oU)
S A oBi M BMBUC Bi jB ozow /k{ tow Sijw
1BMBUC

Bi cTAMA /jM yUnA nAkM un BBw jo AkQ B BUnA


/jo oU nBMnj RnAp SB BU q BMv pA

,k{ Jvd xkpo Tvh  ,vAk AoM B{Bn


Zoi pA uQ vAk /jM TiBw ,u{ fB n@M@n ,nqM iB@
BQnA nj SeBwow M S o  BijB pA nz pA B{Bn
pA B ka pA uQ A /jo ZAjpA oM tk B M ~h{ BM SiAjoQ
nj vAk /k{ Bi AoA ov S o  q oM
/S{mnj AoU nj f@1372
,[Qo BinU oTij ,
AZBU B{Bn wn p j :AZBU
pB Aov A pA oTij A /k{ kB
AZBU ,BkM  jM
nj B{Bn /kjM jo Ro]B AoA M B`BoU kB pA uQ  jM
TvMj BMBUC cTAMA M yBTiBLj oBw ` BU Uk AoM Q o{A /1
/jM k{ A T

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 86

pBMow C j M ,AkTMA nj jo ZAjpA p A BM jBMCBi


/kBM [Qo BinU jBAj M ,jM
jBMCve An nBa o{ B{  nj Aa M Uk pA uQ BC
Bj M B\C nj An (o{A Bnkd) B j
AZBU /kjo B@
fB M kT n ov A kzAj nMn RnB M ,oiC Swj jnC
nBa KeB p A pA B{Bn ,\ nj /kjo B  nBMnj o{
/k{ Bo 2o{A ,Bnkd 1,u{ BB M kpo
B ,pU ,Aiji ,jve ,BLpB ,k BU p
AZBU
jo SwAi yj nB o jM k njB a BA jM KB]
/jo SBA kU B{Bn M Te A /S qa A M v@
/jM BTAM M SLv B{Bn
B pA
AZBU AnAjtBL BqP{C ,AnBSki oTzM
/kjM BwAoi A nB{ pB pA xAnkQ jABi AnBSki
 jo odU An BBwA oi ,|~i M ,AnBSki B
j o  ,AnU S~ /k{ B{Bn oj Bp oT
kjAj A B{Bn M U o pA An KUAo A n ,kjM nB]B B pA
/jo n An B A
,f@1323 jAjo 4 nj B{Bn o pA uQ
AZBU k{  n M
xkpo w  ,pAo{ Aj KeB ve BM ,nLvBr nj
/jo ZAjpA BM B wn ,Uk pA uQ k{ Swj ,jM Bnkd
u\ kB
AZBU BM ZAjpA pA uQ pAo{ Aj KeB
/jM Aop AkTMA nj q o{A B /2

/jM \ki AkTMA nj u{ B /1

87 . B{Bn nj BS~h{ B]n

M
AZBU k /jnC Swj M jBp ] B] k{ An{
jo kvM q ,jM xAwn ov j  ,Aj KeB ve

AZBU nkA M oi en /S{Aj MAn oi en BM


/jo BM A q An oi
nBQ /kwn jBp Rnk RoY M q A S B@An
AkA yAAo RBB] oBi M oTwj wA JA pA kM oi
1/k{

njB~ q yAA

,AnU BM x 1306 nj B{Bn ,


AZBU pA kM :AnU
/jM ZAjpA A Be Bn /jo ZAjpA ,nB]B B pA ,kAk\
 Bp BU /k{ Ak] B{Bn pA ,B j M ,Bw pA uQ AnU
pA uQ BU /k ZAjpA AnU BM jo So] u _ jM AoA nj B{Bn
/jo ZAjpA AnU  jM nz pA A Zoi
BM B M B{Bn ,AnU  pA uQ :BzTj AS~
B{dT JBA pA  ,kA\ oTij ,BzTj
AS~
M ,jM BLo BLp nBvM  ,An ji p nBa A /jo ZAjpA ,jM nB]B
,BoAkL /jAj |B~TiA M An BLp fB A joM 2nBw fB@
p A pA B{Bn kpo [Q B Bnke ,Bnjd ,BnkeA
/kjM

AZBU /jo RjBve


AS~ M Shw
AZBU
jApK\ 
AS~ BA no{ kwB ,UB Aoi ,jAw  p
/kkwn RoY B M o A pA nQ ` jBp jAoA k{ jB jAoA oM /1
/jnC Swj M An C B{Bn  jM ,BoBo ovQ ,kA nBw |~h fB nBw /2
oiC BBw nj ,B{Bn /k{ nz B A M ,BzTj AS~ SBA j M ,BkM
/jM B\C yBMAi , ;joM ow M fB A nj ,AoA nj yTBA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 88

/jo ZAjpA ov A BM ,kpo [Q T{Aj n ,B{Bn pA uQ A /jM


/jo R Aop nj f 1375 nj
AS~

Bnkd U njAoM BU S{ow


jnA kBwn BBQ M An B BTvMj x 1312 nj :Bo nPB{
ow Bp C nj B BTwoMj un /k{ B BTwoMj
nB k k ozow /jM ,k ozow ovQ ,k Bive
 ,k ow ,A kpo /jM B{Bn Swj BQ oe ow
M jAj SA jBp B BTwoMj SwBn M ,jM BQnA jo ~dU
BTvMj nj  AjBA  C ,\T nj /S{Aj jBTA Joz nB
 B Aov A k{ kBz B BTwoMj nj jM @Be B
jBTw nTwj M  kBP oj ,AeA A BM /kjAj Zoi M UBLM
,jM B BTvMj un  ,An B] S n BioA ow yUnA
nj d BLA B ,KUoU A M kjo k ow qB]
/k{ nAo oM BTwoMj
, ;jM nBMnj o{ fB MB ,ov A kzAj K] B BTwoMj
d o  B\C pA /1Pw BMBi nj wA An{ u\ MB
BTwoMj  SMoU U nj k kjpBM BTwoMj pA B{Bn jM
C B AjBTwA oTM pA B BTwoMj AoMj /k{ nBvM S j
/kjM k{ kqoM AoA pn
BTwnBM Ak M (MBw Pw) i BA BMBi pA u\ nAo
TwA d @A /1
/SwA jo B@

89 . B{Bn nj BS~h{ B]n

AoA M uw pA yBAo Bo nPB{ k x 1315 nj


Bn ,Bo nPB{ ov A kzAj M An k B{Bn /kTzpBM
BM uw nj k kT /jBTwo B BTwoMj M An BoAkL
AoM Tv{ An A ow S@An BM jo Aj uU p nj QAr \zAj
AoA M BU R~dU BM A kAjo ZAoiA 1pn [B pA An A ,
/SwA TzoM
pA /k{ t BM B BTwoMj nBa t pA Bo nPB{
/S o nAo ]U jn oTzM ov A kzAj B BTwoMj Bp A
nAo okU jn jM A jo@B{ Bw o ,BTvMj X ,BTwoMj Anj nj
AnjAoM pA kAi tnj Ji ~dU Anj nj Bo /T o
jo SMB n BM kAi tnj nj A /jM oUnp oUx BM xoj
tnj B] B LB wnk nj /kAi tnj BM nBMnj nj KA
nj A yQ  jM pB\  An coU Bp  j j /kAi
 j j A nj  jM Q Q q t nB\ nBU nj /BM t@
/jo pBM B\C nj KA coU p
BA nj /joLM nBMnj nkA M ji BM Ao  jM k{ WBM SA uA A
unkU AoM Bp C nj  B pA /jo oBe tnj BM BdTA
yhMo Ao BiwBAMA M AU kkC nBMnj M ~i
q B) o~ oTj nBkwA oTj ,(Bn B)
jBTwA eo ,(vAo BMp unkU AoM) BBnA w ,(RBBn
RBMjA unkU AoM) Ko Bi AkL Apo AnjB{ v kw
1. LE ROSEY

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 90

/jo nB{A ({ ) jApk{o nBvU (wnB


BA S{Aj B{ S B M nBzQ Bo nPB{  SwA Swnj
BTwoMj nj ~dU Anj BBQ BU /jo An yBnB BU nj
xoAA Bo nPB{ jM A B B nj ov A kzAj B
Tj RBB BjB oj B yUnA jBTw ] RnAp M o pA An
/jo MA yUnA
kBM B Te jAj  nTwj /jM oThw zi nBvM Bo nPB{
j ATw kC jB /jz Ao]A A pA nTwj jM Bd /k{ Ao]A
/jM k{ T xBi o{ M pn o n pA Bi Bnkd
kBo oz kBo ,Bp C nj /T Bo M An 
M Bo /jM o]nlM BiB C o ozow nz  onAkA r
A ozow oT j M An KUAo U / nBeA An A jAj nTwj
KLw Bo nPB{ /k{ oBe Bo oT j nj  kz  /jAj
ATw BM Ajo jo oA kwoQ A pA An Bi Bnkd B@B BTA
M poj joLB ,BMo > :S o]nlM ozow /kBM ne M
jq A BM  nAj S pn w> :jAj JA] nPB{ </SwA k{ AqA xBi
</BM
BM k{ kAjooM AoU M BA pA ATw wM o pA
An ji BM /kkC nPB{ ne M o]nlM ozow
Bw AoM onAkA r Twj kBo M xji BBU M jo SMBY
/k{ jnB@
,kT Bi oL@A B M ,Bw pA pA BTwoMj nj nBM

91 . B{Bn nj BS~h{ B]n

y@i BM <oM An STwj> :S jo nBeA An A Bo /jp ow Bi


C pA Sv{ kT iB /jp A Swj M Shw AMo w nqM
BMo > :T A M ,kB BU o j T ,coU p /k{ nB] i
BU Ao i RoeA RB{ AoM ,jo AoTA kT o@A
!</jo nBT n T M kBM S A BM jo nkQ ,> :S </k{
xBioQ ,BzB{ nBMnj oT j un ,A{ M Te nPB{
S{AkQ ,k ,xnjA oM AoM L n nkQ zB] An ji A /jo
A M RnBe BM SiAkA Swj An A ,jM BTAM k M ,n A pA
/nAj jB M AoBi ,jn A nj /Svo
jM jo]B] BnB{ pA TzoM Be nj ,o jq ,] pn
fB Bjq ,An w /S n nB{ M S{Aj pBU Bnkd
nBM nji /k{ jBQ Bnji pA jnioM M ,jBMCbo
jo nB{ ] cL Lz\Q pn  jM UBAe pA oQ BAo
BU An BnB{  U Bo> :S jo K] An k ]U ,jM
:S ,k M |~h d BM ,JA] nj nPB{ <!Ajo@

@jB nAw BTAM </o ,S n K{ kBM nB{ M ,RoeA>


/jBT A An k{ ji
nj ,y BUA nj jBT A xjB Bo ,MC wA SvQ nj nBM
 ,An ji n BLC nB{
@jB k /T{Am B] An qa ,nBMnj
, nj /nBM An qa C oM  jAj M ,jM xA jn nBvM
 k w v M xnkQ pA o M A nji iAj pA jo@ Bz@oBi
/jM k xj~

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 92

kMAhTwA ,kM k ,jM (k) Bnkd U njAoM  ,Bo


k nBvM uU BLU ,nB{ M /S{Aj jQ X kM S{nj
/jM nBM p A] pBC pA
BA S{Am AoTeA A M S{Aj |Bi A ] ko M A
T n jBMCbo jo]B] BnB{ M pn /S{Ak An A kj za
a /kj An o w j k{ oU Ak nj pA Bo /jM
/k{BM nBMnj M TvMA kBM BA  jp tke SwA o BnB{ SvAj
Bo nPB{ Bp C /jnBM An BC  jBTwo An 1anB{ ve
/jM ATw A ov A kzAj j Bw \zAj
M Szi BT BM nPB{ /SzoM A BM S n \ BM ve
 BnB{ M LM oj nBM o@A ,k{ > :S A
Bi nkQ M Sp oU BM nj pA AT{Am k n
M </jz SAkQ B\A oj  An Rn oM /Ajp An
i jo@
BM A  jp A M d k SzQ pA joM SzoM A A d
/k{ ip yBAp BSwj  jni p M Rn
An xnkQ Ao M Bo nPB{ j B] ]  pA uQ
BM TiB{ An A  S C BU /kk An A oj k{ nLvBr
 k{ a /S{Ak An BC kj za jM kM nBvM BC jBA BvA
2/Aj

,kjnC yQ An dBw C

i jM jo AkhTwA An A Bo  BA Tv eo Ji oB anB{ /1


/S{Aj yTwj
j j nj ,B] nAjA nj Bnkd AUB  Anj nj Bo oTzM kAU /2

nBa ~
jU Jqe
jU Jqe M yAo BT]A Bp
C nj Q nBMnj pA jM BU Be  jnC zQ B~ nj `C
j Bw nj  kAB@C Bnj@ /jM C kB{ ji  Bp
k{ oT Bo AjoA]B BnBT n oMAoM nj ov A kzAj
,s M LU ,\T nj /k{BM jo o{ tB  Be kBM B{ T@
/k{ jo nBMnj pA o{A B{ BTwAi M jAk U pA kM
o A M nA /S{AjA FU M Ao z nz BzoQ BA
A SwA kUoY  S] o pA  T nj kBM Aoa  jo
An ji  ,Bo nj tBveA A ,` /jBTA BBMp ow oM jo Bji ,x 1320
AjBL  jM jo jB\A j Q nj k] BA o ,SvAj xnjA oM pA oU
M An TiBw A dBw nj Am kBwn S w M A B] M An Bo BvA
M nqM nj Bo ovQ  n M k{
jABi TiA K] kBwn T
/jnC n Bdv pnBL M k{ onj Bnkd BM xnkQ Ahi

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 94

Aoa  jM K\U vM B] AoM /k{BM T{Aj j] ThMkM o


kwB nB]B B vw j Swj M Bo kBM S S{ow
BTwA nj jo jn B M S RoY kTM Q TvMA
pA S AMA niS Sz ,A Sz ,z kBM nBXTwA
/k jBTwA Anm{i {B AoM jo [n@Swj
BBi a TvAj  Aoa jM oT Tn JBMnA B pA
BC pA oiC Swj k z@oM  Sn pA pn K{ B@
 ,TvM x za kBM BBj ApnBz Akpo /k{ nBL
Akpo AoM kBM jM jwC S {i ao kjM jB
/k{ B BC
AoA nj jBMC anBQ k pA yM KeB ,nBz A Bi vekd
ZBM B M Rn A nj ,k{ jAwBM BBn Akpo o@A> :S ,Ak
</k{ kAi Bi B BK] kj
AnBM pA M jBTwo nAj BTwn AnBM AoM A] pA
ZnBh jnC Tj BBTwnBM M ,B BM ,Bnj AoM An BC
/TiAjoQ BTwn M An BzTzpBM
RBB RBLT M RnBp AoM jM BBTwn SAo ~  ,BqBQ
 Bp /k U An p
nAk nL pA] jo Bz ,kT n
Ao BzAoM jM p nL oM nz ZnBi iAj Ro Bv AoM
nB BC BM BnB  nj  jM jo U np T{B /jnC
/kwn B{jAj M k@
jo e pA AU ke nj  jo A AoM An BnB A i

95 . jU Jqe

/kj An B A xAjBQ ,TLA /{BM jo B j kkTw 


C BkB BM kj TzoM nAoA Ro]B pA Bw 33 pA uQ T
BMo kw tEn Bj jnC BM kAjo {A o p od L
/kjAj Bz An ji Ajnk SLd 
,A] Anj B pA ,jo S@ pA xAohj oB kBz ,w pA
yM o{A BSAln RBoe , w pA jo BQoM nj B
/SiBw oYFT Ao pA
S{p nBvM BnBT n kj B{Bn Akpo nBMnj BM BLUnA
BLeB M SLv jo jB\A nj kk{ Uo SB] A kvQB
,B\Aow k{ ]BTA AikM ,ji jABi pA ka o ,np@@np
/TiAjoQ pnBL M jo B AkBi Bi Bi B ,Sw
, jo RB\ kA M ,SB nj k{ kLU Akp ,gMU odU
/jo Ro]B n{ oB] jBdUA M A nAoA
nj Uk /kAnm Ao{ oUkM nj An kp BBw oTM
jnBa BU jpAj Apn jM ,B{ K nj ,oLw h BAkp
uQ ,\{ njMnj Bw 33 pA uQ jo nB B{ BA BM SBw
o o M /TzpBM M ,wA tk JA poQ pA
Ba M Ba pA /joM BQ BjrA M nB pA /SwA o{ jBMC jo
okU ,jAj oU AU An S{ow /kC kC ow M kBL `C jBT A
nBvM Ao l  ,Anj C pA gU oBi ka B\A nj /jM A
/  BTAoM ,S{C oM
B no{ nj pBU  ,Jo pn ,x 1320 o wAA nj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 96

nj BAnj BTwj pA Ao M 1jM k{ ov A Bw


 ,o~ BMBi pA T{Aj , B{ ve eo ,ov A kzAj
,Bp Cnj /kC BQ Sw M Bp k ,S{Aj B Q C nj
ApBMow pA oQ AoU BoA BTvA ,n{ A B{A nj AoA
B /k AoM BU T o vA AjBB tn pA ;jM T
jM BA BBw owM S B{A nBMnj jo SLd z
Ao M An p BoA zUnA oMjTwA nji kj B@B @
AnnBa nj dBw A Sv oBi Swnj /S o op Bwjoi `M j
jAj fn ,(
AZBU nkA) nBMnj Mo J] nj nMn ,Q
M B{ /S{Aj An T d
oU k~ ,SB] A M ]UM ,kA n
n kj nji o M </ dU AU oj ,> :S@
/Sz An xATwj M kAn , ka { BM koQ C SwAn o@
SwoQ RBB ioM SBe Aki  M B{ jo nAo B
kjo nop An AoU BBoA /jBT L]A Bo Swj M Bp C
/kT B qa
nMn ,kz] B ] pA BM pn A A pA kM B
,BB C> :jp jBo p LUo /jo nL nAw BTvA RnBw

nj BovA , ;k{ nAqoM ovA kzAj ~dTAnB z] ,B o A ,Bw /1


ovA tBL wA o ,o A pn ,SzpBM pA uQ kTn ~io B jAjo oiC
nj ,BB{ wAo  ,jAjo pn oiC o~ /kz n A ,B nj nj /kjo U oM
k{PM ovA tBL koM /SwA o i nj > :S BU  kC B{Bn ,wkA
o TzQ nj M 1320 ~dTAnB AovA nj ,uQ C pA </k Ski BT M
/k{ ovA ,RBozU kM BB{ Ak nj RAq\U TzQ BM B a ,k{

97 . jU Jqe

BC k{ jBQ KwA pA B{ </kwoM jAj M ,k  ,Aov A


jo C A S vA SeAq pA p /joPw nk~ pBMow M An
jo Ak An jo C BU S@Aq BM B{ /j{ q M A T n B
</a U M> :jAj JA] noQ BM A <?{ Bi A eAq Aoa> :S@
 SiA A x M ABB] w Ba gwBQ A k{ d M B{
ow ]nj BU  , B{ eo /Sho k{ kM jBT A ] iAj
Bn [Q Bn j B] M S o {nj d B ,jo @AkQ BUnA
hU xBM KA /Bwn yq nj BU An Bi A> :S jAj A M
</Ajo S{AjjB An RAo ,
Jo o pA BU j ,U pn nj ,x 1321 SzLjnA nj
nAw nji ,Bp C /kC BMBi o{ Sw M LBTwA BMBi
{nj iAj pA B@B /S o Rn {nj BM  e jM @
</kj UB\ jo /kwoM jAj M jo> :k{ An p Ai jBo
/kq jAj BU kjM T o An p Bj BoA pBMow ka
/jAj RB\ An nB`M p C kThn jo k{ onj BC BM B
ji BM An nBhT A Bz C o oiC BU k{ ip onj C nj B{
x 1365 nj A /jM RoBM K~T nBvM jo B{ eo /S{Aj
1/S{mnj

AoU nj

BM oMAoM nj TB
oT yUnA  k{ K] o T{Ak BQ UoM /1
/jjopBM jAoA jo Ro M q Swj A pA jnA /jnAm pBM B An BC Swj k
BoA ApBMow pB\U o{ AnBLM , d B{> :k p A nj AZBU Bi
AU An C  k{ BQ WBM Ba ,AoU M kwn pA uQ ,BoTij Bp M vA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 98

 SwA A jBT A BUA BBw C nj  UAoBi A BM pA j~


,s M ,jL oYFUM vvnB M ko nj Bd a
/A pA T Bd BU Rk C nj o{A B@BQB
BT jU Jqe M TvvnB RBL kAi BM x 1322 pA
jnA B wn AkwA oL@A e  o BM ,Bw C qBQ nj
A ,Bpn C /T n jU Jqe SM op k{ Jqe ov A RzU
jo M T SwB] nBi SwBw B Jqe A  jo o
B bB] nj /jM k{ oj oj k  T /Sv AoA
BM o@A T{Am k Jqe N M j BA jM jU Jqe
/k{ oLiBM AkwA oL@A nlC BoAkL o pA ,kT{Aj nB@
jo o TvAj Q Se pA oTM An jU Jqe ,Bp C
jM n{ jBA pA A pA B /kwoM jo jAj M kAi Jqe A
/jo BC cB~  M

tB kL B
kBo M ,BwAoi jU Jqe ov A bB] ,x 1324 jAjo 25 nj
B Aod oU nj pBMow BLo ,ov A 25 BM AkwA joow
SdU  nj An JA yBpC k~ Jqe , A nj /jo Bdv
/S{Aj fow yUnA l
nj BwAoi oz kBo ,jAjAki ow jo o B BM BC
Bnkd njB ,B{ j ov) AZBU RAoBi :Q ) </jnC jB M gnBU nj
/(295 | ,B ,(Q

99 . jU Jqe

M ,uPw /kjo bw i UAkU z BM An AnAwA ,PUAo


o pA kM @@nBa SBw nj AkwA kjBT A An tBkL o
/k{ tBkL jnA kBo O] nji BM o y{ Ao jAjo 29
Bvv nBLn op B@B BMo{ BTiBw ] pA nL B BC
BC ow SzQ pA  B j /kk{ Tz o S o kT o nAo
kT{Ak MB BA a BA kk{ onj iAj Bo BM kkC
B@C ,nQ ,nlC a jAo A ,] nj BTiA Bp nj /kk{ nAT
/kTwQ BC M AoU pA AqonQ
M /kk{ jBTwo AoU M oTwj BnAo pA U w pn j o
tBL jAo A A M /kk{ nC] qoLU nj n{ jBA Swj M jAo A
nz nj B\BMnlC n] M An BC kkB{Q An fow yUnA ApBMow
M BU kkj As RBU n{ nj k A /kjo AqA n{
/k{ AoA jnA LohU BRB AoM
BpBw tEn nj  ,yhLB k~AkL nTwj M Bdv JA A
Swj SC Aoj nlC ,AkwA S o Rn jM Jqe ov A
/kjM
/k{ xBi B ow B A Sj B RBAk A BM ,Be o M
ov A o jo B kp dU AoM ,S yUnA jBTw un , nA ozow
/jM T{Am qB] BU nAq nAo
:pA jM RnBL kjo B AkwA Ao M  Aov A BwA
A kMB ow

B{ keA joow

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 100

jApoQ kd joow

Bo~ ve ATw

B ve ATw

yAj AoM Aow

w ATw

o{ en ATw

BveA oA ATw

B k ATw

k eoAkL Aow

BAj un

B{oU jv pBMow

:pA kjM RnBL kk{ Tz B A nj  Aov A


pBL{ ATw

\ j ATw

k\

(O] kAn) M i]ow

n w pBMow

oA j ATw o{ en ATw ,B ve ATw


 Aov A /kk{ v AoU M oTwj ip nAo B BveA
AnB M jU Jqe jBA SAk BM kkwn Aod oU M B pA kM
keA joow ,nlC BoAkL ow :pA kjM RnBL kTwQ ji

101 . jU Jqe

ATw ,B{qQ Ao~ Aow ,B@C vdAkL joow ,kn


BwAoi Bdv B M  ,BC /nQB{ ATw AqonQ kd
nAo Bjni Sv{ M Bo nj jU Jqe MAn BAn BM ,kkwo
/kT B BTA n{ nj @BM M qoLU o pA jAo A A /kTwQ ] nj

jU Jqe BA oTwj Se tAo


AoU nj Mqe Aov A pA nB{ Ao M ,f 1324 B jAjo 25 nj
 ,An B BC /k{ Akp (qo BMrj) kz] BjBQ nj oTwj
/kjo pAo{ An dASdU SBw 24 o ,jM o j B B \
,kB jB  ,Bk{oTwj pA oj o Sz BwA ji pA o M
Aow ,BoMj Bn ATw ,{ jv joow :pA jM RnBL
j ATw ,rjn oL] j ATw ,Bkp AkwA j ATw ,oL
nF /n tk B M ~h{ nQwnA j ATw ,xBU nC
/jM n j ow pAo{ M B joM dASdU
BU BTeA BM yUnA jn kM nji j BM An B ,jAjo 26 K{
BLo B nATwA [Q kLU ov A [Q nji o nj /kjo BkLU pB
Ao An nji j A kBo O] BTwj /kjM cv
nj yUnA jBTw BM n ow /kwn M K{ j SBw /jo
,nBU A nj /jM k{ MA B AkA nTwj ,B /S o tBU AoU
pA An kk An BB{jow @A qwB xBioQ BM ,o{ pA oM
n nTwj BM  kT{Aj An B AkA k~ ,B /kThn oM {B
k{ J] nBPvn Bnji nAw , A jk\ /k{ T nA ozow

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 102

BM /jM k{ AkA B ,kwn oUoj  j j nTwj o@A kB{


pAo{ nj oL Aow BA nj { joow kC AoU pA  UAnTwj
BoTd ,B\C nj kjoM pAo{ Aov A B{BM M An M kk{ jApC
/kjo BAkp
A nj /kz  T j pAo{ Aov A B{BM nj B Akp Anj
FU 1kM Bi joow An B B{ nBB ,Bpn KA ,Rk
/jM BMv pA pAo{ oz BhQU kBo A /jo
o pA An o Sz Am pn o ,kM w ,xov
/jBTwo BAoM B{nBSki
\ Bpn kz B pA A]pBM _ Rk A nj
d Bo nj kLU Aov A M pAo{ pA An B , A kM /jM BnBTiA@nj
nj ,jM A Aov A B{BM nj  ,Bo Akp nj Aov A A nB{ /kjo@
joow , joow ,~ ow /kwn o S~{ M B j pA oT@
pA nBzUnA jA] ATw oQK{ Aow ,Rj] Aow ,AoM
,Ben vdAMA Aow ,Bw o] joow /kjM B\C Pa Aov A
/kjnC B\C M q An oT{{ Bn ASB ,nlC ATw
Ak /kk{ vU qBT B o j M Bo nj AjU Aov A
An n{ AiBY q\ Ak kjM n{ zUC j nAk o
jAo nj U Mqe B wnk nj  Ben vdAMA /kjo
nAo Twj A nj ,Bn A SB ,yjq Swj jM jo ~dU
/BzQ jB B{nAjo pA kjM RBUM Ak /kT{Aj
/k{ kLPw BkM A /1

103 . jU Jqe

/jM BAkp SwoQow Bo oz o pA LwB ow ,B\C nj


jo jnioM S@Aq BM BAkp BM ,jM JjABM jo ~dU ov A A
An BzBSwAi nj kj SA Aov A RB]Ao M S{Aj w
AT An ov A o S{Ak Be Aov A B{BM A j M ,X ;jomPM
nTwj BBLo M A /jBTwo Be M BLo S nj nBM
jM Akp ]T AoMB BU koM An Bov A pA oUK k ka jM jAj
/kz BC
BBM q] @A Be A /T n Bi [ Be M B ,Bo nj
AoM An B ,TwAi o@A ,Be Bpn /j{ Jvd hnBU
pB BU T{Aj koi M pB o@A kjoM Bo o{ B] k\v B{BU
,oz j n un ,B\nB joow /kjo BAo nApBM
Bpn Akp Aov A jM jAj pB]A A /jM BnB A oB kj KUoU
/k RB ji AkBzi Bjq BM ,B{BM d nj ,]
e pAkA M  jM jAj LUoU B TiBw BzQ AoM Sj
e jBA / S Bnj q jBA BM SnF e BBB
,jo vU xBUnC ATw B nATwA ,rjn ATw B An
M pA AjoA]B BxnAq @BM nj rjn /kT{Aj pB C M a
k{ nBT o nj jAj (n{ oB] jBdUA TA uow) J/@/B@
/S{Aj oY z
T{ BC pA nj /T{ BS{AjjB Bo Akp nj B
AoA /jnAk Mo o{ M] B{ /SwA L]A L]A> :jM
nj BkM A BU k{ Akp nj BS{AjjB A </k nAjA AoA kBM An

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 104

kjo Aw pA BS{AjjB A RB]nk pA @BM J/@/B Akp


/jM kBwn Btn M An BS{AjjB A rjn B  k{
B\BMnlC Bk@q\U BM joL
kM AcT ,nkQ ,Rk A nj /jM tLd Bo Akp nj B [Q
jApC AoM Ak A _ pA ,{BMnAjdwA ,kM Ak ,p nkQ
/kjo nAmo
jo BQoM J{C B\BMnlC nj AowB\T @ BM d  ,Bp C nj
Ak B\p o M MBT o BM jnCnj o~U M An B\C
BM q nBz AoA ,nBAl ,kM Ai /jM jo Soe
jAj zU BBi A keA L] L RB TiA pA Tv{@Swj
pA o Bo /k{ SBe fow yUnA w pA d  /kjM
/jM oTzM jBQ nAw o k~w pA Ai
x 1324 oiAA nj kjo BBU Ao jApC S Sj pA Ai
BU Ao  jM ov A jq ve /k{ nAk ] L] nBPvn jApC
/jAj kM AkBi dU jnC vi Ak RB
] ji Bo AowB\T B ,x 1324 kwA 10 pn nj
w Tz j AowB\T ,joL A nj /S o nj o]Ap B{n nz
An nj oMB] ve w ATw ji Bo pA /kjAj owA
jno 9 gnBU nj ,Sv{ A AoL] AoM AowB\T /kk{ Tz
A nj /kjo e nAk M Aod BhQU nBLzUC y{Q BM ,1325
BQ /kjo zK ji Bo k{ B{A nAk ,e
/jni oU M Sen kM BiAkwA

105 . jU Jqe

  [i kd ,JBo ,jBMCnp nj Tvz K Bo


,BjoL A nj /S o nj Bd nj kM B] kT o@
L~ B{A B kB T@B /kk{ zK M nL\ AowB\T
,U kkj AAo B B] BBp BkM pA nBvM jBMCnp
RnB ,RnAo{ BMo oj o Bj ZBUnp ,o ,AoMA
/kk{ ,AowB\T Twj ow ,MAow TAn wBM
pA jM T{AkoM ji Pa nB A pA Swj p ,B] A nj
k{ na Aj /jBTwo Mqe nAo ov A AoM AB nAk L]
qo  , o nj K{ B BC /jBT A p nkQ nkQ Swj M B A @
kBo ATw ,Bp C /kTwAi Ao ,jM B AkBi zBi
e kjAj pB]A BU JjA wn M BA T{Aj `M p ,jM Bo@
j o p nkQ nkQ /jBTvA jo w /k{ BUA jnA /T{Ak Tvz
:S Bzi jo kM An xow nkQ B@B /kjM BL~ T o@
A BM T n U S C TiAkA An U AoM B A ,B ow oM
@Bi>
pA yM B> :jAj AjA kM <?Ak{ BTwAj M 1Bxo BUoQ
An S A B o{ B] i oz{ BM  SwA Bw nAq
j] M B An  AkBi /Ajo SwAoe o nBUBU tn \ pA
B </AjAj Swj L]A BM ,B A C ioM ,AT n U Be /jnC
B AkBi BkM B U /Row oM
@Bi> :S jAj Bz Ao
<!Tv

n pA ,kjM jo Ro]B AoA M  ,BC pA Ak /jM pB


 Ao]B xn /1
twB] Bn{ jBA BC KA kjo {o B
UoQ AoU BBMBi nj nBM
/kjM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 106

z o M k{ kM yB] pA ,jM


@BL nBvM  Be nj ,A
jnC@nj ,jM jU Jqe BnA  ,An oLn Bpn pA nB{ /S n xq
BM U> :S jAj Bz ,jM k{ NBa C nj  ,An Bi d  u
yjC j] A BM ?Ak{ BTwAj L]A njq M Be A
<?AjAj jBdUA Swj
nAj ao ,ovQ> :S SBL~ oYFU BT BM AnjB{ C
B BM u oiC BU {o , An RnjB BtBL Te ,nAk
oM Ai  B] o /z oM Be /] Bd  BM
TwAi B ,nkQ> :T </qoM Row oM kAi Sj  @Bi o
A> :jAj JA] </ jApC B] vBoPA nBTwA Swj pA An S
<!B{ , jApC vBoPA RjBw pA An nz  Tv B
@Bi kAhM o@A jC ,ovQ> :S { ZnBi BUA pA TwAi T
Be /k xow oM
@Bi kM AjMo@Bi pA joM kBM ,k xow oM
kpnA Bqa nk A oX@A BBvA / a LM  pBM An S{ Ji
Bqa a  k kjAj Swj pA An BC T /kAj An Bz AoA
RoY ,Tw , ,Swj , ,kA X ,kAjAj Swj pA An
</jApC TwA
khTv /k{ ZnBi BUA pA /jq oe A Rk A BU nj p nkQ
Ao Soe nTwj L  k </SwA oBe BKwA> :S kC jq
jM B]C o k{ ]T pn nj /kC pn o BU /kAjAj Ak M
M kwn d M kTwAi /kj A U BM Ak M Ao kC BU
jM k{ Ak jnA  jM SBw j /k oTwj Ao Ak

107 . jU Jqe

M Ao  jBTwo pBMow ,Ak kBo ,jo BA ow


/k Rj ,o{ pA ZnBi nj ,
nkA oM M /jnBM Ao TBQ nkA pA  jo oA pBMow M
nj BkhTv  Bd Bw S{Aj nAo w nj oj Be
ji , A n /kz  Mn jjooM joM A BU TvAj /kjM B\C
T Bz a{nj M /T o {nj kBwn a ow M An
/kBwn B\C M Ao jM kM xji A /jAj An Ak jU Jqe
k{ Ao wA a ,kjo BLTwA pA o BM k{ T jnA T
oq@B /kjoM o{ pA oM nj A Bi M kjAj tBL oU Ao BC /kjM
k{ nAo /jM oi nj BC B] a ,oLM ji BM An A`M p jM
/k Ak A BC jAj nAo AoM Jqe
,S{Aj Bw jnBa  ,kM vd AnjB{ ,njAoM ,Bp C nj
wnk A AoMj pA /jo ~dU Ak BBTwoMj pA nj
z /kjnC jq An njAoM A o pA /jM jU Jqe 
,ov ,pn j pA kM /jo Ao]A An C A T njAoM M An BC nAo
B kjnC jq An ,kz] ,ABw w ovQ kM
AZBU
B\BMnlC M  kjo AoU An nBM nji BM An BC ,K{
/k BzAqA
KwA BM BL{ 1Bn y Ao ] B BM x 1325 jno 13
An oT 70 BU 65 hU n M oMA BU Ak pA /jBT A An oMA o M
Jqe BM  jM kCnB nBvM ~h{ A ,Ak nz B`BaBow pA ,Bn kz /1
/S{Aj A] nAw BKwA BLUnA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 108

Ji An Ba An ,jo BaB nkh jA ,Bn y /jM


/S{Aj An M nj BTwj SiB{
B\C pA Ao /kwn oMA nj Jqe T M BU kz  pnBL{ j
,p /k{ B\p jnA o jq /kjAj Soe B\p M B M
BC ,SBw w j pA uQ BA kjM kwo AoU pA kpo ov
Uo ow /kj An d  nBM Tvh ,B\p nj /kkC
/kjM oT ,nBAl kAkwA o{ fB nj ,o ve joow
/k{ qoLU nBPvn nAw BM jno 16 cL kB B\p nj An K{

AoA pA nAo qoLU B

 jM TinjoQ nqM BM /T n nlC BoAkL Aor q M qoLU nj


U qoLU AkUoY pA M fB A ,B /S{Aj \ nBvM UnB
njB~ An C q B\BMnlC Se /jM Tho AoU M  S{Aj
/jM jAj nAo nlC nBTiA nj jo@
/SvAj An B AomQ JAjC  S{Aj tn B BTv ov nlC
kB{ /kz B pA Mi BLTwA jM B\C  pn w j A , AoM
nBM (B\BMnlC RAoj o ) BC  jM A jnioM jow A S
pBL ,{BMnAjdwA jBAj kM Bi AcT kpo , kjo
/{BM k{ k BC BM B Te ,Q o{A  Bd nPB{
j] BM jM k{ U BBQ jd Aor nlC Aor o pA
x 1325 SzLjnA 15 nj oiBM UM B M jq pA kM ,A
Aw oTj Sv jB /kjAj nB M nz RnAp wnpBM nAjA nj

109 . jU Jqe

Bi An jq ,yTU L{ M AoTeA BM Ao A /jM nz op kB]


 B\A B jB nz RnAp nj jAjoi BBQ BU jBTwo ,B
/jo@
]nj BM kjo Rj (nz i) yUnA M Ao ,B oU A nj
pAkAoU Ajo kBo ) Sz `Bz nQBU kBo M (Aow) Bw
pBC An B RBU B A M jAj BBwow BM k{ jnB (Sz
]U jn /k{ B jqBMp Sz nQBU   S{m oj /jo@
ARo~ oTj Bo xnAq BM B A nj BA jM T o nAo
/jo oU  BzB]
pA  , 1kBw kd o] Q j ATw ,K{ nj
BMrj M Ao kThn ABi M oj o ka BM ,jM qoLU BMrj Aov A
BwA 2nB B M jo qoLU BMrj un /kjo Akp kjoM
AkA  jo MA M ,jM AoA A] Bk UB  ,A /jM pB@yQ
nzQ jq S B A YjBe A pA BBQ Aor T BA k{ Ai
SB B M , A A pA uQ /z AkA  jo B An A S n
kd ow ,Bp C nj /k{ J~ ov A B{pC kBo
/jAj dU ov A B y{ o jM B{pC kBo jApoQ
BkkU BnBz BM kBP oj B\BMnlC Se ,Be o M
An AoA
@Bi fow yUnA BTwA A BS A KveoM AM

 ,jo A oTnqM njAoM /kjM jo Ro]B pB


 pA  kjM njAoM ka B<kkd> /1
o kBo M An ji jp ow ]nj BA jM onAkA r BLo ,S{Aj B k\
/joow B M /2
!kBwn MjnA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 110

RB dwA BU B\BMnlC hU B n{ Bo /jo


oU
/kjoM ji BM An Bo{ oBw qoLU
RAoj o LAk] owji Anj ,x 1325 qBQ nj
RBMBhTA Bw nAqoM AoM SwAi Sj /S B BBQ B\BMnlC
B\BMnlC Bo{ nj An cv Bo pA nB{ An{ u\
B\BMnlC Bo{ M cv Bo AqA BM nzQ Sj /jpBw oTv
AoM B RAq\U o nj a jM kB M BA jo SBh A kk{
/jAj An B\BMnlC M Soe nTwj yUnA M A /S{Ak AoU BM ]
,pBC nj ,yUnA /k Jow An BBh kjM pB\ yUnA cv Bo
/jM d  BM L] A kBo /Sv{ nj An B SB i
/k{ Tz L] A nj q AkwA B jd j ow
B{pC BL{ yBpn AoM B  ,nlC Bpn pA o pA kM
B{pC M O] BM 1pByQ joow ,k{ oBe ov A
Bpo owBUow nj AoA yUnA> :S kC qoLU Bjo nj ov A
kBM B /kAkwn  B M @A jo pBC An e B\BMnlC
KzA> :S A </ B j B\BMnlC
@Bi pA u oiC BU K]@M@K]
pByQ </kAjo w B B\p /k w qoLU Ajo B
joM BL] M ji BM An yAj AoM Aow jApoQ kd ow
/joPw M An B{pC TwoQow ,B{ n@M
oTj pA ,e A nj /k{ T ov A B{pC BL{ RB
Tj RAnAjA M nBTiA U A /S{Aj BU nBTiA nzQ o pA pByQ /1
/jM k{ BzhM

111 . jU Jqe

Ajo@B{  BM A oM L jo S Bnj nTwj U kB] Aw


BTA  oM dU An BMo{ ,oM qoLU M ov A B{pC
kAT n nj qoLU nj  jM C oBM nBeA A / FU An o{
un nzQ ] op ,BB Aor /SwA jni M o{ BTA
/jM kBwn n{ po M An ji pA A ,qoLU BMo{
BBU /k{ qoLU pB ,BAi jow ,o k~w o BM
,An M nj /kjM jBTwo L] M An ] BU a ,jM nB
An jAo jd joow /k nAo (B]) B{ o M  kj
B\@> :kwoQ pA /kj
M nji nj xAjABi Ao q
nz M Jqe Sj RBB nzQ nAk oLi o ?n
</BM nAjoM An RA`M p oM jp /kAjo nAo n{
T T{Am B nj BC BM An UAeA /jM B\zAj BM
kAi  B\ o M knAjoM An BTBw ,kjooM B{pC M @
 nBji U BM /kC o nji /kC qoLU M SiBU M /koM
un ,A kMB ow /T o An zUnA Zj ] T{Aj
oM> :T ow M /jM xov BM nz i nAjT{now
L nj ,qoLU Ak SzQ Bi /jo S A A </nAjoM Ao jABi
</BQ BM `M BM jp> :T jp Ak An p BQ pA /jM ,BTiBw j
SvAT A  k{ Ji a oLM Ao An A BU T{Ak woTwj njAoM M
/kBM B BM
AnAq /S o Rn BwC M n{
@Bi M B jn /T n B] M
AnF /kjM kB nBTA M B] pAnj SzQ nj BSBw wBw o]B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 112

@Bi M An wBw BkBQ jn pB]A kBM BTwA }h{  kT po


pB]A BU kB oT ,pAnj SzQ ,SBw j jke /k njB n{
BnAo Ao]B jAkU oM SBw o /k{ njB n{
@Bi M jn
BAoM An qoLU w AoA yUnA jn oLi AjnA pBU /k{ jq A
Soe B] o M BnAo oTwj AoM yUnA o  kT kjnC
/S{m Thw M Bd jM kwoU i /SwA jo@
kM> :S k{ jq M BBQ jd Aor ,nAj@@o A nj
An BBQ </kqM oU BM Ao kAi BB jBA /xBM T{Aj Ao A
M jBp  qoLU nj A /jM Swj i BM TiB{ pAo{ pA
jBA /jBTvA BBQ nB jo oBe An nBji bw /jM jo
/kjo Bi BQ pA Swj oj ,kjM jpj ` BaB Sz  ,BB@
/k{ n{
@Bi jnA B kwn pB]A k{ n oi ,BThL{i
/kzM  Bw 33 Ro]B A  jo o qo ,Bp C
A] /kz BBw A   Bwo S B BThw a RBB a
v M qoLU nj nlC Aor  Un L ,\ nj /TzoM oQ T n
AnBTwC Bpo pA AoA yUnA nAo ov A k Ko jM jAj n{
/kk{ kBQ n{ M B]
jABi nBj
oU /kTvo nAp nAp A ov ov
/k{ j nAkj An BC jo ao B jM Thw i nB BB{C

j yhM

n{ nj
( pA nj Bw 33)

\Q ~
ThL{i JAow
ph Bw nj kp
T{m ,1946 oLBwj 13 BM jB~ ,x 1325 nlC 21 K{ pA wBQ
/kjo BAn A\h o{ M An B /k{ n{
@Bi jnA  jM
jAj BwA tnAk nj Ak BN nj Ak ,B{BM nj Ak
B ~i ,A\h B n{  ,j B] ] pA uQ /kk{
L B BUA BnBU ,T{Aj SB A B  B{BM nj /jM BzoQ nBvM
nj /S{Ak j] kp A Bw C nj jM jow A ,jL xo
jo Bi  ,Aov A pA ov kjAj B M oi Bw B nk ,B\C
kwoU B </kjnC o]C B > :jp jAj ,kTv o]C BA jM
/jnB oM j AoM
M o{  z@BUC w Aor ,jM A\h nj  ,pn w pA uQ
Bv ,TLA /jM kMvU AoM nB A /jo MAw BkoQ M kwn
,T ,d  ,BB ,BjBQ ,nzQ ,BzB] oTj X
pn B BC /kjM BXTwA BC BXA Bkkd ,Aj ,nlCza
/kk{ @BM pB , kM ,A

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 116

o /kjo vU S A SoX@A o j M An jAo A ,A\h nj


oj Bo{ @BM M An S A o (BAn) ByhM M An SoX@A
M M UBe ASAk B ,BBQ ,nlC pA o M /kjBTwo
nlC 24 K{ wo Bow nBTA pn w pA uQ /kk{ AqA Bph Bw
pA nB /kTiAkA An kjo nB B@A nAw nA An B
nj nB /Tv @BM o Bv jo B B jM @BM pB A\h
kC oM /k{ jBQ AnF nTwj M /jo  U 1nL{Aj BTvA
/kjo SAk nL{Aj BTvA nqM Bw M An B /jM jow Rk{ M A
BU ,jL Tvz AoM B] a ,Bjo pA i /jM o k~BQ pA oTzM B
oTTBw w jke k{ k{Q oM pA B] cL /kjBTvA cL
AoM B S{Aj j] Tv{ Swj AoM B] /jM Tvz oM
/jM S]Be n
Shp <Ki oa> Bw B /kjnC qaB ABdL ,cL j SBw
a knhM qa kTvAT B`M Bp /S n BQ pA jM
BdL n ,jM pBMow  ,B /jo ip An B A BU
nAw pBMn nBM Bnji Bv A AA nj An B kkC oiBM /jni
up nBM Bnji B BM An Ak ,nB BM An Ak /kjo@
/kTiAkA An nT@A oU BM An Ak
nAo A oM B S{ow BA kjM joM @BM M L An A BjoPwow
AjrA yhM w nB{ ph Bw qijBM nq Aod nj  S o@
 BnBLA pA BTvA A /jM B qinp S{j nj BTvA oiC nL{Aj /1
Bw B ,nAja pA yB] M kjo RnB An C Bk Btn /kC JBve M n{
/kjAj jo jni M kjnC (Ki oa)

117 . ThL{i JAow

BwA B\C nj B  ,ph Bw A nj /BM n{ B\BMnlC n]


o M /k{ Sz pKw Rnl ,LQ BBTvMBU ,k{ jAj
] nj ,B jM  L kjM jAj B M  B BUA kwn
kjM jo oT 3.5 nj 1.5 a Bw M kLU An BC ,B]
oj nBvM B BUA A nj /kjo nAk B\C nj An BC AowA
nAo nBhM C JAhThU ,kjM Ma  ,jC
 kT kjAj B M tBMo B BT v zU B] M /S{Aj
BpAkAn /kMAhM SeAn BU k oQ An BC k ]  koM
M B] nj B AoA kAn /jM ] pA kB BM pBMow jwo BTQ
jM B Ao BBw ,jAj An AoA M  ,TQ A /jM jAj TQ
B nB pn o S{Aj  B B BUA /jni jnj M B A kAn C @M
/ pnBL BC BM kkC oM B A T  jM A
SvM jp] n{ /jM qaB i BAm o]
B ,jM BBC B{A nj  , nz pA /jM jAj BvA RBU
bA M  ,A pn /jM kM i o pA BA jM k{ RnB
B A Am A /kjAj B M qQJC nB B ,jo S Bnj o Am
SvAT v pn ka BU ,kk{ wo j] BM jL jni@MB
keA ow /kkM zi o] uQ C pA k{ nAo jnhM C pA qa
U o] vU S Bnj AoM ,jM BkBQ jo oUv  ,B{
kjo SB{ Ak jo e An o] pA nAk a BA k{
/k{ nBoM nB A pA A
pA jBp L A /jM qoLU  B nAjA un Uk B{ keA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 118

C BM jM jnC ji BM qoLU pA ByBM iAj nj An nAjA Q


AoQM jBA oLT Bo\ pA M BkM A /jo Anm{i
AoM BzTnF  ,J/@/B Aov A M BBw B{ /k{ kLU J/@/B@
/jAj xpC Bw BAj ,BwA oi B\ ,jM AoA
/k{ jBTwo BoA AjBB M nBM j jM jo ]U K] a B{
M ,kT o Shw nBvM wBw BkBQ ow jn nj  ,Bp C nj
ji BM q An kio ,xoTij A kjAj nz pA ZnBi SnF B{
 ,An Rq B M wBw o]B  jM Be nj A /joM
B y{ @BM M iB{ pA pB]A kM ow oBi M ,jM {qPAkj
An ko xovQ A kM B{ /kT{Am nBM An A Uk kjo Akp
1/jBTwo

AjBB M

Shw nBvM ph Bw nj Bpn C nj kp /AjrA M jooM ,nBM


/Tio T{Aj ao nBMnAi FU AoM B jnC nBz wo /jM
jM k{ ka L qBQ ~d T{m nBM pA i C  ka o
ji BM An o ka /j{ AkQ ApnBz nAq nj qa kBM jp tke BA
[ nka ,pKw nAk /jo xB nAq nj TiBw Ao
Ji  jo AkQ LQ p nAk LQ nAq nj /jnC Swj M
R~d A pA jBTwA BM jM  k B] o M /jM kz nC]
/kAnm nBpn qaB
/jo kp BAow nw B M nA ,w nB{ ph Bw nj
nj A /SwA d nj BTwji owAow BB{ B BwAoi AovA B JBT /1
~h{ pno  jp BSU ,jAo ov oTj ,xoAi jAo jd M yMBT@
/SwA

119 . ThL{i JAow

njB nw /jM jAj Swj pA An yTwAn Swj j B] ] nj A


SwjozM jApC BvA S o B Te  (o) nB B M S{Aj
/jAj M A`M AoM o{ oT ,Q S Bnj kM ,pn o p A /jM
BA S{Aj jpAj oLB oQ U j nB{ U L nw
T{Ak Q B  B\C pA /k jBTwA C pA SvAU yTwj oBiM
nB{ ,SwA jBp pB
jnA B\A nj /kM M An SU> :T A M
nB{ M ,B nj pn /jo L A </j U M w 
jAj nw M w /jo nB{ MBo ka , j o T n
 jBp nB{ A o /jo vU Aov A BjABi M An M
k~ SwA jo U dwA  1kjM jAj xnAq /kz
nw M kjAj yLeB M kT o pA An U /k{BM T{Aj nAo
/kk v M An yU oj  kjo BzoBi
nAjA w B M Joz xi A] An ph Bw AB a pB
/jAj B o] B M BnABi jAo A jAkU Sv MB cL o A /jo
/jM ThP JoB ,Bw nBvM nAja B A
a Be B nBz nAoA BM jL Be w nB{ ph Bw nj
/ BdTwA SM M ATM nBM AT BU k{ Swnj
nB \Tv] nj
jM
kA kjAj B M  Ao] JB B xB S ph Bw nj
o ka BM An o A / BQ Swj nB ji AoM T o ~U Am
/jM jAj J/@/B AnF M An xnAq A B{ keA ,BTeA /1

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 120

AoA nj A /jo BLTwA B ve  BA T{Am B nj Bov A pA


/T{Aj B{C nU nji BU BM j o B jM BhQU ov A
/jM jAj owA jqw RBU SvM n{ ,Bp C nj
M kjo Shw BnB Ajo B] M Aod nAq nj Bp KA
Bnj  pB  n BM An v /jM k] pB Ajo j] nB@
Aow jq  S jo BAn nAkzhM qo M An B A /T{Am@
/oM 1]nA
]nA /kwn AjrA nAkzhM qo M BU T n jBQ oT jqBQ
 n> :T ]nA M TvAj oU /jM AjrA yhM nAkBo
jL kAk{ dT kk{ RAnBvi B] ]  B{ ,]nA
kBM B{ SwA nBM /Tv nU Aov A B /knAj }~hT o
i Aow </ AnnT@A oU AU B kM nBM nBh{
Ajo pA kvM An B{ AkhTwA e k{BM oT> :S kC y{i
k~Tz> :jAj JA] <?SwA nka BB e> :T </k{ nB z
Bw B (o w) BBiM o ,]nA  n> :T </k Q 2Mn
B o j j{  Q A BM /k{o Mn 250 jApC nApBM nj An
k~Tz jke B nj nB A> :jAj JA] jo vLU ]nA </koi
q  <xBM xAj> jo Bi </jnAj "xBM xAj " Mn
nj yBz Mn 1600 nB A /jnAk K Ji T /SwA jBA
/k jB\A BnB@
/jo jBp BoU BkM jM d J/@/B un ,C ApA nj ]nA /1
Q ,oBe Be nj k{ nBM w j BkM jM n{ B] ] Anj Q A /2
/SwA wn nz@

121 . ThL{i JAow

z jo Bi /kjM T{ Mn k~Tz  An B e ,e nj


An  T n ]nA yQ ,nBMj /kvM An <xBM xAj> jo xAo
"xBM

xAj " , Aqq> :S kki B B ]nA /T{Am B nj

knAj nBTiA nj  Aw A pA ,nB pA SAo RBBw nj ,B{ A


An `BM ,X ;k jBTwA BT |Bh{A ~i BnB AoM
B Q ,C ApA nj kp h{ An oj p ,k nAjoM
@Bi
M ]nA  ,kM BBw /"xBM xAj " A M /ko u]
ok @BM nj B B ,TzoM BB pA kwn Tj oUBM RBB
/<?Sva "xBM xAj " T o jB Be> :S kki A /kj An
Sj BM nB  wA M kkC ,kB pn k M T j
MB nj ,B /kjoM AjrA ph Bw o Mo AoM An B TvBww
pn k pA L pn y{ [Q /jo nB@ B nj pn ,T Bnj o]
BU w jke  ,AoA Aov A B S M BU kC v pA v
/k kwn ,jM o [Qw
Tj LUn B AnF Aov A Aor ,v A tEn nj
BC /kjM kC @BM v pA  kT{Aj nAo J/@/B BTwj pA o w j
,]nj pA kjo SLd B]oT o pA B vAo BMp M B UU BM
/kkwoQ B RBA jAw
jo~dU Aov A o :kT{Aj j] ov A o j ph Bw nj
pA  Aov A ;RAoj o Q M Aov A j o AoA yUnA
B\BMnlC RAoj o nzQ Sj ] op ,BB Aor o
jAw kT{Aj B RB BA /kjM kn ^nB X

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 122

Aov A B kT{Aj k~ kjM kC v pA  v BA /o


nk C BB Aov A BA k AqA v B jB@C M An AoA
o kT v BA M kjo B kTiAkA An M @@B
  koM v M (BBMp tnB ) AoU Aov A  AThn i B
/k{ nBkB ph Bw nj nBMj B k{ T
e  kBM ov ,x 1326 SzLjnA A j nj ,kM Bw
nB{ ph Bw nk , pB  n A M An  /jo
nj /TwAi  w BTwnBM M ov BTA AoM A pA kBwn ,w
B  S{Aj j] od BTwnBM AjrA
o{ , ;yhM qo
BM  ,nB BM An ov /jM oT jpAj A jke B SB A d BU C
poA  ,kz oTij joM BTwnBM M ,k{ kz B tEn j
o pA /k{ kT B\C nj ,SwA M e x }~hT bAo]
Te ,T{Ak qa _ BA oLM Ak Ap AoM T{Aj  , iA
AoU nj  jBT A  Akj j jB M ,B@B /qaB jni nAk
Tio Mn 32 M AjrA nApBM nj jnC nj g BM An BC /jM T{Am@
koi nU jo B |o ohU jk j ,o nAk Q C BM
/joM BTwnBM M
LQ B Bw Ja pA  q BM An BUA B jM jow A ,Bpn C
nj A ]T ,kM Uk /T{Aj o jM jo nC]
 A /kjo nAk An S BzM B\C nj  k{ j AoA
] BL{ o ka B /jM k B\C M jn S{Ak BL
B\C pA An p S nBM j AT jp joLTwj B\C M k{

123 . ThL{i JAow

!jpC An qa BvA M nBpn S{m ZBTeA  C /jo U


MAn jni x] B\C M jo BM TvAj oU BMp a
j j AT BjABi C pA M /jM jo nAo oM ABTwj
X , C jo , A /kjAj k B M kThQ nU BB
Ji a ,kT{Aj Swj i An AoA Ao]B ,B\BMnlC jo BU
p Bw 150 pA uQ BC /kTv A AoA q B{ji kTvAj
nj B AoA wn RAjB JAjC kPU AoA z M BzL
/jM wo BzB

@BM nj SB
A
nj /jo kp ,ph Bw nj ,Shw nBvM Ao{ nj ,B [Q B \ B
 jo~dU Aov A 1947 nC x 1326 SzLjnA oiAA
,TLA /kjAj Soe @BM M nB BM An ,AjrA yhM nj ,w nB{ ph Bw
/kjM joM @BM M AkTMA B pA An B Aov pA jAkU
C pA hU oBi /k{ jBQ ,`MB CAn BTvA nj ,@BM nj
/SwA Bp C n{ nj ZBTeA o Aq oBM  nAj jB M pn
BQ An BnAio{ `M  jM BTvA nj B  AB nj ov
AqC BTvA `BM Bjo n Sv{ BTvA Ae nj MC o{
/kAjMn An  k{ ]T BU B nj /jo@
n{ owAow nj jM kwn BBQ M j B] ] ,BA C nj
jk w Sep BM /T{Ak jni AoM qa /jM kMo] ApnA
BA jo vU ovQ ov ,ji B koi Ao S M {A oQ

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 124

A /k{ kkQB kQB BzTwj pA An ovQ ov B{A oQ A]


/jM B\BMnlC n] S
AqM B M AL~ M An B kwn An pA BAn BM nji ,oiBM
nj BM A /kjoM ,M B M BM M ,(d bA nj BqM)
/S{Aj nAo ,nqi Bnj Mo B{ nj ,@BM B{ oT@B\Q
AnAjBow Ao]BU ~i BzBwC ,JA pA L ,BM A
Jqe BM jn AnF BzBwC Uk BC AkBzi BQnA
jo hU AoA wBw Ao]B oBi M An B\C ,B /jM Sv@
/k{ oTv C nj B\BMnlC RAoj o AoLn RzU BU ,kjM
/kT{Am B nBTiA nj Aowow BUA ,oAn nj ,B\C nj
@BM nj L pA d  /kjM B\C , ,BBQ nlC ,BB ,nzQ
Swj AnC B TLv kp M B LoU ,B\C nj /jL BM C kpB S{Aj Bi
M ,cL o /k{ U B AoM kT 1A o] C M  Ao] T B
S Bnj An Bw o] jAj An pn C Q T n 2
n
/jo
,jM o k jke  ,B AoM  jM A n{ nB{ Bpn C
nj An B S{Aj ~U AkTMA B\BMnlC Sj A X /k BQ Swj nB@
pn /k jnA ,oUBU qU ,jAn L pA ,o BnB@
u o /kjo UAw o pA kjoM @BM jTwA M An BM B@Bw

/BQ oT /1
kw B /kjAj dU B\C nj An Bo] cL o  a {onBMnAi pB /2
/k{ pU d nj

125 . ThL{i JAow

q kwn M SM T /jo SLd  ka S n o SzQ


1:kAi

oiC M BU  A BM An kw pA

SwA ka odw BU  kAj  Ao K{>


<SwA kM nj z Akp M  v o
RBB  k{ kM BA k{ L BdTA A nj B ,B@
/kjM jo SBh C BM kz An d Sj ~U A M v
jM wBw BkBQ B  kjM Bh S] A pA BC kwn o@M
pA /jnBM Bz a nj An B  S{Ak n{ AoM Mi ]
pAC A /kjoM @BM jAn M An q] ve nAkAr ATw  ,B B
ov A p BM jo nB J/@/B BM BkM A /k{ zQo kAi
/k{ jBTwo AoA M xk{nA
B nj /kjAj ]oU nB TvAj oU BMp  B pA Ak o M BC
RB] Bji AoM  kT{Am BnBTiA nj p  ,q BM
joow koM q An nB A nAjA /jo An nB nBM
RAoj o Se Anj nj ,qoLU BMrj MBw un ,pByQ
/kT{Am@
jnC Swj M Mi ~d kM nB BM ,SM M ] Twj B
,nBi ,RB\qLw /jABi BpB AoM  jM xpn BAoM
/T{AjoM ~d T{B L A pA Bqa B\jBM ,k@

 jBwA nAk pA ,J/@/B woQpBM B nj ,k{ Akp pA uQ ,BkM /1


 kjM jo BLTwA n A BC /jM kAi B jB~U An C  jM o{ k{ A
/Tv AnB n{ B\BMnlC nj jM pA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 126

jBTwA TwoQow T{ 1BwAoi AovA B JBT nj B{ keA ,TLA


/jL a  Be nj SwA jM A k M p  C pA
n] oLn ,Ao BM o]o  kjAj oLi B M Bpn pA nj
An RAoj o AoLn pA ] 2,BTwA }h{ kB B\BMnlC
oM /SwA jo Rj 3BL@A p nj B{ o M nB AoM
S RBB ,Aok ,Anp pA nB{ ,kjM o k  ,BA oA
BT{A BM Ak jM \ B kT{Aj ne q d BwB{ow
oLi  jM nzQ jq /kT n B\BMnlC jo 4nkQ B M
Ak M jBTvA Ao BM /kkz An kjo A An oLn jn
/jo kwoi nBA nB A pA S k oi
nzQ /j{ B{C Ao]B BM ,jq pA B ~h{ SwAi Ao BM
jo o An nz i xBLq z BAor AoLn pA nB{
kAkC njAoM pow Bi M nAoA B nj A pA ,AjA nj
/jo nAqwBPw kAk{ B]MB] BLTwA BMB]B
A M n SLd 
nj jAj An nzQ JA] jovi BM Ao BM

SA B{  ] Sv{ S o M 5,o]o> :S jo@


nzQ <?Sv n A /jM B\BMnlC j Rke M jAk k]
oM  o K A u !Ao BM  n > :jAj JA] oTo
/189@| ,BB{ B BwA oi AovA B /1
BTwA _nBv w /2
/ AnB pA wn oL Bp pA ,n{ wn oLn
AoBM M T  ,AnzMC oq] L{ B{ nj ,@BM oT ka nj nz  /3
/jM BTvMBU o

/kT nkQ AoBM M toU pA B\BMnlC n] ShMkM jo /4


/jM M j o o]o Bza wA nzQ AoBM /5
nAkTwBw ,( 1953-1879)

(Yosif Visarionovic Stalin)

127 . ThL{i JAow

</k{ B Sv{ KLw Rke v M q ke pA yM U  Ak A


An nzQ hw zi Ak BM oTo gwBQ A k{ BM Ao BM
Uw nj u\ /
jo zM , ;<z nUA> :S jo 
B  M ,B\Aow /S{Ak T hw AnB keA S n o w
/SzoM jB Be M pA u\ AoMA Apo AoB{ 
jq A /jo nBU nj jp k M o{ k{ kM yB] pA Ao BM
oLn ,kd B Anm{i A] jApnjAoM ,B en
A Oa B{ n Swj S n ,jo ~dU @BM nj  ,B{n{
</SwA }h{ A BTwjo jo kC oLn> :S Bwn Ak BM S{Am@
xB B en ,Ao BM oe A pA kM /k{ n B A
B\BMnlC RAoj o oLn B Bjo RzU oLn @ BanB@
/k{
Apo M An AomQ AjA SzoM yB] ow oj Ao BM ,Be o M
kM d S nB o op nz kv ,AAoMA
/jo
oU An u\ Ak M BTAM  BeAki
BzQ ,Be A BM BA jM toT
@ n nAkTwBw nzQ o]o
p /jL L{i A M kBzQ A kM Ao BM /kwn o M
qo T M An nzQ Ao BM  jM T{m BL@A p B pA T
BAk BxBLq  jM A nTwj /jo Rj Sv Jqe
jBC B BoU BM Ao]A zBpn ,\ o{ AoA ,nzQ
SzpBM AoM Bo A jBC yBpn A pA k /k e An ji
/jM k{ A ,q Rn nj ,AoA M
BTwj ,qoLU nj BRAoj Bw Se Bp nj ,nzQ

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 128

A /jM jnC n{ M ji BM An C  S{Aj { nBvM


M nji
jM nAo  pn cL /jo K] ji M An jo ]U
M
,xAnA kAn joM \ AoA M yBpn nAjA oLn AoM nzQ
,d  nB{A M ,oj nA kAn kB ,jM AoA A @
/Svz Bo SzQ k{ oBe
pn C BA Svz K k nj RjB L z nzQ
C B qoLU nj 1n{ MBw v ,A n nAoA M ,cL
A d  /Svz ] ,B\BMnlC n] nz RnAp Bp
Aoa oU BM {B ,AdBw  ,\ Bjq nj /kTvz K
ip /kk{ ip zow w o kAn q] M jo jB~U oM
/S{AjoM oUk] RBeAo] nzQ BA 2jM qaB A d@
nj  BM A M B{qQ BA k{ BvBQ nzQ ow ip k
kjo xM eAo] AoM An A k{ jB\A iAj qoi nzQ
B{qQ An{ w pA A o S !kB x M qo oj
UBozU BM An A pB] /k{ A kk{ iAj qoi \ BTwnBM

@Bi@M B] B kjnC @BM AqM L~ nj M BM B M |Bi


/kjoPw
A ,nzQ nBPv@Bi wAo nj ,ji Aohw nj ,AAoMA Apo
s M wBw Ao]B M ,B\BMnlC oLn ,Ao BM w pA An B
nj p AAoMA Apo ] A /S SvU nzQ jABi
/J/@/B tB{ow BA pA /1
/kjM B{ji KA kT{Aj B@C  pA L pA a /2

129 . ThL{i JAow

jo j nkQ> :jp jBo  SwA pAkA { nj kB oBi


</SwA T n BTwj pA B\BMnlC
BTwn M An A pB] yL M BM nj An nzQ oL Bw pA uQ
 kjAj nAo nqM Av\ A n n oM /kjo T @BM nBhT A
/kjo nAmB A wA M @BM nj An BMBi SwA BM p
K]  ,BTwA BTwk Ao AkA oTwj BM 1956 nj
AoTA xA@Bd nj q Ao BM ,kjM k{ BM BvA B o
jo jMB nj Ao BM /SwA jM A nTwj jAnA M nzQ T  jo@
,X ;kjM k{ ] jAo A a y AoA /jM o jAo A Tz@
, kM nz RnAp M  jM `MB o MB~ jo@B{ d 
Se Rk B nj /Sz Q S Bnj BM An jBp jAo A S n J/@/B@
/jo jMB An o Bj `BPU BM A B\BMnlC nj BRAoj Bw
B LoU jAkU pA ,x 1325 Bw nAoA Ro]B pA uQ ,`
M o nAq w ,kjM kC n{ M  AoA ko{ o nAqjqBQ
@BM nj B /kk{ nBT o@ B Tz d  o pA Th B{
M TwAijAj  jo U n{ AoA nj ,An T Bw
/kz ]U _ SwAijAj A M BA jAj dU n{ RBB
AoM oza oTv ,nzQ T pA uQ ,B\BMnlC Sj
T (s Bw) nUB nj jABi A jAo A B /jo U A jABi
oBw nBMnAi BU k{ T{ n{ B\BMnlC Sv Jqe qo
p ,~ B M ,nzQ ov /k{BM FU BC kp ZBTdB
pA U An AoA BjABi pB nk ke nj A /jM Aioi kT Ao{

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 130

/kjM AoU tB{ow BjABi pA A jABi /jo Bz@o BnB@


vdAkL tk ,xnjA oM Ao xnAj B M S{Aj ovQ ~
nAjA M An ji jM d o M p A /jo kp ,Ben n~
A nBz BQ nAoA /Svz SvM ,B\C nj kBwn v nj fow K
 ,nzQ ~ /kj AoA M SzpBM pB]A A M , B TB BU k{ WBM
to ,jM jo nAo BQnA M xovQ jAj Swj pA An ji njAoM o{
UoL tnj nzQ S /SzpBM AoA M S{Am B] An yB
pA zUC j kjp w n{ op o  Bv AoM jM
/kjo B j v@
A] pBC nj A /jM Bhi BA pA B TBA 1nzQ o]kw
BSv Aj M ,B\C nj T n @BM M xAjABi Ao M nB AoM
M ,] S nj ,uPw @BM nj 1919-1917 pA nzQ /jM jBT A
Sv Jqe SAk Jqe Bvw pA jo SB qzM 
LU An Btn kB  jM orC Bpn o{B ,AoU nj ,Uk q AoA
q\U RAoj o zU nF Btn o pA BkM A /jo
Sj A opSvh nBThji n] zU BM /k{ AoA pA B\BMnlC
BA k{ Bdv ] jnA AoA qo Sj BM jo TwA A
/kk{ nAC BzoQ q xAjABi kTz An A d C M B\Aow
tk ,Bi ~ njAoM ,Benn~ vdAkL tk
AoM ,nzQ Se BBQ Bpn B nj , B jB~U A /jM CAn
nAo Sv{ KLw M  jM kC qoLU M AoU pA xoAi kj
/jM jApjA] A A jABi B /1

131 . ThL{i JAow

BM k{ nL\ nBaB n pA B jjopBM AoU M SvAT BRAoj


k kM Rove BT BM BBw A /kBM @BM M nzQ xoAi
jBT A M B~TwA o pA A /S{Ak SzpBM e kB SMo nj
/jM k{
pA SvAU o k{ Tv{ BTwA o pA uQ ,Ben tk
Tz SM /joM An M SzoM pB]A AoA Sj n{ Sj
/kjo jBQ Tz pA An A J/@/B AnF BBM d oiC nj BA koi
/Sv yhMSBn Aka B{ ]Aq   kjM T A M AnF
/kjopBM AoA M JAjB{ k SeAoTwA BzBwC nj pn ka kjooM
kBM jn A nj ,Sv B{ F{ MB B{ tBL  , nj
Ben tk /kjooM k{ Swnj BnB  B j pA uQ /jo nB@
/kjo nB{ BzBwC An Bnj nB B pA An A k{ jBQ Tz pA
/k{ A 1Bjo BzBwC pA R L Tw oLi ,q Uk pA uQ
A M  Bv ] pA S{Ak o UB\B a ,MBw n{ nj
1966 nj A /jM A BMo g{ kT o nAo \B SdU o
S{Aj AoTj A BMo /jM @BM Sv Jqe qo T  @1967
BnB ,k{ Jvd Jqe j oMj  ,A /jM kCnB BAU jo
,Jqe nTwj o ,A BMo /S{Aj ji BnB nj jBp SLX
{ BM An pn wAo jM jAj nTwj A /jo [oU An d BC
s  q\ BTeA oTwA ;jM BvB _ nBa nAjA BBM pA Bjo BzBwC /1
B{qQ oTM jM BzQo Ako ,AjoTj ,AoLn L pA ,Tj BM RBB

fn B\C nj {nBw Bo o S{Aj MBw n{ nj An {qQ Bw oUkk]


/jAj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 132

nj ,x 1346 pn z] /k MBQ Bz ASwj koM z] BU


jo /S{Aj Bi S { @BM s M ,B\BMnlC n]
Ro{ /kjo BLTwA oMkU A pA AkA p BT{A BM
nAo B vdU okU jn S B q q A BMo SMLd
/S o@
L{ M S o jnj Akj A BMo ,x 1346 jAjo nj , B jB~U
kjoM kjnC LUo ka An A /jo ]Ao BvB_ pBvAkj
[B oTj ,AkeA BM /j{ kz kBM SAkj  kT A M , B TB

{ M kM d ka A@BMo /jo nqU veM PC A M ,


AoTj ]nj M {qPAkj C ,q kM B j /jo k{ nBaj L\
/S B BUnA {qPAkj nj
ov A ,jApnp ve oTj AnjB{ BBMo L A pA oj
n{ M x 1325 nj  kjM jApnp oA xnjAoM AoA MBw
/kk{ kBQ
BkBQ Ao]B jn kM pA (J/@/B@) n{ TA BTwj
An TA nF twB] q M An BC pA nB{ S{Aj k~ wBw
tk n BnA ,nQ nQB{ M AU ] C pA  k AoA
/jo nB{A no
An jBzQ A ,jM Bw SvM A] B C nj  ,jApnp oA
nj wwB] AoM J/@/B nj AkhTwA pA k{ BzQ kM BA S omQ
{B op  jM T{m BTA A pA T p /jo nAjji AoA
/jAj n x 1326 nBM nj BUA A /k{ Tz S n nBM

133 . ThL{i JAow

yUnA nj nj Aov A pA ,jApnp ve oTj ,oA nqM njAoM


S{Aj B vU Mo BMp M /jM RBoQ kzAj jo AoA
p nj jkT BJBT jApnp oTj /jo unkU ,@BM BzAj nj
BrA A BM @BM BzAj nj yAoTj qU jM T{ Mo BMp nTwj
nj oU BA /k{ T omQ S BM ,x 1353 nj ,Mo BMp nj wnB
B{ keA BM TwQ A /jM dU BnB oj pA q Mo BMp
/k{ nBvM RBk dT SMBM A pA S{Aj o]Bz
e kzAj nj ,AoA nj  oL@A B M S{Aj oUa njAoM ve
]nBi nA RnAp Ski M ,uPw jo ~dU ,wBw
ov M ,`{oi nAkBp Bp nj ,jApnp oL@A /jM kCnj
nBeA v M An jApnp ve q J/@/B /k{ jBTwo v nj AoA
J/@/B BM nB M An xnjAoM nj l BM BU SwAi A pA jo@
ve BA /kjM jAj nBvM k k A M  k{ /k KoU
/jo L qo ,jM BzQ q n{ M ji kC pA  ,jApnp
w An A ,@BM BzAj MB nj ,x 1353 no{ 21 nj ,oBi @M
Tz ,dBw nj ,bA M ,KUoU kM kjAj nAo nBM BTwj j
/k{
U wBAMA BM B{C
wBAMA ,wBw o]B AoA oB{ BM @1947 qBQ nj nBM Tvh
o BM nB AoM nBM Tvh n{ Sj An A /k{ B{C ,U
@BM M v pA BC UBLU BBTwj SU B\BMnlC RAoj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 134

ka pA uQ U kBP oj @BM nj A SnF Rk /jM jBTwo


Bj pA ,BM ,U wBAMA ov /jo S]Ao v M B
/S{Aj oB{ L jM S~h{BM BAj p AnBhM BMp tnB
Ro{  jp nqM nB M Swj ,v nj ,TwkU BA nj ,U
B BM An wjo BB{ A /jnC Ao M A AoM B] TA
e jnCnj  M wn BMp M B Sd S j BM JnBT@odM
/k{ xkB q Ae MB ]oU
BRAoj nB u\ nj U AnjB{  o{ A
BA SwA BLp BTwoQ o{ , B B~A ,o{ A /jM AoA o{ kAi
M kLU B pA An o{ A kjM TiBw nL\ An nB`M U Btn
:nC op nj An C kM ka /k vBww tn dk
AoA
BB] A ,nj pA Ao pAC zM
B] pA oUJi v] p oUAo A
BQ oiC yhMBA A
F{B oQ BA oQ nz@
AoA , BA , gnBU , L
EU kpo U yQ pA jBT A Ak]
EU kQ o kLBQ B en
EU kLj xC nj  @ B Aj
EU kB XM Tzow A
EU kpnC ,U {B ,U }h

135 . ThL{i JAow

RAkMBU oTiA kMBU


 kpnC
RAkp Aj bn nBMj kC nj
RAkC SBe k{BM T{mM pA oTM
RAkzi n yAj Bj M kB{BQ n
RAkM A pA zM Se o uQ
nBM An v{B SU pA zM
o@AA Ajpj Bv A oM x@
nCo w A oM U u
ow oM B
@Bi k B A M n
oT An |iA tn BnjAoM BM
Sv yQ tn nj A wn AkM U
Sv yi  o nj  An{ tn
Sv y An A SwA x KeB
Sv yzU B{j k p An yBTwj
Sv yi An B] BoL\n A pA oTM
nj tQBa Ao{ nApBM A BM T{Aj o{ L AkTMA pA
A BQ nj An o{ o  kz oBe qo jM o nBvM n{
k ,jU ,n k ,Twn Bw /qoM BnUBTj
/jM n nj B{B  kjM Aowdk Ao{ ] pA nM e
nz B o X ]oU o{ jow M k{ n oi T
Ao Aj nBo{ vekd pA nB{A AAo keA B] B]
yM JBT k] k n{ nj kp Bw 33 o TiAjoQ qoLU

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 136

,Se bk nj A] Te nBYC BU nj BA T{ B 150 pA


/jnB n{ nj @Be rkA BS~h{
@BM nj Mqe B wnk jAn ,Bpn pAkAAn
Bpn Svh @BM nj B\BMnlC RAoj o jk\ zU RApA M
oTj TwoQow M ,h jAn ,uPw BnM kd Sok M ,B\BMnlC
Bpn nj B T{ AoM /kjo nB M pBC BzB] ARo~
eno ,o\ o] ,nlC za wB o /kTiAjoQ Mi eqAe
,q ,k] ve ,MBzi ,k{ ,ZMA ,
ASAk kn keA ,o ve ,B k ,pp tBL
/kT{Aj nB jAn Bpn A BM  kjM Bv ] pA UBe
AnzMC oq] L{ nj ,BUBM
L~ nj h jAn kTwo qo
Bpn BA k{ U Bw w j pA uQ h jAn /jM ,(@BM jq)
B k jAn wnB Bk /j{ ozT p B B\BMnlC
v BjAn nj An k Bn ASB /kjM Bn ASB
/SzpBM AoA M BU jAj AjA BBw q Q
wBw Ao]B pA U Svj jke k{ nAo B Ro]B pA kM Uk
Ao]B s kzAj L{ ,n A AoM /koM Mqe B wnk M
Sok M q BzB] zU ,Mo B wnk nj ,J] wBw
k{ BBi KUo wnk A nj A /k{ J~ wBw vw A
BLj M BzB] /kjo nBoM Mqe wnk Sok pA An A ,\T nj
B\C pA k{ v An ,nAj A  B\C BU ,Tj nBLTA jAj Swj@pA
/S n o{ BC M

137 . ThL{i JAow

MAn AoA SA BpBw BM BzB{ BiRnBw o pA BQnA nj A


bk nj ,jo MU TBe BM ,BM Bnz BqU nj jo nAo oM
jni w M xoU ,kM ShM pA /jo BAohw ,Q Bnkd
/kz yTzpBM M o\ A Ba p jo w Se
wnk A /k{ Mqe wnk jnA  jM jAo A pA
A ~dTAnB /jAj xnoQ wBw oKeB tB{nB knB@
/kk{ J~ ,BM cw nj ,Mqe Tj Bz M wnk
gnBU ,jB~T A SwBw wBw jB~T A ,TBj vBoUB v
BMp ,n{ jB~T A B Ao] ,wn gnBU ,Sv Jqe
,wB{q B ,nBC ,RBBn ,B\BMnlC oU BMp ,wn
,pBw{B ,vA BMp ,nAkMBve ,nAkBM ,BnpBM ,nAkAe
/jM BzAj A wnj BT{n ] pA pnBz jB~T A nji
nj ,nAm@o RBBdTA { /jM BM ,B wnk nj unkU cw
,A [Q ,xn A nj /SwA nUB xn oM TL ,n{ owAow
wnk A Bw /j{ Jvd jjo j wT w ,Ji nBa
/jo oPw A cw BM An ( 1947-48) Mqe B

oTwj Ao]B
An J/@/B jBA /Tv KU SdU jM jo ue jM BRk
k{ ]T BA kTv KU nj Bv a TvAj TiB{
n  B\ o B ve o\ o] ,Ben vdAMA jM
/kjM BzB] oTj o op BC /kTv BLj k KU Ao

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 138

B o o nBa A pA Ak o jM @BM nj  Uk o k BkM


/kjBTwo J/@/B M nBMnj ~ xnAq@
~dU Bw j o{ pA B ,pBU jM 1948 oLT@A j
,wnk ok cL j SBw jke  jM tnj tow /S{m
ok Bi kj k{  oT j jnA /jo nBeA xoT j M Ao ,AA Bi
M Aitnj jo@B{ a /k B M Ao Bza BM
kM A BA jo w /T{Aj nAo AoTeA jn jM A jo@B{ Bd
Twj a ?Ajo nB a kM> :S kkM An w JA] A
o pA kM j SBw kBM ?kAjo RnBeA 1Bnj nB pA  AjAj JC M
kBwn B\C M An ji j SBw </ o 2n/// A @ L{ M An Rji
/jo o
wBw Ao]B M BwB{ L{ AnA jAj nAjA A oB 
nAjA un jo o An ji A pA uQ /jM BC nBT n oM RnB
SLd Tv a BM Aj /S o An AnB{ S{AjoM An U {@
w B M /SwA jo o An xji kC  S BA jo
SzQ B{o kT o Ao BpBM o j /kk{ BUA jnA nF
 jnA /S{Aj B J/@/B  kjoM h BTiBw M Ao /jBT A An M ow
BM K o /k{ nAkkQ BQ M n Q ka k{ pBM nqM nj k{
M o{ kkC BQ B{ji /SiAkA BQ BQ pA Ao BB] k
(Ao qj) Bnj nB M , AoM /S{Aj nAo nqi Bnj eBw nj J/@/B ,Bp C /1
/jM o
nAk B\C nj J/@/B o pA B BkoQ  h nBvM jM AL{ n///A /2
/k{

139 . ThL{i JAow

q An kMo RAAo kk An wBL Bj /kjo BK] Tz@


jo Aw a o kjAj M n Byd BC /kjo@pBM
pop C nj Ao ,kM /kjp U pA {B BM An B /k{ MA]
/kT n kT{Am BU
JC nAk ,Bw B AU ,pn o kT{Aj B\C nj Ao T
jM k{ RL [ /kjAj o] M   n Nw , SM j
/kC Ak _ /jM TvM Bo\Q Bnj /M TvAU a BA
kkC Aow M K{ /jM {n w nj  O ,
 Sv jB /kT o u pA kjoM BUA M Ao koQ zU AoM
kkC ,T pA uQ /kkBLva Aw M An 644 nB{
B\BMnlC n] wBwA B 68 jB M jBTwA BM kjo o]@A
AoA  M wwB] j M B{ oTwj  kT n{
/k{ o{ BTwA kjoM  joow BUA M Ao ,kM /SwBoA
Ao jBp A ,TLA /kz  B w  joow Swj M woQpBM Anj
A /jAj gwBQ kwoQ A jAj nAo odU B U jn
twB] TvAU k RBLYA An wwB] SU SvAU
,jAp{B Aow SzoM n  jM A / U BC M An ji jL
/kjnB woQpBM AoM An ,Bi uM ovQ
o pA jM Akp J/@/B Bpop nj  oj B S 
BnBT n oUzi BM ,Akp un ,nAjBQ ow toQpBM A
/k{ nMn kM RBLU oUkk{
SMn jAoA Akp nj /jM jAoA Akp ,Bnj nB nj ,B j

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 140

pn /jM BU BU /jo xqn M o{ kM B jM jBp i


A Bpn !kC nj M BU pA pn ka kC AjAoA w M v
k A /jo BLj An A ow i za BM jo pAoQ u
Ak] pA jnB An jAoA S B A ,kM BA jM k{ o\p@
/S n k{
j nj oT nBa  jAoA w nj An B j Anj C pA B y{
Sw nj /T{Ak pAkAop _ jM TM w p /kAnm jM oT
z{  jM oTTBw a nj SvM o\Q j , w J] B{
/kThn w iAj M An Bow AnBM oM ,pn K{ kT{Ak
SBw pA kM ,z /kAnm An Thw BwoQpBM ,Akp C nj
/kjo nBeA woQpBM AoM Ao ,(JAi B ) K{ jpAj
T Rk{ M kT o w nj Ao ,kjM o nBa w BS M
jo nB BA koM wwB] AoTA pA kTwAi /kjp
BAikM U BMo , A nj / AoTA B M AhM  jM
BC BM B Rw BzBnp oMAoM nj TwAi  jM k{ Bv@
/@/// SiA { gM C ,jp { M Ap BM / nB
/jBT A k{ xM  kjp T Ao nk C
SBw 24 nj /kjAj Tvz pB]A Akp M ,jAoA Akp nj
M  k jBTwA C MAhThU pA S{Aj e SBw y{  Akp
n /jo pBM oM pA An C oM j BM nF jM K~ nAj
Akp nj a fAnw pA B Aj BL kjAj Tvz pB]A p
w S]Be n AoM kjoM q bAoTv M Ao Te /kBQ An
/kjM jAj nAo BUA nB nj a@

141 . ThL{i JAow

J/@/B nj \{ ]pBM
B\C nj Ao TBw kjoM jM k{ B`h  w M Ao B@
jp g T{Aj T /jM o op ]nj 25 B\C Bow /kT{Aj
A /kjoM S{Aj Bo ]nj 45 pA yM  BUA M kjnC oM Ao
/jM omQBdU kjnA pC nBvM RnAoe ]nj TiA
aBQ TwC BM s TpoM AoQ k{Q B\{ pA oj
{ M BTwA BUA nj Ao kjo U oM An AoQ A /jM kM nBvM
M An AoQ A kM BaBQ BTwC ,uPw /kkBMAi p n
] B t X U /kjo kBioa M o{
jM AnB \{ nF Sv jB /k{ xM  B\C BU k{
nkQ A /k dU kAU  j jqBQ pA oTzM Aoj> :S
</SwA TwjoMp twB] uQ /k dU  j k
 jM d A M \{ A /o B M jM A\{ A pA oUkk{
nA{op BM BU Sh Ao BUA { nj ,Akp {qQ ne nj
jo BeA An AoA pw AoAj ,j nBz BM ,kM /kT{Aj
jow JC oj Aj nBz BM /T{Ak  uU BA  n M
S{m   j y{ [Q /ka ow pA |Bi A M o o
kM ow oM  jM TQ X o o jBT A o /k{ o{ jnj
jAj nBz BM k{ ]T {qQ kwn {M Be M T /k{
/k{ p y jo ] An Bpw j
TvAU ]pBM B jM k{ ip { Jo pA Bz
B\{ nBjB  kA } B q BTzA pA M /zM k n
/SwA Anj C

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 142

/kjM jo oTwj nB@Bi B wBw o\ X Ao @BM nj


M no BAoTA RAoj o Aow BM jL gw q B@

@BTzj Jo Bpop nj B j ,\T nj /jM BC BA


o A pA A pA kM /k{ nMn B\{ oUShw BM J/@/B@
An Akp Am o] kjAj oU An \{ xn kz B{oTwj qa
/k{ o  ka AUB  i ,\T nj /kjo ~
j SBw ,BTvp kk{ Bow nj nBM j B\{ A nAjo nj
L o Am , BUA { nj /kjoM ]pBM BUA M Ao ,K{@
,kM  AoTA> :S M toQpBM /kjM T{Am toQpBM q n
/< B] x An Am zM
BM jni An TvvnB BnB{ kLo oB A pA yQ  ,
Akp nj ,jM k{ To oMAoM  SozM ,ThL{i BA
SMBY M oj i a o@A /SwA jL yM nj BA  k
BkkTw RB\ o M qo B A Bk@nAjA  k k{
yi w nAkT A xoTv zkA nj BU M kTv jL Bod
/koM ow M B] oM Se
kjAk pB]A nBM Te BSv ,jM Akp  B j 
AjABi  jM o A nj Aj  RB An Akpo ov @
/knAj nBpn Be a k a
j] BM kpn SB
@BTze Ao{ A oMAoM nj ,Be o M
kw _ /jo AoTA BAoT A BSU pA _ M B\{
A oM A @BM J/@/B nj AkoQ jo BA An ]pBM oM

143 . ThL{i JAow

,nBA /kC Aow v  jM pn ka ,B j pA uQ /SwBk


/kjM jo {A o

!
B{ BA BM uLe Bw 25
K{ ,kjM jo@ Bn ji Be M Ao  BA B nj ,BTvMBU wAA
/T n ]pBM BUA M BL ka Ao /kjp Ak Ao kkC Aow M
nBz MB d En ,jM nB ]pBM  ,jAp{B Aow
}hz j kM jo nBM A /kAi AoM An v nj |~h
e /jM k{ d B{ BA BM uLe Bw 25 M @Bd kM
BT]A e pA ,uLe BBQ pA uQ ,q Bw [Q T{Ak LUB
/jM k{ od
/kAk{ TiB{ twB] B{ v nj An{ A e L oM kT@
Sep nB BM B\C nj BU { kLU oLw nj ,BB M , AoM
o ?j{ a kpo j ov U uQ> :T /zM An SBB@
k{  M> :kjAj JA] <?jo d @Bd kM An v j{
</SwA

z{ ~
oLw M kLU
B T{ow w M
oj d ka BM Ao (o w An{) BoU En MA pA uQ pn
CAn BTvA M kjo nAw S{Aj B Bw   Bw nji nj
q An BC BM  BeAki Akpo ov BM RB pB]A Te BC /kjoM
jBQ ,Bw Bnj nB nj ,TwA n nj An B ,pn ka pA uQ /kjAk M
d Bp C nj  SwA AoA qo B pA TwAn /kjo@
kT{Aj B\C nj T j An BAkp /jM BAkp S BwA
k~ M B\ An BC kM /k{ ] B\C nj Akp AnAq [nkU M BU
/kjBTwo }hz
kB oBi nj Mi M p TwAn S Akp RB BUA pA ioM
M  Bw Bnj eBw nj jM w nBvM d TwAn Akp /SwA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 146

o 1p M  w d A /S{Aj |B~TiA jnA pBU BAkp


w nj /S{Aj jkT BL BZoM nAjnBi w ,kM BnAj ,jM
hU n M  kjM TiBw nqM BnBLA kB BBTiBw p
/kT
@AnBM BBTiBw A M /S{Aj o oT jqBQ  oT B\Q
M pB MBw n{ Mo M] B pA An BAkp BTvp qBQ nj
ke M BAkp nB{ C d M ,BTvMBU ~ nj BU kjnC B\C
BAkp BAnB M /k (oLw) nj o{ pB An BC ,kwn JB~
/kT JBUA
k /kjM kz U BzBo] KveoM BAkp ,B
@A nBM nj
BBC owA  kjM j B] ] nj n{ Ako{ BC pA jBp
BM  jM k{ LU Bp ,B
@A nBM BTiBw nj /kjM TzpBM k{
jn nj ]T nAkM JAi pA An kC nj Ak M nj k{pBM
nBa AnF ,T{Aj SB A C nj B  @A nBM nj ,Bpn pA nj /jo
kjnC iAj M ,kT{Aj U oM An Bzn p  ,An BC ov A
nkQ ,RnBMUA Aor o nBa A pA k A kM  n M /kTzoM
Bjpj pA o ,BBLAkp AnF Zoi d M /jM ,BC BhQU
U BC Aov A /k RnB An B{Bw BU kjo oBd An AjnA pBU
Ba Bjpj pA ,e A nj /kk{ onj Bjpj BM kjAk nAi M
B  pA uQ /koM An Aor Oa x kz oM xAa Bw pA
An Bi B jo So] u _ BA kjoM oM BvBQ AoM An Aor
 jo o ,jM K\ i AoM  ,d A kj BM /jnC BMp@oM
/nAj n yQ Thw Bpn
1. Zone.

147 . oLw M kLU

jke Bp C /jM }hzT nBvM SB kM jo RnBMUA Aor


jM SLd Q nj BM  AT w  /S{Aj Bw B\Q
nj 1BA SiM
Tw j BU B /jo AkQ M As RjAnA
Ao M An RnBMUA Aor /S{Ak kB kp M kA A /jM Q@
n oAq] M ,jM k A  ,uwBj nB{ w ] pA Ak
/kjo kLU
Swj SLd BC BM jo ] ,kjL tn  ,An o ka
BC M /jM BTwnBUBU pA Bv oj /jM `a A BC pA /k{
pA BzAoM Sv jB </kM np B M kAT v   nB kBM> :T@
jke nj  ,B /jo SLd BC Aov A RnB onj YjBe T{p
np pA BU ,TvM TvL Twj BQ BM ,jM k{ o j
Bw S BBQ BU  ,jBdUA A /{BM Ak BM ~ kU
jo  tBve
@Boi BoM pA nBvM nj Ao ,kB nAkBQ UnBwA
/kzhM Bn
pA nB BM An Akp jke BBw jM k{  n C
jq oMAoM nj BAkp A /kjo AqA nj o{ oLw M TwAn
AnA ,u , ,o ,w Bp jB nj o nhM Ao]
/kjo nB 2kAo
v o pA nB BM An B ,k{ jBp BAkp nB{  ,Uk pA uQ
oT 1500 jke v BU TwAn nkM o{ pA /kjo nj o{ An

1. Baukht Vanina

/BwC o{
oUnj nj nkM B
/jnAj joMnB O kU pBwBQA B nj  pA oUw SwA q kA o /2

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 148

/jM An oT nAq jpAj jke


Tw j BU v pA
Q o nj /kjo nB nAw An Akp Ak q An M BBTvA nj
p ,p BAkp Q nj /kjM jAj B] np M An o j o nBa B] M
o k~w Apn B Am o] /jo ] w nBz Rk{ pA Be
JC j j n{ zi B o k~w ,o{ o jpAj ,nBiBw
v o@A oM SAU M T{Aj pB]A j pn /jM k{
/kjo pBM A n M An nj ,S{Aj SAU M pB nBM A oM
/k S]Be n B{ a nj kk{ nL\ nBaB pA BM
v pA nL
BM kwn ,MBw n{ oB] jBdUA ShTBQ ,v M A d M
BTvA Sw M jBQ BQ BM ,uQ Bw J/@/B nF Bj SBe
jo pA ioM ,An  nj /jBT A An M ,k{ T oLw M  , o{
/kjo JBUoQ BAoM nBw g q B /kkApw j BAoM
 kjo Jh An BQ nj k{ nB nAw A pA uQ
o] jAj AoM C ,kT{Aj BLUnA BAkp a Ao\Q o@pA
Q o BAkp BU kjM jo LU iAnw nB BQ  nj /Apn
k Soe /jM bAoTv Q o , A nj /k S]Be n B]B pA
pn 25 nj An oT nAq ov A B  k{ K] BAkp Be nB
/ 
B] UBw B M MpA Ben T{Aj nAo C nj  AQ nj
pn ka pA uQ jM AUB  ,jnhBw ,oQ jo A /jM nB@

149 . oLw M kLU

A M  ,T{Aj h AnF pA An A jo pn w j /jo


M o{ kv] ,pn w j pA kM BA  S Bnj An yAm o]  oBi
/koLM An xApB] BU j A An A o k{ nBaB jo kk@
1woLw nj 
U

T o{nj pn ka oLw nj nB BBjnA M kwn pA yQ


A , A oB /jo SB A ,wn w UA qo ,woLw
nj /jM q n{ ] pBwBQA ATv B qo o{
SvM B S{Aj j] jBp T RBvw ,woLw
/jM oTv B\C nj B vw

@AnBM nj /kjAj B]
@AnBM nj An B ,woLw B U nj
,B\C nj /T{Aj niA e  j w Rk M nBM ,Apn k{
TiB{ An ok T /kjM kC BTvMpA BTvoU pA AoA
C nj /S B hU BTMo [n pA  kz xC nj An ok
nCjB{ yhM yAnC nka  ka T B ,Ko jow pow
:Sv oBi nj p B{BwA /kjM AnkpB B`M BC oTzM /jM
,\B o ,ve nQ ve , AB ,B oB
BwA Bn , ,Aoo kA ,A kAB
M BAkp Be nB ,nBM pn ka o /BoMB A]
/kk{ d oBw M B U nj BAkp A /kwn woLw
,AT ,T) TBM eAw Bnz pA nB ,BK{ pA nj
1. Novosibirsk

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 150

M ,BC BM ] nj Bnz A /jo  U woLw nj (TwA


Mi RBnAkU nB A BAkp /kjM kCnj n{ fow yUnA o~U
B kwn AnB A K{ ow /koUkUoY kwn o M kT{Aj
kT{Aj tBL Swj j  Ak o pA /jp joLTwj BC M nBaB@M
/kB{Q tBLM B`M M T o np M An yTwj
k{ TiBw Ja pA ,T{Aj SB A C nj B  ,nqM B
@A nBM
jo kjnA pC An BAkp Sw d BJa A jwo kwQ
BAkp pA nBvM jM jBp i  tBw , ,BBTB A A nj /jM
/k{BM T{Aj TeAn JAi kTvAU BK{
nqM {B Bk jM woLw B U nj  pn ka 
Bw B ok~w ApA nj BAkp kjo hU B\C nj nAA Ja
BM jM nAo /kjo nB BC AoM BT{A BM Apn o] M
/kj BwA BC nj An BAkp kk] BTB A jAkU TiBw
AB BwC BBQ AoA BTwj oj Ao M q
BzTwA jApC A pA d nj BU jM Mi So /k{ nB M Swj
/kMBTM B M JBT C  @
BC BAkp BM wn Bo jM tLd  BBw  nj
nApC nBz o nj oTzM An BC kjo nBT nkM oM Rk{@M
] o{ v An BC Btn /kjAj nAo T{ Jo jn
BLw BC B BAkp AowA BM ,n A pA kTvAj j B]
A   ,BC BAkp nB{ , j M /kjo jnioM
/jM oTzM BS oBw BAkp pA ,kT{mnj BBw

151 . oLw M kLU

oiC ,BA SiM Sw M nB BM An B ,pn ka pA uQ ,Be o M


oLi kM BM ,An B nj /kjo An ,nj o{ nj n{
@Bi 
j nj BTwA  w v\ /{ jq 1BTa o{ M kjAj
o op ,BBw  ,Akp nAq Bj /S{Aj nAo o{ A Ae nj @
 Q iAj pA B ,TLA /kjM k{A oU BTwA { M An  Bwk
Rnk S M AoTeA oLi A A pA BC n BA kk An BTwA
/jM B{oLn
An  A ,SzoM An nj /k{ jApC kA Bw S pA uQ  Bp
M BkM BA jM kB BM Bw jnh Swj nB p  kj
v\ (n{ AoLn pA ) 2`{oi _ow BT nTwj
/k{ {T B{C i BTwA td
kwn BBQ M S{Aj BwC nB /jM @Be BAkp oM woU
An A pA  kjo o /jM kB AnC tB A eAw M qa
kAi k B{ K Bg BA nj B{jBv]A kjooM kp
nC o Bijn  B] B ;kwn 3vBvB o{ M nB /k{
n n pA An B@A /S{Ak Q Bijn jM @1948 qBQ /jnAj Bo]
M @A e |~h nBQ
BM An @A jqB{ o kjo U jBQ
M B@A BU BU kz  SBw 24 /kjAj BTA Bijn w@C
/kwn BA eBw o{ M ,kM pn j /j{ T nC Oa eBw

1. Chita

pA  BTv nz o{ B{ Ae BBM aBnj o{ nj BTv owjow o{


/jM MBw n{ B
oUjow
2. Nikita Sergeyevic Xruscef

3. Komsomolsk

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 152

BA SiM B nkM
pA oQ jnAj nAo BTv a [i eBw nj BA B nkM
M pBU  , 1BiBw oq] B Bw nj pA /SwA kM TvQ
j nBMSd jp BA /k{ kj ,jM jBT A Btn a
pA eBw o{ A nj p /SiAkA Bw o Bo{ jB M Ao
] nj ,n{ M BoA jB~T A B B oBw BnjBa
/jM kB BBz nBYC ,j B]
BoA Bwn AoM njBM pA BA ,j B] ] 
BAkp \U qo M ,j B] ] pA uQ ,nkM A /jM n{ M
SA k{ kLU ,B{ K nj ,BB  AjB@B o{ M AqA
ji R M poA M BU SA A /jo AkQ AAo z\A w B
/SwA BM
Bjpj BUB ,BnBTB] :kk{ vU o j M BAkp
q\ BTiBw j BU Sz B{ wBw jAo A Akp /wBw BAkp
A /jM k{ kB\ Akp nAq j BU Sz BC pA Ak o nj  k{
SLv M a BA jM d nBvM k{ TiBw Bw o]C pA BBTiBw
Ma BnAj BM ,d AoA nj ,jM  BC yB\ BAkp nB{
S BT{AjpBM jAkU /kjM jq A BC jAkU oM TpoM BnjBa
B{jBp Aka Sd Rk o] KveoM BAkp  S{Aj j]
AkA B BnjBa BBM pA BBT{AjpBM A /kjM tLd BC nj
/jM d nqM nBvM k{ TiBw BoA
1. Sakhalin

153 . oLw M kLU

BkBM j] k{ C ]T Td BBw   L\ T
,wo o BBjnA A nj /jM nB BBjnA nj B nBw jkT
xpC o M ]UM BAM ,kk{ BLA ,nB Thw
/jM jo i knj ze An BBvA
BA M Swj toU kM AoQM SB] jpj BkBM
pA kBM o /SwA gnBU  Be nj nBU A  kjp ABvA o
B{ na kB BkBM ;jM T B BpBw A oe jpj nAq ka
Ajpj M nva
B jB w M Bw ,Bw Mo @M

/kjM ok Bh A k]  BA kB (B ,e jpj) jB


B{MB kjo AkQ onj ok BM Th Bo pA jAo A B@
/kk{ ip Tz q o ka kC yQ jni@@jp
k BjnA d nj Bv AoA BTwj ,Bpn pA nj
nj nqM w M nk C An jo o BA pA o ka  jp
kkj An d A oj o ka /joPw B] BU kkM BjnA d
onj BkBM A B] UB nBLU BA BM S{Ak So] u _ BA
BBLAkp Akp v RB A B /jM oj Bv ,TLA /j{
k JjA An wBw BAkp pA M  kjAj nTwj BnBLU A M
BC BpBMnB /jM @BwoU d ,Be o M /kzM Te B
x B joLM An qP{C ow kpBM  kjo o{ ,X ;jM
@Boi
BMA yL A pA kjo An nB jnBM kM gM pA An
/kT{Ak
BkoQ ,BA SiM nj /jooM A  M SwA oTM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 154

BAkp kMvU /k vU An BC BU kjo wnoM An BAkp


Tw o Bv] Bo ,Akp Rk ,Akp  KveoM
,kA o , jB w M Ak] An BC ,uPw /jM {qQ w@pA
/kjo AqA ] w Bp ,AnA
kU nBvM BBT{AjpBM BkAjo jM kM i BA nj kp 
o ka BBT{AjpBM A nj  jL pn /kjo nBT n BAkp BM zi
/ko M pA AnBLU po BT Am  ,nApC ,\{ S M
,Akp d nj ,jo p Akp AnAq /S{m Thw M Bp
M BAkp KA /kjM B{S{ow k{ }hz oT AoLM
Be jM Bp BT{AjpBM ,B BT{AjpBM K] /kT{Aj Bw a BU@w
nAj A SzQ pA Bjo Bp /kM Ma nAj BT{AjpBM j A M
kTvAj /kjo j jnj ok AoM kT{Aj  BLUnA BM
jBTwo @Boi Shw jow B M w nB AoM jp M @
BM ,BU Uk ka o ,Sq pA L kTwAi n A pA /k{ kAi
/k{ SLd ok
An w nAj ] Twj nBz BM Ajo pA o ,Bpn pA nj
B kk{ B BM jo p /kThn Bp Sv iAj kT{AjoM
nj Be o{ /jo xqC TiA v BM u o /k{ BQoM
p ka kjo pAkAoU M o{ kk{ ]T  BBL /jL B
/kjo Ak] pA An BC np M oi BM A BU kk{ Tz jo
@BQ ,Ak] ,S /jM k{ @Be oM v] nBz R{
Boe qa oM iBTv /S{Ak B oj Be K\e

155 . oLw M kLU

WBM pBwAk] A /S B UBi pn C B M v A TLA /jo


/{BM BjAki n a kB{ pn o B  jM k{
AjB@B w M Soe
oLT@A 18 ,Ajo  kjo A BA SiM nj SB A T w pA uQ
nj SwA AeB AjB@B /k Soe AjB@B Sw M JBUA ,@1949
jAo) nMpoQ@w BM  ,oLw o{ B{ ABT nj ,nj o{
o JC Bo] j]) SwA oUjow C pA BA jnAj nAo nAk nj (MBw
nj A JC AkTA KLw Mo BjBM ov nj T o nAo oTwA @
C w  k{ jB\A o{ AjB@B nj BkM /(k{ nMpoQ w
/kjM k{ jApC BAkp
k{ pBM Akp nj A k{ {n d M /jM jow nBvM qBQ
o nAq Sz B TM k /kjAj Soe eBw w M An BAkp Tw
B\C pA AjB@B o{ :jM k~ /k{ T{AjoM M Bk /jM
Ak BM Tw kBo /jM BvA B BTwn BB /BB BT
SwAn Oa M /kq oe /k{BM  BPAn > :jp jBo kM
j{ Jvd nAo SwAn M k Oa M k /k B
</kp oU BM An B{ ,nBiA kM , Bd AnF
ioM AnC tB A /kwn AnC tB A eBw M ,KUoU o M
Tz j ,wA nj /kq An B nLp X Bow /jM AnCB yB
w nkBvA BTz A pA wA /kjM TiAkA o BQ@tB A
An pn zi o] AnF k{ nAw pA yQ / oj jM
nAw An BAkp ,B xnB{ BM BTeA BM ,kM vU BAkp B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 156

 jM k{ T o o nj BAkp AoM BBw /kjo Tz@


w BC iAj A S{Ak o\Q BBw A /kk{ BC iAj
An Bw q w BAkp uU pA Be nBhM ,[nkU M /jM k@i
ao /jo BAkp n oM knBM M o{ a@a JC ui
M o{ BAkp  jM A /k{ oTzM i tBveA ,S{m
BM pA Tv kk{ nBaB B Bd Tz BTQB kjo jBo @@jAj
 /jM U BB] /j{ jnA pBU A BU k pBM An 1BnBLA d
Nw  nAk  Am k o nj /T{Aj AT{C Am
/kjAj B M nM xC  SwQ
e u _ kjM jAj B] Bw nBa nj An B , Tz nj
jn o nj nB A AoM /joM oM M S]Be n AoM S{Ak
S]Be n Be nj B\C Ak z kjM jAj nAo BzM Bw
Bpn C /kjM jAj B] An Am BzM BQ o C /kjoM ow@M
/ /// B] jL ,A jL ,kM Am , k kM M S{m B oM  Ba
BvA RBU BM ,oiFU pn w pA uQ B Tz BU kz  pn jpAj
k{ BU B JC o] oiC Bpn /kwn B@B [i M ,AAo
/kjoM ow M B jn nBTA nj AjB@B AnF ,wA nj /jM
M B Ao] RB~Th L RB~hz o pA AjB@B
oM An p k{ jBQ Tz pA T /SvB nMpoQ@w
kwn BU ,j M /o op ]nj 25 jke A jM jo xQkw

/BBw B /1

157 . oLw M kLU

kC 1oUB pA  BAkp B AoM /kjo Bow pA o ka S Akp M


jo ] oUShw Bow jM KwBB BTvMBU BBtBL jM
j k{ jAj B] C nj kBM  T BjnA /S o oTzM RBU
/S{Aj B eBw pA oT@
/kkz K\T B kj pA o{ BA T{m  AjB@B o{ iAj pA
B B   M jB i ,kjM kj jBp BTw A pA  ,BC
pA uQ  kjM AkB kp BAkp o{ A jo /kT{m kjo
jo ZAjpA jo p ,k{ nBkB  A nj B{uLe Anj BUA
BM i B{ B SwQ n , AoM /kjM jAj zU B
/kjM @B BS pA LoU a jo o ok
/ Be BU kjAj MB o j Bo o M ,kwn BjnA M T
BdTwA w ,kjM k{ kqoM s oB pA  ,J/@/B AnF
 An o JC A B kBM o JC BU BU kjo  An jow JC B@
kj kC oM Be pA T /jqoM BAkp n jow JC BU kjo
/kAT{Am An BAkp s BtBL yB] M joM An BBtBL BU
/kjM joM jo RnB q An BjABi  BBz vQA
pBU BtBL A SzQ w ,nA{ BAp , ] nj
|~h nB{ BU kjM Tij oTTBw [Q nj j pAkA nj BanBQ
nj BC /jM 0-1.450 |~h nB{ /j{ T{ C n Akp o
/kT{ An Bo A S owA
o /jM k{ Ji B Am o pA Uk ,BjnA A nj
/k{ T oUB BwC nB M BBLAkp BAkp o nj /1

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 158

K{ S{ nj n ,AoA xBM


op nBvM B`M pA ,\B
v SzoM BiqP{C pA S o A /jM jo AkQ nB BiqP{C
BAoM (jM Sw k{ ThQ ] pA  Am) B{B  nBa w
pn Be o A pA kz wo oT ,Bpn C nj /jnC
nj ,K{ nBM ka /kjo BSlA BBLAkp BA T{Aj oTM
{ M kjAj nTwj kThn oM An ,o op ]nj 25 Bow
o@A kB  A nj jni BU kM SBw /MAhM oM n
/jni T ,jo Soe kA v@
pA /jBT A B@BnC kj M BTwj pA o w j BM ,RBvU nj
An Am pn w o] /jM An oT nAq pA yM kj C BU AjB@B
z w Bp k B@BnC nj /jBT A An B BM kjAj BdU
BM k BU Bjo BC /kjo kp 1BR@B B A nj /jM k{
n A B{RB] oa pA kjM Tv] oM kM B BM
M  AAkp o@A /k{BM jAs BwC BwA BM  kC o@M
qaB {AjBQ AoM kT o An A BR@B ,k{ nB BBjnA pA nAo
jA UU ,z BC M Sj , nj /kjAj tn BB dU
/jM AkA nAo BAkp RApB\ /jAj Am
xow pA B jB~U v  o@A  jM jow nk M B@BnC A
nAq BM B ,KUoU o M /jp g yBx  j ka o ,jBT A
/jo e RAoi pA An ji Sz

kp AkTMA { M ,B{ K  jq ,BwC o{ B{ ABT nj BR@B /1


/kjo

159 . oLw M kLU

oLw nj nB BBjnA


w Bp k
Bw  jM BB nj w Bp  jB pA B@BnC w Bp k
B AoM k A /k{ ZAohTwA C pA Jo w Bp U AnAq
, nAo pA kC JBve M AproA L n{ w
Aop kjo jBTwA jBT n M k A pA  jM Bw ka
p@op oTk ka BAj pA  BBa oe BM wBp
/k{ ZAohTwA
oT Svj BU k  pA An wBp /jM ow j jB A nj nB@
S{Aj j] 1oM ,LUo o nj kjo e Twj B@A BM
Bi BnBLA nj e oMBM BTwj BM ,uPw hU B\C BBp @
nB\A nBM w jo nB k A nj  kA Bw  /k{
B nj /S{Am B] oM jBp B B] BRnBvi jAj fn kk{
BM B{CB j M BoMB A] B M AoA BQ ,w B j pn
AAo Sep BM /Sv{ _ pA jo o odT o\p M k S
oTvM joM ,B@BnC oT w nj ,B`jB BTwnBM M An A
/jAj B\A An oUBwC BnB k{ oUBU yBQ ,uQ C pA /jo@
/k p yBQ k kp v nj oBe Be nj BoMB
 k M A BU jo nB wBp k A nj kA Bw
nj /S{Ak Bi j o  k M BTA /T B BTA 2o

/BMp hU AkTMA d /1
2. Nere.

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 160

B\C nj , B  /kjo An BAkp B] nBM S ka o B\C


A S{Aj wBp pA oTzM xpnA  a jM jBp  jB
/kjBTwo B\C M An kCnB A] Bo jAo A oTzM  jM
,B{ K jq nj BwC nB o{ B{ ABT nj BB@
/LA B]  nBvM jB n RAq pA SwA pow
B ,B\C nj /kMB yB o op ]nj 73 BU B BB nj A Bj
B k{ni ,Bw  nj /SwA qBQ BTvMBU nBM B w BTvp
/k jBp k{n RBUBL BTinj B A  k Jo A
o
nj jBp SvBM Akp  jM a wn BB 1Bo@ nj , A
 M jBT A An B@BnC pA B o 150 AnB ,AoMBM /kB o@
o BjnA S Akp un Ji Sok j M /kwn o  pA oQ
/jM Bv k Twjow kk] BjnA nj /jM L BjnA pA oU
B> :T A M /jo SLd A BM T n BjnA un jq , AoM
M /Tv BMp k y Km Akp k jke@nj
An B M SzpBM kB kp kA  o uLe pA jApC
M , nB Ji B ,j{ nBT n Swnj B BM o@A , AoM /nAj
oQ An Tj o  w  BU , ji 
AoM jo BLTwA jBzQ pA ,BjnA un ,B@B{ j ow /@
/jAj kBv  Ji jnioM
/BAkp BBjnA /1

161 . oLw M kLU

jM kz qB p o jB pA  ZAohTwA ,Bp C nj
dU  o Apn SvBM Akp o /k{ B\A Swj BM BnB@
B  j C /joM nAjBa Bw B o 750 kATM nj BU jAj
S{Aj xpnA Mn Svj Akp o dU   jM jo JBve
q Mn pA oT Apn Akp o ZnBh  AoM Sj @Be nj
n{ oB] jBdUA nz nj ,ozM pA nBXTwA  v /jo
nBXTwA K\ Rk{ A BM  BAkp jL yM nj ,TvBww
 Aj SvBww n{  kjM BBvA B kk{
j pA uQ BA jM Bwo S B nBvM  B~dTwA nB /S{Aj An BC nBXTwA
/jo oUBwC An  ZAohTwA  k{ jnC kk] nB Bw
M An y SvAU ,nBM j M X ,o Te pn o@A
o o M k{ ov o B o] pA o 250 ,kj dU pAkA
i o] Am o] M ,BB nj /kjAj B o k~BQ o 750 B]@M
o@A /ko An Akp kp i yjB  Ao] , ;kT
,kj dU An o k{ }hz  Aq SvAU o ow
 Bo o nBvM a /kT o nB M j nB SM AoM An Twj
pA jB AnF jAj fn BBjnA nj nAoU Shw BnB A oYA nj
AnBa z ~h A nBaj A AoM /kT{m Bv A nB@
/jM kzkA
MB   qn
@Bi nAjoM
@Bi e AonB RB A B@
BU , B M  kjo AkQ ,oTnqM B oTa B ,ohU pAkA@M
/kjo n@ An C B ~h oj BAkp /S{Aj p o@

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 162

An BC /kj dU An RB A  jM jo yAi jAo A pA BTwj


j M  ,Bpn pA M BU jo BQ k B iAj
pA ,j dU An Apn ]AohTwA  k{ U Aq TvAU
/ S Bnj An B B o] ATM C dU BM nAjoM RB A
,C ApA nj jAj Sj AnF M  nAk  jM k{ nBM@ka
d Bpn nj BU jo oil An nBMnAi A /jM T o nBMnAi
/kwoM BjAj M o@@o
{pnA Akp A , ;jL   AnAj qa _ ,BB nj
,kk{ oM M ]U BM ,B /kM An A SBn kAhM BU S{Ak
UBU kkB wo kwn oj Am o] pn@ka
A lC pA jBTwA BM , A a nj /k{ jnA BAkp M w
BjnA nj /jo ow An ji Twj jM jnC ] oMkU BM yQBzQ @
BU 40 M  ,q QAr 1k{nA ov A w jke ,BC BAkp oM ,B
/kjM Akp ,kT{Aj Bw 45
BjnA nBLA /jM oMoQ jow nBvM BTvp , 1951 BTvp
pn o kjM kB wo Akp nAq [Q /jM Bi S{Ak nBMnAi
U BjnA d pA A{ nj By /kjo wo o pA Ak
BU S{Ak Soe jo nB B u _ /jM k{ U nB k{
/kThn BjnA iAj A pA zM nM ka oTQ BM A
o M ,kjM R M oz kz wo pn ka  ,BAkp
BU kjo Bv iAj BAj jni M o{ ,Bi Bi e B@
/BU ow j ow ,joow B{ /1

163 . oLw M kLU

Bi BAj  BC /kjoM nBLA M An Bv kkwn ow AnF A


An Bi BAj kT o kk{ BwA SBw ka pA uQ kjM kM An
ka  SwA A j{ d oBi pA qo  qa /kjAj oM Twnj
kjo ] kjM k{ ZnBi  k { M  An BAj QAr ov A
BvA BM  BnB a wo /kjAj nAo jBTwA jn ,Tv{ pA uQ
:oB{ M /k
ZAq Mn k An Ao{ `C>
<ZBTeA ,SwA ZBTeA ,SwA ZBTeA
ATvC
nj nB AoM kjAj B oU An B nBMj ,o BjnA nj nB Bw j pA uQ
ATvC BMC /kjo ATvC kj An AnA kAo jB
j] AjBMC An oj ,C pA uQ jM B{ k\ tB A jq
k\ tB A M] eBw jM i BTA B\C , A nj /S{Ak
/kC nB{ M B{
o M nBvM j Aow AnB AqA Tw kBo
/jM @BvA BTQB ywA o M ,Sv oBi Swnj /jM Ak]M
jB /jo SlA nApC An k~ M kwn BU S{Ak en @BvA
Akp Uk  Bv BBC BM A  jM k{ WBM oT BM Bj
q BAkp KA ,BwFT /k{BM T{Aj B nBT nkM kjM BC
/kjM BC AowA
M ATvC BjnA /kwn o jn kj M BU kz  pn w

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 164

pA oT j hU n M BjnA j A k{ vU Sv j


BAkp S{Aj nAo kAo k ,BM ATvC nj /kT{Aj B
oT 1500 nAq BA pA BU kjoM B\C M An kCnB Bw
kBo nAjA , BQ ATvC nj /k ZAohTwA kAo p
/jM B\C T\ qo , A nj S{Aj nAo BinB SwBn
nj BM BjnA nj ) ATvC kj nj jApC Bp BU
BBv BM An TA B , B\C nj jo nB (BQ BjnA
nAq [Q SB A AoM An nqM nBvM d ,BM BjnA nj /T{Aj B o{
pA /kjM kz C AoA nj Ja pA d nAj T o o nj o
An C  k{ Jvd jnA  ,oT w jke nj ,iAj o
v S{Aj oM Bw A /kjM jo jkd nAjnBi Bw BM
nAj o@ nj@BU@nj oT B\Q B nj /j{ jq BC M SvAU
pnBL{  kjM jo LU Uo BL BZoM kz kM
/kT{Aj BL
nj BzBnB ow M kk{ SL Ao SdU BAkp ,S SBw ,cL
nB ow BTwj A pA BM pn o /kk{ jBTwo ] B k
cL pn o B S{Aj B BjnA pA oT nBa jke k /T n
Bp BA M nB SBw /jo  An B A jBQ BQ BM
/kz  SBw jnBa jqw ,\ nj ,SzoM@@S n
jM TiBw ji nB AoM Le Ja pA a BUA d nj
BBTwj JBT JBve M LwBd U An nB RBBw B\C nj @
pA M jL }Th BU BUA a T{Aj ,TLA /jo kwn

165 . oLw M kLU

jke pn /kT{Aj ji nB AoM A kB d oj BTwj


z 2vTnBM _TA BPTwA BM ji 1UM nj cL jpB SBw
,kM> :S k{ jnA ~h{  jM nBC nB JBve U
M kBM knAjoM ,knAj B o@A M B{ M kT 3vTB
? a ?SwA jnC B\ pA S{@> :T /qQ JBL ,B UM
</nAk oLi xAM pA> :S <!?Sva qQ JBL pA xn
ji nj An AoA BA pA o 150 Twj X vTB
wn pA AoA Ak] nBTwAi  jM Bv ] pA A /jM jo ]
 ,k A M AoM ,Am /kjM pow C B TwA n{
K TwA Bo Ao jo jBTwA So pA j B] ]
Btn M jBp B] B RAnBvi k] fow yUnA BM Bw ka
BA BM uLe Bw 25 M jo oTwj An A B\Aow BA jM jnC jnA
/jM joA] B A A /kjM jo d B{
vTB UM o M _TA BPTwA Ao T{AjoM B AU
,o op ]nj a jke Bow C nj ,k{  BUA jnA /jBT A@A n
pA nqM BMBU iAj kj /kwn BBz M k{ JBL pBU S{ M
,> :T /kAk{ JBL Be nj h BS{ nqM RB Le
/BUA /1

e AoTj AnAj ,@Ava A A /jo An B Twj BnB vTnBM _TA BPTwA /2
kLU oj B] M An yM oTj /kjM To BM An BC /jM yM oTj oTvjAj op
/kjM jAj nApC i An BPTwA Bjpj /kjM jBTwo B\A M An _TA BPTwA
BM AqUnBQ ] BBw pA uQ ,vTB /AoA n] BL
TwA joow /3
BT]A 
e pA Sod Bw [Q B{ BA BM uLe Bw 25 M nBTo ,Btn
/jM k{ d

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 166

w BQ aU pA ,kM> :jAj JA] <!?AjnC B\ pA An S{@


An RCnAqMA nqM v nj /jo nBM </Akjpj An 1A o Aow
BA Aoa> :T /SwB\C p w SwQ BQ Swj  kj jo pBM
</k AkA An B ,k AkQ An BA AnF o@A ?kAjoL M pA An
nBhM BUA nj </ Rnz b U BM TwAi> :S vTB
A uQ> :T /jM k{ fow xAkM RnAoe o pA  jM {n nqM
iAj An w BQ Swj  SwQ ,An <?Sva B\A nBhM
An BC  kB BAhTwA , /Siw Sow M Thn nBhM
/jo j  jB
oT Bpop pA nj jo ]
,pAo{ ,AoU Tw BBnB{ nj n ,AoU nj BnBM
pn C M BU  AoTA BA jM jni JBL ,AnkpB B\BMnlC
pA U ka jooM TwAi T /jM jnh mm C M MBL@
op An BC _TA BPTwA BM ,kM /jkLM g BU T{Am UM oM An S{@
BB n Nw j nj An BS{ /TzoM jo h BBtBL
A LU AoM A /k{BL oMM S A pA q BC  Thn
/jM TvAk An nz AAo BS nk  jM
S ozQ AoM jM k{ o 250 SwoQow ,BjnA nj ,oiAA C nj
pA  ,Bpn pA nj /T n ] M pn k M pn nB@
Bow nj  pw BoM BM kj An wn Sinj ,TzoM ]
iB{ w j /jM qLwow kp JAjB{ o op jAoTBw ]nj B\Q
/jnC BjnA M ji BM k An C pA
/jM nBUBU o xji /jM o@ B~AM oThw rn un ,A o /1

167 . oLw M kLU

op o  jM pn ka xM B M jAo A pA ,BjnA nj
BTv A xM /k{ TL 1Bw nBM M kT /jM k{
B BM kCnj RnBwA M  jM A o joow BoA ko{
M B\C pA k{ BBC owA j B] ] nj A /jM k{ B@
Bd]A BM  kM An A q Btn /jM jBT A n{ Bo a
TwAnC A] xM /kjM jo d B{ BA BM uLe Bw 25 M
jAs |Ai BU A /S{Aj jBp SMLd BAkp B nj  jM BLp
/jM jo e B An ji BTv o
o nj jM ka Sinj pA  An L{i BoM BiB{
BU jAj AjA An nB A pn ka /kAni xM M An C nB~ kB{]
pA uQ /k{ AkQ xM nj jLM nBYC  BAU nBjnoQ  M A
/jBT A An S B jLM B , Uk
BjnA k{ Bw M TL AnBM nAj Sinj A oM ,C pA kM
{B B{ nBB BM Akp o M jo U o{ A pA jBp ojB
/jAj C pA
C nBMnj k BTwj BM BSBw jBT A nAo o M BnBM ,BB nj
SwA nB  kwn \T A M nBM o BA /jM jo Rnz
/oLw LA B] kk{ Bow AkLh j] BM /kz
BLj M  ,BR@B , ; M jo AnF k jM@jBp
,kj dU An Akp qaB {AjBQ ApA nj BU kjM BSo a

An nBM k poM Am UoQ jA oBw BT jL \T nj  nBM /1


/jnC nj BQ pA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 168

v oT ,Am jM AkA nAo RApB\ /Bd jM oA jo nAo


Ji /jo oM Bow pA An nAo o ,\T nj /S{Aj nAo So]
pA nBvM jo BTwA kM Bw j Aop k{ o~  k{
/kk{ jApC [nkU M BAkp
kM M B\C pA kjM Ao AjB@B BU joM B BC pA L  BAoA
/kTzoM M kk{ jApC oiBM BA kjBTwo w M An Ak o
oYFU SdU  kjM AnkpB jU Jqe BA] RzU  BC KB
,A n~U BM T{AkQ j SzM An n{ BSv RBLU
/kjM jnC n BAM ] C M , ji kB
A SdU MBT nj ,SwA AoU @Bw @A  ,\B o
RAn~U pA nBvM pA 1ya op Bw S B j SzM nj AjU
/SwA T{AjoM joQ v vvnB kLo rkA M SLv SwnjB
kA venQ ve /kAjo R j o  B oB
BTv]BU nj  AB /k kp AnkpB nj Aoo
/SwBoA nj A kAB
;kjo nB Akp nAq j B \ ,ATvC BBjnA nj
1 jke Bw o BQ BjnA nj o nAq [Q BM BjnA nj o nAq@[Q

5
nBvM BT ,AmM ,nBM ,nB Thw L pA Th j M BC
VjAe Bwo S B kT BjAoA ,BMD Sv{B BenM
BM nB Rk{ pA nAo AoM BAkp pA M /kk{ U oj L oTo
BC pA BU kjo } B An BzBA pA SBj TiBw o\
/SwA k{ NBa 1333 nj JBT A /1

169 . oLw M kLU

/jz TwAi Bwo S B Shw BnB@


U  jAj nTwj jooQ M  Bd nF ] nj nB e pn
S{Aj L nBM jooQ /k T oj B] M jnAjoM An Tinj
BM M enM nF ,\T nj /k kM An w Bqa SvAU
, A nj /Sz An jooQ oU ka { BM B M Bo B SBA k
 jL u _ /jAj B] M jo kp nB BBjnA nj B
,BjnA nj /k SwAipBM BzBSB] B oBi M An AnF
g xApB] BU kT{Am Be pA A{ nj An A jo  uo
oe MB p kMBU JBT C  ,kM Bw BTvMBU nj ,uPw /jkLM
kk ]Twj n B M nqM Aj npkM BM ,k{
~h{ o  u o pB] n /kTiBw k C nj An BpB]
/jM k{ T{ A
BMoU A nv oQ
BA pA BMoU A nv oQ B M  kzAj BAkp B nj
BM ,jM nMpoQw BzAj jBTwA  ,A /S{Aj j] nMpoQw
jBTA BMoU A /jo SBh Rk{ M vvnB MB] o
M ozM AoM ThMkM S@ q] qa vvnB rkA  S{Aj
jM Bh nB Aq BM ozM jA y\w BM A /jnC BnA
oBi M BTwA / SvAj  An nB a
Bw 25 M i BzAj jBTwA Sw pA An Bh kB RBo
/jM jo d B{ BA BM uLe

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 170

A kM q Akp nj A j] BM S{Aj d AX] BMoU A


BzkA BL oM  ,n{ Se  B jo nBMnj
/S{Ak @BM v pA jo o@Bz A ,jM k{ jB BM TvBww
A /joM ow M jAoA Akp nj ,RB A oTzM /kj \{ nka nB`M
j] BM /kjAj xnApC nBvM kjM jo od B Am pA An
BSeAo] Rk{ oYA nj oiBM A BU jo xpBw qo A BnBz A
/S{mnj Aj] BAM Bwo @S B B\{ k{@jnA
AoM |Bi AoTeA ,kjo Ak 1BUBM An A  ,BMoU A
AoLBQ pA oUoM An (|) kd Roe jM B qAA AoLQ
Sj M qo jM j jABi kT ao /SvAj
yBB] jB{ yen /TiC jBp Btnj A pA /S{Ak Bi
/jBM oM SzM nj
QBQ
nBvM ,ATvC nj kM BAkp oj pA ,BBn yz ,QBQ
BLm BBen BM BBLAkp /jM yLm cv TiBLj }h
Am o]  ,Shw kM BLU ,Am kT{Ak Mi jnioM
/kT{Aj An A e nj An oj B\{ AA jAoA Akp ,Apn
o nj An xALm wAo BA BM jM B]oMBQ  X QBQ ,Be A BM
yMm] A B AnC nBT n j M BAkp pA i /jAj B\A Ao{
/jM  AnC Bnj kB QBQ /kjM k{
/nqMnkQ /1

171 . oLw M kLU

jApB
A u U
jApB A u U B M ,BTvMpA BA pA jo ,BB nj
BBw Tvk cv RzU tEn nj xnkQ  jM Akp
k{ AnBMoU jni Sv{ SB nj A BU jM k] Btn
M ,kjM jo d B{ BA BM uLe Bw 25 M An A  ,U /jM
Tv Se pA j{ jApC pn  jo kp kA A
pBC BM An  Twj A /joM An xnkQ i BTA n{ np
i A k{ jApC Akp pA ,@1954 BTvp nj ,  Bp /jM jo@
o pA B SwA kp p U /kjM RnBwA nj p BTwj pA oj
/nAj BLUnA ok BM U B
Bn pBCow ,BTwA o
K] xAnAkBp Bw 31   nqM B{Ci nUBTj ,BTwA
/S{mnj ,@1953 nj B\Aow ,jM k{ BM BvA Bj o
_nBv w o pA uQ ,BoA S ]nBi nA op ,uAj
,uQ A pA kwn ow M BTiA nUBTj nj  S{Aj nBA BTwA
/kz kAi jwC AnC v Bj
i BA Svz A B] M B ka B ,BTwA o pA uQ
n{ TvBww oB] jBdUA oLn M `{oi k{ nBoM jp
BnB nj jM TvAU BA jM jApBj pnBz B TBA `{oi /kwn
A /k Kv s nBLTA ,n{ Sv Jqe nj S ozQ wBw
oBw pA yM jM jo TeAn Tw nBTwAi c A B UAl
`{oi kC nB n pA uQ /S{Am AoTeA BC M AnAkBp

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 172

AnAq nj An nBMS@ nBvM nBpn  ,kAB Akp B [nkUM


/kk{ jApC ,kkA nm BjnA
pn o~ /joM nj M Bw B] o C pA  jM jAo A A q]
 TzoM kAo BinB pA T  Tvi , 1954 oLBwj TvM
w M Aj Aj ,jM k{ onBC Be  vTnBM _TA BPTwA kj
:S BU Bd{i BM kz xC nj Ao kwn M T /kC
,o~ pn C </kAi An RAjApC B ji /k{ jApC U>
BjnA C pA k{ ov  jM v A /S{Aj oj A@@Be
,Be o M /kjM k{ ] nj BAkp /{ |i ]
/jM o 250 pA yM onB@ow
o pA /{ ZnBi BjnA pA oUjp ao  kjAj nTwj M
kC oLU AoM /jM Shw AoM ,oj o pA jM Bd{i
,Q ,k ,JAn] ;jM jnC AoM S{Aj  qa o u o /kjM
nj BC /oLM ji BM An Q Bw A Sv B~A kj / ///tBL
 oj qa o B Q Akp pA oM TvAU BA kkB Akp
pA /kAjooM An B{pA BtBL BU BM ,j M / U AhM
B{dU An BLA T{AjoM Mn 450 q kjM jnC AoM  Q
B /kThn {A BTwj pA M /jM T o Ao /jAj
 BAoM Ak] ,Be jM jo kp BM Bw Sz@S
/SiBw xij Ao oj o pA jABi nAkj { BA jM Shw
RBozU Akp pA oM nj BC nAkj kA M jo  BeAki ,oiBM
/k{ Bn jAj B\A An nAjA
a nj /jM k{ jkv BAn knBM jBp oM /jM BTvp

173 . oLw M kLU

B\A Unw w pA jBTwA BM An no n BnB , A


 kjM oj o w pA o /jBT A An Unw BM nBaB /kjAj
An oT 1500 TvBM B /kjoM o
o{ M An BC SvBM
nj B /S{Aj tMUA AjB@B BU o pA /kwn o o{ M BU kC
An kjM TvM C M w Sz S  AUnw BM pBMow j S
oM Unw kU Soe jM o op ]nj a jke A Bj /jBT A
/woM k~ M BU jM jo SpoM op An Bow /jq A Bow A
SpoM op pA An ow /k{ An j o Ak B@B An M nj
R@B p xC nj  SwA Bwjoi `M pA Ak kj jnC oM
oa ]T /k  U Ad jo yAi aUnw pA /jnAj nAo
SwAi kwoU p /jo yAk T n p C o M /jL ji
 Bw S /AjM Akp  SwA Bw Sz Bi> :T /k nAo
An `M </{ AnC  B{
j kj BM TwAi /Akk An B`M
j T{Aj kpo j ji oiC /jM T o j i /kwM T o A pA
T o xC nj ,zi nBpn C jow A C nj /jM k{ U BzAoM
/kzhM vU jo AnC Ao ,BU Bp ka o ,~  C
jApC n Akp nAjA BU kz  pn j ,o nj /kwn o o{ M
An ZnBh AoM jM nAo ,` /k njB BB  pA Ao Zoi pB]A
/kC AjB@B M tMUA BM o pA /kj M Q nAk v M kwn BU
jM nAo /T n Sv Jqe qo T M ,jp cL kMAi An K{
AjB@B Sv Jqe qo T oLn /kkM Ao ow KUoU B\C pA
oU yAoM An T{mow /jM _AA B M kPw jnhBw jooQ
An /BM B\A kBM oj B w BU SwA AkLh Bnj a> :T jo@

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 174

SLv A </k  /oM AjABi Aow Ai /Sv  zi


nj L\ BMo kU jAj Zoi M An joA] B~A BT M
/SwA Bw Ajo > :S jAj M BQA SM A /jo e
nAk pB SM A M /oM v M nB BM B\C pA Tw j M kBM
BvA /S{Am L] nj Mn k /<toM RAjABi M oM oUjp U
BM An Ro BBw k{  U M ovQ> :S M /jM L\
nBTA U _  SAoM  nB oMAoM nj /AkAnm Akp nj
/{BM gwBQ kBM Av gnBU oMAoM nj Ajo UBBLT{A B /nAk
/<kzhM kAh An B gnBU
oTM nj S{Aj BM B _AA a /T n Bjo M ,cL Ajo
Tvz A B] Akp tBL B BM /kjM jAj SM A M BQA B]
A nj pAoQ pA jM Tvz Bw j `M BM tn p nB nj
/kwoU nBvM
pA uQ /kwn
Tw j M Ar pn cL j SBw Ae

Tw j pA /jni MB Am T n AnTwn M ,Bw S


nj /k{ nAw koi nB SM /SwA An oT nAq jpB v BU
,jM xA`M p Ao  ,BC pA /kjM yUnA ov A j , Q@
]T T BC /jM Bnj o ov A oj A Bo M TvMA
Akp BM Ao kA Bw S AjM AoA yUnA ov A  kk{
BC jM nB nj  pn jpB BU nj /kk{ oYFT i kAjo@
a BM T n Tl Ba BM !ABdLw / Zoi nBj kT{Am
/TzoM Uq
nAjA AknB /T n fow K nAjA M Akp tBL B BM ,v nj

175 . oLw M kLU

pA uQ ,nAjA un /kk{ jp Szj nBMS@ S kBz BM


B{  S jo Ainm pA ,SAoM n kj jBwA M kwn
ovU nj ,fow K wnB BMp ]oT ,BBUBU /kAk{ Akp BM
jo U AoM tBL Swj n BMo p A /k{ nBvM BnB@
sw BzBwC M B Ao BC /S{Am nBTiA nj q Q L
nj ,q An AjABi BM U B BA { SU  BU kjBTwo
/kTiBw Ao ,@BM
AaBnj w nj ,v Jo oT S~{ nj sw BzBwC
BoUB BfB pA BTiBw A /S{Aj nAo B M
BwC Th Bnz pA wBw BkBQ BTeAoTwA Be  jM o
/jM ov BM tBU jo  nB A ,BTeA oTwA nj /jM k{ BQnA
,kA Bw S pA uQ T o An @BM BzAj pnBL{ U nB{
Bkj@n Tw pA k{ w w C pA An ov BMo Ak
/k{ jwC Bi ,T B A Akpo ov Tw pA T /k{ B@C
X ,nBM Tvh AoM ,BBw pA uQ kjAj M BUA ,BzBwC C nj
/kjo jnioM BM BvA
,o]B BAoA pA M B /k{ oTM A]Aq S ,T n T n
UB M v pA BTwj pA Ak ,q kjM BzBwC nj @
Ja BTwj pA M ,BzBwC nj /kjo \j kkC
SeAoTwA A /jo coU BM kT{Aj wA Bw oB
/jo AAo  v] bn SU M B
nj /kjoM v nj Jqe qo T M Ao B A S{m pA uQ
/jM BnB A T B ~ oT qA kA BM T{Aj Bw 35 Bp C

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 176

/kjo SAk pB  n oT j M Ao  j kM kjpBM ka pA uQ


/jM AoA M Mo L{ un ,B Sv Jqe Aow pA pB@
B TLv k jM Ba /kwn o M Bw 65 jM Thn xow B
Swj BM k{ kM k n pA /jo w k{ jnA /S{Aj kM
/k{ B] BB Akp nj o{ S pA jo woQAeA /jAj
AnF B jo oU yAoM An B\C BzoQ BA SeAo B BM
BT{m Ai B  S pB  n /jAj bo{ M An J/@/B@
 Aj /kM An C KUoU BU M Ai a o / AoL] An
BodU BU Ai qa w > :T /SwA k{ eB  U nBMnj
nj Ao> :T <!M> </ xAo k{ BA jn nj  An B\{
kM B Sz Bw S /kjo oTwj ~h{ AoA n pA @BM
A _ kpo j ov pA Rk A  /AjM Akp @Bd
M ABi /kAjo kp [n Thw SB nj Rk A nj BC T{Ak
nj Ak o B`M ,oBe Be nj / ] An BC ATM BU kkM
B v nj An U ,AhM o@A> :S </koM ow M BiT
Ao SAoM @BM pA oTM Ao{  @Bw (jAo) nMpoQw
nj Ai /kAjo o twB] Ao @BM nj > :T </pBw
wn JAjC , nj /joM M pA AoT A SU A BU  kp B]B
TwAi </SwA T{Aj Swj oTd tk AoM B\BMnlC
/jo S A B M A T A M ~dU AjA nBMnj An ji j
nBTwAi ,B\BMnlC n] v BM U AB  ,pB@
Bi B M TzoM @BM M T /k{ BnB M B kwn ]U

177 . oLw M kLU

An ~dU AjA RBL] ,` /kT{Am nBTiA nj B B TLv YBYA


/kjo Ao kAi tnj L  B] B nj
B  jM T A M /jo S A TwAi w BM pB BA
nB A A KLv /k K] B e M Ao k{ Akp BLLv
S{Am AB{ n An yBSwj ,kC jq A BA SwA d
nAj k~ B /kTv B B BA pA U  An jAo A A> :S@
nj A jk\ AhM o@A BA  RApB\ An BTwA Anj BSB] BLLv
Bi BAkp  Aq B M  Akp An jAo A a oUBQ bw
oB B pn SwBw BM A k{ kAi oQ jAo A a pA oj nBM j{
/jnB BMp oM qa oj T omQ </SwA

jABi BM nAkj
,CAn BTvA nj /k{ @BM nBPvn pB BM RB pA uQ pn w
ovQ /kjM kC BLTwA M BTwj pA nB{ Akpo ov
jd Aor /jM k{ Bw ABw j oTij Bw jpB ABw@nBa
o ka xo{ Ao \ Bi nlC BoAkL Aor ,BBQ
A ,oM> :S jAj M An B`M ov /kjM kC BLTwA M oj
AT{Aj Bw An B`M Thw o M  SwA Bw S /U BSBA
kTiB{ Ao B`M </j SdU An BC SwnkU cd ,Be
T{m a BC oM BBw A  jo o ji BM /kjo Lo
A nj ji RAoBi bo{ nj ,kM
AZBU oTj ,ov ?SwA
:k jn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 178

wnk nj pBU /S{m n{ M B Ro]B pA Bw >


M An B`M /kT o An kM  jM k{ T omQ BB
nj Bq a jM joPw @BM nj pnBL{
j@k
An B`M  T{Ak An A BA pn o jM o{ oT@B\Q
/jooM BK{ BwoM
jk M
k{ ] SvBM /jM ,@1948 oLT@A j ,Lz\Q pn
BU B`M ,pnBL{ nj /T n M BM nj Bq M
BMAi ok ,A@BvA /kB kM BA kz nBTA An K{
nAkj M ,jM Aioi Ji ,Mo\UBM p  ,pnBL{
kM AoA Bw pA o ka pA ,] pn /jAj
BC /kT{Ak A pA A Ak _ BA jo Aw A nBMnj
kAnm Ao BM An ] pn /Akk An A cL pA B  kT@
/jo ]Ao RAoj o qo T M ,L{
:T A M /jM B\C T zBo oLn BzAj d 
An A oLi AU B\ pA kB A M BU Lz\Q pA o{"
Kw ,xo AoM BU T n BBTwo{ M B Te" :jAj JA] A /"oM
Sv j o{ ?SwA xo Kw kM o" :T /"johM
kTv o nk  ,B{ pA AkC /kM BnB A pA @
/kC Ki" :S "!kj JA] n A oM An o{ Aow
/"j{ yAkQ k{BM B] o
tnj B\C nj kM  Mqe wnk B M TzoM ,\TM
o An ji T n wnk un ,AA Bi yQ /kAi

179 . oLw M kLU

k{ S{AjpBM J/@/B BpBw o pA kM" :S A /jo@


i" :S jAj dU An o{ BJBT  /"SwA
xAoTwj S" :T /"kAjo S{AjpBM An BUo{  wFT
/"M B{ M qa AU" :jAj JA] "?jM a
M ji Ao Ao AnjB A /TzoM A@BvA Bi yQ ,nBMj
AhM o@A /jo Ro{ BLj oj" :S joM y BUA
SB`M ko An U ,joM Ro{ BLj nC@@nA
 kwoQ u o /xBM T{Ak nB _ /kB KeBM
An A  jo nB kM M / TB{ _ kT o An Ro{ Aoa
oM ji R~dU Q@ AnC S@Bw SwA oTM /kAjo oTwj
/"kz n@@ w A  {BM SB`M K Ao
pn C Tvz B]B /T o An nB BLj oj  jM A
B /jM joM
jk M An B`M BA T o wnk M Te
Aow M ,kjo o TA BpBw nF An ji  ,o j pn
 Bi nj B /kjoM M BM M Ao Bi wnpBM AoM kkC
,oT ,Aoa ,yBM ka ,zU jk j , Bd jk@j
nj Sj ji An C  T{Aj JBzM jk ka wB jk@j
An ByBM iAj /kT B{ An BzU AnF /jM T{Am B nBTiA
/k{ JAoi BU kT n n@@C BM nk C  T{Aj oTa /kTz
An C  jM jnC AoA pA zUnA up Mnj kM
A" :S jM T{AjoM An Mnj  nF /kjoM kT{AjoM
An Mnj kC xji TLA  "/nC uQ A kM An Mnj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 180

,uPw /kT B qa BA kjo n@@op kTz@ An B] /jnC


AkM nAj  An wBL U w j A nk " :S M BC pA
SwAi A /"ohM AU oj , A kM / SLA BC pA
:T /xBL Ro{ SzoM oT BBe Be  k ABe
pA /"SwA T n Swj pA  jnAj xpnA o{ /jnAj TA a tBL"
:kT BC "?k{ kAi na o{ nB ow oiC" :kwoQ BC
nB Bz "/joM An B{ Bi  T{Aj nTwj  B /Aj"
/oLM JAhTin yAoM  kT kjAj An (kM BT{AjpBM) Bnj
d jk j yBM TQ /jL  MAhTin
/T n BT{AjpBM M Bi B BM T{AjoM An A op tBL Swj
AoA yUnA MBw Aov A pA xo{ Swj Bi B
qa o@A" :T BC M /kT o dU pA An pA ,Akp nj /jM
/Sv p qa" :kT ?"k jApC An A  /nBM ,jnAj p
j] ~hz Bp RB M ]An /j A M qa
/"kj oLi B{ M xji j{ S o /jnAk
A@BvA BAioi Boe M /TzoM BzoQ BzQ
foa BMo p A /k{ ji ~dU AjA z jo@x@
/ Kv kCnj C BM BU S{Am nBTiA nj An xABi
kw xQn ,kjM kC BBTwo{ pA  ,BB B\zAj AoM
Zoi  jnC Swj M An A pA o~Th Q Tij
tnj Ji uo ,B\C nj /k{ B`M ji kp
o~Th Q Sj w pA S o BM RAo kAi

181 . oLw M kLU

jM k\ BM z Bo /kjAj A M qB] q@M


Swj M o A pA Mn B\Q pn C Q M ,KUoU A M
/T{Ak kCnj _ oj BA pA o BA jnC
Bv /T o A Pj kAnm SvM o BM An BB nj
/kk{ BzAj jnA jn BdTA kM kT o A Pj @
ji An BnAk T{Aj A Pj oj AoA Bi o j
jo nB a /kjM jBTwo BzAj M v
kwn BC M jnC ji yQ An B`M BLz\Q
/jq ow BzAj M ,AoMBM T{Aj  S jo
:S M A /kj An AoA BovQ pA BMBi nj pn
A k{ BM /"SwA T o uQ BzAj pA An U
nAk d "
B] BvA  kT BC BA T n RAoj o qo T M oLi
BB oTij kBM BvA /koM BzAj M kAU B{ SwA @
,i /joM BzAj M (AoA B\BMnlC Se nj ] op)
/jo ]Ao nAkM RnAp M nB T B AoM TzoM
nAkM op ,kj Bj kPw jo ,A ve ,Bp C nj
:S jo o An ji T /kwoQ An wA pA A /jM
pA M nB AoM An B{  jo xnBw d@"
B\C M AU " :T A M /"TwoM Swjnj BBTwo{
 o{ kTv pnBL{
jk nj B`M /oM
a" :S A /jAj bo{ A AoM An T A j ka /"Sv
kM AU Bw w BU jnAj A xpnA RA~dTAnB
nk

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 182

AoM An SnAk oj Bw /xBL Ao /{ BzAj jnA pC


KwB nB B{ AoM , A /Two BzAj M ~dU AjA
/" AkQ @BM nj
jo {Bw BTwnBM un M Ao xnBw U A ve
pA T n BTwnBM un yQ T /jAj A M An p RAnTwj
nj jAj JA] / nB L{ Ak nj Ai  jo Aw
SBw ;kjAj nB M S{ A S A BM /BA L{
/S{ q S BU w pA S{ opAkM w BU cL S
An nAk pBM BA jo ]Ao BzAj M Bw pA uQ
S A /k{ B] An S T n d  yQ /kjM jBTwo
RjB Btnj T{m U ~dTAnB Bp pA Bw A @
p pA A) AoA jqBQ jM nAo /kM BdTA kBM ,AoMBM /T n
pC nj k A BM SvBM q /kkM jn BdTA (jo
/jM kB BdTA M oTzM pn SvM /jo So{ jn
q M ,jM kC BTwo{ pA  ,AoA oTij BUA@M
tnj B\C nj Jo BU cL pA T n Aioi AoA
nj kAnm S BM An RBBdTA ,BThL{i /kAi
/k{ L BzAj
~dU q  pBT B\zAj M ,{qQ kzAj nj
o A pA Mn B\Q B a jke B o q /kjAj
Bi An pA  qaB Q BA M
kA Q A BM S Bnj
Swj jo nAjA Thw M An kp jnC Swj@M

183 . oLw M kLU

/j{ zi cL BU  Tv{ An C BK{ /T{Ak oTzM tBL


An By /jp UA An C k{ nAkM JAi pA jp cL
BU ,pnBL{ SBw 24  Bpn M /jo oU ji
Bw / Zoi  T{Ak Q a jni Bi B U@
/jni Te S n kC
/T{Am BQ u _ q M oj kT o An kM T pA
A /T{Aj kC S n Aov A pA ov \ Bi BM ,
nj yQ ka  jM AoA nz kv , nqM B C oAi
/S{mnj o{ BC
BA BTwA o BM /S{Aj AjA BTwA o BU S A
oLi _ BBw A nj /kkz SeAn u  jo k{ oTM
nqM An B`M jM Tvz xnAkj kA M BA T{Ak o{ pA
BB BMAi un  BMo Bi BTwA o pA uQ /jo
T{ M zU Ao S{Aj BM AnjB jnioM z jM
AoM LwB Bp A" :S A jo v RBB AoM AB
RAkp RBq] uM B AoM AB /SwA AijAj
"/ bo An Ro{ BM kM bo{ A AoM An
M T{ AB T omQ An Aioi p A BAn pBM
o{ S{ow pA SwA kA Bw S   A
 M /AkB nAC UM `M j BM Tv AM
o@A /kM M An yT ,jM nBB A o@A /k kwn
pA uQ /k{BM kpo j ow Bw BU k jApC An A ,SwA BM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 184

pA uQ  jM k{ T{ B nj /jo S Bnj An AB gwBQ pn 21


jM BM B{ o{ k{ }hz kC M BwnoM
/SwA k{ njB jApC nTwj
pA A /k{ jApC Akp pA B Sz Bw S pA uQ kM
A  /kC @BM M B pA uQ jo SLd BM U v
jo SU An A ]nj BBzBwC nj ,v nj ,B
toU WBM xne  jM n xpn Be ,B /kjM
/k{ jo yzU
/kjAj nAo B nBTiA nj MAi j q kM kC pA yQ
ZBTdB Bw oBw JAhTin ,JAhThU SzoM o{ T
Mn nAq j /kT{Am BnBTiA nj Sj o pA q An kp
/kjAj B M Bkp M jAj BBwow AoM
kzAj nj ~dU Anj pA Bw nBa , C
A U AoM BB pA ,kM ,o{ SzpBM /S{m
~dTAnB K kzAj pA A o BM ,kM Bw /jM
,@A kAnm S BM An ji B R~dU q o{ /k{
ji nz nj BB Akpo Ao   o{ An Aki
</ kp
B\BMnlC n] nj nBMj kp
Tv B M jBTA Anl oj Sz Thw A pA uQ
nj jooM AoA M  jM k nBvM /T{Ak xAkLo BnB{

185 . oLw M kLU

M B{ /TvAU BA  kp B oBw nB nj ,ji


@Bi
BM /S n AoA pA Sz Ao kM k{ Ji  jM T AkBi BnqM
/S{Ak o , kB{ uLe ,\{ q] B TzoM  A
kBQ Anj nj , kp pA oj eo @BM M SzpBM BM
B~A k{ pBC ,n{ TvBww oB] jBdUA nz nj wBw
jnioM BM S@Aq B nj AjABi jAo A BM ,nj A  j
kjo Ao nB ~dU AoM An p RBBA /k{ nBT n cd
ZnAk oUBM ,~dU Th BT{n nj ,TvAU AjABi
/ Kv An ~~hU
BA jo BS{ pBM ,nBTB] njq A ,d 
,kLU ,o K] d  /kwoM xkQ AkA M SvAT qo
 S A M u _ BA jM k{ AoA AnAq \{ k{ Akp
/SwoMA Sza BM
ZnAk oUB Kv@
BM B xpnA@BM An Mqe B BzAj BwnBa nj ,Be o M
B RBMjA BMp kzAj M Ao ,C pA uQ /jo BU pBT Pj
B BU Bp A pA /kjo o ,BT]A jB@C nj ,\@
uQ /jo nB vw A nj T{Am k AoA
@Bi M A jk\ @
nj ,xnB nB M BT{A  jM B\C nj Bw 26 Akp pA SzpBM pA
k{nA knB kM ,T o AoTj ,uPw AoTj ,RBMjA T{n
/k{ BTvo nv oQ ,SB nj
M MjA B 150 pA yM JBT k] jqB{ Bw 26 A 

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 186

,L{j ,MjBM nj  T{ ]BU wn ,wnB ,oU BBMp


Aow@B nBYC C j M ,BThL{i /kkwn NBa M qoLU \@
jM jo j] Tv B pA k\U oU nj w ,qo jL
/kTiB{ k] d q M Ao MBw n{ Bn] nj
nj AoTj  B j RBv] nj So{ AoM Ao nA ,n A pA
MBw n{ Th Bn] BShTBQ M ,RBMjA BT]A
wB{ o{ Bo nj So{ AoM q ,BnBM /kjo Rj
BTv]o BTvMpA ,BTv]BU ,BTvoU Bnz M wB{A oA
BAohw jo ow (jAo) nMpoQw v Bo{
/jo 
A nj /kjM jAj nBhT A ko{ kw M ,BTvMpA k ow nj
C qh nj  S{Aj j] njBAkL jBTwA Sok M ABhMBT ,o{
o /jM j] u JB QBa i JBT hv nAq ka
BLAo \ A M ow BnB BBQ nj k ow M ow  Bw
/T ooM {U jBM C k{pnA nBYC pA jp
AoA RBMjA gnBU M Mo B j AoM , 1950 qBQ nj
AoM B j v] BBQ pA uQ /jM k{ Rj k ow M nAj q@M
M hnBU JBT B njBAkL nv oQ ,k]nA Swj kj
kkC Btn> :S jBT A o M kj BM njBAkL /T n BhMBT@
:jAj JA] <?Aoa> :kwoQ </kjo njB~ An B i BJBT BU
B /kCoM k{pnA MjA nBYC A nAk k pA kAU B{ kT@>
</ nAk Mi M BTAoM v nj An BA
/jnioM  a M (jAo) nMpoQ w nj ,BkM

187 . oLw M kLU

BhMBT jM MBw n{ nj wB{ o{ k q@A o pA nMpoQ@w


nj AoA o nBYC  q@A o ] pA nk\{ TBw o
 jnAj j] nBvM i KT ,qo A nj /k{ Jvd o{ A
BJBT A oTzM /kAT n B M MjnA kA g{ BhMBT pA
A u JBT k jke ,BhMBT A nj /SwA  Anj M Mo
MjA RBdU ioM AoM /jnAj j]  Anj M Mo AoA pA
BuSwj A A n SzQ /jM kAnm o pA An BJBT A
 A M ( 1038-996)  oL tBL B{ hTwj BM U]
g{ ,nAnqM k] BhMBT M T ,JBTv JBT A> :SwA k{ T{
o@A /jnAk An C o~U KeB~U e v SwA ,MjnA kA
K S M ,k{BM T{Aj An C Zoi KeB~U o~U k~ v@
</kC nBT o A
njB B{A pA nqM nBU ka , jAo rBTnC p nj
oz{ RAoA]  ShU pA ;SwA AoA M T BLAo@
 oj k{pnA { Bk T Bxo BU T o jop Bo\i
:\ B e M /kAjoM B M jo ZAnBU An BC [nkU@M
<jBM joM w o n oM n

jBL Sj B K{>

B\BMnlC nUBTj , Ao
BM @Bd
BTiA Anj A   nBvM RBB] B\ Bz A BTwA o BM
o{ B A nj  Bv pA nBvM jM TwQ  M Ao
BA kB j] M Se z nj oU ,TLA /kk{ @Bd kjM
AoM ,jo TiBw AnC n M  kjM kwn \T A M AnAkBp

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 188

nB n pA uQ  jM A /kqM UBeA M Swj kBM ,k{  yB


,MBw n{ B jqBQ Bn] BU nj ,`{oi kC
/kjo AkA @Bd An Ak kjAj zU BBjAj
pA U [Q Ao M Ao BM o]o ,q B\BMnlC n] nj
ShTBQ ,@BM nj pn jpAj  An BC /kk{ @Bd oTwj yAnBTwj
oiC nj @Bd /kjo @Bd n M ,B\BMnlC n]
AoM /k{ pBC 1vrorj u B{BM nj ,1956 tnB Bpn
M ,n{ oB] jBdUA  BTwjAj ,jn Aor T y{ A @Bd
pA B Aor w B j ,S A nj /kC @BM M B T Ao
/jM ]nj T Ao BM o]o /kT{Aj ne nAj q M v
BT A pA oj U j nA Bno Aor z@BUC Aor
xk~  jo nBA SeAo BM ,Ao BM ,yMBMnA kB Bno /kjM
SA ,j{ AkA o@A SwA jM B\BMnlC
oU S pA BTA
An ji @Bd  z@BUC BA SwA kwn y k M Aop kj
jM B xi A] A /jo nBTwA MU jAj Bz  nBvM
op Uk A /SwA k{ q v] jBTwA A pA k  n@M
AoA M nzQ o pA ,q oiAA A nj jM B\BMnlC n] nz@
xoj Bjpj AoA AA RnB An pA T RoY T B An
/jM TikA
d M jovi BTAM BT BM ,pn jpAj A  ,Ao BM
BT  k{ jz o nAq 36 T koQ ,BjAj A nj /jAj gwBQ
/jM pn C J/@/B h BpBw M T B{BM A /1

189 . oLw M kLU

/k{ k{ AqwB yd BjAj nj /kjM BC gwBQ SvBM


,UB > :kB \ BM njB <?jo a An njAoM ,joB> :S
B\ An njB oAi ,B]> :jp jBo oj <?Tz An ovQ Aoa
T q M  ,xnBTwj [Q M nB{A BM @Bd e Ao BM <?jBTwo
 An BA> :S Aoj jn M JBi ,kT{Aj ne BjAj nj
nB nTwj M B{ /kjM nAjo\p Bw B{ kM
Ao]A BC jAj nTwj BC M k{ p  nB o /kjo
nAq 36 A /kAjo Ao]A Ao RAnTwj  ko~UM BA /kjo
1 BU k{ T{Am yB o M B\A  AkoQ
jAo A BkoQ pA
3
 M BnB A jo n~U /kAkwn T M nTwj M  SwA
An q (BTwA) oL oLn nAjA /SwA T b M v@
 jAj xnAq BTwA M AoU o pA T Te /jo Tj
,k{ p o@A kjAj nTwj BzA kAk{ Tz o k~z{ nB nBMnj
/jo AnA BjAj M An BTwA AoU ,uPw </kzM An oj o k~z{
Apo> :S q AoA B\BMnlC nj RB bo nBMnj Ao BM

@Bi pA An B\BMnlC Ak] z jBMjnA kw kd ,AAoMA


nj /joM v M ,BTwA M AnA AoM An z jo eAo AoA
A nj B kjAj An BTwA BM RB pB]A AAoMA Apo M ,v
/jAj Bz M An z RB
M Soe pA yQ pn j B  Az pA o~U ,BTwA q n
pB]A B M BTwA }h{ /S{Aj nAo jM jo eAo ,@BM nj ,v
pB]A uQ" :T A M T  An bo A ,AoA nj l BM ,jAj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 190

/Tv qo T ji " :jAj JA] "?j{ a qo T@


co T M jBTwA BM ,@BM nj q ,uQ C pA "/k Ao]A An nTwj koM
,v BM B kM jo JBve qo T An ji ,oLn 
</jo oLn SAk An UB o T o ~U , B ~h{
nBa Ao kBM SwA  AoM AkA> :S yBhw oiC nj Ao BM
</jo nBQ
y{ A pA U w AoM S B BBQ pn jpAj pA uQ BjAj ,Be o M
pA An A /joM nj M Bw B] Ao BM ,TLA /jo njB AkA e T
yQ Bw ka BU /kjAj nAo S Bd SdU kjo ZnBi B\BMnlC
/jM kp

T ~
n{ pA UAkBz
wno Bo joM M pA AoM xU
o BU kjo B xU Se AnAkBp ,MBw n{ nj
/j{ d [nkU M jn dU wn o  M Th BS
pA yM n  jM { SwBw BS o kLU dU
BU kk{ n{ AnAkBp /k AkQ dU SvAT qo xU o
B pA An Th A A o , nM wn JAjC ,gnBU ,BMp
,~dU nA /kpBw qB] An C M Mo wn o knAjoM
n] 25 BU nj BjAjnA o  ZAjpA ,T{ ,RBLUB ,SvQ
S B@Be kU  ,TLA /jM wn BMp M , A nBL]A ,nz A
/k{ jkd |Bi jn A M n{ Bn] M 1o@

/v nj A oLn fB /1

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 192

qiBe j M ,BTv]BU BTvoU ,B\BMnlC ,BTvMpA


,sM kT{Aj pnBz AoM pBT Ao{ ,A JC jM kBv
@Bi
A e nj qo Sj /kjM LQ Sz AoM |Bi jAkTwA AnAj
BC S{Aj An nBvM kU  BC ySep Bjo Bn]
Bp C nj  ,B\BMnlC n] ,BX AoM ;jo nBXTwA A kk{ An
BU nAq 750 Bw jM  ,S{Aj S] o [Q jke
jM Akp , RBBA jL M ]U BM /jnC M LQ U @
nB LQ Aq A jnC Swj M oj Rz Ajo pA nB{
~d S{AjoM S{Aj ,S{B AoM ApnBz /jM nA{j Shw
Swj M oiC o BU Sj o jn ~d BU kjo xU BU B@j
kBM nBL]BM ,kC j] M Aov k{ U Aq nj B BeA o@A kC
Mo\U nB nBz A oM /k{ AoL] AnB@LQ BBd LQ pA
,Rk pAnj nj ,LQ nAq nj ,Bp Bwo S B Shw nB jM jAj Bz
/jo BC pA An k{ njB BAp SMB
,B kjo nC] An Pwn nBkM Bp MBw n{ nj
nj ,nBkM Bp A pA nBvM /kjBTwo oj Bn] M LU AoM
pA nBvM k{ ApB /kT o nAo Ajo ]U jn ,oj Bn]
Rk pAnj nj (kjM nM  BC |~iM) wn Bp BLp M Bp
 wn pBw SwBw M  k{ KLw An kk] BZAjpA
A Be B\BMnlC MpA ,oU ,]BU n j BjAs /jo nBvM
/SwBxqC
BS joM M pA AoM tn AnAkBp BSwBw oj pA

193 . n{ pA UAkBz

,n{ nj /jM o hnBU zQ kM kk] v jB\A Th


ji  M qo BAkp A KB /kjM Akp o a pA yM
,kk{ jApC kkB kp Rnk M BC pA nB{ o@A kTz pBM
BMC pow M SzpBM e kkB o{ oLw B nj o BBQ BU
a A Akpo n{ S B@Be /kT{Ak An ji jAk]A
,uPw /kB BC Aow v  kjoM Bo{ M ,T o pA ,An BvA
BA A jABiB B ,B\C nj /kjoPw BBiT M An BC
BC M AkTMA \Q t BU wn BMp M kjo An ~
k{BM B{C wn o BMp BM  ,KUoU A M BU kjAj tnj
RAjBTA Km wn JAjC BMp S Kv A
jqw jpAj pA uQ /k xAo An yi zQ o ,@nM
,d kM /kjnB nB M RB\BinB nAq nj An BC Bw
/kC j] M MBw n{ nj kk] S BM SM v
oj pA kjnC Bj M kpo  zeA M qB] BA
jM wn S nj BS oj joM dU AoM Sj pn BSwBw
kT o dU An B`M A AnF /kCnj Ao]A M Sk] BM @
A S{ow xkpo jL B jM pA T o oLi e qo q njB kjoM
BM kjo k{n |~h BBnAio{ nj B`M A /S{Ak An
/kk{ B] dU ,kk] zM q M ,wn kk] S
wn o MBU q jAo A BwA kjo w ` n{ nj
pA Ao A Bn jBTwA v A M SLv BAnB ] pA /k{BM
BTvMpA nj yAj A B nj  ,A /jM wnB RBMjA v kUBwA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 194

<A> kvQ xAjABi B BTA M A pA ,S{Aj |Bi nBLTA


/jM kwoiB nBvM kjM jAj oU Bn M An C jq A
kM A BTwBi ,BTC B@
n{ Bn] nj  AB] ByB BBQ pA uQ ,
nj /kkj
nAkU BB nAm Sz AoM AnB ,k{ nAqoM
AjBTwA pA U 150 ne BM wB{ o{ yB , 1970 BTvMBU
pA ,yB BBQ pA uQ /k{ nAqoM BTv]BU nj B] BwB{nB@
kAnk ,o{ oB{ kv kpo , kAB ,AnAkB
nj jo yAi B] nz pBwC o{A nBTh ,A p nkQ
nj ,o o BTC B o M An BB pA nB{ BA Rn
nBYC BTzL w pA jAk]A BMC BjAp  ,B BwC qo
B@Ak] Twj A ,jnAk j] C BA o@A /koLM ,SwA hnBU
/LM An kM A BjM BTwBi ATM BU kj KUoU
o Ao TvAU kjo S A j jBzQ BM ,BThL{i
pA zhM ,An M nj / kj qijo B B A pA o jqBQ
,JCoQ BBijn ,B] nj /kj An zoMA jB] ov
z An An xpA An za w BB@A oa BLp BnApqLw
/jo
M BTvMBU Bow
 BAj nj SwA AaBnj B jL aBnj B M @

195 . n{ pA UAkBz

A /pB nj ,nBz Uo B T{n nB nj ,qP  kz@ @M@ow


B kU Bw BM jB~ , 1139 kk{ po p \T nj aBnj
AnB :BB M xoj oAi B njAoM y{ BM kC j]@M ,\@
An BLp A\ ///
jn A , p ,@BC , ,@
aBnj A  /jn nB{ M SL nBB{  SwA jAj zU
JC kFU jnAj o{ JC /SwA oT 600 C o 2500
/SwA \ kB{C
o]o M  jM k{ jB BM A~h{ BTeAoTwA ,d A nj
M kLU T n nB BM S{Aj |B~TiA xAjABi o Ao BM
BBTvMBU Tj RBB /jM k{ Sj Bwn v BTeAoTwA
S o /kjnC B A M SeAoTwA coU AoM An BzBjABi
,AkzAj ,Se Aow KA /jo SB o w AoM d A
nv oQ a /kT{Aj SeAoTwA e B\C nj BzQo Ao{
BTeAoTwA A M  A /T{Aj An B A pA jBTwA e jM RBMjA
AoA BaBnj ] M BTwj BUA M pn o jo ow
kk{ AnBM B /jo o oM nj An nBB T n
yBo BM jp ow yhMRBe k{ni jp i BA S o
/jo zi An BBtBL
nj ,Bw k   SwA BnqM pA ioM B AjnC l nj  ABwA
AkQ An BC BM B{C Twj nBhT A ,BTeA oTwA A M BTvMBU Bow
:jo@
o{ kv n] un ,AnjrA AAoMA Apo /1
S~h{ oUnqM , kd Anke ZBe w /2

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 196

B\BMnlC BTvo
B\BMnlC o{ oB{ ,A n k /3
oB{ n k njAoM BzAj jBTwA ,A Bi k /4
}h{ oB{ kv ,Aen Bw /5
S opSvh ,ABi nA /6
opSvh oT j un ,AAkiC B /7
AnC nk B oB{ ,] keA /8
pnBz RzU un pnBz tk ,jApkiC unjA /9
B\BMnlC
k jq jM AoA wBw Ao]B pA A /kv ,kd  /10
/jM kzAj Aioi jo kd /jo o Bw
B\BMnlC uBvn oB{ ,eAn kd /11
Swj M  B\BMnlC nj o oB{ oUnqM ,
nUA Bn i /12
/k{ Tz Btn
o{ kAi zQo ,AA oL@A S{ /13
AnC kjoi jo zQo ,AkB k /14
pBvC zQo ,AAkiC { /15
zQo oB{ ,pBLj knAo /16
o zQo ,pBLj A /17
nz pBvC ,Ao BM o@Al /18
pBvC ,M kM JBwAo A /19
oM nUBAnj nqM kv pBvC ,AM ]Be oq /20
JjA A cw nj Bi S ]nBi nA op ,AAoB oB /21
o

197 . n{ pA UAkBz

Bp nj nj ByhM pA nAkBo ,A yiBM wA /22


~dU
o{ kv nv oQ ,A Bp tBL /23
nv oQ , _vC UBC /24
B\BMnlC Bpn ok BzAj jBTwA ,A oL@A qa /25
BzAj jBTwA kzAj v ,ABMo w /26
BzAj jBTwA , C /27
o  SwoQ o tB{" " oB{ , oTj /28
 nke oTnqM njAoM ,BTvo  , ve /29
nz tB{BMp BTvo  , o{ B Ckd /30
nz tB{BMp BTvo  ,jApaoj pA /31
BzAj jBTwA nv oQ ,Akw o /32
Btn nTwj M  o nAkTwBw kv ,A BMo g{ /33
/kwn T M
BAU nBvM oB{ , jB Ro /34
jo ]U jn oB oB{ ,B] Ro /35
tB{w ,AA AnC /36
Ak@BQ p zQo ,AAen AoA /37
SwoQ nBvM AoA B TBA A /Bwn ,jAp o eo /38
/jM K\ jo
jo JLd o oB{ ,nqi M /39
oB{ ,o JLd oB{ ,jApJB nBThM /40
BM Bv B] j ] Bo nB{pn ,Akw jBAjo /41

Tz ~
M SzpBM
SzpBM BA ,wA JA poQ AoA pA Q Bnkd nAo BM
pB]A BM kM B [Q q /k{ B  M wBw Ao]B pA nBvM
nz M ,AoA S ]nBi op ,MB\w oTj S A AoA Sj
nUBTj Anj nj  {BM v Tvh kB{ ,Aj /TzoM
/joM nj M Bw B] B\C pA k{ jBTwo BB nBLo pow M BTwA
,AoA wA n] Sj pB]A BM  Tv v Tvh ,`
oj nBM AjABi Ao ,wA JA  pA uQ ,1358 jAjo 17 nj
/T{Am k
@BQ
@Bi M
,nA kz nBvM BThw ,jM  pA nj  Bw 33 nj
jo jABi pA nj M An A Bp a Aoa  ni wFU
jM T o nAo A oM okU ,Be o M BA /Ajo ow nz BMo qq
BA Ao M ,Bw cd kB kp  nAqwBPw An Aki
/TzpBM AoA M ,AjABi

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 200

,k{ MBw n{ M nAo M o\ B TB  ,x 1325 nlC B nj


AoA yUnA /jM Ao B BM q , Aor ov , n BM B M p
1oTij

ovQ j  BM /jM jo AkA oTwj An  Aor

B\C nj B`M A jnC @BM M An BC RAoj o  S{Aj


Bi /jnC Swj M BS foB{ ,s M /kjo R~dU
] pA kpo koQ M  n ,@BM nj ,M BM nj nBM 
RnkQ o@A ,ovQ> :S Bw w kz] M i{ M ,jo S j JC
koQ o A M tnA o Bijn pA qo ,S{Aj  U pAkA@M
</jo ShMkM nj M nj nAC An B
,xoTij /jo R ,B] nj SzpBM AoA M BkM q n BM
ovQ , foB{ /SwA Bp }~hT {qQ AoU nj , A
/SwA nz Aj{ ,oBe Be nj joM ow M vAo nj ,ynqM
/SwA tk k kp vAo nj q , nPB{ ,yj ovQ
M tnA Bijn pA qo  Bi n AnjB{ M ,xB A
pA An y  BvA S M Bpn C nkQ /jM koP w@C
SB] nj Bpn C  , BA SwA jAj Swj pA An xqa jAj Swj
hw A BA nm A BU jo
nj An  A qo ,joM ow M
nkQ nAq ow oM ,AoU M jn w pn /jo SMBY oM An Akjoi
:jo AoTA ji Bi M jow xnAq ow oM An nB{A A T n
o\p kLU nj uLe nj kM

oj kC oj kC oj nkQ

oMkU a An BwC B

oQ kC oQ  T n A]

omPM nm B]@nkQ nB @


/A nPB{ foB{ BB M /1

201 . M SzpBM

B]@nkQ jM S v] kM B]@nkQ jM U Swj B~


oQ U Swj pA B~ C To@ B] nj M joM Bw a Aj @ji U
omPM nm B]@nkQ nB @
Sm jnj  [n

SMo M AnBpn jBT

oj jo K~ k{BM B\@

Sl o SMo M Aj ji U

omPM nm B]@nkQ nB @


SMAi oM jM Rjni

SMAm o]p C k{

onj B Bv@B BM k{

SMAoi Bi nkQ jo S

omPM nm B]@nkQ nB @


B] nkQ jAj M pnkA U

Ao\ B nkA Sv jB M

ow A o pA j{ j kBL

AoA SwB B@L TM

omPM nm B]@nkQ nB @


B U B] A kBM yAk

B AoA Sv T U

oj nkQ k oj An A

B k A j{ kBLM

omPM nm B]@nkQ nB @


yi BM BM u kAj B\@

yi jo nk T U

o\p M jBT A yi oM p

yk Bzi BM BM Ao

omPM nm B]@nkQ nB @


SMo M kAj  jo @

S TwA nk T U

oj joM Q U nBT M

Si nAi kj RnBwA

omPM nm B]@nkQ nB @


AUB kM  kAj v@

A] o nk T U

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 202

oLU
nj jo jM A]

B odM RAT BU

omPM nm B]@nkQ nB @


Sz Bk jo dU

SMo Bw ww pA kM @

oQ A U pnkA
nj j

Si BnAi BS@

omPM nm B]@nkQ nB @


nj AjABi BA nB nj A pA oM ow M AoU nj ,@A
/kwoi Bd{i nBvM Tv ,Ji jo A B nj
@Bi JC A
RnBw M B eAo B\A AoM  An Bpn  xAo ,qo
/jM k{ B T B ,nBA /T{Aj kC S n @BM nj wA n]
kBM  kT RnBw nj T / dU TvAU An @BM u ,oj
pA /jo vU T{ An BBU ow B]B vM LT BBU
jABi B{C ,MB\w o AnjB{ ,]nBi op BM , o
nkQ BM ,MB\w A un ,MB\w Bi oL@A eo , nkQ /T{Aj
AnjB{ ,njAoM o pA /kjM d BTwj MAn AnAj p nkQ
oM L An BBU T{ A M AB ,kM vd ow
n nTwj B M q A /TiBw bo AoA M oUow@a@o SzpBM
ow ,MyQ Ukd MA An AjABi AoM Bnm nk
/jo njB An B BBnm ,nAjA wAo  pA uQ q ,@BM nj AoA
BTvo nj ,\ B RBMjA vw nj C
,kM
AZBU oTj ,ov /jo nB B\BMnlC n]
}~hT bAo] ,kM kz] oTj ,ovQ Bp }~hT
oTj ,wo /kjo nB @BM nj B{Bw BTwnBM nj ,k{@TiB{

203 . M SzpBM

,oTij S{Aj BT{A SMBL M ,@BM za BTwnBM nj ,kM w


nj yhM A un M e x }~hT q ,kM kz oTj
BM ,kz q] M ,B SzpBM Ao{ kC Ao BM /jM BTwnBM
Tz BM ,qA Aj nj jo JBve vU LT RBvw
jo@B{ nB Swj AnAq /k{ AoA pB @BM pA @n@
oTij /kjM kC @BM nkM nqM Bw M B pA  BeAki SBz AoM
w Ao jM jo ZAjpA B\BMnlC n] ko{ BM A j@M
/k kp B] B nj p kB @BM nj xkpo
j BM BA {A pA oQ Bza BM B /kjM kk An AoA qo Akpo
BBjAp nj BU kC /kC  M kA pA nB{ow jB{ oi
/oM ,B] nj  kp ApAo Aow
EU q BS BM B  , kp [n jnj oQ d ,kB{
pA SiC gnBU pA kBM /k{BM BkC nAo Aoa kATM ,SwA jM
k{BM TvAU JBT A o@A /SiB{ pBM An kC An T{m VjAe B
,` AkBi A Bo\ Q Se RBBLT{A pA kA
/SwA jM  k{BM kBMBUpBM An v vvnB B] zkA }B
Q B S pA jo k{ poQ wA JA  Bd{i
;jApC jBMC BM AoA j Swj nj Swj nAkA /kT B Bn
/BBM w o pA nB AoA

oB~U

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 206

207 . M SzpBM

A Swo
<C>
85 ,cTAMA ,BMBUC
85 ,BnoA ,BMBUC
85 ,tow ,BMBUC
85 ,Sijw ,BMBUC
85 (ozow) jB ,BMBUC
115 ,w ,@z@BUC
196 ,{ ,AAkiC
196 ,B ,AAkiC
196 ,unjA ,jApkiC
177 ,124 ,116 ,112 ,108 ,100 ,99 ,98 ,(joow) BoAkL ,nlC
101 ,(j ATw) BMo ,xBU nC

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 218

19 ,16 ,(kM M ) nlC


24 ,o] ,BT{C
25 , ,{C
101 ,vdAkL ,B@C
66 ,50 ,jd ,oC
34 ,33 ,(ow) oC
34 ,o C x ,oC
34 ,(ow) wBAMA ,oC
68 ,vekd ,oC
49 ,jd ,oC
42 ,40 ,39 ,kjA ,kBw oC

<A>
195 ,189 ,128 ,127 ,(Apo) AAoMA
63 ,AkwA ,jApcTAMA
136 , ,ZMA
64 ,59 ,6 ,nB]B B{keA
100 ,oA ,BveA
29 ,(nPB{) Q BnkeA
132 ,BM@ ,AkeA
196 ,keA ,]
60 ,56 ,51 ,(keA {qQ) keA ,keA

219 . A Swo

25 ,kA\ ,@A nA
102 ,jA] ,nBzUnA
17 ,() keA ,MjnA
189 ,kw@kd ,jBMjnA
101 ,(ATw) nQwnA
101 ,99 ,74 ,(BM) nA
74 ,( oTij) ve , nA
101 ,99 ,(ozow) ve , nA
121 ,120 ,(Aow) ]nA
45 ,kAB]kw ,jBMCkwA
60 ,23 ,M ,nBThM@kwA
89 ,(oTj) nBkwA
43 ,(vAzTd) ve ,nBkwA
99 ,98 ,8 ,oL@A ,AkwA
18 ,@B{ ,A BwA
149 ,Bn ,BwA
194 ,nBTh , o{A
26 ,keA ,n{A
26 ,vdAMA ,pAo A
47 ,ZoA ,nBz A
94 ,vekd ,nBz A
23 ,AMA ,poLA

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 220

23 ,(OUow) tBL ,poLA


75 ,i BA
50 ,(kLPw) keA ,keA oA
85 ,(Q B ov) AoA
59 ,oA ,AoA
104 ,9 ,8 ,BzB] ,nBz A@oA
6 ,vekd ,nBz A oA
82 ,81 ,80 ,79 ,59 ,23 ,Aoa ,o@A oA
60 ,23 ,nBThM Ukd ,]@oA
24 ,{ ,BwoA
23 ,(ozow) , jB@oA
23 ,AKLe , jB@oA
42 ,41 ,oBz oA
74 ,( oTij) wA , oA
66 ,45 ,UApo ,oLoA
26 ,BTA
147 ,146 ,RnBMUA
4 ,pA
75 ,BQjqA
78 , ,jqA
180 ,179 ,178 ,A@BvA
163 ,@BvA

221 . A Swo

174 ,173 ,_AA

<J>
197 ,wA@ ,A@yiBM
172 ,166 ,165 ,_TA BPTwA ,vTnBM
195 ,190 ,189 ,188 ,187 ,129 ,128 ,127 ,126 ,Ao BM
196 ,o@Al ,Ao BM
188 ,126 ,o]o ,Ao BM
59 ,58 ,56 ,(kwA nAjow) o] ,nBThM
196 ,JBwA o A ,M@kM
139 ,Bi uM
77 ,ve ,^M
135 e ,nM
165 ,(oTj) jnAjA ,yM
167 ,xM
197 ,nqi M
90 ,80 ,50 ,46 ,o ,o]nlM
74 ,(q{j) ,njBM
167 ,78 ,Bw ,jLM
102 ,26 ,(joow) AoM
80 ,AZo ,A oM
85 ,(Q B ov) oM

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 222

100 ,(i]ow) M
23 ,nBw ,BM
23 , ,BM
136 ,kd ,BnM
19 ,BiB C ,B{ kM
185 ,184 ,183 ,180 ,179 ,178 ,3 ,2 ,1 ,vd ,kM
104 ,AkwA ,kM
6 ,vAA ,kM
24 ,AoA ,kM
202 ,177 ,107 ,
AZBU ,kM
202 ,kz] ,kM
17 ,ve ,kM
35 , @ve ,kM
18 ,ynj ,kM
203 ,w ,kM
102 ,w ,kM
19 ,Bive ,B{@kM
20 ,(Bia@Twn) @ve ,B{@kM
19 , @Bn ,B{@kM
18 ,17 ,(kApnBL) kMBAp ,B{@kM
19 ,A Bip ,B{@kM
19 ,j Bip ,B{@kM

223 . A Swo

20 ,(BvAk\) tBL ,B{@kM


20 ,oL@A ,B{@kM
19 , @ ,B{@kM
19 ,16 ,@ ,B{ kM
19 ,Bpkd ,B{ kM
19 ,Ukd ,B{@kM
19 ,Bi Uo ,B{ kM
19 ,Bi ~ ,B{ kM
20 , k ,B{@kM
19 ,kd ,B{@kM
102 , ,kM
202 ,107 ,vd ,kM
108 ,104 ,20 ,10 ,4 ,AcT ,kM
203 ,kz ,kM
4 ,o~ ,kM
104 ,77 ,67 ,30 ,28 ,20 ,10 ,7 ,Ak ,kM
19 ,BiB C ,B{ kM

<N>
170 ,QBQ
115 ,101 ,(AjU ov A) BjBQ
33 ,wBL ,BQ
23 ,n~ ,qoQ

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 224

23 ,oB ,qoQ
101 ,Ao~ ,B{qQ
51 ,AoMA ,BQ
177 ,124 ,116 ,112 ,109 ,108 ,9 ,(Aor) jd ,BBQ
168 ,149 ,ve ,ve@nQ
24 ,w ,AQ
75 ,oB ,AQ
87 ,29 ,28 ,BnkeA ,Q
108 ,71 ,23 ,o{A ,Q
29 ,Bnke ,Q
@Aoa (o@A oA) ,jAsQ
71 ,23 ,AKLe ,jAsQ
23 ,ASB ,jAsQ
23 ,vekd ,jAsQ
23 ,w ,jAsQ
23 ,oB ,jAsQ
110 ,109 ,100 ,kd ,jApoQ
50 ,(kAoz)ve ,BoQ
202 ,Ukd ,MyQ
125 ,110 ,109 ,BwA ,pB@yQ
,126 ,124 ,121 ,115 ,111 ,110 ,109 ,9 ,(jApjA])o] ,nzQ
188 ,131 ,130 ,129 ,128 ,127
130 ,~ ,nzQ

225 . A Swo

50 ,(kAoz) ve ,BoQ

<R>
97 ,87 ,86 ,85 ,75 ,73 ,68 ,(Q B{Bn ov)
AZBU
175 ,53 ,(xBUnU ov) BBUBU
25 ,foB{ ,yhMZBU
18 ,17 ,M]BU
27 ,( ATw) MAoU
25 ,A , oU
100 ,jv ,B{oU
135 , ,jU
74 ,69 ,61 ,58 ,57 ,56 ,55 ,54 ,53 ,43 ,AoA ,xBUnU
53 ,o`oQ ,xBUnU
74 ,53 ,24 ,( nAjow) vdAkL ,xBUnU
53 ,oa ,xBUnU
75 ,58 ,54 ,53 ,nQo ,xBUnU
53 ,o Cx ,xBUnU
75 ,74 ,58 ,54 ,53 ,24 ,{ ,xBUnU

<Z>
104 ,ve ,oMB]
50 ,46 ,kd B]
111 ,109 ,Aw ,kB]

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 226

136 ,ve ,k]


41 ,M@fo]
125 ,ve ,q]
49 ,(OUow) o]
80 ,(nBMnj jBQ) B C o]
92 ,76 ,75 ,72 ,ko ,]
59 ,(Aok) jd ,]
196 ,keA ,]
102 ,(Aow) ve ,Rj]
38 ,ABA ,BLB]
,137 ,136 ,115 ,109 ,ARo~ ,BzB]
79 ,o{jnA ,]

<^>
,136 ,115 ,wB o ,nlC za

<b>
61 ,kd ,kw ZBe
136 ,116 ,ASAk ,UBe
196 ,ok ,AM ]Be
182 ,181 ,A ve
43 ,kASze

227 . A Swo

98 , ,e
77 ,Bi@Ake
21 ,(nPB{) Q Bnke

<f>
61 Bi@L ,pBi
41 ,BMo Bi
25 , ,{C@Bi
98 ,(ow) jAjAki
79 ,59 ,50 ,BinBAki ,nBAki
87 ,@e n ,oi
151 ,_ow BT ,`{oi
77 ,(nATwA) Biovi
136 ,MBzi
7 ,Abn ,i
75 ,BA ,i

<j>
24 ,ARo~ ,AijAj
75 ,oL@A ,BTwjAj
43 ,(vA Y) k ,njAj
171 ,C ,uAj

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 228

110 ,100 ,AoM ,yAj


178 ,115 ,d@ ,BzAj
69 ,62 ,61 ,56 ,51 ,oL@A ,nAj
101 ,Bn ,BoMj
24 ,o{A@oA ,Bzinj
50 ,45 ,kd ,Bnj
25 ,BTvT{j
43 , ,T{j
196 ,A ,pBLj
196 ,knAo ,pBLj
197 ,pA ,jApaoj
29 ,kAS~ ,BzTj
87 ,48 ,29 ,
AS~ ,BzTj
59 ,(kA@\)  ,BzTj
147 ,nB{ ,uwBj

<l>
104 ,nBAl
108 ,6 ,kAkwA ,nBAl
25 ,Bi AkwA ,nBAl
25 ,Biovi ,nBAl
75 ,BnBAl

229 . A Swo

<n>
100 ,BAj@un
196 ,kd ,eAn
25 ,@ ,kLA n
131 ,~ ,Ben
137 ,102 ,vdAMA ,Ben
24 ,oA ,Ben
24 ,oA ,Ben
24 ,BUoA ,Ben
104 ,M Sen
196 ,Bw ,Aen
197 ,AoA ,AAen
135 ,Bw ,Twn
79 ,(BioL@A) o ,T{n
78 ,59 ,(A B@B ) Bn ,T{n n
79 ,Bio@A po ,T{n
25 ,ve ,k{n
25 ,kAu{o ,k{n
41 ,BAk{n
75 ,Bk{n
136 ,101 ,keA ,kn
196 ,(
oUA) i ,Bn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 230

,46 ,45 ,44 ,33 ,31 ,30 ,29 ,28 ,27 ,25 ,23 ,21 ,7 ,Q B{Bn
,66 ,65 ,62 ,61 ,60 ,59 ,58 ,55 ,54 ,53 ,52 ,51 ,50 ,49 ,48 ,47
,83 ,81 ,80 ,79 ,78 ,77 ,76 ,75 ,74 ,73 ,72 ,71 ,70 ,69 ,68 ,67
196 ,96 ,95 ,89 ,88 ,87 ,86 ,85
136 ,102 ,ASB ,Bn
193 ,Bn
88 ,83 ,27 ,26 ,24 ,oA ,B]S n
23 ,oB ,] S n
100 ,w , n
101 ,(tk) n
107 ,kz ,Bn
189 ,jn
101 ,oL] ,rjn

<p>
31 ,ke ,kA p
26 , np
132 ,oA ,jApnp
133 ,oL@A ,jApnp
133 ,132 ,ve ,jApnp
197 ,tBL ,A Bp
101 ,AkwA ,Bkp

231 . A Swo

136 ,tBL ,pp

<t>
148 ,B] UBw
27 ,jA] ,kBw
76 ,po ,kBw
87 ,nB]B Apo cTAMA ,kAnBw
25 ,Bkd ,BBw
43 ,A@nBw@Pw
105 ,TAn ,MAow
63 ,kT nAjow
57 ,53 ,(xBUnU ov) vAnow
104 ,(ATw) w
17 ,nke Bw
102 ,o] ,Bw
100 ,(ATw) w
59 , o] ,w
202 ,oL@A ,MB\w
202 ,o ,MB\w
119 ,nw
59 ,(ow) w
197 ,jBAjo ,Akw

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 232

197 ,o ,Akw
61 ,ZBekd ,kw

<x>
101 ,(ATw) nQB{
160 ,(ow) B@B{
60 ,(kLPw) kd ,ThMB{
102 ,(Aow) oQ K{
26 ,oL@A ,o{
100 ,en ,o{
119 ,118 ,117 ,99 ,keA ,B{
118 ,kio ,B{
118 ,ko ,B{
23 ,{ ,B{
75 ,keA ,{
75 ,AoM ,{
96 , ve , B{
92 ,ve ,anB{
76 ,75 ,72 ,71 ,(SikB{) Q u{
77 , ,k{
90 ,S ,B{
79 ,59 ,(A {)ve ,{

233 . A Swo

101 ,jv ,{
136 , ,k{
102 ,oT{{
135 ,56 ,2 ,vekd ,nBo{
59 ,(oTj) ABeA@g{
69 ,49 ,46 ,qi g{
187 ,MjnA kA g{
69 ,q g{
197 ,kd ,@@o{

<|>
159 ,149 ,A] ,BoMB
86 ,vd ,pAo{@Aj@KeB
197 ,Ro , jB
23 ,oA , jB
79 ,63 ,(kAnB) oL@A ,jv
24 ,ZoA ,nB
28 ,24 ,~ ,nB
26 ,AKLe ,dd
26 ,B\n ,k
168 ,149 ,AB ,
85 ,(Q B{ Bn ov ,B]BU) 
46 ,Bz kAS

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 234

<>
196 ,oB ,AAoB
67 ,65 ,44 ,42 ,kABkw ,BLBL
180 ,B ,Ao
17 ,@B{ ,A KwB
103 ,LwB

<>
197 ,AnC ,AA
19 ,@B{ ,A tBL
24 ,~kw ,BwBL
28 ,(nPB{) Q@BoAkL
186 ,njBAkL
62 ,kARq
87 ,48 ,29 ,(Q B{Bn ov) BzTj
AS~
42 ,oA ,oBz
24 ,Ao~ ,k
24 ,ARo~ ,k
200 ,(Aor) 
200 ,A ,
200 , n ,
200 ,nPB{ ,

235 . A Swo

200 ,foB{ ,
183 ,nqM ,
183 ,177 ,\ ,
197 ,qa ,A@oL@A
196 ,S{ ,AA@oL@A
197 ,AnC ,AA
138 ,AA
196 ,nA ,A Bi
93 ,92 ,91 ,90 ,89 ,88 ,86 ,76 ,28 ,(nPB{) Q@Bo
197 ,o ,jAp
183 ,nqM ,
183 ,177 ,\ ,
36 ,B{
139 ,ve ,
122 ,120 ,pB ,@
43 ,k\AkL Bw ,kA
194 ,kAnk ,
194 ,kAB ,

<>
25 ,o
89 ,87 ,28 ,(nPB{) Q@Bn

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 236

197 ,(B\BMnlC oB{) 

<>
137 ,120 ,100 ,ve ,B
87 ,85 ,29 ,(SikB{ vAk) Q B
180 ,(B ,Ao) ,Bi B
87 ,nB]B ,B{ dT
43 ,kd ,jq io
84 ,83 ,81 ,Swjo
84 ,83 ,81 ,ve ,Swjo
82 ,BiAw ,Swjo
60 ,AkwA B@B ,po
87 ,65 ,63 ,62 ,42,37 ,29 ,22 ,vdAkL ,BoBo
79 ,48 ,kd ,o
132 ,no
40 ,Bio
40 ,S ,j
65 ,64 ,63 ,62 ,56 ,37 ,(kARo~)po ,po
74 ,o ,po

< >
78 ,(B{Bn Bw) wB

237 . A Swo

168 ,149 ,oB ,B


64 ,59 ,54 ,8 ,B{keA ,nB]B
63 ,58 ,B{@@kd ,nB]B
110 ,jd ,AkwA B
127 ,en ,B
171 ,A@u@U ,jApB
26 ,ov B
127 ,jBMB kd B
54 ,ve ,p@A o
43 ,9 ,7 ,(BoA) @ve ,p@A o
54 ,8 ,(AoB) wBAMA ,p@A o
8 ,(o@A nAjow) d ,p@A o
197 ,132 ,131 ,@g{ ,A@BMo
197 ,w ,ABMo
15 ,nU ,Ko
89 ,AkL ,Ko
70 ,46 ,(kAS) BwA ,Bz
70 ,MM ,Bz
71 ,70 ,ovi ,Bz
71 , ,Bz
71 ,70 ,oB ,Bz
135 ,qoLU Ao

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 238

128 ,n ,A@
58 ,Bi
100 ,ve ,Bo~
26 ,@kw ,
102 ,101 ,oB ,oL
109 ,42 ,keA ,A
110 ,92 ,76 ,74 ,72 ,71 , ,A
168 ,149 ,kAB ,A
72 ,59 ,(AA ) AoMA ,pAo{ A
197 ,Ro ,B]
26 ,oA ,

<
@>
56 , ,BiAnB@
177 ,176 ,pB@
24 ,S{jnp ,Bio{@kB@B@
99 ,k~AkL ,yhLB@
25 ,kd ,BBw B@
181 ,124 ,122 ,121 ,115 ,112 ,111 ,o] ,BB@
39 ,({)
B@
26 keA ,n\@
72 ,54 ,kp Bio@

239 . A Swo

136 ,100 ,k ,B@

<@>
188 ,(Aor) Bno@
197 ,AA AnC@
136 , ,q@
135 ,k ,@
15 ,nUoA ,Bn@

<>
89 ,BBnA
26 ,k ,B\n
134 ,133 ,wBAMA ,U
25 ,@ ,\
43 ,ABv
197 ,_vC UBC ,
80 ,vT

<>
23 BwA , B
165 , ,vTB
25 ,Aw ,BMpo B

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 240

171 ,B
196 ,k ,AkB
87 ,43 , k ,kAk\
26 ,RAjBvAk\
25 ,@A nA kA\
25 ,en ,\
137 ,136 ,o] ,o\
84 ,Bio BM kd
60 ,44 ,(nB]B ) Apo vekd
,79 ,78 ,76 ,75 ,74 ,58 ,53 ,48 ,34 ,32 ,25 ,Q B{ Bnkd
199 ,137 ,97 ,92 ,91 ,88 ,86 ,84 ,82
58 ,nB]B B{ kd
195 ,Anke w , @kd
196 , ,kd
109 ,o] ,kBw@kd
109 ,k\ ,kkd
87 ,29 ,28 ,(nPB{) Q Bn@jd
65 ,50 ,(tBQow) kAn ,nBTh
66 ,65 ,50 ,45 ,44 ,43 ,vekw ,tnk
43 ,(Aok) jd ,]
118 ,111 ,jd ,jAo
118 ,ov ,jAo

241 . A Swo

135 ,keA ,AA o


27 ,kBw ,AA o
108 ,Uo ,Uo
89 ,jApk{o
92 ,(BA Tv) ve , Tv
59 ,Bn kz
64 ,AkL , Tv
68 ,67 ,66 ,50 ,47 ,(vA k~) kd , k~
47 ,vd , k~
130 ,vdAkL ,Ben n~
25 ,o
51 ,nB]B B{ kAo
91 ,90 ,oL@A ,kT
102 ,(ow) ~
197 ,C ,
80 ,vnB`
118 ,Rq ,
43 ,(A pBT) Uo ,BUo
115 ,Aj
63 ,AoMA ,jApz
168 ,158 ,149 ,o ,\B
86 ,85 ,nU ,[Qo

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 242

38 ,ABA ,BLB] Apo


45 ,Bnkd ,z jApo
166 ,(Aow) A@o
168 ,149 ,kA ,Aoo
45 ,Bnkd ,z jApo
116 ,vd ,B
100 ,B
50 ,AU

<>
103 ,(nATwA) B
27 ,BiwBAMA ,KB
100 ,(ov A) k\
100 ,(j ATw) \
24 ,kd ,\
(Y oA) 84 ,83 ,81 ,61 ,50 ,39 ,38 ,30 ,kd ,A\h
100 ,eoAkL ,k
89 ,wBAMA , Ao
39 ,BveA , Ao
64 ,(AoA nj uA nBTh op) Bo
89 ,o~
136 ,108 ,ve ,o

243 . A Swo

90 ,B{ S
89 ,kw ,v
88 ,79 ,59 ,(S n nAjow) ,k
88 ,vd ,k
111 ,99 ,kMB ,A
24 ,yAjoA ,ShM
24 ,BiAKLe ,ShM
102 ,(joow)

<>
132 ,BnA
89 , ,BBnA
70 , ,twA
170 ,169 ,(nv oQ) BMoU A
43 ,(kA Y) ve , Y
132 ,99 ,nQB{ ,nQ
196 ,135 ,n k ,A 
196 ,k ,A
168 ,149 , ,
115 ,T
136 ,eno ,
197 ,nBThM ,jApJB

oLw B@Akp BU B{ B@fB pA . 244

171 ,126 ,w ,_nBv


107 ,BA ,jo

</>
143 ,139 ,jAp{B
60 , @k ,SAk
89 ,yhMo
24 ,o BMkd ,nBz A k{
26 , ,S
163 ,47 ,jC ,oT

<>
103 ,B\nB
BzAj d
50 ,46 ,Uo ,BQAjq
104 ,ve ,jq
44 ,43 ,io ,jq
109 ,An ,B
104 ,90 ,Bnkd ,
188 ,z@BUC ,
4 ,pk

From Kings Palaces to


Siberian Jails

Gholamhoseyn Bigdeli

National Library and Archives of the I.R. of IRAN


Tehran, 2009

Anda mungkin juga menyukai