Anda di halaman 1dari 753

Biblia Hebraica Stuttgartensia

Genesis 1
¶ÂrÄA'AhÃw 2 :¶Ârˇ ïA'Ah túE'wà £«ym aõ H KA h a túE' £y°ih»lÈ' 'ZflrA–b tyõiH'„r¸–b 1
yún≈ p K¸ -lav tepx eõ r fi m ¸ £yÅh i l » ' È x fi ˚˘rwà £ÙÚht ¸ yûˇ n≈ p K¸ -lav ™eHx OY wà ˚hÅb O w√ èˇ ˚hèt O hút A yà h A
-te' £yôih»lÈ' 'Ërˇ ü¬Cyw¬ 4 :rÙø'-yihyà ïw¬ rÙÚ' yûˇ h i yà £yõh i l » ' È rem'ByC◊ w¬ 3 :£«yïm GA h a
'âr fl q Ÿ yC« w¬ 5 :™eHx Oø h a §yúb E ˚ rÙY'Ah §yúE–b £yÅih»lÈ' lZ„–d¸b¬yC w¬ bÙÚX-yik – rÙY'h A
£ÙBy r’qb OY -yihyà ïw¬ bÂrˇ v eú -yihÃyï¬w hAlÃy°Al 'flrˇ û ˇ“q ™eHYx O l a wà £ÙØy ˇè rÙ'Al |£yòih»lÈ'
lyÅd –Ê b ¸ m a yûˇ h i y«w £«ym GA° h a ™ÙZtb –¸ v fi yõq ÷ r fl yúh i yà £yÅh i l » È' rem'ûyC◊ w¬ 6 > :dˇˇïx A ' e
ˇè rH e ' · ˇè £y« m Gaè h a §yòb –E lÄd –„ ¸b¬Cy¬w Çfivy÷qflrAh-te' ê£yih»l' È Wavˇû yC¬ w¬ 7 :£«yïm A l A £«ym aõ §yúb –E
'^r fl q Ÿ yC« w¬ 8 :§ïk E -yihyà ïw¬ v fi y°q ÷ r fl l A lûˇ v a m E rˇˇH eõ ' · £«yaÅm G h a §yûˇ b E ˚v fi yÅq ÷ r fl l A taxˇû t Ga m i
> :yïn« H E £ÙBy r’qb OY -yihyà ïw¬ bÂrˇ v eú -yihyà ïw¬ £«ym A° H A v fi yõ÷qflrˇ ïAl £yôih»lÈ'
hõe'flrEtÃw dÅAxe' £Ù˘qm A -le' ˇè £y« m aè H KA h a taxt Gaò m i £«ym Gaä h a ˚=wq –“ y« £yÄh i l » ' È rem'ûyC◊ w¬ 9
£«ym Gaõ h a húw≈ q Ÿ m i l ¸ ˚ ¶Âr' eÅ èˇ hH A b –A yC¬ l a |£yòih»lÈ' 'âflrŸq«Cyw¬ 10 :§ïk E -yihyà ïw¬ h°H A b –A yC¬ h a
èˇ ¶ÂrèA'Ah 'òEHËdˇ ïaGt £yÄh i l » ' È rem'ûyC◊ w¬ 11 :bÙøX-yik – £yõh i l » ' È 'Ërˇ yC¬ú w¬ £y°m Gi y¬ 'Zr fl q “
ÙYb-ÙvËrz¬ rˇˇH eú ' · ÙØnyiml ¸ èˇ yr Ê p K¸ heWv O` yãr Ê p K¸ ¶ûˇ v E vfirØ∆z fivyZÊrÃzam beWEvò 'eHÅ–d
˚hØn≈ yiml ¸ ˇè vr fi z∆è v fi y`r Ê zà m a beWûˇ Ev 'eH–d∏ ¶ÂräA'Ah 'âEcÙGt¬w 12 :§ïEk-yihÃyï¬w ¶Ârˇ °A'Ah-lav
-yihyà w¿¬ 13 :bÙøX-yik – £yõh i l » ' È 'Ërˇ yC¬ú w¬ ˚h°n≈ yiml ¸ ÙYb-ÙvËr¬z rˇˇúeH·' ]3 y_r Ê p K¸ -heWv Oø ¶üEvwÃ
ˇè tr O ' O m ¸ yòh i yà £yÄh i l » ' È rem'ûyC◊ w¬ 14 > :yïH i yilH ¸ £ÙBy r’ qb OY -yihyà w¿¬ bÂrˇ v eú
£yÅd Ê v · ÙZml ¸ ˚ ˇè tt O ' O l ¸ ˚`yh A wà hAlyà l GA° h a §yûˇ b E ˚ £ÙõyC h a §yúb –E lyàd –Ê b ¸ h a l ¸ £«ym aÅ H KA h a v fi yûˇ q ÷ r Ë b –i
¶Ârˇ °A'Ah-lav ryõi'h A l ¸ £«ym aÅ H KA h a v fi yûˇ q ÷ r Ë b –i ˇè tr O Ù'¸ml i ˚`yh A wà 15 :£yïn« H A wà £yõm i y√ l ¸ ˚
rÙ`'AGmah-te' £y°ilOdgFà h a t˜r O ' O m G¸ h a yún≈ ¸H-te' £yÅih»lÈ' Wavˇû yC¬ w¬ 16 :§ïk E -yihyà w¿¬
tõE'Ãw hAlÃyÅaGlah telˇû H e m ¸ m e l ¸ ˇè §X O q –“ ah rÙ`'AGmah-te'Ãw £ÙØyC h a telˇû H e m ¸ m e l ¸ ˇè ld O gF√ h a
:¶Ârˇ ïA'Ah-lav ryõi'h A l ¸ £«ym A° H KA h a v fi yûˇ q ÷ r Ë b –i £yõh i l » ' È £ôt A ' O §út GE yC« w¬ 17 :£yïb i k A Ù–kh a
£yõh
i l » ' È 'Ërˇ yC¬ú w¬ ™eHx OÚ h a §yûˇ b E ˚ rÙY'h A §yúb –E lyÅd –Ê b ¸ ahl · ï˚ hAlyà l GaÅ b a ˚ £Ùûˇ yC b –a ˇè lH O m ¸ l i wà 18
rem'ûyC◊ w¬ 20 > :yïv i yibr Ë £ÙBy r’qb OY -yihyà ïw¬ bÂrˇ v eú -yihyà ï¬w 19 :bÙøX-yi–k
yõ≈n¸Kp-lav ¶ÂrÅA'Ah-lav •ûˇ EpÙvÃy ˇè •ÙvÃw h°yC√ x a Hepˇû n∆ ¶Ârˇ H eõ £«ym GaÅ h a ˚ZcËr¸H«y £yÅih»lÈ'
Hepˇû n∆ -lAk – tûˇ ' E wà £y°l i d O gFà h a £õn« y«nF t Ga h a -te' £yÅh i l » ' È 'Zr fl b ¸ yC« w¬ 21 :£«yïm A H KA h a v fi yúq ÷ r Ë
˚hØn≈ yiml ¸ ˇè •n√ k –A •Ù`v-lAk – tâ' E wà £Äh e n≈ yïm i l ¸ £«ym Gaä h a ˚âcËrAH ÉreH·' teWáemOrˇ ïh A |hûˇ yC√ x a h ¡a
˚Äbr Ë ˚ ˚˘rp K¸ rˇˇm OÚ 'El £yõh i l » ' È £ôt A ' O ™Ârˇ üb A yà w¬ 22 :bÙøX-yik – £yõh i l » ' È 'Ërˇ yC¬ú w¬
r’qb OY -yihyà ïw¬ bÂrˇ v eú -yihyà ïw¬ 23 :¶Ârˇ ï' A b –A bÂrˇ y«ú •ÙYvh A wà £yÅm Gi yC¬ b –a ˇè £y« m Gaè h a -te' ˚`'l ¸ m i ˚
h
– n√Ø yiml ¸ ˇè hyC√ x a Hepn∆ò ¶Âr ' Aä h A 'âc E ÙGt £yÄih»lÈ' rem'û◊Cyw¬ 24 > :yïH i yimx · £ÙBy
t=yC¬ x a -te' £ É yihl » ' È Wavˇû yC¬ w¬ 25 :§ïk E -yihyà ïw¬ h – n√° yiml ¸ ¶Ârˇ õe'-ÙtÃyïaxÃw Wemr Â_ w√ húm A h E b –¸
˚h°≈nyim¸l hõAmfld·'ïAh WemBÂr-lAk – tô' E wà h – n√Ø yiml ¸ ˇè hm A h E –¸bah-te'Ãw –hÆ√nyim¸l ¶ÂräA'Ah
˚nõm E l ¸ c a b –¸ £_d fl ' A húW e v · ïn¬ £yÅh i »lÈ' rem'û◊Cy¬w 26 :bÙøX-yi–k £yõh i l » ' È 'Ërˇ yC¬ú w¬
¶ÂrÅA'Ah-lAk¸b˚ èˇ hAmEh¸–bab˚ £«ym aÄ H KA h a •ÙZvb ¸ ˚ £MyC√ h a t=g¬ d Ë b i ˚É d – r Ë y« wà ˚n°t E ˚mËdk –i
ˇè £d fl ' A h ¡A -te' |£yòh i »lÈ' 'âflr¸b«Cy¬w 27 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav WúEmOrA¡h WemYÂrAh-lAk¸b˚
™Ârˇ û ˇb A yà w¬ 28 :£ït A ' O 'Br fl b –A hõb A q ‘ nà ˚ rˇˇk Aú z√ ÙÚt' O 'Zr fl b –A £yõh i l » ' È £elc eú b –¸ ÙÅml ¸ c a b –¸
h
A H u° b ¸ k i wà ¶Ârˇ ' Aõ h A -te' ˚B'¸lim˚ ˚_bËr˚ ˚ırp K¸ £yÄh i l » ' È £äehAl rem'=◊Cy¬w Ç£yih»lÈ' ê£AtO'
:¶Ârˇ ïA'Ah-lav teWúemOrA¡h hõ√Cyax-lAk¸b˚ £«ym aÅ H KA h a •ÙZvb ¸ ˚ ˇè £yC√ h a tòg¬ d Ë b –i ˚ãdr Ë ˚
-lav èˇ reH·' vfirÆ∆z fivZ„rOz |beWûˇ Ev-lA–k-te' £äekAl yiGtâat√n h É nF≈ h i £yÄh i l » ' È rem'ûyC◊ w¬ 29
hõy∆ h ¸ ïy« £úk e l A vfirˇ z√° v fi r „Z Oz ¶õEv-yÊr¸p Ùú–b-reH·' ¶ôEvAh-lA–k-te'Ãw ¶ÂrÅA'Ah-lAk yûˇ n≈ p K¸
Wûˇ m E Ùr |lZk O l ¸ ˚ £«ym aä H KA h a •Ùâv-lAk¸l˚ ¶ÂrA'Ah∏ tûˇ ¬Cyax-lAk¸lï˚ 30 :hïAl¸kA'¸l
:§ïEk-yihÃyï¬w h°Al¸kA'¸l beWõEv qÂrˇ ú∆y-lA–k-te' hØ√Cyax Hepûˇ n∆ ˇè Ùb – -reH' · ¶ÂrÄA'Ah-lav
-yihyà w¿¬ bÂrˇ v eú -yihyà w¿¬ dˇˇ' OÚ m ¸ bÙYX-h≈nF h i wà hÅW A v A rˇˇû ˇeH·'-lA–k-te' èˇ £yih»lÈ' 'Ërˇ ò¬Cy¬w 31
> :yïH Ki H Ki h a £ÙBy r’qb OY

Genesis 2
:£ï'
A b
A c¸ -lAkwà ¶Ârˇ '
Aõ h
A wà £«ym aú H
KA ha ˚ôl
G ku yà w¬ 1
£Ùûˇ yC b
–a ˇè tb
–O H
¸ yC« w¬ h°W
A v
A rˇˇû H
e '
· Ùõt
G k¸ 'alm¸ yÅv
i yibH
K¸ h
a £Ùûˇ yC b
–a ˇè £yihl » '
È lòka yà w¬ 2
£Ùûy-te' ˇè £yihl » ' È ™Ârˇ b Aò yà ¬w 3 :hïAWAv rˇˇúeH·' ÙõGt¸k'al¸m-lAk – m i yÅv i yibH K¸ h a
£yõih»lÈ' 'BflrA–b-reH·' ÙÅGt¸k'al¸m-lAk – m i ˇè tb a H A Ù`b yûˇ k –i ÙÚt' O HYd –„ q — yà w¬ yÅv i yibH K¸ h a
£°' A r Ë ˇ ïb –A h i b –¸ ¶Ârˇ ' Aõ h A wà £«ym aô H KA h a tÙ˙dl ¸ Ùt hel G ˇû ' E 4 > :tÙøWv · l a
hÄÂdAKWah fixyûˇ iW |lZOkÃw 5 :£«yïm A H A wà ¶Ârˇ úe' £yõih»lÈ' hú√whÃy tÙ_Wv · £ÙÆyb –¸
hòw√ hÃy ryäX i m ¸ h i 'âl ◊ yÉ k –i x°m A c ¸ y« £Ârˇ û ˇX e hYd  W KA h a beWúEv-lAkÃw ¶ÂrÅA'Ab hûˇ ∆y¸hï«y £ÂreXò
-§im hûˇ l e v · ïy¬ dˇˇ' Eõ wà 6 :hïm A fld·'ïAh-te' dˇˇYOb·vïal §«yÅa' £ZfldA'Ãw ¶ÂrÅA'Ah-lav èˇ £yih»lÈ'
-te' £yäh i l » ' È h=w√ hÃy r É c e y«yC w¬ 7 :hïAmfld·'ïAh-yï≈n¸Kp-lA–k-tïe' hõ“q¸HihÃw ¶Ârˇ °A'Ah
Hepn∆ú l ¸ £Yd fl ' A ïh A yúh i yà ïw¬ £y°yC« x a tûˇ m a H ¸ n« wyõp KA ' a b –¸ xúp Ka yC« w¬ hÅm A d fl ' · ˇû h A -§im ˇè rp A v A £Äd fl ' A ïh A
rˇˇúeH·' £YfldA'ïAh-te' £ÅAH £eWˇû yC√ w¬ £Âdˇ q –’° m i §Âdˇ v Eõ b –¸ -§¬gF £yôh i l » ' È hü√whÃy vãX La yC« w¬ 8 :hïyC√ x a
bÙZXÃw hõe'Ëram¸l dˇˇm Aú x ¸ n∆ ¶ôv E -lAk – hÅm A d fl ' · ˇû h A -§im ˇè £yihl » ' È hòw√ hÃy xãm a c ¸ yC¬ w¬ 9 :rˇˇïc A y√
'ûˇ c
E yO ˇè rh A n√ wà 10 :vΩr fl w√ bÙBX tavd –fiY h a ¶àv E wà §ØgF√ h a ™ÙZtb –¸ ˇè £y«yC x a ïh a ¶òv E wà l°k A '· m a l ¸
£úEH 11 :£yïiH'flr húAvA–bËra'¸l hõy√ h A wà dÅr „ p KA y« ˇè £H KA m i ˚ §°√Fgah-te' tÙ˜q¸Hah¸l §ÂdÅEvEm
:bïAh√∑zah £õAH-reH·' hÅl A y«wx · ïh a ¶Ârˇ û ˇe'-lA–k tE'ò bÄEbO–sah '˚Zh §ÙÚHyiKp dˇˇõAxe'ïAh
rˇˇúAh√Fnah-£ïEHÃw 13 :£ahøOKHah §eb' eú wà xald O˜ b –¸ h a £úH A bÙÚX 'wõihah ¶Ârˇ úA'Ah bôahœzï˚ 12
ˇè yH
i yilH K¸ h a rˇˇh Aò nF√ h a £âH E wà 14 :H˚ïk – ¶Ârˇ úe'-lA–k tõE' bÅb E Ù–sh a '˚Zh §ÙÚxy«gF yõn« H KE h a
:tΩr fl p ¸ '˚Bh yõv i yibr Ë ˇ ïh A rˇˇh Aú nF√ h a wà r˚°H K ' a tûˇ m a d Ë q ÷ ™õElOhïah '˚Bh l’qÅ–dix
:–hΩflr¸mAH¸l˚ –hYfld¸bv A l ¸ §Âdv EÅ -§¬gb ¸ ˚hûˇ x E nF« yC¬ w¬ £Úd fl ' A ïA h-te' £yõih»lÈ' hú√whÃy xôq –— yC« w¬ 15
:lïEk'◊Gt lBOkA' §õ√Fgah-¶ïEv lBO–kim rˇˇÚOm'El £YfldA'ïAh-lav £yÅh i l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè wc a yà w¬ 16
tÙBm ˚Fnm Geõ m i ß ú l ¸ k A ' · £Ù_yb –¸ yÄk –i ˚Fnm Ge° m i lõk a '◊t 'Bl ◊ vÅr fl w√ bÙZX ˇè tv a d –fiè h a ¶Äv E m E ˚ 17
-–heWÈvïe' Ù°–dab¸l £YfldA'ïAh tÙByÈh bÙ_X-'◊l £yÅih»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 18 :t˚ømt GA
èˇ hÂdAKWah tò¬Cyax-lA–k hÄAmfld·'ïAh-§im £yäih»lÈ' h=√whÃy ÉrecyC« w¬ 19 :Ùïd – gà n∆ k –¸ r∆zv Eõ ]1 Ùúl G
ÉlOkÃw ÙÚl-'flrŸq«Cy-ham tÙY'Ëril £Åd fl ' A ˇû h A -le' ˇè 'b E yC√ w¬ £«ym aÅ H KA h a •ÙZv-lAk – ˇè t' E wÃ
tÙÄmEH £äfldA'ïAh 'âflrŸq«Cy¬w 20 :ÙømH ¸ '˚Bh hõyC√ x a Hepn∆ú £_d fl A'ïAh Ù^l-'flrŸq«y râeH·'
'úAcAm-'ø◊l £àfldA'¸l˚ hÚd  W KA h a tûˇ yC¬ x a lYk O l ¸ ˚ £«ym aÅ H KA h a •ÙZv¸l˚ èˇ hAmEh¸–bah-lAk¸l
xÄq –— yC« w¬ §°H A y«yC w¬ £Yd fl ' A hA -lav hôAm„–dËraGt |£yüih»lÈ' h=√whÃy l É p KE yC¬ w¬ 21 :Ùïd – gà n∆ k –¸ r∆zv Eõ
vôAlEFcah-tïe' |£yüih»lÈ' h=√whÃy §É b e yC« w¬ 22 :h√nF ït Ge x ¸ t Ga rˇˇW Aõ b –A rˇˇgFOB s ¸ yC« w¬ wyÅt A v O l ¸ c Fa m i ˇè tx a ' a
£
Ç d fl ' A h ¡A r ê m e '◊yC w¬ 23 :£Ωd fl ' A ïAh-le' Ahõe'ibÃy¬w h°AKHi'¸l £YfldA'ïAh-§im xú—qAl-reH·'
yÚr Ê W A b –¸ m i rˇˇW Aõ b A ˚ yÅm a c A v · ïm E £ecv e ò £avp KaÄ h a t'ûz◊
:t'Ω◊∑z-hAx›qïul Hyõi'Em yúi–k hÅAKHi' 'Z„r“–q«y èˇ t'◊z¸l
rˇˇW Aú b A l ¸ ˚Yyh A wà ÙÅt G H ¸ ' i b –¸ qûˇ b a d fl wà ٰm G ' i -te'wà wyõb i ' A -te' HyÅi'-b√z·v¬¿y èˇ §E–k-lav 24
:˚HïH A b –O t ¸ y« 'Yl ◊ wà ٰt G H ¸ ' i wà £Yd fl ' A ïh A £yÅm Gi ˚r·v ˇè £h e y≈n¸H ˚`yh ¸ ïyC« w¬ 25 :dˇˇïx A ' e

Genesis 3
£y°h i l » ' È hûˇ w√ hÃy hõAWAv rˇˇúeH·' hÅÂdAKWh a tûˇ yC¬ x a ˇè lk –O m i £˚Årv A hûˇ y√ h A ˇè Hx A nF√ h a wà 1
:§ïgF√ h a ¶úv E lYk –O m i ˚Ålk ¸ 'øt ◊ 'Z◊l £yÅih»lÈ' rˇˇû m a ' A -yïk –i •a'ò hÅH KA ' i ˇû h A -le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬

ê v E h A yZr Ê p K¸ m i ˚ 3 :lïk E '◊n §õ√Fgah-¶ïEv yBÊr¸Kpim H°Ax√Fnah-le' hõAKHi'ïAh rem'B◊Gt¬w 2
-§ep K Ù°b – ˚YvgFà t i 'Bl ◊ wà ˚Fnm GeÅ m i ˇè ˚l¸k'øt ◊ '`l ◊ £yÄh i l » ' È rˇˇû m a ' A §Ç gF√ h a -™Ùt¸b – rˇˇû H e ' ·
v
fi d„Z yO yik – ò 5 :§˚øtm u t G¸ tÙYm-'ø◊l h°AKHi'ïAh-le' HõAx√Fnah rem'ByC◊ w¬ 4 :§˚øtm u t G¸
yõvE d Ë yO £yÅh i l » 'ïk –E ˇè £t e y«yh ¸ w« £°k e y≈nyïv E ˚Yxq Ÿ p ¸ n« wà ˚Fn mGeÅ m i £ûˇ k e l ¸ k A ' · ˇè £Ùy¸b – yÄk –i £yÅh i l » ' È
'˚Zh-h√w' · ït a yüikwà läk A ' · ma l¸ ¶âEvAh ÉbÙX yûˇ i–k háAKHi'ïAh 'Ârˇ û ˇt GE w¬ 6 :vΩr fl w√ bÙBX
h
– H Aô yi'l ¸ -£¬gF §üEt G t Gi w¬ l°k a '◊t G w¬ ÙYyr Ë p Ki m
i xúq –— t Gi w¬ lyÅk –i W ¸ h a l ¸ ˇè ¶v E h A dˇˇm Aò x ¸ n∆ wà £«yn¬Æ yEvl A
ˇè ˚r¸p K t ¸ yC« ïw¬ £°h E £õm Gi r Á yïv E yúk –i ˚Åvd Ë ˇ û ˇyC≈ w¬ £Åh e y≈nH ¸ yûˇ n≈ yEv ˇè hn√ x ¸ q —è p KA t Gi w¬ 7 :lïk a '◊yC w¬ h – m GAõ v i
£yôih»lÈ' hü√whÃy lÙâq-te' ˚ãv¸mH ¸ yC« ïw¬ 8 :t¡r O gO x · £õh e l A ˚BWv · yC¬ w¬ hØn√ ' E t ¸ hûˇ l E v ·
£yÅh i l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p K¸ m i ÙÄGt¸Hi'Ãw £äfldA'ïAh 'âE–bax¸t«yC w¬ £Ù°yC h a x fi ˚˘rl ¸ §õgF√ b –a ™úl GE ha t ¸ m i
:hA–kï∆Cya' ÙYl rem'B◊Cy¬w £ÚfldA'ïAh-le' £yõih»lÈ' hú√whÃy '_flrq Ÿ yC« w¬ 9 :§ïgF√ h a ¶úv E ™ÙYtb –¸
:'ïb E x A ' E w√ yiknOY ' A £ır O yEv-yïk –i '_r fl yi'w√ §°gF√ b –a yit G v ¸ m aõ AH ú߸lOq-te' rem'D◊Cy¬w 10
yút
Gi l¸ b i l ¸ ßyôt i y«wF c i rˇˇüH e ' · ¶ÄEvAh-§im·h hAGt°A' £˜OryEv yúk –i ß Ø l ¸ dyûˇ gF« h i yimò rem'DyC◊ w¬ 11
'wôh i yÅd Ê m GA v i hAt G ˇû t a n√ rˇˇû e H·' èˇ hAKHi'ïAh £ÚfldA'ïAh rem'YyC◊ w¬ 12 :At G l ¸ ïk A 'A ˚Fnm Geõ m i -lAk' ·
t'û◊∑z-ham hõAKHi'Al £yôih»lÈ' hü√whÃy rem'=◊Cy¬w 13 :lïEkO'√w ¶õv E h A -§im yúl Gi -h√nt ¸ ïn√
|£yúh i l » ' È hâÙA hÃy r É m e '◊yC w¬ 14 :lïEkO'√w y«nõa'yiKHih HúAx√Fnah hÅAKHi'ïAh èˇ rem'èt G◊ w¬ ty°W i v A
êHAx√Fnah-lïe'
hÚd  W KA ha tûˇ yC¬ x a lYk –O m i ˚ hÅAmEh¸–bah-lA–kim èˇ hAGta' r˚`rA' t Ç '◊z∑ t A yûˇ W i v A yûˇ k –i
:ßyïyC∆ x a yúm E yà -lAk – lõk a '◊t G rˇˇp Aú v A wà ™Ål E t E ˇû ßnà x O gFà -lav
h
– v A° r Ë z¬ §yûˇ bE ˚ß õ v · r Ë z¬ §yúb E ˚ hÅH KA ' i ïh A §yûˇ b E ˚ ˇè ßnà yïb –E tyÄH i ' A |hûˇ b A yE'wà 15
< :bæq ‘ v A ˚Fnp eú ˚H¸t G hõt GA ' a wà H'År ◊ ˇû ßp ¸ ˚HÃy '˚hò
rÄamA' hûˇ AKHi'Ah-lïe' 16
£y°n« b A yZd Ê l ¸ ït GE becv eõ b –¸ ™Øn≈ r O ˇ ïh E wà ™ûˇ n≈ Ùb¸c F v i ˇè h–ebËra' hòA–bËrah
< :™ïA–b-lAH¸m«y '˚YhÃw ™ÅEt“q˚ZH¸Gt èˇ ™EHyi'-le'Ãw
rˇˇHeò '
· ¶Åv E h A -§im ˇè lk a 'è◊Gt¬w ÇßeGt¸Hi' lÙ˘q¸l ]3 t GAê v ¸ m a H A -yïk –i rÄamA' £ZfldA'¸l˚ 17
˚Fnm Ge° m i lõk a '◊t 'Bl ◊ rÅm O 'El ˇè ßyèt i y«wF c i
ßÅr  ˚b·vïb –a ˇè hm A fld·'ïAh h`flr˚r·'
:ßyïyC∆ x a yúm E yà lYk –O h√nF l eÅ k · 'øt G◊ ˇè §ÙbAc F v i b –¸
:hΩÂdAKWah beWúEv-te' õAGt¸lakA'wà ™°l A x fiΩ yûˇ m i c ¸ t Ga rˇˇd –fiY ËrfidÃw ¶ÙıqÃw 18
£exÅel lak'Z◊Gt èˇ ßyèeKpa' tòav≈z¸–b 19
t
GA x ¸ q –“° l u h√nF m Geõ m i yúk –i hÅm A d fl ' · ˇû hA -le' ˇè ßb ¸ ˚øH dˇˇv aò
:b˚øHt GA rˇˇp Aõ v A -le'wà hAt G ' aÅ rˇˇû p A v A -yïk –i
ÉWav¬Cy¬w 21 :yïAx-lA–k £úE' hõt A yà ïh A 'wúh i yôk –i h°wF√ x a Ùõt G ¸Hi' £úEH £_fldA'ïAh '^flrŸq«Cy¬w 20
> :£ïH E b –i l ¸ yC¬ w¬ rÙYv tÙBnt ¸ k –A Ùôt G H ¸ ' i l ¸ ˚ £^fldA'¸l £yäih»lÈ' h=√whÃy
|rem'û◊Cy¬w 22
-§epK |hûˇ t GA v
a wà vÚr fl w√ bÙZX tavd fiY l A ˚Fnm GeÅ m i dˇˇû x a ' a k –¸ ˇè hy√ h A ˇè £d fl ' A ïh A §òh E £yÄh i l » ' È hûˇ w√ hÃy
hú√whÃy ˚hôEx¸GlaHÃyï¬w 23 :£ïAlv O l ¸ yúx a w√ lõk a ' A wà £yØyC« x a ïah ¶ûˇ v E m E £¬gF ò ˇè xq — l A wà ÙÄdy√ xûˇ l a H ¸ y«
-te' HÂrˇ g√õ yà w¬ 24 :£ïH KA m
i xõ—–qul rˇˇúeH·' hÅm A d fl ' · ˇû h A -te' ˇè db O v · ïl a §Âdˇ v E° -§¬gF m i £yõh i l » ' È
èˇ bÂrèexah Xahòal tâ' E wà £yÄb i r Á k –¸ h a -te' §Âdv Eä -§¬gl ¸ £Âdq –’â m i §É k –E H ¸ yC¬ w¬ £Úd fl ' A ïh A
< :£yïyC« x a ïh a ¶úv E ™Ârˇ d –ÂY -te' ràOm¸Hil tekÅeKpah¸tiGmah

Genesis 4
rem'àt G◊ w¬ §«yq —Å -te' delˇû t GE w¬ ˇè rh a t Gaè w¬ Ù°t G H ¸ ' i hûˇ wF√ ax-te' vYfid√y £ÅfldA'ûˇ AhÃw 1
èˇ lebèeh-yihÃyï¬w leb°Ah-te' wyõixA'-te' tÂdÅelAl •esZOGt¬w 2 :hïw√ hÃy-te' Hyõ' i yityún« q “
y^r Ê p K¸ m i §«yq —ä 'âb E yC√ w¬ £y°m i y√ ¶ûˇ q –‘ m i yõh i yà w¿¬ 3 :hïm A fld·' dˇˇúEbOv hõ√yAh §«yq —à wà §'Åc ◊ hEvr O˘
ÙYn'◊c tÙırk O b –¸ m i '˚_h-£¬g 'yúb i Eh lebâehÃw 4 :hï√whyïal hõAxÃnm i hôm A d fl ' · h ¡A
ÙYtx A nà m i -le'wà §«yq —ú -le'wà 5 :ÙøtAxÃnim-le'Ãw lebõeh-le' hØ√whÃy vaHˇû yC« w¬ §°h e b E l ¸ x e ïm E ˚
hAGmAlò §«y°“q-le' hõ√whÃy rem'ByC◊ w¬ 6 :wyïn√ p KA ˚Ylp K¸ yC« ïw¬ dÅ' O m ¸ ˇè §y« q —è l ¸ raxò«Cy¬w h°AvAH 'Z◊l
'Zl ◊ ˇè £' i wà tÅ' E W ¸ ˇè byiXyEt G -£i' 'Ù`l·h 7 :ßyï∆nAp ˚Bl¸p√n hAm G l Aõ wà ™Ål A hflrˇ û ˇx A
:Ùïb – -lAHm ¸ t Gi hõt GA ' a wà ÙÅtq “ ˚ZHt G¸ ˇè ßyèl e ' E wà ¶°b E r O t'ûˇ ALXax xatõeKpal byÅiXyEt
lebh eú -le' §«yq —ô £“qyC√ú w¬ hÅd  W KA b –a £ûˇ t A Ùy¸hb –i ˇè yh i yà ¿¬w wy°ixA' lebûˇ eh-le' §«yq —õ rem'ByC◊ w¬ 8
'Zl ◊ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ßy°x i ' A lebˇû h e yõ' E §«yq —Å -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 9 :˚hïg≈ r Ë h a yC¬ w¬ wyõx i ' A
£yúq ÷ v · c O ßyÅx i ' A yûˇ m E d –Ë lÙqò t A y°W i v A hûˇ m e rem'YyC◊ w¬ 10 :yiknOΩ ' A yõx i ' A rˇˇm Eú H O h · yit G v ¸ d fiÅ y√
-te' hûˇ t A c ¸ p KA rˇˇû H e ' · ˇè hAmfld·'ïAh-§im hAGt°A' r˚˘rA' hõAGtavÃw 11 :hïAmfld·'ïAh-§im yõalE'
-'ø◊l hÅAmfld·'ûˇ Ah-te' èˇ dOb·vït a yòk –i 12 :ßΩd  yC√ m i ßyõx i ' A yúEmË–d-te' taxô—qAl AhyÅiKp
h°w√ hÃy-le' §«yq —õ rem'ByC◊ w¬ 13 :¶Ârˇ ï' A b A húy∆ h ¸ ït Gi dˇˇn√õ √w vún√ ™°l A h – x Aõ k –O -tEt G •ús E t O
ßyõn∆ p KA m i ˚ hÅm A d fl ' · h ¡A yûˇ n≈ p K¸ ˇè lv a m E £ÙÆyC h a yät i ' O t GA H ¸ r fiâ gF≈ §É h E 14 :'øW O nFà m i yõn« wO v · lÙıdgF√
ÙZl rem'^yC◊ w¬ 15 :y«nïg≈ r Ë h a y¿¬ yõ' i c ¸ m O -lAk húy√ h A wà ¶Âr' AÅ –Ab ˇè dn√ w√ vòn√ yityMy« h A wà rˇˇt E° s –A ' e
yút
Gi l ¸ b i l ¸ tÙÅ' ˇè §y« q —è l ¸ hòw√ hÃy £eWyC√= w¬ £°q –“ y… £«yt aõ v A b ¸ H i §«yq —Å gZr „ h O -lAk – ˇè §k E l A hÆw√ hÃy
dÙYn-¶Ârˇ ïe'¸–b beHú≈Cy¬w h°√whÃy yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i §«yq —õ 'EcyC≈ú ¬w 16 :Ùø'¸cOm-lA–k ÙYtO'-tÙ–kah
ryÅv
i h∆nb –OZ ˇè yh i yà ïw¬ ™Ù°nx · -te' delˇû t GE w¬ raht Gaõ w¬ ÙÅt G H ¸ ' i -te' ˇè §y« q —è vfidˇ yC≈ò w¬ 17 :§Âdˇ ïv E -tamd Ë q ÷
dàflryivÃw dÅflryiv-te' èˇ ™Ùn·xïal dˇˇl Eò wF√ yC« w¬ 18 :™ÙΩnx · ÙBnb –¸ £õH E k –¸ ryÅv i h A £ûˇ H E ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬
-te' dˇˇúal√y lõE'AH˚t¸m˚ lÅE'AH˚Zt¸m-te' ˇè dl a y√ lÄ' E y√ yC x i m ¸ ˚ l°' E y√ ˚øxm ¸ -te' dˇˇl aõ y√
:hïl
GA c i tyõn« H KE h a £úEHÃw hÅfldAv èˇ taxa'ïAh £òH E £y°H i n√ yûˇ EGt¸H ™emõel ÙBl-xæ—–qï«Cy¬w 19 :™emïAl
£úH E wà 21 :hïn∆ q Ÿ m i ˚ leh' OY búH E Oy yàib·' hØ√yAh '˚Zh l°Ab√y-te' hYfldAv delúEGt¬w 20
'wÄih-£¬g hûˇ AGlicÃw 22 :bï√g˚vÃw rÙõnF k –i Wúp E t GO -lAk – yàb i ' · hØy√ h A '˚Zh l°b A ˚y wyõx i ' A
-lab˚ïGt tÙBx·'ï¬w l°∆zËrab˚ teHYOxÃn HB„rOx-lAk – HàX E l » §«yq —Å lab˚ûˇ t G -te' ˇè hd fl l
¸ ïy√
wyÄHA n√ l ¸ ™eml eä rem'=yC◊ w¬ 23 :hïm A v
· ïn¬ §«yq —õ
y°t
i rfl m ¸ ' i h√nF z≈õ '
¸ ha ™eml eÅ yûˇ HE nà yÅl i Ùq §avˇû m a H ¸ ˇè hGA licÃw h`fldAv
:hïv
A b
¸ H
i wà £yúv
i b
¸ H
i ™eml eõ wà §«yq “° -£—q
– y… £«yt
aõ v
A b
¸ Hi yúk –i 24 :yït i rfl b –u x a l¸ dely∆õ wà yÅv i c¸ p i l¸ ˇè ytGi gà r
fiè h
A Hyò' i yûˇ k –i
-tïH A yûˇ k
–i t°H E ÙYmH ¸ -te' 'Br fl qŸ t Gi w¬ §Åb
–E delˇû t GE w¬ ÙÅt G ¸Hi'-te' èˇ dÙv £BfldA' vfid=≈Cy¬w 25
-daGl…y èˇ '˚h-£¬Fg tòEH¸l˚ 26 :§«yq “æ ÙYgr fl h · yúk –i lebh eÅ taxˇû t Ga rÅx E ' a vfirˇ û ˇz∆ ˇè £yihl » ' È yòli
> :hï√whÃy £úEH¸–b '˜◊rŸqil lÅax ˚h zûˇ ' A HÙ°n' È ÙYmH ¸ -te' 'Bflrq Ÿ yC« w¬ §Åb –E

Genesis 5
£yõh i l » ' È t˚Bmd Ë b –i £Åd fl ' A ˇè £yih»lÈ' '`◊r¸–b £ÙÆy¸–b £ÚfldA' t˜Od¸lÙGt repÅEs hûˇ ∆z 1
£Åd fl ' A ˇè £m A H ¸ -te' '`r fl q Ÿ yC« w¬ £Ät A ' O ™Ârˇ û ˇb A yà w¬ £°' A r fl b –¸ hõb A q ‘ nà ˚ rˇˇk Aú z√ 2 :ÙøtO' húAWAv
delÙúyC w¬ hØn√ H A ˇè t' a m ¸ ˚ £yòH i l » H ¸ £Äd fl ' A yûˇ x i yà w¿¬ 3 < :£ï' A r Ë ˇ ïb –A h i £ÙYyb –¸
ˇè yr „ x · ' ¡a £Äd fl ' A -yEmyà ˚ûyh ¸ ï«Cy¬w 4 :tïEH ÙYm¸H-te' 'BflrŸq«Cyw¬ ÙÚml ¸ c a k –¸ ÙYt˚mËdb –i
yòm E yà -lAk – ˚Uyh ¸ ïyC« w¬ 5 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tYO'Em hú∆nOm¸H tÅEH-te' Ù˘dyilÙh
-yixyà w¿¬ 6 < :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A £yõH i l » H ¸ ˚ hØn√ H A ˇè tÙ'Em vòaH¸Gt yÅax-reH·' èˇ £fldA'
Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' ¡a tÄH E -yixyà w¿¬ 7 :HÙΩn' È -te' delÙõCy¬w h°√nH A tûˇ ' a m
¸ ˚ £yõn« H A Húm E x A tàH E
ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 8 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E hún∆ OmH ¸ ˚ £yØn« H A vabˇû H e HÙØn' È -te'
yúx i yà w¿¬ 9 < :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúH a t ¸ ˚ hØn√ H A ˇè hr „ W ¸ v e £yòt GE H ¸ tÅH E -yEmyà -lAk –
-te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·xa¡' HÙÆnÈ' yûˇ x i yà w¿¬ 10 :§ïn√ y‘q-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yûˇ v i H ¸ t Gi HÙYn' È
ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 11 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E hún∆ m O H ¸ ˚ hØn√ H A ˇè hr „ W ¸ v e Hòm E x · §Øn√ y‘q
yúx i yà w¿¬ 12 < :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúH a t ¸ ˚ £yØn« H A Hûˇ m E x A HÙØn' È yûˇ m E yà -lAk –
Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' a §Æn√ y‘q yûˇ ixÃy¬w 13 :lïE'¸lal·ha¡m-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yûˇ v i b ¸ H i §õn√ y‘q
:tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E hún∆ m O H ¸ ˚ hØn√ H A £yûˇ ivA–bËra' lÅE'¸lal·ha¡m-te'
< :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúH a t ¸ ˚ £yØn« H A reWˇû v e §Øn√ y‘q yûˇ m E yà -lAk – ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 14
yûˇ x i yà w¿¬ 16 :dÂrˇ ïy√ -te' del ÙõyC w¬ h°n√ H A £yûˇ H Ki H i wà £yõ«nAH HúEmAx lÅE'¸lal·hm ¡a yûˇ x i yà w¿¬ 15
h°n√ H A tÙY'm E hún∆ m O H ¸ ˚ hØn√ H A £yûˇ iH»l¸H dÂrØ∆y-te' Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' ¡a lÄE'¸lal·ha¡m
hØn√ H A ˇè £yivH ¸ t i wà Hòm E x A lÅ' E l ¸ l a h · m a yûˇ m E yà -lAk – ˇè ˚y¸h«yC w¬ 17 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬
hõn√ H A £yôH Ki H i wà £«yüat G H ¸ dÂry∆D -yixyà w¿¬ 18 < :tøm O yC√ w¬ h° n√ H A tÙY'm E hún∆ m O H ¸ ˚
™ÙØnx · -te' Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' ¡a dÂrÆ∆y-yixÃy¬¿w 19 :™ÙΩn·x-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A tûˇ ' a m ¸ ˚
£«yt Gaò H ¸ dÂry∆Ø -yEmyà -lAk – ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 20 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E hún∆ m O H ¸
£yõH Ki H i wà Húm E x A ™ÙØnx · yûˇ x i yà w¿¬ 21 > :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúH a t ¸ ˚ hØn√ H A ˇè £yiH K H i wÃ
ˇè yr „ x · ' ¡a £yÄh i l » ' È h ¡A -te' ™ÙMn·x ™âEGlah¸t«Cy¬w 22 :xalïAH˚t¸m-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A
yõh
i yà w¬ 23 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E HBl » H ¸ xalÅeH˚t¸m-te' Ù˘dyilÙh
™ÙYn·x ™úEGlah¸t«Cy¬w 24 :hï√nAH tÙY'm E HBl » H ¸ ˚ hØn√ H A ˇè £yiH K H i wà Hòm E x A ™Ù°nx · yûˇ m E yà -lAk –
xalH eÅ ˚t¸m yûˇ x i yà w¬ 25 > :£yïih»lÈ' ÙYtO' xú—qAl-yïi–k ˚FnD∆nyE'Ãw £y°ih»lÈ'A¡h-te'
xalH eÄ ˚t¸m yûˇ x i yà w¿¬ 26 :™emïAl-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A tûˇ ' a m ¸ ˚ hõn√ H A £yôn« m O H ¸ ˚ vabüeH
delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúb a H ¸ ˚ hØn√ H A ˇè £y«nÙm¸H˚ £«yt Gaò H ¸ ™emÅel-te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·xa¡'
vúH a t ¸ ˚ hØn√ H A ˇè £yiH K H i wà vaHt GEò xalH eÅ ˚t¸m yûˇ m E yà -lAk – ˇè ˚y¸hyC« w¬ 27 :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A
tûˇ ' a m ¸ ˚ hõn√ H A £yôn« m O H ¸ ˚ £«yüat G H ¸ ™eml eà -yixyà w¿¬ 28 > :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A tÙY'm E
ˇè ˚nèW E v · m Ga ïm i ˚nòm E x · n¬ yà ]3 h∏z∆U rˇˇm OÚ 'El x fi nOY Ù_mH ¸ -te' '^r fl q Ÿ yC« w¬ 29 :§ïb –E delÙõyC ¬w h°n√ H A
ˇè yr „ x · ' ¡a ™eml eÄ -yixyà w¿¬ 30 :hïw√ hÃy h – r flY r Ë E¡' rˇˇúeH·' hÅAmd fl ' · ˇû h A -§im ˚nyÅd „ y√ §ÙZbc F¸ v i m E ˚
£yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tY' O m E Húm E x · w¬ hØn√ H A ˇè £yivH ¸ t i wà HòEmAx fixØOn-te' Ù˘dyilÙh
h°n√ H A tÙY'm E vúb a H ¸ ˚ hØn√ H A ˇè £yivb ¸ H i wà vabH eò ™eml eÅ -yEmyà -lAk – ˇè yh i yà w¿¬ 31 :tÙΩnb A ˚
-te' £õH E -te' x fi nOØ delÙûˇ yC w¬ h°n√ H A tÙY'm E Húm E x · -§eb – x fi nOD -yihyà w¿¬ 32 < :tøm O yC√ w¬
:tepïy√ -te'wà £úx A

Genesis 6
:£ïh e l
A ˚ıdl G¸ y… tÙYnb A ˚ h°mA d
fl ' · h
¡A yûˇ n≈ p
K¸ -lav b˜r O l
A £Åd fl A'h
¡A lûˇ xE hE -yïk
–i ˇè yh
i yà ïw¬ 1
£yÅH
i n√ ˇè £h e lA ˚`xq Ÿ yC« w¬ h√nF h
E° tYb O X
O yúk–i £Åd fl ' A ïhA tÙûnb
–¸ -te' ˇè £yihl » '
È ïh
A -y≈nb ¸ ˚`'r Ë yC« w¬ 2
£õgF¬ H
a b–¸ £Ål A v
O l
¸ ˇè £d fl '
A ïb A yòix˚r §Ùâd√y-'ø◊l hÆ√whÃy rem'ûyC◊ w¬ 3 :˚rˇˇïx A b–A rˇˇH
eú '· lYk –O m
i
£yûˇ m i yC√ b –a ¶ ê r  ' A b A ˚ûyh A £yãl i p i nFà h a 4 :hïn√ H A £yYr Ê W ¸ v e wà hú' A m E wyÅm A y√ ˚ûyh A wà rˇˇW A° b A '˚Zh
˚˜dl ¸ y√ wà £Åd fl ' A h ¡A tÙûnb –¸ -le' ˇè £yihl » ' È ïh A yòn≈ b –¸ ˚'äb O y√ râeH·' §ÄEk-y„r·xïa' £ûˇ g¬ wà £ Ç h E h A
> :£ïH KE h a yúH E nà ' a £õl A ÙvEm rˇˇH eú ' · £y_r Ê b –O gF« h a hAm G üEh £°ehAl
ÙÅb – l i tZb O H ¸ x ¸ m a ˇè rc e y≈è -lAkwà ¶Ârˇ ' A° b –A £YfldA'Ah túavflr hôb –A r fi yúk –i hØw√ hÃy 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 5
bõc FE v a t ¸ yC« w¬ ¶Ârˇ ' A° b –A £Yd fl ' A A¡h-te' húAWAv-yïi–k hØ√whÃy £exˇû nF√ yC« w¬ 6 :£ÙïCyah-lA–k vYfir qBfir
yûˇ n≈ p K¸ ˇè lv a m E ˇè yt i 'èr fl b –A -reH·' £`fldA'Ah-te' hâex¸me' hÆw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 7 :Ùïb – l i -le'
yúk –i yit G m ¸ x aõ n« yúk –i £«ym A° H KA h a •ÙZv-davÃw WemYÂr-dav hÅAmEh¸–b-dav èˇ £fldA'm ¡E hÅm A d fl ' · h ¡A
fixØOn t˘Od¸lÙGt heGlE'ò 9 > :hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ §õx E 'Acm Aú x fi nOD wà 8 :£ït i yiWv ·
delÙúCy¬w 10 :fixΩOn-™eGlah¸tïih £yõih»lÈ'A¡h-te' wy°t A r O ˇd O¡ –¸b hõy√ h A £yúm i t GA qy_d –Ê c a Hyú' i x fi nOÆ
yûˇ n≈ p ¸ l i ¶Ârˇ ' Aõ h A túx E H KA t Gi w¬ 11 :tepï√y-te'Ãw £úAx-te' £õH E -te' £y°n« b A hûˇ H A l » H ¸ x fi nOY
hûˇ nF≈ h i wà ¶Ârˇ ' Aõ h A -te' £yôih»lÈ' 'Ërˇ ü¬Cy¬w 12 :sïAmAx ¶Âr ˇ ' Aõ h A 'úl E m GA t Gi w¬ £y°h i l » ' È h ¡A
< :¶Ârˇ ïA'Ah-lav Ùõ–kËrfi–d-te' rˇˇôAWA–b-lA–k tyüix¸Hih-yïi–k hAtx A° H ¸ n«
sõAmAx ¶Ârˇ ôA'Ah húA'l ¸ m A -yïk –i yØn¬ p A l ¸ 'ûˇ b –A ˇè rW A b –A -lA–k ¶òq ‘ x fi nOÆ l ¸ £yäh i l » È' rem'=◊Cy¬w 13
repgOØ -yEcv · tûˇ b a t GE ˇè ßl ¸ hòEW·v 14 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' £õAtyixH ¸ m a yún« nà h i wà £°h e y≈np K¸ m i
hDz∆ wà 15 :repk –Oø b –a ¶˚Yxm i ˚ t«yb –aú m i h – t Aô ' O t GAú r Ë p a ïk A wà h°b A t GE h a -te' hûˇ W e v · ïa t G £yõnF« q ÷
h
– b –AÅ x ¸ r fl ˇè hm GA ' a £yòiKHim·x hÅAbEGtah ™Âr' O ò hÄm GA ' a tÙZ'm E H^»l¸H –h°AtO' hõeWv · ït Ga rˇˇH eú ' ·
h√nF ˇû l e k a t G¸ ˇè hm GA a'-le'Ãw hÄAbEGtal ]3 hûˇ eW·vaGt |rahZOc 16 :–hït A m A Ùq hõm GA ' a £yúH i l » H ¸ ˚
:AhïW
e v · ïa t G £yõH i l i H ¸ ˚ £úyC« n« H ¸ £ôyC« t Gi x ¸ t Ga £y°W i t GA h – d –flZ c i b –¸ hõb A t GE h a xatp eú ˚ hAlv ¸ m aÅ l ¸ m i ]1
rÄAWA–b-lA–k tûˇ ExaH¸l ¶ÂrÅA'Ah -lav ˇè £y« m aè l˚úb – m Ga ha -te' 'yâb i m E yÉ n« nà h i yÆn« ' · w¬ 17
yút
i m O q ÷ h · w¬ 18 :vïw√ gà y« ¶Ârˇ õA'A–b-reH·' lBk –O £«ym A° H KA h a taxt Gaõ m i £yØyC« x a x fi ˚˘r ˇè Ùb – -reH' ·
ßyõn∆ b A -yïH E nà ˚ ß ú t G¸ H ¸ ' i wà ßyôn∆ b A ˚ hàt GA ' a hÅb A t GE h a -le' ˇè At'Ab˚ ™°AGti' yõityÊr¸–b-te'
hõAbEGtah-le' 'yúibAGt l_O–kim £«yü¬nH ¸ rãW A b –A -lAk – ïm i yaxh A -Ñ lA–kim˚ 19 :™ïAGti'
ˇè hm A h E b –¸ h a -§im˚ ˚hÆn≈ yiml ¸ •ÙZvh A m E 20 :˚Ωyh ¸ ïy« hõb A q ‘ nà ˚ rˇˇk Aú z√ ™°t GA ' i tûyO x · h a l ¸
:tÙΩyx · h ¡a l ¸ ßyõl e ' E ˚'Bb O y√ l_k –O m i £«yü¬nH ¸ ˚h°n≈ yiml ¸ hõm A d fl ·'A¡h WemBÂr l_O–kim h – n√Ø yiml ¸
ô߸l hú√yAhÃw ßy°elE' t GAõ p ¸ s a 'A wà lÅk E ' A y¿≈ rˇˇû H e ' · ˇè lk A · 'a¡m-lA–kim Æ߸l-x—q hûˇ AGta'Ãw 21
< :hïW A v A §úk –E ]3 myõh i l » ' È Ù_t' O húwF√ ic râeH·' lOk¸–k∏ fixnO° WavyC¬õ w¬ 22 :hïAl¸kA'¸l £õehAlÃw

Genesis 7
ú߸tO'-yïi–k h°AbEGtah-le' õ߸tyEb – -lAkwà hút GA ' a -'øb –◊ x fi nOØ l¸ ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
ô߸l-x—–qïiGt hÄflrÙh¸LXah hûˇ AmEh¸–bah |lZk –O m i 2 :hïz∑∆ h a rÙúd – b –a yõn¬ p A l ¸ qyBd –Ê c a yityô' i r fl
£«yn¬õ H ¸ 'wôh i hBr fl h O ¸X 'Z◊l reH·'∏ háAmEhb –¸ h a -§im˚ Ù°t G H ¸ ' i wà Hyûˇ i' hõAv¸biH húAv¸biH
tÙúyC x a l ¸ h°b A q ‘ nà ˚ rˇˇû k A z√ hõv A b ¸ H i húv A b ¸ H i £«ym aô H KA h a •Ù^vm E £ûˇ gF¬ 3 :Ùït G H ¸ ' i wà Hyú' i
-lav ryûˇ X i m ¸ m a ˇè yk i nO ï' A hÄv A b ¸ H i dÙäv £yâm i y√ l ¸ yÉ k –i 4 :¶Ârˇ ïA'Ah-lAk yú≈n¸Kp-lav vfirˇ õ∆z
rˇˇû eH·' èˇ £˚qÃyah-lA–k-tïe' yityÄx i m A ˚ hAlyà l A° £yõv i b –A r Ë a'wà £ÙØy £yûˇ v i b –A r Ë ' a ¶Âr' AÅ h A
:hïw√ hÃy ˚hõwF√ c i -reH' · lBk O k –¸ x fi nO° WavyC¬õ ¬w 5 :hïAmfld·'A¡h yún≈ p K¸ lõv a m E yityÅW i v A
x
fi nOÆ '◊bˇû yC√ w¬ 7 :¶Ârˇ ï' A h A -lav £«ym aõ hØy√ h A l˚ûˇ b – m Ga h a à w h°n√ H A tÙY'm E HúH E -§eb – x fi nOD wà 6
-§im 8 :l˚ïb – m Ga h a yúm E yõn≈ p K¸ m i h°b A t GE h a -le' Ùõt G ' i wyôn√ b A -yïH E nà ˚ ÙüGtH ¸ ' i wà wy√nb A ˚∏
lBOkÃw •ÙÅvAh-§âim˚ hÚflrOh¸X h√nF n∆õ yE' rˇˇH eú ' · hÅm A h E b –¸ h aâ -§im˚ hÅr fl Ùh¸X L h a ˇè hm A h E b –¸ h a
rˇˇû Ak√z hõAbEGtah-le' fix_On-le' ˚'üAb – £«yn¬M H ¸ £«yn¬= H ¸ 9 :hïAmfld·'ïAh-lav WõEmOr-reH·'
yûˇ mE ˚ £y°m i yC√ ha tûˇ v a b ¸ H i l ¸ yõh i yà w¿¬ 10 :fixnOΩ -te' £yõh i l » ' È húwF√ c i rˇˇH eô ' · ïa k – h°b A q ‘ nà ˚
ˇè Hd  x Oè b –a x fi nOØ -y≈yC x a l ¸ ˇè hn√ H A tÙ`'m E -HEH t=n¬ H ¸ b –i 11 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav ˚Yyh A l˚Åb – m Ga h a
£ÙZht G¸ ˇè tnO yà v ¸ m a -lïk –A ˇè ˚vŸqb ¸ n« hÆz∑∆ h a £Ùûˇ yC b –a HÂdˇ ÚOxal £ÙYy rˇˇúAWAv-hïAvb ¸ H i b –¸ yØn« H KE h a
£ÙØy £yûˇ v i b –A r Ë ' a ¶Ârˇ ' A° h A -lav £eHgF∆õ h a yúh i yà w¿¬ 12 :˚xïAt G p ¸ n« £«ym aõ H KA h a tBO–bÁr·'¬w hÅA–bfir
x
fi nO° -y≈nb –¸ tepy∆õ w√ £úx A wà -£EHwà x fi nOØ 'ûˇ b –A ˇè hz∑∆ h a £ÙòCyh a £ecv eâ b –¸ 13 :hAlyà ïl A £yõv i b –A r Ë ' a wÃ
hûˇ √Cyaxa¡h-lAkÃw hAGmäEh 14 :hïAbt GE h a -le' £õt GA ' i wyôn√ b A -yïH E nà teHl »^ H ¸ ˚x fi nOÆ teHˇû ' E wÃ
˚h°n≈ yiml ¸ ¶Ârˇ ' Aõ h A -lav Wúm E r O h A Wemr Â_ h A -lAkwà h – n√Ø yiml ¸ ˇè hm A h E b –¸ h a -lAkwà h – n√Æ yiml ¸
-le' fixYOn-le' ˚'BOb√Cy¬w 15 :•ïn√ k –A -lAk – rÙúp K c i lYk –O ˚hØn≈ yim¸l •ÙZvAh-lAkÃw
râk A z√ £yÄ' i b –A h a wà 16 :£yïyC« x a fix˚ır Ùõ–b-reH·' rÅAWA–bah-lA–km i ˇè £y« n¬è H ¸ £«yn¬ò H ¸ h°b A t GE h a
:Ù¡dv · ïa b – hõw√ hÃy rˇˇgFOB s ¸ yC« w¬ £y°h i l » ' È ÙYt' O húwF√ c i rˇˇeôH' · ïa k – ˚'Åb –A ˇè rW A b –A -lAk – m i hòb A q ‘ nà ˚
-te' ˇè ˚'¸WyC« w¬ £«ym GaÄ h a ˚ûˇ –br Ë yC« w¬ ¶Ârˇ ' A° h A -lav £ÙYy £yúv i b –A r Ë ' a l˚ôb – m Ga h a yüihyà w¿¬ 17
¶Ârˇ ' A° h A -lav dˇˇ' OY m ¸ ˚úb – r Ë yC« w¬ £«ym Gaô h
a ˚ırb –¸ gà yC« w¬ 18 :¶Ârˇ ï' A h A lúv a m E £flrˇ t GAõ w¬ hÅb A t GE h a
¶Ârˇ °A'Ah-lav dˇˇ' OY m¸ dˇˇ' OB m¸ ]3 wF r _ b ¸ gF√ú £«ym GaÄ h a wà 19 :£«yïm GA h a yún≈ p K¸ -lav hõb A t GE h a ™elt GEú w¬
h`r „ W ¸ v e Hâm E x · 20 :£«yïm A H KA ah-lA–k taxõaGt-reH' · £yÅh i b O gFà ha ˇè £yÊrh A h ¡e -lAk – ˚Äs – k u yà w¬
Wûˇ mE r O h A |rˇˇû W A b –A -lAk – vUw¬ gà yC« w¬ 21 :£yΩr Ê h A h e ˚õs – k u yà w¬ £«ym GA° h a ˚˜rb ¸ gF√ hAlv ¸ maÅ l ¸ m i ˇè hm GA ' a
¶Ârˇ °A'Ah-lav ¶Z„rOKHah ¶Ârˇ õeKHah-lAk¸b˚ hØyC√ x a ˇû b
a ˚ ˇè hAmEh¸–bab˚ •Ù`vA–b ¶ÂrÄA'Ah-lav
hõbA r fl ˇ ïxA b –e rˇˇH eú ' · l_k –O m i wyÄp KA ' a b
–¸ £yMyC« x a x fi ˚âr-tam¸ H«n ÉreH·' láO–k 22 :£ΩfldA'Ah lYOkÃw
-dav £`fldA'Em hÄAmfld·'h ¡A yûˇ n≈ p K¸ -lav |rˇˇû H e ' · |£˚˘qyà h a -lAk – -tï' e xamyC«M w¬ 23 :˚tïm E
fix_On-™a' ]1 re'üAH K y« w¬ ¶Ârˇ ' A° h A -§im ˚Yxm GA yC« w¬ £«ym aÅ H KA h a •ÙZv-davwà ˇè Wm e r Âè -dav ˇè hm A h E b –¸
:£ÙΩy tõ' a m ¸ ˚ £yúH Ki m i x· ¶Ârˇ ' A° h A -lav £«ym Gaõ h a ˚ırb –¸ gà yC« w¬ 24 :hïb A tGE b –a Ùõt G ' i rˇˇH eú ' · w¿¬

Genesis 8
rˇˇúeH·' hÅAmEh¸–bah-lAk – -te'wà ˇè hyC√ x a h ¡a -lAk – tò' E wà x fi nOØ -te' ˇè £yihl » ' È rˇˇk –O` zà yC« w¬ 1
ˇè ˚r¸kïs –A yC« w¬ 2 :£«yïm GA h a ˚–kH OY yC√ w¬ ¶Âr' AÅ h A -lav ˇè x fi ˚èr £yúh i l » ' È râb E v · yC¬ w¬ h°b A t GE b –a Ùõt G ' i
˚büuHyC√ w¬ 3 :£«yïm A H KA h a -§im £eHgF∆õ h a 'úl E k –A yC« w¬ £«ym A° H KA ah tYb –O r Á ' · w¿¬ £ÙÅht G¸ tûnO yà v ¸ m a
tõ' a m ¸ ˚ £yúH Ki m i x · hàc E q Ÿ m i £«ym GaÅ h a ˚˘rs ¸ x ¸ yC¬ w¬ bÙÚHw√ ™ÙZlAh ¶Ârˇ ' Aõ h A lúv a m E £«ym Gaô h a
lõv a HÂdˇ x OÚ l a £ÙYy rˇˇW Aú v A -hAvb ¸ H i b –¸ yÅv i yib¸KHah HÂdˇ ZOxab – ˇè hb A t GE h a x¬nt GAò w¬ 4 :£ÙΩy
ˇè yr Ê yiWv · ïA b – yÚr Ê yiWv · h ¡A HÂdˇ ZOxah dˇˇõav rÙÅsAxÃw ™ÙZlAh ˇè ˚yAh £«ym GaÄ h a wà 5 :XΩflrflr·' yB„rAh
xûˇ tGa p ¸ yC« w¬ £Ù°y £yûˇ v i b –A r Ë ' a ¶õq –‘ m i yàh i yà w¿¬ 6 :£yΩr Ê h A e¡h yúEH'flr ˚Y'Ër«n HÂdÅOxal dˇˇû Axe'¸–b
ˇè 'Ùc√y 'òc E yC≈ w¬ bÚr „ v O h ¡A -te' xõaGlaHÃy¬w 7 :hïAWAv rˇˇúeH·' hõAbEGtah §ÙúGlax-te' fixØOn
Ù°t G ' i m E hõn√ ÙCyh a -te' xúl Ga H a yà w¬ 8 :¶Ârˇ ï' A h A lúv a m E £«ym Gaõ ah teHBObÃy-dav bÙÅH√w
x
fi ÙMnm A h=n√ ÙCyh a h É ' A c ¸ m A -'øl ◊ wà 9 :hïm A d fl ' · h ¡A yún≈ p K¸ lõv a m E £«ym GaÅ h a ˚Glˇû q — h · ˇè tÙ'Ërl i
¶Ârˇ ' A° h A -lAk yûˇ n≈ p K¸ -lav £«ym aõ -yik – hÅb A t GE h a -le' ˇè wyAlE' bAHòAGt¬w –hÄAlÃgfir-•ak¸l
túav¸biH dÙÅv lexûˇ √Cy¬w 10 :hïAbEGtah-le' wyõAlE' –hôAtO' 'úEbyC√ w¬ h A x eÅ q –“ yC« w¬ ˇè Ùd√y xòl a H ¸ yC« w¬
ˇè hn√ ÙCyh a wyòl A ' E 'âb ◊ t GA w¬ 11 :hïb A t GE h a -§im hõn√ ÙCyh a -te' xúl Ga H a •esyCO_ w¬ £yÚr Ê x E ' · £yõm i y√
lúv a m E £«ym Gaõ h a ˚Glq —ú -yik – x fi nOØ vfidˇ û ˇyC≈ w¬ h A y°p i b –¸ •Zr fl AX t«yõ¬z-hEl·v hú≈Fnihwà bÂrv eÅ tûˇ v E l ¸
-'ø◊lÃw hØ√nÙCyah-te' èˇ xaGlaHyà w¬ £yÚr Ê x E ' · £yõm i y√ túv a b ¸ H i dÙÅv lexˇû yC√ yC« w¬ 12 :¶Ârˇ ï' A h A
èˇ §ÙH'ÊrAï–b hÆ√nAH tÙä'Em-HEHwà tâx a ' a b –¸ yihyà w¿¬ ∏ 13 :dÙøv wyõAlE'-b˚H húAp¸s√y
hÅb A t GE h a hûˇ s E k ¸ m i -te' ˇè x fi nOè rasyC√ò w¬ ¶Ârˇ ' A° h A lûˇ v a m E £«ym Gaõ h a ˚Bbr Ë ˇ ïx A HÂdx OÅ l a dˇˇû x A ' e b –¸
£ÙYy £y_r Ê W ¸ v e wà hüAvb ¸ H i b –¸ yØ«nEKHah èˇ HÂdèOxab˚ 14 :hïAmfld·'h ¡A yún≈ p K¸ ˚Ybr Ë x ¡A húnF≈ h i wà 'ËryC¬D w¬
'õEc 16 :rˇˇøOm'El fixBOn-le' £yõih»lÈ' rˇˇúE–bfidÃy¬w 15 < :¶Ârˇ ïA'Ah hõAH¸b√y HÂdˇ ÚOxal
-rˇˇïeH·' h=√Cyaxah-lA–k 17 :™ïAGt' i ßyõn∆ b A -yïH E nà ˚ ßyún∆ b A ˚ ô߸Gt¸Hi'Ãw hàAGta' h°b A t GE h a -§im
¶Ârˇ õA'Ah-lav WúEmOrAh Wem_ÂrAh-lAk¸b˚ hôm A h E b –¸ b a ˚ •Ù^vb –A rÄAWA–b-lA–kim M߸Gti'
wyôn√ b
A ˚x
fi nO° -'EcyC≈õ w¬ 18 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav ˚YbflrÃw ˚ırAp˚ ¶ÂrÅ' A b A ˚Zcr Ë H ¡A wà ™°t GA ' i 'ûˇ c E yà ha ** 'EcÙh*
lYk –O •ÙÅvh A -lAkwà ˇè Wm e r Âè h A -lA–k hÆ√Cyaxa¡h-lA–k 19 :ÙïGti' wyõn√ b A -yïH E nà ˚ Ùút G H ¸ ' i wÃ
x
fi nO_ §ebyC«ú w¬ 20 :hïb A t GE h a -§im ˚Y'c ¸ y√ £Åh e yEtx OZ p K¸ H ¸ m i l ¸ ¶Ârˇ °A'Ah-lav Wûˇ EmÙr
lavyC¬ú w¬ rÅh O X LA h a •ÙZvh A ˇè lk –O m i ˚ hÄr fl Ùh¸X L h a hûˇ m A h E b –¸ h a |lZk –O m i xãq –— yC« w¬ h°w√ hyal ¡ x fi b –Eõ zà m i
ÙÄb – l i -le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ x fiÇ Oxy«Fnah fixyZ„r-te' êh√whÃy xfirˇ û ˇyC√ w¬ 21 :fixïb –E zà m Gi b –a tYl » v O
£_d fl ' A h A büEl recˇû y≈ yik – ∏ £ÅfldA'A¡h r˚Zb·va–b èˇ hAmfld·'ïAh-te' dÙ`v lâEGl—q¸l •isO'Ñ-'ø◊l
:yityïW i v A rˇˇH eú ' · ïa –k yõax-lA–k-te' tÙú–kah¸l dÙ_v •úisO'-'ø◊lwà wyÚr fl v u nFà m i vYr fi
£äx O w√ râq O wà ryicq “ wà ∏ vfirz∆º ¶Ârˇ ' A° h A yûˇ m E Ãy-lA–k dˇˇYOv 22
:˚tøb –O H ¸ y« 'Bl ◊ hAlyà l aõ w√ £ÙBywà •Ârˇ x O_ w√ ¶«yü—qwÃ

Genesis 9
˚B'l ¸ m i ˚ ˚Ybr Ë ˚ ˚ırp K¸ £ôh
e l A rem'^yC◊ w¬ wy°n√ b –A -te'wà x fi nOY -te' £yÅih»lÈ' ™Ârˇ û ˇb A yà w¬ 1
-lA–k lõavÃw ¶ÂrÅA'Ah tûˇ ¬Cyax-lAk – lavò hØy∆ h ¸ ïy« ˇè £k e tG¸ x
i Ãw £òek·'firÙm˚ 2 :¶Ârˇ ïA'Ah-te'
:˚nït
GA n« £úk e d
Ë y∆ b–¸ £õyC√ h a yúg≈ Ë–d-lAk¸bï˚ hôAmfld·'A¡h W^OmËrt Gi râH e ' · l É kO b–¸ £«ym A° H
KA h
a •ÙZv
£õk
e l
A yit G t aú n√ beWv EÅ qÂrˇ û ˇ∆y¸–k h°Al¸kA'¸l hõ∆y¸h«y £úekAl yÅax-'˚h rˇˇû eH·' èˇ WemèÂr-lA–k 3
£òek¸mÊ–d-te' ™âa'Ãw 5 :˚lïEk'◊t 'Bl ◊ ÙYmd fl ÙBHp ¸ n¬ b –¸ ràWA b–A -™a' 4 :løO–k-te'
Hyûˇ ' i ˇè dyC¬ mi £Äd fl 'A h ¡A dˇˇû ˇyC¬ mi ˚ ˚FnH
e° r Ë dË ' e hõyC√ x a -lAk – dˇˇyC¬ú m i HÅr O dË ' e èˇ £k
e yEtH Oø p¸ n¬ l
¸
™°pE HKA y« ÙZmd –fl £Yd fl 'A ïA b
– £Åd fl ' A h ¡A £Zd –fi ˇè ™p E OH 6 :£ΩfldA'A¡h Hepú∆n-te' H˜OrËde' wyÅixA'
:–hïb
A -˚bËr˚ ¶Ârˇ ' Aõ b A ˚Bcr Ë H i ˚Úbr Ë ˚ ˚˘rp K¸ £õt Ge ' a wà 7 :£Ωd fl A'Ah-te' hõAWAv £yÅih»l' È £elˇû c e b –¸ yik – ò
£yôq ÷ m E yún« nà h i yDn« ' · w¬ 9 :rˇˇm Oø 'El Ùõt G ' i wyún√ b –A -le'wà x fi nOØ -le' ˇè £yihl » ' È rem'`yC◊ w¬ 8 <
ˇè hyC√ x a h ¡a Hepn∆ò -lAk – tâ' E wà 10 :£ïeky„r·xa¡' £õek·vËr¬z-tïe'wà £°k e t G¸ ' i yõt i yÊrb –¸ -te'
yûˇ ' E c ¸ yO ˇè lk –O m i £°k e t G¸ ' i ¶Ârˇ õA'Ah tú¬Cyax-lAk¸bï˚ hôAmEhb –¸ b –a •Ù^vb –A £Åk e t G¸ ' i rˇˇû H e ' ·
t^r
„ k –A y« -'øl ◊ wà £Åk e t G¸ ' i ˇè yt i yÊr¸–b-te' yòitOm÷q·h¬w 11 :¶Ârˇ ï' A h A túyC¬ x a lYOk¸l hÅAbEGtah
:¶Ârˇ ïA'Ah túExaH¸l l˚õb – m a dÙ_v húy∆ h ¸ y« -'øl ◊ wà l˚°b – m Ga h a yûˇ m GE m i dÙYv rˇˇW Aô b –A -lAk –
§yôb E ˚ £Åk e y≈nyûˇ b E ˚ ˇè yn« yEb – §Ät E nO yûˇ n« ' · -reH' · ˇè tyÊr¸ –bah-tÙø' t'`◊z £yÄih»lÈ' rem'û◊Cy¬w 12
§°n√ v A ïb –e yit G t aõ n√ yàt Gi H ¸ q — -te' 13 :£ïAlÙv t˜OrOd¸l £°ek¸Gti' rˇˇû H e ' · hõyC√ x a Hepn∆ú -lAk –
¶Ârˇ ' A° h A -lav §õn√ v A yún« nà v ¡a b –¸ hD√yAhÃw 14 :¶Ârˇ ïA'Ah §yúEb˚ yõn« yEb – tyÅr Ê b –¸ tÙZ'l ¸ ˇè ht A yà ïh A wÃ
§yôb E ˚ £Åk e y≈nyûˇ b E ˚ ˇè yn« yEb – rˇˇH eò ' · yÄt i yÊrb –¸ -te' yûˇ Gitr Ë k a z√ wà 15 :§ïn√ v A b –e teHq –’õ h a hút A ' · r Ë n« wÃ
-lA–k tõExaH¸l l˚Å–baml ¸ ˇè £y« m Gaè h a dÙ`v h=y∆ h ¸ ïy« -'øl ◊ wà rˇˇ°AWA–b-lAk¸–b hõ√Cyax Hepú∆n-lA–k
§yûˇ b–E £Ål A Ùv tyZr Ê b –¸ ˇè rk –O zà l i h A yÄt i yi'r Ë ˚ §°n√ v A ïb –e teHõ’–qah húAtÃyAhÃw 16 :rˇˇïAWA–b
rem'B◊Cy¬w 17 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav rˇˇH eú ' · rˇˇW Aõ b –A -lAkb –¸ hØyC√ x a Hepˇû n∆ -lAk – èˇ §yEb˚ £yÅh i l » ' È
rˇˇW Aõ b –A -lAk – §yúb E ˚ yDn« yEb – yitm OÅ q ÷ h · rˇˇû H e ' · ˇè tyÊrb –¸ ah-tÙø' t'`◊z fix°On-le' £yõih»lÈ'
:§avïn√ k
¸ yúb
i '
· '˚Yh £àx A wà tepy√° w√ £ûˇ x A wà £õH E hÅb A t GE h a -§im ˇè £yi'c ¸ yCOΩ h a x fi nOÆ -y≈nb ¸ ˚ûy¸hï«Cy¬w 18 > :¶Ârˇ ïA'Ah-lav rˇˇúeH·'
fixYOn lexú√Cy¬w 20 :¶Ârˇ ïA'Ah-lAk húc A p ¸ ïn√ hel G ' Eõ m E ˚x fi nO° -y≈n¸–b heGlõE' húAH»l¸H 19
™ÙBtb –¸ lõgF¬ t ¸ yC« w¬ rˇˇk –A° H ¸ yC« w¬ §«yyC¬õ h a -§im t G¸ H ¸ yC≈ú w¬ 21 :£Ârˇ ïk –A võX La yC« w¬ h°m A d fl ' · h ¡A Hyûˇ ' i
wyõx A ' e -yïn≈ H ¸ l i dˇˇgF≈ú yC¬ w¬ wy°b i ' A tûˇ w¬ r Ë v e tõ' E §avn¬Ø k ¸ yûˇ ib·' £Axò 'ËrƬCy¬w 22 ]q :hø»lÛhA'
ˇè ˚k¸lïyC≈ w¬ £Åh e y≈nH ¸ £ûˇ k e H ¸ -lav ]3 wFè myèW i yC√ w¬ hÄl A m ¸ W Ki h a -te' tepy∆M w√ £âH E x É q –— yC« w¬ 23 :¶˚øxa–b
'Bl ◊ £õh e yib' · túw¬ r Ë v e wà tyØnF« r fi ˇx OZ ' · ˇè £h e y≈np ¸ ˚ £°h e yib·' tûˇ w¬ r Ë v e tõ' E ˚às – k a yà w¬ tyØnF« r fi ˇx OZ ' ·
rem'YyC◊ w¬ 25 :§ïX A q –“ h a ÙBnb –¸ ÙYl-hAWúAv-reH' · tô' E vfidyC≈D w¬ Ù°ny≈yC m i x fi nOY ¶’qyúyC« w¬ 24 :˚ø'r fl
rem'DyC◊ w¬ 26 :wyïx A ' e l ¸ húy∆ h ¸ ïy« £yYd Ê b A v · debv eú §avn√° k –¸ r˚˘rA'
:Ùmïl A debv eú §avn¬õ k ¸ yúh i y«w £°EH yEhZ»lÈ' hõAÙhÃy ™˚ırA–b
:Ùmïl A debv eú §avn¬õ k ¸ yúh i y«w £°H E -yElh Û ï' A b –¸ §Yk –O H ¸ y« wà tepy∆Ø l ¸ ˇè £yihl » ' È t G¸ p ¸ y¬ò 27
-lAk – ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 29 :hïn√ H A £yõH Ki m i x · w¿¬ hØn√ H A ˇè tÙ'Em H`l » H ¸ l˚°b – m Ga h a rˇˇû x a a' x fi nOY -yixyà w¿¬ 28
> :tøm O yC√ w¬ h°n√ H A £yõH Ki m i x · w¬ hØn√ H A ˇè tÙ'Em vòH a t G¸ x fi nOØ -yEmyÃ

Genesis 10
rˇˇx aú ' a £yõn« b –A £ôh e l A ˚ıdl ¸ wF√ yC« w¬ tepy√° w√ £ûˇ x A £õH E x fi ØnO -y≈nb –¸ t˘d O l ¸ ÙGt ˇè hl Ge ' Eè wà 1
:sΩr fl yitwà ™eHm eõ ˚ l°b A t u wà §ûˇ w√ y√ wà yYd fi m A ˚ gÙØgm A ˚ remgFOû tepy∆Ø yûˇ n≈ b –¸ 2 :l˚ïb – m Ga h a
Hy°H i r Ë t a wà hûˇ H A yil' È §õw√ y√ yún≈ b ¸ ˚ 4 :hïm A r Ë g¬ t O wà tõp a yÊrÃw zún¬ k –· H ¸ ' a remgFO° yõn≈ b ¸ ˚3
Ù°nHO l ¸ l i Hyõ' i £Åt A c O r Ë ' a b –¸ ˇè £y« ÙFgh a yòyC≈ ' i ˚ãdr Ë p ¸ n« heGl' E m E ∏ 5 :£yïn« d fl d O wà £yõt Gi k –i
:§avïn√ k ¸ ˚ X˚Bp˚ £«yr fiY c ¸ m i ˚ H˚úk – £°x A yõn≈ b ¸ ˚ 6 :£ïh e y≈ Ùg¸b – £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
'úb A H
¸ hõm A v ¸ r fi yún≈ b ¸ ˚ '°k A t G¸ b ¸ s a wà hõm A v ¸ r fi wà hút GA b ¸ s a wà hÅl A y«wx · w¿¬ ˇè 'b A s ¸ H˚Åk yûˇ n≈ b ¸ ˚7
-'˚øh 9 :¶Ârˇ ï' A b –A rˇˇb –OY gF« tÙBy¸hi¡l lÅExEh '˚Zh dˇˇr O˝ m ¸ «n-te' dˇˇû l a y√ H˚Ykwà 8 :§Ωd fl d Ë ˚
:hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i d«yc aõ rÙúb – gF« dˇˇr O_ m ¸ n« k –¸ rÅm a ' A ïy≈ ˇè §Ek – -lav h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i d«yc aõ -rˇˇb –Oø g« húy√ h A
:rˇˇïv A nà Hi ¶Ârˇ ' eõ b –¸ h°n≈ l ¸ k a wà dˇˇû k –a ' a wà ™Ârˇ ' eõ wà lÅebb –A ˇè Ùt G k ¸ l a m ¸ m a tyòH i '„r yâh i t G¸ w¬ 10
-te'Ãw ryõiv tBObOxËr-te'Ãw hØ≈wnà yûˇ n« -te' ˇè §b e yC«è w¬ r˚°H K ' a 'ûˇ c A y√ 'wõh i h a ¶Ârˇ úA'Ah-§im 11
£«yáfir¸cim˚ 13 :hïAlOdÃFgah ryúv i h A 'wõh i xalk –A° §yûˇ b E ˚ hõw≈ nà yïn« §yúb –E §esr ÂÅ -te'ïwà 12 :xalïk –A
-te'ïÃw 14 :£yïixuGt¸p¬n-te'Ãw £yõb i h A l ¸ -te'wà £yôm i n√ v · -te'wà £y^Êd˚l-te' dãal√y
:£yΩr Ê t GO p ¸ k –a -te'wà £yõt Gi H ¸ l i p K¸ £ôH KA m i ˚B'c ¸ y√ râH e ' · £yÄx i l u s ¸ k –a -te'wà £yãs i r Á t ¸ p Ka
èˇ yis˚bÃyah-te'Ãw 16 :tïEx-te'Ãw Ù˜rk O b –¸ §ıd O yic-te' dˇˇl aô y√ §avn¬Æ k ¸ ˚ 15 <
:yïn« yis– h a -te'wà yõq ÷ r Ë v a h ¡a -te'wà yúwF« x i h ¡a -te'wà 17 :yïH i F√gr Ë gF« h a tõ' E wà yÅr Ê m O ' È ˇû h A -te'wÃ
tÙYxp K¸ H ¸ m i ˚cÅp O n√ rˇˇû x a ' a wà y°t i m A x · h ¡a -te'wà yYr Ê m A c F¸ h a -te'Ãw yBÊd√wËra'A¡h-te'Ãw 18
hãAk·'O–b h°√∑zav-dav hflrˇ r flY gà húk A ' · b –O §Åd O yic F m i ˇè yn« v · ¬nk –¸ h ¡a l˚`bgFà yãh i yà w¿¬ 19 :yïn« v · n¬ k –¸ h ¡a
£ÅAx-y≈n¸b heGlûˇ E' 20 :vaHïAl-dav £õy« b O c ¸ ˚ húm A d Ë ' a wà h_r fl m O v · w¬ hAmd O˙ s ¸
-£¬gF dˇˇl Gaõ y… £úH E l ¸ ˚ 21 < :£ïh e y≈ Ùg¸b – £õt A c O r Ë ' a b –¸ £°t A nO øOH¸lil £õAtOx¸Kp¸Him¸l
r˚°H K ' a wà £ûˇ l A yEv £õH E yún≈ b –¸ 22 :lÙ¡d√Fgah tepú∆y yõix·' rebv EÅ -y≈nb –¸ -lAk – ˇè yb i ' · '˚Úh
:Hïm a w√ retg∆ú wà l˚Yxwà ¶˚Bv £Úflr·' yõ≈n¸b˚ 23 :£Ωflr·'¬¿w d˚BlÃw dˇˇH aõ k ¸ p Ka r Ë ' a wÃ
dˇˇõaGl…y rebúEv¸l˚ 25 :rebïEv-te' dˇˇúal√y xalõeHÃw xal°AH-te' dˇˇû l a y√ dˇˇH aõ k ¸ p Ka r Ë ' a wà 24
:§ïX A q
Ÿ y√ wyõx i '
A £úH E wà ¶Âr' AÅ hA hûˇ g√ l ¸ p ¸ n« ˇè wyAmy√ b¸ yò–ik gelp KeÄ dãxA '
e h¡A £ûˇ EH £y°n« b A yûˇ n≈ H
¸
:xfirˇ ïy√ -te'wà t∆wm Aõ r
Ë c a x· -te'Ãw •el°AH-te'Ãw dˇˇYfldÙm¸la'-te' dÅl a y√ §ûˇ XA q Ÿ y√ wà 26
-te'Ãw lúAbÙv-te'Ãw 28 :hïAlŸqÊ–d-te'Ãw lõ√z˚'-te'Ãw £BflrÙd·h-te'Ãw 27
heGlõE'-lA–k b°AbÙy-te'Ãw hõAly«w·x-te'Ãw rˇˇúipÙ'-te'Ãw 29 :'ïAb¸H-te'Ãw lõE'Amyïib·'
:£Âdˇ q–’æ h
a rˇˇh aú hflrˇ p Aõ s ¸ húk A ' · b–O '°H A mGE mi £õb A H A Ùm yúihyà w¿¬ 30 :§ïX A q Ÿ y√ yún≈ b –¸
hel
G ˇû '
E 32 :£ïh e y≈ Ùg¸l £õt A cO r Ë ' a b–¸ £°t A nO H O l
¸ li £õt A x
O pK¸ H ¸ m i l
¸ £ÅHE -y≈nb ¸ hel G ˇû '
E 31
¶Ârˇ '
Aõ b
–A £ôy« ÙFgh a ˚˙dr Ë p ¸ n« hel G 'Eä mE ˚ £°h e y≈ Ùg¸b– £õt A d O l ¸ Ùt¸l x fi nO_ -y≈nb –¸ t^x O p K¸ H
¸ m i
> :l˚ïb – m Ga h a rˇˇx aú ' a

Genesis 11
£ûˇ v A s ¸ n√ b –¸ yõh i yà w¿¬ 2 :£yΩd Ê x A ' · £yYr Ê b A d Ë ˚ t°x A ' e hûˇ p A W A ¶Ârˇ õA'Ah-lAk yúihÃy¬¿w 1
-le' Hyûˇ ' i ˚ãrm ¸ '◊yC w¬ 3 :£ïH A ˚b¸HyC≈ú w¬ rˇˇv Aõ nà H i ¶Ârˇ ' eú b –¸ hôv A q Ÿ b i ˚B'c ¸ m ¸ yC« w¿¬ £Âdˇ q –’° m i
§eb' AÅ l ¸ ˇè hn√ b E l G¸ h a £òh e l A yâh i t G¸ w¬ h°p A „r¸Wil hõApËr¸W«nÃw £yØn« b E l ¸ hûˇ n√ b –¸ l ¸ «n hAbAhò ˚hÄEv„r
ˇè ld –fl gà m i ˚ ryÄv i ˚nûˇ l GA -h∆nb ¸ n« |hAbˇû h A ˚ãrm ¸ '◊yC w¬ 4 :remx Oø l a £õh e l A húy√ h A rÅm A x E ˇû h a wÃ
dÂrˇ û ˇyC≈ w¬ 5 :¶Ârˇ ï' A h A -lAk yún≈ p K¸ -lav ¶˚Ypn√ -§ep K £°H E ˚nõl GA -heWv · ïn¬ wà £«ym aÅ H KA b a ÙZH'◊rwÃ
rem'ûyC◊ w¬ 6 :£Ωd fl ' A h A yún≈ b –¸ ˚Ynb –A rˇˇH eú ' · lÚd –fl gà m Gi h a -te'Ãw ryõivAh-te' tBO'Ëril hØ√whÃy
-'øl ◊ ˇè ht GA v a wà tÙÚWv · l a £ûˇ AGlixah hõ∆zÃw £Ål GA k u l ¸ ˇè tx a a' hòp A W A wà ˇè dx A ' e £òv a §ûˇ h E hÆw√ hÃy
£°AtAp¸W £õAH húAl¸b√nÃw hÅfldËr≈¿n hAbAhò 7 :tÙøWv · l ¡a ˚Ymzà y√ rˇˇH eú ' · l_k –O £Åh e m E rˇˇû c E b –A y«
yûˇ n≈ p K¸ -lav £õH KA m i £ôt A ' O húw√ hÃy ¶epyC√= w¬ 8 :˚hïv E r „ túp a ¸W Hyõi' ˚Åv¸m¸H«y 'Z◊l èˇ reH·'
-yik – lÅb e b –A ˇè h – m A H ¸ '`r fl q “ §ãk –E -lav 9 :ryïivAh tBOn¸bil ˚Yld –Ë x ¸ yC¬ w¿¬ ¶Ârˇ °A'Ah-lAk
-lAk – yõn≈ p K¸ -lav hØw√ hÃy £ûˇ c A yiph È ˇè £H KA m i ˚ ¶Ârˇ ' A° h A -lA–k tûˇ p a W ¸ hõw√ hÃy lúl a b –A £ôH A
£«yt
aõ n√ H
¸ dˇˇH
A° k ¸ p Ka r Ë ' a -te' delÙõyC w¬ hØn√ H A tûˇ ' a m ¸ -§eb – £EHò £ÅEH t˘Od¸lÙGt heGlE'ò 10 > :¶Ârˇ ïA'Ah
tÙY'm E Húm E x · dÅH A k ¸ p Ka Ëra'-te' Ù˘dyilÙh èˇ yr „ x · ' ¡a £ÄH E -yixyà w¿¬ 11 :l˚ïb – m Ga h a rˇˇx aú ' a
£yõH i l » H ¸ ˚ Húm E x A yÅx a dˇˇû H a k ¸ p Ka r Ë ' a wà 12 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A
xalÅeH-te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·xa¡' dÄH a k ¸ p Ka r Ë ' a yûˇ x i yà w¿¬ 13 :xalïAH-te' delÙõCy¬w h°√nAH
xalH eú wà 14 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúb –a Ër' a wà £yØn« H A HZl » H A
-te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·xa' xalÄeH-yixÃy¬¿w 15 :rebïEv-te' delÙõCyw¬ h°n√ H A £yûˇ H i l » H ¸ yõx a
< :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúb –a r Ë ' a wà £yØn« AH HZ»lAH rebÅEv
rebÄEv-yixÃyï¬w 17 :gelïAKp-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yõH i l » H ¸ ˚ vúa–bËra' rebàEv-yixÃyï¬w 16
delÙúyC w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúb –a r Ë ' a wà hØn√ H A £yûˇ H i l » H ¸ gelp KeÅ -te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·xa'
:˚øvr Ë -te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yûˇ iH»l¸H gelõep-yixÃy¬¿w 18 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A
delÙúyC w¬ h°n√ H A £«yˇû t a 'Am˚ £yõ«nAH vaHúEGt ˚ÅvËr-te' Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' a gelp eÄ -yixyà w¿¬ 19
-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yõH i l » H ¸ ˚ £«yt Gaú H ¸ ˚Åvr Ë yûˇ x i yà w¬ 20 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A
h°n√ H A £«yˇû t a 'Am˚ £yõn« H A vabH eú g˚ÅrW ¸ -te' Ù˘dyilÙh ˇè yr „ x · ' a ˚Ävr Ë yûˇ x i yà w¬ 21 :g˚¡rW ¸
-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yûˇ H i l » ¸H g˚˜rW ¸ yúx i yà w¬ 22 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬
delÙúyC w¬ h°n√ H A £«yˇû t a 'Am rÙYx√n-te' ÙıdyilÙh y_„r·xa' g˚Är¸W yûˇ x i yà w¬ 23 :rÙøxn√
-te' delÙõyC w¬ h°n√ H A £yYr Ê W ¸ v e wà vaHt GEú rÙÅxn√ yûˇ x i yà w¬ 24 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A
tûˇ ' a m ¸ ˚ hõn√ H A hBr „ W ¸ v e -vïH a t G¸ xfirÅeGt-te' Ù˘dyilÙh èˇ y„r·x' a rÙÄxn√ yûˇ x i yà w¬ 25 :xfirˇ ït GA
ˇè dl e ÙèyC w¬ h°n√ H A £yûˇ v i b ¸ H i xfirˇ t eõ -yixyà w¿¬ 26 < :tÙΩnb A ˚ £yõn« b –A delÙúyC w¬ h°n√ H A
-te'Ãw rÙYx√n-te' £Åflr¸ba'-te' dyûˇ ilÙh xfireGtò xfirÅeGt t˘Od¸l ÙGt ˇè hl Ge ' Eè wà 27 :§Ωr fl h A -te'Ãw rÙYx√n-te' £Åflr¸ba'-te'
¶Ârˇ ' eú b –¸ wy°b i ' A xfirˇ û ˇt Ge yõn≈ p K¸ -lav §År fl h A tAmˇû yC√ w¬ 28 :XÙøl-te' dyúilÙh §YflrAhÃw §ÚflrAh
-teHïE' £òEH £y°iH√n £õehAl rÙ_x√nwà £^r fl b ¸ ' a xâq –— yC« w¬ 29 :£yΩd –Ê W ¸ k –a r˚B'b –¸ Ùõt G d Ë la Ùm
:hïk –A s ¸ y« yúb i ' · w¿¬ hõk –A l ¸ m i -yïb i ' · §Br fl h A -tab – hÅk –A l ¸ m i ˇè rÙx√n-teHïE' £òEHÃw yÅflrAW èˇ £flr¸ba'
ÙÆn¸–b £Zflr¸ba'-te' xfiräeGt xâ—–qyC« w¬ 31 :dˇˇïl A w√ h – l Aõ §yú' E hÚflr“q·v yYfirAW yúih¸Gt¬w 30
˚â'c ¸ yC≈ w¬ Ù°nb –¸ £Zr fl b ¸ ' a teH' Eõ ÙÅtl GA k –a yZr fi W A ˇè t' E wà ÙØnb –¸ -§eb – ˇè §r fl h A -§eb – XÙ`l-te'wÃ
:£ïH A ˚b¸HyC≈ú w¬ §Yr fl x A -dav ˚'Bb O yC√ w¬ §avn¬Ø k –¸ hAcr Ë ˇ û ˇ' a èˇ tk e l eè l A £yÄd –Ê W ¸ k –a r˚Z'm E £ät GA ' i
< :§Ωr fl x A b –¸ xfirˇ t Geõ tAmyC√ú w¬ h°n√ H A £«yˇû t a 'Am˚ £yõn« H A Húm E x A xfirt eÅ -yEmyà ˚ûyh ¸ yC« w¬ 32

Genesis 12
tyûˇ b
–E m
i ˚ß
õ t
G¸ d
Ë l
a Ùïm
G m
i ˚ß
ú c
¸ Ëra'Em ô߸l-™el £Åflr¸ba'-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
ß
Ø k ¸ r  ˇ û ˇb A ' · w¬ lÙÅdgF√ yÙûgl ¸ èˇ ß¸Wevïe'Ãw 2 :≠ïe'Ëra' rˇˇúeH·' ¶Ârˇ õA'Ah-le' ßy°ibA'
rˇˇ' OÚ ' A ß õ l ¸ l Ge q — m ¸ ˚ ßyÅk e r Ë ˇ ûˇ b A m ¸ ˇè hk A r  ˇ ïb
A ' · w¬ 3 :hïAkr fl b –¸ hõy≈ h ¸ w∆ ß°m e ¸H hõAlË–d¬g·'¬w
ˇè wyAl' E rˇˇb –eò d –Ê râH e ' · k –a £Är fl b ¸ ' a ™elˇû yC≈ w¬ 4 :hïm A d fl ' · h A tBx O p K¸ H ¸ m i lYk –O ß Ø b ¸ ˚Zkr Ë b ¸ n« wÃ
ÙYt'Ecb –¸ hØn√ H A £yûˇ v i b ¸ H i wÃ èˇ £y«nH A Hòm E x A -§eb – £Är fl b ¸ ' a wà XÙÚl Ùõt G ' i ™elyC≈ú w¬ hØw√ hÃy
-lA–k-te'Ãw wyÄixA'-§e–b XÙZl-te'Ãw ÙäGt¸Hi' yâfirAW-te' É£flr¸ba' xûˇ q –— yC« w¬ 5 :§Ωr fl x A m E
hAcr Ë ˇ û ˇ'a ˇè tk e l eè l A ˚Ä'c ¸ yC≈ ¬w §ÚflrAx¸b ˚ZWAv-reH·' Hepõ∆Fnh a -te'wà ˚HÅk A r fl rˇˇû H e ' · ˇè £H A ˚kËr
dˇˇv aõ £Åk e H ¸ £Ù˘qm ¸ davò ¶Âr' AÅ b –A ˇè £r fl b ¸ ' a rˇˇb O` v · yC¬ w¬ 6 :§avïn√ k –¸ hAcr Ë ˇ' aú ˚'Yb O yC√ w¬ §avn¬Ø k –¸
rem'D◊Cy¬w £Åflr¸ba'-le' èˇ h√whÃy '`r fl yC≈ w¬ 7 :¶Ârˇ ï' A b –A zú' A yõn« v · n¬ k –¸ h ¡a wà hÚr  Ùm §ÙZl' E
:wyïAlE' húe'Ër«Fnah hõw√ hyal x fi b –EÅ zà m i ˇè £H A §ebyC«ò w¬ t'°∑◊ zah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-te' §õEGte' Øß·vËr=¬z¸l
yûˇ v
a h
A wà ˇè £yC√ m i lò' E -tyïb –E ]q hÚl » h Û ' A Xûˇ yC≈ w¬ lõ' E -tyïb E l ¸ £Âdˇ q –’ô m i hflrÄAhAh £äAKHim qât GE v ¸ yC¬ w¬ 8
£År fl b ¸ ' a vûˇ s –a yC« w¬ 9 :hïw√ hÃy £úH E b –¸ 'Yr fl q Ÿ yC« w¬ hØw√ hyal ¡ ˇè x fi b –Eè zà m i £òH A -§ebïyC« w¬ £Âdq –’Å m i
> :hAb – gà ïnF∆ h a v fi ÙYsn√ wà ™ÙBlh A
dˇˇb Eú k A -yïk –i £ÅH A r˚ûgl A ˇè hm A yà r fiè c ¸ m i £`r fl b ¸ ' a dÂryC≈= w¬ ¶Ârˇ ' A° b –A bõv A r fl yúh i yà w¬ 10
-le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hAmyà r flÚ c ¸ m i 'ÙZbAl byYÊrŸqih rˇˇúeH·'a–k yàihÃy¬w 11 :¶Ârˇ ïA'A–b bõAvflrAh
-yïi–k hÆ√yAhÃw 12 :¸GtïA' hõe'r Ë m a -tapyà húH KA ' i yôk –i yit G v ¸ Åd fi y√ 'ûˇ n√ -h≈nF h i ÙÅt G H ¸ ' i yZr fi W A
:˚ïyC x a yà ™út A ' O wà yõt i ' O ˚Bgr Ë h A wà t'°z◊ Ùûˇ t G H ¸ ' i ˚˜rm ¸ ' A wà £yÅr Ê c ¸ m Gi h a ˇè ™t A ' O ˚`'r Ë y«
:™ïl E l A gà b –i yõH i p ¸ n¬ hút A yà x A wà ™År „ ˚b·vb a yûˇ l i -baXyïy« ˇè §v a m aè l ¸ t G¸ ' A° yitx OZ ' · 'õ√n-yÊr¸mi' 13
húAp√y-yïi–k hÅAKHi'ûˇ Ah-te' èˇ £yÊrc ¸ m Gi h a ˚`'r Ë yC« w¬ hAmyà flÚrc ¸ m i £Yr fl b¸ ' a 'ÙBbk –¸ yàh i yà w¬ 14
xú—–quGt¬w hÚOvËraKp-le' –hõAtO' ˚Bl¸lïahÃy¬w hÅOvËrap yZ„rAW èˇ h – t A ' O ˚`'r Ë yC« w¬ 15 :dˇˇ' Oø m ¸ 'wõh i
ˇè rq “ b A ˚-§'◊c Ù`l-yihyà w¿¬ h – r flÚ ˚b·vb –a byõiXyEh £Bflr¸ba'¸l˚ 16 :høOvËraKp tyúE–b hõAKHi'Ah
h_v O r Ë p Ka -te' |hü√whÃy v=gF¬ n¬ yà w¬ 17 :£yïl Gi m a gà ˚ tYnO t O ' · w¬ tÅx O p A H ¸ ˚ ˇè £yÊdb A v · w¬ £yÅr Ê m O x · w¬
'`flrŸq«Cy¬w 18 :£Ωflr¸ba' teHúE' yYfirAW rˇˇúabË–d-lav ÙÚtyE–b-te'wà £yõl i d O gFà £yúv i g√ nÃ
yúk –i yÅl Gi t GA d Ë ˇ û ˇgF¬ h i -'◊l hAm G l A ò y°l Gi t A yûˇ W i v A t'Yz∑◊ -ham rem'DyC◊ w¬ £År fl ¸ba'¸l èˇ hOvËrap
hàt GA v a wà h°H KA ' i l ¸ yõl i –hôAtO' xú—–qe'√w 'wÅh i yitx OZ ' · ˇè GAtËrèamA' hòAmAl 19 :'wïih õ߸Gt¸Hi'
-te'wà Ù_t' O ˚Bxl G¸ H a yà w¿¬ £y°H i n√ ' · hYv O r Ë p Ka wyôl A v A wúc a yà w¬ 20 :™ïEl√w xú—q õ߸Gt¸Hi' hú≈Fnih
:Ùøl-reH·'-lA–k-te'Ãw ÙõGt¸Hi'

Genesis 13
ÙõGmiv XÙBlÃw Ù_l-reH·'-lAkÃw ÙüGtH ¸ ' i wà '˚h∏ £«yr fiä c ¸ m Gi m i £âflr¸ba' Élav¬Cy¬w 1
wyÅv A s –A m a l¸ ˇè ™l e yC≈è w¬ 3 :bïh A z∑√ ba ˚ •esk –eõ b –a hDn∆ q Ÿ m Gi b –a dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇû b E k –A £Yr fl b ¸ ' a wà 2 :hAb – gà ïnF∆ h a
§yúb
–E hÅl
GA x
i t G¸ b –a ˇè ÙlÛh' ¡A ** h»lÛhA'* £òAH h√yâAh-reH·' £ÙÄqAGmah-dav l°E'-tyïb –E -davwà b∆gnF∆õ m i
h°√nOH'ÊrA–b £õAH hAWúAv-reH·' fixÅE–bÃziGmah ˇè £Ùq¸m-le' 4 :yïv A h A §yúb E ˚ lõ' E -tyïb –E
hú√yAh £Úflr¸ba'-te' ™õElOhah XÙÅl¸l-£¬gÃw 5 :hïw√ hÃy £úH E b –¸ £Yflr¸ba' £ôAH 'BflrŸq«Cy¬w
hòy√ h A -yïk –i wÚd –fl x ¸ y¬ tebˇû H e Al ¶Ârˇ õA'Ah £ôAtO' 'úAW√n-'◊lÃw 6 :£yïl i h A ' O wà rˇˇq “õ b A ˚-§'◊c
-hïn≈ q Ÿ m i yûˇ v E r O §yEb – ò byÄr Ê -yihyà w¿¬ 7 :wΩd –fl x ¸ y¬ tebH eú l A ˚Ylk ¸ ïy√ 'Bl ◊ wà bÅr fl ˇè £H A ˚kËr
:¶Ârˇ ï' A b –A búH E yO zõ' A yØz∑« r Ê p K¸ h a wà ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a wà XÙÚl -h≈nq Ÿ m i yûˇ v E r O §yõb E ˚ £År fl b ¸ ' a
yõv a r O §yúb E ˚ ßyØn∆ yEb˚ yûˇ n« yEb – ˇè hb A yÊrm ¸ yòh i t ¸ '=n√ -la' XÙÄl-le' £äflr¸ba' rem'=yC◊ w¬ 8
dÂrˇ p KAú h i ßyØn∆ p A l ¸ èˇ ¶ÂrèA'Ah-lAk '`◊l·h 9 :˚n¸xïn√ ' · £yõx i ' a £yúH i n√ ' · -yïk –i ßy°v e r O §yûˇ b E ˚
XÙZl-'AKW«Cy¬w 10 :hAlyïi'¸m¸Wa'wà §yõm i yC√ h a -£i'wà h√nm iÅ yE'wà l'Z◊m¸KWah-£i' y°l A v A m E 'õn√
tûˇ x
E H a |yûˇ n≈ p ¸ l i h°q ’ H ¸ m a h – l GAõ ku yúk –i §Åd –„ r Ë yC¬ h a rˇˇû k –a k –i -lAk – -te' ˇè 'r Ë yC¬ w¬ wyÆn√ yEv-te'
:ravc Oø hõk A ' · b –O £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Âr ˇ û ˇ' e k –¸ ˇè hw√ hÃy-§¬gk –¸ hÅflrOm·v-te'Ãw èˇ £Od¸s-te' hÆ√whÃy
Hyõ'i ˚Ådr Ë ˇ û ˇp
KA yC« w¬ £Âdˇ q –’° m i XÙYl vús –a yC« w¬ §Åd –„ r Ë yC¬ ah rˇˇû a–ki–k-lA–k tE'ò XÙÄl ÙZl-rax¸b«Cy¬w 11
rÅk –A k –i h a yZr „ v A b–¸ ˇè bH a y√ XÙÄlwà §avn√° k –¸ -¶Ârˇ ï' e b –¸ bûˇ aH√y £Yflr¸ba' 12 :wyïixA' lúavEm
:dˇˇ' Oø m ¸ hõw√ hyal £y°' i X LA x a wà £yõv i r fl £Åd O s ¸ yûˇ H E nà ' a wà 13 :£¡Od¸s-dav lõahÈ'∆Cy¬w
ˇè ßyèn∆ yEv 'òn√ 'ûˇ W A ÙÅm G v i E¡m XÙZl-dÂrˇ ïAKpih èˇ y„r·xa' £Äflr¸ba'-le' rˇˇû amA' hU√why¬¿w 14
yüik
– 15 :hAm G ïy√ w√ hAmd Ë ˇq ‘ú w√ hAb – gà n∆õ w√ h√np OB c A £°H A hûˇ AGta'-reH·' £Ù˜qAGmah-§im hÅE'Ër˚
:£ïAlÙv-dav õß·vËr¬z¸lï˚ h√Fnn∆° t G¸ ' e ˇû ßl ¸ hõe'Or húAGta'-reH·' ¶Ârˇ ôA'Ah-lA–k-te'
-te' ˇè tÙn¸ml i HyÄ' i lûˇ k a ˚y-£i' |rˇˇû H e ' · ¶Ârˇ ' A° h A rˇˇû ˇap·va–k õß·vËr¬z-tïe' yúiGt¸maWÃw 16
–hõA–kËrA'¸l ¶ÂrÅA'A–b ™ûˇ EGlah¸tih £˚qò 17 :hï∆nAGm«y õß·vËr¬z-£ïgF¬ ¶Âr' AÅ h A rˇˇû p a v ·
'Yr „ m ¸ m a yún≈ l » ' E b –¸ beHyC≈ô w¬ '_b ◊ yC√ w¬ £Är fl b ¸ ' a lûˇ h a ' È yC∆ w¬ 18 :h√nF ïn∆ t G¸ ' e ß õ l ¸ yúk –i h – b –A° x ¸ r fl l ¸ ˚
> :hïw√ hyal
¡ x
fi b
–Eõ zà m
i £úH
A -§ebïyC« w¬ §Ù˝rb
¸ x
e b
–¸ rˇˇû H
e '
·

Genesis 14
rˇˇs A° l GA ' e ™elˇû m e ™ÙYyr Ë ' a rÅv A nà H i -™elïm e lûˇ p e r fl m ¸ ' a ˇè y m E yib – yÄh i yà w¬ 1
-te' hÄm A x A l ¸ m i ˚ZWv A 2 :£ïy« ÙFg ™elúem lõAvËditÃw £ÅAlyEv ™elûˇ m e ˇè rm e v Oè l A r Ë d fl k –¸
hÄm A d Ë ' a ™elˇû m e |bûˇ ' A nà H i hÚr fl m O v · ™elˇû m e võaHËri–b-te'Ãw £Åd O s ¸ ™elˇû m e ˇè vr fi b –eè
˚År¸bïAx èˇ heGlèE'-lA–k 3 :ravøOc-'yih valõe–b ™elúem˚ ]3 myØy« Ùb¸c** £y«yb O c ¸ * ™elˇû m e ˇè rb e ' Eè m ¸ H e wÃ
qemõEv-le'
-te' ˚˜d¸bAv hØ√nAH èˇ h„r¸Wev £yòEGt¸H 4 :xalïeGmah £ú√y '˚Yh £yÚd –Ê W Ki h a
'ûˇ b –A hMn√ H A hâr „ W ¸ v e Éva–bËra'¸b˚ 5 :˚dˇˇr flΩ m A hõn√ H A hBr „ W ¸ ev-H»l¸H˚ remÚOvAlËrfld¸–k
£«yn¬Ø r Ë q — t˘r O t G¸ H ¸ v a b –¸ ˇè £yi'p A r Ë -te' ˚òk – yC¬ w¬ ÙÅt G ' i rˇˇû ˇH e ' · ˇè £yikl A m G¸ h a Ãw remÄOvAlËrfld¸k
yYÊrOxah-te'Ãw 6 :£«yïAt√yËr÷q hõw≈ H A b –¸ £yÅm i yE'h ¡A ˇè t' E wà £°h A b –¸ £yõz« ˚∑zh a -te'wÃ
˚'äb O yC√ w¬ ˚buHyC√ w¬ ∏ 7 :rˇˇïb –A ËdiGmah-lav rˇˇõeH·' §Åflr'AKp lyûˇ E' davò ry°ivEW £ZflrËrah¸–b
-te' ˇè £g¬ wà y°q ÷ l E m A v · h A hYd „ W ¸ -lA–k-tïe' ˚à–k¬Cy¬w HÅ„d“q 'wûˇ h i ˇè Xp KA H ¸ m i §yòv E -le'
™elm eò ˚ hÄr fl m O v · ™elˇû m e ˚ £äd O s ¸ -™elïm e 'âc E yC≈ w¬ 8 :rˇˇïm A t GA §Bc O c ¸ ïx a b –¸ bõH E yCO h a yÅr Ê m O ' È ˇû h A
hÅm A xA l
¸ m
i ˇè £t GA ' i ˚`kr Ë v a ïyC¬ ¬w ravÚOc-'wih valõe–b ™elúem˚ £Øy« Ùb¸c** £y«yb O c ¸ * ™elˇû m e ˚ ˇè hm A d Ë ' a
£Øy« ÙFg ™elˇû m e ˇè lv A d Ë t i wà £Äl A yEv ™elˇû m e remv Oä l A r Ë d fl k –¸ tûˇ ' E 9 :£yΩd –Ê W Ki h a qemv Eõ b –¸
-te' £yõk i l A m ¸ húv A b –A r Ë a' rˇˇ°AsAGle' ™elûˇ m e ™ÙYyr Ë ' a wà rÅv A nà H i ™elˇû m e ˇè lp e r fl m ¸ ' a wÃ
£ıd O s ¸ -™elïm e ˚sôn… yC√ w¬ rÅm A Ex èˇ tOrÈ'e–b t`OrÈ'eï–b ]1 myÄd –Ê W i h a qemˇû v E Ãw 10 :hïAKHim·xah
HâukËr-lA–k-te' ˚xŸq«Cy¬w∏ 11 :˚sïnF√ hflrˇ h eú £yYr Ê ' A H ¸ nF« h a wà hAm G H A° -˚l¸p K yC« w¬ hYr fl m O v · w¬
Ù_HukËr-te'Ãw XÙ^l-te' ˚âxŸq«Cy¬w 12 :˚kïEl≈Cy¬w £õAl¸kA'-lA–k-te'wà h_r fl m O v · w¬ £˙d O s ¸
XyÅl i p KA h a ˇè 'b ◊ yC√ w¬ 13 :£¡d O s ¸ b –i bõH E yO '˚Bhwà ˚k°l E yC≈ w¬ £Yflr¸ba' yúix·'-§e–b
ˇè lk –O H ¸ ' e yòx i ' · yÄr Ê m O ' È h A 'Zr „ m ¸ m a yMn≈ l » ï' E b –¸ §âk E H O ' É ˚hÃw yÚr Ê b ¸ v i h A £Zr fl b ¸ ' a l ¸ dˇˇgF≈õ yC¬ w¬
wy°x i ' A hõb –A H ¸ n« yúk –i £År fl b ¸ ' a vûˇ m a H ¸ yC« w¬ 14 :£Ωr fl b ¸ ' a -tyÊrb ¸ yúl E v · b –a £õh E wà rØn≈ v A yûˇ x i ' · w¬
-dav •˜d –O r Ë yC« w¬ tÙÅ'm E HZl » H ¸ ˚ ˇè rW A v A hòn√ m O H ¸ ÙÄtyEb yZd „ yilyà wyäk A y«nx · -te' qÂryC√= w¬
hÅb A Ùx-dav ˇè £p E d –Ë r Ë yC« w¿¬ £°k –E yC¬ w¬ wyYd fl b A v · w¬ '˚Bh hAlyà ôal |£üehyEl·v qâElAx≈Cy¬w 15 :§Ωfl–d
wyòx i ' A XÙâl-te' £ É g¬ wà H°k u r Ë h A -lA–k tõE' beHD√Cy¬w 16 :qeWïAGmfid¸l l'Y◊m¸KWim rˇˇúeH·'
£
ê d O s ¸ -™elïm e 'ûˇ c E yC≈ w¬ 17 :£ïv A h A -te'wà £yõH i nF√ h a -te' £úg¬ Ãw byÅH i h E ˇè ÙHukr Ë ˚
rˇˇû H
e ' · £yõk i l A m G¸ h a -te'wà ]1 remÅOvAl-rfld¸–k-te' èˇ tÙ–kahE¡m ÙÄb˚H yZ„r·xa' ÇÙt'flrŸqil
£Ål E H A ™elˇû m e ˇè qd  c eè -yik – l ¸ am˚ 18 :™elïeGmah qemúEv '˚Yh hØw≈ H A qemˇû v E -le' Ù°t G ' i
rˇˇm a° '◊yC w¬ ˚hõk E r Ë b A yà w¿¬ 19 :§ÙΩy¸lev lúE'¸l §õEhOk '˚BhÃw §«yy√° w√ £exˇû l e 'yõc i Ùh
ßÚd
 y√ b
–¸ ßyYr
 cA §úgF≈ mi -reH' · §ÙØyl ¸ v e lûˇ ' E ˇè ™˚rAb˚ 20 :¶Ârˇ ï' A w√ £«ym aú H A hõn≈ q O §ÙØyl ¸ ev lûˇ E'¸l èˇ £flr¸ba' ™˚`rA–b
HepnF∆Ø h a yûˇ l i -§et G £Úr fl b ¸ ' a -le' £˜Od¸s-™elïem rem'B◊Cy¬w 21 :løk –O m i rˇˇW Eõ v · m a ÙBl-§et G yC« w¬
-le' y`d Ê y√ yitm Oâ yÊrh · £˝d O s ¸ ™elˇû m e -le' £Yr fl b ¸ ' a rem'ByC◊ w¬ 22 :™ïAl-xæ—q HõukËrAhÃw
lavn¬Ø -™Ù¡rW ¸ dˇˇû v a wà ˇè X˚xim-£i' 23 :¶Ârˇ ï' A w√ £«ym aú H A hõn≈ q O §ÙØyl ¸ v e lûˇ ' E ˇè hw√ hÃy
:£Ωr fl b ¸ ' a -te' yit G r Ë ˇH aú v È h e yõn« ·' rÅam'◊t 'Z◊lÃw ™°Al-reH·'-lA–kim xõ—–qe'-£i'Ãw
y°t
Gi ' i ˚Ykl ¸ h A rˇˇH eú ' · £yÅH i n√ ' · h ¡A ˇè ql e x Eè wà £yÅr Ê v A nFà h a ˚Zlk ¸ ' ¡A rˇˇû H e ' · qfirˇ ò yÄd fi v A l ¸ b –i 24
< :£æq “ l ¸ x e ˚Bxq Ÿ y« £õh E 'År „ m ¸ m a ˚ lZk –O H ¸ ' e ˇè rn≈ v A

Genesis 15
hõz∆ x
· mGa ïa b
– £År fl b ¸ ' a -le' èˇ h√whÃy-rabËd hò√yAh heGlÄE'Ah £yZÊrAbË–dah |rˇˇû axa' 1
rem'ûyC◊ w¬ 2 :dˇˇ' Oø m¸ húb –E r Ë h a ß õ rË k A W¸ ™Ål A §ûˇ g≈ m A ˇè yki O nA' £Äflr¸ba' 'ZflryiGt-la' rˇˇÚOm'El
yÅt
i yEb – qeHˇû m e -§eb˚ yÚr Ê yÊr·v ™ûˇ l E Ùh yõk i nO ' A wà yÅli -§et G it
G -ham ˇè hw« hŒy yòn√ d O '· £Är fl b¸ ' a
húnF≈ h
i wà vfirˇ z√° hAt G t aõ n√ 'Bl ◊ yÅl i §ûˇ Eh £Åflr¸ba' rem'û◊Cy¬w 3 :r∆zïevyilÈ' qeWúeGmfi–d '˚Yh
h°∆z õ߸Hflryï«y 'B◊l rÅOm'El èˇ wyAlE' hò√whÃy-rabËd h=≈FnihÃw 4 :yït i ' O HBr „ Ùy yõt i yEb– -§eb
ˇè rme 'èyC◊ w¬ hAc˚Äxh a Ùät' O 'âc E ÙCyw¬ 5 :ßïH e rfl yïy« '˚Yh ßyÅv e m GE m
i 'ûˇ cE y≈ rˇˇû H e '· ˇè £' i -yik –
ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ £°t A ' O rˇˇpKOZ s ¸ l i lõk a ˚Gt-£i' £yÅb i k A Ùûˇ k
– ha èˇ rp O s ¸ ˚ hAmyà m aÄ HKA h a 'ûˇ n√ -Xeb – ha
wy°l
A ' E rem'YyC◊ w¬ 7 :hæ“qfld¸c ÙõGl Ahúeb¸Hx ¸ yC¬ w¬ h°w√ hyaïb – §õm i 'È h e wà 6 :ßïv e r Ë z¬ hõy∆ h¸ y« hBk –O
t'Y◊∑zah ¶Ârˇ úA'Ah-te' ô߸l tetüAl £yÅd –Ê W ¸ k –a r˚Z'm E ˇè ßyèt i 'EcÙh rˇˇH eò ' · hÆw√ hÃy yûˇ n« ' ·
rem'ûyC◊ w¬ 9 :h√nF ïH e r fl yi'
¡ yúk –i vYd fi 'E húm GA b –a hØw« hŒy yûˇ √nd O ' · rˇˇm
a° '◊yC w¬ 8 :–hïAGt¸HÊr¸l
:lïz√ ÙgÃw rˇˇt OY wà H°l GA H u m ¸ l«yˇû ' a wà teHl Geõ H u m¸ zúv E wà teHÅl Ge H u m¸ hûˇ l A gà v e èˇ yl i húx A qŸ wyÄl A ' E
t'ZfirŸqil Ù˜r¸ti–b-Hyi' §úEGt«Cyw¬ ™∆wt GAÅ b –a ˇè £t A ' O rˇˇt GEò abÃy¬w heGlÄE'-lA–k-te' ÙZl-xæ—–qï«Cy¬w 10
búH KE yC¬ w¬ £yÚr Ê g√ p K¸ h a -lav X«yv aõ h A dÂrˇ yC≈ú w¬ 11 :rˇˇït A b A 'B◊l ]1 rˇˇp KOY c i h a -te'wà ˚h°v E r „
hú≈FnihÃw £Úflr¸ba'-lav hûˇ Al¸p√n hõm A d –„ r Ë t a wà 'ÙÅbl A ˇè Hm e eèKHah yòihÃy¬w 12 :£Ωflr¸ba' £õAtO'
-yi–k väfidEGt fivâOd√y £Äflr¸ba'¸l rem'ûyC◊ w¬ 13 :wyïl A v A telp eú On hõAlOdÃg húAkEH·x hôAmyE'
tÙY'm E vúb –a r Ë ' a £°t A ' O ˚ûˇ nF v i Ãw £˚˜db A v· w¬ £Åh e lA 'Zl ◊ ˇè ¶Âr' eè b –¸ ß Æ v · r Ë z¬ hûˇ y∆ h ¸ y« |rˇˇû g≈
Húk u r Ë b –i ˚Y'c ¸ y≈ §úk E -y„rx · ' a wà yiknO° ' A §Zd –fl ˚dˇˇb OY v · y¬ rˇˇH eú ' · yÙôgF h a -te' £ü¬gwà 14 :hïn√ H A
:hïb A ÙX húb A yEWb –¸ rˇˇb Eõ q –“ t Gi £ÙÚlAH¸–b ßyõetOb·'-le' 'ÙBbAGt hôt GA ' a wà 15 :lÙ¡dgF√
yòihÃy¬w 17 :h√FnïEh-dav yYÊrOm' È h A §BwO v · £ôl E H A -'◊l yüi–k h√Fnh E° ˚b˚ZHy√ yõv i yibr Ë rÙıdwà 16
§yõb
–E rÅb a vA rˇˇû H e ' · HÅ' E dyûˇ p Ki l a wà ˇè §H A v A r˚ònF t a h=≈nF h i wà h°y√ h A hõX A l A v · w¬ hA'b –AÅ ˇè Hm e H Keè h a
rˇˇÚOm'El tyZÊr¸–b £Yflr¸ba'-te' hôw√ hÃy t^r fi k –A '˚Ähh a £Ùûˇ yC a–b 18 :heGlïE'Ah £yBÊr√zÃFgah
l˜Od√Fgah rˇˇúAh√Fnah-dav £«yr fiÅ c ¸ m i rˇˇû ahnFà m i t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A hA -te' ˇè yt Gi taè n√ ß Æ v · r Ë z¬ l ¸
yút
Gi x i h a -te'wà 20 :yïn« m O d Ë q –— h a tõ' E wà yØz∑« n« q –Ÿ h a -te'wà ˇè y«ny‘–qah-te' 19 :tΩflr¸Kp-rahÃn
-te'wà yØn« v · n¬ k –¸ h ¡a -te'wà ˇè yr Ê OmÈ'A¡h-te'Ãw 21 :£yïi'ApËrAh-te'Ãw yõ«∑zÊr¸Kpah-te'Ãw
< :yïs i ˚bÃyh a -te'wà yõH i gF√ rË gF« h a

Genesis 16
h
– m Aú H ¸ ˚ tyYr Ê c ¸ m i húx A ¸piH –hôAlÃw ÙÚl hYfld¸l√y 'B◊l £Åflr¸ba' teHˇû ' E ˇè yr fi WA wà 1
ˇè 'n√ -'◊b – tÂdl GeÅ m i ˇè hw√ hÃy y«nr fi` c A v · 'Un√ -h≈nF h i £Är fl b ¸ ' a -le' yäfirAW rem'â◊Gtw¬ 2 :rˇˇïg√ h A
xã—–qiGt¬w 3 :yΩflrAW lÙıq¸l £Yr fl b ¸ ' a vúm a H ¸ yC« w¬ ]1 h√nF m GE° m i hõn∆ b –A ' i yúl a ˚' yÅitAx¸piH-le'
£yØn« H A reWˇû v e ˇè ¶q –‘ m i h – t AÅ x A p ¸ H i ˇè tyÊrc ¸ m Gi h a rˇˇg√ò h A -te' £Äflr¸ba'-teHïE' yZfirAW
:hïAKHi'¸l ÙBl –hõAHyi' £Bflr¸ba'¸l –hôAt' O §út GE t Gi w¬ §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ £Yr fl ¸ba' tebúeH¸l
:Ahyïn∆ yEvb –¸ h – t GAõ r Ë b i gFà lúq — t GE w¬ hAtr flÅ h A yûˇ k –i ˇè 'r  Eè t G w¬ raht Ga° w¬ rˇˇg√õ Ah-le' 'B◊b√Cy¬w 4
ßÅq ’ yExb –¸ ˇè yt i x A p ¸ H i yit G t aò n√ yÄk i nO ' A ß Ç yelv A yûˇ s i m A x · ê£flr¸ba'-le' yZfirAW rem'â◊Gt¬w 5
rem'=yC◊ w¬ 6 ]4 :ß$yïn∆ yEb˚ yún« yEb – hõw√ hÃy XBp KO H ¸ y« h A y°n∆ yEvb –¸ lõq — ' E w√ hAtr flÅ hA yûˇ k –i ˇè 'r  t GEè w¬
h
A ˇû nF∆ v a t G¸ w¬ ™«yn√° yEvb –¸ bÙûˇ LXah –hõAl-yiW·v ™Å„d√y¸–b èˇ ™EtAx¸piH hò≈Fnih yÄfirAW-le' £äflr¸ba'
rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a £«ym Gaõ h a §yúv E -lav hôw√ hÃy ™üa'l ¸ m a h – ' Aã c A m ¸ «yC ïw¬ 7 :Ahyïn∆ p KA m i xYr fi b ¸ t Gi w¬ yÅr fi W A
h√nˇû ' A wà t'õb A húz∑∆ m i -yï' E y_firAW túax¸piH rUg√ h A rÄm a '◊yC w¬ 8 :r˚øH ™Ârˇ BÂdb –¸ §«yv aõ hA -lav
™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè h – l A rem'`yC◊ w¬ 9 :taxr fiΩ b –O yõk i nO ' A yÅt Gi r Ë b i FÃg yZr fi W A ˇè yn≈ p K¸ m i rem'àt G◊ w¬ yikl E° t E
™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè h – l A rem'`yC◊ w¬ 10 :AhyΩd  y√ taxt Gaú yõnF« v a t ¸ h i à w ™°t GE r Ë b i gFà -le' yib˚YH hØw√ hÃy
ˇè h
– l A rem'`yC◊ w¬ 11 :b¡r O m E rˇˇõEpA–s«y 'B◊lÃw ™°EvËr¬z-te' hõe–bËra' húA–bËrah hØ√whÃy
hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a
l'Åv E m A H ¸ y« ˇè Ùm¸H t'`r fl q“ wà §°b –E t G¸ d Ë ˇ û ˇl
a yO wà hYr fl h A ™ú√nF h i
Ù°b
– lYk –O dˇˇy¬ú wà lÅk –O b a Ù˘dy√ £Åd fl ' A 'Ârˇ û ˇp Ke ˇè hy∆ h ¸ y« '˚`hÃw 12 :™ï≈yÃnAv-le' hõ√whÃy vúamAH-yïi–k
£úg¬ h
· hÄr
fl m
¸ '
¡A yûˇ k
–i y°'
i r
Ò lûˇ '
E hõt GA ' a h A yÅl e ' E rˇˇû EbO–dah èˇ h√whÃy-£EH '`flrŸqiGt¬w 13 :§øk –O H ¸ y« wyõx A ' e -lAk yún≈ ¸Kp-lavÃw
y°' i r O yõx a l a rˇˇ' Eú b –¸ rÅE'¸–bal 'Zflr“q èˇ §E–k-lav 14 :yïi'Or yB„r·xa' yityõi'flr £_»l·h
£^r fl b ¸ ' a 'âr fl q Ÿ yC« w¬ §°b –E £Yr fl b ¸ '
a ¸l rˇˇô√gAh delüEGt¬w 15 :dÂrˇ ïb –A §yúb E ˚ HYd „ q“ -§yEb húnF≈ h i
Hûˇ H E wà hõn√ H A £yún« m O H ¸ -§eb – £àr fl ¸ba'Ãw 16 :l'ïEvAm¸H«y rˇˇõ√gAh hBfld¸l√y-reH·' Ù_n¸–b-£eH
< :£Ωflr¸ba'¸l l'õEvAm¸H«y-te' rˇˇg√ú h A -tÂdˇ ïl e b –¸ £y°n« H A

Genesis 17
-le' hMw√ hÃy 'âr fl yC≈ w¬ £y°n« H A vaHˇû t E wà hõn√ H A £yúv i H ¸ t Gi -§e–b £År fl b ¸ '
a yûˇ h i yà w¬ 1
hún√ t G¸ ' e wà 2 :£yïm i t A húy≈ h¸ w∆ yõn¬ p A l ¸ ™úl GE h a ¸tih yÅfi–daH lûˇ ' E -y«n' · ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ £Är fl b¸ ' a
-lav £Yflr¸ba' lBOKp«Cy¬w 3 :dˇˇ' Oø m¸ dˇˇ' OB m
¸ b –i ß õ t ¸ Ù' húb –e rË ' a wà ߰n∆ yEb˚ yûˇ n« yEb – yõt i yÊrb ¸
bõ' a l ¸ t A yDy« hA wà ™°t GA 'i yõt
i yÊr¸b húnF≈ h i yDn« ' · 4 :rˇˇm Oø 'El £yõh i l » 'È Ùôt G '
i rˇˇb –Eú dfi yà w¬ wy°n√ p KA
£Åh A r
fl b¸ ' a ˇè ßm ¸ H i hò√yAhÃw £Úflr¸ba' õ߸miH-te' dÙ_v 'B„r“–q«y -'◊lwà 5 :£ïy« ÙFg §ÙBmh ·
£°y« Ùg¸l ßyõt Gi ta nà ˚ dÅ' O m
¸ dˇˇ' OZ m¸ b –i ˇè ßt ¸ ' Oø yòt i r „ p ¸ hi wà 6 :ßyït Gi t a nà £õy« ÙFg §ÙBmh · -ba' yôk –i
üß·vr Ë z¬ §yâb E ˚ ßÆn∆ yEb˚ yûˇ «nyEb – yät i yÊrb –¸ -te' yât i m O q÷ h
· w¬ 7 :˚'ïc E y≈ ßú mG¸ mi £yõk i l A m¸ ˚
:ßyΩÂr·xa' õß·vËr¬z¸lï˚ £yÅih»l'ïl E ˇè ßl ¸ tÙ`yh ¸ l i £°l A Ùv tyZÊr¸bil £õAtOrOd¸l ßy_Âr·xa'
§avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk – tE'ò ßyÄr  g… m ¸ ¶Ârˇ û ˇ' e |tûˇ ' E ßyäÂr·xa' ]3 k Aâ v · rË z¬ l
¸ ˚ ߸l∏ yûˇ t Gi t
a n√ wà 8
£ÅAhflr¸ba'-le' èˇ £yih»lÈ' rem'`◊Cy¬w 9 :£yïih»l'El £õehAl yityúy« h A wà £°l A Ùv tõz∑¬ x u ' · l a
t'û◊z 10 :£ïAtOrOd¸l ßyYÂr·xa¡' úßv · r Ë z¬ wà hôt GA ' a rˇˇm OÚ H ¸ t i yûˇ t i yÊrb –¸ -te' hõt GA ' a wÃ
£õekAl lÙúGmih ßyÚÂr·xa' õß·vËr¬z §yúb E ˚ £Åk e y≈nyûˇ b E ˚ ˇè yn« yEb – ˚Ärm ¸ H ¸ t Gi rˇˇû H e ' · yãt i yÊrb –¸
yõn« yEb – tyÅr Ê b –¸ tÙZ'l ¸ ˇè hy√ h A wà £°k e t ¸ l a r Ë v A rˇˇû W a b –¸ tõ' E £àt Ge l ¸ m a nà ˚ 11 :rˇˇïk A z√ -lAk –
dyûˇ l i yà £°k e yEtr O d O l ¸ rˇˇk Aõ z√ -lAk – £ôk e l A lÙúm G y« £yÄm i y√ tû ˇ n¬ m O H ¸ -§eb˚ 12 :£ïk e y≈nyEb˚
|lÙüGmih 13 :'˚øh õß·vËr¬∑zïim 'B◊l rˇˇôeH·' rÅk A n≈ -§eb – lZk –O im ˇè •s e k –eè -t¬nq Ÿ m i ˚ t«yb –AÅ
tyBÊr¸bil £õekËraW¸bi–b yôityÊr¸b hüAtyà h A wà ߰p Ke s ¸ k –a tûˇ n¬ Ÿqm i ˚ß õ t ¸ yEïb – dyúl i yà lÙôm G y«
hôt A r Ë k ¸ n« wà ÙÅtl A r Ë v A rˇˇû W a b –¸ -te' ˇè lÙGmy« -'ø◊l rˇˇòeH·' rÄAk√z |lZ„rAvÃw 14 :£ïAlÙv
< :rˇˇïp a h E yõt i yÊrb –¸ -te' Ahy°m Ge v a m E 'wõh i h a HepnF∆ú h a
ˇè £yihl » ' È rem'`yC◊ w¬ 15
:–hïm A H ¸ hYr fl W A yúk –i yÚflrAW –hõAm¸H-te' 'BflrŸqit-'◊l Ø߸Gt¸Hi' yZfirAW £ÅAhflr¸ba'-le'
£Øy« Ùg¸l hûˇ t A yà ïh A wà ˇè h A yèt Gi k ¸ r fi ˇ ïb
E ˚ §°b –E ß õ l ¸ h√nF m Geô m i yit G üatn√ £=g¬ wà h – t AÅ ' O yûˇ t Gi k ¸ r fi b E ˚ 16
rem'ûyC◊ w¬ q°x A c ¸ yC« w¬ wyõn√ p KA -lav £ôh A r fl b ¸ ' a l^p KO yC« w¬ 17 :˚Ωyh ¸ y« h√nF m Geú m i £yõm Gi v a yúk E l ¸ m a
:dˇˇïl E t GE hõn√ H A £yúv i H ¸ t Gi -tabh · hÅr fl W A -£â' i wà dÅl E wF√ y« ˇè hn√ H A -hï' A m E §òb e l G¸ h a ÙÄb – l i b –¸
:ßyïn∆ p A l ¸ húy∆ x ¸ y« l'õv E mA H ¸ y« ˚Bl £y°h i l » È'A¡h-le' £õAhflr¸ba' rem'ByC◊ w¬ 18
ÙYmH¸ -te' t A 'Br fl q “ wà §Åb –E ˇè ßl ¸ tÂdˇ l eò yO ß Æ ¸Gt¸Hi' hZflrAW èˇ lAb·' £yÄih»lÈ' rem'ûyC◊ w¬ 19
:wyΩr fl x · ' a ÙBvr Ë z¬ l ¸ £õl A Ùv tyBr Ê b ¸ l i Ùôt G ' i yút i yÊrb –¸ -te' yâitm O q ÷ h · w¬ q°x A c ¸ y«
yút
i yEb
– rË h i wà Ù_t' O yút i y„rp ¸ ihwà ÙÄt' O yit G k ¸ r fiZ b –E |hûˇ nF≈ ih ß Ç yit G v ¸ m a H ¸ ]3 êl'EvAm¸H«y¸lï˚ 20
-te'wà 21 :lÙ¡dgF√ yÙBgl ¸ wyõt Gi t a nà ˚ dyÅl i Ùy ˇè £' i yiWnà rˇˇAòWv A -£y≈nH ¸ dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇ' OZ m ¸ b –i ÙYt' O
hõn√ H KA b –a hØz∑∆ h a dˇˇû EvÙGmal èˇ hflrAW ò߸l dâElEGt ÉreH·' q°x A c ¸ y« -te' £yûˇ q ÷ ' A yõt i yÊrb –¸
:£ïAhflr¸ba' lõavEm £yÅih»lÈ' lavˇû yC¬ w¬ Ù°t G ' i rˇˇû b –E d fi l ¸ lõakÃy¬w 22 :tÂrˇ ïexa'Ah
-lAk – ˇè t' E wà ˇè ÙtyEb y`d „ yilÃy-lAk – tâ' E wà ÙÆnb –¸ l'ûˇ v E m A ¸H«y-te' £äAhflr¸ba' xâ—–q«Cy¬w 23
£ÄAtAlËrAv rˇˇû aW¸–b-te' lAmyC√M w¬ £°h A r fl b ¸ ' a tyûˇ b –E yõH E nà ' a b –¸ ràk A z√ -lAk – ÙÅp K s ¸ k –a tûˇ n¬ q Ÿ m i
£yúiv¸HiGt-§e–b £ÅAhflr¸bâa'Ãw 24 :£yïh i l » ' È Ùõt G ' i rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eô ' · k –a hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè £c e v eè b –¸
hY„r¸Wev HB»l¸H-§e–b ÙØnb –¸ l'ûˇ v E m A H ¸ y« wà 25 :Ùøtl A r Ë v A rˇˇaú Wb –¸ ÙYlm GO h i b –¸ h°n√ H A vaHt Eõ w√
£°h A r fl b ¸ ' a lÙõm G n« hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè £c e v eè b –¸ 26 :Ùøtl A r Ë v A rˇˇW aú b –¸ tõ' E ÙÅlm GO h iâ b –¸ h°n√ H A
-§eb– tûˇ ' E m E •esk –eõ -t¬nq Ÿ m i ˚ t«yb –AÅ dyûˇ l i yà ˇè ÙtyEb yòH E nà ' a -lAkwà 27 :ÙΩnb –¸ l'õv E m A H ¸ y« wÃ
> :Ùït G ' i ˚lYm GO n« rˇˇk A° n≈

Genesis 18
lehYO'Ah-xatïeKp búEHOy '˚_hÃw 'Úr „ m ¸ m a yõn≈ l » 'E b –¸ hØw√ hÃy ˇè wyAl' E '`r fl yC≈ w¬ 1
'ËryC¬Æ w¬ wy°l A v A £yõb i c FA n« £yÅH i n√ ' · hûˇ H A l » H ¸ ˇè hnF≈ h i wà 'ËryC¬Ø w¬ ˇè wy√nyEv 'òW KA yC« w¬ 2 :£ÙïyC h a £Bx O k –¸
'=n√ -£i' yÆn√ d O ' · rˇˇm a° '◊yC w¬ 3 :hAcr Ë ˇ ï' A ˚xõt Ga H ¸ yC« w¬ lehÅ' O h A xatˇû p Ke m i ˇè £t A 'flrq Ÿ l i ¶flrˇ yC√ò w¬
-Xavm ¸ 'ûˇ n√ -xæq –— y… 4 :ßΩ–d¸bav lúavEm rˇˇb OY v · t a 'ún√ -la' ßyØn∆ yEvb –¸ ˇè §x E yit'òc A m A
˚`d·vasÃw £exäel-tap hâAxŸqe'Ãw 5 :¶ïEvAh taxúaGt ˚Yn·vAKHïihÃw £°k e yElgà r fi ˚Ycx · r fi wà £«ym aÅ
§úk
–E ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £°k e d–Ë b ¸ v a -lïv a £õt Ge r Ë b a v · §úk –E -lav-yïk –i ˚rÅb O v · t Ga rˇˇû x a ' a ˇè £k e b –¸ l i
rem'Æ◊Cy¬w hÚflrAW-le' hAlÈhYO'Ah £ôAhflr¸ba' rˇˇüh E m a yà w¬ 6 :At G r Ë ˇ ïb –a d –Ê rˇˇH eú ·'a–k hõeW·vaGt
¶Zflr rˇˇõ“qA–bah-le'Ãw 7 :tÙΩgv u yúW i v · w¬ yiH˚Yl tels OÅ xamˇû ’ q ˇè £yi's ¸ H`l » H ¸ yãr Ê h · m a
:Ùøt' O tÙBWv · l a rˇˇh Eõ m a yà w¬ ravnF¬Ø h a -le' §ûˇ t GE yC« w¬ ˇè bÙX√w ™`fir rä“qA–b-§e–b xâq –— yC« w¬ £°h A r fl b ¸ ' a
dˇˇüm
E v O -'˚øhwà £°h e y≈np ¸ l i §õt GE yC« w¬ hÅW A v A rˇˇû H e ' · ˇè rq “ b –A h a -§eb˚ bÄl A x A wà hä' A m ¸ x e xâq –— yC« w¬ 8
rem'YyC◊ w¬ ß°t Ge H ¸ ' i hZflrAW hõ≈Cya' ]4 w$ y$ l AÅ$ ' E$ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 9 :˚lïEk'◊Cy¬w ¶õEvAh taxúaGt £ôehyEl·v
hZflrAW¸l §õEb-h≈FnihÃw hØyC√ x a tûˇ v E k –A ˇè ßyèl e ' E b˚`H' A bÙZH rem'Æ◊Cy¬w 10 :lehøO'Ab hú≈Fnih
ˇè hr fl W A wà £òh A r fl b ¸ ' a wà 11 :wyΩflr·xa' '˚BhÃw lehYO'Ah xatúeKp tavôamOH hBflrAWÃw ß°eGt¸Hi'
qúx a c ¸ t Gi w¬ 12 :£yïH i nF√ k –a xfirˇ YO' hÅflrAW¸l tÙûy¸hil èˇ lfidAx £y°m i yC√ b–a £yõ' i b –A £yØn« q ‘ zÃ
:§æq ‘ z√ yõn« d O '¬w¿ hØn√ d Ë v e yûˇ l Gi -hAtyà h ¡A ˇè yt i l » b ¸ y`r „ x · a' rˇˇÚOm'El –hûˇ A–bËr÷q¸–b hYflrAW
£ô√n¸mu' •úa'ah rÄOm'El häflrAW hâ“q·xAc Éh∆∑z hAGmˇû l A £°h A r fl ¸ba'-le' hõ√whÃy rem'B◊Cy¬w 13
túv E k –A ßyôl e ' E b˚BH' A dãv E ÙGmal rˇˇb A° d –fl hõw√ hÃym E 'úl E p KA y« ·h 14 :yit G nà q —æ z√ yún« ' · w¬ dˇˇl Eõ ' E
|rem'ByC◊ w¬ hA'r „Ú y√ |yûˇ k –i yiGtŸqõaxAc 'B◊l rˇˇ_Om'El |h^flrAW HâExak¸Gt¬w 15 :§ïEb hBflrAW¸l˚ hõ√Cyax
£˝d O s ¸ yûˇ n≈ p K¸ -lav ˚põq ÷ H ¸ yC¬ w¬ £yÅH i n√ ' · h ¡A ˇè £H KA m i ˚mòq ÿ √yC w¬ 16 :¸t G q Ÿ ïx A c A yúk –i 'Yl ◊
£Åh A r fl b ¸ 'a m ¡E ˇè yn« ' · hòs –e k a m¸ h ¡a rˇˇm A° ' A hõÙA hyïw¬ 17 :£ïx A l G¸ H a l ¸ £õm GA v i ™úl E Oh £ÅAhflr¸bâa'Ãw
ÙÅb ˚kËrb ¸ n«= wà £˚Úcv A wà lÙ˜dgF√ yÙBgl ¸ hôy∆ h ¸ ïy« Ù^yh A £Åh A r fl ¸bâa'Ãw 18 :hïeWOv yú«n·' rˇˇõeH·'
ˇè ÙtyEb – -te'wà wyòn√ b –A -te' hMwF∆ c a yà râH e ' · §É v a m a l ¸ wyÄt Gi v ¸ d fi yà yûˇ k –i 19 :¶Ârˇ ï' A h A yúy≈ ÙFg lYk –O
ˇè hw√ hÃy 'yòb i h A §avm aÄ l¸ X°p KA H ¸ im˚ hõ“qfld¸c tÙBW·val hØ√whÃy ™Ârˇ d –ÂZ ˇè ˚r¸mïH A wà wyÅr fl x · ' a
£ıd O s ¸ tôq — v · z¬ hØw√ hÃy rem'ûyC◊ ¬w 20 :wyïAlAv rˇˇõe–bÊ–d-reH·' túE' £ÅAhflr¸ba'-lav
hÅe'Ëre'Ãw 'ûˇ √Fn-hfldrˇ ïE' 21 :dˇˇøO'¸m hYd fl b ¸ k A yúk –i £Åt A 'AX L x aâ wà hAb – r flÚ -yik – hYr fl m O v · w¬
ˇè £H KA m i ˚`np ¸ yC« w¬ 22 :hAvd flΩ ' E 'Y◊l-£i'Ãw h°AlA–k |˚ZWAv yõalE' hA'úA–bah –hôAt“q·vac¸–kah
HúgF¬ yC« w¬ 23 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i dˇˇm Eõ v O ˚Fnd ÂB Ùv £Åh A r fl b ¸ ' aâ wà hAmd O˝ s ¸ ˚Ykl ¸ yC≈ w¬ £yÅH i n√ ' · h ¡A
£yúiKHim·x Hô≈y yúal˚' 24 :vïAHflr-£iv qyYd –Ê c a hÅp Ke s ¸ t Gi •ûˇ a'h a rˇˇm a° '◊yC w¬ £õh A r fl b ¸ ' a
£yúH Ki m i x · §avm aô l ¸ £ÙÅqm GA l a 'ûˇ W KA t i -'◊lwà ˇè hp Ke s ¸ t Gi •ò' a h a ry°v i h A ™ÙZtb –¸ £õq ÷ yÊd – c a
tyòm i h A l ¸ hÆz∑∆ h a rˇˇû Abd –fl k –a |tZW O v · m E M߸Gl hAlâilAx 25 :–hïb –A r Ë q ÷ b –¸ rˇˇH eú ' · £õq ÷ yÊd – c Fa h a
¶ÂrÅA'Ah-lA–k èˇ XEpOH·h ™ÅAGl hAlûˇ ilAx v°H A r fl k –A qyYd –Ê c Fa k a húy√ h A wà vÅH A r fl -£iv ˇè qyÊd – c a
£õq ÷ yÊd – c a £yúH Ki m i x · £_d O s ¸ b i 'úc A m ¸ ' e -£i' hØw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 26 :XïAKp¸Him hõeW·v¬y 'B◊l
rˇˇm a° '◊yC w¬ £õh A r fl b ¸ ' a §avyC¬ú w¬ 27 :£Ωr fl ˚b·vb –a £Ù˜qm GA h a -lAkl ¸ yit'úW A n√ wà ry°v i h A ™ÙZtb –¸
yal˚'∏ 28 :repïE'√w rˇˇúApAv yõk i nO 'A wà yØn√ d O ' · -le' rˇˇû b –E fidl ¸ ˇè yt Gi l ¸ ' aè Ùh 'òn√ -h≈nF h i
ry°ivAh-lA–k-te' hõAKHim·xa–b tyúix¸Hat·h hÅAKHimx · ˇè £q ÷ yÊd – acF h a £yòH Ki m i x · §˚ãrs ¸ x ¸ y¬
dÙäv •esyCO= w¬ 29 :hïH KA m i x · w¬ £yõv i b –A rË 'a £ÅH A 'ûˇ c A m ¸ ' e -£i' tyÅix¸Ha' 'Z◊l ˇè rm e 'èyC◊ w¬
hÅeWÈve¡' 'Z◊l èˇ rem'èyC◊ w¬ £y°v i b –A r Ë ' a £õH A §˚B'c ¸ m GA y« yôl a ˚' rÅm a '◊yC w¬ ˇè wyAl' E rˇˇb –Eò d fi l ¸
yôal˚' hflrÅE–bfid·'¬w èˇ yn√ d O 'al ¡ raxy«ò 'Un√ -la' rem'◊Cy¬w∏ 30 :£yïv i b –A r Ë ' a h A r˚Ybv · b –a
:£yïiH»l¸H £õAH 'úAc¸me'-£i' hÅW e v È ' ¡e 'Zl ◊ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ £y°H i l » H ¸ £õH A §˚B'c ¸ m GA y«
£yÚr
Ê W ¸ v e £õH A §˚B'c ¸ m GA y« yôl a ˚' yØ√nOd·'-le' rˇˇû b –E d fi l ¸ ˇè yt Gi l ¸ ' aè Ùh 'òn√ -hïnF≈ ih rem'Æ◊Cy¬w 31
ˇè yn√ d O 'ïl a raxy«ò 'U√n-la' rem'◊Cy¬w∏ 32 :£yΩr Ê W ¸ v e h ¡A r˚Ybv · a–b tyÅix¸Ha' 'Z◊l ˇè rm e 'èyC◊ w¬
tyÅix¸Ha' 'Z◊l èˇ rem'èyC◊ w¬ hÚr fl W A v · £õH A §˚B'c ¸ m GA y« yôl a ˚' £avÅaKpah-™a' hZflr¸–bfid·'¬w
£°Ahflr¸ba'-le' rˇˇõE–bfid¸l hÅAGli–k rˇˇû eH·'a–k hØ√whÃy ™elûˇ ≈Cy¬w 33 :hΩflrAW·vAh r˚Yb·va–b
:Ùømq O m ¸ l i búH A £õh A r fl b ¸ ' a wÃ

Genesis 19
-ravïH a b –¸ bûˇ H E yO XÙYlwà bÂrv eÅ b –A ˇè hm A d Oè s ¸ £yòk i ' A l ¸ m Ga h a y=n≈ H ¸ ˚'ObyC√ w¬ ∏ 1
hûˇ nF∆ h i rem'MyC◊ w¬ 2 :hAcr Ë ˇ ï' A £«yp Kaõ ' a ˚xút Ga H ¸ yC« w¬ £Åt A 'flrq Ÿ l i £“qˇû yC√ w¬ ˇè XÙl-'ËryC¬ w¬ £˝d O s ¸
£õt Ge m ¸ k –a H ¸ h i wà £Åk e yElgà r fi ˚Zcx · r fi wà ˇè ˚nyèl i wà £òk e d –Ë b ¸ v a tyâb –E -le' '√n∏ ˚r˚Zs yÆn¬ d O ' · -'√nF
dÅ' O m ¸ £ûˇ b –A -racp ¸ yC« w¬ 3 :§yïl i n√ bÙYxr Ë b A yúk –i 'Ål G◊ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £°k e k –¸ r Ë d fi l ¸ ]2 mûˇ t Ge k ¸ l a h · w¬
:˚lïk E '◊yC w¬ hõp A ' A tÙúc F m a ˚ hÅt Ge H ¸ m i ˇè £h e l A WavyC¬ò w¬ ÙÚtyEb – -le' ˚'Yb O yC√ w¬ wyÅl A ' E ˚rˇˇû s u yC√ w¬
-davwà ravnF¬õ m i t«yb –aÅ h a -lav ˚–bˇû s a n√ ˇè £d O s ¸ yòH E nà ' a ryäv i h A yâH E nà ' a wà ˚Ç bAk – H ¸ y« £ ê r  X e 4
£yôH i n√ ' · h A hü≈yC ' a ÙÅl ˚r¸m'ûyC◊ w¬ ˇè XÙl-le' ˚`'r Ë q Ÿ yC« w¬ 5 :hïec“–qim £õAvAh-lA–k §°‘q√z
£ôhe l E ' · 'üEcyC≈ w¬ 6 :£ït A ' O hõv A d Ë n≈ wà ˚nyÅl E ' E £ûˇ ' E yicÙh hAlÃy°AGlah ßyõelE' ˚'úA–b-reH·' ]3
:˚vΩ„rAGt yõaxa' 'ú√n-la' rˇˇm a° '◊yC w¬ 7 :wyΩr fl x · ' a rˇˇg¬ú s A telY–dahÃw hAx¸t°eKpah XÙYl
£Åke yEl' · ˇè §h e t ¸ ' e 'ònF√ -hA'yïc i Ù' HyÅ' i ˇè ˚vËdy√ -'øl ◊ rˇˇeòH' · tÙÆnb A yûˇ t GE H ¸ yäl i '=n√ -h≈nF h i 8
-lav-yïi–k rÅAbfld ˚ZW·vaGt-la' èˇ lE'Ah £yòiH√n·'ïAl qfir∏ £°eky≈nyEvb –¸ bÙõX L k –a §Åh e l A ˚ZWv · w¬
ˇè r˚gAl-'ïb –A dˇˇx Aò ' e h A ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ hA'¸lÄAh-H∆Fg |˚˘r¸m'◊yC w¬ 9 :yït i r fl q O lúc E b –¸ ˚'õb –A §úk –E
˚YHgFà yC« ïw¬ dÅ' O m ¸ ˇè XÙl¸b – Hyò' i b A ˚ârc ¸ p ¸ yC« w¬ £°h e m E ß õ l ¸ vBr fi n√ hàt GA v a XÙÅpH A XZp KO H ¸ yC« w¬
£õh e yEl' · XÙ_l-te' ˚'yüibyC√ w¬ £Åd fl y√ -te' ˇè £yiHn√ ' · h ¡A ˚`xl ¸ ¸HyC« w¬ 10 :teld –flΩ ah rˇˇBO–b¸Hil
ˇè ˚k
– h i t«yb –aÄ h a xatˇû p Ke -reH·' £yãiH√n·'Ah-te'ïÃw 11 :˚rˇˇï√gAs telY–dah-te'Ãw hAtÃy°A–bah
£yäH i n√ ' · h A ]3 wF r â m ¸ '◊yC w¬ 12 :xatïp KA h a 'Bc ◊ m ¸ l i ˚Y'l ¸ yC« w¬ lÙ˝dgF√ -davwà §YX O q –“ m i £yÅr Ê w≈ nà s –a b –a
ry°ivA–b õ߸l-reH·' lBOkÃw ßyÅetnO b ¸ ˚ ßyûˇ n∆ b A ˚ ˇè §t A x A hÅp O ûˇ ߸l-yïim dOvò XÙÄl-le'
-yïi–k h°∆∑zah £Ù˜qAGmah-te' ˚n¸xn¬Ø ' · £yûˇ t i x i H ¸ m a -yïk –i 13 :£Ù¿qm GA h a -§im 'õc E Ùh
XÙäl 'âEc≈Cy¬w 14 :–hïAt·xaH¸l hõw√ hÃy ˚núx E l G¸ H a yà w¬ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p K¸ -te' ˇè £t A q “ v · c a hòl A d Ë g¿√
-yïk –i hØz∑∆ h a £Ù˘qm GA h a -§im ˇè ˚'¸c F ˚m˚òq ˇè rm e 'èyC◊ w¬ wyÄt A nO b ¸ yûˇ x E q Ÿ l » |wyûˇ n√ t A x · -le' |rˇˇû b –E d fi yà w¬
ˇè Ùm¸k˚ 15 :wyïn√ t A x · yún≈ yEvb –¸ qõx E c a m ¸ k i yúh i yà w¬ ry°v i h A -te' hõw√ hÃy tyúx i H ¸ m a
M߸Gt¸Hi'-tïe' xâ—q É£˚q rˇˇÚOm'El XÙZlb –¸ £yõk i ' A l ¸ m Ga h a ˚cyúi'yC√ w¬ hÅl A v A raxˇû H Ka h a
|–hm Aé h ¸ m a t ¸ yC« w¿¬ 16 :ryïv i h A §BwO v · b –a hõp e s –A t Gi -§ep K tÅ' O c A m ¸ nF« h a ˇè ßyèt e nO b ¸ yòt GE H ¸ -te'wÃ
wy°l
A vA hõw√ hÃy túl a m ¸ x e b –¸ wyÅt A nO b ¸ yûˇ t GE H ¸ ˇè dy¬ b ¸ ˚ ÙÄt G ¸H' i -d¬yb ¸ ˚ Ù˘dy√ b –¸ £yäH i n√ ' · h A ]3 wF q=z« x · yC¬ w¬
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hAc˚Äxh a £ät A ' O £â' A yicÙh¸k yÉ h i yà w¬ 17 :ryïv i l A ¶˚Bxm i ˚hõx u nF« yC¬ w¬ ˚hú' u c i yCO w¬
hflrˇ úAhAh rˇˇ°A–ki–kah-lAk¸–b dˇˇYOm·vaGt-lïa'Ãw ßyÅÂr·xa' Xyûˇ i–baGt-la' ßÅeH¸p¬n-lav Xûˇ ElAGmih
'√nÑ-h≈Fnih 19 :yï√nOd·' 'õ√n-la' £°ehEl·' XÙYl rem'B◊Cy¬w 18 :hïepA–siGt-§eKp XõElAGmih
tÙYyx · h a l ¸ yÅd Ê m GA v i ˇè t A yèW i v A rˇˇH eò ' · ß Æ d –Ë s ¸ x a lZd –„ gà t Ga ¬ w ß Ç y∆nyEvb –¸ §ê x E ˇû ßd –Ë b ¸ v a 'âc A m A
:yit G ïm a w√ hõv A r fl h A y«nq —ú b –A d Ë t Gi -§eKp hflrÅAhAh Xûˇ l E m GA h i l ¸ ˇè lk a ˚' '`l ◊ yÄk i nO ' A wà y°H i p ¸ n¬ -te'
'MnF√ hâX A l ¸ m GA ' i rˇˇv A° c ¸ m i 'yûˇ h i wà hAm G H Aõ s˚Bnl A hôb A r O q Ÿ t'^◊∑zah ryâivAh '√nÑ-h≈Fnih 20
ßyØn∆ p A yit'ûˇ W A n√ ˇè hnF≈ h i wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬ 21 :yïH i p ¸ n¬ yúx i t ¸ ˚ 'wõh i rˇˇv Aô c ¸ m i 'Bl ◊ h · hAm G H AÄ
Xûˇ l
E m GA h i ˇè rh E m a 22 :At G r Ë ˇ ïa–bÊ–d rˇˇúeH·' ryõivAh-te' yúk –i p ¸ h A yôt Gi l ¸ b i l ¸ h°z∑∆ h a rˇˇû b A d –fl l a £õgF¬
-£EH 'Bflr“q §ôE–k-lav hAGm°AH õß·'O–b-dav rÅAbfl–d tÙZW·val èˇ lk a ˚' '`l ◊ yûˇ k –i hAm G H AÅ
hÆ√why¬¿w 24 :hflr·vøOc 'úA–b XÙYlÃw ¶Ârˇ °A'Ah-lav 'ûˇ Ac√y HemõeKHah 23 :ravÙøc ryõivAh
:£«yïm A H KA h a -§im hõw√ hÃy tú' E m E H°E'√w tyZÊr¸p√Fg hYflrOm·v-lavÃw £_Od¸s-lav ryüiX¸mih
£yÅr Ê v A h e yûˇ b E H ¸ yO -lAk – ˇè t' E wà rˇˇk –A° k –i h a -lAk – tõ' E wà lÅE'Ah £yZÊrAveh-te' èˇ ™p O h · yC¬ w¿¬ 25
£úk
–E H ¸ yC¬ w¬ 27 :xalïm e byúc i nà yõh i t G¸ w¬ wyÚr fl x · ' a m E Ùõt G H ¸ ' i Xúb –E t Ga w¬ 26 :hïm A d fl ' · h A xamc eõ wÃ
•Äq ‘ H ¸ yC¬ w¬ 28 :hïw√ hÃy yún≈ p K¸ -te' £õAH damúAv-reH·' £ÙÅqAGmâah-le' r’qÚO–ba–b £õAhflr¸ba'
ˇè hl A v A hònF≈ h i wà 'ËryC¬Æ w¬ rˇˇk –A° k –i h a ¶Ârˇ û ˇ' e yõn≈ p K¸ -lA–k-lïavÃw hÅflrOm·v¬w ˇè £d O s ¸ yòn≈ p K¸ -lav
-te' £yõih»lÈ' rˇˇBO–kzà yC« w¬ rÅk –A k –i h a yZr „ v A -te' ˇè £yihl » ' È tòx E H a b –¸ yÄh i yà w¬ 29 :§ïH A b ¸ k –i h a rˇˇX OY y÷qk –¸ ¶ÂrÅA'Ah rˇˇZOXy÷q
-reH·' £yÅÊrAvûˇ eh-te' èˇ ™Op·hb –a hÅk A p E h · h a ™Ùûˇ t G m i ˇè XÙl-te' xòaGlaHÃy¬w £°Ahflr¸ba'
yúk
–i ÙÅm G v i ˇè wyAtnO b ¸ yòt GE H ¸ ˚ rÄh A b –A beHˇû yC≈ w¬ ravÙäc F m i XÙâl l É v a yC¬ w¬ 30 :XÙøl §õh E b –A búH a y√
rem'^t G◊ w¬ 31 :wyït A nO b ¸ yút GE H ¸ ˚ '˚Yh hÅr fl v A m G¸ b –a ˇè bH e yC≈è ¬w ravÙÚcb –¸ tebˇû H e l A 'Yr „ y√
™Ârˇ d ÂY k –¸ ˚nyÅl E v A 'ÙZbl A ˇè ¶r  ' Aè b –A §yò' E Hyâ' i wà §°q ‘ z√ ˚nyûˇ b i ' A hYr fl yivc F¸ ah-le' h_flryik¸–bah
húyC∆ x a nà ˚ Ù°m G v i hûˇ b A k –¸ H ¸ n« wà §«yy¬õ ˚nyôb i ' A -te' hü’qH ¸ n¬ hâAk¸l 32 :¶Ârˇ ïA'Ah-lA–k
èˇ hflryik¸–bah '`◊bAGt¬w '˚Úh hAlyà ˇû l Ga b –a §«yy¬õ §ôh e yib' · -te' ®yü’qH ¸ t Ga w¬ 33 :vfirˇ ïz√ ˚nyõb i ' A m E
tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè yh i yà w¿¬ 34 ]4 :–hïm A ˚$ q¸b˚ h – b Aõ k ¸ H i b –¸ vBd fi y√ -'ø◊lÃw AhyÅibA'-te' bûˇ a–k¸Ht Gi w¬
§«yy¬M ˚Fnq ’â H ¸ n¬ y°b i ' A -te' Hem' eõ yit G b ¸ k aú H A -§Eh hÅr fl yivc F¸ ah-le' èˇ hflryik¸–bah rem'`◊Gt¬w
£ûˇ gF¬ ®yäq ’ H ¸ t Ga w¬ 35 :vfirˇ ïz√ ˚nyõb i ' A m E húyC∆ x a nà ˚ ÙÅm G v i yûˇ b i k ¸ H i ˇè y' i b Oè ˚ hAlyà l GaÄ h a -£¬gF
vBd fi y√ -'øl ◊ wà ÙÅm G v i bûˇ k –a H ¸ t Gi w¬ ˇè hr fl yivc F¸ h a £“qt GAò w¬ §«y°√y §õehyib·'-te' '˚_hah hAlÃyüaGla–b
delòEGt¬w 37 :§ïehyib·'Em XÙYl-tÙΩnb ¸ yút GE H ¸ ®y_r  h · t Ga w¿¬ 36 :–hïm A q ÿ b ¸ ˚h – b Aõ k ¸ H i b –¸
:£ÙïCyah-dav bõA'Ùm-yïib·' '˚Bh b°' A Ùm ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ §Åb –E ˇè hr fl yikb –¸ h a
-yïn≈ b ¸ yúb i ' · '˚_h y°m Gi v a -§eb – ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ §Åb –E hfldl ¸ ûˇ y√ ˇè 'wih-£¬g h`r fl yivc F¸ h a wà 38
< :£ÙïyC h a -dav §Ùõm G v a

Genesis 20
r˚ÚH §yûˇ b E ˚ HYd „ q “ -§yEb – beHyC≈ú w¬ b∆gnF∆Ø h a hAcr Ë ˇ û ˇ'
a ˇè £h A r fl b ¸ ' a £òH KA m i vâs –a yC« w¬ 1
xÄl a H ¸ yC« w¬ 'w°h i yitZOx·' ÙõGt¸Hi' hBflrAW-le' £ôAhflr¸ba' rem'^yC◊ w¬ 2 :rˇˇr flΩ gà b –i r√gyC√õ w¬
™elõemyib·'-le' £yôih»lÈ' '^◊b√Cy¬w 3 :hΩflrAW-te' xõq –— yC« w¬ rÅr fl gFà ™elˇû m e ˇè ™l e m eè yib' ·
'wõihÃw AGt¸xÅ—qAl-reH·' hûˇ AKHi'Ah-lav èˇ tm E ß ú nFà h
i ÙÄl rem'ûyC◊ w¬ hAlyà l GA° ah £ÙZl·xa–b
-£¬gF yÙBgh · yDn√ d O ' · ràm a '◊yC w¬ Ahy°elE' bYfir“q 'B◊l ™elàemyib·'¬w 4 :lavïA–b talúuv¸–b
'wúih-£¬g-'yïihÃw 'wÅih yitZOx·' èˇ yil-ramïA' '˚`h 'â◊l·h 5 :g¡r O h · t Ga qyYd –Ê c a
wyâlA ' E r É m e '◊yC w¬ 6 :t'Ωz◊ yityúW i v A yõpKa k –a §ByO q Ÿ n« b ¸ ˚ yôb i Ab¸l-£At¸–b '˚Úh yûˇ ixA' hYflr¸mA¡'
™^W O x¸ ' e w√ t'Øz∑◊ t A yûˇ W i v A èˇ ßb ¸ b A l ¸ -£Atb ¸ yòk –i ˇè yt Gi v ¸ fièdy√ yòk i nO ' A £ûˇ gF¬ £Ä»l·xa–b £yäih»lÈ'A¡h
hÄt GA v a wà 7 :Ahyïl e ' E v fi gFOB nà l i ßyõiGtatÃn-'◊l §úE–k-lav y°il-ÙX·xm E ß õ t ¸ Ùø' yôk i nO ' A -£¬gF
ˇû ßnà yï' E -£i'wà h°y≈ x ¸ ïw∆ ß õ d Ë va ïa b – lúl GE p Ka t ¸ y« wà '˚Åh 'yûˇ ib√n-yïi–k èˇ Hyi'Ah-teHïE' bòEHAh
™elm eä yib' · £âk –E H¸ yC¬ w¬ 8 :™ïl A -reH·'-lAkÃw hõAGta' t˚ÅmAGt tÙZm-yik – vfid – ˇ ò byÄH i m E
£°h
e y≈nzà ' A b –¸ hel G ' Eõ Ah £yBÊrAbË–dah-lA–k-te' rˇˇb –Eô d fi yà w¬ wyÅfldAb·v-lAk¸l èˇ 'flrq Ÿ yC« w¬ r’qb –OÄ b –a
-hïm e Ùäl rem'=yC◊ w¬ £Äh A r fl b ¸ 'a l ¸ ™eläemyib·' 'âflrŸq«Cy¬w 9 :dˇˇ' Oø m ¸ £yõH i n√ ' · h A ˚B'r Ë yïyC« w¬
hûˇ ' A X A x · yõt Gi k ¸ l a m ¸ m a -lavwà yôalAv At'üEbEh-yïi–k ™ÅAl yit'ûˇ X A x A -hïm e ˚ ˇè ˚nèl GA t A yòW i v A
-le' ™elõemyib·' rem'B◊Cy¬w 10 :yΩd Ê m
GA v i t A yõW i v A ˚ÅWv A ïy≈ -'◊l rˇˇû H e ' · ˇè £yiWv · m a h°l A d O gÃ
£ÅAhflr¸ba' èˇ rem'è◊Cy¬w 11 :hï∆∑zah rˇˇúAbfl–dah-te' AtyõiWAv yúk –i t A yÅ' i rfl hûˇ m A £°h A r fl b ¸ ' a
rˇˇb aú d –Ë -lav y«n˚Ygr fl h · w¬ h°z∑∆ h a £Ù˜qm GA b –a £yÅh i l » ' È tûˇ ' a Ëry« -§yE' qfirˇ ò yit G r Ë m aÄ ' A yûˇ k –i
yõl
i -yiht G¸ w¬ y°m Gi ' i -tab 'Zl ◊ ™õ' a 'wÅh i ˇè yb i ' A -tab yòt i x O ' · hÆn√ m ¸ ' A -£¬gwà 12 :yït Gi H ¸ ' i
hûˇ z∆ h – l AÅ rˇˇû m a ' O w√ yÇ b i ' A tyûˇ b –E mi £ ê yihl » ' È yÄt i 'O ˚Zvt ¸ hi rˇˇüH e '
· k–a yãh i Ãy¬w 13 :hïAKHi'¸l
yõl
i -yÊrm ¸ ' i hAm G H AÅ 'ÙZbn√ rˇˇû H e ' · ˇè £ÙqAm G h a -lAk – lò' e yÚ d
Ê m
GA vi yõW i v · t Ga rˇˇúeH·' ™Å„–d¸sax
§õt
GE yC« w¬ tÅx O p A H ¸ ˚ ˇè £yÊdb A v · ¬w rÄ“qAb˚ §'Z◊c ™eläemyib·' xâq –— yC« w¬ 14 :'˚øh yúx i ' A
yõc
i r Ë ' a húnF≈ h i ™elm eÅ yib' · rem'û◊Cy¬w 15 :ÙïGt¸Hi' hBflrAW tõE' ÙÅl beHˇû yC√ w¬ £°h A rfl b¸ ' a l¸
ˇè •s e k –eè •el' eò yit G t aä n√ h=nF≈ h i rÄamA' hZflrAW¸l˚ 16 :bïEH ßyõn∆ yEvb –¸ bÙúX L b –a ßy°n∆ p A l ¸
:taxïk A nO wà lYk –O tú' E wà ™°t GA ' i rˇˇû H e ' · lYk O l ¸ £«yn¬Ø yEv t˚Zs¸–k èˇ ™Al-'˚h hò≈Fnih ™yÅixA'¸l
-te'Ãw ™elüemyib·'-te' £yäih»l' È 'âp KA rË yC« w¬ £y°ih»lÈ'Ah-le' £õAhflr¸ba' lúEGlaKp¸t«Cy¬w 17
tyûˇ b
E l ¸ £exr ÂY -lAk – dˇˇv aú b –¸ hØw√ hÃy ˇè rc a v A rˇˇc O` vA -yïk
–i 18 :˚dˇˇïl E yC≈ w¬ wyõt A h
O m ¸ 'a wà Ùôt
G H ¸ ' i
< :£ïAhflr¸ba' teHúE' hYflrAW rˇˇúabË–d-lav ™el°emyib·'

Genesis 21
rˇˇúeH·'a–k hYflrAW¸l hô√whÃy Wavü¬yC w¬ rˇˇm A° ' A rˇˇû H e ' · k –a hYflrAW-te' dˇˇú—qAKp hô√why¬¿w 1
rˇˇb –eú d –Ê -reH' · dàv E ÙGml a wy°n√ q ÿ zà l i §õb –E £ôh A flr¸ba'¸l h^flrAW delâEGt¬w ÉrahaGt¬w 2 :rˇˇïE–bÊ–d
-hfld¸l√y-reH·' Ù_l-dalÙïnF h a Ù^nb –¸ -£eH-tïe' £äAhflr¸ba' 'âflrŸq«yC w¬ 3 :£yïh i l » ' È ÙYt' O
£y°m i y√ tõn¬ m O H ¸ -§eb – ÙØnb –¸ qûˇ Axc ¸ y« -te' ˇè £h A r fl b ¸ ' a lAmC√òyw¬ 4 :qïx A c ¸ y« hYr fl W A Ùúl G
tõ' E ÙÅl delˇû wF√ h i b –¸ h°n√ H A tûˇ ' a m ¸ -§eb – £õh A r fl b ¸ ' a wà 5 :£yïih»lÈ' ÙYtO' hú√Fwic rˇˇôeH·'a–k
-qax¸cï«y fivõEmOKHah-lA–k £y°ih»l È' yõil hAWúAv qàOx¸c hÅflrAW rem'Zt G◊ w¬ 6 :ÙΩnb –¸ qúx A c ¸ y«
§õb E yit G d Ë ˇl aú y√ -yïk –i hÚr fl W A £yõn« b A h“qyún« yEh £Åh A r fl b ¸ ' a l ¸ ˇè ll GE m i yòm i rem'Ät G◊ w¬ 7 :yïl i
£ÙYyb –¸ lÙÅdg√ hûˇ t Ge H ¸ m i ˇè £h A r fl b ¸ ' a WavyC¬ò w¬ l°m a gF√ yC« w¬ delyC∆õ h a lBd –fi gà yC« w¬ 8 :wyïn√ q ÿ zà l i
hBfld¸l√y-reH·' ty_Êrc ¸ m Gi h a rˇˇüg√ h A -§eb – -tïe' häflrAW 'ÂrâEGt¬w 9 :qïAx¸c«y-te' lúEm√Fgih
-te'Ãw t'Y◊∑zah húAmA'Ah H_„r√Fg £ÅAhflr¸ba'¸l èˇ rem'è◊Gt¬w 10 :qïExac¸m £õAhflr¸ba'¸l
vfirˇ üyC≈ w¬ 11 :qïx A c ¸ y« -£iv yõn« b –¸ -£iv t'Øz∑◊ h a hûˇ m A ' A h A -§eb – ˇè Hr fi y«y '`l ◊ yûˇ k –i h – n√° b –¸
-le' £yäih»lÈ' rem'=◊Cy¬w 12 :ÙΩnb –¸ tıd O Ù' lõv a £°h A r fl b ¸ ' a yûˇ n≈ yEvb –¸ dˇˇ' OY m ¸ rˇˇb Aô d –fl h a
rˇˇúam'◊Gt râeH·' ÉlO–k ßÅetAm·'-lavÃw ravˇû nF¬ h a -lav ˇè ßyèn∆ yEv¸–b v`fir≈y-la' £ÄAhflr¸ba'
-§e–b-te' £ú¬gÃw 13 :vfirˇ ï√z õ߸l 'Br „ q –“ y« qÅx A c ¸ y« b ¸ yûˇ k –i h – l A° q O b –¸ vûˇ m a ¸H hYflrAW ßyôelE'
-xæ—–qï«Cy¬w r’qáO–ba–b |£ûˇ Ahflr¸b' a £ûˇ k –E H ¸ yC¬ w¬ 14 :'˚øh õßv · r Ë z¬ yúk –i ˚Fnm e° yiW' · yÙûgl ¸ hõm A ' A h A
Ah°ex¸GlaHÃyï¬w delõ∆Cyah-te'Ãw –hôAm¸kiH-lav £üAW r√gAhÑ-le' §ûˇ t GE yC« w¬ £«ym aä tamx Eâ wà £ É x e l e
™ûˇ l E H ¸ t Ga w¬ temx E° h a -§im £«ym Gaõ h a ˚Blk ¸ yC« w¬ 15 :vabïH A rˇˇú' E b –¸ rˇˇb –aõ d Ë m i b –¸ vatt GEÅ w¬ ™elˇû t GE w¬
ˇè qx E r Ë h a d∆gnF∆Æ m i –häAl beHâEGt¬w É™elEGt¬w 16 :£ïixyiKWah dˇˇúaxa' taxõaGt delØ∆Cyah-te'
'úW KA t Gi w¬ d∆gnF∆Ø m i beHˇû t GE w¬ delyC√° h a tÙZm¸–b hõe'Ëre'-la' hÅr fl m ¸ ' ¡A yûˇ k –i teHq ’Å yûˇ w≈ x · X a m ¸ k –i
™â' a l ¸ m a ' É r fl q Ÿ yC« w¬ r Ç v a nF¬ h a lÙ˘q-te' £ ê yihl » ' È vûˇ m a H ¸ yC« w¬ 17 :¸–k¸bïEGt¬w –hõAlOq-te'
-yïk –i yÅ' i r Ë yûˇ t Gi -la' rˇˇg√° h A ™ûˇ AGl-ham –hl Aõ rem'ByC◊ w¬ £«ym aÅ H KA h a -§im ˇè rg√ Ah-le' |£yòih»lÈ'
-te' yûˇ i'¸W yim˚qò 18 :£ïAH-'˚h rˇˇúeH·'a–b ravõ¬Fnah lÙıq-le' £yôih»lÈ' vüamAH
ˇè £yihl » ' È xòq — p ¸ yC« w¬ 19 :˚FnïemyiW' · lÙ˜dgF√ yÙBgl ¸ -yïk –i Ù°–b ™Y„d√y-te' y÷qyúz« x · h a wà ravnF¬Ø h a
-te' q Ÿ H ¸ t Gaõ w¬ £«ym aÅ ˇè tm e x Eè ah-te' 'òEGlam¸Gt¬w ™eläEGt¬w £«ym A° rˇˇû ' E b –¸ 'Ârˇ t GEõ w¬ h A yØn∆ yEv-te'
húb e r O yõh i yà w¬ rÅb –A d Ë m Gi b –a èˇ bH e yC≈è w¬ lÚd –fl gà yC« w¬ ravnF¬õ ah-te' £yôih»lÈ' yüihÃyw¬ 20 :ravïnF√ h a
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E hõAKHi' ÙôGmi' ÙBl-xæq –— ït Gi w¬ §Úr fl 'Ap K rˇˇû b –a d Ë m i b –¸ beHyC≈õ w¬ 21 :tïH KA q —
ÙÅ'b A c ¸ -raW ˇè lk O yip˚ ™elm eÄ yib' · rem'ûyC◊ w¬ 'wÅh i h a tûˇ v E b –A ˇè yh i yà w¿¬ 22 >
hÄAGtavÃw 23 :hïeWOv hõAGta'-reH·' lBOk¸–b Ø߸Gmiv £yûˇ ih»lÈ' rˇˇÚOm'El £õAhflr¸ba'-le'
-reH·' desäexa–k yÚÊ–d¸kn∆ l ¸ ˚ yõn« y«nl ¸ ˚ yÅl i rˇˇq O˘ H ¸ t Gi -£i' h√nF h EÅ ˇè £yihl » 'ïb E yòl Gi hAvb ¸ H KAâ h i
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 24 :–hïb –A hAt G r Ë ˇ ú¬Fg-reH·' ¶Ârˇ õA'Ah-£ivÃw yÅd Ê m GA v i hûˇ W e v · t Ga ˇè ßm G¸ v i yityòW i v A
èˇ tÙdO'-lav ™el°emyib·'-te' £õAhflr¸ba' fixúikÙhÃw 25 :fivïEbAKHi' yõk i nO ' A £Åh A r fl b ¸ ' a
yit
G v ¸ d fiÅ y√ 'Zl ◊ ™elm eÅ yib' · rem'ûyC◊ w¬ 26 :™elïm e yib' · yBd „ b ¸ av ˚Ylzà gF√ rˇˇH eú ' · £«ym GaÅ h a rˇˇû ' E b –¸
'Bl ◊ yôk i nO ' A £ü¬gwà yÄl Gi t GA d Ë ˇ û ˇgF¬ h i -'◊l hãt GA ' a -£¬gwà h°z∑∆ h a rˇˇû b A d –fl h a -te' hõAWAv yúim
™elm e° yib' · l a §õt GE yC« w¬ rÅq “ b A ˚ §'Zc ◊ ˇè £h A r fl b ¸ ' a xòq –— yC« w¬ 27 :£ÙïyC h a yút Gi l ¸ b –i yit G v ¸ m aõ H A
§'Y◊Fcah tBOW¸bi–k vabôeH-te' £ÄAhr fl b ¸ ' a bûˇ c FE yC¬ w¬ 28 :tyΩr Ê b –¸ £õh e y≈nH ¸ ˚Btr Ë k ¸ yC« w¬
ˇè tW O b A k –¸ vabH eò h√nF h EÄ hûˇ m A £°h A r fl b ¸ ' a -le' ™elõemyib·' rem'ByC◊ w¬ 29 :§ïh e d –Ë b a l ¸
xõ—–qiGt tÅOWAb¸–k vabûˇ eH-te' yik – ò rem'DyC◊ w¬ 30 :h√nd –flΩ b a ¸l t GA b ¸ c Faõ h i rˇˇúeH·' heGlÅE'Ah
-lav 31 :t'Ω◊∑zah rˇˇúE'¸–bah-te' yit G r Ë ˇp aõ x A yúi–k hÅfldEv¸l yûˇ l Gi -h∆yh ¸ ït Gi èˇ r˚b·vb –a yÚd Ê yC√ m i
˚Btr Ë k ¸ yC« w¬ 32 :£ïh e y≈nH ¸ ˚Yvb –¸ H ¸ n« £úH A yôk –i vabH A° rˇˇû E'¸–b '˚Yhah £Ùıqm GA l a '_r fl q “ §Äk –E
¶Ârˇ '
eú -le' ˚bõH u yC√ w¬ ÙÅ'b A c
¸ -raW èˇ lOkyip˚ ™elÄemyib·' £“qûˇ yC√ w¬ vabH A° rˇˇû '
E b
¸ b
–i tyYr Ê b
¸
lúE' hõ√whÃy £úEH¸–b £ÅAH-'flrŸqyC«= w¬ vabH A° rˇˇû '
E b
¸ b –i leHõ' e vúX La yC« w¬ 33 :£yït Gi H
¸ li p K¸
> :£yïb –i rfi £yúm
i y√ £yõt
Gi H
¸ l
i pK¸ ¶Ârˇ 'eú b –¸ £ôh
A rfl b
¸ '
a r√gü√yC w¬ 34 :£ïl A Ùv

Genesis 22
£°Ahflr¸ba'-te' hõA–s«n £yÅh i l » ' È ˇû h A wà heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah ˇè rx a ' a yÄh i yà w¬ 1
-te' èˇ ßÃni–b-te' '√nÑ-x—q rem'ºyC◊ w¬ 2 :y«nïnF≈ h i rem'ByC◊ w¬ £õh A r fl b ¸ ' a wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬
˚hòl E v · h a wà h°yC√ r Ê m GO h a ¶Ârˇ õe'-le' Ø߸l-™elÃw qÅAx¸c«y-te' è ˇ AGt¸bèahA'-reH·' òßËdyïixÃy
£äAhflr¸ba' £âE–k¸H¬Cy¬w 3 :ßyïelE' rˇˇm aú ' O rˇˇH eõ ' · £yÅr Ê h A ïh e dˇˇû x a ' a lavò hÅl A v O l ¸ ˇè £H A
Ù°nb –¸ qûˇ x A c ¸ y« tõ' E wà ÙÅt G ' i ˇè wyflrv A nà yòn≈ H ¸ -te' xãq –— yC« w¬ ÙÅrm O x · -te' ˇè Hb O x · yC¬ ïw¬ r’qb –OÄ b –a
:£yïih»lÈ'Ah ÙBl-ramïA'-reH·' £Ù˜qm GA h a -le' ™elyC≈Ø w¬ £“qˇû yC√ w¬ hÅl A v O yûˇ c E v · ˇè vq –— b a yà w¬
:qøx O r fl m E £Ù˜qm GA h a -te' 'Ërˇ yC¬ú w¬ wyôn√ yEv-te' £üAhflr¸ba' 'âAW K yC« w¬ yÄH i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a 4
ravnF¬Ø h a wà yûˇ n« ' · w¬ rÙÅmx · h a -£ïv i ˇè hp KO £úk e l A -˚b¸H wyÄr fl AvÃn-le' £äAhflr¸b' a rem'=yC◊ w¬ 5
yûˇ c
E v · -te' £äh A r fl b ¸ ' a xâq –— yC« w¬ 6 :£ïk e yEl' · hAb˚BHn√ wà hõw∆ ·xaGt¸Hï«nÃw hÚO–k-dav hõAk¸l≈n
tel°ek·'aGmïah-te'Ãw HõE'Ah-te' ÙÅdy√ b –¸ xûˇ q –— yC« w¬ ÙØnb –¸ qûˇ x A c ¸ y« -lav ˇè £W e yC√è w¬ hÄl A v O h A
yÅb i ' A rem'ûyC◊ w¬ ˇè wyib' A £òh A flr¸ba'-le' qäAx¸cy« rem'=yC◊ w¬ 7 :wΩd –fl x ¸ y¬ £õh e y≈nH ¸ ˚Bkl ¸ yC≈ w¬
ˇè rm
e 'èyC◊ w¬ 8 :hïl A v O l ¸ hõW Ke h a húyC≈ ' a wà £yÅc i v E ˇû h A wà ˇè H' E h A hònF≈ h i rem'ÆyC◊ w¬ y°n« b ¸ yïnF« ˇû nF∆ h i rem'YyC◊ w¬
:wΩd –fl x ¸ y¬ £õh e y≈nH ¸ ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ y°n« b –¸ hõl A v O l ¸ hôeKWah ÙúGl-he'r Ë y« £yãh i l » ' È £ÅAhflr¸ba'
-te' ˇè £h A r fl b ¸ ' a £òH A §ebyC«= w¬ Ç£yih»lÈ'Ah ÙZl-ramïA' rˇˇû eH·' ê£ÙqAGmah-lïe' ˚'ÄOb√Cy¬w 9
-lav ˇè ÙtO' £eWyC√ò w¬ ÙØnb –¸ qûˇ x A c ¸ y« -te' ˇè dq O v · yC¬ ïw¬ £y°icEvAh-te' ™˜Or·v¬Cyïw¬ x fi b –EÅ zà m Gi h a
-te' xõq –— yC« w¬ ÙÅdy√ -te' ˇè £h A r fl ¸ba' xòal¸H«Cy¬w 10 :£yïicEvAl lavm Gaõ m i x fi b –EÅ zà m Gi h a
£«ym aÅ H KA h a -§im ˇè hw√ hÃy ™ò' a l ¸ m a wyäl A ' E 'âr fl q Ÿ yC« w¬ 11 :ÙΩn¸–b-te' XYOx¸Hil tel°ek·'aGmïah
èˇ ßËdˇ ï√y xòal¸HiGt-la' rem'ÆyC◊ w¬ 12 :y«nïnF≈ h i rem'YyC◊ w¬ £°h A r fl b ¸ ' a |£ûˇ h A r fl b ¸ ' a rem'YyC◊ w¬
ˇè £yihl » ' È '`r „ yà -yïk –i yit G v ¸ d fiÄ y√ hûˇ t GA v a |yûˇ k –i ]1 hAm G ˚Ú'm ¸ ÙYl Wavt Gaú -la'Ãw ravجFnah-le'
-te' £äAhflr¸ba' 'âAKW«Cy¬w 13 :y«Fnïm Ge m i ß õ d Ë yixyà -te' ß ú nà b –i -te' AGt¸kôaWAx 'B◊lÃw hAGtÅa'
xûˇ q –— yC« w¬ ˇè £h A r fl b ¸ ' a ™elyC≈ò w¬ wy°n√ r Ë q — b –¸ ™õb a s –¸ b –a zúaxÈ'∆n ràaxa' l«yÅa'-h≈Fnihwà ˇè 'r Ë yC¬ w¬ wyÆn√ yEv
£ÙıqAGmah-£ïEH £ôAhflr¸ba' '^flrq Ÿ yC« w¬ 14 :ÙΩnb –¸ taxt Gaú hõl A v O l ¸ ˚húl E v · yC¬ w¬ l«yÅa'Ah-te'
:hï' e r fl y≈ hõw√ hÃy rˇˇh aú b –¸ £ÙØyC h a rˇˇû m E ' A y≈ èˇ reH·' h°e'Ër«y |hûˇ √whÃy '˚Yhah
yúb–i rem'DyC◊ w¬ 16 :£«yïm A H KA h a -§im tyõ«nEH £°Ahflr¸ba'-le' hõ√whÃy ™ú' a l ¸ m a '_r fl q Ÿ yC« w¬ 15
AGt¸kõaWAx 'B◊lÃw hØ∆∑zh a rˇˇû b A d –fl h a -te' ˇè t A yèW i v A rˇˇH eò ·' §avy¬ ò yÄk –i h°w√ hÃy-£u'nà yit G v ¸ b –aõ H ¸ n«
èˇ ß·vËr¬z-tïe' hòe–bËra' hâA–bËrahÃw Æ߸kÂrAb·' ™Z„rAb-yïi–k 17 :ßΩÂdyixÃy-te' úßÃni–b-te'
ravúaH tõE' Øß·vËr¬z HZfir«yÃw £°yC√ h a tûˇ p a W ¸ -lav rˇˇH eõ ' · lÙàxk a wà £«ym aÅ H KA h a yûˇ b E k ¸ Ùk¸k –
:yïl i q O b –¸ t GA v ¸ m aõ H A rˇˇH eú ' · b’qv Eà ¶Ârˇ ' A° h A yûˇ y≈ ÙFg lY–Ok Øß·vËr¬z¸b ˚ZkrA–b¸th i wà 18 :wyïb A yà ' O
beHyC≈ú w¬ vabH A° rˇˇû ' E b –¸ -le' wYd –fl x ¸ y¬ ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ ˚môq ÿ yC√ ¬w wyÅr fl v A nà -le' ˇè £h A flr¸ba' bAHò√Cy¬w 19
> :vabïH A rˇˇ' Eú b ¸ b –i £õh A r fl b ¸ ' a
hâfld¸l√y h≈Fnih∏ rˇˇÚOm'El £õAhflr¸ba'¸l dˇˇgF¬ú yC… w¬ hel G ' EÅ h A £yZr Ê b A d –Ë h a ˇè yr „ x · ' a yÄh i yà w¬ 20
wy°x i ' A z˚ûˇ b – -te'wà ٘rk O b –¸ ¶˚Bv-te' 21 :ßyïixA' rÙBx√n¸l £yõn« b –A 'wôh i -£¬g húk –A l ¸ m i
-te'Ãw HYfl–d¸liKp-te'Ãw ÙØz·x-te'Ãw deWûˇ e–k-te'Ãw 22 :£Ωflr·' yúib·' lõE'˚mŸq-te'Ãw
hZfld¸l√y èˇ heGlèE' hú√nOm¸H h°“q¸bÊr-te' dˇˇû l a y√ lõ' E ˚t¸b˚ 23 :lïE'˚t¸–b tõE'Ãw •°AlËd«y
-£¬gF delt GEò w¬ h°m A ˚'Ër h – ˇû m A H ¸ ˚ ÙYHÃgalyïip˚ 24 :£ïAhflr¸ba' yúx i ' · rÙYxn√ l ¸ hÅk –A l ¸ m i
< :hïAk·vam-tïe'Ãw HaxõaGt-te'wà £axgF¬Ø -te'wà xabˇû X e -te' ˇè 'wih

Genesis 23
yõn≈ H
¸ £y°n« H A vabˇû H e wà hõn√ H A £yBr Ê W ¸ v e wà hôn√ H A hú' A m
E hÅr fl W A yûˇ yC≈ x a ˇè ˚y¸hyC« w¬ 1
§avn√° k
–¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ §Ù˜rb ¸ ex 'wúih vôa–bËra' tú¬yËr÷q¸–b hÄr fl W A tAmˇû t GA w¬ 2 :hΩr fl W A yúyC≈ x a
yûˇ n≈ p
K¸ lõv a m E £Åh A r fl b ¸ ' a ˇè £q “ yC√è w¬ 3 :–hït A k–O b ¸ l i wà hYr fl W A l¸ dˇˇp KOB s ¸ l i £Åh A r fl b ¸ 'a ˇè 'b ◊ yC√ w¬
yòl
i ˚=nt G¸ £°k e mGA v i yõk i nO ' A búH A ÙtÃw-r≈gF 4 :rˇˇm Oø 'El tõx E -y≈nb –¸ -le' rˇˇb –Eú d fi yà w¬ ÙÚtm E
-te' tôx E -y≈nb ¸ ˚^nv · yC¬ w¬ 5 :yïn√ p A lG¸ mi yõt i m E hBr fl b –¸ qŸ 'e wà £Åk e m GA v i ˇè rb e q ’è -t¬z∑ x u ' ·
˚nÅkE Ùt¸b – ˇè ht GA ' a £yòh i l » ' È 'yâW i nà yÆn« dO ' · |˚nûˇ v E m A H ¸ 6 :Ùøl rˇˇBOm'El £õAhflr¸ba'
õ߸Gmim húel¸k«y-'ø◊l Ù_rb ¸ q ÷ -te' ˚Fnm GeÅ m
i Hyûˇ ' i ß°t e m E -te' rˇˇb OY q Ÿ ˚nyÅr „ bA q Ÿ rˇˇû x a b ¸ mi b –¸
:tïEx-y≈n¸bil ¶Ârˇ õA'Ah-£av¸l ˚xút Ga H ¸ yC« w¬ £ôh A r fl b ¸ ' a £“qü√yC w¬ 7 :ßït e m E rˇˇb OB q –Ÿ m i
yØn¬ p A l G¸ m i ˇè yt i m E -te' rˇˇb –O` qŸ l i £Äk e H ¸ p ¸ n¬ -tï' e Hûˇ y≈ -£i' rˇˇm OÚ 'El £õt GA ' i rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 8
ˇè hl A p KE k ¸ m Ga h a t`r fi v A m ¸ -te' yÄl i -§et G y« wà 9 :raxc Oø -§eb – §Ùırp ¸ v e b –¸ yõl i -˚vÃgp i ˚ y«n˚àvm A H ¸
-t¬∑zux·'al £õek¸kÙt¸–b yôil h√Fnn∆ú t G¸ y« 'äl E m A •esk eâ b –¸ ˚hÚ„dAW hûˇ EcŸqi–b rˇˇõeH·' ÙÅl-reH·'
èˇ £Ahflr¸ba'-te' yòiGtixah §Ùâr¸pv e §É v a yC¬ w¬ t°x E -y≈nb –¸ ™ÙZt¸b – bõH E yO §Ùırp ¸ v e wà 10 :rebq “æ
y«nv EÅ m A H ¸ yûˇ n« d O ' · -'øl ◊ 11 :rˇˇøOm'El Ù˜ryiv-ravïaH yúE'A–b l_k O l ¸ tÅx E -y≈nb ¸ yûˇ n≈ zà ' A b –¸
h
A yút Gi t a nà yôm Gi v a -y≈nb ¸ yü≈nyEvl ¸ h A y°t Gi t a nà ˇû ßl ¸ Ùõb – -reH' · hBr fl v A mG¸ h a wà ™Ål A yit G ˇû t a n√ ˇè hd  W KA h a
-le' râE–bfidÃy¬w 13 :¶Ârˇ ïA'Ah £úv a yõn≈ p ¸ l i £Åh A r fl b ¸ ' a ˇè ˚xèt Ga H ¸ yC« w¬ 12 :ßït e m E rˇˇb OB q Ÿ ™õl GA
•esk –eò yit G t aä n√ y«nv E° m A H¸ ˚Yl húAGta'-£i' ™ôa' rÅOm'El èˇ ¶Âr' Aè h A -£av yòn≈ zà ' A b –¸ §Ùärp ¸ v e
-te' §Ù_rp ¸ v e §avü¬yC w¬ 14 :hAm G ïAH yõitEm-te' hBflr¸–bŸqe'Ãw y«nF m GeÅ m i xûˇ q — ˇè hd  W KA h a
•esôe–k-l’qïeH t^O'Em vâa–bËra' ɶr  ' e y«nv EÅ m A H ¸ yûˇ n« d O ' · 15 :Ùøl rˇˇm OB 'El £õh A r fl b ¸ ' a
ǧÙr¸pev-le' ê£Ahflr¸ba' vûˇ am¸HyC« w¬ 16 :rˇˇb Oø q Ÿ ß õ t
¸ m E -te'wà 'w°h i -ham ß õ nà yïb E ˚ yún« yEb –
vòb–a r Ë ' a t°x E -y≈nb ¸ yûˇ n≈ zà A'b –¸ rˇˇb –eõ d –Ê rˇˇH eú ' · •esk –eà ah-te' §ÅOr¸pev¸l èˇ £Ahflr¸ba' lòOq¸H«Cy¬w
èˇ reH·' §ÙÄr¸pev hZ„d¸W |£“qûˇ yC√ w¬ 17 :rˇˇïx E s –O l a rˇˇb Eõ v O •esk –eÅ l’qˇû H e ˇè tÙ'Em
èˇ ¶EvAh-lAkÃw ÙÅ–b-reH' · hZr fl v A m G¸ h a wà ˇè hd  W KA h a 'Úr „ m ¸ m a yûˇ n≈ p ¸ l i rˇˇH eõ ' · hÅl A p KE k ¸ m Ga b –a
yûˇ n≈ yEvl ¸ hõn√ q Ÿ m i l ¸ £úAhflr¸ba'¸l 18 :byïibAs ÙYlubÃFg-lAk¸–b rˇˇH eú ' · hÅd  W KA b –a rˇˇû H e ' ·
-te' £äAhflr¸ba' râab“q ɧEk-y„r·xa'Ãw 19 :Ù¡ryiv-ravïaH yúE'A–b lYk O b –¸ t°x E -y≈nb ¸
§Ù˝rb ¸ x e 'wûˇ h i 'Yr „ m¸ m a yún≈ ¸Kp-lav hôAlEKp¸kaGmah h^„d¸W tãfirAv¸m-le' ÙÄGt¸Hi' hZflrAW
-t¬∑zux·'al £õAhflr¸ba'¸l Ùô–b-reH·' h^flrAv¸GmahÃw häÂdAKWah £“qyC√= w¬ 20 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eõ b –¸
< :tïx E -y≈nb –¸ tõ' E m E rebq “°

Genesis 24
:løO–ka–b £õAhflr¸ba'-te' ™Br fi b –E hôw√ hy¬w¿ £y°m i yC√ b –a 'õb –A §Å ‘q√z £ûˇ Ahflr¸ba'Ãw 1
'ú√n-£yïiW ÙÚl-reH·'-lAkb –¸ lõH E m GO h a ÙÅtyEb – §ûˇ q — zà ˇè Ùd – b ¸ av-le' £ÄAhflr¸ba' rem'ûyC◊ w¬ 2
¶Ârˇ °A'Ah yõEh»l'≈¿w £«ym aÅ H KA h a yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hyaïb – ß Ø v · yûˇ b –i H ¸ ' a wà 3 :yïk i r „ yà taxt Gaú ß õ d Ë y√
:Ùïb – r Ë q ÷ b –¸ búH E Ùy yõk i nO ' A rˇˇH eú ' · yØn« v · n¬ k –¸ ïh a ˇè tÙn¸b – im yØn« b ¸ l i ˇè hH KA ' i xò—–qit-'ø◊l râeH·'
:qïx A c ¸ y« l ¸ yún« b ¸ l i hõH KA ' i t GAú x ¸ q — l A wà ™°l E t GE yõt Gi d Ë l a Ùm-le'Ãw yôicËra'-le' yüi–k 4
-le' yYfir·xa' tekúelAl hÅAKHi'ïAh hûˇ eb'◊t-'◊l èˇ yal˚' debÅevh A ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 5
:£ïH KA m i t A 'úc A y√ -reH' · ¶Ârˇ ' Aõ Ah-le' ØßÃni–b-te' èˇ byiHA' bòEHAhïeh t'°◊∑zah ¶Ârˇ û ˇA'Ah
|hûˇ w√ hÃy 7 :hAm G ïH A yõn« b –¸ -te' byúH i t GA -§ep K ß Ø l ¸ remˇû H KA ih £°h A r fl b ¸ ' a wyõl A ' E rem'ByC◊ w¬ 6
râH e ' · w¬ yÇ t Gi d Ë l a Ùøm ¶Ârˇ û ˇ' e Em˚ yê b i ' A tyûˇ b –E m i y«nx aä q “ ¸l râeH·' £«yÄamAKHah yûˇ Eh»lÈ'
'˚Äh t'°◊∑zah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-te' §õEGte' Øß·vËr=¬z¸l rÅOm'El èˇ yil-vïa–b¸Hï«n rˇˇòeH·'¬w yäil-re–bÊ–d
hòeb'◊t 'â◊l-£i'Ãw 8 :£ïAKHim yõ«n¸bil hôAKHi' t GAú x ¸ q — l A wà ßyØn∆ p A l ¸ ˇè ÙkA'l ¸ m a xòl a H ¸ y«
bõEHAt 'B◊l yØ«n¸–b-te' qZfir t'°z◊ yõt i v A b u H K¸ m i t A yàq –÷ n« wà ßyÅÂr·xa' tekûˇ elAl èˇ hAKHi'ïAh
ÙÅl vïb a ˇû H KA yC« w¬ wy°n√ d O ' · £õAhflr¸ba' ™Ârˇ y∆ú taxt Gaô ÙÅdy√ -te' ˇè db e v eè h A £eWyC√ò w¬ 9 :hAm G ïH A
ˇè wy√nd O ' · yòl GE m a gFà m i £yäl Gi m a Ãg hâflrAW·v debevAh∏ xûˇ —–q«Cy¬w 10 :hï∆∑zah rˇˇõAbfl–dah-lav
ryúiv-le' £«yYfir·h¬¿n £Bfir·'-le' ™elyC≈ô w¬ £“qyC√Æ w¬ Ù˝dy√ b –¸ wyõn√ d O ' · b˚BX-lAkwà ™elyC≈Ø w¬
bÂrv eÅ tûˇ v E l ¸ £«ym GA° h a rˇˇû E'¸–b-le' ryõivAl ¶˚Bxim £yôiGlm a gFà h a ™^r „ b ¸ yC¬ w¬ 11 :rÙøxn√
'ú√n-h„rŸqah £ÅAhflr¸b' a yûˇ n« d O ' · ˇè yh E »lÈ' hÆ√whÃy |réam'◊Cy¬w 12 :tøOb·'OKHah t'úEc tõEv¸l
§yûˇ v
E -lav bõc FA n« yúk i nO ' A hônF≈ ih 13 :£ïAhflr¸ba' yú«nOd·' £õiv desàex-hEW·v¬w £Ù°yC h a yõn¬ p A l ¸
rˇˇm
aò 'O râH e ' · r flÄ v · nF¬ ïh a hûˇ √yh A wà 14 :£«yïm A bB' O H ¸ l i tY' O c ¸ yO ryÅv i h A yûˇ H E nà ' a ˇè tÙn¸b˚ £«ym GA° h a
–hòAtO' h°’q¸Ha' ßyõeGlm a gFà -£¬gwà hÅt E H ¸ hZflr¸mA'Ãw hÅeGt¸He'Ãw ˇè ™d –„ k a 'òn√ -yiX L h a ˇè h A yèl e ' E
-yihÃyï¬w 15 :yï«nOd·'-£iv desõex AtyúiWAv-yi–k vÅfidE' –hûˇ Ab˚ qÅx A c ¸ y« l ¸ ˇû ßd –Ë b ¸ v a l ¸ ˇè t GA x¸ k aè h O
-§eb – lûˇ ' E ˚t¸bl i ˇè hd fl l G¸ y… rˇˇH eò ' · t'Äc E yO hûˇ q “ b ¸ r Ê hü≈FnihÃw ÇrE–bfid¸l hûˇ AGli–k ê£ÂreX '˚Äh
tòb a X O r flÄ v · nF¬ ïh a wà 16 :–hïm A k ¸ iH-lav –hYfl–dakÃw £°Ahflr¸ba' yûˇ x i ' · rÙYxn√ teH' Eú hÅk –A l ¸ m i
h
– d –flY k a 'úl GE m a t G¸ w¬ h√nyà v aÅ h A dÂrˇ û ˇt GE w¬ h – v A° d fl yà 'Zl ◊ Hyõ' i wà hàl A ˚t¸b – dÅ' O m ¸ ˇè h' e r Ë m a
£«ym aõ -Xavm ¸ 'ôn√ y«nyú' i yimgà ah rem'D◊Cy¬w –h°At'flrŸqil debõevh A ¶flrˇ yC√ú w¬ 17 :lavït GA w¬
:˚hæ‘q¸HaGt¬w –hYfld√y-lav –hd –fl_ k –a dÂrˇ t GO^ w¬ rÄh E m a t G¸ w¬ y°«nd O ' · hûˇ t E H ¸ rem'Yt G◊ w¬ 18 :™Ωd –„ k –a m i
:tøt GO H ¸ l i ˚õl G k –i -£i' dˇˇv aú bÅ' A H ¸ ' e ˇè ßyèl Ge m a gà l i £ògF¬ rem'Ät G◊ w¬ ÙÚtq O H ¸ h a ¸l lõak¸Gt¬w 19
bÚO'¸Hil rˇˇõE'¸–bah-lïe' dÙ_v ¶flrˇ úAGt¬w t’qÅOKHah-le' èˇ –hfld – k –a rˇˇv aò t G¸ w¬ rÄh E m a t G¸ w¬ 20
bõ' a H ¸ t Gi w¬
fi yüil¸ciha¡h tavÄfidAl HyàÊr·xam –h°Al hõE't
x GA H ¸ m i Hyú' i h A wà 21 :wyïl GA m a gFà -lAkl ¸
xòq –— yC« w¬ tÙÅt G H ¸ l i ˇè £yil G m a gFà h a ˚òl G k –i râH e ' · k –a yÄh i yà w¬ 22 :'ø»l-£i' Ùõ–kËrfi–d hô√whÃy
bõAh√z hBflrAW·v AhyÅÂdy√ -lav ˇè £yÊdyimc ¸ yòn≈ H ¸ ˚ ÙÚlq “ H ¸ m i v—q b –eõ bÅh A z√ £∆zˇû n∆ ˇè Hyi'h A
£Ùıqm A ™yôb i ' A -tyEb – Hü≈yh · y°l i 'õn√ yÊdyúgF« h a t G¸ ' aÅ yûˇ m i -tab – ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 23 :£ïl A q “ H ¸ m i
hYfld¸l√y rˇˇúeH·' hàA–kl ¸ m i -§eb – yiknO° ' A lõ' E ˚t¸b – -tab – wyÅl A E' rem'Zt G◊ w¬ 24 :§yïl i l A ˚nõl A
£Ù˜qm A -£¬gF ˚n°m GA v i bZr fi 'Ùõp K s ¸ m i -£¬gF §ebt Geú -£¬gF wyÅl A ' E rem'Zt G◊ w¬ 25 :rÙøxn√ l ¸
ˇè yh E l » ' È ˇè hw√ hÃy ™˚`rb –A rem'Æ◊Cy¬w 27 :hï√whya¡l ˚xõaGt¸H«yC w¬ HyÅ' i h A dˇˇq –O˘ yC« w¬ 26 :§˚øll A
ˇè ™r  d –Âè b –a yÄk i nO ' A y°n« d O ' · £ûˇ v i m E Ùõt G m i ' · w¬ Ùôd – s ¸ x a bú ¬zAv-'ø◊l reH·'∏ £ÅAhr fl b ¸ ' a yûˇ n« d O ' ·
h
– m GA° ' i tyûˇ b E l ¸ dˇˇgF≈õ t Ga w¬ r flÅ v · nF¬ ïh a ˇè ¶r fl t GAè w¬ 28 :yïn« d O ' · yúx E ' · tyõb –E hØw√ hÃy y«nˇû x a n√
Hyô' i h A -le' §üAbl A ¶flryC√= w¬ §°b A Al ÙZm¸H˚ xõA' hú“q¸bÊr¸l˚ 29 :heGlïE'Ah £yYÊrAbË–da–k
-lav £ ê yÊdm i c F¸ h a -te'ïwà £∆znF∆Æ ah-te' tZO'Ëri–k |yûˇ ihÃy¬w 30 :§«yïAvAh-le' hAc˚Yxah
yõalE' rˇˇúe–bÊd-høO–k rÅOm'El èˇ ÙtOx·' hò“q¸bÊr yã„r¸bÊ–d-te' ÙÄvm ¸ H A k ¸ ˚ ÙÇ tOx' · yZd „ yÃ
rem'D◊Cy¬w 31 :§«yïAvAh-lav £yõl Gi m a gFà h a -lav dˇˇm Eú v O hônF≈ h i Ãw HyÅi'Ah-le' èˇ 'b ◊ yC√ w¬ Hy°' i h A
:£yïl Gi m a gFà l a £Ù˜qm A ˚ t«yb –aÅ h a yityûˇ nF« p Ki ˇè yk i nO ' A wà ¶˚Åxb –a ˇè dm O v · t a hAm G l Aò h°w√ hÃy ™˚˘rb –¸ 'Ùõb –
£yÅl Gi m a gFà l a ˇè 'ÙKps ¸ m i ˚ §ebt Geò §ât GE yC« w¬ £y°l Gi m a gFà h a xõat G p a yà w¬ hAtyà b –aÅ h a ˇè Hyi'h A '`b ◊ yC√ w¬ 32
lÅk
O '
È l
e ˇè wy√np
A l ¸ £òW a ˚Cyw¬ ** £eWy«yC w¬ * 33 :Ùït G ' i rˇˇH eú ' · £yõH i n√ ' · h A yúl E gà r fi wà wyÅl A gà r fi ¶Zx O r Ë l i ˇè £y« m aè ˚
debv eú rˇˇm a° '◊yC w¬ 34 :rˇˇïb –E d –fi rem'YyC◊ w¬ yÚr fl b A d –Ë yit G r Ë ˇb –aõ d –Ê -£i' dˇˇv aú lÅk a ' O 'Zl ◊ ˇè rm e 'èyC◊ w¬
§'`c ◊ Ùãl-§et G yC« w¬ lÚd –fl gà yC« w¬ dˇˇ' OY m ¸ yôn« d O ' · -te' ™^r fi b –E hUw√ hy¬w 35 :yiknOΩ ' A £õh A r fl b ¸ ' a
ÉhflrAW deláEGt¬w 36 :£yΩÊrOm·x¬w £yõl Gi m a gà ˚ tÅx O p A H ¸ ˚ ˇè £d Ê b A v · w¬ bÅh A z√ wà •esˇû k e wà ˇè rq “ b A ˚
:Ùøl-reH·'-lA–k-te' ]1 Ùõl G -§et G yC« w¬ h – t A° n√ q Ÿ z« yYr „ x · ' a yØn« d O 'al ¡ ˇè §b E yún« d O ' · teHâE'
rˇˇH eú ' · yØn« v · n¬ k –¸ ïh a ˇè tÙn¸b – m i yØn« b ¸ l i ˇè hH KA ' i xòq –— t Gi -'◊l rˇˇm OÚ 'El yõn« d O ' · y«nv Eú b –i H ¸ yC¬ w¬ 37
y°t Gi x ¸ p Ka H ¸ m i -le'wà ™õl E t GE yôb i ' A -tyE–b-le' '^◊l-£i' 38 :ÙøcËr' a b –¸ búH E yO yõk i nO ' A
:yΩflr·xa' hõAKHi'Ah ™úElt E -'◊l yôl a ' u y°n« d O ·'-le' rˇˇõamO'√w 39 :yï«n¸bil hõAKHi' úAGt¸x—qAlÃw
ˇè ™t GA ' i Ù`k' A l ¸ m a xâl a H ¸ y« wyÆn√ p A l ¸ yit G ¸kûˇ aGlah¸tih-reH·' hUw√ hÃy y°l A ' E rem'YyC◊ w¬ 40
zò' A 41 :yïb i ' A tyúb –E m i ˚ yõt Gi x ¸ p Ka H ¸ m Gi m i yØn« ¸bil èˇ hAKHi' t GAò x ¸ q — l A wà ßÅk –e r Ë d –fi x fi yûˇ l i c ¸ h i wÃ
yõq ÷ n√ t A yúy« h A wà ™Ål A ˇè ˚n¸t G y« '`l ◊ -£i'wà y°t Gi x ¸ p Ka H ¸ m i -le' 'ÙYbt A yúk –i yÅt i l A ˇû ' A m E ˇè hq ’ nF√ t Gi
£Åh A r fl b ¸ ' a yûˇ n« d O ' · ˇè yh E l » ' È ˇè hw√ hÃy rÄm a ' O w√ §«yv A° h A -le' £ÙõCyah 'B◊bA'√w 42 :yïitAlA'Em
bõc FA n« yúk i nO ' A hônF≈ h i 43 :AhyïelAv ™úElOh yõikOnA' rˇˇúeH·' yÅk –i r Ë d –fi x fi yûˇ l i c ¸ m a ˇè 'nF√ -߸Hy∆ -£i'
-y«nyæq ÷ H ¸ h a h A yÅl e ' E yûˇ t Gi r Ë m a ' A wà bÅ' O H ¸ l i t'ûˇ c E yCO h a ˇè hm A l ¸ v a ïh A hòy√ h A wà £«ym GA° h a §yûˇ v E -lav
ßyõl Ge m a gà l i £úg¬ wà hÅt E H ¸ hûˇ t GA ' a -£¬gF ˇè yl a ' E h`r fl m ¸ ' A wà 44 :™Ωd –„ k –a m i £«ym aõ -Xavm ¸ 'ún√
häl Ge k a ' · £ÂrX eâ yÉ n« ' · 45 :yïn« Od·'-§eb¸l hõ√whÃy fixyúikOh-reH·' hÅAKHi'A¡h 'wûˇ ih b°A'¸He'
h√nyà v aõ h A dÂrˇ t GEú w¬ h – m AÅ k ¸ H i -lav –hZfl–dakÃw èˇ t'EcOy hò“q¸br Ê h=nF≈ h i wà yÄb –i l i -le' rˇˇû E–bfid¸l
h
A yÅl e v A ïm E ˇè h – d –fl k –a dÂrÙòt G w¬ rÄh E m a t G¸ w¬ 46 :'ïn√ y«nyúq ÷ ¸ Hah AhyõelE' rˇˇúam' O w√ b°' A H ¸ t Gi w¬
:hAtq “æ H ¸ h i £yõl Gi m a gFà h a £úg¬ wà t G¸ H ¸ ' Eà w√ h°q ’ H ¸ ' a ßyõl Ge m a FÃg-£¬gwà hÅt E H ¸ rem'Zt G◊ w¬
rˇˇH eú ' · rÙÅxn√ -§eb – èˇ lE'˚t¸–b-ta–b rem'Ät G◊ w¬ t G¸Ç ' a yûˇ m i -ta–b êramO'√w –hÄAtO' lûˇ a'¸He'√w 47
dˇˇq –Oı ' e w√ 48 :AhyΩd  y√ -lav £yYd Ê yimc F¸ h a wà h – p KAÅ ' a -lav ˇè £∆znF∆è h a £òW i ' A w√ h°k –A l ¸ im ÙõGl-hfld¸lï√y
ˇè yn« x aè nà h i rˇˇH eò ' · £Åh A r fl b ¸ ' a yûˇ n« d O ·' ˇè yh E l » ' È ˇè hw√ hÃy-te' ™Ä„rAb·'√w h°√whyal hõ∆w·xaGt¸He'ï√w
£âk e H ¸ y∆ -£i' hAt G v a wà ∏ 49 :ÙΩnb ¸ il yõ«nOd·' yúix·'-ta–b-te' taxq —ô l A tÅm e ' È ™Ârˇ d ÂZ b –¸
-lav hún∆ p ¸ ' e wà yÅl i ˚dyûˇ gF« h a 'àl ◊ -£i'wà y°l i ˚dyûˇ gF« h a yõn« d O ' · -te' tôm e ' È w¿∆ desüex £yäW i v O
'ûˇ c A y√ hõw√ hÃym E ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ èˇ l' E ˚t¸b˚ §òb A l A §avyC¬= w¬ 50 :l'øm ◊ W ¸ -lav ÙB' §yõm i y√
xûˇ —q ßyõ∆nAp¸l hú“q¸bÊr-hï≈Fnih 51 :bÙøX-Ù' vBfir ßyõelE' rˇˇúb –E d –fi lôk a ˚n 'Bl ◊ rˇˇb A° d –fl h a
vôm a H A rˇˇH eú ' · k –a yàh i yà w¬ 52 :hïw√ hÃy rˇˇb –eú Ê–d rˇˇõeH·'a–k ßyØn∆ d O ' · -§ebl ¸ ˇè hH KA ' i yòh i t ¸ ˚ ™°l E w√
debv eä h A 'âc E ÙCyw¬ 53 :hïw√ hyal ¡ hAcr Ë ˇ' aõ ˚xút Ga H ¸ yC« w¬ £°h e y„r¸bÊ–d-te' £õAhflr¸ba' debúev
h
A yõx i ' A l ¸ §út a n√ tØnO d –fl gà m iâ ˚ h°q “ b ¸ r Ê l ¸ §õt GE yC« w¬ £yÅd Ê g√ b ¸ ˚ ˇè bh A z√ yòl E k ¸ ˚ •esk eâ -yElk –¸
˚m˚˘qyC√ w¬ ˚ny°l i yC√ w¬ Ùõm G v i -reH ' · £yúH i n√ ' · h A wà '˚_h ˚Ät G H ¸ C«yw¬ ˚Zlk ¸ '◊yC w¬ 54 :–hïm GA ' i l ¸ ˚
rflB v · nF¬ h a bâH E t GE h – m GAÅ ' i wà ˇè A hyèx i ' A rem'`yC◊ w¬ 55 :yïn« d O 'a¡l y«núux¸GlaH rem'YyC◊ w¬ r’qb –OÅ b a
yÅitO' ˚˘r·xa'¸Gt-la' ˇè £h e l E ' · rem'`yC◊ w¬ 56 :™ïElEGt rˇˇõaxa' rÙÚWv A ÙZ' £yõm i y√ ˚nôt GA ' i
r
flÚ v · nF¬ ïl a 'Zr fl q Ÿ n« ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ 57 :yï«nOd'a¡l hõAk¸lE'Ãw y«n˚àxl G¸ H a y°k –i r Ë d –fi x fi yûˇ l i c ¸ h i hõw√ hy¬w¿
-£iv yõik¸lEt·h AhyÅelE' ˚˘r¸m'◊yC w¬ ˇè hq “ b ¸ r Ê l ¸ ˚`'r Ë q Ÿ yC« w¬ 58 :AhyïiKp-te' hõAl·'¸H«nÃw
h
– t GA° q Ÿ n« m E -te'wà £õt A x O ' · húq “ b ¸ Êr-te' ˚_x¸GlaHÃyï¬w 59 :™ïElE' rem'Y◊Gt¬w h°∆∑zah Hyûˇ i'Ah
–hÅAl ˚r¸m'û◊Cy¬w èˇ h“q¸bÊr-te' ˚`krAbÃy¬w 60 :wyïAH√n·'-te'Ãw £õAhflr¸ba' debúev-te'Ãw
h°b A b A r Ë yûˇ p E l ¸ ' a l ¸ yõy« h · t G¸ ' aú ˚nàt E x O ' ·
:wyï'A nà W O ravH aú tõ' E ™Åv E r Ë z¬ HZr fi y«ywÃ
yZr
„ x · 'a h√nk ¸ l aõ t GE w¬ £yÅl Gi m a gFà ha -lav èˇ hn√ b ¸ k –aè r
Ë t Gi w¬ h A yÄt e rO v · n¬ wà häq “ b ¸ r Ê £“qt GAâ w¬ 61
yõx a l a rˇˇ' Eú b–¸ 'ÙÅb – m i 'ûˇ b –A ˇè qx A c ¸ y« wà 62 :™ïl a yC≈ w¬ hõ“ q¸bÊr-te' debôevAh xú—–q«Cy¬w Hy°i'Ah
tÙûn¸pil hYÂdAKWa–b fix˚BWl A qôx A c ¸ y« 'úc E yC≈ w¬ 63 :b∆gïnF∆ h a ¶Ârˇ ' eú b–¸ bõH E Ùy '˚Bhwà y°' i r O
h
A yØn∆ yEv-te' ˇè hq “ b ¸ r Ê 'òW KA t Gi w¬ 64 :£yï' i b
–A £yõl Gi m a gà hú≈nF h i wà 'ËryC¬Ø w¬ ˇè wy√nyEv 'òW KA yC« w¬ bÂrˇ v A°
-yïim debÄevAh-le' rem'Z◊Gt¬w 65 :lïm A gF√ h a lúv a m E lYp KO t Gi w¬ q°x A c ¸ y« -te' 'Ârˇ t GEõ w¬
xúq –— t Gi w¬ y°n« d O '· '˚Zh debv eõ h A rem'ByC◊ w¬ ˚nÅt E 'flrq Ÿ l i ˇè hÂdAKWa–b ™òElOhah èˇ h∆zAGlah Hyòi'Ah
rˇˇH
eú ' · £yYr Ê b A d –Ë h a -lA–k túE' q°Ax¸c«y¸l debv eõ h A rˇˇp KEú s a yà w¬ 66 :sïk –A t¸ t Gi w¬ •yõv i c
FA h a
-yih¸Gt¬w hô“q¸bÊr-te' xü—–q«Cyw¬ ÙÅm G ' i hZr fl W A èˇ hAlÈhèO'Ah qÄx A c ¸ y« h A ˇû '
e b i yà w¬ 67 :hïW A v A
> :Ùïm G ' i yBr„ x · ' a qõx A c ¸ y« £úx E nF√ yC« w¬ h A b e° h A ' È yC∆ w¬ hõH KA i'¸l ÙBl

Genesis 25
-te' ÙÄl delûˇ EGt¬w 2 :hΩflr˚XŸq –húAm¸H˚ hõH KA ' i xúq –— yC« w¬ £ôh A r fl b ¸ ' a •esyCO^ w¬ 1
§ûˇ H A q Ÿ y√ wà 3 :fix˚øH-te'wà qõb –A H ¸ y« -te'wà §°y√ d Ë m i -te'wà §Yd fl m ¸ -te'wà §ÅH A q Ÿ y√ -te'wà ˇè §r fl m ¸ z«
:£yïm Gi ' u l ¸ ˚ £yõH i ˚X¸l˚ £Br Ê ˚KHa' ˚_yh A §Åd fl d Ë yûˇ n≈ b ¸ ˚ §Úd fl –Ëd-te'Ãw 'õAb¸H-te' dÅal√y
yú≈n¸–b heGlõE'-lA–k h°Avfl–d¸le'Ãw vYfldyib·'¬w ™ØnO x · w¬ ˇè rp e èv E w√ hòp A yEv §Æy√ d Ë m i yûˇ n≈ b ¸ ˚4
yò≈n¸bilÃw 6 :qïAx¸c«y¸l ÙYl-reH·'-lA–k-te' £ôAhflr¸ba' §üEGt«Cy¬w 5 :hΩflr˚XŸq
qòx A c ¸ y« lâv a m E £ãx E l G¸ H a yà ïw¬ t°nO t GA m a £õh A r fl b ¸ ' a §út a n√ £Åh A r fl b ¸ ' a l ¸ rˇˇû H e ' · ˇè £yiHgà l a yïp Ki h a
£õh A r fl b ¸ ' a yúyC≈ x a -yïn≈ H ¸ yôm E yà heGlÄE'Ãw 7 :£Âdˇ q ’æ ¶Ârˇ ' eú -le' hAmËdˇ õ‘q yÅax ˚Fnd ÂZ Ùv¸b – ˇè Ùn¸b –
£ôh A r fl b ¸ ' a tAmü√yC w¬ v=w¬ gà yC« w¬ 8 :£yïn« H A Húm E x A wà hõn√ H A £yúv i b ¸ H i wà hôn√ H A túa'¸m y°Ax-reH·'
qòx A c ¸ y« Ùät' O ˚ârb –¸ q Ÿ yC« w¬ 9 :wyïm GA v a -le' •es' Aõ yC≈ w¬ v fi b E° AWwà §ûˇ q ‘ z√ hõb A ÙX húb A yEWb –¸
yÅtGi x i ïh a ˇè rx a c Oè -§eb – §`r O p ¸ ev hã„d¸W-le' h°l A p KE k ¸ m Ga h a tYr fi v A m ¸ -le' wyØn√ b –A ˇè l'Evm A H ¸ y« wÃ
t°x E -y≈nb –¸ tûˇ ' E m E £õh A r fl b ¸ ' a hú√n“q-reH·' h_ÂdAKWah 10 :'Ω„rm ¸ m a yún≈ p K¸ -lav rˇˇH eõ ' ·
™Ârˇ b Aú yà w¬ £Åh A r fl b ¸ ' a tÙZm ˇè y„r·xa' yÄihÃy¬w 11 :ÙïGt¸Hi' hBr fl W A wà £õh A r fl b ¸ ' a rˇˇb –aú q ÿ hAm G H Aô
< :yïi'Or yõaxal rˇˇ' Eú b –¸ -£iv qÅx A c ¸ y« beHˇû yC≈ w¬ Ù°nb –¸ qûˇ Ax¸c«y-te' £yõih»lÈ'
ty_r Ê c ¸ m Gi h a rˇˇüg√ h A häfld¸l√y râeH·' £°Ahflrb ¸ ' a -§eb – l'õv E m A H ¸ «y tıOd¸lOGt heGlôE'Ãw 12
£õt A m O H ¸ b –i l'Åv E m A H ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè tÙm¸H hel G ' EÄ wà 13 :£ïh A r fl ¸ba'¸l hYflrAW túax¸piH
vúm A H ¸ m i ˚ 14 :£ïW A b ¸ m i ˚ lõ' E b –¸ d Ë ' a wà rˇˇd flB q ‘ wà tØyO b A nà ˇè l'Evm A H ¸ y« rˇˇk O` b –¸ £°t A d O l ¸ Ùt¸l
yòn≈ b –¸ £ãh E hel G ˇû ' E 16 :hAmd Ë ˇq ‘æ w√ Hyõp i n√ r˚BXyà 'Åm A yEtÃw dˇˇZfid·x 15 :'ïW KA m a ˚ hõm A ˚dÃw
£õ' i yiWnà rˇˇW Aú v A -£y≈nH ¸ £°t A r O yïX i b ¸ ˚ £õh e y„rc ¸ x a b –¸ £Åt A m O H ¸ hel G ˇû ' E wà ˇè l'Evm A H ¸ y«
vabˇû H e wà hõn√ H A £yúH i l » H ¸ ˚ hôn√ H A tú' a m ¸ l'Åv E m A H ¸ y« yûˇ yC≈ ax ˇè yn≈ H ¸ hel G ' EÄ wà 17 :£ït A m GO ' u l ¸
èˇ reH·' r˚ÄH-dav häAly«w·xE¡m ˚=nk –¸ H ¸ yC« w¬ 18 :wyïm GA v a -le' •es' Aõ yC≈ w¬ tAmyC√Ø w¬ vûˇ w¬ gà yC« w¬ £y°n« H A
> :lïp A n√ wyõx A ' e -lAk yún≈ p K¸ -lav hflr˚°KHa' hõk A ' · b –O £«yr fiÅ c ¸ m i yûˇ n≈ p K¸ -lav
:qïAx¸c«y-te' dyúilÙh £õAhflr¸ba' £°Ahflr¸ba'-§e–b qõAx¸c«y tıOd¸lÙGt heGlôE'Ãw 19
èˇ lE'˚t¸–b-ta–b hÄ“q¸bÊr-te' Ùûˇ t G x ¸ q — b –¸ hØn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a -§eb – ˇè qx A c ¸ y« yòh i yà w¬ 20
qòx A c ¸ y« rât Ga v ¸ yC∆ w¬ 21 :hïH KA ' i l ¸ ÙBl yõm Gi r fi ' · h A §úb A l A tÙ_x' · £Úr fl ' · §Yd –fi p Ka m i yÅm Gi r fi ' · h ¡A
hú“q¸bÊr rahõaGt¬w hØ√whÃy èˇ Ùl retv Aò yC≈ w¬ 'w°h i hYr fl q “ v · yúik – ÙÅt G H ¸ ' i xaknOû l ¸ ˇè hw√ hyal ¡
yiknO° ' A hõz∑∆ hAm G l Aú §Åk –E -£i' rem'Zt G◊ w¬ h – b –AÅ r Ë q ÷ b –¸ ˇè £y«nb –A h a ˚`cc · r O¡ t ¸ yC« w¬ 22 :Ùït G H ¸ ' i
–hÄAl hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 23 :hï√whÃy-te' HıOrËdil ™elõEGt¬w
˚dˇˇr „Ú p KA y« ™«yv aõ m GE m i £yÅm Gi ' u l ¸ yûˇ n≈ H ¸ ˚ ™Øn≈ X ¸ b i b –¸ ˇè £«yÙg** £y«ygO * yòn≈ H ¸
:ryïv i c A dˇˇb OB v · y¬ bYr fi wà ¶Åm A ' È ïy∆ £Z' O l ¸ m i ˇè £' O l ¸ ˚
ˇè §ÙH'Êrh A 'òc E yC≈ w¬ 25 :–hïn√ X ¸ b i b –¸ £õm i Ùt húnF≈ h i wà tÂdˇ e°ll A h A yõm e y√ ˚B'l ¸ m ¸ yC« w¬ 24
'ûˇ c A y√ §ãk E -y„rx · ï' a wà 26 :wïW A v E ÙYmH ¸ ˚B'r Ë q Ÿ yC« w¬ rˇˇv A° W E tÂrˇ d –ÂZ ' a k –¸ Ùõl G k –u yØn« ÙmËd' a
hõn√ H A £yúH Ki H i -§eb – qôx A c ¸ y« wà b˝q O v · y¬ ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ wÅW A v E bûˇ q ‘ v · b –a ˇè tz∆ x eè ' O Ù`dy√ wà wyÄx i ' A
d«yc aõ v fi d „B yO Hyô' i wÄW A v E yûˇ h i yà w¬ £yÅr Ê v A nFà h a ˇè ˚lËd – gà «yC w¿¬ 27 :£ït A ' O tÂdˇ l eú b –¸
Hyûˇ ' i
d«yˇû c a -yik – wõW A v E -te' qôx A c ¸ y« búahÈ'∆Cy¬w 28 :£yïilAhO' bõEHyO £Åt GA Hyûˇ ' i ˇè bq O v · y¬ wà hÚd  W A
-§im wôW A v E 'Bb
◊ yC√ w¬ dy°z« n√ b˜q O v· y¬ d∆zyC√ú w¬ 29 :b¿q O v
· y¬ -tï' e tebh eú ' O hõq “ b¸ rÊ wà wy°p i b –¸
£`d
O ' A h A -§im ˇè 'n√ y«nX Eò yivl ¸ ah bÄOq·v¬y-lïe' wäAWEv rem'=◊Cy¬w 30 :•ï≈yAv '˚BhÃw hYÂdAKWah
b˝Oq·v¬y rem'Y◊Cy¬w 31 :£Ù¡dÈ' ÙYmH ¸ -'Ωr fl q “ §úk –E -lav yiknO° ' A •õy≈ v A yúk –i hØz∑∆ h a ˇè £d O ' A h A
t˚Úml A ™õl E Ùh yúki nO ' A hônF≈ h i wÅW A v E rem'ûyC◊ w¬ 32 :yïl i ß õ t¸ fl rˇ kOø b –¸ -te' £ÙôyC k a hBr fl k ¸ m i
ÙÚl võb a H KA yC« w¬ ]3 mÙØyC k –a ˇè ylGi hAvb ¸ HKAò hi bÄq O v · y¬ rem'ûyC◊ w¬ 33 :hΩr fl k O b–¸ yõil hú∆∑z-hAGmAlÃw
£yÅHi d fl v · dyûˇ z« nà ˚ £exl e ò wÄWA vE l¸ §ûˇ t a n√ bãq O v · y¬ wà 34 :b¿q O v· y¬ l¸ ÙYtr fl k O b–¸ -te' rˇˇk –OB m¸ yC« w¬
< :hΩflrOk¸–bah-te' wõAWEv zebyC«ú w¬ ™°l a yC≈ w¬ £“qyC√õ w¬ t G¸ H¸ ØyC≈ w¬ lak'ûyC◊ w¬

Genesis 26
yûˇ m E yib – hõy√ h A rˇˇH eú ' · §ÙÅH'Êr h A bûˇ v A r fl h A ˇè db a l G¸ m i ¶Âr' AÅ b –A ˇè bv A r fl yòh i yà w¬ 1
'`r fl yC≈ w¬ 2 :hflrˇ r flΩ gFÃ £yõt Gi H ¸ l i p K¸ -™elïm e ]1 ¸kelúeGmyib·'-le' qôAx¸cy« ™elü≈yC w¬ £°h A r fl b ¸ ' a
:ßyïl e ' E rˇˇm aú ' O rˇˇH eõ ' · ¶Âr' AÅ b –A §Zk O H ¸ hAmyà r flÚ c ¸ m i dˇˇr „Z t GE -la' rem'YyC◊ w¬ hØw√ hÃy ˇè wyAl' E
-te' ˇè §t GE ' e ß Æ v · r Ë z¬ l ¸ ï˚ ˇû ß ¸l-yïi–k ≠°ekËrAb·'¬w õ߸Gmiv húy∆ h ¸ ï' e wà t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A b –A ]3 r˚Fgò 3
£úh A r fl b ¸ ' a l ¸ yit G v ¸ b –aõ H ¸ n« rˇˇH eú ' · hÅv A b u H K¸ h a -te' ˇè yt i m O ÷æq·h¬w lÅE'Ah tZOcflr·'ïAh-lA–k
-lAk – tú' E ß Ø v · r Ë z¬ l ¸ yûˇ t Gi t a n√ wà £«ym aÅ H KA h a yûˇ b E k ¸ Ùk¸k – è ˇ ß·vËr¬z-tïe' yòityE–bËrihÃw 4 :ßyïibA'
vúamAH-reH·' b’qàEv 5 :¶Ârˇ ïA'h A yúy≈ ÙFg lYk –O ß Ø v · r Ë z¬ b ¸ ˚ZkrA–b¸tihÃw l°E'Ah tYOcflr·'Ah
qõx A c ¸ y« beHyC≈ú w¬ 6 :yït A r O ÙtÃw yút a Ù–qx u yõt a wO c ¸ m i yÅt Gi r Ë m a H ¸ m i ˇè rm O H ¸ yC« w¬ y°ilOq¸–b £õAhflr¸ba'
ˇè 'r „ y√ yòk –i 'w°h i yitx OZ ' · rem'YyC◊ w¬ ÙÅt G H ¸ ' i l ¸ ˇè £ÙqAm G h a yòH E nà ' a ˚ãl' · H ¸ yC« ïw¬ 7 :rˇˇr flΩ gà b –i
hõe'Ëram túabÙX-yïi–k hÅ“q¸bÊr-lav ˇè £ÙqAm G h a yòH E nà ' a y«ng…M Ërh a ïy¬ -§ep K yÅt Gi H ¸ ' i rˇˇm OZ 'El
£yÅt Gi H ¸ l i p K¸ ™elˇû m e ˇè ™l e m eè yib' · •Äq ‘ H ¸ yC¬ w¬ £yÅm i yC√ h a ˇè £H A ÙBl-˚kËrˇ ï' A yûˇ k –i yÄh i yà w¬ 8 :'yïh i
'âr fl q Ÿ yC« w¬ 9 :Ùït G H ¸ i' hú“q¸bÊr tõE' qÅExc a m ¸ ˇè qx A c ¸ y« hònF≈ h i wà 'ËryC¬Æ w¬ §Ù°l G x a h ¡a dˇˇv aõ b –¸
'w°h i yitx OZ ' · t GA r Ë ˇm aõ ' A ™yú' E wà 'wÅh i ˇè ßt G¸ H ¸ ' i hònF≈ h i ™ûˇ ' a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ qÄx A c ¸ y« l ¸ ™elm eä yib' ·
™elÅemyib·' rem'û◊Cy¬w 10 :Ahyïelv A t˚Ym' A -§ep K yit G r Ë m aÅ ' A yûˇ k –i qÅx A c ¸ y« ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬
˚nyõElAv úAt'EbEhÃw ßÅeGt¸Hi'-te' ˇè £v A h A dˇˇx aò a' bãakAH Xav¸mk –i ∏ ˚n°l GA t A yûˇ W i v A t'Yz∑◊ -ham
hô∆∑zah Hyúi'A–b fivM≈gnFO h a rˇˇm OÚ 'El £õv A h A -lA–k-te' ™elÅemyib' · wûˇ c a yà w¬ 11 :£ïH A ' A
'ôc A m ¸ yC« w¬ 'wÅh i h a ¶Ârˇ û ˇ' A b –A ˇè qx A c ¸ y« v`r fi zà yC« w¬ 12 :tï m A ˚y tÙBm Ùõt G H ¸ ' i b ¸ ˚
ˇè ™ÙlAh ™elyC≈ò w¬ Hy°' i h A lYd –fi gà yC« w¬ 13 :hïw√ hÃy ˚hõk E r  b A yà w¿¬ £yÚr Ê v A H ¸ hûˇ ' A Em 'wõh i h a hún√ H KA b –a
hYd –fl b u v · w¬ rÅq “ b A hûˇ n≈ q Ÿ m i ˚ èˇ §'◊c-h≈nq Ÿ m i Ù`l-yihyà w¿¬ 14 :dˇˇ' Oø m ¸ lYd fi g√ -yïk –i dˇˇv aú lÅd „ g√ wÃ
wyÅb i ' A yZd „ b ¸ v a ˇè ˚r¸pïx A rˇˇH eò ·' tÄOrE'¸–bah-lAkÃw 15 :£yïit G H ¸ l i p K¸ ÙYt' O ˚B'nà q — yà w¬ h°b –A r fi
rem'ByC◊ w¬ 16 :rˇˇïp A v A £˚Y'l ¸ m a yà w¬ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ £˚Zmt G¸ s i wy°b i ' A £ûˇ h A r fl b ¸ ' a yõm E yib –
£õH KA m i ™elyC≈ú w¬ 17 :dˇˇ' Oø m ¸ ]3 wF nF m Geõ m i -At G m ¸ ïc a v A -yïk –i ˚nÅm GA v i m ¡E ™Elò q°x A ¸c«y-le' ™elõm e yib' ·
t˘OrE'¸–b-te' |rˇˇZOKpx ¸ yC¬ w¬ qäx A c ¸ y« bAHyC√= w¬ 18 :£ïH A beH≈ú yC w¬ rˇˇr flY gFà -laxïn¬ b –¸ §axyC«ú w¬ q°x A c ¸ y«
tÙZm yYr „ x · ' a £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ £˚Zmt G¸ s a yà w¬ wyÅb i ' A £ûˇ h A r fl b ¸ ' a ˇè ym E yib – ˇè ˚r¸pïx A rˇˇH eò ' · £«ym GaÄ h a
˚ırp K¸ x ¸ yC¬ w¬ 19 :wyïb i ' A §õh e l A 'Bflr“q-reH·' tàOmEKHa–k tÙÅmEH ˇè §h e l A '`r fl q Ÿ yC« w¬ £°h A r fl b ¸ ' a
rÄr fl gà yûˇ v E r O ˚byär Ê yC√ w¬ 20 :£yïyC« x a £«ym aú rˇˇ' Eõ b –¸ £ÅH A -˚'¸cm ¸ yC«= w¬ laxnF√° b –a qõx A c ¸ y« -yΩd „ b ¸ v a
˚˜qW K¸ v a t ¸ ïh i yúk –i qeWv EÅ ˇè r ' E b –¸ h a -£ïH E '`r fl q Ÿ yC« w¬ £«ym GA° h a ˚nûˇ l A rˇˇm OY 'El qôx A c ¸ y« yúv E r O -£iv
:hïn√ X ¸ W i h – m Aõ H ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ Ahy°l e v A -£¬gF ˚byYr Ê yC√ w¬ tÂrx eÅ a' rˇˇû ' E b –¸ ˇè ˚r¸p K x ¸ yC¬ ïw¬ 21 :Ùïm G v i
ˇè h – m A H ¸ '`r fl q Ÿ yC« w¬ h A y°l e v A ˚Ybflr 'B◊lÃw tÂrx eÅ ' a rˇˇû ' E –¸b ˇè rp KO x ¸ yC¬ w¬ £ÄH KA m i qûˇ t GE v ¸ yC¬ w¬ 22
lavyC¬ú w¬ 23 :¶Ârˇ ï' A b A ˚nyBr Ê p A ˚ ˚nõl A hôw√ hÃy byüixr Ë h i hãGAtv a -yïk –i rem'ÆyC◊ w¬ tÙÅbx O r Ë
yàikOnA' rem'D◊Cy¬w '˚Åhah hAlÃyˇû l Ga b –a ˇè hw√ hÃy wyòl A ' E 'âflryC≈ w¬ 24 :vabïH A rˇˇ' Eú b –¸ £õH KA m i
yûˇ t i yEb – r Ë h i wà ˇè ßyèt Gi k ¸ r fi ˇ ïb E ˚ yiknOØ ' A ˇû ßt G¸ ' i -yïk –i èˇ 'flryiGt-la' ßy°ibA' £ûˇ Ahflr¸ba' yõEh»lÈ'
£ûˇ H E b –¸ ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ x fi b –EÄ zà m i £ûˇ H A §ebü«yC w¬ 25 :yΩd –Ê b ¸ av £úAhflr¸ba' r˚Yb·va–b Øß·vËr¬z-tïe'
™elàemyib·'¬w 26 :rˇˇïE'¸–b qõAx¸cy« -y„db ¸ v a £úH A -˚r¸kyC« w¬ ÙÚlÛhA' £õAH-X∆Cy¬w hØ√whÃy
:Ùø'b A c ¸ -raW lYk O yip˚ ˚hÅv E r „ ˇ ïm E ˇè tz∑¬ x u ' · w¬ rˇˇr flÚ gFà m i wyõAlE' ™úalAh
ˇè £h e l E ' · rem'`yC◊ w¬ 27
:£ïk e t G¸ ' i m E y«n˚Yxl G¸ H a t G¸ w¬ yÅt i ' O £ûˇ t e '≈nW ¸ ˇè £t Ge ' a wà y°l A ' E £ûˇ t e 'Ab – v fi ˚õd – m a qÅx A c ¸ y«
˚nyõtE ÙnyEb – hôl A ' A 'ún√ yâh i t G¸ rem'ÆnF◊ w¬ ™ Ç m GA v i |hûˇ w√ hÃy hûˇ y√ h A -yïk –i ˚ê nyi'r fl ÙZ'r fl ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ 28
ˇè rH e ' · k –a hÄv A r fl ˚näm GA v i ]1 hâEW·vaGt-£i' 29 :™ïAGmiv tyYÊrb ¸ hút A r Ë k ¸ n« wà ߰n∆ yEb˚ ˚nyûˇ n≈ yEb –
hõAGtav húAGta' £ÙÚlAH¸–b õß·xïEGlH a nFà w¬ bÙÅX-qfir ˇè ßm G¸ v i ˚nyòiWAv râeH·'akÃw ß˚Ønv · ïg¬ nà 'Zl ◊
r’qb –OÅ b a ˚myûˇ k –i H ¸ yC¬ w¬ 31 :˚ït G H ¸ yC« w¬ ˚Ylk ¸ '◊yC w¬ hÅt Ge H ¸ im ˇè £h e l A WavyC¬ò w¬ 30 :hï√whÃy ™˚ır¸–b
|yûˇ hi yà w¬ 32 :£ÙølH A b–¸ Ùõt
G ' i mE ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ qÅx A c¸ y« £ûˇ x E G¸ lHa yà w¬ wy°xi '
A l¸ Hyûˇ ' i ˚Yvb ¸ HKA yC« w¬
˚rˇˇp
A° x
A rˇˇû H e ' · rˇˇ'
Eõ b
–¸ ha tÙıd' O -lav ÙÅl ˚dˇˇû gF« yC¬ w¬ qÅx A c ¸ y« yZd „ b¸ va ˇè ˚'èb
O yC√ w¬ '˚Ähh a £Ùûˇ yC b –a
èˇ ryivAh-£EH §òE–k-lav h°Av¸biH h – tAõ ' O 'Br fl qŸ yC« w¬ 33 :£«yïm A ˚n'úc A m A ÙYl ˚r¸m'ByC◊ w¬
xòq–— yC« w¬ hØn√ H A £yûˇ v i b–A rË ' a -§eb– ˇè wW A v
E yòh i yà w¬ 34 < :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ vabH eÅ rˇˇû ' E b –¸
:yït Gi xi h ¡a §Yl
» yE'-tab – tÅm a W ¸ ûˇ b
–A -te'wà y°t Gi xi ïh
a yYr Ê ' E –¸b-ta–b tyÅÊd˚hÃy-te' èˇ hAKHi'
< :hæ“q¸bÊr¸l˚ qõAx¸c«y¸l fix˚˝r tfirˇ m OZ ®yõy∆ h
¸ t Gi w¬ 35

Genesis 27
|wûˇ W A v E -te' 'ãr fl q Ÿ yC« w¬ tÚ' O r Ë m E wyõn√ yEv ®yúh e k ¸ t Gi w¬ qÅx A c ¸ y« §ûˇ q ‘ z√ -yïk –i ˇè yh i yà w¬ 1
'õn√ -h≈nF h i rem'DyC◊ w¬ 2 :y«nïnF≈ h i wyõl A ' E rem'ByC◊ w¬ yØn« b –¸ ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ lÄd O gF√ h a Ùûnb –¸
ß°eGt¸H—qÃw õßÃy¸leGt ßyÅelEk 'ûˇ n√ -'AW ˇè ht GA v a wà 3 :yït i Ùm £ÙBy yit G v ¸ d fiY y√ 'Bl ◊ yit G nà q —° z√
yit
G b
¸ haô '
A rˇˇH eú ' · k –a £yäm Gi v a X ¸ m a yâl i -hEWv · w¬ 4 :d«yïc A ** hfldyEc* yõl Gi hfld˚Bcwà hÅd  W KA h a ˇè 'c E wÃ
hûˇ q “ b ¸ r Ê wà 5 :t˚øm' A £Ârˇ X eú b –¸ yõH i p ¸ n¬ ß ú k ¸ r  b A t G¸ r˚_bv · ab – hAlk E° ' O wà yõl Gi hA'yúb i h A wÃ
:'yïibAh¸l d«yõac d˚BcAl hÅÂdAKWh a ˇè wW A v E ™elyC≈ò w¬ Ù°nb –¸ wõAWEv-le' qÅAx¸c«y rˇˇû ˇb –E d fi b –¸ tavm aÅ H O
rˇˇb
–Eô d fi m ¸ ßyÅb i ' A -te' ˇè yt Gi v ¸ m aè H A hònF≈ h i rˇˇm OÚ 'El h – n√õ ¸–b bıOq·v¬y-le' hÅflr¸mïA' èˇ h“q¸bÊrÃw 6
hAlk E° ' O wà £yõm Gi v a X ¸ m a yúl i -hEW v · w¬ d«yc aô yúl Gi hA'yâb i h A 7 :rˇˇøOm'El ßyõixA' wúAWEv-le'
yõn« ' · rˇˇH eú ' · l a y°l i q O b –¸ vûˇ m a H ¸ yõn« b ¸ hút GA v a wà 8 :yït i Ùm yún≈ p ¸ l i hõw√ hÃy yún≈ ¸pil hôAk¸kÂrAb·'¬w
£y°b i X O £yõz∑« v i yúy≈ d fl gFà yôn≈ H ¸ £ÄH KA m i yûˇ l i -xæq — wà §'Åc F◊ ah-le' èˇ '√n-™el 9 :™ïAtO' hú√Fwac¸m
ßyõibA'¸l úAt'EbEhÃw 10 :bïEhA' rˇˇúeH·'a–k ßyõb i ' A l ¸ £yôm Gi v a ¸Xm a £üAt' O hâW e v È ' ¡e wÃ
hõ“q¸bÊr-le' bÅOq·v¬y rem'ûyC◊ w¬ 11 :ÙøtÙm yún≈ p ¸ l i ß õ k ¸ r  b A yà rˇˇH eú ' · rˇˇb uô v · b –a l°k A ' A wÃ
yÅb i ' A ˇè yn« H KEè m u yà yòl a ˚' 12 :qïl A x A Hyú' i yõk i nO ' A wà rÅv i W A Hyûˇ ' i ˇè yx i ' A wòW A v E §ûˇ h E Ù°m G ' i
rem'`◊Gt¬w 13 :hïAkflr¸b 'B◊lÃw hõl A l A q Ÿ yôl a v A yút i 'Ebh E wà v fi E° t G v ¸ t a m ¸ k –i wyõn√ yEvb ¸ yityúy« h A wÃ
xÅq –— yC« w¬ ˇè ™l e yC≈è w¬ 14 :yïl i -xæq — ™úl E wà yõl i q O b –¸ vúm a H ¸ ™ô' a y°n« b –¸ ß õ t ¸ l A l ¸ q ÷ yúl a v A ÙÅm G ' i ˇè Ùl
h“qb ¸ r Ê ∏ xûˇ q –— t Gi w¬ 15 :wyïibA' búEhA' rˇˇH eõ ' · k –a £yÅm Gi v a X ¸ m a ˇè Ùm G ' i Wavt Gaò w¬ Ù°m G ' i l ¸ 'õb E yC√ w¬
-tï' e Húb –E l ¸ t Ga w¬ t«yb –A° b –a h – t GAõ ' i rˇˇH eú ' · tÅd O m u x · h a ˇè ld O gF√ h a h – n√ò b –¸ wäW A v E yâd „ gà b –i -te'
lõavÃw wyÚfld√y-lav hAHyõi–b¸lih £yØz∑« v i ïh A yûˇ y≈ d fl gFà ˇè tr O Ov tÄ' E wà 16 :§ïX A q –“ h a h – n√ú b –¸ b˜q O v · y¬
hAt°AWAv rˇˇû eH·' £exõeGlah-te'wà £yôm Gi v a X ¸ m Ga h a -te' §üEt G Gitw¬ 17 :wyΩr fl '√wF c a túq — l ¸ x e
yúm i y«nF nF∆Ø h i rem'ûyC◊ w¬ y°b i ' A ]3 rem'ûyC◊ w¬ wyõb i ' A -le' 'Bb ◊ yC√ w¬ 18 :–hïn√ b –¸ bıq O v · y¬ dˇˇy¬õ ¸b –
rˇˇH eú ' · k –a yityàW i v A ßÅr  k O b –¸ wûˇ W A v E ˇè yk i nO ' A wyÄb i ' A -le' bäq O v · y¬ rem'=yC◊ w¬ 19 :yïn« b –¸ hõt GA ' a
:ßïH e p ¸ n¬ y«nF k aú r  b A t G¸ r˚Ybv · b –a yÅd Ê yEc F m i ˇè hl A k ¸ ' A wà hÄb A H ¸ 'ûˇ n√ -£˚¿q y°l A ' E t GA r Ë ˇb –aõ d –Ê
h_r fl q Ÿ h i yúk –i rem'DyC◊ w¬ y°n« b –¸ 'Yc ◊ m ¸ l i t GA r Ë ˇh aú m i hôz∑∆ -ham ÙØnb –¸ -le' ˇè qx A c ¸ y« rem'`yC◊ w¬ 20
y°n« b –¸ ß õ H ¸ ïm u ' · w¬ 'únF√ -hAHgFà bÅOq·v¬y-lïe' èˇ qAx¸c«y rem'`yC◊ w¬ 21 :yïn√ p A l ¸ ßyõh e l » ' È húw√ hÃy
˚h°H KE m u yà w¬ wyõb i ' A qúx A c ¸ y« -le' bôq O v · y¬ Hü¬gF yC« w¬ 22 :'øl » -£i' wõW A v E yún« b –¸ hôz∆ hút GA ' a ïh a
wyÄd fl y√ ˚ûyh A -yïk –i ÙÅryik – h i 'Zl ◊ wà 23 :wïW A v E yBd „ yà £«yd fiY C√yh a wà bÅq O v · y¬ lÙ˘q ˇè lq –O h a rem'ÆyC◊ w¬
rem'YyC◊ w¬ w°W A v E yûˇ n« b –¸ hõz∆ hút GA ' a rem'DyC◊ w¬ 24 :˚hïk E r Ë b A yà ïw¬ t˝r O v i W ¸ wyõx i ' A wúW A v E y_d „ yik –
-H∆gF yC¬ w¬ y°H i p ¸ n¬ ß õ k ¸ r  ˇ ïb A t G¸ §avm aú l ¸ yØn« b –¸ dyûˇ c FE m i ˇè hl A k ¸ ' Oø wà ˇè yl Gi hAHgF«ò h a rem'ÆyC◊ w¬ 25 :y«nï' A
'únF√ -hAHgFà wy°b i ' A qûˇ x A c ¸ y« wyõl A ' E rem'ByC◊ w¬ 26 :¸t G H ¸ ïC≈yw¬ §«yy¬õ ÙTl 'Ebü√yC w¬ lÅk a '◊yC w¬ ˇè Ùl
rem'ÆyC◊ w¬ ˚h°k E r  b A yà w¿¬ wyYd fl g√ b –¸ x fi yBr „ -te' xfirˇ yC√ô w¬ ÙÅl -qaH K yC« w¬ ˇè HgF¬ yC« w¬ 27 :yïn« b –¸ yõl Gi -h“qH ¸ ˚
:hïw√ hÃy ÙYkr  b –E rˇˇúeH·' hÅÂdAW fixyZ„rk –¸ yØn« b –¸ x fi yZr „ ˇè hE'Ër
¶Ârˇ ' A° h A yõnF≈ m a H ¸ m i ˚ £«ym aÅ H KA h a ˇè lX La m i £yÅih»lÈ'Ah èˇ ß¸l-§eGtï«yÃw 28
:H¡r O yitwà §õg√ d –fl bır O wÃ
£yÅm Gi ' u l ¸ ˇè ßl ¸ ˚`wx · t Ga H ¸ ïy« Ãw** w… x · t Ga H ¸ y« wà * £yÄm Gi v a ß˚˘d¸bav¬¿y 29
ß°m Ge ' i yûˇ n≈ b –¸ ß õ l ¸ ]1 wF ˚ú x · t Ga H ¸ y« wà ßyÅx e ' a l ¸ ˇè ryibgà hòw≈ h È
:™˚¡rb –A ßyõk e r  b A m ¸ ï˚ r˚ÅrA' ßyZÂrËrO'
bÅq O v · y¬ ˇè 'c A y√ '`c ◊ y√ ™ûˇ ' a yÄh i yà w¬ b Ç q O v · y¬ -tï' e ™Zr „ b A l ¸ q ê x A c ¸ y« hûˇ l GA k –i râH e ' · k –a yÄh i yà w¬ 30
£yÅm Gi v a X ¸ m a ˇè '˚h-£¬gF WavyC¬ò w¬ 31 :Ù¡dyEc F m i 'õb –A wyÅx i ' A wûˇ W A v E wà wy°b i ' A qûˇ x A c ¸ y« yõn≈ p K¸ tú' E m E
r˚Ybv · b –a ÙØnb –¸ dyûˇ c FE m i ˇè lk a '◊ywà ˇè yb i ' A £òq ÿ y√ wyÄb i ' A l ¸ rem'ûyC◊ w¬ wy°b i ' A l ¸ 'õb E yC√ w¬
ß
ú nà b –i yôn« ' · rem'DyC◊ w¬ hAt G ' A° -yim wyõb i ' A qúx A c ¸ y« Ù_l rem'ByC◊ w¬ 32 :ßïH e p ¸ n¬ y«nF k aú r  b A t G¸
'ÙápE'-yïim rem'º◊Cy¬w ÇdO'¸m-dav hûˇ AlOdÃFg êhfldflr·x qûˇ Ax¸cy« dâr fi x È yC∆ w¬ 33 :wïW A v E ß õ r Ë ˇk Oø b ¸
-£¬gF ˚h°k E r  b A ' · w√ 'ÙYbt GA £Ârˇ X eú b –¸ l_k –O m i lúk a ' O w√ yäl i 'EbyC√= w¬ d É y« c a -dˇˇïc FA h a '˚Zh
húl A d O gFà hÅq “ v A c ¸ qûˇ v a c ¸ yC« w¬ wyÅb i ' A yZr „ b ¸ d –Ê -te' ˇè wW A v E v fi m O` H ¸ k –i 34 :hïy∆ h ¸ y« ™˚˜rb –A
'úb –A rem'DyC◊ w¬ 35 :yïb i ' A y«n' Aõ -£¬g y«nk Eú r  b –A wyÅb i ' A l ¸ rem'ûyC◊ w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ -dav hYr fl m A ˚
bÄOq·v¬y Ùäm¸H 'âflr“q Éyik·h rem'ºyC◊ w¬ 36 :ßït e k A r Ë b –i xõq –— C«yw¬ h°m A r Ë m i b –¸ ßyõx i ' A
ràma '◊yC w¬ y°t i k A r Ë b –i xûˇ q — l A hõt GA v a húnF≈ h i wà xÅq “ l A yûˇ t i r fl k O b –¸ -te' £«ym aÅ v · p a hûˇ z∆ ˇè yn« b Eè q Ÿ v ¸ yC¬ w¿¬
wyút Gi m ¸ W a ryãb i gFÃ §ûˇ h E wÄW A v E l ¸ rem'ûyC◊ w¬ qäx A c ¸ y« §avyC¬= w¬ 37 :hïk A r fl b –¸ yõl Gi AGt¸lúacA'-'◊l·h
hûˇ k A l ¸ ˚ wy°t Gi k ¸ m a s ¸ H˜r O yitwà §úg√ d fl wà £yÅd Ê b A v · l a ˇè Ùl yiGtt aò n√ wyÄx A ' e -lAk – -te'wà ˇè ™l A
-'wïih tòaxa' hâAkflr¸bïah wyÄibA'-le' wäAWEv rem'=◊Cy¬w 38 :yï«nb –¸ hõW e v È ' ¡e húm A 'ÙÅp' E
qúx A c ¸ y« §avyC¬ô w¬ 39 :¸k – b ¸ ïyC≈ w¬ ÙYlq O wôW A v E 'úW KA yC« w¬ y°b i ' A y«n' Aõ -£¬g y«nk Eú r  b –A yÅb i ' A ˇè ßl ¸
wy°l A ' E rem'ûyC◊ w¬ wyõb i ' A
:lïv A m E £«ym aõ H KA h a lúX La m i ˚ ßÅb e H A Ùøm hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè ¶r  ' Aè h A yònF≈ m a H ¸ m i hUnF≈ h i
dˇˇÚOb·vaGt ßyõixA'-te'Ãw hØ∆y¸xïit ûˇ ߸–bËrax-lavÃw 40
:ßΩr  '√wF c a lúv a m E Ùõl G v u t GAú q Ÿ r fi p A ˚ dyÅr Ê t GA rˇˇû H e ' · k –a ˇè hy√ h A wÃ
wäW
A v E rem'=yC◊ w¬ wy°b i ' A ÙYkr  b –E rˇˇH eú ' · hÅk A flr¸–bâah-lav bÅq O v · y¬ -tï' e ˇè wW A v E £`X O W ¸ yC« w¬ 41
hÅq
“ b ¸ r Ê l ¸ dˇˇû gF¬ yC… w¬ 42 :yïixA' bıOq·v¬y-te' hõ√gËrahïa'Ãw yÅb i ' A lebˇû ' E ˇè ym E yà ˇè ˚bËrq Ÿ y« ÙÄb – l i b –¸
rem'Zt G◊ w¬ §ÅX A q –“ h a h – ˇû n√ b –¸ èˇ bq O v · y¬ l ¸ '`r fl q Ÿ t Gi w¬ xãl a H ¸ t Gi w¬ l˝d O gF√ h a h – ˇû n√ b –¸ wõAWEv yB„r¸bÊ–d-te'
y°l
i q O b –¸ vûˇ m a H ¸ yõn« b ¸ hút GA v a Ãw 43 :ßï∆gËrAh¸l õ߸l £úEx¬n¸tm i ßyÅx i ' A wûˇ W A v E ˇè hnF≈ h i wyÅl A ' E
dˇˇv aú £yÚd Ê x A ' · £yûˇ m i y√ Ùõm G v i t GAú b ¸ H a y√ wà 44 :h√nr flΩ x A yõixA' §úAbAl-le' ô߸l-xfir¸–b £˚˙qÃw
-reH' · tûˇ ' E ˇè xk a H A wÃ ß Æ m G¸ m i ßyäixA'-•a' b˚âH-dav 45 :ßyïixA' túam·x b˚YHAGt-reH·'
:dˇˇïx A ' e £ÙBy £õk e y≈nH ¸ -£¬gF lôk –a H ¸ ' e húm A l A £°H KA m i ßyûˇ t Gi ¸x—q¸l˚ yõiGt¸xalAHÃw ÙÅl G t A yûˇ W i v A
-£i' t°x E tÙûnb –¸ yõn≈ p K¸ m i yØyC¬ x a b ¸ yit G c ¸ ˇû q — qÅx A c ¸ y« -le' èˇ h“q¸bÊr rem'`◊Gt¬w 46
:£yïyC« x a yõl Gi hAm G l Aú ¶Âr' AÅ h A tÙûnb –¸ m i èˇ heGlèE'A–k tòEx-tÙΩnb –¸ m i hâH KA ' i bOqv · y¬ ∏ x fi ˇû q‘ l »

Genesis 28
xú—–qit-'ø◊l ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ ˇè ˚hèwF≈ c a yà w¬ ÙÚt' O ™Ârˇ û ˇb A yà ¬ w b˜Oq·v¬y-lïe' qôAxc ¸ y« 'Br fl q Ÿ yC« w¬ 1
ß°m Ge ' i yûˇ b i ' · lõ' E ˚t¸b hAtyúb –E £År fl ' · hïn√ d –ÂZ p Ka ˇè ™l E £˚ıq 2 :§avïn√ k –¸ tÙBnb –¸ m i hõH KA ' i
ß
Ø t ¸ ' Oø ™Zr „ b A yà ˇè yd –fi H a lò' E wà 3 :ßïm Ge ' i yúx i ' · §õb A l A tÙBnb –¸ m i hÅH KA ' i ˇè £H KA m i ß ò l ¸ -x—qwÃ
£Åh A r fl b ¸ ' a tûˇ k –a r Ë b –i -te' ˇè ßl ¸ -§et G ïy« wà 4 :£yïm Gi v a lúh a q Ÿ l i t A yõy« h A wà ߰b –e r Ë y¬ wÃ ß õ r Ë p ¸ y¬ wÃ
£yõh i l » ' È §út a n√ -reH' · ßyÅr  g… m ¸ ¶Ârˇ û ˇ' e -te' èˇ ß¸Gt¸HÊr¸l ™°AGti' ûˇ ß·vËr¬z¸l˚ õ߸l
§òAbAl-le' £Úflr·' hï√nd –ÂZ p Ka ™elyC≈õ w¬ bÅq O v · y¬ -tï' e ˇè qx A c ¸ « y xòl a H ¸ yC« w¬ 5 :£ïAhflr¸ba'¸l
-yïk –i wÄW A v E 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 6 :wïAWEvÃw b˜Oq·v¬y £úE' hÅ“q¸bÊr yûˇ x i ' · yÅm Gi r fi ' · ïh A ˇè l' E ˚t¸b – -§eb –
h°AKHi' £õAKHim ÙBl-taxæ—qAl £Åflr·' hï√nd –ÂZ p Ka ˇè ÙtO' xòl Ga H i Ãw ÇbOq·v¬y-tïe' êqAx¸c«y ™ZfirEb
vûˇ m
a H ¸ yC« w¬ 7 :§avïn√ k –¸ tÙBnb –¸ m i hõH KA ' i xú—–qit-'ø◊l rÅOm'El ˇè wyAlv A wòc a yà w¬ ÙÅt' O ÙZkr  b A b –¸
tÙYvr fl yúk –i wÅW A v E 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 8 :£Ωflr·' hï√nB–daKp ™elõ≈Cyw¬ Ù°m G ' i -le'wà wyõibA'-le' bÅOq·v¬y
xáq –— yC« w¬ l'°v E m A H ¸ y« -le' wõW A v E ™elyC≈ú w¬ 9 :wyïb i ' A qúx A c ¸ y« yõn≈ yEvb –¸ §avn√° k –¸ tÙûnb –¸
ÙBl wyõH A n√ -lav tÙ_yb A nà tÙ^x' · £äAhflr¸ba'-§e–b l'âEvAm¸H«y-ta–b |tûˇ al·xAm-tïe'
:h√nr flΩ x A ™elyC≈õ w¬ vabH A° rˇˇû ' E b –¸ m i b˜q O v · y¬ 'úc E yC≈ w¬ 10 < :hïAKHi'¸l
£eWyC√õ w¬ £ÙÅqm GA h a yûˇ n≈ b ¸ ' a Em ˇè xq –— yC« w¬ HemH KeÅ h a 'ûˇ b A -yik – ˇè £H A §elyC√ò w¬ £Ùäqm GA b –a v=gF¬ p ¸ yC« w¬ 11
hAcr Ë ' aÅ bûˇ c FA m u ˇè £l GA s u hònF≈ h i wà £Äl » x · yC¬ w¿¬ 12 :'˚øhh a £Ùıqm GA b –a bõk –a H ¸ yC« w¬ wy°t A H O ' · r fiΩ m ¸
:Ùïb – £yYd Ê r Ë yO wà £yúl i v O £yÅh i l » ' È yûˇ k E ' · l ¸ m a ˇè hnF≈ h i wà hAmyà m A° H KA h a v fi yûˇ gF« m a ÙYH'◊rwÃ
yõEh»l'≈w ßyÅibA' £ûˇ Ahflr¸ba' èˇ yh E l » ' È hÆw√ hÃy yûˇ n« ' · r Ç m a '◊yC w¬ wê yAlv A bûˇ c FA n« hMw√ hÃy h=nF≈ h i wà 13
hò√yAhÃw 14 :ßïevËr¬z¸l˚ h√Fnõ∆nt G¸ ' e ß ú l ¸ h A yÅl e v A bûˇ k E H O ˇè hAGta' rˇˇòeH·' ¶ÂrÄA'Ah q°Ax¸c«y
ß
ô b ¸ ˚Bkr  b ¸ n« wà hAb – gà n∆° w√ h√np OZ c A wà hAmd Ë ˇq ‘õ w√ hAm G y√ú AôGt¸cfirAp˚ ¶ÂrÅA'Ah rˇˇû ˇp a v · k –a ˇè ßv · r Ë z¬
lZk O b –¸ ˇè ßyèt Gi r Ë m a H ¸ ˚ ™Äm GA v i yäikOnA' h=≈FnihÃw 15 :ßïevËr¬z¸b˚ hõAmfld·'Ah tBOx¸Kp¸Him-lA–k
rˇˇû eH·' davò Ø߸b√zÈve¡' 'Z◊l yik – ò t'°z∑◊ h a hõAmfld·'Ah-le' ßyÅitObûˇ iH·h¬w ™ÅElEGt-reH·'
ˇè §k
E 'A ]3 rem'DyC◊ w¬ ÙÇ t√nH K¸ m i b ê q O v · y¬ ¶ûˇ q — y«yC w¬ 16 :™ïl A yit G r Ë ˇ õ a–bÊ–d-reH·' túE' yityÅiWAv-£i'
'Yr fl ÙFn-ham rÅm a '◊yC w¬ ˇè 'r fl y«yC w¬ 17 :yit G v ¸ d flΩ y√ 'Bl ◊ yõk i nO ' A wà h°z∑∆ h a £Ù˜qm GA b –a hØw√ hÃy Hûˇ y≈
£âk–E H ¸ yC¬ w¬ 18 :£«yïm A H KA h a ravH aú hõz∆ wà £yÅh i l » ' È tyûˇ b –E -£i' yik – ò hÆz∆ §yûˇ E' h°∆∑zah £Ù˘qAGmah
h°b A c FE m a h – t Aõ ' O £eWyC√ú w¬ wyÅt A H O ' · r fiΩ m ¸ £ûˇ W A -reH' · ˇè §b e èe'Ah-te' xò—–q«Cy¬w r’qb –OÄ b –a bäq O v · y¬
l°E'-tyïE–b '˚Yhah £ÙıqAGmah-£ïEH-te' '_flrŸq«Cy¬w 19 :–hïAH'◊r-lav §emH eõ qBc O yC« w¬
-£i' rˇˇm OÚ 'El rÂdˇ û ˇn∆ b˜q O v · y¬ rˇˇd –fiB yC« w¬ 20 :hïn√ H O 'Êrl A ryõivAh-£EH z˚Bl £ôAl˚'Ãw
yúl
i -§atïn√ wà ™Ål E Ùh yûˇ ki nO A' rˇˇû H
e '· ˇè hz∑∆ h
a ™Ârˇ d
–Â` a b – ˇè yn« r
fiè m
A H ¸ ˚ yÄd
Ê mGA v
i £yähi l
» ' È h=y∆ h
¸ y«
hôw√ hÃy hü√yhA wà y°bi 'A tyûˇ b–E -le' £ÙYlAH¸b yúiGt¸baHÃw 21 :HøO–b¸lil d∆gúeb˚ lYOkÈ'el £exôel
£y°h
i l» '
È tyûˇ b –E hõy∆ h
¸ y« hÅb A c
FE m
a ˇè yiGt¸mèaW-reH·' t'Æ◊∑zah §ebûˇ e'AhÃw 22 :£yïih»l'El yõil
:™ïl A ˚Fnr ÂB W
K¸ va ' · rˇˇW KEõ va yÅli -§etG t
Gi rˇˇû H
e '· ˇè lkO wÃ

Genesis 29
hü≈nF h i wà 'ËryC¬U w¬ 2 :£Âdˇ q ’æ -y≈nb ¸ hAcr Ë ˇ' aú ™elyC≈õ w¬ wy°Algà r fi b˜q O v · y¬ 'úW KA yC« w¬ 1
rˇˇû ' E b –¸ h a -§im yik – òh A yÅl e v A £yûˇ c i b ¸ r O ˇè §'◊c-y„rd Ë v e hòAH»l¸H £ãAH-h≈FnihÃw hÄd  W KA b –a rˇˇû ' E b ¸
hAm G ˇû H A -˚p¸s' e n∆ wà 3 :rˇˇï' E ¸–bah yúiKp-lav hõAlOdÃFg §ebúe'AhÃw £yÚÊrfld·vAh ˚˜q¸H¬y 'wÅihah
§'Ú◊Fcah-te' ˚˜q¸HihÃw rÅ' E b –¸ h a yûˇ p Ki èˇ lv a m E ˇè §b e ' eè h A -te' ˚`ll · g√ wà £yÄÊrfld·vAh-lAk
yõxa ' a bÅq O v · y¬ ˇè £h e Al rem'`◊Cy¬w 4 :–hïAmq O m ¸ l i rˇˇ' Eõ b –¸ h a yúiKp-lav §ebôe'Ah-te' ˚byüiHEhÃw
§ûˇ b A l A -te' £õt Ge v ¸ d fi yà h a £Åh e l A rem'ûyC◊ w¬ 5 :˚n¸xïn√ ' · §Yr fl Axm E ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £°t Ge ' a §«yˇû ' a m E
ˇè hnF≈ h i wà £ÙÅlH A ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ ÙÚl £ÙZlAH·h £õehl A rem'ByC◊ w¬ 6 :˚n¸vd flΩ y√ ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ rÙÚxn√ -§eb –
•ûˇ EsA'Eh tõEv-'◊l lÙÅd√Fg £Ùûˇ yC h a ˇè dÙv §úh E rem'ÆyC◊ w¬ 7 :§'øc F◊ h a -£iv hõ' A b –A ÙÅt G b –i lûˇ x E r fl
ˇè ˚p¸sï' A y≈ rˇˇH eò ' · dˇˇû v a ±lak˚n 'Zl ◊ ˚ê r¸m'◊yC w¬ 8 :˚øvr Ë ˚Bkl ¸ ˚ §'Yc F◊ h a ˚ıqH ¸ h a h°n∆ q Ÿ m Gi h a
:§'øc F◊ h a ˚nyõq ÷ H ¸ h i wà rˇˇ' E° b –¸ h a yûˇ p Ki lõavEm §ebÅe'Ah-te' ˇè ˚l·lïg√ wà £yÅr Ê d fl v · ˇû h A -lAk –
hõv A r O yúk –i h A yÅb i ' A l ¸ rˇˇû H e ·' èˇ §'◊Fcah-£iv hA'ÄA–b |lûˇ x E r fl wà £°m GA v i rˇˇû b –E d fi m ¸ ˚Fnd ÂY Ùv 9
-te'wà ÙÅm G ' i yûˇ x i ' · ˇè §b A l A -ta–b lÄExflr-te' bäOq·v¬y hâA'flr ÉreH·'a–k yáihÃy¬w 10 :'wïih
q
Ÿ H ¸ yC¬D w¬ rÅ' E b –¸ h a yûˇ p Ki ˇè l v a m E ˇè §b e ' eè h A -te' l∆gyC√ò w¬ bÄq O v · y¬ Hûˇ gF¬ yC« w¬ Ù°m G ' i yûˇ x i ' · §õb A l A §'Bc ◊
:¸k– b ¸ ïyC≈ w¬ ÙYlq O -te' 'úW KA yC« ¬w l°Exflr¸l b˜Oqv · y¬ qúH Ka yC« w¬ 11 :ÙïGmi' yúix·' §õAbAl §'B◊c-te'
dˇˇgF≈ú t Ga w¬ ¶flrˇ t GAõ w¬ '˚Úh hõq “ b ¸ r Ê -§eb yúk i wà '˚Åh ˇè h A yèib' A yòx i ' · yûˇ k –i lÄx E r fl l ¸ bäq O v · y¬ d=gF≈ yC¬ w¬ 12
ˇè Ùt'flrq Ÿ l i ¶flrˇ yC√ò w¬ ÙÄtx O ' · -§eb – b˘q O v · y¬ |vamˇû H E -te' §ä b A l A v fi m Oâ H ¸ k i yÉ h i yà w¬ 13 :Ahyïb i ' A l ¸
-lAk – tú' E §Åb A l A l ¸ rˇˇû p KE s a yà w¬ ÙÚtyEb – -le' ˚hõ' E yibyà w¬ ÙÅl-qeH K n¬ yà w¬ ˇè Ùl-qeb – x a yà w¬
beHyC≈ú w¬ hAt G ' A° yYr Ê W A b ¸ ˚ yúm i c ¸ v a ™ô' a §Åb A l A ˇè Ùl rem'`yC◊ ¬w 14 :heGlïE'Ah £yYÊrAbË–dah
£°nF√ x i y«nt Gaõ d Ë b a v · w¬ hAt G ' aÅ yûˇ x i ' A -yikh · bÅq O v · y¬ l ¸ ˇè §Abl A rem'`yC◊ w¬ 15 :£yïm i y√ HÂdˇ x OB Ùõm G v i
£úEHÃw hÅA'El èˇ hAlOdgFà h a £òH E tÙ°nb A yûˇ t GE H ¸ §õb A l A l ¸ ˚ 16 :ßïeGtËru–k¸WaGm-ham yõl Gi hfldyúgF« h a
túapy«w ra'YOGt-tapÃy hÅAtÃyïAh ˇè lx E r fl wà tÙ°k – fir hõA'El yú≈nyEvÃw 17 :lïExflr hõ√FnaXŸ–qah
lúx E r fl b –¸ £yØn« H A vabˇû H e ˇè ßd Ë b A v È ' ¡e rem'ÆyC◊ ¬w l°Exflr-te' b˜Oq·v¬y búahÈ'∆Cy¬w 18 :hïe'Ëram
Hyûˇ ' i l ¸ h – t Aõ ' O yút Gi t Gi m i ™Ål A h – ˇû t A ' O yûˇ t Gi t Gi ]3 bÙXò §Äb A l A rem'ûyC◊ w¬ 19 :hï√FnaXŸ–qah õ߸Gti–b
ˇè wy√nyEvb ¸ ˚`yh ¸ yC« w¬ £y°n« H A vabˇû H e lõx E r fl b –¸ bôq O v · y¬ dˇˇb O^ v · yC¬ w¬ 20 :yΩd Ê m GA iv hõAb¸H rˇˇ°Exa'
-te' hûˇ AbAh èˇ §AbAl-le' bòOq·vy¬ rem'=yC◊ w¬ 21 :–hït A ' O ÙYtAbh · ' a b –¸ £yÅd Ê x A ' · £yûˇ m i y√ k –¸
yúEHÃna'-lA–k-te' §ôAbAl •BOsÈ'∆Cy¬w 22 :AhyïelE' hA'ÙYbA'Ãw y°m A y√ ˚Y'l ¸ m A yúk –i yÅt Gi H ¸ ' i
h
– t Aõ ' O 'úb E yC√ w¬ ÙÅt G b i hûˇ ' A El-te' ˇè xq –— yC« w¬ bÂrv eÅ b A yûˇ h i yà w¬ 23 :hït Ge H ¸ m i WavyC¬ú w¬ £Ù˜qm GA h a
Ùõt G b i hú' A l E l ¸ ÙÚtx A ¸piH hõAKp¸l«z-te' –hl AÅ ˇè §b A l A §òt GE yC« w¬ 24 :Ahyïl e ' E 'Yb ◊ yC√ w¬ wy°l A ' E
èˇ t'◊∑z-ham §ÄAbAl-le' rem'û◊Cy¬w h°A'El 'wõh i -h≈nF h i wà r’q–OÅbb a yûˇ h i yà w¬ 25 :hïx A p ¸ H i
-'◊l §Åb A l A rem'ûyC◊ w¬ 26 :y«nït A yim G r Ê hAm G l Aõ wà ™Åm GA v i yit G Ëdˇ û ˇb a v A ˇè lx E r fl b ¸ '`l ◊ h · yÅl Gi t A yûˇ W i v A
t'°◊z fivûˇ ub¸H 'õEGlam 27 :hΩflryikb –¸ h a yún≈ p ¸ l i hYr fl yivc F¸ h a tút E l A ˚n°m E Ùq¸mb –i §õk E húW e v A y≈
£yún« H A -vabïH e dÙYv yÅd Ê m GA v i dˇˇb OZ v · t Ga rˇˇû H e ' · ˇè hd fl b O v · b –a t'Æz◊ -te'-£¬gF ß M l ¸ h=n√ t G¸ n« wÃ
Ùõt G b –i lúx E r fl -te' Ù_l-§et G yC« w¬ t'°z◊ v fi ˇû b u H ¸ 'õl GE m a yà w¬ §Åk –E ˇè bq O v · y¬ WavyC¬ò w¬ 28 :tÙ¡rx E ' ·
:hïAx¸piH¸l –hõAl ÙÚtAx¸piH hõAh¸li–b-te' ÙÅGti–b lûˇ Exflr¸l èˇ §b A l A §òt GE yC« w¬ 29 :hïH KA ' i l ¸ ÙBl
dÙYv ÙÅm G v i dˇˇb OZ v · yC¬ w¬ h°' A l GE im lõExflr-te'-£ï¬Fg búahÈ'∆Cy¬w lÅExflr-le' £ûˇ ¬Fg ˇè 'b ◊ yC√ w¬ 30
-te' xõaGt¸p«Cy¬w hÅA'El hûˇ A'˚n¸W-yïk –i ˇè hw√ hÃy 'Ërˇ yC¬ò w¬ 31 :tÙ¡rEx·' £yú«nAH-vabïeH
yûˇ k–i §°b E ˚'Ër ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ §Åb –E delˇû t GE w¬ ˇè h' A l E rahòaGt¬w 32 :hΩflr“q·v lõExflrÃw –h°Am¸xfir
d
ê Ùv rahˇû t Ga w¬ 33 :yïH i yi' y«nb aú h A ' È y∆ hõt GA v a yúk –i yØy« nà Av¸–b èˇ h√whÃy hòA'flr-yïi–k hÄflr¸mïA'
h°z∆ -te'-£¬gF yõl i -§et G yC« w¬ yiknOØ ' A hûˇ ' A ˚n¸W-yïk –i ˇè hw√ hÃy vòm a H A -yïk –i rem'Ät G◊ w¬ §Ç b –E delˇû t GE w¬
hòw∆ l GA y« ˇè £v a p Kaè h a hòt GA v a rem'Ät G◊ w¬ §Ç b –E delˇû t GE w¬ d ê Ùv rahˇû t Ga w¬ 34 :§Ùøvm ¸ H i ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬
:yïw« l E ÙYmH ¸ -'Ωr fl q “ §úk –E -lav £y°n« b A hûˇ H A l » H ¸ ÙYl yit G d Ë ˇ úl a y√ -yïk –i yÅl a ' E ˇè yH i yi'
húA'Ër“q §ôE–k-lav hØ√whÃy-te' hZd  Ù' ˇè £v a p Kaè h a ˇè rm e 'èt G◊ ¬w §Äb –E delˇû t GE w¬ dÙäv raht Gaâ w¬ 35
:tÂdˇ ïl Ge m i dˇˇm OY v · t Ga ïw¬ hÚd fl ˚hÃy ÙYmH ¸
Genesis 30
bÅOq·v¬y¸l èˇ hfld¸lï√y '`l ◊ yûˇ k –i lÄx E r fl 'Ârˇ û ˇt GE w¬ 1
hút A m E §«y' aõ -£i'wà £yØn« b A yûˇ iGl-hAbïAh èˇ bOq·v¬y-lïe' rem'`t G◊ w¬ h – t A° x O ' · b –a lõx E r fl 'únF≈ q — t G¸ w¬
-reH·' yikØOnA' èˇ £yih»lÈ' taxt aò h · rem'ÆyC◊ w¬ l°Exflr¸–b b˜Oq·vy¬ •ú' a -raxïyC« w¬ 2 :yiknOΩ ' A
ˇè dl E t E wà h A y°l e ' E 'Zb –◊ hõh A l ¸ b i yút i m A ' · hônF≈ h i rem'àt G◊ w¬ 3 :§eXïb A -yÊrp K¸ ™õm GE m i vún¬ m A
–hõAtAx¸piH húAh¸li–b-te' Ù_l-§et G t Gi w¬ 4 :h√nF ïm Ge m i yõk i nO ' A -£¬g hún∆ b –A ' i wà yÅk –a r Ë b –i -lav
rem'`t G◊ w¬ 6 :§ïb –E b˜q O v · y¬ l ¸ delt GEú w¬ hÅh A l ¸ b –i rahˇû t Ga w¬ 5 :b¿q O v · y¬ h A yõl e ' E 'Bb ◊ yC√ w¬ h°H KA ' i l ¸
:§Ωd –fl ÙYmH ¸ hú' A r Ë q “ §ôk –E -lav §°b –E yõl i -§et G yC« w¬ yÅl i q O b –¸ vûˇ m a H A ˇè £g¬ wà £yÅh i l » ' È y«nF ˇû n¬ d –fl ˇè lx E r fl
rem'Zt G◊ w¬ 8 :b¿q O v · y¬ l ¸ yõn« H E §úE–b l°Exflr tûˇ ax¸piH hõAh¸lib – delt GEà w¬ dÙÅv rahˇû t Ga w¬ 7
ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ yit G l ¸ k OÚ y√ -£¬gF yõt i x O ' · -£iv yit G l ¸ t Gaô p ¸ n« |£yüih»lÈ' yâEl˚Gt¸p¬n lÄExflr
–hÅAtAx¸piH hûˇ AKp¸l«z-te' èˇ xq –— t Gi w¬ tÂdˇ l Ge° m i hYd fl m ¸ v A yúk –i hÅ' A l E 'Ârˇ û ˇt GE w¬ 9 :yïl i t GA p ¸ n¬
:§ïE–b bıOq·v¬y¸l hõA'El túax¸piH hôAKp¸l«z delÄEGt¬w 10 :hïAKHi'¸l b˜Oq·v¬y¸l –ht Aô ' O §út GE t Gi w¬
tûˇ x
a p
¸ H
i ˇè hp
KA l
¸ z« delt GEÄ w¬ 12 :dˇˇï√Fg ÙYm¸H-te' 'BflrŸqiGtw¬ dˇˇg√° ** 'ûˇ b –A ** d√gb –¸ * hõA'El rem'B◊Gt¬w 11
tÙ°nb –A y«n˚˜rH K¸ ' i yúk –i yàr Ê H ¸ A'¸–b hÅA'El rem'Z◊Gt¬w 13 :b¿Oqv · y¬ l ¸ yõn« H E §úb –E hÅ' A l E
'òc A m ¸ yC« w¬ £yÄX Li x i -ryicq Ÿ yûˇ Emyib – §äb E ˚'Ër ™elyC≈= w¬ 14 :rˇˇïEHA' ÙYm¸H-te' 'BflrŸqiGt¬w
hÅA'El-le' èˇ lExflr rem'`t G◊ w¬ Ù°m G ' i hõ' A l E -le' £ÅAtO' 'ûˇ Eb√yC w¬ hÅd  W KA b –a ˇè £yi'd fl ˚¡d
yÅH i yi'-te' ™ûˇ t GE x ¸ q — ˇè Xv a m ¸ ah –hÄAl rem'Z◊Gt¬w 15 :™ï≈n¸–b yõ' E d fl ˚–dm i yÅl i 'ûˇ n√ -y«nt G¸
taxõaGt hAlÃyÅaGlah èˇ ™m GA v i bòk –a H ¸ y« ˇè §EkAl lÄExflr rem'Z◊Gtw¬ y°n« b –¸ yõ' E d fl ˚–d-te' £úgF¬ taxq —à l A wÃ
ÙÄt'flrŸqil häA'El 'âEcEGt¬w ÇbÂrevA–b êhÂdAKWah-§im ]3 b˘q O v · y¬ 'âb ◊ yC√ w¬ 16 :™ïn≈ b ¸ yú' E d fl ˚–d
hAlyà l Gaú b –a h – m GAõ v i búk –a H ¸ yC« w¬ y°n« b –¸ yõ' E d fl ˚d¸b – ßyÅt Gi r Ë k a W ¸ rˇˇk OZ W A yik – ò 'ÙÅbt GA yûˇ l a ' E ˇè rm e 'èt G◊ w¬
:yïH i yimx · §úb –E b˜q O v · y¬ l ¸ delt GEú w¬ raht Gaô w¬ h°A'El-le' £yõih»lÈ' vúam¸H«Cy¬w 17 :'˚øh
'Br fl q Ÿ t Gi w¬ y°H i yi'l ¸ yõt i x A p ¸ H i yit G t aú n√ -reH' · yÅr Ê k A W ¸ ˇè £yihl » ' È §òt a n√ hÄ' A l E rem'Z◊Gt¬w 18
rem'Z◊Gt¬w 20 ]1 :b¿q O v · y¬ l G¸ yõH Ki H i -§Eb – delt GEú w¬ hÅ' A l E ˇè dÙv rahòaGt¬w 19 :rˇˇïk A SAW K y« ÙYmH ¸
ÙYl yit G d Ë ˇl aú y√ -yïk –i yÅH i yi' y«nˇû l E b –¸ zà y« ˇè £v a p Kaè h a b Ç ÙX debˇû z≈ yê t i ' O |£yúh i »lÈ' y«nâfidAbÃz hÄA'El
-te' 'BflrŸqiGt¬w t°a–b hfldl ¸ ˇû y√ rˇˇx aõ ' a wà 21 :§˚ølb u zà ÙYmH ¸ -te' 'BflrŸqiGt¬w £y°n« b A hûˇ H KA H i
xõt Ga p ¸ yC« w¬ £yÅh i l » ' È ˇè h A yèl e ' E vòm a H ¸ yC« w¬ l°x E r fl -te' £yõh i »lÈ' rˇˇBO–kÃz«Cy¬w 22 :hïn√ yÊd – h – m Aõ H ¸
:yïitAKpËrex-te' £yõih»lÈ' •úasA' rem'àt G◊ w¬ §°b –E delˇû t GE w¬ rahõaGt¬w 23 :–hïAm¸xfir-te'
yàh i yà w¬ 25 :rˇˇïx E ' a §úb –E yõl i hôw√ hÃy •üEsyO rˇˇm OÚ 'El •õs E Ùy Ù_m¸H-te' '^flrŸqiGt¬w 24
hÅk A l ¸ ˇû ' E wà ˇè yn« x Eè l G¸ H a §Åb A l A -le' ˇè bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ •°EsÙy-te' lõExflr hBfldl ¸ y√ rˇˇH eô ' · k –a
ß
ô t ¸ ' Oø yit G d Ë ˇ üb a v A râeH·' yÄfidAlÃy-te'Ãw yûˇ H a n√ -te' hUn√ G¸t 26 :yïicËra'¸l˚ yõimÙq¸m-le'
rem'`yC◊ w¬ 27 :ßyït Gi d Ë b a v · rˇˇH eú ·' yõitfldOb·v-te' AGt¸vÅfid√y hûˇ t GA ' a yik – ò hAkl E° ' E wà §õh E b –A
:ßïl e l A gà b –i hõw√ hÃy y«nk Eú r  b A yà w¬ yit G H ¸ x aà n« ßy°n∆ yEvb –¸ §õEx yit'úc A m A 'ôn√ -£i' §Åb A l A ˇè wyAl' E
tõ' E t GA v ¸ d fiÅ y√ hûˇ t GA ' a wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬ 29 :h√nït GE ' e wà yõl a v A ß ô r Ë k A W ¸ hüAbq Ÿ n√ rˇˇm a° '◊yC w¬ 28
ò߸l h=√yAh-reH·' ÉXav¸m yái–k 30 :yïiGti' õßÃnŸqim hú√yAh-reH·' tô' E wà ßy°t Gi d Ë b a v · rˇˇû H e ' ·
-£¬g húW e v È ' ¡e yôt a m A hÄt GA v a wà y°l i Ãgfir¸l õ߸tO' hô√whÃy ™Ârˇ üb A yà w¬ bÅr O l A ¶˘r O p ¸ yC« w¬ ˇè yn¬ p A l ¸
yûˇ l i -§et G t i -'◊l ˇè bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ ™°l A -§et G ' e hûˇ m A rem'YyC◊ w¬ 31 :yït i yEbl ¸ yõk i nO ' A
:rˇˇm Oø H ¸ ' e ß õ nà 'øc ◊ húevËre' hAb˚_HA' hØ∆∑zh a rˇˇû b A d –fl h a ˇè yiGl-heW·vaïGt-£i' hAm˚Å'¸m ]3
-heW-lAkÃw '˚ÄlAXÃw dˇˇ˘Oq√n |hûˇ W e -lAk – £äH KA m i râs E h A £ÙÆyC ah MßÃn'ø◊c-lAk¸–b râObÈve¡' 32
ˇè yti q “ d Ë c i yòb –i -hAtnà ïv A wà 33 :yΩr Ê k A W ¸ hõy√ h A wà £y°z∑« v i b –A dˇˇq O˜ n√ wà '˚BlX A wà £yÅb i W A k –¸ b –a ˇè £˚x
'˚älX A wà dâq O n√ ˚É nF n∆ yE'-reH' · lZk –O ßy°n∆ p A l ¸ yYÊrAk¸W-lav 'ÙBbt A -yïk –i rÅx A m A £Ùûyb –¸
yúh i yà ˚Yl §°h E §õb A l A rem'ByC◊ w¬ 34 :yït Gi ' i '˚Yh b˚BngF√ £yÅi bW A k –¸ b –a ˇè £˚xÃw £yÆz∑« v i ïb –A
tò' E wà £yÄ' i l u X L¸ h a wà £yZÊ–dÿq·vïAh £yäiH√y¸Gtah-te' '˚âhah É£ÙCyb –a rasˇû yC√ w¬ 35 :ßΩr  b A d Ë k i
£y°b i W A k –¸ b –a £˚Yx-lAkwà ÙÅb – ˇè §b A l A -reH' · ]3 l`O–k tÅO'ul¸LXahÃw tÙûˇ –dÿqnFà h a ˇè £y«z∑ v i h ¡A -lAk –
bÄq O v · y¬ wà b˝q O v · y¬ §yûˇ b E ˚ ÙYnyEb – £yÅm i y√ teHZ»l¸H ™Âr–dˇ ò £eWyC√Æ w¬ 36 :wyïn√ b –A -d¬yb –¸ §õt GE yC« w¬
z˚ZlÃw xõal hô∆n¸bil lúq –— m a bÄq O v · y¬ ÙZl-xæq –— ïyC« w¬ 37 :t¡r O A tÙFnah §õAbAl §'B◊c-te' hôevOr
:tÙølq Ÿ m Ga h a -lav rˇˇH eõ ' · §Åb A l GA h a ˇè •W O x ¸ m a tÙØnb A l ¸ tÙZlc A ¸p K ˇè §h E b –A lòc FE p a yà w¬ ]1 nÙÚmr Ë v e wÃ
®'âb◊ t GA r É H e ' · £«ym GA° h a tÙZt‹qïiH¸–b £yõiXAhÒrA–b lÅEFciKp rˇˇû H e ' · ˇè tÙlŸqm Ga h a -te' gÄc FE yC¬ w¬ 38
§'Yc F◊ h a ˚Bmx È yC∆ w¬ 39 :tÙït G H ¸ l i §ú' A b O b –¸ h√nm ¸ x aõ yC≈ w¬ §'ÅF◊ch a xaknOû l ¸ ˇè tÙGtH ¸ l i §'`c F◊ h a
ê£yibAW¸–kahÃw 40 :£yïi'ul¸X˚ £yYd –Ê q ÿ nà £yBd –Ê q ÿ v · §'Åc F◊ h a ®Ëdˇ û ˇl a t GE w¬ tÙÚlq Ÿ m Ga h a -le'
-teHïyC√ w¬ §°b A l A §'Zc ◊ b –¸ £˚Yx-lAkwà dˇˇq Oô v A -le' §'^c F◊ h a y=≈np K¸ §Et G yC« w¬ ∏ b Ç q O v · y¬ dyZr Ê p ¸ h i
§'Zc
F◊ ha £ ê x E y¬ -lAkb –¸ hÆy√ h A wà 41 :§ïAbAl §'B◊c-lav £õAtAH 'B◊lwà ÙÅd – b a l ¸ ˇè £yÊrd fl v · Ù`l
h√nF mEõ x¸ y¬ l¸ £y°X i h A r
Ò b–A §'Yc F◊ h a yún≈ yEvl ¸ tÙ_lq Ÿ mGa ha -te' b˙q O v· y¬ £âW A wà t Ç ÙrAH K q ÿ m ¸ h a
§Åb
A lA l¸ ˇè £yipX u v · hA hòy√ h A wà £y°W i y√ 'Zl
◊ §'Yc F◊ h
a •yúXi v· ha b¸ ˚ 42 :tÙølq Ÿ m Ga b –a
tÙÅb – r fi §'Zc ◊ ˇè Ùl-yihyà w¿¬ dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇ' OZ m ¸ Hyõi'Ah ¶ıOr¸p«Cyw¬ 43 :b¿q O v · y¬ l¸ £yYr Ê H u q –Ÿ h a wÃ
:£yΩr
Ê mO x · w¬ £yõl
Gi ma gà ˚ £yÅd Ê b A v· w¬ ˇè tÙxApH ¸ ˚

Genesis 31
-lA–k tõE' bÅOq·v¬y xûˇ —qAl rÅOm'El ˇè §b A l A -yïn≈ b ¸ y`r „ b ¸ d –Ê -te' vÄm a H ¸ yC« w¬ 1
'Ërˇ yC¬ú w¬ 2 :hïz∑∆ h a dˇˇb OY k –A ah-lA–k túE' hàAWv A ˚nyÅb i ' A l ¸ rˇˇû H e ' · m E ˚ ˚ny°b i ' A l ¸ rˇˇû H e ' ·
ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 3 :£ÙøHl ¸ H i lÙBmt ¸ k –i Ùõm G v i ˚ônF n∆ yE' hú≈nF h i wà §°b A l A yûˇ n≈ p K¸ -te' b˜q O v · y¬
xûˇ l a H ¸ yC« w¬ 4 :™ïm GA v i hõy∆ h ¸ ïe'Ãw ß°eGtËdalÙm¸l˚ ßyõetÙb·' ¶Ârˇ úe'-le' b˚_H bÅOq·v¬y-lïe'
hòe'Or §ÄehAl rem'û◊Cy¬w 5 :ÙΩn'◊c-le' hYÂdAKWah h°A'El¸l˚ lûˇ Exflr¸l 'YflrŸq«Cy¬w bÅOq·v¬y
hõy√ h A yÅb i ' A yûˇ h E l » '≈w¿ £ÚH O l ¸ H i lZm O t ¸ k –i yõl a ' E ˚Fnn∆ú yE'-yïk –i §Åk e yib' · yûˇ n≈ p K¸ -te' ˇè yk i nO ' A
ˇè §k e yib' · w¬ 7 :§ïk e yib' · -te' yit G d Ë ˇb aõ v A yÅx i k –O -lAkb –¸ yi–kò §°t Ge v ¸ d fi yà h√nt GEõ ' a wà 6 :yΩd Ê m GA v i
vYfirAh¸l £yÅih»lÈ' Ùûnt A nà -'øl ◊ wà £y°n« m O tÂrˇ û ˇW e v · yõt Gi r Ë u –k¸Wam-te' ]3 púl i x È h e wà yÅb –i letˇû h E
£yÚd –Ê q ÿ nà §'Yc F◊ h a -lAk ˚ıd¸l√yÃw ßÅÂrAk¸W hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè £yÊd – ÿqnà rÄm a '◊y hZk –O -£i' 8 :yΩd Ê m GA v i
lüEc F yC¬ w¬ 9 :£yΩd –Ê q ÿ v · §'Yc F◊ h a -lAk ˚ıdl ¸ y√ wà ßÅr  k A W ¸ hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè £yÊd – q ÿ v · rÄm a '◊y hZk –O -£i'wÃ
'úW KA ' e w√ §'Åc F◊ h a £ûˇ x E y¬ ˇè tv E b –¸ yÄh i yà w¬ 10 :yïl i -§et G yC« w¬ £õk e yib' · hún≈ q Ÿ m i -te' £yôh i l » ' È
£yYd –Ê q ÿ nà £yBd –Ê q ÿ v · §'Åc F◊ h a -lav £yûˇ l i v O h A ˇè £yÊdt Gu v a ïh A hònF≈ h i wà £ÙÚlx · b –a 'Ârˇ ' Eõ w√ yôn¬ yEv
:y«nïnF≈ h i rˇˇm aõ ' O w√ b˝q O v · y¿¬ £ÙYlx · b –a £yôh i l » È'Ah ™üa'¸lam yäl a ' E rem'=yC◊ w¬ 11 :£yΩd –Ê r Á b ¸ ˚
§'Åc F◊ h a -lav £yûˇ l i v O h A ˇè £yÊdt Gu v a ïh A -lAk – ˇè h' E r Ë ˚ ßyòn∆ yEv '=√n-'AW rem'Æ◊Cy¬w 12
:™ïAGl heWBOv §õAbAl rˇˇH eú ' · -lAk – tô' E yityÅ' i r fl yûˇ k –i £yÚ–Êdr Á b ¸ ˚ £yYd –Ê q ÿ nà £yBd –Ê q ÿ v ·
£õH A yôl Gi t GA r Ë ˇd fiB n√ râH e ' · hÅb A c FE m a èˇ £H KA t GA x ¸ H aò m A râeH·' lÅE'-tyïE–b èˇ lE'Ah yòikOnA' 13
§avt
Gaò w¬ 14 :ßït Ge d Ë l a Ùm ¶Ârˇ úe'-le' b˚YHÃw t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A -§im ˇè 'c E £˚ıq hÄt GA v a rÂdˇ n∆°
'Ù^lh · 15 :˚nyïb i ' A tyúb E b –¸ hõl A x · n¬ wà qelx Eú ˚nôl A dÙBvh a ÙÚl h√nr Ë ˇm aõ '◊t G w¬ hÅA'ElÃw èˇ lExflr
-lAk yûˇ k –i 16 :˚nïp KE s ¸ k –a -te' lÙYk' A -£¬gF lak'ByC◊ w¬ ˚nÚr fl k A m ¸ yûˇ k –i ÙYl ˚n¸bH aú x ¸ n∆ tÙôyC r Ê k ¸ n√
râH e ' · l É k –O hÄt GA v a wà ˚ny°n≈ b A l ¸ ˚ '˚Yh ˚núl A ˚nyÅb i ' A ïm E ˇè £yih»lÈ' lyòiFcih râeH·' reHÄOvAh
wyõH A n√ -te'wà wyún√ b –A -te' 'ôW KA yC« w¬ b˝q O v · y¬ £“qyC√õ w¬ 17 :hïW E v · ßyõl e ' E £yôh i l » ' È rˇˇüm a ' A
HÅk A r fl rˇˇû H e ' · ˇè ÙHukr Ë -lAk – -te'wà ˚hÆn≈ q Ÿ m i -lAk – -te' gûˇ ahnà yC« w¬ 18 :£yïl Gi m a gFà h a -lav
hAcr Ë ˇ' aú wyõb i ' A qúx A c ¸ y« -le' 'Ù_bl A £Úr fl ' · §Zd –fi p a b –¸ Hõk a r fl rˇˇH eú ' · ÙØny√ nà q ÷ ˇè hn≈ q Ÿ m i
rˇˇúeH·' £yõipflr¸Gtah-te' lÅx E r fl bûnO gà t Gi w¬ Ù°n'◊c-te' zYOzÃgil ™Ål a h A §ûˇ b A l A wà 19 :§avïn√ k –¸
yúk –i ÙÅl dyûˇ gF« h i ˇè yl i b –¸ -lav y°iGmfir·'Ah §õAbAl búEl-te' bÅq O v · y¬ bûnO gà yC« w¬ 20 :Ahyïb i ' A l ¸
£eWyC√ú w¬ rˇˇh A° nF√ h a -te' rˇˇb OZ v · yC¬ w¬ £“qyC√õ w¬ ÙÅl-reH' · -lAkwà ˇè '˚h xBr fi b ¸ yC« w¬ 21 :'˚øh fixY„rOb
:b¿q O v · y¬ xYr fi b A yúk –i y°H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a §õb A l A l ¸ dˇˇgF¬ú yC… w¬ 22 :dˇˇïv A l ¸ gF« h a rˇˇh aú wyõn√ p KA -te'
ÙYt' O qúb –E d Ë yC¬ w¬ £y°m i y√ tûˇ av¸biH ™Ârˇ Y–d wyÅflr·xa' •˘O–dr Ë yC« w¬ ÙÅm G v i ˇè wyAx' e -te' xòq –— yC« w¬ 23
rem'ûyC◊ w¬ hAlyà l GA° h a £Zl » x · b –a yõm Gi r fi ' · h A §úAbAl-le' £yôih»l' È '^b ◊ yC√ w¬ 24 :dˇˇïv A l ¸ gF« h a rˇˇh aú b –¸
§õb A l A gúW KE yC¬ w¬ 25 :vΩr fl -dav bÙúX L m i b˜q O v · y¬ -£ïv i rˇˇb –Eú d fi ¸Gt-§eKp ô߸l remüAKHih ÙÄl
rˇˇúah¸–b wyõAxe'-te' vú—qAGt §ôAbAlÃw rÅAhA–b èˇ ÙlÛhA'-tïe' vòq — t GA bÄq O v · y¬ wà b˝q O v · y¬ -tï' e
ˇè gh E n¬ t G¸ w¬ y°b i b A l ¸ -te' bYnO gà t Gi w¬ t A yÅW i v A hûˇ m e bÅq O v · y¬ l ¸ ˇè §b A l A rem'`yC◊ w¬ 26 :dˇˇïAv¸l«Fgah
-'◊lwà y°t i ' O bYnO gà t Gi w¬ x fi r OÅ b ¸ l i ˇè t A 'èb –E x ¸ n¬ hAm G l Aò 27 :bÂrˇ ïx A tÙYyb u H ¸ k –i yÅt a nO b –¸ -te'
y«nt GaÅ H ¸ X a nà 'Zl ◊ wà 28 :rÙïnF k i b ¸ ˚ •Bt O b –¸ £yYr Ê H i b ¸ ˚ húx A m ¸ W i ¸–b ôß·xEGlaH·'ï√w yÅl Gi t GA d Ë ˇ û ˇgF¬ h i
tÙBW·val yÅÊd√y lûˇ E'¸l-H∆y 29 :ÙøW·v ïAGt¸lúa–k¸sih hõAGtav y°t A nO b ¸ l i wà yõn¬ b A l ¸ qúH KE n¬ l ¸
rˇˇúE–bfi–dim ô߸l remüAKHih rÄOm'El yûˇ l a ' E rˇˇüm a ' A |Hemˇû ' e £äk e yib' · yâh E l » '≈w¿ vÚr fl £õk e m GA v i
hAt G p ¸ s aõ k ¸ n« •Bs O k ¸ n« -yïk –i t GA ¸kÅalAh ™Z»lAh èˇ hAGtavÃw 30 :vΩflr-dav bÙúLXim b˜Oq·v¬y-£ïiv
yûˇ k –i §°b A l A l ¸ rem'ûyC◊ w¬ b˜q O v · y¬ §avyC¬ú w¬ 31 :yïh A l » ' È -te' t GA b ¸ n¬õ g√ hAm G l Aú ßy°b i ' A tyûˇ b E l ¸
'ûˇ c A m ¸ t Gi râH e ' · £iv∏ 32 :yïm Gi v i m E ßyõt e Ùn¸b – -te' lBzO gà t Gi -§ep K yit G r Ë m aÅ ' A yûˇ k –i yit'År „ y√
-'ø◊lÃw ™°Al-xæ—qÃw yYÊdm GA v i húm A ß ô l ¸ -rek – ïh a ˚nyüEx' a d∆gˇû ∆n Çh∆y¸xï«y 'Z◊l êßyeh»lÈ'-te'
hÄA'El lehZO'¸b˚ |b˘Oqv · y¬ leh' OB b –¸ §äb A l A 'âb ◊ yC√ w¬ 33 :£atïAbn√ gFà lõx E r fl yúk –i bÅq O v · y¬ vZd fi y√
:lïExflr lehBO'¸–b 'Y◊b√Cy¬w hÅA'l E leh' OZ m E ˇè 'c E yC≈ w¬ '°c A m A 'Z◊lÃw tYOhAm·'Ah yúEGt¸H leh_O'¸b˚
£°h e yElv · beHˇû t GE w¬ lõm A gF√ h a rˇˇk aú b –¸ £ôm E W i t G¸ w¬ £yÄp i r fl G¸tah-te' hûˇ AxŸqAl lãExflrÃw 34
-la' AhyÄibA'-le' rem'Z◊Gt¬w 35 :'ïc A m A 'Bl ◊ wà lehYO'Ah-lA–k-te' §ôb A l A HúH KE m a yà w¬
Wàp KE x a yà w¬ y°l i £yõH i n√ ™Ârˇ d ÂB -yik – ßyØn∆ p KA m i £˚˘ql A ˇè lk a ˚' 'Ù`l yûˇ k –i yØn« d O ' · yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè rx a y«è
ˇè bq O v · y¬ §avyC¬ò w¬ §°b A l A b –¸ bÂrˇ û ˇyC√ w¬ b˜q O v · y¬ l ¸ raxyC«ú ¬w 36 :£yïipflr¸Gtah-te' 'õAcAm 'B◊lÃw
t
GA H ¸ ˇû H Ka m i -yïk –i 37 :yΩr fl x · ' a AGtŸqõalfld yúi–k yÅit'ALXax hûˇ m a ˇè yv i H ¸ p Ki -ham §Åb A l A l ¸ rem'ûyC◊ w¬
ßy°x e ' a wà yõx a ' a d∆gn∆ú hÅk –O £yûˇ W i ßÅt e yEb-yElk –¸ lZk –O m i ˇè At'èAcAGm-ham yÄalE–k-lA–k-te'
'Zl ◊ ßyõz∑∆ v i wà ßyúl e x E r Ë ™Åm GA v i ˇè yk i nO A' hò√nAH £yâÊr¸Wev Éhz∆ 38 :˚nyïn≈ H ¸ §yúb –E ˚xyõk i ÙyÃw
yûˇ k i nO ' A ßyÅl e ' E yit'ûˇ b E h E -'◊l èˇ hAp„r¸X 39 :yiGt¸lïAkA' 'B◊l ]3 k Aõ nà '◊c yúl E yE'wà ˚l°k –E H i
y«nl
aú k A ' · £ÙôyC b a yityü«yh A 40 :hAlyà ïl A yõt i b ¸ ïn… gà ˚ £ÙØy yûˇ t i b ¸ ïn… gFà h√nF H e° q Ÿ b a t G¸ yYd Ê yC√ m i h√nF X LeÅ x a ' ·
ß
Ç t e yEbb –¸ h ê n√ H A £yZr Ê W ¸ v e yãl Gi -h∆z 41 :yïn√ yEvïm E yõt i n√ H ¸ dˇˇd –fiB t Gi w¬ hAlyà l GA° b –a xfirˇ û ˇq ’ wà bÂrˇ x OY
•úl E x · t Ga w¬ ß°n∆ '◊cb –¸ £yõn« H A HúH E wà ßyÅt e nO b ¸ yûˇ t GE H ¸ b –i ˇè h√nAH h`„r¸Wev-vïa–bËra' ßyäiGtËdab·v
daxòap˚ £äAhflr¸ba' yâEh»lÈ' ÉyibA' yûˇ h E l » ' È yál E ˚l 42 :£yïn« Om tÂrˇ W eú v · yõt Gi r Ë k –u W ¸ m a -te'
húA'flr yôaKpa–k ]3 v a yü«gyà -te'wà yUy« nà v A -te' y«nt GA° x ¸ l Ga H i £ûˇ q “ y„r hõt GA v a yúk –i yÅl i h√yˇû h A ˇè qx A c ¸ y«
yät a nO b –¸ tÙ=nb –A h a bÄq O v · y¬ -lï' e rem'ûyC◊ w¬ §äb A l A §avyC¬= w¬ 43 :Hemï' A xakÙúyC w¬ £yõh i l » ' È
-hïAm yãatOn¸bilÃw '˚Úh-yil hõe'Or húAGta'-reH·' l_k O wà yØn« '◊c §'Zc F◊ h a wà ˇè yn¬ b –A £yòn« b –A h a wÃ
húAtËr¸k«n hôAk¸l hÄAGtavÃw 44 :˚dˇˇïl A y√ rˇˇH eú ' · §õh e y≈nb ¸ l i ÙB' £ÙØyC h a ˇè hl Ge èE'Al hòeWÈve¡'
h
A m eõ yÊryà w¬ §eb' A° b˜q O v · y¬ xúq –— yC« w¬ 45 :ßïn∆ yEb˚ yún« yEb – dˇˇv Eõ l ¸ húy√ h A wà hAt G ' A° w√ yûˇ n« ' · tyYr Ê b ¸
l°g√ -˚W·vïyC¬ w¬ £yõn« b A ' · ˚Bxq Ÿ yC« w¬ £yØn« b A ' · ˚ZXq Ÿ l i ˇè wyAxe'l ¸ bòq O v · y¬ rem'=yC◊ w¬ 46 :hïb A c FE m a
'flrˇ q “ú bÅq O v · ïy¬ wà '°t A ˚d·hW A rˇˇg¬õ yà §Åb A l A ÙZl-'flrq Ÿ yC« w¬ 47 :lï√Fgah-lav £õAH ˚l¸k'B◊Cy¬w
-'flrq “ §úk –E -lav £Ù°yC h a ß õ nà yEb˚ yún« yEb – dˇˇv Eô húz∑∆ h a l=gF¬ h a §Åb A l A rem'ûyC◊ w¬ 48 :dˇˇïv E l ¸ gF¬ ÙYl
rˇˇt Eõ s –A n« yúk –i ß°n∆ yEb˚ yûˇ «nyEb – hõw√ hÃy •ecy«ú rÅm a ' A rˇˇû ˇH e ' · ˇè hp KA c ¸ m Gi h a wà 49 :dˇˇïv E l ¸ gF¬ ÙYmH ¸
§yú' E yÅt a nO b –¸ -lav ˇè £yiHn√ xòq –— t Gi -£i'wà yÄt a nO b –¸ -te' hûˇ ∆Fnav¸Gt-£i' 50 :˚hïEv„rEm Hyúi'
|hûˇ nF≈ h i b˝q O v · y¬ l ¸ §õb A l A rem'ByC◊ w¬ 51 :ßïn∆ yEb˚ yún« yEb – dˇˇv Eõ £yúh i l » ' È hà' E r Ë ˚n°m GA v i Hyõ' i
:ßïn∆ yEb˚ yún« yEb – yityYr Ê y√ rˇˇH eú ' · ]1 hÅb A c FE m a h a ˇè hnF≈ h i wà hÆz∑∆ h a lûˇ gF¬ h a
hAGta'Ñ-£i'Ãw hØ∆∑zah lûˇ gF¬ ha -te' ˇè ßyèl e 'E ]1 rˇˇ`ObÈve¡'-'ø◊l y«nÄA'-£i' h°AbEFcaGmah hYfldEvÃw hØ∆∑zah lûˇ ¬Fgah dEvò 52
yâEh»lÈ' 53 :hïAvflr¸l t'Y◊∑zah húAbEFcaGmah-te'Ãw hô∆∑zah lú¬Fgah-te' yäalE' râOb·vat-'◊l
bÅq O v · y¬ vûˇ b a H KA yC« w¬ £°h e yib·' yõh E l » ' È ˚nyØn≈ yEb ˚ZXp K¸ H ¸ y« èˇ rÙx√n yòEh»l'ïw≈ £äh A r fl b ¸ ' a
-lAkÈ'el wyõAxe'¸l 'Br fl q Ÿ yC« w¬ rÅh A b –A èˇ xb a z∆è bıq O v · y¬ xâb –a zà yC« w¬ 54 :qïx A c ¸ y« wyúb i ' A daxp aõ b –¸
:rˇˇïh A b –A ˚nyõl i yC√ w¬ £exl eÅ ˚l¸k'ûyC◊ w¬ £exl A°

Genesis 32
qüEH K n¬ yà w¬ r’qb –OÄ b –a §äb A l A £âk –E H ¸ yC¬ w¬ 1
b˜qO v · y¬ wà 2 :Ùømq O m ¸ l i §õb A l A bAHyC√ú w¬ ™elyC≈ô w¬ £°h e t ¸ ' e ™Ârˇ û ˇb A yà w¬ wyõt A Ùn¸bl i wà wyôn√ b A l ¸
£Å' A r fl rˇˇû H e ' · k –a ˇè bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ 3 :£yïh i l » ' È yúk E ' · ¸lm a ÙYb-˚vÃgF p ¸ yC« w¬ Ù°k – r Ë d fi l ¸ ™ûˇ l a h A
> :£«yïn√ x · m ¡a '˚Yhh a £Ùıqm GA h a -£ïEH '_flrŸq«Cy¬w h°∆z £yõih»lÈ' hún≈ x · m a
ryõv i W E hAcr Ë ˇ' aú wy°x i ' A wõW A v E -le' wyØn√ p A l ¸ ˇè £yik' A l ¸ m a bòq O v · y¬ xâl a H ¸ yC« w¬ 4
ˇè rm a ' A h`k –O w°W A v E l ¸ yõn« d O 'ïl a §˚Årm ¸ '◊t hZk –O rÅm O 'El ˇè £t A ' O wòc a yà w¬ 5 :£Ù¡d' È hBd „ W ¸
rÙÅmx · w¬ rÙZH ˇè yl i -yihyà ïw¬ 6 :hAGtïAv-dav rˇˇõaxE'√w yiGtËrØgF¬ §ûˇ b A l A -£iv bÅq O v · y¬ ]3 ˇû k A d –Ë b ¸ v a
:ßyïn∆ yEvb –¸ §õx E -'◊cm ¸ l i yØn« d O 'al ¡ dyûˇ gF« h a l ¸ èˇ hAx¸l¸He'ïw√ h°x A p ¸ H i wà debˇû v e wà §'Yc ◊
ˇè £g¬ wà wÅW A v E -le' ˇè ßyèx i ' A -le' ˚n'òb –A rˇˇm OÚ 'El b˜q O v · y¬ -lï' e £yÅk i ' A l ¸ m Ga h a ˇè ˚bèH u yC√ w¬ 7
recˇû yC≈ w¬ dˇˇ' OY m ¸ bôq O v · y¬ '^r fl y«yC w¬ 8 :Ùïm G v i Hyõ' i tÙB'm E -va–bËra'Ãw Ø߸t'ΩflrŸqil ™ûˇ ElOh
£yõl Gi m a gFà h a wà rˇˇq “ô b –A h a -te'wà §'^◊Fcah-te'Ãw ÙÄGti'-reH·' £ûˇ v A h A -te' ¶axyC¬M w¬ ÙÚl
˚h°A–kihÃw tõaxa'Ah hú∆n·xaGmah-le' wôAWEv 'ÙBby√ -£i' rem'DyC◊ ¬w 9 :tÙΩnx · m a yún≈ H ¸ l i
£Åh A r fl b ¸ ' a yûˇ b i ' A ˇè yh E l » ' È ÇbOq·v¬y êrem'◊Cy¬w 10 :hïAXyEl¸pl i rˇˇ' Aõ H ¸ nF« h a hún∆ x · m Ga h a hôy√ h A wÃ
hAbyúX i yE'wÃ ß õ t G¸ d Ë l a Ùm¸l˚ ß ô c ¸ r Ë ' a l ¸ b˚^H yÄl a ' E rˇˇû m E ' O h A hUw√ hÃy q°x A c ¸ y« yûˇ b i ' A yõh E l » '≈w
ßÚ–d¸bav-te' AtyõiWAv rˇˇH eú ' · tÅm e ' È ˇû h A -lAk – m i ˚ ˇè £yÊds A x · h a l`k –O m i yit G nà X Oä q “ 11 :™ïm GA v i
:tÙΩnx · m a yún≈ H ¸ l i yityõy« h A hút GA v a wà hØz∑∆ h a §Zd –„ r Ë yC¬ h a -te' ˇè yt Gi r Ë b aè v A yÄl i q Ÿ m a b ¸ yûˇ k –i
£õ'
E y«nk –aÅ h i wà 'ÙZby√ -§ep K ÙÅt' O ˇè yk i nO ' A '`r „ y√ -yïk –i w°W A v E dˇˇû yC¬ m i yõx i ' A dˇˇyC¬ú m i 'ôn√ y«nl Eú yic F h a 12
lÙZxk –¸ ˇè ßv · r Ë z¬ -tï' e yòt Gi m ¸ W a wà ™°m GA v i byõX i yE' búX E yEh GAtr Ë m aÅ ' A hûˇ t GA ' a wà 13 :£yïn« b –A -lav
'üA–bah-§im xã—–q«Cy¬w '˚Úhah hAlyà ˇû l Ga b –a £õH A §elyC√ú w¬ 14 :b¡r O m E rˇˇp Eõ s –A y« -'◊l rˇˇH eú ' · £ØyC√ h a
£yúl i x E r Ë £yÚr Ê W ¸ v e £yõH i y√ t ¸ ˚ £«yt aÅ 'Am £yûˇ z∑« v i 15 :wyïx i ' A wúW A v E l ¸ hõx A nà m i Ù_dy√ b ¸
tÙ`rp KA £y°H i l » H ¸ £õh e y≈nb ¸ ˚ tÙôqy«nyEm £yüil G m a gFà 16 :£yΩr Ê W ¸ v e £yúl i yE'wà £«yt aõ 'Am
-d¬yb –¸ ˇè §t GE yC« w¬ 17 :hΩr fl W A v · ]1 mYr Ê y√ v ¸ w¬ £yÅr Ê W ¸ v e tûnO t O ' · hÅr fl W A v · £yZr Ê p A ˚ ˇè £yivb –A r Ë ' a
˚myÅW i t GA x¬wr ÂZ wà yØn¬ p A l ¸ ˚˘rb ¸ v i ˇè wyfldb A v · -le' rem'◊yC w¬ò Ù°d – b a l ¸ rÂdˇ v Eõ rÂdˇ v Eú wyÅd fl b A v ·
yÄx
i ' A wûˇ W A v E ]1 k Aã H ¸ gF√ p ¸ ïy« yûˇ k –i rˇˇm OÚ 'El §ÙYH'ÊrAh-te' wúacÃy¬w 18 :rÂdˇ ïv E §yúb E ˚ rÂdˇ v Eõ §yúb –E
ˇè tGA r Ë m a ï' A wà 19 :ßyïn∆ p A l ¸ hel G ' Eú yõm i l ¸ ˚ ™Ål E t E h√nˇû ' A wÃ èˇ hAGtèa'-yim¸l rÅOm'El ]1 èAk¸lïE'¸H«w
'˚Yh-£¬g húnF≈ h i wà w°W A v E l ¸ yõn« d O 'a¡l hÅAx˚l¸H èˇ 'wih húx A nà im bÅq O v · y¬ l ¸ ˇû ßd –Ë b ¸ v a l ¸
£yÅk i l ¸ h OZ h a -lAk – -te' £¬gF ò yÅH i yil¸KHah-te' £¬Fgò yÆ«nEKHah-te' £ûˇ gF¬ wãc a yà w¬ 20 :˚nyΩr „ x · ' a
:Ùøt' O £õk e ' · c a m O b –¸ wÅW A v E -le' §˚˘rb –¸ d fi t G¸ èˇ hz∑∆ h a rˇˇb Aò –fldk –a rˇˇm OÚ 'El £yYr Ê fld·vAh yB„r·xa'
wyÆn√ p A hZr fl p K¸ k a ' · rãm a ' A -yïk –i ˚nyÚ„r·xa' b˜Oq·v¬y úßË–d¸bav hônF≈ h i £ÆgF¬ £àt Ge r Ë m a ' · w¬ 21
rˇˇb OB v · t Ga w¬ 22 :yïn√ p A 'úW KA y« yõl a ˚' wyØn√ p A hûˇ ' e r Ë ' e ˇè §k E -y„rx · ' a wà yØn√ p A l ¸ tekˇû l e h O h a ˇè hx A nà m Gi b –a
:hï∆n·xaGmïa–b '˚Yhah-hAlÃyïaGlb –a §úl A '˚_hwà wy°n√ p KA -lav hõAxnà m Gi h a
wyÅt A x O p ¸ H i yûˇ t GE H ¸ -te'wà ˇè wyAHn√ yòt GE H ¸ -te' xãq –— yC« w¬ '˚Äh hAlyà ˇû l Ga b –a |£“qˇû yC√ w¬ 23
£Yr „ b i v · ïyC¬ w¬ £Åx E q –“ yC« w¬ 24 :qøb –O y¬ rˇˇb aú v · m a tõ' E rÅb O v · ¬yC ïw¬ wyÚd fl l A yà rˇˇW Aõ Av dˇˇúaxa'-te'Ãw
ˇè Hyi' qúb E ' A yC≈ w¬ Ù°d – b a l ¸ b˜q O v · y¬ rˇˇt Eú wF√ yC« w¬ 25 ]1 :Ùl-reH·'-te' rˇˇõEb·vyC¬ ïw¬ laxnF√° h a -te'
ˇè vq — tGEè w¬ ÙÚkr „ yà -•akb –¸ võgF¬ yC« w¬ ÙÅl ˇè lk O y√ '`l ◊ yûˇ –ik 'ËrƬCy¬w 26 :raxïAKHah tÙBl·v dˇˇõav ÙÅGmiv
rax°AKHah hõAlAv yúi–k y«nx EÅ l G¸ H a rem'ûyC◊ w¬ 27 :Ùïm G v i Ù˜qb ¸ A'ïh E b –¸ bÅq O v · y¬ ™Ârˇ û ˇy∆ -•ak –
ß°m e H K¸ -ham wyõl A ' E rem'ByC◊ w¬ 28 :y«nït GA k ¸ r fi b –E -£i' yõk –i ß Ø ·xl GE ïH a ' · 'Zl ◊ ˇè rm e 'èyC◊ w¬
l°' E r fl W ¸ y« -£i' yõk –i ß Ø m ¸ H i ˇè d Ùv rˇˇm Eú ' A y≈ ˇè bq O v · y¬ '`l ◊ rem'ÆyC◊ w¬ 29 :b¿q O v · y¬ rem'YyC◊ w¬
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ bÄq O v · y¬ lûˇ ' a H ¸ yC« w¬ 30 :lïk A ˚Gtw¬ £yõH i n√ ' · -£ivÃw £yôih»lÈ'-£iv Aty^ÊrAW-yïi–k
:£ïH A ÙYt' O ™Ârˇ b Aú yà w¬ y°m i H ¸ l i lûˇ ' a H ¸ t Gi hõ∆∑z hAGmúAl rem'DyC◊ w¬ ßÅm e H ¸ 'ûˇ nF√ -hfldyïgF« h a
-le' £yûˇ n« p KA ˇè £yihl » ' È yityò' i r fl -yïk –i l°' E y«np K¸ £Ù˜qm GA ah £úEH bôOq·v¬y '^flrŸq«Cy¬w 31
l°' E ˚n¸p K -te' rˇˇb aõ v A rˇˇH eú ' · a–k HemÅeKHah ÙZl-xΩfirÃzï«Cy¬w 32 :yïH i p ¸ n¬ lõc E nF√ t Gi w¬ £yØn« p KA
dyûˇ gF« -te' lä' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚âl¸k'◊y-'ø◊l §áE–k-lav 33 :Ùøk„rÃy-lav fivõElOc '˚BhÃw
bÅq O v · y¬ ™Ârˇ û ˇy∆ -•akb –¸ ˇè vg¬ n√ yòk –i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a dˇˇv aõ ™År „ yC√ h a •ûˇ k –a -lav èˇ reH·' hÄeH√Fnah
:hïH e nF√ h a dyõg« b –¸

Genesis 33
tÙY'm E vúb –a r Ë ' a Ùàm G v i wà 'Åb –A wûˇ W A v E hûˇ nF≈ h i wà ˇè 'r Ë yC¬ ¬w wyÆn√ yEv bäq O v · y¬ 'âW KA yC« w¬ 1
:tÙøxp A H K¸ h a yút GE H ¸ lõv a wà lÅx E flr-lavÃw èˇ hA'El-lav £yÄÊdAlÃyh a -te' ¶axˇû yC¬ w¬ Hy°' i
£yØn« r O x · ' a ˇè h A yèd  l A yï«w hòA'El-te'Ãw h°√nOH'ΩÊr §õehy„d¸l¬y-te'Ãw tÙ_xAp¸KHah-te' £eWü√Cy¬w 2
ˇè hc A r Ë ' aè ˚xòt Ga H ¸ yC« w¬ £°h e y≈np ¸ l i rˇˇû b a v A '˚Yhwà 3 :£yï«nOr·xa' •õEsÙy-te'Ãw lúExflr-te'Ãw
˚hÅq ‘ b –¸ x a yà w¿¬ ˇè Ùt'flrq Ÿ l i wòW A v E ¶flryC√= w¬ 4 :wyïixA'-dav Ùõt G H ¸ gF« -dav £yÅm i v A p K¸ vabˇû H e
ˇè £yiHnF√ h a -te' 'Ërˇ yC¬ò w¬ wyÆn√ yEv-te' 'ûˇ W KA yC« w¬ 5 :˚ïk – ¸byC« w¬ ]4 wF$ h $ q ‘°$ H KA$ yC«$ w¬$ ]q wYr fl '√wF c a -lav lBp KO yC« w¬
£yõih»lÈ' §ú¬nAx-reH·' £yàd Ê l A yà h a ràm a '◊yC ¬w ™°AGl heGlûˇ E'-yim rem'YyC◊ w¬ £yÅd Ê l A yà h a -te'wÃ
-£¬gF Hü¬gF t Gi w¬ 7 :®yïw∆ x · t Ga H ¸ ït Gi w¬ §õh e y„dl ¸ y¬ wà h√nF h Eú tÙ_xp A HK¸ h a ®¸Hü¬gF t Gi w¬ 6 :ßΩ–d¸bav-te'
yúmi rem'DyC◊ w¬ 8 :˚Ωwx · t Ga H ¸ ïyC« w¬ lõx E r fl wà •ôs E Ùy HúgF¬ n« rÄax' a wà ˚°wx · t Ga H ¸ ïyC« w¬ AhyYÂdAly«w hôA'El
:yïn« d O ' · yún≈ yEvb –¸ §õx E -'◊cm ¸ l i rem'DyC◊ w¬ yit G H ¸ g√° p KA rˇˇû ˇeH·' hõ∆∑zah hú∆n·xaGmah-lA–k ô߸l
-la' bÄOq·v¬y rem'û◊Cy¬w 10 :™ïAl-reH·' õ߸l yúihÃy yàixA' bÚflr yûˇ l i -H∆y wõW A v E rem'ByC◊ w¬ 9
yityûˇ ' i r fl §ãk –E -lav yûˇ k –i yÚd Ê yC√ m i yõt i x A nà m i t GAú x ¸ q — l A wà ßyØn∆ yEvb –¸ ˇè §x E yit'òc A m A '=n√ -£i' ˇè 'n√
t'ûˇ b A h u rˇˇû H e ' · ˇè yt i k A r Ë i–b-te' 'ò√n-x—q 11 :y«nïEcËriGtw¬ £yõh i l » ' È yún≈ p K¸ t_' O r Ë k –i ßyÆn∆ p A
hûˇ v A s ¸ n« rem'YyC◊ w¬ 12 :xæq –“ yC« w¬ Ùõb – -racp ¸ yC« w¬ lÚk O -yil-H∆y yûˇ k i wà £yõh i l » ' È y«nnF¬ú x a -yïk –i ™Ål A
£yÅk –i r fi £yZd Ê l A yà h a -yïk –i ˇè v fi d „è yO yòn« d O ' · wyÄl A ' E rem'ûyC◊ w¬ 13 :ßΩd – gà n∆ l ¸ hõk A l ¸ ' E wà hAkl E° n≈ wÃ
:§'øc F◊ h a -lAk – ˚tõm E w√ dÅx A ' e £Ùûy ˇè £˚qApd Ë ˚ y°l A v A tÙZlv A rˇˇq “õ b –A h a wà §'Bc F◊ h a wÃ
hòAk'Al¸Gmah l∆gâÂr¸l yÄiLXi'¸l ]3 hûˇ l A h · n√ t ¸ ï' e yUn« ' · w¬ Ù°d – b ¸ v a yûˇ n≈ p ¸ l i yõn« d O ' · 'ún√ -rAb·v¬y 14
:hflryïivEW yõ«nOd·'-le' 'B◊bA'-reH·' dˇˇôav £yÅd Ê l A yà h a l∆gr ÂZ ¸l˚ ˇè yn¬ p A l ¸ -reH' ·
hØz∑∆ hAm G ˇû l A ˇè rm e 'èyC◊ w¬ y°t Gi ' i rˇˇû H e ' · £õv A h A -§im ß Ø ¸m G v i 'ûˇ nF√ -h√gyïc Fi ' a wÅW A v E rem'ûyC◊ w¬ 15
:hflryïivEW Ùõ–kËrfid¸l wôW A v E '˚Bhh a £Ù=yC b –a b É H A yC√ w¬ 16 :yïn« d O ' · yún≈ yEvb –¸ §õx E -'Acm ¸ ' e
'Bflr“q §ôE–k-lav tÅO–kus hûˇ AWAv ˇè ˚hèn≈ q Ÿ m i l ¸ ˚ t«yb –A° ÙYl §ebyC«ú w¬ hAtk –OÅ s u vûˇ s a n√ ˇè bq O v · y¬ wà 17
ˇè rH e ' · £Äk e H ¸ ryûˇ iv £äl E H A bâq O v · y¬ ' É b ◊ yC√ w¬ 18 < :tÙïk – us £Ù˜qm GA h a -£EH
-te' §’qyC«M w¬ 19 :ryïv i h A yún≈ p K¸ -te' §axyC«õ w¬ £Úr fl ' · §Zd –fi Kapm i ÙY'b O b –¸ §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
hõ'
A m
E b
–¸ £°k
e H
¸ yûˇ b
i '
· rÙYmx
· -yïn≈ b
–¸ dˇˇyC¬ú m
i ÙÅlh
Û '
A ˇè £AH-hAXï√n rˇˇòeH·' hÄÂdAKWah tûˇ —q¸lex
< :lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' lõE' ÙÅl-'flrŸq=«Cy¬w x fi b
–E° zà m
i £õH
A -beFc¬Cy¬w 20 :hïAXyiWŸq

Genesis 34
tÙBnb ¸ b –i tÙY'r Ë l i b˝q O v · y¬ l ¸ hYd fl l ¸ y√ rˇˇH eú ' · hÅA'El-ta–b èˇ hn√ yÊd 'òc E t GE w¬ 1
h
– t Aô ' O xúq –— yC« w¬ ¶Ârˇ ' A° h A 'yûˇ W i nà yõwF« ixa¡h rÙ_m·x-§e–b £üek¸H –häAtO' 'Ër=¬Cy¬w 2 :¶Ârˇ ïA'Ah
-te' ˇè bh a ' È ïyC∆ w¬ b˝q O v · y¬ -tïb –a hõn√ yÊdb –¸ ÙÅHp ¸ n¬ qûˇ b –a d Ë t Gi w¬ 3 :AhïnF∆ v a yà w¬ h – t Aõ ' O búk –a H ¸ yC« w¬
rˇˇÚOm'El wyõibA' rÙBm·x-le' £Åk e H ¸ rem'ûyC◊ w¬ 4 :Ωr fl v · nF¬ ïh a búl E -lav rˇˇb –Eõ d fi yà w¬ r flÅ v · nF¬ ïh a
hûˇ n√ yÊd – -te' ˇè 'm GE X i yòk –i vÄm a AH b˘Oq·v¬yÃw 5 :hïAKHi'¸l t'Y◊∑zah hBfl–d¸l¬Cyah-te' yôil-xæ—q
'ôc E yC≈ w¬ 6 :£ï' A b –O -dav b˜q O v · ¬y HBÊrÈxehÃw hÚd  W KA b –a ˚hõn≈ q Ÿ m i -te' ˚Byh A wyôn√ b A ˚ ÙÅt G b i
ˇè hd  W KA h a -§im ˚'òb –A bäq O v · y¬ y=n≈ b ¸ ˚ 7 :Ùït G ' i rˇˇb –Eõ d fi l ¸ b˝Oq·v¬y-lïe' £õek¸H-yïib·' rÙBm·x
lÄE'flr¸W«y¸b hûˇ AWAv hãAlAbÃn-yïk –i dˇˇ' OÚ m ¸ £õh e l A raxyC«ú w¬ £yÅH i n√ ' · ïh A ˇè ˚b¸c F v a t ¸ ïyC« w¬ £Åv A m ¸ H A k –¸
rˇˇm OÚ 'El £ûˇ t GA ' i rÙYmx · rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 8 :hïW e v A y≈ 'Bl ◊ §õk E Ãw bÅq O v · y¬ -tïb –a -te' ˇè bk –a H ¸ l i
˚Yn¸Gtax¸tïihÃw 9 :hïAKHi'¸l ÙYl h – t Aô ' O 'ún√ ˚=nt G¸ £Åk e t G¸ b i ¸b – ˇè ÙH¸pn¬ hòq “ H ¸ ïx A yÆn« b –¸ £ûˇ k e H ¸
˚b°H E t GE ˚nõt GA ' i wà 10 :£ïk e l A ˚Bxq Ÿ t Gi ˚nyõt E nO b –¸ -te'wà ˚nÅl A -˚n¸t G t Gi ˇè £k e yEtnOΩ b –¸ ˚n°t A ' O
ˇè £k e H ¸ rem'`yC◊ w¬ 11 :–hïb –A ˚Yz·xA'ïEhÃw Ah˚ÅrAx¸s˚ èˇ ˚b¸H £Åk e y≈np ¸ l i hûˇ y∆ h ¸ t Gi ˇè ¶r  ' Aè h A wÃ
:§ït GE ' e yõl a ' E ˚_rm ¸ '◊t G rˇˇH eú ' · w¬ £°k e y≈nyEvb –¸ §õx E -'Acm ¸ ' e AhyÅexa'-le'Ãw ]2 Ahyûˇ ibA'-le'
yúl i -˚n¸t˚ y°l A ' E ˚˜rm ¸ '◊t G rˇˇH eú ' · k –a hØn√ t G¸ ' eâ wà §Åt GA m a ˚ rahm OZ ˇè d' O m ¸ yòl a Av ˚â–bËrah 12
wyôibA' rÙBm·x-te'Ãw £âek¸H-te' bäq O v · y¬ -yïn≈ b ¸ ˚=nv · yC¬ w¬ 13 :hïAKHi'¸l Yflr·v¬Fnïah-te'
'`◊l £ÄehyEl·' ˚˘r¸m'◊Cy¬w 14 :£ït A x O ' · hún√ yÊd – tõ' E 'Åm GE X i rˇˇû H e ' · ˚rˇˇb –E° d fi yà w¬ hõm A r Ë m i b –¸
-yïi–k h°AlËrAv ÙZl-reH' · Hyõ' i l ¸ ˚nÅt E x O ·'-te' èˇ tEtAl hØ∆∑zah rˇˇû b A d –fl h a ˇè tÙW·vl a ˇè lk a ˚n
£õk e l A lBm GO h i l ¸ ˚nÅm O k A ˚ûyh ¸ iGt £i'ò £°ekAl tÙZ'≈n t'Y◊z¸–b-™a' 15 :˚nïAl 'wõih húAKpËrex
˚n¸bˇû H a y√ wà ˚n°l A -xæq –— ïn« £õk e yEtnO b –¸ -te'wà £Åk e l A ˇè ˚nyèEtnO b –¸ -te' ˚Fnt aò n√ wà 16 :rˇˇïk A z√ -lAk –
˚n¸xq —ú l A wà lÙ°m G h i l ¸ ˚nyõl E ' E ˚_vm ¸ H ¸ t i '^◊l-£i'Ãw 17 :dˇˇïAxe' £úv a l ¸ ˚nyõy« h A wà £Åk e t G¸ ' i
£úk e H ¸ yõn≈ yEvb ¸ ˚ rÙÚmx · yûˇ n≈ yEvb –¸ £õh e y„rb ¸ d Ê ˚BbX ¸ yïyC« w¬ 18 :˚n¸kïl A h A wà ˚nõt GE b –i -te'
b˝q O v · y¬ -tïb a b –¸ ¶õp E x A yúk –i rÅb A d –fl h a tÙZWv · l a ˇè rv a nF¬è h a rˇˇòaxE'-'ø◊lÃw 19 :rÙøm·x-§e–b
-le' ÙYnb –¸ £úk e H ¸ ˚ rÙ_mx · 'Bb ◊ yC√ w¬ 20 :wyïb i ' A tyúb –E lYk –O m i dÅb –A k ¸ n« '˚ZhwÃ
heGläE'Ah £yâiH√n·'Ah 21 :rˇˇøOm'El £Yflryiv yúEHÃna'-le' ˚_r¸–bd fi yà ïw¬ £Úr fl yiv ravˇû H a
-tab·xΩfir hú≈Fnih ¶Ârˇ ' Aô h A wà h – t AÅ ' O ˚˘rx · s ¸ y« wà ˇè ¶r  ' Aè b A ˚`bH ¸ y≈ wà ˚nÄt GA ' i £ûˇ h E £yüiml E ïH ¸
:£ïh e l A §út GE n« ˚nyõt E nO b –¸ -te'wà £yÅH i n√ l ¸ ˚nûˇ l A -xæq –— n« ˇè £t A nO b –¸ -te' £°h e y≈np ¸ l i £«yd fiY y√
lÙúm
G h i b –¸ dˇˇx A° ' e £ûˇ v a l ¸ tÙYyh ¸ l i ˚nÅt GA ' i tebˇû H e l A ˇè £yiHn√ ' · h A ˚nòl A ˚tâ' O ≈y t'◊z¸–bÑ-™a' 22
£Åt GA m ¸ h e b –¸ -lAkwà ˇè £n√ y√ nà q ÷ wà £òh e n≈ q Ÿ m i 23 :£yïl i m GO n« £úEh rˇˇõeH·'a–k rÅAkz√ -lAk – ˇè ˚nèl A
ˇè rÙm·x-le' ˚`vm ¸ H ¸ yC« w¬ 24 :˚nït GA ' i ˚YbH ¸ y≈ wà £Åh e l A hAtÙZ'≈n ™a'ò £°h E ˚nõl A 'ÙBlh ·
ravúaH yõE'¸cOy-lA–k rÅAk√z-lA–k ˇè ˚lèm GO yC« w¬ Ù˝ryiv ravˇû H a yõ' E c ¸ yO -lAk – ÙØnb –¸ £ûˇ k e H ¸ -le'wÃ
bOqv · y¬ -Ñ y≈nb ¸ -yïn≈ H ¸ ˚Zxq Ÿ yC« w¬ £yÄb i ' · k –Oø £ûˇ t A Ùy¸hïb –i yäi HyilH K¸ h a £Ù=yC b a yÉ h i yà w¬ 25 :Ù¡ryiv
-lAk – ˚Ygr Ë h a ïyC¬ w¬ xaXb –e° ryõv i Ah-lav ˚'BOb√Cy¬w ÙÅ–bËrax Hyûˇ ' i ˇè hn√ yÊd yòx E ' · yMw« l E wà §Ùâvm ¸ H i
hôn√ yÊd – -te' ˚^xq Ÿ yC« w¬ bÂrˇ x A° -yipl ¸ ˚Ygr Ë h A ÙØnb –¸ £ûˇ k e H ¸ -te'Ãw èˇ rÙm·x-te'Ãw 26 :rˇˇïAk√z
ry°v i h A ˚∑zb OY yC√ w¬ £yÅl i l A x · ˇû h a -lav ˚'Ab – ò bÄq O v · y¬ yûˇ n≈ –¸b 27 :˚'ïc E yC≈ w¬ £õk e H ¸ tyúb –E m i
tüE'wà ]1 m°h –e y„rm O x · -te'wà £Yr fl q “ b –¸ -te' wà £ún√ '◊c-te' 28 :£ït A Ùx·' ˚Y'¸GmiX rˇˇúeH·'
-lA–k-te'Ãw £òAlyEx-lA–k-te'Ãw 29 :˚xæ“qAl hYÂdAKWa–b rˇˇúeH·'-te'Ãw ryôivA–b-reH·'
bäq O v · y¬ rem'=yC◊ w¬ 30 :t«yïb –A b –a rˇˇH eú ' · -lAk – tõ' E wà ˚∑zb OÚ √yC w¬ ˚YbH A £Åh e yEHnà -te'wà ˇè £p KA X a
yõn« v · n¬ k –¸ ïb –a ¶Âr' AÅ h A bûˇ H E Oyb –¸ ˇè yn« H Eè yi'b ¸ h a l ¸ yÇ t i ' O £ûˇ t Ge r Ë k a v · yê w« l E -le'wà §ÙZvm ¸ H i -le'
:yït i yEb˚ yún« ' · yõt Gi d Ë m a H ¸ n« wà y«n˚Åk – h i wà ˇè yl a v A ˚`ps ¸ ' e n∆ wà rÅp KA s ¸ m i yûˇ t E m ¸ ˇè yn« ' · w¬ y°z∑« r Ê p K¸ b a ˚
> :˚nït E Ùx·'-te' hõW e v · y¬ hDn√ Ùz¸kh a ˚˝rm ¸ '◊yC w¬ 31

Genesis 35
£°AH-beHÃw lõE'-tyïEb húEl·v £˚ôq bÅOq·v¬y-lïe' èˇ £yih»lÈ' rem'`yC◊ w¬ 1
:ßyïx i '
A wúWA v E yõn≈ p
K¸ m
i ]1 ÅAk·xËrAb¸–b ßyÅelE' hûˇ e'ËrnF« h
a ˇè l'E lA x fi b–EÅ zà m
i £ûˇ H A -hEW·v¬w
èˇ rAk≈Fnah yòEh»lÈ'-te' ˚räs i h
A Ù°mG v
i rˇˇû ˇeH·'-lA–k lõe'Ãw ÙÅtyEb – -le' ˇè bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ 2
-tyïb –E hõle v
· n¬ wà hAm˚ıqn√ wà 3 :£ïk e yEtl» m¸ W
i ˚pyõl
i x· ha wà ˚Årh · XLa ïh
i wà £Åk e k¸ t
O b–¸ rˇˇû H
e '
·
™Ârˇ d –ÂY b –a yÅd Ê m GA v i ˇè yh i yà w¬ yÅt i r fl ˇ ïc A £Ùûyb –¸ ˇè yt i ' O hò∆nOvAh lãE'Al fixÄE–bÃzim £ûˇ AKH-heWÈvïe'Ãw l°E'
£Åd fl y√ b –¸ rˇˇû H e ' · ˇè rk A nF≈ h a yòEh»lÈ'-lA–k tûˇ E' bÄOq·v¬y-lïe' ]3 wF nû t G¸ yC« w¬ 4 :yit G k ¸ ïl A h A rˇˇH eú ' ·
-£iv rˇˇúeH·' hõAlE'h A taxt Gaú bÅq O v · y¬ ˇè £t A ' O §`m O X ¸ yC« w¬ £° h e y≈nzà ' A b –¸ rˇˇû H e ·' £yõm i z√ nFà h a -te'wÃ
'Zl ◊ wà £Åh e yEtb OZ yibs ¸ ˇè rH e ' · èˇ £yÊrAvïeh-lav £yÄih»lÈ' tûˇ t Ga x i |yûˇ h i yà w¬ ˚v°s –A yC« w¬ 5 :£ïk e H ¸
'wõh i §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè r eH·' h√z˚Äl bäOq·v¬y 'â◊b√Cy¬w 6 :b¿q O v · y¬ yún≈ b –¸ yYr „ x · ' a ˚Åpd Ë ˇr flΩ
£ÙÅqm GA l a ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ x fi b –EÅ zà m i ˇè £H A §ebyC«ò w¬ 7 :Ùïm G v i -reH·' £úAvAh-lAkÃw '˚Yh l°E'-tyïE–b
tAmt GAò w¬ 8 :wyïx i ' A yún≈ p K¸ m i ÙYxËrAb¸–b £yÅih»lÈ'ïAh èˇ wyAlE' ˚`lgà n« £ÄH A yûˇ k –i l°' E -tyïb –E lõ' E
'Br fl q Ÿ yC« w¬ §Ù°l G ' a ïh A taxˇû t Ga lõE'-tyïEb¸l taxúaGtim rˇˇôEb“–qiGt¬w hÅ“q¸bÊr t’qûˇ n∆ yEm ˇè hr fl b O d –Ë
§Zd –fi p Ka m i ÙY'b O b –¸ dÙÅv ˇè bq O v · ¬y-lïe' £yòih»lÈ' 'âflr≈Cy¬w 9 > :t˚økb –A §Ùúl G ' a ÙYmH ¸
=߸miH É'„r“–q«y-'ø◊l b˝Oq·v¬y ûˇ ßm ¸ H i £yõh i l » ' È ÙBl-rem'Ω◊Cy¬w 10 :Ùøt' O ™Ârˇ b Aõ yà w¬ £Úr fl ' ·
:lïE'flr¸W«y ÙYm¸H-te' 'BflrŸq«Cy¬w ßÅm e H ¸ hûˇ y∆ h ¸ «y èˇ lE'flr¸W«y-£i' yòk –i bÄq O v · y¬ dÙäv ]3
hûˇ y∆ h ¸ y« £õy« ÙFg lúh a q Ÿ ˚ yÙôgF hÅb E r Ë ˚ hZr „ p K¸ ˇè yd –fi H a lò' E y=n« ' · £yäh i l » ' È Ùâl r É m e '◊yC w¬ 11
£úh A r fl b ¸ ' a l ¸ yit G t aô n√ rˇˇúeH·' ¶ÂrÄA'Ah-te'wà 12 :˚'ïc E y≈ ßyúecl A x · m E £yõk i l A m ¸ ˚ ≠°m Ge m i
lavú¬Cy¬w 13 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' §úEGte' ßyYÂr·xa' úß·vËr¬z¸lï˚ h√Fnn∆° t G¸ ' e ˇû ßl ¸ qõx A c ¸ y« l ¸ ˚
hÄb A c FE m a bäq O v · y¬ bâc FE yC¬ w¬ 14 :ÙïGti' rˇˇúe–bÊ–d-reH·' £Ù˜qAm G b –a £y°h i l » ' È wyõl A v A m E
h
A yõl e v A qBc O yC« w¬ ™esn∆Ø ˇè h A yèl e v A ™òs –E yC¬ w¬ §eb' A° tebˇû ec F m a Ùõt G ' i rˇˇb –eú d –Ê -reH·' £ÙôqAGma–b
£yõih»lÈ' £ôAH ÙúGti' râe–bÊ–d ÉreH' · £ÙÄqm GA h a £ûˇ H E -te' bäq O v · y¬ 'âr fl q Ÿ yC« w¬ 15 :§emïH A
'ÙZbAl ¶Ârˇ õA'Ah-tfir¸bi–k dÙBv-yihyà ïw¬ lÅ' E tyûˇ b –E m i ˇè ˚v¸s«Cy¬w 16 :lïE'-tyïE–b
–h°AGtËdil¸–b –hõAtOHŸqah¸b yúihÃy¬w 17 :–hïAGtËdil¸–b Hú—q¸Gt¬ w lõExflr delúEGt¬w hAtÚflr¸pe'
t'òc E b –¸ yãh i yà w¬ 18 :§ïb –E ™õl A húz∆ -£¬g-yïk –i yÅ' i r Ë yûˇ t Gi -la' ˇè td  l Geè y¬ m ¸ h a –hòAl rem'â◊Gt¬w
tAmt GAõ w¬ 19 :§yïm i y√ nà b i ÙBl-'flrˇ q “æ wyõb i ' A wà y°n« Ù'-§eb – ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ hAtm EÅ yûˇ k –i ˇè h – H A p ¸ n¬
hõb A c FE m a bôq O v · y¬ büEc F yC¬ w¬ 20 :£exïl A tyúb –E 'wõh i ]3 hAtÅflr¸pe' ™Ârˇ ZÂd¸–b ˇè rb E q –“ t Gi w¬ l°x E r fl
l°E'flr¸W«y võa–s«Cy¬w 21 :£ÙïCyah-dav ]3 lõExflr-tΩfirubŸq tebúeFcam 'wôih –h°AtflrubŸq-lav
'wÅh
i h
a ¶Ârˇ û ˇ' A b –A èˇ l' E r fl W ¸ y« §`k –O H ¸ b –i yÄihÃy¬w 22 :rÂdˇ ïv E -lfid – gà m i l ¸ hA'¸lõAhEm ]q hÅl » h Û ï' A Xûˇ yC≈ w¬
> lï' E° r fl W ¸ y« võm a H ¸ yC« w¬ wyÅb i° ' A H∆gˇû l e yip K ˇè hh Aõ l ¸ b –i -te' ˇè bk –aà H ¸ yC« w¬ §Åb E ˚'Ër ™elˇû yC≈ w¬
ˇè §Ùv¸mH i wà §°b E ˚'Ër b˜q O v · y¬ rÙBkb –¸ hÅ' A l E yûˇ n≈ b –¸ 23 :rˇˇïW A v A £yún≈ H ¸ b˜q O v · y¬ -yïn≈ b ¸ ˚Byh ¸ ïyC« w¬
yòn≈ b ¸ ˚ 25 :§ïm i y√ nà b i ˚ •õs E Ùy lÅx E r fl yûˇ n≈ b –¸ 24 :§ïl u ˚bÃz˚ rˇˇk Aõ SAW K y« wà hÅd fl ˚hyïw« yûˇ w« l E wÃ
rˇˇH E° ' A wà dˇˇû gF√ hõA'El túax¸piH hôAKp¸lz« yún≈ b ¸ ˚ 26 :yïl i t GA p ¸ n¬ wà §Yd –fl lÅx E r fl tûˇ x a p ¸ H i ˇè hh A l ¸ b i
qûˇ x A c ¸ y« -le' ˇè bq O v · y¬ '`b ◊ yC√ w¬ 27 :£Ωr fl ' · §Bd –fi p a b –¸ ÙYl-dal G y… rˇˇH eú ' · bÅq O v · y¬ yûˇ n≈ b –¸ hel G ' E ò
£õAhflr¸ba' £úAH-rˇˇï√Fg-reH·' ]3 nÙÅrb ¸ x e 'wûˇ h i v°b –a r Ë ' a ïh A tûˇ y¬ r Ë q ÷ 'Yr „ m ¸ m a wyÅb i ' A
qòx A c ¸ y« v=w¬ gà yC« w¬ 29 :hïn√ H A £yún« m O H ¸ ˚ hõn√ H A tú' a m ¸ q°x A c ¸ y« yûˇ m E yà ˚Yyh ¸ ïyC« w¬ 28 :qïx A c ¸ y« wÃ
b˜q O v · y¬ wà wúW A v E ÙÅt' O ˚˘rb –¸ q Ÿ yC« w¬ £y°m i y√ vûˇ b a W ¸ ˚ §õq ‘ z√ wyÅm GA v a -le' •esˇû ' A yC≈ w¬ ˇè tm A yC√è w¬
> :wyïn√ b –A

Genesis 36
wyõHA n√ -te' xúq — l A wôW A Ev 2 :£Ù¡dÈ' '˚Bh wõAWEv tÙıd¸lOGt heGlôE'Ãw 1
hØn√ v · -tab – ˇè hm A b A yïl
i h Û ' A -te'wà yÅt Gi x
i ïh a ˇè §ÙlyE'-tab – hÄd fl v A -te' §avn√° k –¸ tÙûnb –¸ m i
:tÙΩyb A nà tÙBx' · l'õv E m A H ¸ y« -tab – túm a W ¸ b –A -te'wà 3 :yïwF« x i h ¡a §ÙYvb ¸ c i -tab –
:lïE'˚vËr-te' hYfld¸l√y tÅam¸Wûˇ Ab˚ z°ApyilÈ'-te' wõAWEv¸l h_fldv A delüEt G w¬ 4
wÅW
A v
E yûˇ n≈ b
–¸ hel
G ' E ò xfirˇ q O˝ -te'wà £õl A v ¸ y¬ -te'wà H˚Bvyà ** Hyvy*-te' hÅfld¸lï√y èˇ hm A b A yïl i h Û ' A wà 5
-te'wà wyûˇ n√ b –A -te'wà wyAHn√ Ñ-te' wáW A v E xûˇ q –— yC« w¬ 6 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú b –¸ ÙYl-˚d¸Gl…y rˇˇúeH·'
-lA–k èˇ tE'Ãw ÙÄGt¸meh¸–b-lA–k-te'wà ˚hûˇ n≈ q Ÿ m i -te'wà ÙÇ tyEb – tÙZHp ¸ n¬ -lAk – -te'wà wê yAtnO b –¸
:wyïxi ' A bıq O v · y¬ yõn≈ pK¸ m i ¶Âr' eÅ -le' ™elˇû yC≈ w¬ §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ Hõk a r fl rˇˇH eú ' · ÙØny√ nà q ÷
ˇè £h e y„r˚Ωgm ¸ ¶Ârˇ ' eò häl A k ¸ y¿√ 'âl ◊ wà wÚd –fl x ¸ y¬ tebˇû H Ke m i bYflr £ôAH˚kËr hü√yAh-yïi–k 7
'˚Bh wõAWEv ryÅivEW rˇˇû h a b –¸ ˇè wW A v E beHyC≈ò w¬ 8 :£ïh e y≈nq Ÿ m i yõn≈ p K¸ m i £Åt A '
O t'ûˇ W E l A
heGlõE' 10 :ryïivEW rˇˇh aõ b –¸ £Ù˝d' È yûˇ b i '· wõW A v E tÙıdl ¸ t GO heGlôE'Ãw 9 :£Ù¡dÈ'
teH' Eú tõm a W ¸ b –A -§eb – là' E ˚vËr wÅW A v E teHˇû ' E ˇè hd fl v A -§eb – zÄp a yil' È w°W A v E -yïn≈ b –¸ tÙZmH ¸
|vûˇ n¬ m ¸ t i wà 12 :zïn¬ q Ÿ ˚ £õt GA v ¸ g¬ wà ÙBpc ¸ rÅm A Ù' §ûˇ m A yEt G z°p A yil' È yûˇ n≈ b –¸ ˚Yyh ¸ yC« w¬ 11 :wïW A v E
yún≈ b –¸ hel G '
Eà q°l E m A v · -te' zõapyilÈ'el delúEGt¬w wÅAWEv-§e–b ˇè zp a yil' È ïl e H∆gl eÄ yip hûˇ t A yà h A
˚ØyAh ]1 hûˇ l Ge ˇû '
E h°z∑√ m i ˚ hûˇ m GA H a xfirˇ z∆õ w√ taxn¬ú lÅ' E ˚vËr yûˇ n≈ b –¸ ˇè hl Ge ' Eè wà 13 :wïAWEv teHúE' hYfldAv
-ta–b hô√n·v-tab hüAmAbyilÛhA' y=n≈ b –¸ ˚Æyh A hel G ˇû ' E wà 14 :wïW A v E teH' Eú tõm a W ¸ b A yún≈ b –¸
:xfirˇ q O¿ -te'wà £õl A v ¸ y¬ -te'Ãw H˚BvÃy** Hyvy*-te' wÅAWEv¸l delû ˇ t GE w¬ w°W A v E teHˇû ' E §ÙYvb ¸ c i
•˚ûˇ l G ' a ˇè §m A yEt G •˚òl G ' a wÅW A v E rÙZkb –¸ ˇè zp a yil' È yòn≈ b –¸ w°W A v E -yïn≈ b ¸ yûˇ Ep˚Gla' heGlõE' 15
•˚ûˇ l G ' a £õt GA v ¸ gF¬ •˚úl G ' a ]3 xfirˇ ôOq-•˚ïGla' 16 :zï¬nŸq •˚úl G ' a ÙYpc ¸ •˚úl G ' a rÅm A Ù'
yò≈n¸–b heGlÄE'Ãw 17 :hΩfldAv yún≈ b –¸ hel G ' Eõ £ÙÅd' È ¶Ârˇ û ˇ' e ¸b – ˇè zp a yil' È yòp E ˚Gl' a hel G ˇû ' E q°l E m A v ·
hel G ˇû ' E h°z∑√ m i •˚ûˇ l G ' a hõm GA aH •˚úGla' xfirØ∆z •˚ûˇ Gla' èˇ tx a n¬è •˚úl G ' a wÅW A v E -§eb – ˇè l' E ˚vËr
heGlÄE'Ãw 18 :wïAWEv teHúE' tõm a W ¸ b A yún≈ b –¸ heGlàE' £ÙÅdÈ' ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè l' E ˚vËr yòp E ˚Gl' a
hel G ˇû ' E xfirˇ q O˝ •˚ûˇ l G ' a £õl A v ¸ y¬ •˚úl G ' a H˚_vyà •˚úl G ' a wÅW A v E teHˇû ' E ˇè hm A b A yïl i h Û ' A yòn≈ b –¸
heGlúE'Ãw wôAWEv-y≈n¸b heGlüE' 19 :wïAWEv teHúE' hõ√n·v-ta–b hôm A b A yilh Û ï' A yãp E ˚Gl' a
¶Ârˇ ' A° h A yõb E H ¸ yO ]3 yÅr Ê x O h a ˇè ryivW E -yï≈n¸b heGlòE' 20 < :£Ù¡dÈ' '˚Bh £õehyEp˚Gla'
y_ÊrOxah yüEp˚Gla' heGlˇû ' E §°H A yÊdwà rec' Eõ wà §ÙBHd Ê wà 21 :hï n√ v · w¬ §ÙBvb ¸ c i wà lõb A ÙHÃw §úX A Ùl
§õX A Ùl tÙBx' · w¬ £°m A yEhwà yZr Ê x O §õX A Ùl-y≈nb ¸ ˚Byh ¸ yC« w¬ 22 :£Ù¡dÈ' ¶Ârˇ úe'¸–b ryõv i W E yún≈ b –¸
hel G ' Eú wà 24 :£ïn√ Ù'Ãw ÙYpH ¸ l°b A yEvwà taxn¬õ m A ˚ §úw√ l ¸ v a lÅb A ÙH yûˇ n≈ b –¸ ˇè hl Ge ' Eè wà 23 :vïn√ m ¸ t Gi
rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè £m i yC≈ h a -te' 'òc A m A râH e ' · hÆn√ v · '˚Zh h°n√ v · ¬w ]3 hûˇ yC√ ' a wà §ÙYvb ¸ c i -yïn≈ b ¸
§ÚHO d –Ê hõn√ v · -yïn≈ b ¸ hel G ' Eú wà 25 :wyïb i ' A §ÙBvb ¸ c i l ¸ £yYr Ê m O ·xah-te' ÙBtOvËri–b
:§Ωr fl k ¸ ˚ §Br fl t ¸ y« wà §õb –A H ¸ ' e wà §Bd –fl m ¸ x e §°H A yÊd yûˇ n≈ b –¸ heGlõE'Ãw 26 :hï√n·v-ta–b hõAmAbyilÛhA'Ãw
:§Ωr fl ' · w¬ ¶˚Bv §õH A yÊd-yïn≈ b ¸ hel G ' Eú 28 :§æq “ v · w¬ §õw√ v · z¬ wà §úAh¸li–b rec°E'-y≈n¸–b heGlõE' 27
•˚úl G ' a §ÙYvb ¸ c i •˚úl G ' a lÅb A ÙH •˚ûˇ l G ' a ˇè §X A Ùl •˚òl G ' a yÚr Ê x O h a yûˇ p E ˚Gla' heGlõE' 29
y_ÊrOxah yüEp˚Gla' heGlˇû ' E §°H A yÊd – •˚ûˇ l G ' a rec' Eõ •˚úl G ' a §_OHÊ–d •˚úGla' 30 :hï√n·v
˚Ykl ¸ m A rˇˇH eú ' · £yÅk i l A m G¸ h a ˇè h eGlèE'Ãw 31 > :ryïivEW ¶Ârˇ úe'¸–b £õehyEpuGla'¸l
£ÙÅdÈ'e–b ™Z»l¸m«Cy¬w 32 :lïE'flr¸Wy« yún≈ b ¸ l i ™elm eõ -™Alm ¸ yún≈ p ¸ l i £Ù˝d' È ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
búb A Ùy wyÅt GA x ¸ t Ga ™Zl » m ¸ yC« w¬ val b –A° tAmyC√õ w¬ 33 :hAbïh A nà –Êd Ù˜ryiv £úH E wà rÙÚvb –¸ -§eb – valb –eõ
:yïn« m A yEt G h a ¶Ârˇ ' eú m E £õH A x u wyÅt GA x ¸ t Ga ™Zl » m ¸ yC« w¬ b°b A Ùy tAmyC√õ w¬ 34 :hΩr fl c ¸ b –A m i xfirˇ z∆õ -§eb –
hZd„ W ¸ b –i ˇè §y√ d Ë m i -te' hòk –e m Ga h a dÄd fi b –¸ -§eb – dˇˇd fiZ h · wyäGAtx ¸ t Ga ™âl » m ¸ yC« w¬ £°H A x u tAmyC√õ w¬ 35
:hæq “ r „ W ¸ m Ga m i hõl A m ¸ W a wyÅt GA x ¸ t Ga ™Zl » m ¸ yC« w¬ dˇˇd flÚ h · tAmC√õyw¬ 36 :tyïw« v · Ù˜ryiv £úH E wà bÅ' A Ùm
l˚Ú'H A tAmyC√õ w¬ 38 :rˇˇïh A nF√ h a tÙBbx O r Ë m E l˚Y'H A wyÅt GA x ¸ t Ga ™Zl » m ¸ yC« w¬ h°l A m ¸ W a tAmyC√õ w¬ 37
r
Ç Ù–bk ¸ v a -§eb – §ûˇ n√ x A lavˇû b –a t ê m A yC√ w¬ 39 :rÙïb – k ¸ v a -§eb – §õn√ x A lavb –aú wyÅt GA x ¸ t Ga ™Zl » m ¸ yC« w¬
dÅ„r¸Xam-ta–b èˇ lE'¸bX a yïh E m ¸ Ùòt G H ¸ ' i £âH E wà ˚v°p KA Ù˜ryiv £úH E wà rÅd fi h · ˇè wyAt G x ¸ t Ga ™`l » m ¸ yC« w¬
:bïh A z√ yúm E tõb –a
£Åt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè wW A v E yòp E ˚Gla' tÙãm¸H heGlE'Ãw∏ 40
•˚üGla' 41 :tïEtÃy •˚úGla' hõ√w¸lïv a •˚úl G ' a vôn√ m ¸ t Gi •˚úl G ' a £°t A m O H ¸ b –i £õt A m O q O m ¸ l i
•˚úl G ' a §õm A yEt G •˚úl G ' a zôn¬ q Ÿ •˚úl G ' a 42 :§ΩnO yip K •˚úl G ' a hõAlE' •˚úGla' hôAmAbyilÛhA'
ˇè £t A b O H ¸ m Oø l ¸ £ÙÄd' È yûˇ p E ˚Gl' a |hel G ˇû ' E £Úr fl yiv •˚ûˇ l G ' a lõ' E yÊd – gà m a •˚úl G ' a 43 :rˇˇïc A b ¸ m i
> :£Ù¡d' È yúb i ' · wõW A v E '˚Bh £Åt A z∑√ x u ' · ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸

Genesis 37
|hel G ˇû 'E 2 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eõ b –¸ wy°b i ' A yZr „ ˚g¸m ¶Ârˇ ' eõ –¸b bÅq O v · y¬ beHˇû yC≈ w¬ 1
§'Åc F◊ b –a ˇè wyAx' e -te' hòv e r O h=√yAh èˇ h√nAH h`„r¸Wev-vïab¸H-§eb – •ãs E Ùy bÄq O v · y¬ tÙ˘dl ¸ t GO
-te' •ôs E Ùy 'úb E yC√ w¬ wy°b i ' A yûˇ H E nà hõp KA l ¸ z« yún≈ b –¸ -te'wà hôh A l ¸ b i yún≈ b –¸ -te' ravn¬Æ '˚ZhwÃ
-yïk –i wyØn√ b –A -lAk – m i ˇè •s E Ùy-te' bòahA' lÄE'flr¸W«yÃw 3 :£ïehyib·'-le' hõAvflr £úAtA–bÊ–d
bòh
a ' A Ùãt' O -yïk –i wyÄx A ' e ˚Z'r Ë yC« w¬ 4 :£yïs –i p Ka t∆nt OB k –¸ ÙYl hAWúAvÃw ÙÚl '˚Yh £yú«nÿqÃz-§eb
£`l » x · yC¬ w¬ 5 :£øl » H A l ¸ Ùırb –¸ d –fi ˚Ylk ¸ y√ 'Bl ◊ wà ÙÚt' O ˚Y'nà W ¸ «yC ïw¬ wyÅx A ' e -lAk – m i ˇè £h e yib' ·
£°h e yEl' · rem'YyC◊ w¬ 6 :Ùøt' O 'Bn◊ W ¸ dÙYv ˚pús i ÙCyw¬ wy°x A ' e l¸ dˇˇgF≈õ yC¬ w¬ £ÙÅlx · ˇè •s E Ùy
ˇè £yimG lu ' · £yòm i l G¸ ' a m ¸ ˚n¸xn¬M ·' h≈FnihÃw∏ 7 :yiGt¸mïAlAx rˇˇúeH·' hõ∆∑zah £ÙBl·xh a 'Dn√ -˚v¸mH i
£Åke yEtm GOZ l u ' · ˇè hn√ yèb –e s u t ¸ hònF≈ h i wà hAbc FA° n« -£¬gwà yõt i Am G lu ' · hAmq “ú hônF≈ h i wà hÅÂdAKWah ™ÙZt¸–b
-£i' ˚nyÅl E v A ˇè ™l » m ¸ t Gi ™`l » m A h · wyÅx A ' e èˇ Ùl ˚r¸m'`yC◊ w¬ 8 :yït i m GA l u ' · l a ®yõw∆ x · t Ga H¸ ïtGi w¬
:wyΩr fl b A d –Ë -lavwà wyõt A m O l » x · -lav ÙÅt' O 'ûn◊ W ¸ ˇè dÙv ˚pòs i ÙCy¬w ˚n°b –A lYH O m ¸ t Gi lÙBHm A
yïtGi m ¸ l aò x A h=nF≈ h i rem'ÆyC◊ w¬ wy°x A ' e l ¸ ÙYt' O rˇˇp KEú s a yà w¬ rÅx E 'a £ÙZlx · ˇè dÙv £Bl » x · yC¬ w¬ 9
:yïl
i £yõw« x · t Ga H ¸ ïm i £yÅb i k A Ùïk – ˇè rW A v A dˇˇx aò ' a wà x fi r „Ä yC√ ahwà Hemˇû H Ke h a hü≈nF h i wà dÙÅv ˇè £Ùl·x
£ÙBl·xah hôAm ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ wyÅb i ' A Ùûˇ b – -ravgà yC« w¬ wÇ yAx' e -le'wà wê yib' A -le' rˇˇû p KE s a yà w¬ 10
:hAcËrˇ ïA' õ߸l tBOw·xaGt¸Hih¸l ßyÅx e ' a wà ˇû ßm G¸ ' i wà ˇè yn« ' · 'ÙÄbn√ 'ÙZbh · t GA m ¸ l A° Ax rˇˇû eH·' hõ∆∑zah
wy°x A ' e ˚Ykl ¸ yC≈ w¬ 12 :rˇˇïb A d –fl h a -te' rˇˇm aú H A wyõb i ' A wà wy°x A ' e ÙYb-˚'Ãnq — yà w¬ 11
'Ù`l·h •ÄEsÙy-le' läE'flr¸W«y rem'=yC◊ w¬ 13 :£ïk e H ¸ b –i £õh e yib' · ]4 n'B◊c-$t$e' tÙ_vËril
rem'ûyC◊ w¬ 14 :y«nïnF≈ h i ÙYl rem'B◊Cy¬w £°ehyEl·' ûˇ ß·xAl¸He'Ãw hõk A l ¸ £Åk e H ¸ b –i £yûˇ v i r O ˇè ßyèx e ' a
rˇˇb A° d –fl y«nb Eõ H i h · w¬ §'Åc F◊ h a £ÙZlH ¸ -te'wà ˇè ßyèexa' £Ù`l¸H-te' häE'Ër '=√n-™el ÙÄl
hõv e t O húnF≈ h i wà HyÅ' i ˚hûˇ ' E c A ¸myC« w¬ 15 :hAmïk e H ¸ 'Yb ◊ yC√ w¬ §ÙÅrb ¸ x e qemˇû v E m E ˇè ˚hèx E l A H ¸ yC« w¬
yûˇ k
i nO ' A yõx a ' a -te' rem'DyC◊ w¬ 16 :Hæ‘–qab¸Gt-ham rˇˇYOm'El Hyôi'Ah ˚hüElA'¸HyC« w¬ hÚd  W KA b –a
yòk
–i hØz∑∆ m i ˚Zvs ¸ n√ ˇè Hyi'h A rem'`yC◊ w¬ 17 :£yïv i r O £úh E hYOpyE' yÅl i 'ûˇ nF√ -hfldyïgF« h a H°q –‘ b a m ¸
:§ït A d O b –¸ £õ' E c A m ¸ yC« w¬ wyÅx A ' e rˇˇû x a ' a ˇè •s E Ùy ™elyC≈ò w¬ h√nyà t A° d –O hõk A l ¸ n≈ £yÅr Ê m ¸ ' Oø ˇè yt Gi v ¸ m aè H A
:Ùøtyimh · l a ÙYt' O ˚Blk –¸ n¬ t ¸ ïyC« w¬ £Åh e yEl' · bZr fi q Ÿ y« ˇè £r  X eè b ¸ ˚ qÚx O r fl m E ÙYt' O ˚B'r Ë yC« w¬ 18
|hûˇ AGtavÃw 20 :'ïA–b hõ∆zAGlah tÙBml » x · h a lavb –aô hÆnF≈ h i wy°ixA'-le' Hyûˇ i' ˚˜r¸m'◊Cy¬w 19
˚h¸t°AlAk·' hõAvflr hú√Cyx a ˚nËrm aà ' A wà tÙÅrb –O h a dˇˇû x a ' a b –¸ ˇè ˚hèk E l i H ¸ n¬ wà ˚hÆg≈ r Ë h a ïn¬ wà ˚Zkl ¸
rem'DyC◊ w¬ £Úd fl yC√ m i ˚hõl E c Fi yC¬ w¬ §Åb E ˚'Ër vûˇ m a H ¸ yC« w¬ 21 :wyït A m O l » x · ˚Yyh ¸ yC« -ham hà' e r Ë n« wÃ
˚kyûˇ il¸Hah Ç£fld-˚k¸Kp¸HiGt-la' ê§Eb˚'Ër |£ûˇ ehEl·' rem'=◊Cy¬ w 22 :Hepïn√ ˚Fnk –eõ n¬ 'Bl ◊
lyòc Fi h a §avm aÄ l ¸ ÙÚb-˚x¸lH ¸ t Gi -la' dˇˇy√õ wà rÅb –A d Ë m Gi b –a rˇˇû ˇH e ' · ˇè hz∑∆ h a rÙò–bah-le' ÙÄtO'
wy°Axe'-le' •õEsÙy 'úA–b-reH·'aï–k yàihÃy¬¿w 23 :wyïibA'-le' ÙYbyiHh · l a £Åd fl yC√ m i ˇè ÙtO'
:wyïl A v A rˇˇH eú ' · £yõs –i p Ka h a t∆nt OB k –¸ -te' ÙÅt G nà t GA k –u -te' ˇè •s E Ùy-te' ˚XyòH i p ¸ yC¬ w¬
˚ê b¸HyC≈ w¬ 25 :£«yïm A Ùõb – §yú' E qÅr „ rÙûˇ b – h a wà hflrˇ b –OÚ h a ÙYt' O ˚kúl i H ¸ yC¬ w¬ ˚hÅux“–q=«Cy¬w 24
hõA'A–b £yÅil'Ev¸m¸H«y tûˇ axËrO' ˇè hnF≈ h i wà ˚Å'r Ë yC« w¬ ˇè £h e y≈nyïv E ˚`'W ¸ yC« w¬ £ Ç x e l e -lAk' È ïl e
:hAmyà r flΩ c ¸ m i dyBr Ê Ùh¸l £yõk i l ¸ Ùh XÅl » w√ yZr Ê c ¸ ˚ ˇè t'◊knà £yÄi'W ¸ nOΩ £ûˇ h e yEl G m a gà ˚ dˇˇv A° l ¸ gF« m i
-te' ˚nyõs –i k i wà ˚nyÅx i ' A -te' èˇ gr O h · n¬ yòk –i vacb –eÄ -ham wy°Axe'-le' hYfld˚hÃy rem'B◊Cy¬w 26
˚nyúixA'-yïi–k ÙÅb-yih¸Gt-la' èˇ ˚nèd „ y√ wà £yÄl i 'Evm ¸ H ¸ yC« l a ˚Fnr ÂZ k –¸ m ¸ n« wà ˚ãkl ¸ 27 :Ùømd –fl
ˇè ˚k¸Hm ¸ yC« ïw¬ £yÄr Ê x · s Oø £yMn« y√ d Ë m i £yâH i n√ ' · ˚É r¸bv a ïyC¬ w¬ 28 :wyïx A ' e ˚Yvm ¸ H ¸ yC« ïw¬ '˚Úh ˚nYr „ W A b ¸
£yZr Ê W ¸ v e b –¸ £yõl i 'Evm ¸ H ¸ yC« l a •ôs E Ùy-te' ˚˙rk –¸ m ¸ yC« w¬ rÙÅb – h a -§im ˇè •s E Ùy-te' ˚`lv · ïyC¬ w¬
hú≈FnihÃw rÙÅ–bah-le' ˇè §b E ˚'Ër bAHyC√ò w¬ 29 :hAmyà r flΩ c ¸ m i •õE sÙy-te' ˚'yúb i yC√ w¬ •esk –A°
delˇû yC∆ h a rˇˇm a° '◊yC w¬ wyõx A ' e -le' bAHú√Cy¬w 30 :wyΩfld√g¸–b-te' vYr fi q Ÿ yC« w¬ rÙ°b – b –a •õs E Ùy-§yE'
£yØz∑« vi ryûˇ v i W ¸ ˇè ˚X·xH ¸ yC« ï¬w •°s E Ùy t∆nt OZ k –¸ -te' ˚Yxq Ÿ C«yw¬ 31 :'ïb A -y«n' · h√n' Aú yõn« ' · w¬ ˚Fnn∆Ø yE'
-le' ˇè ˚'yèb i yC√ w¬ £yÄs –i p Ka h a t∆nZOt¸–k-te' ˚ãx¸GlaHÃyï¬w 32 :£Ωd –fl b –a t∆nt GOY k –u h a -te' ˚Blb –¸ X ¸ yC« w¬
:'øl » -£i' 'wõh i ß ô nà b –i t∆nt O^ k –¸ ah 'Æ√n-re–kah ˚n'°AcAm t'û◊z ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ £Åh e yib' ·
:•ïs E Ùy •Yr fi X O •ır O X A ˚h¸tl A° k A ' · hõv A r fl húyC√ x a yØn« b –¸ t∆nt OZ k –¸ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ h – r fl` yik – yC¬ w¬ 33
£yúm i y√ ÙYnb –¸ -lav lúb –E ' a t ¸ yC« w¬ wy°n√ t ¸ m A b –¸ qõW a £eWyC√ú w¬ wyÅt A l » m ¸ W i ˇè bq O v · y¬ v`r fi q Ÿ yC« w¬ 34
rem'DyC◊ w¬ £Åx E n¬ t ¸ h i l ¸ ˇè §' E m A yà w¬ ÙÄmx · n¬ l ¸ wyät A nO b –¸ -lAkwà wy=n√ b –A -lAk ˚É mÿqyC√ w¬ 35 :£yïb –i r fi
˚ırk ¸ m A £yØn« d fl m G¸ h aâ wà 36 :wyïb i ' A ÙYt' O k –¸ b ¸ yC≈ú w¬ hAl' OÚ H ¸ lõb E ' A yôn« b –¸ -le' dˇˇr „^ ' E -yïk –i
> :£yïx i b –A X La h a rˇˇõaW hÅOvËraKp syZÊr¸s èˇ rp a yiXÙøpl ¸ £«yflÚr¸cim-le' ÙYtO'

Genesis 38
Hyúi'-dav Xô≈Cy¬w wy°Axe' tûˇ E'Em hYfld˚hÃy dÂrˇ yC≈ú w¬ 'wÅh i h a tûˇ v E b –A ˇè yh i yà ïw¬ 1
v
fi ˚ÚH ÙZmH ¸ ˚ yõn« v · n¬ k –¸ Hyú' i -ta–b h_fld˚hÃy £üAH-'Ër¬Cy¬w 2 :hΩr fl yix ÙBmH ¸ ˚ yõm i l GA d Á v ·
raht Gaú w¬ 4 :rˇˇïv E ÙYmH ¸ -te' 'Br fl q Ÿ yC« w¬ §°b–E delˇû t GE w¬ raht Gaõ w¬ 3 :Ahyïl e ' E 'Bb ◊ yC√ w¬ h A x eõ q –“ yC« w¬
'Br fl q Ÿ t Gi w¬ §Åb –E delˇû t GE w¬ ˇè d Ùv •est GO` w¬ 5 :§ïn√ Ù' ÙYmH ¸ -te' 'Br fl q Ÿ t Gi w¬ §°b –E delˇû t GE w¬ dÙYv
rˇˇû v
E l ¸ hõH KA ' i h_d fl ˚hÃy xü—q – yC« w¬ 6 :ÙøtO' –húAGtËdil¸–b byõz« k ¸ b
i húy√ h A wà h°AlEH ÙYm¸H-te'
˚hõt E m i yà w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ vYfir hÅfld˚hÃy rÙZk¸–b rEvò yÄihyà w¬ 7 :rˇˇïm A t GA h – m Aõ H ¸ ˚ Ù˝rÙk¸b –
£úq ‘ h A wà h – t A° ' O £ûˇ b –E y¬ wà ßyõixA' teHúE'-le' '_b –◊ §Øn√ Ù'¸l ˇè hd fl ˚hÃy rem'`yC◊ w¬ 8 :hïw√ hÃy
-le' 'âA–b-£i' hU√yAhÃw vfirˇ z∑√° h a hûˇ y∆ h ¸ y« ÙYl ]1 'Bl G» yôk –i §Øn√ Ù' vfidˇ û ˇyC≈ w¬ 9 :ßyïixA'¸l vfirˇ õ∆z
yún≈ yEvb –¸ vfirˇ yC≈ô w¬ 10 :wyïx i ' A l¸ vfirˇ z∆õ -§Atnà yút Gi l ¸ bi l ¸ hAcr Ë ' aÅ tûˇ x E H i wà ˇè wyix' A teH' Eò
yüib¸H ÙätAGla–k râAmAt¸l Éhfld˚hÃy rem'ûyC◊ w¬ 11 :Ùøt' O -£¬gF temyC√õ w¬ h°W A v A rˇˇû H e '· hõw√ hÃy
'˚Yh-£¬gF t˚Bmy√ -§ep K rÅm a ' A yûˇ k –i yØn« b ¸ hûˇ l A HE ˇè ld –fi gà «y-dav ™yÄibA'-tyEb hûˇ √nm A ¸la'
tAmt GAõ w¬ £yÅm i yC√ h a ˇè ˚b – rË yC« w¬ 12 :Ahyïb i 'A tyúb –E beHt GEõ ¬ w rÅm A t GA ™elˇû t GE w¬ wy°x A ' e k –¸
h_r fl yixwà '˚Äh ˇè Ùn'◊c yòz≈ zœ gFOΩ -lav lavyC¬M w¬ hÄd fl ˚hÃy £exˇû nF√ yC« w¬ hÚd fl ˚hÃy-teHï' E v fi ˚ZH-tab –
húelOv ™yôimAx hú≈Fnih rˇˇÚOm'El rˇˇm Aõ t A l
¸ dˇˇgF¬ú yC… w¬ 13 :hAtïn√ m ¸ t Gi yõm i l GA d Á v · hA ˚húv E r„
ˇè •yivc FA b –a sòk a t G¸ w¬ h A yÄl e v A ïm E h – t Aä ˚n¸ml ¸ ' a yâd „ gà b –i r É ast GA w¬ 14 :ÙΩn'◊c zBgO l A hAtn√õ m ¸ t i
-yïk –i ˇè ht A ' · r fl yòk –i hAtn√° m ¸ iGt ™Ârˇ Z–d-lav rˇˇH eõ ' · £«yØn¬ yEv xatˇû p e b –¸ ˇè bH e t GEè w¬ •Ål GA v a t ¸ t Gi w¬
h°√nÙz¸l Ahõeb¸H¸x¬Cyw¿¬ hÅd fl ˚hÃy h A ˇû ' e r Ë «Cy¬w 15 :hïAKHi'¸l ÙYl hún√ t G¸ n« -'øl ◊ 'wàihÃw hÅAlEH lZfid√g
™«yÅalE' 'ÙZbA' èˇ '√Fn-hAbïAh ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ™ÂrÄ–dah-le' Ahyäl e ' E X=yC≈ w¬ 16 :Ahyïn∆ p KA hõt A s –¸ k i yúk –i
:yïl A ' E 'ÙYbt A yúk –i ]1 yÅl Gi -§et G t Gi -ham ˇè rm e 'èt G◊ w¬ 'w°h i ÙYtl GA k a yúk –i vÅd fi y√ 'Zl ◊ yik – ò
§ÙYbr fl v E §út GE t Gi -£i' rem'àt G◊ w¬ §'Úc F◊ h a -§im £yõz∑« v i -yΩd Ê gFà xúl Ga H a ' · yôk i nO ' A rem'DyC◊ w¬ 17
ˇè ßm ¸ ït A x O rem'Ät G◊ w¬ ™ Ç l GA -§et G ' e rˇˇû H e ' · §ê Ùbflrv E h ¡A hûˇ Am rem'Æ◊Cy¬w 18 :ßïex¸lAH dˇˇúav
£“qˇû t GA w¬ 19 :Ùøl raht Gaú w¬ Ahyõl e ' E 'Bb ◊ yC√ w¬ h – l GAô -§et G yC« w¬ ßÚd  y√ b –¸ rˇˇû H e ' · ß õ X L¸ m a ˚ ßÅl e yitp ¸ ˚
xâl a H ¸ yC« w¬ 20 :–hït A ˚n¸ml ¸ ' a yBd „ gà b –i Hõb –a l ¸ t Gi w¬ h A y°l e v A m E h – p Aõ yivc ¸ rast GAú w¬ ™elt GEÅ w¬
h°H KA ' i h A dˇˇû yC¬ m i §ÙYbr fl v E h A taxq —ú l A yÅm i l GA d Á v · ïh A ˚hûˇ Evr „ ˇè dy¬ b –¸ £yÆz∑« v i ïh A yZÊdÃFg-te' häfld˚hÃy
'wúih hôAH„dŸ–qah hü≈Cy' a rÅm O 'El ˇè h – m A q O m ¸ yòH E nà ' a -te' lã' a H ¸ yC« w¬ 21 :–hï' A c A m ¸ 'Yl ◊ wÃ
-le' èˇ bAHè√Cy¬w 22 :hïAH„dŸq hõ∆zAb húAtÃyAh-'◊l ˚År¸m'û◊Cy¬w ™Ârˇ d –flÚ h a -lav £«yn¬õ yEvb A
hõ∆zAb húAtÃyAh-'◊l ˚År¸mïA' èˇ £ÙqAm G h a yòH E nà ' a £=g¬ wà h A y°t i 'Acm ¸ 'Zl ◊ rem'YyC◊ w¬ hÅd fl ˚hÃy
yZd
Ê gFà h a ˇè yt Gi x ¸ l aè H A hònF≈ h i z˚Úbl A hûˇ y∆ h ¸ n« §õp Ke h – l AÅ -xæ—–qïiGt èˇ hfld˚hÃy rem'`◊Cy¬w 23 :hïAH„dŸq
h`d fl ˚hyïl i d=gF¬ yC… w¬ £yÄiHfldÛx HZ»l¸Him¸–k |yûˇ ihÃy¬w 24 :–hïAt'Ac¸m 'B◊l hõAGta'Ãw hØ∆∑zah
Ah˚Y'yicÙh hÅfld˚hÃy rem'ûyC◊ w¬ £y°n« ˚nÃzl i hYr fl h A húnF≈ h i £ôg¬ Ãw ßÅt e l GA k –a rˇˇû m A t GA èˇ ht A nà ïz√ ˇè rm O 'El ¡
-reH·' èˇ Hyi'¸l rÅOm'El èˇ AhyèimAx-le' hòAx¸lAH 'yâh i wà t'Äc E ˚m 'wûˇ h i 25 :•Ωr „ W KA t i wÃ
£yôl i yitp K¸ h a wà temüetx O h a yãm i ¸l 'Ø√n-re–kah èˇ rm e 'èt G◊ w¬ hÚflrh A yõk i nO ' A ÙÅl G hel G ˇû ' E
-'◊l §úk –E -lav-yïk –i y«nF m GeÅ m i hûˇ q “ d Ë ˇ ïc A ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hÄfld˚hÃy rˇˇû k –E yC¬ w¬ 26 :hel G ï' E h A hõX Le m Ga h a wÃ
húnF≈ h i wà h – t GA° d Ë l i tûˇ v E b –¸ yõh i yà w¬ 27 ]2 :–hïAGt¸vfid¸l dÙYv •úas√y-'ø◊lwà y°n« b ¸ hûˇ l A H E l ¸ h A yõt Gi t a nÃ
râH O q Ÿ t Gi w¬ tÂdl GeÄ y¬ m ¸ h a xûˇ q –— t Gi w¬ dˇˇy√° -§et G yC« w¬ h – t GAõ Ë dl i b ¸ yúh i yà w¬ 28 :–hïn√ X ¸ b i b –¸ £yõm i Ù'¸t
'ûˇ cA y√ ˇè hnF≈ h i wà ÙÄdy√ byûˇ H i m E k –¸ |yûˇ h i yà w¬ 29 :hïn√ H O 'Êr 'úAc√y hõ∆z rÅOm'El ˇè yn« H A Ù`dy√ -lav
ˇè rx a ' a wà 30 :¶Ârˇ ïp KA ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ ¶Ârˇ p KA° ßyûˇ l e v A t GA c ¸ r fiY p KA -ham rem'àt G◊ w¬ wyÅx i ' A
< :xfirˇ ïz√ ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ y°n« H KA h a Ù˜dy√ -lav rˇˇH eú ' · wyÅx i ' A 'ûˇ c A y√

Genesis 39
ˇè £yixb –A X La h a rˇˇW aò häOvËraKp syâÊr¸s ÉrapyiXÙKp ˚hºn≈ q Ÿ yC« ¬w hAmyà r flÚ c ¸ m i dˇˇr fiZ ˚h •õs E ÙyÃw 1
ˇè hw√ hÃy yòh i yà w¬ 2 :hAm G ïH A ˚hYÁdÊrÙh rˇˇúeH·' £yÅl i 'Evm ¸ H ¸ C«yh a ˇè dyC¬ m i yÅr Ê c ¸ m i Hyûˇ ' i
wyØn√ d O ' · 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 3 :yΩr Ê c ¸ m Gi ha wyõn√ d O ' · tyúb E b –¸ yàh i Ãyw¬ x fi y°l i c ¸ m a Hyûˇ ' i yõh i yà w¬ •Ås E Ùy-te'
•ús E Ùy 'âc A m ¸ yC« w¬ 4 :Ù¡dy√ b –¸ fixyúil¸cam hõ√whÃy hÅeWOv '˚Zh-reH' · ˇè lk O wà ٰt G ' i hõw√ hÃy yúk –i
:Ù¡dy√ b –¸ §út a n√ ÙYl-H∆y-lAkwà ÙÅtyEb – -lav ˇè ˚hèd „ q ÷ p ¸ yC¬ w¬ ÙÚt' O tÂrˇ û ˇH A yà w¬ wyõn√ yEvb –¸ §ôx E
-te' hô√whÃy ™Ârˇ üAbÃy¬w ÙÅl-H∆y rˇˇû H e ' · -lAk – ˇè lv a wà ÙÄtyEbb –¸ Ùät' O dyâq ÷ p ¸ h i zÉ ' A m E yáh i yà w¬ 5
t«yõa–ba–b ÙÅl-H∆y rˇˇû eH·'-lAkb –¸ ˇè hw√ hÃy tòk –a r Ë b –i yãh i Ãyw¬ •°s E Ùy lûˇ l a gà b –i yYr Ê c ¸ m Gi h a tyúb –E
yúk –i hAm˚Å'm ¸ ˇè Ùt G ' i v`d fi y√ -'◊l Ãw Ç•EsÙy-d¬y¸–b êÙl-reH·'-lAk – bûzO v · yC¬ w¬ 6 :hΩd  W KA b a ˚
húp E y«w ra't OY -hEpyà •Ås E Ùy yûˇ ihÃy¬w l°EkÙ' '˚Zh-reH·' £exõeGlah-£i'
h
A yõn∆ yEv-te' wyôn√ d O ' · -teHïE' 'üAKWiGt¬w heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah èˇ raxa' yÄihÃy¬w 7 :hïe'Ëram
§ûˇ h E wyØn√ d O ' · teHˇû ' E -le' èˇ rm e 'èyC◊ w¬ |§é' E m A yà w¬ 8 :yïGimv i húb A k ¸ H i rem'Yt G◊ w¬ •°s E Ùy-le'
˚Fnn∆= yE' 9 :yΩd Ê y√ b –¸ §út a n√ ÙYl-H∆y-reH·' lBOkÃw t«y°A–ba–b-ham yõt Gi ' i vBd fi y√ -'◊l yØn« d O ' ·
rˇˇû He ' · b –a ™õt A Ù'-£i' yúk –i hAm˚Å'm ¸ ˇè ynF« m Geè m i ™òW a x A -'øl ◊ wà yÇ nF« m Ge m i h ê z∑∆ h a t«yˇû b –a b –a lÙädg√
:£yïih»l'ïEl yit'õAXAxÃw t'Ø◊∑zah èˇ hAlOdÃFgah hòAvflrAh häeWÈvïe' ™yâE'Ãw Ù°Gt¸Hi'-¸Gta'
–hõAl¸ce' búa–k¸Hil AhyôelE' vúamAH-'◊lÃw £Ù°y |£Ùûy •õs E Ùy-le' h – r flB b –¸ d fi k –¸ yàh i yà w¬ 10
Ù°t G k ¸ 'alm ¸ tÙZWv · l a hAtyà b –aõ h a 'Bb ◊ yC√ w¬ hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a k –¸ ˇè yh i yà w¬ 11 :–hïm GA v i tÙByh ¸ l i
hûˇ b
A k ¸ H i rˇˇm OY 'El Ù_dgà b i b –¸ ˚hüEWp K¸ t ¸ t Gi w¬ 12 :t«yïb –A b –a £õH A t«yb –aô h a yúH E nà ' a m E Hyä' i §yâ' E wÃ
búz¬ v A -yïk –i h – t AÅ Ù'Ërk –i ˇè yh i yà w¬ 13 :hAc˚øxh a 'úc E yC≈ w¬ s√nyC√õ w¬ h – d flÅ y√ b –¸ ˇè ÙdÃgb –i b`zO v · yC¬ w¬ y°m Gi v i
ˇè £h e l A rem'`t G◊ w¬ h – t AÄ yEb yûˇ H E nà ' a l¸ 'ãr fl q Ÿ t Gi w¬ 14 :hAc˚øxh a s√nyC√õ w¬ h – d flÚ y√ b –¸ Ù˜dgà b –i
yÅm Gi v i bûˇ k –a H ¸ li ˇè yl a ' E 'òb –A ˚n°b –A qexˇû c a l ¸ yYr Ê b ¸ v i Hyúi' ˚nôAl 'yibúEh ˚Ä'Ër rÅOm'El
b`zO v · yC¬ w¬ 'Úr fl q Ÿ ' e w√ yõl i Ùq yitm OB yÊrh · -yïk –i ÙÅvm ¸ H A k ¸ yûˇ i hyà w¬ 15 :lÙ¡dgF√ lÙıq¸–b 'YflrŸqe'√w
wyõn√ d O ' · 'Ùúb – -dav –h°Al¸ce' Ù˜dÃgi–b xú¬FnaGt¬w 16 :hAc˚øxah 'úc E yC≈ w¬ s√nyC√õ w¬ yÅl i c ¸ ' e ˇè ÙdÃgb –i
debüevAh yãalE'-'ïA–b rˇˇÚOm'El heGlõE'Ah £yBÊrb A d –Ë k –a wyÅl A ' E rˇˇû b –E d fi t G¸ w¬ 17 :ÙøtyEb – -le'
'Úr fl q Ÿ ' e w√ yõl i Ùq yúm i yÊrh · k –a yàh i yà w¬ 18 :yïb –i qexc aú l ¸ ˚nõAGl At'úEbEh-reH·' y_Êr¸bivïAh
yZr
„ b ¸ d–Ê -te' wyMn√ d O ' · v fi mOâ H¸ k i yÉ hi yà w¬ 19 :hAc˚øxh a s√nyC√ú w¬ yõl i c ¸ 'e Ù_dgà b –i bBzO v · yC¬ w¬
ßÚ–d¸bav yõil ]1 –hAWúAv heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–da–k rÅOm'El èˇ wyAlE' h`flr¸–bÊ–d râeH·' ÙÄGt¸Hi'
£Ùàqm ¸ rahs –OÅ h a tyûˇ b–E -le' èˇ ˚hèn≈ t G¸ yC« ïw¬ ÙÄt' O •äs E Ùy y=n≈ d O '
· x É q–— yC« w¬ 20 :Ùïp K ' a raxyC«õ w¬
ˇè hw√ hÃy yòh
i yà w¬ 21 :rahs –Oø h
a tyúb E b–¸ £õH A -yihyà w¿¬ £yÚr Ê ˚s·' ™elõeGmah yB„ryis·'** y„r˚s·'*-reH·'
rˇˇòaW §ãEGt«Cy¬w 22 :rahøO–sah-tyEb – rˇˇW aú yõn≈ yEvb –¸ ÙØnF x
i §ûˇ t
GE yC« w¬ desx A° wyõl A ' E XúyC≈ w¬ •Ås E Ùy-te'
tâ' E wà rahs –OÚ h
a tyûˇ b E b
–¸ rˇˇH eõ ·' £ÅÊryis·'ûˇ Ah-lA–k tE'ò •Ås E Ùy-d¬yb –¸ ˇè rh a s –Oè h a -tyEb –
hòe'Or rahÄO–sah-tyE–b rˇˇû aW |§yûˇ E' 23 :hïeWOv hú√yAh '˚Yh £ÅH A ˇè £yiWv O rˇˇH eò ' · -lAk –
hú√whÃy hõeWOv '˚Bh-reH·'ï¬w Ù°t G ' i hõw√ hÃy rˇˇH eú '· b –a ÙÅdy√ –¸b ˇè hm A ˚è'm ¸ -lAk – -tï' e
< :fixyïl i c
¸ m a

Genesis 40
£«yr fiY c ¸ m i -™elïm e húq ‘ H ¸ m a ]3 Fw_'¸XúAx heGlÅE'Ah £yZÊrAbd –Ë h a ˇè rx a ' a yÄh i yà w¬ 1
wy°s A yÊrs A yûˇ n≈ H ¸ lõv a hÅv O r Ë p Ka •Zc O q Ÿ yC« w¬ 2 :£«yr flΩ c ¸ m i ™elúem¸l £õehy≈nOd·'al h°epO'AhÃw
rˇˇW aú tyôb –E rÄm a H ¸ m i b –¸ £ät A ' O §ât GE yC« w¬ 3 :£yïp i Ù'Ah rˇˇW aú lõv a wà £yÅq ÷ H ¸ m Ga h a rˇˇû W a lavò
rˇˇû W
a dOqp ¸ yC« w¬ ∏ 4 :£ïH A r˚Bs' A •õs E Ùy rˇˇH eú ·' £Ùàq¸m rahÚO–sah tyûˇ E–b-le' ]1 myõx i b –A X a h a
˚É m¸lx a ïyC¬ w¬ 5 :rˇˇïm A H ¸ m i b –¸ £yõm i y√ ˚Byh ¸ yC« w¬ £°t A ' O tÂrˇ ûˇ H A yà w¬ £õt GA ' i •ôs E Ùy-te' £yüixA–baLXah
hûˇ q ’ H ¸ m Ga h a ÙÚml » x · §Ù˘rt ¸ p i k –¸ Hyõi' dÅAxe' hAlyà ˇû l a b –¸ ˇè Ùm»lx · Hyò' i £äh e y≈nH ¸ £Ùâlx ·
'^b ◊ yC√ w¬ 6 :rahs –Oø h a tyúb E b –¸ £yYr Ê ˚s·' rˇˇH eú ' · £«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e l ¸ ˇè rH e ·' hÄepO'AhÃw
yûˇ s E yÊrs ¸ -te' lã' a H ¸ yC« w¬ 7 :£yïp i v · zO £õnF√ h i wà £Åt A ' O 'Ërˇ ˇû yC¬ w¬ r’qb –OÚ b –a •õs E Ùy £ôh e yEl' ·
£yõv i r fl £úk e y≈np K¸ v fi ˚ôd – m a rˇˇm OÚ 'El wyõn√ d O ' · tyúb –E rˇˇm aô H ¸ im¸b ÙüGti' râeH·' hÄOvËrap
£äh e l E ' · rem'=yC◊ w¬ ÙÚt' O §yûˇ E' rˇˇt Eõ p O ˚ ˚n¸ml aÅ x A £ÙZlx · wyÅl A ' E ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 8 :£ÙïyC h a
£yôq ÷ H ¸ m Ga h a -rˇˇïW a rˇˇüp KE s a yà w¬ 9 :yïl i 'õn√ -˚r¸p K s a £yØn« r O ¸tp Ki ˇè £yihl » 'El ¡ 'Ù`lh · •Äs E Ùy
hûˇ H A l » H ¸ §epgF∆õ b a ˚ 10 :yïn√ p A l ¸ §epg∆õ -h≈nF h i wà yàm i Ùl·xb –a ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ •°s E Ùy¸l ÙYml » x · -te'
:£yïb i n√ v · h A yõt e l » k –¸ H ¸ ' a ˚lyúH i b ¸ h i h – c FAÅ n« hûˇ t A l ¸ v A ˇè taxr fiè p O k ¸ 'yòh i wà £°g« yÊrW A
hÅv O r Ë p Ka sÙûˇ k – -le' ˇè £t A ' O Xòax¸We'ï√w £yÄib√n·vïAh-te' xûˇ q –— ' e w√ yÚd Ê y√ b –¸ hYv O r Ë p Ka sÙBkwà 11
ˇè tH e l »è H ¸ Ù°nr O t ¸ p Ki hõz∆ •Ås E Ùy ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ 12 :høv O r Ë aKp •úa–k-lav sÙõ–kah-te' §úEGte'√w
-te' ˇè hv O r Ë p a 'òW KA y« £yÄm i y√ teHZ»l¸H |dÙZv¸–b 13 :£ïEh £yõimy√ teHl »B H ¸ £yØg« r Ê ˇ û ˇW
KA h a
§ÙÅH'Êrˇ ïh A ˇè Xp KA H ¸ m Gi k –a ÙÅdy√ b –¸ ˇè hv O r Ë p Ka -sÙk t GAò t a n√ Ãw ß°∆Fna–k-lav õ߸byïiH·h¬w ßÅeH'◊r
-AtyïW i v A wà ™Ål A baXyûˇ y« ˇè rH e ' · k –a ß Æ t G¸ ' i y«nˇû t Ga r Ë k a zà -£i' yüik – 14 :˚hæq ‘ H ¸ m a t A yõy« h A rˇˇH eú ' ·
-yïi–k 15 :hï∆∑zah t«yúa–bah-§im y«nõat'EcÙhÃw hÅOvËraKp-le' èˇ yn« t Gaè r Ë k –a zà h i wà desx A° yYd Ê m GA v i 'únF√
yõti ' O ˚BmW A -yïk –i hAm˚Å'm ¸ yït i yûˇ W i v A -'◊l ˇè hp KO -£¬gwà £yÚÊrb ¸ v i h A ¶Ârˇ ' eõ m E yit G b ¸ nF¬Ø gF… bûnFO g…
•Ås E Ùy-le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬ rˇˇt A° p KA bÙZX yûˇ k –i £yõp i ' O h A -raW 'Ërˇ yC¬ú w¬ 16 :rÙïb – b –a
§ØÙy¸lv e ïh A lûˇ s –a b a ˚ 17 :yïH i '◊r-lav yYÊrOx yúEGlas hôAH»l¸H hÆnF≈ h i wà yÅm i Ùl·xb –a ˇè yn« ' · -•a'
lúavEm lõa–sah-§im £ôAtO' lúEkO' •ÙÄvh A wà h°p e ' O hûˇ W E v · m a hYOvr Ë p Ka lúk a ' · m a l_k –O m i
£yõm i y√ teHl »B H ¸ £yÅl Gi s –a h a ˇè tH e è»l¸H Ù°nOr¸tiKp hõ∆z rem'Ø◊yC w¬ ˇè •s E Ùy §avyC¬ò w¬ 18 :yïH i '◊r
húl A t A wà ßyÅl e v A ïm E èˇ ß¸H'¡◊r-te' h`OvËrp a 'âW KA y« £yÄm i y√ teHZ»l¸H |dÙZv¸–b 19 :£ïEh
£Ùûˇ yC b –a |yûˇ h i yà w¬ 20 :ßyïl e v A Em õßËrAW¸–b-te' •Ù_vAh lúakA'Ãw ¶°Ev-lav õ߸tÙ'
-te' 'ãAKW«Cy¬w wyÚfldAb·v-lAk¸l hõeGt¸Him Wavú¬Cy¬w hÅOvËraKp-te' tÂdˇ û ˇl Ge h u ]3 mÙyò yÄH i yilH K¸ h a
beHyC√ô w¬ 21 :wyΩd fl b A v · ™ÙBtb –¸ £yõp i ' O h A rˇˇW aú H'_◊r-te'Ãw £yÄ÷q¸HaGmah rˇˇû aW |H'˘◊r
tôE'Ãw 22 :høOvËraKp •úa–k-lav sÙõk – h a §út GE yC« w¬ ˚h°q ‘ H ¸ m a -lav £yõq ÷ H ¸ m Ga h a rˇˇW aú -te'
£yôq ÷ H ¸ m Ga h a -rˇˇïW a rˇˇüak√z-'ø◊lÃw 23 :•ïEsÙy £õehAl rˇˇôatAKp rˇˇúeH·'a–k h°AlAGt £yõp i ' O h A rˇˇW aú
> :˚hïx E k –A H ¸ yC« w¬ •õs E Ùy-te'

Genesis 41
-lav dˇˇm Eú v
O hõnF≈ hi wà £Ål E x O hZv O r Ë pa ˚ £y°m i y√ £«yˇû t
a n√ H ¸ ¶õq –‘ mi yàh
i yà w¬ 1
rˇˇW
A° b
–A tZ' O yÊrb ¸ ˚ hõ' e r Ë m
a tÙBpyà tÙÅrp KA vabˇû H e ˇè tl » v
O rÄ' O yà h
a -§im hûˇ nF≈ h i wà 2 :rˇˇ' Oø yà h a
-§im ˇè §h e y„rx · ' a tÙ`lv O tÙÄrEx·' tÙ˘rAKp vabüeH hU≈FnihÃw 3 :˚xï' A b –A h√nyõv e rË t Gi w¬
túap¸W-lav tÙ˜rAKpah lecúE' h√nd Ë ˇm O_ v · t Ga ïw¬ rˇˇWA° b –A tÙûˇ –qfidÃw hõe'Ëram tÙBvflr rÅO'Ãyah
vabûˇ eH tE'ò rÅAWA–bah t˘O–qfidÃw ˇè h' e r Ë m Ga h a tÙ`vr fl tÙÄrp KA ah h√nl ¸ ˇû k
a '◊tG w¬ 4 :rˇˇ' Oø yà h a
ty°n« HE £Yl » x · yC¬ ïw¬ §àH A y«yC w¬ 5 :høv O rË p Ka ¶õq — y«yC w¬ tÚ' O yÊr¸–bahÃw hõe'ËraGmah tBp O yà tÙÅrp KA h a
vabˇû H e ˇè hnF≈ h i wà 6 :tÙøbX O wà tÙB'yÊrb –¸ dˇˇx Aõ ' e hún∆ q “ b –¸ tÙ_lv O £yÄl i b –Û H i vabˇû H e |hûˇ nF≈ h i wÃ
£yûˇ l i b –Û H Ki h a ˇè hn√ v ¸ l aè b ¸ t Gi w¬ 7 :§ïh e y„rx · ' a tÙYxm ¸ c O £yÚÊ d“q tZOp˚d¸H˚ tÙõ–qfi–d £yÅilÛ–biH
húnF≈ h i wà hYv O r Ë p Ka ¶úq — y«yC w¬ tÙÚ'l E m G¸ h a wà tÙY'yÊrb –¸ h a £yÅl i Û–biKHïah vabûˇ eH tE'ò tÙÅ–qfi–dah
yúEGmuXËrax-lA–k-te' '_flrŸq«Cy¬w xÄal¸H«Cyw¬ ÙÅx˚r £evˇû p KA t Gi w¬ ˇè rq ’ b –Oè b a yòh i yà w¬ 8 :£Ùølx ·
rˇˇt Eú ÙKp-§yE'wà ÙÅml » x · -te' èˇ £ehAl h`OvËraKp râEKpasÃy¬w Ahy°m e k A x · -lAk – -te'wà £«yr fiY c ¸ m i
-te' rˇˇÚOm'El hYOvËraKp-te' £yÅq ÷ H ¸ m Ga h a rˇˇû W a ˇè rb –E d fi yà ¬w 9 :høOvËrap¸l £õAtÙ'
rÄm a H ¸ m i b –¸ yät i ' O §ât GE yC« w¬ wyÚd fl Ab·v-lav •ûˇ ac“q hYOvËraKp 10 :£ÙïyC h a ryúk –i zà m a yõn« ' · yà' a X A x ·
hAlÃyúal¸–b £Ù_l·x húAm¸laxï¬Fn¬w 11 :£yïipO'Ah rˇˇúaW tõE'Ãw yàt i ' O £yÅx i b –A X La h a rˇˇû W a tyEb – ò
yÄrÊ b ¸ v i ravˇû n¬ ˚nät GA ' i £âH A wà 12 :˚n¸mïl A x A ÙYml » x · §Ùırt ¸ ipk –¸ Hyô' i '˚Úhw√ yûˇ n« ' · dˇˇx Aõ ' e
ÙYml » x · k –a Hyú' i ˚ny°t E m O l » x · -te' ˚nõl A -rAt G p ¸ yC« w¬ ÙÅl-rep K s a =nFà w¬ £yÅx i b –A X La h a rˇˇû W a l ¸ debv e ò
ÙBt' O wà yõnF« k –a -lav byúH i h E yôt i ' O h°y√ h A §ûˇ k –E ˚nõl A -ratïKAp rˇˇH eú ' · k –a yôh i yà w¬ 13 :rˇˇït A p KA
ˇè xl Ga g¬ yà w¬ rÙ°b – h a -§im ˚hõc u yÊryà w¬ •Ås E Ùy-te' 'Zr fl q Ÿ yC« w¬ èˇ hOvËraKp xòal¸H«Cy¬w 14 :hïAlAt
£ÙZl·x •ÅEsÙy-le' èˇ hOvËraKp rem'`◊Cy¬w 15 :høOvËraKp-le' 'Y◊byC√ w¬ wyÅt A l » m ¸ W i •ûˇ l GE x a yà w¬
rˇˇt GOB p ¸ l i £ÙYlx · vúm a H ¸ t Gi rÅm O 'El ˇè ßyèl e v A yit G v ¸ m aò H A yÆ« n' · w¬ ÙÚt' O §yûˇ ' E rˇˇt Eõ p O ˚ yit G m ¸ l aÅ x A
-te' hõn∆ v · y¬ £yàh i l » ' È yÚd fl v A l ¸ i–b rˇˇYOm'El h_OvËraKp-te' •üEsÙy §avyC¬= w¬ 16 :Ùøt' O
-lav dˇˇm Eõ v O yún« nà h i yàm i l » x · b –a •°s E Ùy-le' hYv O r Ë p Ka rˇˇb –Eú fidÃy¬w 17 :høOvËraKp £ÙBl¸H
tZp O y«w rˇˇW Aõ b –A tÙB'yÊrb –¸ tÙÅrp KA vabˇû H e ˇè tl » v O rÄ' O yà h a -§im hûˇ nF≈ h i wà 18 :rˇˇ' Oø yà h a túp a W ¸
§Åehy„r·xa' tÙZlOv èˇ tÙrEx·' tÙ`rAKp-vabïeH hU≈FnihÃw 19 :˚xïA'b –A h√nyõv e r Ë t Gi w¬ ra't GOÚ
¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ h√nF h Eô k A yityüi'r fl -'øl ◊ rˇˇW A° b –A tÙûˇ q – r fi wà dˇˇ' OY m ¸ ra't GO_ tÙBvr fl wà tÙâl G d –fi
vabüeH tûˇ ' E tÙÚvr fl h A wà tÙõq – r fi h A tÙÅrp KA h a ˇè hn√ l ¸ k aè '◊t G w¬ 20 :fivr O¡ l A £«yr fiY c ¸ m i
-yik – ˇè vd fi Ùn '`l ◊ wà h√nb –eÄ r Ë q ÷ -le' h√n'Z◊bAGt¬w 21 :tøO'yÊr¸–bah tÙYnOH'ÊrAh tÙ_rAKpah
'Ârˇ õE'√w 22 :¶æ“qyi'√w h°AGlx i t G¸ b –a rˇˇH eõ ' · k –a vÅr fi §ûˇ h e yE'Ëram˚ h√nÅe–bËr÷q-le' ˚'ûˇ Ab
ˇè hnF≈ h i wà 23 :tÙøbX O wà tB' O l E m ¸ dˇˇx Aõ ' e hún∆ q “ b –¸ t_l » v O £yÄilÛ–biH vabûˇ eH |hûˇ nF≈ h i wà y°m i l » x · b –a
:£ïh e y„rx · ' a tÙYxm ¸ c O £yÚd Ê q “ tÙZpd Á H ¸ tÙõq – d –fi tÙBmn… c ¸ £yÅl i Ûb – H i vabˇû H e
-le' ˇè rm a ' O ïw√ tÙÚbX LO h a £yõl i Û–biHïah vabúeH tôE' tÅO–qfi–dah ]1 myûˇ l i b –Û H i h A ˇè ®v ¸ l aè b ¸ t Gi w¬ 24
hYOvËraKp £ÙBl·x hÅOvËrp Ka -le' ˇè •s E Ùy rem'`yC◊ w¬ 25 :yïl i dyõgF« m a §yú' E wà £yÅm Gi X u r Ë x a ïh a
t˘OrAKp vabüeH 26 :høOvËrap¸l dyúgF« h i hõW e v O £yôih»lÈ'Ah rˇˇüeH' · tûˇ ' E '˚Úh dˇˇû x A ' e
£ÙYlx · h√nF h E° £yõn« H A vabúeH tÅObOLXah ]3 m è yilb –Û H Ki ïh a vabH eò wà h√nF h EÅ ˇè £y«nH A vabH eò tÄb O X LO h a
vabòeH §Äehy„r·xa' tZ»lOvAh täOvr fl h A wà tÙâq – r fi ˇ ïAh tÙrAKpah∏ vabˇû H e wà 27 :'˚øh dˇˇx Aú ' e
yún≈ H ¸ vabH eõ ˚Dyh ¸ y« £yÚd Ê q –“ h a tÙYpd Á H ¸ tÙÅqr „ h A ˇè £yilb –Û H i ïh a vabH eò wà h√nF h EÅ ˇè £y«nH A
hõeWOv £yôih»lÈ'Ah rˇˇüeH·' hÚOvËraKp-le' yit G r Ë ˇb –aõ d –Ê rˇˇeúH·' rÅAbfl–dah '˚Zh 28 :bïAvflr
¶Ârˇ úe'-lAk¸–b lÙ˜d√Fg vúAbAW tÙÚ'b –A £yõn« H A vabH eú hônF≈ h i 29 :høOvËraKp-te' húA'Ëreh
¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ võb A W KA h a -lAk – xúk –a H ¸ n« wà §Åh e y„rx · ' a ˇè bv A r fl yòn≈ H ¸ vabH eâ ˚m“qwà ∏ 30 :£«yr flΩ c ¸ m i
yôn≈ p K¸ m i ¶Âr' AÅ b –A ˇè vb A W KA h a v`fid√Fw«y-'ø◊lÃw 31 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' bõAvflrAh húAGlk i wà £«yr flÚ c ¸ m i
£Ù_l·xah tÙ^nAKHih lâavÃw 32 :dˇˇ' Oø m ¸ '˚Yh dˇˇb Eú k A -yïk –i §°k E -y„r·xa' '˚Yhah búAvflrAh
£yõh i l » ' È h A rˇˇh Eú m a m ¸ ˚ £yÅh i l » ' È h A £ûˇ v i m E ˇè rb A d –fl h a §Ù`kn√ -yïk –i £«ym A° v · p Ka hYv O r Ë p Ka -le'
¶Ârˇ ' eú -lav ˚hõt E yiHy«w £°k A x A wà §ÙZbn√ Hyõ' i hÅv O r Ë p a 'Zr  y≈ ˇè ht GA v a wà 33 :ÙøtW O v · l a
-te' ˇè Hm GE x i wà ¶Ârˇ °A'Ah-lav £yYÊd÷q¸Kp dˇˇq ‘ú p ¸ y¬ wà hÅv O r Ë ap hûˇ W e v · y¬ 34 :£«yr flΩ c ¸ m i
£yûˇ n« H KA h a ˇè lk e ' Oè -lAk – -te' ˚Äcb –¸ q Ÿ y« wà 35 :vïb A W KA h a yún≈ H ¸ vabH eõ b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e
£yYÊrAve–b lekBO' h_OvËraKp-d¬y taxüat G rãb A -˚r¸b – c ¸ y« wà hel G E°'Ah tYO'A–bah tÅObOLXah
®yõy∆ h ¸ t Gi rˇˇH eú ' · bÅv A r fl h A yûˇ n≈ H ¸ ˇè vabèeH¸l ¶ÂrÅA'Al èˇ §Ùd“–qip¸l lek`O'Ah h=√yAhwà 36 :˚rˇˇïm A H A wÃ
rˇˇb Aõ d –fl h a búX a y«yC w¬ 37 :bïv A flrA–b ¶Ârˇ õA'Ah tB„rA–kit-'ø◊lÃw £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
'ûˇ c A m ¸ n« h · wyÚd fl b A v · -le' hYv O r Ë p Ka rem'ByC◊ w¬ 38 :wyΩd fl b A v · -lAk – yõn≈ yEvb ¸ ˚ hÚv O r Ë p a yûˇ n≈ yEvb –¸
yâ„r·xa' •ÅEsÙy-le' èˇ hOvËraKp rem'`yC◊ w¬ 39 :Ùïb – £yõh i l » ' È fix˚ır rˇˇôeH·' Hyài' hØ∆zAk
ˇè ht GA ' a 40 :ßÙømk –A £õk A x A wà §ÙBb√n-§yE' t'°◊z-lA–k-te' õ߸tÙ' £yôih»lÈ' fivy^ÊdÙh
:≠ïm Ge m i lBd –fi gà ' e 'õs –E k –i h a qBr fi y°m Gi v a -lAk – qûˇ H Ka y« ßyõKip-lavwà yÅt i yEb – -lav hûˇ y∆ h ¸ t Gi
:£«yΩflr¸cim ¶Ârˇ úe'-lA–k lõav Ø߸t' Oø yit G ˇû t a n√ ˇè h' E r Ë •°EsÙy-le' hYOvËraKp rem'B◊Cy¬w 41
Hòb –E l ¸ yC¬ w¬ •°s E Ùy dˇˇû y¬ -lav h – t Aõ ' O §út GE yC« w¬ ÙÅdy√ lûˇ avm E ˇè Ùt G v ¸ b –a X a -te' h`v O r Ë p Ka rasyC√= w¬ 42
ÙÄt' O bûˇ k –E r Ë yC¬ w¬ 43 :Ù¡r'√wF ac-lav bõAh√∑zah dˇˇúibËr £eWô√yC w¬ HÅH E -y„dgà b –i ˇè ÙtO'
-lAk – lõv a ÙÅt' O §ÙZtn√ wà ™Úr „ b ¸ ' a wyõn√ p A l ¸ ˚B'r Ë q Ÿ yC« w¬ ÙÅl-reH' · ˇè hn∆ H ¸ m Gi h a tebk –eò r Ë m i b –¸
-'ø◊l ßyÄÂdAv¸lib˚ hÚOvËrap yûˇ «n·' •õEsÙy-le' h_OvËraKp rem'^yC◊ w¬ 44 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú
hZOvËrap 'âflrŸq«Cy¬w 45 :£«yΩflr¸cim ¶Ârˇ úe'-lAk¸–b ÙYlÃgfir-te'wà Ù_dy√ -te' Hyüi' £yâr Ê y√
§Y' O §úh E k –O vfirˇ p eô yiXÙúp K -tab – tÆn¬ s ¸ ï' A -te' ÙZl-§et G yC« w¬ x fiÇ n≈ v ¸ p Ka tûˇ n¬ p ¸ ïc A • ê s E Ùy-£EH
hØn√ H A £yûˇ H i l » H ¸ -§eb – ˇè •s E ÙyÃw 46 :£«yΩflr¸cim ¶Ârˇ úe'-lav •õs E Ùy 'úc E yC≈ w¬ h°H KA ' i l ¸
rˇˇb OY v · yC¬ ïw¬ hÅv O r Ë p a yûˇ n≈ ¸pl Gi m i ˇè •s E Ùy 'òc E yC≈ w¬ £«yr flÚ ¸cim-™elïem hZOvËraKp yõn≈ p ¸ l i Ùàdm ¸ v A b –¸
:£yïc i m A q Ÿ l i v°b A W KA h a yûˇ n≈ H ¸ vabH eõ b –¸ ¶Âr' AÅ h A Wavˇû t Ga w¬ 47 :£«yΩflr¸cim ¶Ârˇ úe'-lAk¸–b ]2
-§et G yC« w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè ˚yAh rˇˇH eò ' · £yÆn« H A vabûˇ eH |lekZO'-lA–k-te' ¶ãO–bŸq«Cy¬w 48
râb –O c¸ yC« w¬ 49 :–hïk A Ùt¸b – §út a n√ h A yõt e b O yibs ¸ rˇˇH eú ' · ryôv i Ah-h„d¸W lek^O' £yÚÊrAve–b lekYO'
:rˇˇïp KA s ¸ m i §yú' E -yik – rˇˇp KOY s ¸ il lBfidAx-yi–k dˇˇv aô dˇˇ' OÚ m ¸ hûˇ b –E r Ë h a £õyC√ h a lÙBxk –¸ rˇˇb –Aô •ús E Ùy
èˇ ÙGl-hfld¸lï√y rˇˇH eò ' · b°v A r fl h A tûˇ n¬ ¸H 'ÙYbt GA £Ârˇ X eú b –¸ £yØn« b A yûˇ n≈ H ¸ ˇè dl Ga y… •òs E Ùy¸l˚ 50
rÙYk¸–bah £úEH-te' •ôEsÙy 'BflrŸqyC« w¬ 51 :§Ùø' §úh E k –O vfirˇ p eõ yiXÙúp K -tab – tØn¬ s ¸ ï' A
tôE'Ãw 52 :yïibA' tyúE–b-lA–k tõE'Ãw yÅilAm·v-lA–k-te' èˇ £yih»l' È y«nH Kaò n¬ -yïk –i h°H Ke n¬ m ¸
h√nyàl e k ¸ t Gi w¬ 53 :yïy« nà v A ¶Ârˇ ' eú b –¸ £yõh i l » ' È y«nr fiB p ¸ h i -yïk –i £«yr flÚ p ¸ ' e 'Zr fl q “ yõn« H KE h a £úH E
yòn≈ H ¸ vabˇû H e h√nyäl Ge x i t G¸ w¬ 54 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ hõy√ Ah rˇˇúeH·' v°AbAKWah yûˇ n≈ H ¸ vabH eõ
¶Ârˇ úe'-lAk¸b˚ tÙÅcflr·'ûˇ Ah-lAkb –¸ ˇè bv A r fl yòh i yà w¬ •°s E Ùy rˇˇû m a ' A rˇˇH eõ ' · k–a 'ÙÅbl A ˇè bv A r fl h A
-le' £ôv A h A qúv a c ¸ yC« w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk – ˇè bv a rË t Gi ¬w 55 :£exïl A h√yh Aú £«yr fiY c ¸ m i
rˇˇúam'◊y-reH·' •ÅEsÙy-le' ˚Zk¸l èˇ £«yèfir¸cim-lAk¸l h`OvËraKp rem'=yC◊ w¬ £exl GA° l a hYv O r Ë p Ka
-lAk – -tï' e •äs E Ùy xât Ga p ¸ yC« w¬ ¶Ârˇ ' A° h A yûˇ n≈ p K¸ -lAk – lõv a hØy√ h A bûˇ v A rfl h A wà 56 :˚øWv · t Ga £õk e l A
-lAkwà 57 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ bõv A r fl ˇ ïh A qúz¬ x È yC∆ w¬ £«yfiÅrc ¸ m i l ¸ rˇˇb –OZ H ¸ yC« w¬ ˇè £h e b –A rˇˇH eò ' ·
:¶Ârˇ ïA'Ah-lAk¸–b bõAvflrAh qú¬zAx-yïi–k •°s E Ùy-le' rˇˇb –OY H ¸ l i hAmyà r fiÅ c ¸ m i ˚'ûˇ b –A ˇè ¶r  ' Aè h A

Genesis 42
hAm G l Aõ wyØn√ b A l ¸ ˇè bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ rebH eõ -H∆y yúk –i bÅq O v · y¬ 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 1
ˇè hm GA H Aè -˚dËr £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ rebH eõ -H∆y yúk –i yit G v ¸ m aÅ H A hûˇ nF≈ h i rem'DyC◊ w¬ 2 :˚ø'r fl t ¸ t Gi
rˇˇBO–b¸Hil hÚflrAW·v •õs E Ùy-yïx E ' · ˚ıdr Ë yC≈ w¬ 3 :t˚ømn√ 'Bl ◊ wà hõy∆ x ¸ n« wà £ÅH KA m i ˚nûˇ l A -˚r¸bH i wÃ
wy°Axe'-te' b˜Oq·v¬y xúl a H A -'◊l •Ås E Ùy yûˇ x i ' · ˇè §yimy√ nà b –i -te'wà 4 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i rˇˇb –Aõ
£y°' i b –A h a ™ÙZtb –¸ rˇˇb –OY H ¸ l i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚'èb O yC√ w¬ 5 :§Ùøs' A ˚Fn' eõ r fl q Ÿ y« -§ep K rÅm a ' A yûˇ k –i
'˚Bh ¶ÂrÅA'Ah-lav Xyûˇ l Gi H Ka h a ]3 '˚hò •Äs E ÙyÃw 6 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú b –¸ bõv A r fl h A húy√ h A -yïk –i
:hAcËrˇ ïA' £«yõaKpa' ÙBl-˚w·xït Ga H ¸ yC« w¬ •Ås E Ùy yûˇ x E ' · ˇè ˚'èb O yC√ w¬ ¶Ârˇ ' A° h A £ûˇ av-lAk¸l ryõi–b¸HaGmah
tÙÄHq “ £ûˇ t GA ' i rˇˇüb –E d fi yà w¬ £äh e yEl' · râk –E n¬ t ¸ yC« w¬ £Úr „ k –i yC¬ w¬ wyõx A ' e -te' •ôs E Ùy 'Ërˇ yC¬ú w¬ 7
rˇˇk –Eú yC¬ w¬ 8 :lek' Oø -rAb – H ¸ l i §avn¬õ k –¸ ¶Ârˇ ' eú m E ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £Åt e 'Ab – §«yˇû ' a m E ˇè £h e l E ' · rem'`yC◊ w¬
rˇˇH eú ' · tÙÅml » x · h a tE'ò •Ås E Ùy rˇˇk –OZ zà yC« w¬ 9 :˚hΩÁri–kih 'Bl ◊ £õh E wà wy°x A ' e -te' •õs E Ùy
¶Ârˇ õA'Ah tú¬wËrev-te' tÙ_'Ëril £Åt Ge ' a £yûˇ l i gFà r fi m ¸ ˇè £h e El·' rem'`◊Cy¬w £°ehAl £õalAx
:lekøO'-rA–b¸Hil ˚'õA–b ßyBd  b A v · w¬ y°n« d O ' · 'Z◊l wyõAlE' ˚ır¸m'◊yC w¬ 10 :£ït e 'Ab –
:£yïl i gFà r fi m ¸ ßyYd  b A v · ˚Byh A -'◊l ˚n¸xn¬Ø ' · £yûˇ n« k –E ˚n¸xn√° dˇˇx Aõ ' e -Hyi' yún≈ b –¸ ˚nàl GA k –u 11
˚Är¸m'◊Cy¬w 13 :tÙø'Ëril £úet'A–b ¶Ârˇ õA'Ah tú¬wËrev-yïi–k 'à◊l £°ehEl·' rem'Y◊Cy¬w 12
h=nF≈ h i wà §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ dˇˇx Aõ ' e -Hyi' yún≈ b –¸ ˚n¸xn¬ô ' · |£yüix' a ßyâd  b A v · r É W A v A £yûˇ n≈ H ¸
'˚Äh •°s E Ùy £õh e l E ' · rem'ByC◊ w¬ 14 :˚Fnïn∆ yE' dˇˇx Aõ ' e h A wà £ÙØCyh a ˇè ˚nyèb i ' A -te' §`X O q –“ h a
ˇè hv O r Ë p a yòx E ˚n°x E b –A t Gi t'Yz◊ b –¸ 15 :£ït Ge ' a £yúl i gFà r fi m ¸ rˇˇm OY 'El £ôk e l E ' · yit G r Ë ˇ üb –a d –Ê râH e ' ·
êdAxe' £ûˇ e–kim ˚âx¸liH 16 :h√FnïEh §YOX“–qah £úekyix·' 'Ù_b¸–b-£i' yüik – hØz∑∆ m i ˚Z'c ¸ t GE -£i'
-£i'wà £°k e t G¸ ' i tõm e ' È ïh a £Åk e y„rb ¸ d –Ê ˇè ˚n·xïb –A y« wà ˚Års ¸ ˇû ' A h E ˇè £t Ge ' a wà £ Ç k e yix' · -te' xûˇ q –— y« wÃ
teHB»l¸H rˇˇõAm¸Him-le' £ôAtO' •Bs O ' È yC∆ w¬ 17 :£ït Ge ' a £yõl i gFà r fi m ¸ yúk –i hÅv O r Ë p a yûˇ x E 'àl ◊
-te' ˚°yx ¸ ïw« ˚YWv · t'Bz◊ yÅH i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a ˇè •s E Ùy £òh e l E ' · rem'=yC◊ w¬ 18 :£yïm i y√
tyûˇ b E b –¸ rˇˇs Eõ ' A y≈ dÅx A ' e £ûˇ k e yix' · £Åt Ge ' a £yûˇ n« k –E -£i' 19 :'Ω„r√y yú«n·' £yõih»lÈ'Ah
£òekyix·'-te'Ãw 20 :£ïekyEGtA–b §ÙBb·vfir rebõeH ˚'yÅibAh ˚Zk¸l ˇè £t Ge ' a wà £°k e r Ë m a H ¸ m i
˚ãrm ¸ '◊yC w¬ 21 :§ïk E -˚W·vyC¬ w¬ ˚t˚Úmt A 'Zl ◊ wà £õk e y„rb ¸ d Ê ˚Bnm ¸ ' A y≈ wà yÅl a ' E ˚'yûˇ b i t GA ˇè §X O q –“ h a
Ù_Hp ¸ n¬ tBr fi c A ˚nyä' i r fl râH e ' · Ç˚nyix' A -lav ˚ê n¸xn¬ ' · |£yûˇ m i EH·' VlAb·' wyÄixA'-le' Hyûˇ i'
§É v a yC¬ w¬ 22 :t'Ωz∑◊ h a hYr fl c FA h a ˚nyÅl E ' E hA'ˇû b –A ˇè §k –E -lav ˚n¸vm A° H A 'Zl ◊ wà ˚nyõl E ' E ÙBnnà ïx a t ¸ h i b –¸
delõ∆Cyab ˚B'¸XexeGt-la' rˇˇ_Om'El |£üekyEl·' yiGtËrâamA' É'Ùl·h rÄOm'El £äAtO' §âEb˚'Ër
yúk
–i •°s E Ùy v fi m Eõ H O yúk –i ˚Åvd Ë y¿√ 'Z◊l èˇ £EhÃw 23 :HΩflrËd«n húnF≈ h i ÙYmd –fl -£¬gwà £°t Ge v ¸ m a H ¸ 'Zl ◊ wÃ
£Åh e l E ' · rˇˇû b –E d fi yà w¬ ˇè £h e l E ' · bAHyC√ò w¬ k –¸ b ¸ yC≈° w¬ £õh e yElv · ïm E bBs –O yC« w¬ 24 :£ït A nO yEb – ¶yõl i m GE h a
˚Z'l ¸ m a yà w¬ •Äs E Ùy wûˇ c a yà w¬ 25 :£ïh e y≈nyEvl ¸ ÙYt' O rˇˇs OB ' È C∆ yw¬ §ÙÅvm ¸ H i -te' ˇè £t GA ' i ïm E xòq –— yC« w¬
hYfldEc £ôehAl túEtAlÃw ÙÅ–qaW-le' Hyûˇ i' èˇ £h e yEp K s ¸ k –a byòH i Ah¸l˚ ÇrA–b ê£ehyEl¸–k-te'
˚Ykl ¸ yC≈ w¬ £°h e y„rm O x · -lav £Yr fl ¸biH-te' ˚B'¸W«Cy¬w 26 :§ïE–k £õh e l A WavyC¬ú w¬ ™Ârˇ Úfl–dal
ˇè 'r Ë yC¬ w¬ §ÙÚlm GA b –a Ù˜rm O x · l a 'ÙôKp¸sim túEtAl ÙÄ–qaW-te' däx A ' e h A xât Ga p ¸ yC« w¬ 27 :£ïH KA m i
bûˇ H a ˚h ˇè wyAx' e -le' rem'`yC◊ w¬ 28 :Ùït G x ¸ t Ga m ¸ ' a yúp i b –¸ '˚Y h-h≈FnihÃw ÙÅKp¸sa–k-te'
rÅOm'El èˇ wyixA'-le' Hyòi' ˚ãdr Ë x e ïyC∆ w¬ £Äb –A l i 'ûˇ c E yC≈ w¬ y°t Gi x ¸ t Ga m ¸ ' a b ¸ hûˇ nF≈ h i £õg¬ wà yÅp Ki s ¸ k –a
hAcr Ë ˇ û ˇ' a £õh e yib' · bıq O v · y¬ -le' ˚'_Ob√Cy¬w 29 :˚nïAl £yõih»lÈ' húAWAv t'_◊∑z-ham
yú≈nOd·' Hyâi'Ah re–bÊ–d∏ 30 :rˇˇøOm'El £õAtO' tıOrO–qah-lA–k tô' E ÙÅl ˚dyûˇ gF« yC¬ w¬ §avn√° k –¸
wyõl A ' E rem'BnF◊ w¬ 31 :¶Ârˇ ï' A h A -te' £yõl i gFà r fi m ¸ ïk –i ˚nÅt A ' O §ûˇ t GE yC« w¬ tÙÚHq “ ˚nõt GA ' i ¶Ârˇ ' Aô h A
˚ny°b i ' A yûˇ n≈ b –¸ £yõx i ' a ˚n¸xn¬ô ' · rˇˇW Aú v A -£y≈nH ¸ 32 :£yïl i ÃgF r fi m ¸ ˚nyõy« h A 'Bl ◊ ˚n¸xn√° ' · £yûˇ n« k –E
˚nyÄl E ' E rem'ûyC◊ w¬ 33 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú b –¸ ˚nyõb i ' A -te' £ÙôCyh a §BX O q –“ h a wà ˚Fnn∆Ø yE' dˇˇû x A ' e h A
˚xyûˇ nF« h a ˇè dx A ' e ïh A £òk e yix' · £°t Ge ' a £yõn« k E yúk –i vÅd fi ' E t'û◊z¸–b ¶ÂrÅA'Ah yûˇ ≈nOd·' èˇ Hyi'Ah
§ê X O q –“ h a £ûˇ k e yix' · -te' ˚'yibh A wà ∏ 34 :˚kïl E w√ ˚Bxq Ÿ £õk e yEt G b –A §ÙBbv · r fi -te'wà yÅt Gi ' i
§ûˇ t
GE ' e ˇè £k e yix' · -te' £°t Ge ' a £yõn« k E yúk –i £Åt Ge ' a ˇè £yilgFà r fi m ¸ '`l ◊ yûˇ k –i hÄv A d Ë ˇ ï' E wà yÇ l a ' E
Hyú' i -h≈nF h i wà £Åh e y‘q – W a £yûˇ q ÷ yÊrm ¸ £Ehò yÄh i yà w¬ 35 :˚rˇˇïAx¸siGt ¶Ârˇ õA'Ah-te'Ãw £ÅekAl
:˚'Ωr fl y«yC w¬ £õh e yib' · w¬ hAm G h Eú £ôh e yEp K s ¸ k –a tÙ˙rr O c ¸ -te' ˚ã'r Ë yC« w¬ Ù°q – W a b –¸ Ùõp K s ¸ k –a -rÙr¸c
˚Fnn∆Ø yE' §ÙZvm ¸ H i wà ˇè ˚nF n∆è yE' •òs E Ùy £°t Ge l ¸ k –a H i yõt i ' O £Åh e yib' · b˘q O v · y¬ ˇè £h e El·' rem'`◊Cy¬w 36
rÅm O 'El wyûˇ b i ' A -le' ˇè §b E ˚'Ër rem'`yC◊ w¬ 37 :h√nïl GA k u ˚Byh A yõl a v A ˚xÅq –“ t Gi §ûˇ m i y√ nà b –i -te'wÃ
yõn« ' · w¬ yÅd Ê y√ -lav ˇè ÙtO' hòn√ ¸Gt ßy°elE' ˚Fnõe'yib·' 'B◊l-£i' tyÅm i t GA ˇè yn¬ b A yòn≈ H ¸ -te'
'˚^hwà täm E wyâx i ' A -yïk –i £°k e m GA v i yõn« b –¸ dˇˇr „B y≈ -'øl ◊ rem'DyC◊ w¬ 38 :ßyïl e ' E ˚Fnb eú yiH' ·
-te' £üeGtËdfirÙhÃw –hÅAb-˚k¸lït GE rˇˇû H e ' · ˇè ™r  d –Âè b –a ˇè §ÙsA' ˚hòA'flrŸq˚ rÄA'H ¸ n« Ùûˇ d – b a l ¸
:hAlÙø'H ¸ §ÙYgy√ b –¸ yôt i b A yEW

Genesis 43
yÄh i yà w¬ 2 :¶Ârˇ ï' A b –A dˇˇb Eú k –A bõv A r fl h A wà 1
ˇè £h e yEl' · rem'`yC◊ w¬ £«yr flÚ c ¸ m Gi m i ˚'yõb i h E rˇˇH eú ' · rebH KeÅ ah-te' lZOkÈ'el èˇ ˚l G k –i rˇˇH eò ' · k –a
rˇˇÚOm'El hYfld˚hÃy wyôAlE' rem'^◊Cy¬w 3 :lekøO'-Xav¸m ˚núAl-˚r¸biH ˚bõuH £Åehyib·'
:£ïk e t G¸ ' i £úk e yix' · yõt Gi l ¸ b –i yجnAp ˚Z'Ërit-'ø◊l èˇ rOm'El Hyò' i h A ˚nâb –A d É v i h E dˇˇû v E h A
-£i'Ãw 5 :lekøO' õ߸l hBflr¸–b¸Hn« wà hàd fl r Ë n≈ ˚n°t GA ' i ˚nyõx i ' A -te' fixúEGlaH¸m ô߸H∆y-£i' 4
yõt
Gi l ¸ b –i yØn¬ p A ˚Z'r Ë t i -'øl ◊ èˇ ˚nyèl E ' E rˇˇm aò A' Hyãi'Ah-yïi–k dˇˇÚ„r≈n 'Z◊l fixl GEõ H a m ¸ ß ú nà yE'
HyÅ' i l A dyûˇ gF« h a l ¸ y°l i £õt e v O „r·h húAmAl lÅE'flr¸W«y èˇ rem'èyC◊ w¬ 6 :£ïk e t G¸ ' i £úk e yix' ·
rÄm O 'El ˚nät GE d Ë l a Ùøml ¸ ˚ ˚nûˇ l A Hyi'AhÑ-la'ïAH lÙZ'AH ˚ár¸m'◊Cy¬w 7 :xïA' £õekAl dÙBvah
heGl°E'Ah £yZÊrAbË–dah yõiKp-lav ]1 ÙÅl-d∆gF n¬= w¬ xÅ' A £ûˇ k e l A Hûˇ ≈yh · ˇè yx a £úk e yib' · dÙâvh a
-le' häfld˚hÃy rem'=◊Cyw¬ 8 :£ïk e yix' · -te' ˚dyYr Ê Ùh rÅm a '◊y yûˇ k –i vÅd fi n≈ v fi Ù˘dy√ h ·
-£¬gF t˚Åmn√ 'Zl ◊ wà ˇè hy∆ x ¸ ïn« Ãw hAkl E° n≈ wà hAm˚˘qn√ wà yõt Gi ' i ravô¬Fnah húAx¸liH wyÄibA' lûˇ E'flr¸W«y
'âl ◊ -£i' ˚FnH e° q Ÿ b a t G¸ yYd Ê yC√ m i ˚Fnb eÅ r Ë v e ' ¡e ˇè yk i nO ï' A 9 :˚nïp KE X a -£¬gF hõt GA ' a -£¬g ˚n¸xn¬ú ' ·
yõk –i 10 :£yïm i yC√ h a -lAk – ß õ l ¸ yït i 'úX A x A wà ßyØn∆ p A l ¸ wyûˇ t Gi Ãgc Fa h i wà ˇè ßyèl e ' E wyòt i ' O yibh ·
£äh e l E ' · rem'=yC◊ w¬ 11 :£«yïm A ·vp a húz∆ ˚n¸bH aõ hút GA v a -yïk –i ˚n¸hm A° h ¸ m a t ¸ h i 'ûˇ l E ˚l
£Åk e yElk ¸ b –i ˇè ¶r  ' Aè hA t`r fi m ¸ z∑« im ˚ãxŸq Ç˚W·v t'û◊z ê'ÙpE' |§ûˇ k –E -£i' £Äh e yib' · lûˇ ' E r fl W ¸ y«
:£yΩd
Ê q ‘ H ¸ ˚ £yõn« X ¸ b –A XÅl » w√ t'Zk ◊ nà HÅb a d –Ë Xûˇ v a m ¸ ˚ ˇè yr Ê Ûc Xòv a m ¸ h°x A nà m i Hyõ' i l A ˚dyBr Ê ÙhÃw
ˇè £k e yEtx Oø t G¸ m ¸ ' a yòp i b –¸ bâH A ˚Gmh a •esk –eä h a -te'wà £°k e d Ë y∆ ¸b ˚Zxq Ÿ hõn∆ H ¸ m i •esk eú wà 12
˚b˚BH ˚m˚˜qwà ˚x°q “ £õk e yix' · -te'Ãw 13 :'˚øh hõ∆Fg¸Him yúal˚' £Åk e d Ë y∆ b ¸ ˚byûˇ H i t GA
£ôk e l A xúl Ga H i wà HyÅ' i h A yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yimx · r fi £òk e l A §ât GE y« yÄd –fi H a lûˇ ' E wà 14 :Hyïi'Ah-le'
:yit G l ¸ ïk A H A yit G l ¸ k OY H A rˇˇH eú ' · k –a yDn« ' · w¬ §y°m i y√ nà b –i -te'Ãw rˇˇõExa' £úekyix·'-te'
-te'Ãw £Yfld√y¸b ˚BxŸqAl •esôe–k-h∆nH ¸ m i ˚ t'Øz∑◊ h a hûˇ x A nà m Gi h a -te' ˇè £yiHn√ ' · ïh A ˚`xq Ÿ yC« w¬ 15
£
ê t GA ' i •ûˇ s E Ùy 'ËryC¬= w¬ 16 :•ïs E Ùy yún≈ p ¸ l i ˚˜dm ¸ v a ïyC¬ w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ˚˘dr Ë yC≈ w¬ ˇè ˚mèq ÿ yC√ w¬ §°m i y√ nà b –i
x
fi b O` X ¸ ˚ hAtyà b –A° h a £yõH i n√ ' · h A -te' 'úb E h A ÙÅtyEb – -lav rˇˇû eH' · ïl a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ §Ç yimy√ nà b –i -te'
rˇˇH eõ ' · ïk –a HyÅ' i h A Wavˇû yC¬ w¬ 17 :£«yr flΩ h Û c FA ïb –a £yõH i n√ ' · A h ˚Blk ¸ '◊y yôt Gi ' i yúk –i §Åk E h A wà ˇè xb a X eè
£yÄH i n√ ' · ïh A ˚Z'r Ë yïyC« w¬ 18 :•ïs E Ùy hAtyúb –E £yõH i n√ ' · h A -te' Hyô' i h A 'úb E yC√ w¬ •°s E Ùy rˇˇû m a ' A
ˇè ˚nyèt E x O t G¸ m ¸ ' a b –¸ bòH KA h a ˇè •s e k –eè h a rˇˇb aò d –Ë -lav ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ • Ç s E Ùy tyûˇ b –E ˚ê '¸b˚øh yûˇ k –i
taxü—ql A wà ˚nyÅl E v A lûˇ p KE n¬ t ¸ h i l ¸ ˚ ˇè ˚nyèl E v A lòElOFg¸tih¸l £y°' i b A ˚øm ˚n¸xn¬õ ·' hÅAGlix¸Gta–b
•°s E Ùy tyûˇ b –E -lav rˇˇH eõ ' · HyÅ' i h A -le' ˇè ˚HÃgF yC« ïw¬ 19 :˚nyΩr „ m O x · -te'wà £yYd Ê b A v · l a ˚nôt A ' O
hõlGA x i t G¸ b –a ˚nËdˇ r fi_ y√ dˇˇr Oı y√ y°n« d O ' · yûˇ b –i ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ 20 :t«yïA–bah xatúeKp wyõl A ' E ˚ırb –¸ d fi yà w¬
˚nyÅt E x O t G¸ m ¸ ' a -te' ˇè hx A t G¸ p ¸ nF« ïw¬ §ÙÄlm GA h a -le' ˚n'ûˇ b A -yi–k yãihÃyï¬w 21 :lekøO'-rA–b¸Hil
:˚nΩd „ y√ b –¸ ÙYt' O beHnF√ú w¬ ÙÚlq “ H ¸ m i b –¸ ˚nõp KE s ¸ k –a ÙÅt G x ¸ t Ga ¸m' a yûˇ p i b –¸ ˇè Hyi'-•esïk e hònF≈ h i wÃ
˚nõp KE s ¸ k –a £úW A -yim ˚n¸vd fiÅ y√ 'Z◊l lekÚO'-rA–b¸Hl i ˚nYd „ y√ b ¸ ˚nËdˇ r fiB Ùh rˇˇx Eô a' •esüekÃw 22
yòh E l » '≈w¿ £äk e yEhl »â È' ˚'ÄflryiGt-la' £äekl A £ÙâlH A r É m e '◊yC w¬ 23 :˚nyït E x O t G¸ m ¸ ' a b –¸
'úc E ÙCyw¬ y°l A ' E 'ûˇ b –A £õk e p K¸ s ¸ k –a £Åk e yEtx OZ t G¸ m ¸ ' a b –¸ ˇè §Ùm¸Xm a £òk e l A §ât a n√ ˇè £k e yib' ·
-§et G yC« w¬ •°s E Ùy hAtyûˇ b –E £yõH i √n·'Ah-te' Hyôi'Ah 'úEb√Cy¬w 24 :§Ùøv¸miH-te' £õehEl·'
hÅx A nà m Gi h a -te' ˇè ˚nyèk i yC√ w¬ 25 :£ïh e y„rˇ m Oø x · l a 'Ùõp K s ¸ m i §út GE yC« w¬ £Åh e yElgà r fi ˚Zcx · r Ë yC« w¬ ˇè £y« m aè
'`b ◊ yC√ w¬ 26 :£exïl A ˚l¸k'By◊ £õH A -yik – ˚Åvm ¸ ïH A yûˇ k –i £«yr flÚ h Û c FA ïb –a •õs E Ùy 'Ùúb – -dav
-˚w·xt Ga H ¸ yC« w¬ hAtyà b –A° h a £Yd fl √y¸–b-reH·' húAxÃniGmah-te' Ù_l ˚I'yúb i yC√ w¬ hAtyà b –aÅ h a ˇè •s E Ùy
rˇˇû He ' · §õq ‘ z∑√ h a £úk e yib' · £Ù_lAH·h rem'Æ◊Cyw¬ £ÙÅlH A l ¸ ˇè £ehAl lòa'¸H«Cy¬w 27 :hAcËrˇ ïA' ÙYl
y°x A ˚Fnd ÂZ Ùv ˚nyõb i ' A ¸l úßË–d¸bav¸l £Ù_lAH ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ 28 :yïAx ˚Fnd ÂY Ùvah £°t Ge r Ë m a ' ·
rem'ÆyC◊ w¬ ÙÇ m
G '
i -§eb
– wê yix' A §yûˇ m i y√ nà b –i -te' 'ËryC¬U w¬ wyÆ n√ yEv 'ûˇ W KA yC« w¬ 29 ]1 :Fwï˚x · t Ga H ¸ ïyC« w¬ ** wF… x · t Ga H ¸ yC« w¬ * ˚˜dq –Ÿ yC« ïw¬
:yïn« b –¸ ß õ nà x ¸ y√ £yúh i l » ' È ràm a '◊yC w¬ y°l A ' E £õt Ge r Ë m a ' · rˇˇeúH' · §ÅX O q –“ h a £ûˇ ekyix·' èˇ h∆z·h
'Bb ◊ yC√ w¬ tÙ°k – b ¸ l i Hõq –‘ b a yà w¬ wyÅx i ' A -le' ˇè wyAmx · r fi ˚`rm ¸ k ¸ n« -yïk –i •Äs E Ùy rˇˇû h E m a yà w¬ 30
:£exïl A ˚myúW i rem'YyC◊ w¬ qÅp Ka ' a t ¸ yC«= w¬ '°c E yC≈ w¬ wyõn√ p KA ¶úx a r Ë yC« w¬ 31 :hAm G ïH A k –¸ b ¸ yC≈ú w¬ hflrd Ë ˇx aõ h a
yÉ k
–i £Åd –fl b a l ¸ ˇè Ùt G ' i £yòl i k ¸ ' O h A £yãr Ê c ¸ m Gi l a wà £Úd –fl b a l ¸ £ûˇ h e l A wà Ùõd – b a l ¸ Ù_l ˚myúW i yC√ w¬ 32
'wõh i húb A v E Ùt-yik – £exl eÅ ˇè £yÊr¸bivïAh-te' l`OkÈ'el £yÄÊr¸cim G h a §˚älk ¸ ˚y 'âl ◊
˚Bhm ¸ t ¸ yC« w¬ ÙÚtr fl v i c ¸ k –i ryõv i c FA h a wà ÙÅtr fl ˇk OZ b ¸ k –i ˇè rk O –¸bh a wyØn√ p A l ¸ ˚ZbH ¸ yC≈ w¬ 33 :£«yr flΩ c ¸ m i l ¸
bÂrt GEä w¬ £ Ç h e l E ' · wê y√np KA tûˇ ' E m E tä' O W ¸ m a 'âW KA yC« w¬ 34 :˚hïEv„r-le' Hyúi' £yõiH√n·'Ah
:Ùïm G v i ˚˜rk –¸ H ¸ yC« ïw¬ ˚út G H ¸ yC« w¬ tÙ˝dy√ Hûˇ m E x A £õl GA k –u tBO'W ¸ m Ga m i §ôm i y√ nà b –i tüa'W ¸ m a

Genesis 44
lek' OÅ ˇè £yiHn√ ' · ïh A t`x O t G¸ m ¸ ' a -te' 'ãEGlam ÇrOm'El êÙtyE–b-lav rˇˇû H e ' · -te' wãc a yà w¬ 1
yãv i yibgFà -te'wà 2 :Ùït G x ¸ t Ga m ¸ ' a yúp i b –¸ Hyõ' i -•esïk –e £yúW i wà t°' E W ¸ §˚Ylk ¸ ˚y rˇˇH eú ' · k –a
rˇˇb aú d Ë k –i WavyC¬D w¬ Ù˝rb ¸ H i •esˇû k –e tõ' E wà §ÅX O q –“ h a taxˇû t Ga m ¸ ' a ˇè yp i b –¸ ˇè £yiWt GA •esk –eÄ h a v fi yûˇ b i gFÃ
:£ïh e y„rm O x · w¬ hAm G h Eõ ˚Åxl G¸ H u £yûˇ H i n√ ' · h A wà rÙÚ' r’qb –OY h a 3 :rˇˇïb –E d –Ê rˇˇH eú ' · •õs E Ùy
£˚ıq ÙÅtyEb – -lav rˇˇû H e ' · ïl a èˇ rm a ' A •òs E ÙyÃw ˚Ç qyixr Ë h i 'Z◊l êryivAh-te' ˚Z'¸cï√y £Eh∏ 4
taxt Gaú hõv A r fl £út Ge m ¸ aGliH hAGmôAl £ÅehEl·' ˇû t GA r Ë m a ' A wà ˇè £t GA gà W Ka h i wà £y°H i n√ ' · ïAh yZ„r·xa' •˜OdËr
£õt e v O r „ h · Ù°b – Hõx E n¬ yà Húx E n¬ '˚àhwà ÙÅb – ˇè yn« d O ' · hòt Ge H ¸ «y râeH·' hÆ∆z 'ÙZl·h 5 :hïAbÙX
˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 7 :hel G ï' E h A £yYr Ê b A Ë–dah-te' £ÅehEl' · rˇˇû b –E d fi Ãyw¬ £°g≈ W Ki yC¬ ïw¬ 6 :£ït e yiWv · rˇˇH eú ' ·
tÙYWv · mE ßyÅd  b A v · l a èˇ hAlyèilAx heGl°E'h A £yYr Ê b A d –Ë k –a yØn« Od' · rˇˇû b –E d fi yà hAm G l A ò wyÅl A ' E
ßyõl e ' E ˚nBb O yiHh È ˚nyÅt E x O t G¸ m ¸ ' a yûˇ p i b –¸ ˇè ˚n'èc A m A rˇˇH eò ' · •esk –eÄ §ûˇ h E 8 :hïz∑∆ h a rˇˇb Aú d –fl k –a
Ùôt
G ' i 'úc E m GA y« râH e ' · 9 :bïAh√z ÙB' •esõe–k ßyØn∆ d O ' · tyûˇ –Ebm i ˇè bnO gà n« ™yÄ' E wà §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e m E
hút GA v a -£¬gF rem'DyC◊ w¬ 10 :£yΩd Ê b A v · l a yõn« d O 'ïl a húy∆ h ¸ ïn« ˚n¸xn¬D ' · -£¬gwà t°m E w√ ßyYd  b A v · m E
:£ïyC« q ÷ nà ˚Byh ¸ t Gi £õt Ge ' a wà debv AÅ yûˇ l Gi -h∆yh ¸ y« ˇè Ùt G ' i 'òc E m GA y« râH e ' · '˚Úh-§ek – £õk e y„rb ¸ d Ê k ¸
:Ùït G x ¸ t Ga m ¸ ' a Hyú' i ˚Yxt G¸ p ¸ yC« ïw¬ hAcr Ë ˇ' A° Ùõt G x ¸ t Ga m ¸ ' a -te' Hyú' i ˚dˇˇr Ê_ ÙCyw¬ ˚Ärh · m a yà w¿¬ 11
:§ïm i y√ nà b –i taxt Gaõ m ¸ ' a b –¸ fivyÅb i gF√ h a ˇè 'c E m GA yC« w¬ h°l GA k –i §YOX“–qab˚ lÅExEh lÙ˘dgF√ b –a Wàp KE x a yà w¬ 12
'â◊b√Cy¬w 14 :hflryïivAh ˚bõuH√Cyw¬ ÙÅrm O x · -lav Hyûˇ ' i ˇè sm O v · yC¬ ïw¬ £°t A l » m ¸ W i ˚Yvr Ë q Ÿ yC« w¿¬ 13
:hAcr Ë ˇ ï' A wyõn√ p A l ¸ ˚Blp K¸ yC« w¬ £°H A ˚Fnd ÂZ Ùv '˚Yhwà •Ås E Ùy hAtyûˇ b –E ˇè wyAx' e wà h`d fl ˚hÃy
£ÅeGt¸vfidÃy 'ÙZl·h £°etyiW·v rˇˇû eH·' hõ∆∑zah húeW·vaGmah-hïAm •Ås E Ùy ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 15
yØn« d O 'ïl a ˇè rm a '◊nF -ham hÄfld˚hÃy rem'û◊Cyw¬ 16 :y«nm Oø k –A rˇˇúeH·' Hyõi' HôEx¬nyà HüExn¬ -yïk –i
ˇè £yÊdb A v · ˚ònF nF∆ h i ßyÅd  b A v · §ûwO v · -te' ˇè 'c A m A £yÄh i l » ' È h A qÚd –fl X a c ¸ nF« -ham˚ rˇˇb –Eõ d fi nFà -ham
yÅiGl hAlyûˇ ilAx rem'D◊Cy¬w 17 :Ù¡dy√ b –¸ v fi yõb i gF√ h a 'úc A m ¸ n« -reH' · £ôgF¬ ˚n¸xn¬D ' · -£¬gF yØn« d O 'ïl a
£àt Ge ' a wà debv AÅ yûˇ l Gi -h∆yh ¸ y« '˚hò ÙÄdy√ b –¸ v fi yäb i gF√ h a 'âc A ¸m«n ÉreH·' Hyái'Ah t'°◊z tÙYW·vEm
r
ê m e '◊yC w¬ hÄd fl ˚hÃy wyäl A ' E H=gF¬ yC« w¬ 18 > :£ïk e yib' · -le' £ÙY lAH¸l ˚Bl·v
ßÚ–d¸bav¸–b õ߸Kpa' raxy«ú -la'wà yØn« d O ' · yûˇ n≈ zà ' A b –¸ ˇè rb A fld òßË–d¸bav '=√n-re–bfidyà yÇ n« d O ' · yûˇ b –i
bõ' A £úk e l A -H≈yh · rˇˇm OÚ 'El wyYd fl Ab·v-te' lÅa'AH yûˇ «nOd·' 19 :høv O r Ë p a k –¸ ßÙYmk A yúk –i
wyâxi ' A wà §°X A q “ £yõn« q ÿ zà dely∆ú wà §Åq ‘ z√ bûˇ ' A ˇè ˚nèl A -H∆y yØ«nOd·'-le' èˇ rem'è◊Fn¬w 20 :xïA'-Ù'
ßyÅÂdAb·v-le' èˇ rem'è◊Gt¬w 21 :Ùøbh E ' · wyúb i ' A wà Ùõm G ' i l ¸ Ùôd – b a l ¸ '˚^h rât E wF√ yC« w¬ täm E
ravõ¬Fnah lúak˚y-'◊l yØ«nOd·'-le' ˇè rm e 'ènF◊ w¬ 22 :wyïl A v A yõ«nyEv hAmyúW i ' A wà y°AlE' ˚hYÁdÊrÙh
'B◊l-£i' ßyÅÂdAb·v-le' èˇ rem'èt G◊ w¬ 23 :tïm E w√ wyõb i ' A -te' bú¬zAvÃw wy°ibA'-te' bûOz·val
˚nyÅl i v A yûˇ k –i ˇè yh i yà w¬ 24 :yïn√ p KA tÙB'r Ë l i §˚Yps i t O 'Bl ◊ £°k e t G¸ ' i §YX O q –“ h a £úk e yix' · dˇˇr „_ y≈
-˚r¸bH i ˚bõH u ˚ny°b i ' A rem'YyC◊ w¬ 25 :yï«nOd·' yB„r¸bÊ–d tõE' ÙÅl-d∆Fg=¬Fn¬w y°ibA' õßË–d¸bav-lïe'
ˇè ˚nèt
GA ' i §`X O q –“ h a ˚nyâx i ' A H É ≈y-£i' tÂdˇ ÚÂrAl lõak˚n 'B◊l rem'DnF◊ w¬ 26 :lek' Oø -Xavm ¸ ˚núl A
:˚nït GA ' i ˚Fnn∆ú yE' §YX O q –“ ha ˚nyúx i ' A wà HyÅ' i h A yûˇ n≈ p K¸ ˇè tÙ'Ëril lÄak˚n 'Z◊l-yik – ˚nËdr fiÅ y√ wÃ
:yïiGt¸Hi' yúiGl-hfld¸lï√y £«yn¬õ H ¸ yúk –i £Åt Ge v ¸ d fi yà £ûˇ t Ge ' a ˚ny°l E ' E yõb i ' A ß ú d –Ë b ¸ v a rem'_yC◊ w¬ 27
:h√FnïEh-dav wyõityi'Ër 'B◊lÃw •ÚflrOX •˘OrAX ™õ' a ràm a ' O w√ yÅGiti'ïEm èˇ dAxe'ïAh 'òEc≈Cy¬w 28
yôt
i b A yEW-te' £üet G d Ë r fi Ùøhwà §ÙÚs' A ˚hZr fl q “ wà yõn¬ p KA £úv i m E hô∆z-te'-£¬Fg £üeGt¸x—q¸l˚ 29
˚n°t GA ' i ˚ûˇ nF n∆ yE' ravnF¬õ h a wà yÅb i 'A ˇû ßd –Ë b ¸ v a -le' ˇè y' i Obk –¸ hÄt GA v a wà 30 :hAløO'¸H hõAvflr¸–b
˚dyâr Ê ÙhÃw t°m E w√ ravnF¬õ h a §yú' E -yi–k Ù_tÙ'Ëri–k hÆ√yAhÃw 31 :ÙøHp ¸ n¬ b ¸ hBr fl ˚HŸq ÙYHp ¸ n¬ wÃ
-te' bZfirAv èˇ ßË–d¸bav yòi–k 32 :hAl' Oø H ¸ §ÙYgy√ b –¸ ˚nyôb i ' A úßË–d¸bav tâabyEW-te' ßyäÂdAb·v
-lA–k yõibA'¸l yit'úAXx A wà ßyÅl e ' E ˇè ˚nF ' eè yib·' '`◊l-£i' rˇˇÚm O 'El yõb i ' A £úv i m E ravnF¬Ø h a
lavy¬ú ravnF¬õ h a wà y°n« d O 'ïl a debv eõ ravnF¬Ø h a taxˇû t Ga ˇè ß–Ëdb ¸ v a 'òn√ -beHïy≈ hÄt GA v a wà 33 :£yïm i yC√ h a
hûˇ 'e r Ë ' e §ep K ò y°t
Gi ' i ˚ûˇ nF ∆nyE' ravnF¬õ h a wà yÅibA'-le' hûˇ elÈvïe' èˇ ™yE'-yi–k 34 :wyïAxe'-£iv
:yïb i ' A -te' 'õc A m ¸ y« rˇˇH eú '· vÅr fl b A

Genesis 45
qÄp KE ' a t ¸ h i l ¸ •äs E Ùy lâOk√y-'ø◊lÃw 1
ˇè Hyi' damv Aò -'◊lwà y°l A v A m E Hyõ' i -lAk ˚'yúc i Ùh 'àr fl q Ÿ yC« w¬ wyÅl A v A ˇè £yibc FA nF« h a l`k O l ¸
£«yr fiÅ c ¸ m i ˚Zvm ¸ H ¸ yC« w¬ y°k i b ¸ b –i ÙYlq O -te' §út GE yC« w¬ 2 :wyïx A e'-le' •õEsÙy vBfi–dw¬ t ¸ h i b –¸ ÙÅt G ' i
yõbi ' A dÙBvh a •Ås E Ùy yûˇ n« ' · ˇè wyAx' e -le' •òs E Ùy rem'=yC◊ w¬ 3 :høv O r Ë p Ka tyúb –E võm a H ¸ yC« w¬
-le' •üEsÙy rem'=yC◊ w¬ 4 :wyïn√ p KA m i ˚Ylh · b ¸ n« yúk –i ÙÅt' O tÙûnv · l a ˇè wyAx' e ˚`lk ¸ y√ -'øl ◊ wà y°x A
yõitO' £úeGtËrak¸m-reH·' £Åekyix·' •ûˇ s E Ùy ˇè yn« ' · rem'ÆyC◊ w¬ ˚H°gF√ yC« w¬ yõl a ' E 'ún√ -˚HÃgF wyôx A ' e
yõt
i ' O £út Ge r Ë k a m ¸ -yïk –i £Åk e y≈nyûˇ v E b –¸ ˇè rx a y«è -la'wà ˚Äbc ¸ ˇû v A t GE -la' |hûˇ t GA v a wà 5 :hAmyà r flΩ c ¸ m i
bõAvflrAh £«yúat√n¸H hô∆z-yi–k 6 :£ïk e y≈np ¸ l i £yõh i l » ' È y«nx aú l A H ¸ hØy√ x ¸ ïm i l ¸ yûˇ k –i h√nF h E°
y«nxEò l A H ¸ yC« w¬ 7 ]1 :ryïc Fi q “ wà HyYr Ê x A -§yE' rˇˇH eú ' · £yØn« H A Hûˇ m E x A ˇè dÙvÃw ¶Ârˇ ' A° h A bÂrˇ û ˇq ’ b –¸
hõAXyEl¸pil £ÅekAl tÙûy·xah¸l˚ ¶Ârˇ ' A° b –A tyYr Ê E'¸H £ôekAl £˚BWAl £Åeky≈np ¸ il èˇ £yih»lÈ'
yïn« m Eâ yiWyà w¬ £y°h i l » ' È h A yõk –i h√nF h EÅ ˇè yt i ' O £òt Ge x ¸ l a H ¸ £ãeGta'-'ø◊l hÄAGtavÃw 8 :hïAlOdÃFg
˚ê r·hm a 9 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ lõH E m O ˚ ÙÅtyEb – -lAkl ¸ ˇè §ÙdA'¸l˚ hÄOvËrap¸l bäA'¸l
§Ù˜d' A l ¸ £yôh i l » ' È y«nüamW A •Ås E Ùy ˇû ßnà b –i ˇè rm a ' A h`k –O wyÄl A ' E £ûˇ t Ge r Ë m a ' · w¬ yÇ b i ' A -le' ˚Zlv · w¬
t
A yòy« h A wà §eHgFOÆ -¶Ârˇ ï' e b ¸ ˇû t GA b ¸ H a y√ wà 10 :dˇˇm Oø v · t Ga -lïa' yõalE' hBfldËr £«yÚflr¸cim-lAk¸l
:™ïAl-reH·'-lAkÃw õßËr“q¸b˚ úßÃn'◊cwà ßy°n∆ b A yûˇ n≈ b ¸ ˚ ßyõn∆ b A ˚ hàt GA ' a yÅl a ' E ˇè bÙr“q
hút GA ' a H_r „ wF√ t Gi -§ep K b°v A r fl £yõn« H A Húm E x A dÙ_v-yik – £ÅH A ˇè ߸tøO' yòiGt¸la–k¸likÃw 11
-yik – §y°m i y√ nà b i yûˇ x i ' A yõn≈ yEvwà tÙÅ'r O ˇè £k e y≈nyïv E hònF≈ ihÃw 12 :™ïAl-reH·'-lAkÃw õ߸tyïEb˚
tõ' E wà £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè yd Ê Ùb¸k – -lA–k-te' yÄibA'¸l £ûˇ eGtËd¬Fgh i wà 13 :£ïk e yEl' · rˇˇb –Eú d fi m ¸ ïh a yõp i
-lav l_p KO yC« w¬ 14 :h√nF ïh E yõb i A'-te' £úeGtËdfirÙhÃw £ôeGtËrahïm i ˚ £°t e yi'r Ë rˇˇû H e ' · -lAk –
-lAkl ¸ qúH KE n¬ yà w¬ 15 :wyΩr fl '√wF c a -lav hõk A b –A §Åm i y√ nà b i ˚k –¸ ¸byC≈° w¬ wyõx i ' A -§ïm i y√ nà b i yBr „ 'ÃwF c a
vÄm a H ¸ n« l˘q –O h a wà 16 :Ùït G ' i wyõx A ' e ˚ırb –¸ d –Ê §Åk E y„rx · ˇû ' a wà £°h e yElv · k –¸ b ¸ ˇû yC≈ w¬ wyõx A ' e
:wyΩd fl b A v · yõn≈ yEvb ¸ ˚ hÅv O r Ë p a yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè bX a y«yC w¬ •°s E Ùy yûˇ x E ' · ˚'õb –A rÅm O 'El ˇè hv O r Ë p Ka tyòb –E
-te' èˇ ˚n·vïaX ˚ÚW·v t'û◊z ßyõexa'-le' rˇˇBOmÈ' •ÅEsÙy-le' èˇ hOvËraKp rem'`◊Cy¬w 17
£õk e yEt G b –A -te'wà £ôk e yib' · -te' ˚^xq Ÿ ˚ 18 :§avïn√ k –¸ hAcr Ë ˇ' aú ˚'Yb O -˚k¸l˚ £Åk e r Ë yûˇ v i b –¸
:¶Ârˇ ïA'Ah belúEx-te' ˚Ylk ¸ ' i wà £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e ˇè b˚X-te' £Äk e l A hûˇ n√ t G¸ ' e wà y°l A ' E ˚'Zb O ˚
ˇè £k e p K¸ X a l ¸ tÙÄlg√ v · £«yr fiä c ¸ m i ¶Ârâe'Em É£ekAl-˚xŸq ˚ÚW·v t'ûz◊ hAtyõwF≈ c u hút GA ' a wà 19
-lav sYOxAGt-la' £ÅekÃnyûˇ EvÃw 20 :£ït e 'Ab˚ £õk e yib' · -te' £út e 'AWnà ˚ £Åk e yEHnà l i wÃ
lÅ'E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè §k E -˚W·vïyC¬ w¬ 21 :'˚øh £úk e l A £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lAk – b˚_X-yik – £°k e yElk –¸
£úAGluk¸l 22 :™Ârˇ Ωfl–dal hYfldEc £ôehAl §út GE yC« w¬ hÚv O r Ë p a yûˇ p Ki -lav tÙYlg√ v · •ôs E Ùy £úh e l A §ât GE yC« w¬
tBp
O l i x · Hõm E x A wà •esk –eÅ tÙZ'm E HZl » H ¸ ˇè §t a n√ §òm i y√ nà bi l ¸ ˚ tÚl » mA W ¸ tÙZpl i x · Hyõ' i l A §ôt a n√
£«yr flÚ c ¸ m
i b˚ûˇ X L m i £yõ' i W ¸ nO £yÅÊrOm·x hZflrAW·v èˇ t'◊z¸–k xòalAH wyãibA'¸l˚ 23 :tø»lAm¸W
-te' xúaGlaHÃy¬w 24 :™Ârˇ d –flΩ l a wyõb i ' A l ¸ §Ù_zm A ˚ £exüelw√ rˇˇû ˇb –A tO'W ¸ nOΩ ∏ tºnO t
O '· reWˇû v e wÃ
£«yr
flÚ c ¸ m Gi m i ˚Ylv · yC¬ ïw¬ 25 :™Ârˇ d –flΩ b –a ˚YzgFà r Ë t Gi -lï' a £Åehl E ' · rem'ûyC◊ w¬ ˚k°l E yC≈ w¬ wyõx A ' e
•ûˇ s
E Ùy ]3 dÙvò rÄOm'El Ùäl ˚d=«Fg¬Cy¬w 26 :£ïehyib·' b˜Oq·v¬y-lïe' §avجnk –¸ ¶Ârˇ û ˇ'e ˇè ˚'èb O yC√ w¬
:£ïh e l A §yõm i ' È h e -'◊l yúk –i ÙÅb – l i gApˇû yC√ w¬ £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ ˇû ' e -lAkb –¸ lõH E m O '˚Bh-yïk i wà yÅx a
-te' ˇè 'r Ë yC¬ w¬ £Åh e l E ' · rˇˇû b –e d –Ê rˇˇû H e ' · ˇè •s E Ùy y`r „ b ¸ d–Ê -lAk – tûˇ ' E wyÄl A E' ˚˘r¸–bfidÃy¬w 27
:£ïh e yib' · bıq O v · y¬ x fi ˚˜r yàx i t G¸ w¬ ÙÚt' O t'ûˇ W E l A •õsE Ùy xúl a AH-reH·' tÙÅl√g·vûˇ Ah
:t˚øm' A £Ârˇ X eú b –¸ ˚Fn' eõ r Ë ' e wà húk A l ¸ ï'
E y°x A yõn« b –¸ •ús E Ùy-dÙv b_fir lÅE'flr¸W«y ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 28

Genesis 46
xûˇ b –a zà yC« w¬ vabH KA° hflrˇ û ˇ' E ¸–b 'Y◊b√Cy¬w ÙÅl-reH·'-lAkÃw ˇè l' E r fl W ¸ y« vòs –a yC« w¬ 1
tZ' O r Ë m a b –¸ ˇè l' E r fl W ¸ «y¸l |£yòih»lÈ' rem'=yC◊ w¬ 2 :qïx A c ¸ y« wyúibA' yõEh»l'El £yÅixAbÃz
yûˇ Eh»lÈ' lõE'Ah yúikOnA' rem'DyC◊ w¬ 3 :y«nïnF≈ h i rem'YyC◊ w¬ b˝q O v · y¬ |b˘q O v · y¬ rem'YyC◊ w¬ hAlyà l GaÅ h a
yÄikOnA' 4 :£ïAH ú߸myïiW·' lÙ˜dgF√ yÙBgl ¸ -yïk –i hAmyà r fiÅ c ¸ m i hZd fl r Ë m E ˇè 'r fl yit G -la' ßy°ibA'
-lav Ù˜dy√ tyúH i y√ •às E ÙyÃw hÚl » v A -£¬g ˇû ßl ¸ v a ï' a yõk i nO ' A wà hAmyà r fiÅ c ¸ m i ˇè ßm G¸ v i dˇˇr „` ' E
b˘Oq·v¬y-te' läE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚â'W ¸ yC« w¬ vabH A° rˇˇû ' E b –¸ m i b˜q O v · y¬ £“qyC√ú w¬ 5 :ßyïn∆ yEv
t'úEWAl hYOvËraKp xúalAH-reH' · tÙàlg√ v · b –A £Åh e yEHnà -te'wà ˇè £ AKpaX-te'Ãw £Äehyib·'
§avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè ˚H¸kr flΩ rˇˇH eò ' · ˇè £AH˚kËr-te'Ãw £Äh e y≈nq Ÿ m i -te' ˚Zxq Ÿ yC« w¬ 6 :Ùøt' O
wyôt A nO b –¸ ÙÅt G ' i ˇè wy√nb A yòn≈ b ¸ ˚ wyUn√ b –A 7 :Ùït G ' i ÙBvr Ë z¬ -lAkwà b˜q O v · y¬ hAmyà r flÚ c ¸ m i ˚'Yb O yC√ w¬
tÙ^mH ¸ hel G ' Eâ wà 8 < :hAmyà r flΩ c ¸ im ÙõGti' 'yúibEh ÙÚvËr¬z-lAkÃw wyõn√ b –A tÙBnb ¸ ˚
yõn≈ b ¸ ˚ 9 :§ïb E ˚'Ër b˜q O v · y¬ rˇˇk OB b –¸ wy°n√ b A ˚ b˘q O v · y¬ hAmyà Yr fi c ¸ m i £yú' i b –A h a lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
§yôm i y√ wà lüE'˚mÃy §ÙÄvm ¸ H i yûˇ n≈ b ¸ ˚ 10 :yïm i r Ë k a wà §Ùırc ¸ x e wà '˚õl G p a ˚ ™ÙBnx · §°b E ˚'Ër
tõh A q Ÿ §ÙàHr Ë gF≈ y°w« l E yõn≈ b ¸ ˚ 11 :tyïn« v · n¬ k –¸ ïh a -§eb – l˚Y'H A wà raxc OÚ wà §yûˇ k i y√ wà dah' OY wÃ
ˇè §n√ Ù'Ãw rˇˇv Eò tAmyC√= w¬ xfirˇ z√° w√ ¶Ârˇ û ˇp e w√ hõl A H E wà §ôn√ Ù'Ãw rˇˇüv E hÄd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b ¸ ˚ 12 :yΩr Ê r fl m ¸ ˚
vúl A ÙGt rˇˇk A° SAWy« yõn≈ b ¸ ˚ 13 :l˚ømx A wà §Ùırc ¸ x e ¶Ârˇ p eõ -y≈n¸b ˚Byh ¸ yC« w¬ §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
|heGlûˇ E' 15 :lïE'¸l¸x¬yÃw §ÙYl' E wà dÂrˇ s eú §°l u ˚bÃz yõn≈ b ¸ ˚ 14 :§Ù¡rm ¸ H i wà bÙBywà hõwF√ p u ˚
Hepü∆n-lAk – Ù°t G b i hûˇ n√ yÊd – tõ' E wà £År fl ' · §Zd –fi p a b –¸ ˇè bq O v · ¬y¸l h`fld¸lï√y râeH·' hÄ' A l E yûˇ n≈ b –¸
yBr Ê v E §Úb –O c ¸ ' e wà yûˇ n« ˚H yõgF« x a wà §ÙByp ¸ c i dØg√ yûˇ n≈ b ¸ ˚ 16 :Hø»lAHÃw £yúiH»l¸H wyõt A Ùn¸b˚ wyôn√ b –A
xfirˇ û ˇW e wà hõv A yÊrb ¸ ˚ yúw« H ¸ y« wà hôw√ H ¸ y« wà hü√nm ¸ y« rÄH E ' A yûˇ n≈ b ¸ ˚ 17 :yïl i ' E r Ë ' a wà yYd Ê Ùr·'ïw¬
§út a n√ -reH' · hÅp KA l ¸ z« yûˇ n≈ b –¸ heGlE'ò 18 :lïE'yi–k¸lam˚ rebõx e hÅv A yÊrb ¸ yûˇ n≈ b ¸ ˚ £°t A x O ' ·
yòn≈ b –¸ 19 :Hepïn√ hYr „ W ¸ v e HúH E bÅq O v · y¬ l ¸ ˇè heGlèE'-te' delòt GE w¬ Ù°t G b i hûˇ ' A l E l ¸ §õb A l A
rˇˇH
eò '
· £ Ç y« r fi c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ • ê s E Ùy¸l dˇˇû l E wF√ yC« w¬ 20 :§ïm i y√ nà b i ˚ •õs E Ùy ]3 bÅq O v · y¬ teHˇû ' E ˇè lx E r fl
:£«yr flΩ p ¸ ' e -te'wà hõH Ke n¬ m ¸ -te' §Ú' O §ûˇ h E k –O vfirˇ p eõ yiXÙúp K -ta–b tجn¸sïA' èˇ ÙGl-hfld¸lï√y
£yúp Ki m u H'˝r ◊ w√ yûˇ x i ' E §õm A v · n¬ wà 'Br fl gF≈ lÅb –E H ¸ ' a wà ˇè rk e b eè w√ valb –eò §Äm i y√ nà b i yûˇ n≈ b ¸ ˚ 21
Hepn∆õ -lAk – b˝q O v · y¬ l ¸ dˇˇl Gaõ y… rˇˇúeH·' lÅExflr yûˇ n≈ b –¸ hel G ' E ò 22 :Ëd – r Ë ˇ ï' A w√ £yõp Ki x u wÃ
recy≈ú wà yõn« ˚gÃw lú' E c ¸ x ¸ y¬ y°l i t GA p ¸ n¬ yõn≈ b ¸ ˚ 24 :£yïH i x u §Yfld-y≈n¸b˚ 23 :rˇˇïAWAv húAvA–bËra'
-te' delüEGt¬w Ù°Gti–b lûˇ Exflr¸l §õAbAl §úat√n-reH·' hÅAh¸lib yûˇ n≈ b –¸ hel G ' E ò 25 :£ïl GE H i wÃ
ˇè hm A yà r fiè c ¸ m i bòq O v · y¬ l ¸ hâ' A b –A h a HepnF∆ h a Ñ-lA–k 26 :hïAv¸biH Hepú∆n-lA–k b˜Oq·v¬y¸l heGlôE'
•ôs E Ùy yún≈ b ¸ ˚ 27 :HïH E w√ £yúH Ki H i Hepn∆õ -lAk – b˝q O v · y¬ -y≈nb ¸ yûˇ H E nà dˇˇb aõ l G¸ m i ÙÅkr „ yà yûˇ ' E c ¸ yO
hA'úA–bah bôOq·v¬y-tyïEb¸l Hepü∆nF h a -lAk – £«yn√° H ¸ Hepˇû n∆ £«yYfir¸cim¸b ÙBl-daGl…y-reH·'
•Ås E Ùy-le' ˇè wy√np A l ¸ xòl a H A hãd fl ˚hÃy-te'Ãw 28 > :£yïiv¸biH hAmyà r fiY c ¸ m i
ÙÅt G b ¸ k –a r Ë m e ˇè •s E Ùy rˇˇs O` ' ¸ yC∆ w¬ 29 :§eHgFOΩ hAcr Ë ˇ' aú ˚'Yb O yC√ w¬ h√nH ¸ gFO° wyõ√nAp¸l tıOrÙh¸l
k
–¸ b ¸ yC≈ú w¬ wyÅr fl '√wF c a -lav ˇè lp KO yC« w¬ wyÄl A ' E 'Zr fl yC≈ w¬ h√n¸HgFO° wyõb i ' A lú' E r fl W ¸ y« -t'ΩfirŸqil lavô¬Cy¬w
ˇè yr „ x · ' a £avp KA° h a hAt˚Zm' A •õEsÙy-le' lôE'flr¸W«y rem'^◊Cy¬w 30 :dÙøv wyYflr'√Fwac-lav
tyûˇ b –E -le'wà ˇè wyAx' e -le' •òs E Ùy rem'=yC◊ w¬ 31 :yïx A ß õ d Ë Ùv yúk –i ßyØn∆ p KA -te' yûˇ t i Ù'Ër
rˇˇH eú ' · yôb i ' A -tyEb˚ yüax' a wyÅAlE' hZflr¸møO'Ãw hÚOvËrap¸l hfldyûˇ gF« ' a wà hõl e v È ' e wyÅb i ' A
˚y°h A hõn∆ q Ÿ m i yúH E nà ' a -yïk –i §'Åc ◊ yEvr O˘ ˇè £yiHn√ ' · h A wà 32 :yïl A ' E ˚'úb –A §avn¬õ k –¸ -¶Ârˇ ï' e b –¸
£õekAl 'BflrŸq«y-yïi–k hD√yAhÃw 33 :˚'yïibEh £õehAl rˇˇúeH·'-lAkwà £_r fl q “ b ¸ ˚ £ü√n'◊cwÃ
ˇè ßyèd  b A v · ˚`yh A hMn∆ q Ÿ m i yâH E nà ' a £Ät Ge r Ë m a ' · w¬ 34 :£ïk e yEW·vm Ga -ham rˇˇm aõ ' A wà hÚv O r Ë p Ka
§eHgFOØ ¶Ârˇ û ˇ'
e b
–¸ ˇè ˚b¸Ht
GE r˚Äbv
· b
–a ˚ny°t
E b
O '
· -£¬gF ˚n¸xn¬õ ' · -£¬gF hAt
G v aÅ -davwà ˚nyZr
„ ˚vÃnF m
i
:§'øc◊ hEvr Oı -lAk – £«yr
fiY c ¸ m
i túba v
· Ùt-yïk –i

Genesis 47
dˇˇû gF≈ yC¬ w¬ • ê s E Ùy 'Zb ◊ yC√ w¬ 1
¶Ârˇ û ˇ' e m E ˚'õb –A £Åh e l A rˇˇû H e ·'-lAkwà ˇè £r fl q “ b ¸ ˚ £òn√ '◊cwà yäx a ' a wà yâb i ' A rem'ÆyC◊ w¬ h Ç v O r Ë p a l ¸
£õg≈ c Fi yC¬ w¬ £y°H i n√ ' · hûˇ H KA m i x · xõq — l A wyÅx A ' e hûˇ c E q Ÿ m i ˚ 2 :§eHgFOΩ ¶Ârˇ ' eú b –¸ £õnF√ h i wà §avn√° k –¸
-le' ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £°k e yEWv · m Ga -ham wyõAxe'-le' h_v O r Ë p Ka rem'^C◊yw¬ 3 :høv O r Ë p a yún≈ p ¸ l i
-le' ˚˘r¸m'◊Cy¬w 4 :˚nyïEtÙb·'-£¬gF ˚n¸xn¬õ ' · -£¬gF ßyÅd  b A v · ˇè §'◊c húEvOr hÄOvËraKp
-yïk –i ßyÅd  b A v · l a rˇˇû H e ' · èˇ §'◊c F l a hÄv e r Ë m i §yûˇ ' E -yik – ˚Ç n'Ab – ¶ ê r  ' A b –A r˚ûgl A hÄv O r Ë p Ka
rem'ûyC◊ w¬ 5 :§eHgFOΩ ¶Ârˇ ' eú b –¸ ßyYÂdAb·v 'ú√n-˚b¸Hï≈y hôAGtavwà §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ bõv A r fl h A dˇˇb Eú k A
ˇè £y« r fiè c ¸ m i ¶Ârˇ ' eò 6 :ßyïl e E' ˚'úA–b ßyõexa'wà ßyúb i ' A rˇˇÚOm'El •õEsÙy-le' hÅOvËraKp
¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè ˚b¸Hy≈ ßy°x e ' a -te'Ãw ßyõibA'-te' búEHÙh ¶ÂrÅA'h A bûˇ X a yEmb –¸ 'wÅh i ßyûˇ n∆ p A l ¸
:yïil-reH·'-lav hõ∆nŸqim yB„rAW £ôt GA m ¸ W a wà l«yx aÅ -yEHnà ' a ˇè £b –A -H∆ywà t GA v ¸ d fiÄ y√ -£i'wà §eHgFOØ
-te' b˜q O v · y¬ ™Ârˇ b Aú yà w¬ hÚv O r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i ˚hYd „ m i v · ïyC¬ w¬ wyÅb i ' A b˘q O v · ïy¬ -te' ˇè •s E Ùy 'òb E yC√ w¬ 7
rem'`yC◊ w¬ 9 :ßyïyC∆ x a yún≈ H ¸ yõm E yà hàm GA k –a b˝q O v · y¬ -lï' e hYOvr Ë p Ka rem'ByC◊ w¬ 8 :høv O r Ë p Ka
ˇè ˚yAh £yÄv i r fl wà Xûˇ v a m ¸ h°n√ H A tõ' a m ¸ ˚ £yúH i l » H ¸ yÅr fi ˚g¸m yûˇ n≈ H ¸ ˇè ym E yà hÅv O r Ë p Ka -le' ˇè bq O v · y¬
™Ârˇ b
Aú yà w¬ 10 :£ïh e y„r˚g¸m yõm E yib – yÅt a b O ' · yûˇ yC≈ x a ˇè yn≈ H ¸ ˇè ym E yà -te' ˚gyÄW Ki h i 'Zl ◊ wà yØyC¬ x a yûˇ n≈ H ¸ ˇè ym E yÃ
-te'wà wyûˇ b i ' A -te' • ê s E Ùy bûˇ EHÙCyw¬ 11 :høv O r Ë p a yún≈ p ¸ l Gi im 'õc E yC≈ w¬ hÚv O r Ë p Ka -te' b˜q O v · y¬
s°s E m ¸ v ¸ r fi ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ¶Ârˇ ' Aõ h A búX a yEmb –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ ˇû ' e b –¸ ˇè hz∑√ x u ' · £òh e l A §ât GE yC« w¬ wÇ yAx' e
-lAk – tõ' E wà wyÅx A ' e -te'wà wyûˇ ib' A -te' ˇè •s E Ùy lòk –E l ¸ k a yà w¬ 12 :høOvËrap hú√Fwic rˇˇõeH·'a–k
:•ïX LA h a yúp i l ¸ £exl eõ wy°b i ' A tyûˇ b –E
¶Ârˇ ' eò h – l a t GEä w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ bõv A flrAh dˇˇúEbAk-yïi–k ¶ÂrÅA'Ah-lAkb –¸ ˇè §yE' £exl eò wà 13
ˇè •s e k –eè h a -lAk – -te' •Äs E Ùy Xûˇ q –‘ l a yà w¬ 14 :bïv A r fl h A yõn≈ p K¸ m i §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e wà ˇè £y« r fiè c ¸ m i
'úEb√Cy¬w £yÚÊr¸bOH £ûˇ Eh-reH·' rebH Keõ b –a §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇe'b ¸ ˚ ˇè £y« r fiè c ¸ m i -¶Ârˇ ï' e b ¸ 'òc A m ¸ nF« h a
£
ê y« r fi c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E •esk –eÄ h a £Zt GO yC« w¬ 15 :høv O r Ë p a hAtyúb –E •esk –eõ h a -te' •ôs E Ùy
£exÅel ˚nûˇ AGl-hAbïAh èˇ rOm'El •òEsÙy-le' £«yâfir¸cim-lAk É˚'ObyC√ w¬ §Ç v a n¬ k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˚
hún√ t G¸ ' e wà £Åk e y≈nq Ÿ m i ˚Zbh A ˇè •s E Ùy rem'`yC◊ w¬ 16 :•esïk –A sõp E ' A yúk –i ßÚd – gà n∆ t˚Ymn√ hAm G l Aú wÃ

Ç s E Ùy-le' £ ê h e y≈nq Ÿ m i -te' ˚'yûˇ b i yC√ w¬ 17 :•esïk –A sõp E ' A -£i' £°k e y≈nq Ÿ m i b –¸ £õk e l A
£yÚr Ê m O x · b a ˚ rˇˇq “õ b –A h a hún≈ q Ÿ m i b ¸ ˚ §'_c F◊ h a hún≈ q Ÿ m i b ¸ ˚ £yÄs i ˚–sb –a £exl eä •âs E Ùy £ É h e l A §ûˇ t GE yC« w¬
'
Ç wihh a hûˇ n√ H KA h a £ ê t GO t Gi w¬ 18 :'wïihah hõ√nAKHa–b £Åeh≈nŸqim-lAkb –¸ ˇè £x e l Geè b –a £òl E h · n¬ yà w¬
£ûˇ t Ga -£i' yik – ò yØn« d O ' · ïm E dˇˇû x E k a nà -'øl ◊ ˇè Ùl ˚r¸m'`yC◊ w¬ tyÆn« H KE h a hûˇ n√ H KA b –a wyäl A ' E ˚'âb O yC√ w¬
-£i' yút Gi l ¸ b –i yØn« d O ' · yûˇ n≈ p ¸ il ˇè r' a H ¸ n« '`◊l y°«nOd·'-le' hõm A h E b –¸ h a hún≈ q Ÿ m i ˚ •esk –eÅ h a
-hïn≈ q Ÿ ˚nÅt E m A d Ë ' a £ûˇ gF¬ ˇè ˚n¸xn¬è ' · -£¬gF ßyÆn∆ yEvl ¸ t˚Zmn√ hAm G üAl 19 :˚nït E m A d Ë ' a wà ˚nõt E yC√ w« gFÃ
hÅv O r Ë p a l ¸ £yZd Ê b A v · ˇè ˚nèt E m A d Ë ' a wà ˚n¸xn¬ò ' · ]3 hUy∆ h ¸ ïn« wà £exl GA° b –a ˚nõt E m A d Ë ' a -te'wà ˚nút A ' O
-lA–k-te' •äEsÙy §’q=«Cy¬w 20 :£ïAHt E 'Bl ◊ hõm A d fl ' · h A wà t˚Åmn√ 'Z◊lÃw ]3 h è y∆ x ¸ ïn« wà vfirz∆Æ -§etwÃ
£õehEl·v qú¬zAx-yïi–k ˚hÅd „ W A Hyûˇ ' i ˇè £y« r fiè c ¸ m i ˚`rk ¸ m A -yïik – hÅv O r Ë p a l ¸ ˇè £y« r fiè c ¸ m i tòm a d Ë ' a
£yÚr Ê v A l e ÙYt' O ryúb i v È h e £Åv A h A -tâe'Ãw 21 :høOvËrap¸l ¶Ârˇ õA'h A yúh i t G¸ w¬ b°v A r fl h A
yÉ k
–i h°n√ q “ 'Zl ◊ £yõn« h · O–kah túamËda' q_fir 22 :˚hïEc“q-davÃw £«yr fiY c ¸ m i -l˚bÃg húc E q Ÿ m i
-lav hÅv O r Ë p Ka ˇè £h e l A §òt a n√ râeH·' èˇ £“–qux-te' ˚`l¸kïA'Ãw hÄv O r Ë p Ka tûˇ ' E m E £yMn« h · k –O l a qâx O
£úk e t ¸ ' e yity=n« q “ §É h E £Åv A h A -le' ˇè •s E Ùy rem'`yC◊ w¬ 23 :£ït A m A d Ë ' a -te' ˚˜rk ¸ m A 'Bl ◊ §àk –E
:hïAmfld·'Ah-te' £õeGt¸vfirÃz˚ vfirØ∆z £ûˇ ekAl-'ïEh hÚOvËrap¸l £õk e t ¸ m a d Ë ' a -te'wà £ÙôyC h a
hûˇ y∆ h ¸ y« tád O yC√ h a vûˇ b –a r Ë ' a wà hÚv O r Ë p a l ¸ tyõH i yimx · £út Ge atnà ˚ tÅ' O ˚b¸t G b –a ˇè hy√ h A wà 24
:£ïk e p K¸ X a l ¸ lBk O ' È l e wà £õk e yEt G b A b –¸ rˇˇH eú ' · l a wà £ôk e l ¸ k ¸ ' A l ¸ ï˚ h^ÂdAKWah vfir=∆z¸l É£ekAl
:høv O r Ë p a l ¸ £yYd Ê b A v · ˚nyúy« h A wà yØn« d O ' · yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè §x E -'Acm ¸ n« ˚n°t A y« x È h e ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ 25
hYOvËrap¸l £«y_fir¸cim túamËda'-lav hM∆∑zah £Ù=Cyah-dav ÉqOx¸l •ás E Ùy h – ˇû t A ' O £eWˇû yC√ w¬ 26
beHü≈Cy¬w 27 :høOvËrap¸l hõAtÃyh A 'Bl ◊ £Åd –fl b a l ¸ ˇè £y«nh · k –Oø ah tòamËda' qãfir HemÚOxal
:dˇˇ' Oø m ¸ ˚õb – r Ë yC« w¬ ˚ırp ¸ yC« w¬ h – b AÅ ˚ûzx · ' A yC≈ w¬ §eHgFO° ¶Âr ˇ û ˇ' e b –¸ £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ úe'¸–b lôE'flr¸W«y
ˇè bq O v · y¬ -yïm E yà yòh i yà w¬ h°n√ AH hY„r¸Wev vúab¸H £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè bq O v · y¬ yòx i yà w¬ 28
VlE'r fl W ¸ y« -yïm E yà ˚Zbr Ë q Ÿ yC« w¬ 29 :hïn√ H A tõ' a m ¸ ˚ £yúv i b –A r Ë ' a Ãw £yØn« H A vabˇû H e wyØyC√ x a yûˇ n≈ H ¸
ßyØn∆ yEvb –¸ ˇè §x E yit'òc A mA '=n√ -£i' ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ •Äs E Ùy¸l Ùûnb ¸ li |'Zr fl q Ÿ yC« w¬ t Ç ˚mAl ]3
y«nr„Y b –¸ q Ÿ t i 'ún√ -la' tÅm e ' È w∆ desˇû x e ˇè yd
Ê m
GA v
i t A yòWi vA wà y°k
i r „ yà taxˇû tGa ß õ d Ë y√ 'ún√ -£yïW i
£°t
A r
fl b
u q
Ÿ b –i y«nt Gaõ r
Ë ba q Ÿ ˚ £«yr fiÅ c¸ m Gi mi ˇè yn« t
aè 'AWnà ˚ yÅta b O '
· -£iv ˇè yt Gi b¸ ka ïH
A wà 30 :£«yr flΩ c ¸ m i b –¸
ÙÚl võb a HKA yC« w¬ yÅl
i ˇè hv A b ¸ ïH
KA ih rem'Æ◊Cy¬w 31 :ßΩÂrAbËdik húW e vÈ ï' e yõk i nO '
A ràm a '◊yC w¬
:hïALXiGmah H'ı◊r-lav lõ' E rfl W ¸ y« ˚xút Ga H ¸ yC« w¬
>

Genesis 48
ßyõb i ' A húnF≈ h i •Ås E Ùy¸l rem'ûyC◊ ¬w heGlÅE'Ah £yZr Ê b A d –Ë h a ˇè y„r·xa' yÄihÃy¬w 1
dˇˇû gF≈ yC¬ w¬ 2 :£«yr flΩ p ¸ ' e -te'wà hõH Ke n¬ m ¸ -te' ÙÅm G v i ˇè wy√nb A yòn≈ H ¸ -te' xãq –— yC« w¬ h°l e x O
-lav beHõ≈Cy¬w lÅE'flr¸Wy« ˇè qz∑≈ x a t ¸ yC« w¬ ßy°l e ' E 'ûˇ b –A •õs E Ùy ß ú nà b –i hônF≈ h i rem'DyC◊ w¬ bÅq O v · y¬ l ¸
¶Ârˇ û ˇe'¸–b z˚Yl¸–b yúalE'-hïA'Ër«n y_fi–daH lúE' •ÅEsÙy-le' èˇ bq O v · y¬ rem'`yC◊ w¬ 3 :hïX LA m Gi h a
lûˇ ha q Ÿ l i ßyõt Gi t a nà ˚ ßÅt i yib – r Ë h i wà ˇè ßr Ë p ¸ m a yòn« nà h i yÄl a E' rem'ûyC◊ w¬ 4 :yït i ' O ™Ârˇ b Aõ yà w¬ §avn√° k –¸
hát GA v a wà 5 :£ïl A Ùv tú¬∑zux·' ßyYÂr·xa' úß·vËr¬z¸l t'_◊∑zah ¶Ârˇ ü' A h A -te' yät Gi t a n√= wà £y°m Gi v a
-yil hAmyà r fiY c ¸ m i ßyôl e ' E yú' i b –O -dav £«yr fiÄ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ M߸l £yâÊdAlÙFnah ß É y∆nb A -yïn≈ H ¸
-reH·' ô߸GtËdalÙm˚ 6 :yïil-˚y¸hïy« §ÙYvm ¸ H i wà §úb E ˚'Ërk –i hÅKeHn¬ m ¸ ˚ ˇè £y« r fiè p ¸ ' e £°h E
|yûˇ n« ' · w¬ 7 :£ït A l A x · n¬ b –¸ ˚Y'r Ë q –“ y« £ôh e yEx' · £üEH lûˇ v a ˚°yh ¸ y« ˇû ßl ¸ £õh e y„r·xa' AGtËdˇ úalÙh
¶Ârˇ õe'-tfir¸bi–k dÙBv¸–b ™Ârd –ÂÅ b –a ˇè §v a n¬è k –¸ ¶Ârˇ ' eò b –¸ läx E r fl yâl a v A h É t A m EÉ §Äd –fl p Ka m i yûˇ ' i b O b –¸
'Ërˇ yC¬ú w¬ 8 :£exïl A tyúb –E 'wõih tÅflr¸pe' ™Ârˇ d ÂZ b –¸ ˇè £H KA Ah`Âr¸–bŸqe'√w hAtÚflr¸pe' 'Z◊bAl
yûˇ n¬ b –A wyÅb i ' A -le' ˇè •s E Ùy rem'`yC◊ w¬ 9 :hel G ï' E -yim rem'Y◊yC w¬ •°s E Ùy yûˇ n≈ b –¸ -te' lõ' E r fl W ¸ y«
yòn≈ yEvwà 10 :£ïk E r  b A ' · w¬ yõl a E' 'ú√n-£exæ“q ràm a '◊yC w¬ h°z∆ –Ab £yõih»lÈ' yúil-§atï√n-reH·' £ÅEh
£õh e lA qúH Ka yC« w¬ wyÅl A ' E ˇè £t A ' O HògF≈ yC¬ w¬ tÙÚ'r Ë l i lõk a ˚y 'Bl ◊ §’qz∑OØ m i ˚˘db ¸ k –A ˇè l' E r fl W ¸ y«
yiGt¸l°AGlip 'Z◊l ßyõ∆nAp hBO'Ër •ÅEsÙy-le' èˇ lE'flr¸W«y rem'`◊yC w¬ 11 :£ïh e l A qúb –E x a yà w¬
£ûˇ v i m E £õt A ' O •ôs E Ùy 'úc E ÙCy¬w 12 :ßïevËr¬z-te' £ú¬Fg £yõih»lÈ' yôitO' húA'Ërh e h=nF≈ h i wÃ
£«y`fir¸pe'-te' ]3 m Ç h e y≈nH ¸ -te' • ê s E Ùy xûˇ q –— yC« w¬ 13 :hAcr Ë ˇ ï' A wyõp KA ' a l ¸ ˚xút Ga H ¸ yC« w¬ wy°k –A r Ë b –i
HõgF≈ yC¬ w¬ l°' E r fl W ¸ y« §yûˇ m i yim ÙYl'◊m¸Wib húeKH¬n¸m-te'Ãw lÅE'r fl W ¸ y« l'Zm ◊ W K¸ m i ˇè Ùnyimyïb –i
'˚ZhÃw èˇ £«yèfir¸pe' H'`◊r-lav teHyC√= w¬ ÙMnyimyà -te' lâ' E r fl W ¸ «y Éxal¸H«Cy¬w 14 :wyïAlE'
hõH Ke n¬ m ¸ yúk –i wyÅd fl y√ -te' ˇè l E–kiW h°eKH¬n¸m H'˘◊r-lav ÙYl'◊m¸W-te'Ãw ryÅivAFcah
rˇˇm a° '◊yC w¬ •õs E Ùy-te' ™Ârˇ b Aú yà w¬ 15 :rÙøkb –¸ h a
qÅx A c ¸ y« wà £ûˇ h A r fl b ¸ ' a ˇè wy√np A l ¸ yòt a b O ' · ˚âkl G¸ h a t ¸ h i r É H e · ' £yáih»lÈ'ïAh
:hï∆∑zah £ÙúCyah-dav yYd Ê ÙvEm yÅt i ' O hûˇ v e r O h A ˇè £yihl » ' È ïh A
£
Ç yÊrv A nFà h a -te' ™ ê r „ b A yà vÄr fl -lA–kim yäitO' lâE'OFgah É™A'¸laGmah 16
q°x A c ¸ y« wà £ûˇ h A r fl b ¸ ' a yõt a b O ' · £úH E wà yÅm i H ¸ ˇè £h e b A '`r „ q –“ y« wÃ
:¶Ârˇ ï' A h A bÂrˇ q ’ú b –¸ b˜r O l A ˚úgF d Ë y« wÃ
wy°n√ yEvb –¸ vfirˇ û ˇyC≈ w¬ £«yr fiY p ¸ ' e H'ır ◊ -lav Ù_nyimyà -d¬y wyüib' A tyâH i y√ -yik – •Äs E Ùy 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 17
:hïeKH¬n¸m H'ı◊r-lav £«yYfir¸pe'-H'◊r lúavEm –hôAtO' ryúisAh¸l wyÄb i ' A -d¬y ™Zm O t ¸ yC« w¬
-lav ß õ nà yimyà £yúW i rÅk O b –¸ h a hûˇ z∆ -yik – y°b i ' A §ûˇ k E -'◊l wyõibA'-le' •ôEsÙy rem'^◊Cy¬w 18
£õv A l G¸ -h∆yh ¸ y« '˚Bh-£¬gF yit G v ¸ d fiÅ y√ ˇè yn« b ¸ yït Gi v ¸ d fi` y√ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ wyÄb i ' A §ûˇ ' E m A yà w¬ 19 :ÙøH'◊r
-'øl ◊ m ¸ húy∆ h ¸ y« ÙYvr Ë z¬ wà ˚Fnm GeÅ m i lZd –fi gà y« ˇè §X O q –“ h a wyòix' A £Äl A ˚'Ãw lÚd –fl gà y« '˚Zh-£¬gwà ]1
r
Ç Ùm'El ' ê ˚hah £Ùûˇ yC b –a £äk E r  b Aâ yà w¬ 20 :£ïy« ÙFgh a
rÅOm'El èˇ lE'flr¸Wy« ™`r „ b A yÃ ß Æ b –¸
h°H Ke n¬ m ¸ k i wà £«yr fiY p ¸ ' e k –¸ £yÅh i l » ' È ˇû ßm ¸ ïW i yÃ
•ÅEsÙy-le' èˇ lE'flr¸W«y rem'`◊Cyw¬ 21 :hïH Ke n¬ m ¸ yún≈ p ¸ l i £«yfiYr¸pe'-te' £eWú√Cy¬w
:£ïekyEtOb·' ¶Ârˇ õe'-le' £Åek¸t' e byûˇ H i h E wà £Åk e m GA v i ˇè £yihl » ' È hòy√ h A wà t°m E yõk i nO ' A húnF≈ h i
yÅr Ê m O ' È ïh A dˇˇû yC¬ m i ˇè yt Gi x ¸ è—qAl rˇˇòeH·' ßy°exa'-lav dˇˇx aõ ' a £úk e H ¸ ß ô l ¸ yït Gi üatn√ yUn« ' · w¬ 22
> :yït Gi H ¸ q — b ¸ ˚ yõb –i r Ë x a b –¸

Genesis 49
rem'ÆyC◊ w¬ wy°n√ b
–A -le' b˜q
O v
· y¬ 'Br fl q
Ÿ yC« w¬ 1
:£yïm
i yC√ h
a tyBr
Ê x
· '
a b
–¸ £õk
e t
¸ '
e 'BflrŸq«y-reH·' tôE' £ÅekAl hfldyûˇ gF« ' a wà ˇè ˚p¸sï' A hE
:£ïekyib·' lúE'flr¸W«y-le' ˚Yvm ¸ H i wà b˝q O v · y¬ yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvm ¸ H i à w ˚Bcb ¸ q –“ h i 2
y°n« Ù' tyûˇ H i '„rwà yõx i k –O hAt G ' aÅ yÊrˇ k OZ b –¸ ˇè §b E ˚'Ër 3
:zïv A rety∆ú wà tõ' E W ¸ rety∆ú
ßy°b i ' A yûˇ b E k –¸ H ¸ m i t A yõl i v A yúk –i rÅt a ÙGt-la' ˇè £y« m Gaè k –a zaxòaKp 4
> :hïl A v A yúv i ˚cÃy AGt¸lõaGlix zúA'
:£ïh e yEtr O k E m ¸ sõm A x A yúl E k –¸ £y°x i ' a yõw« l E wà §ÙBvm ¸ H i 5
yÚd
Ê b O k–¸ dˇˇû x a t GE -la' £õl A h A q Ÿ b –i yÅH i p ¸ n¬ 'Zb ◊ t GA -la' ˇè £fldOs¸–b 6
:rÙøH-˚rŸq – v i £õn√ c O r Ë b i ˚ HyÅ' i ˚gËrˇ û ˇh A ˇè £p KA ' a b ¸ yòk –i
hAtH A° q “ yûˇ k –i £õt A r fl b ¸ v e wà zÅv A yûˇ k –i ˇè £p KA ' a r˚`r' A 7
< :lïE'flr¸W«y¸–b £õEcyip·'¬w bÅq O v · y¬ b –¸ £ûˇ q ‘ l G¸ x a ' ·
ßy°b e yà ' O •Ârˇ v OZ b –¸ ß õ d Ë y√ ßyÅx e ' a ß˚˘dÙy ˇè hAGta' hÄfld˚hÃy 8
:ßyïibA' yú≈n¸–b õ߸l ]1 wF ˚ú x · t Ga H ¸ y«
t
A y°l i v A yûˇ n« b –¸ •Ârˇ X Leõ m i hÅd fl ˚hÃy ˇè hy≈ Ëra' r˚òFg 9
:˚Fnïm e y÷qyà yúm i 'yõb i l A k ¸ ˚ hô≈yËra'¸–k ¶üabflr vâfirA–k
wy°l
A gà r fi §yûˇ b –E m i qõq ‘ x O m ¸ ˚ hÅd fl ˚hyïm i ˇè Xb e èEH r˚Bs√y-'ø◊l 10
:£yïm Gi v a túh a q –Ÿ y« ÙYlwà ÙÅlyiH** h»lyiH* 'Z◊b√y-yïi–k davò
Ù°ntO '· yûˇ n« b –¸ hõq “ r „ W KO l a wà ÙÅryiv** hOryiv* ˇè §p e gF∆è l a y`Êr¸sO' 11
:Ùøt˚s** hOt˚s* £yõb i n√ v · -£fidb ¸ ˚ ÙÅHb u l ¸ ˇè §y« yC¬è b –a sòb –E k –i
> :bïl A x A m E £«ynF¬õ H i -§ebl ¸ ˚ §«yyC√° m i £«yn¬õ yEv yúl i yilk ¸ x a 12
tÙØyC n« ' Û •ÙZxl ¸ ˇè '˚hÃw §Úk –O H ¸ y« £yõm Gi y¬ •ÙBxl ¸ §àl u ˚bÃz 13
< :§¡d O yic-lav ÙYtk A r Ë y¬ wÃ
:£«yït A p K¸ H ¸ m Gi ïh a §yúb –E ¶õb E r O £Ârˇ gF√° rˇˇm OZ x · rˇˇk Aõ SAW K «y 14
hAmv E° n√ yûˇ k –i ¶Ârˇ ' Aõ h A -te'wà bÙÅX yûˇ k –i ˇè hx A n… m ¸ 'Ërˇ yC¬ò w¬ 15
< :dˇˇïb E v O -saml ¸ yõh i yà w¬ lÅb –O s ¸ l i ˇè Ùm¸kH i XòyC≈ w¬
:lïE'flr¸W«y yúEX¸biH dˇˇõaxa'k –¸ Ù°m G v a §yZd Ê y√ §Yd –fl 16
xfirˇ ÚO'-yEl·v §YOpyip¸H ™ÂrÅÂd-yEl·v Hûˇ Ax√n èˇ §fld-yihÃy 17
:rÙøx' A ÙYbk ¸ r O lBp KO yC« w¬ s˚Ås-yEbq –Ÿ v i ˇè ™H E nFO h a
:hïw√ hÃy yityúwF« q ÷ ß õ t ¸ v A ˚Hyïl i 18
< :bæq ‘ v A dˇˇg…ú y√ '˚Yhwà ˚Fnd ÂÚ ˚gÃy d˚˘dgFà dˇˇgF√õ 19
< :™elïm e -y≈nF d fi v · ïm a §õt GE y« '˚Bhwà ÙÚmx ¸ l a hûˇ n√ m E H ¸ rˇˇH Eõ A'Em 20
< :repïH A -y„rm ¸ ' i §õt E nFO h a h°x A l u H ¸ hûˇ l A yC√ ' a yõl i t GA p ¸ n¬ 21
§«yv A° -yElv · tYr fl p KO §úb –E •Ås E Ùy ˇè tr fl p KO §òb –E 22
:r˚øH-yElv · hYd fl v · c A tÙDnb –A
:£yïc Fi x i yúl E v · b –a ˚hõm u X ¸ W ¸ yC« ï¬w ˚–br O˝ w√ ˚hYr Á r  m A yà ïw¬ 23
wyÚd fl y√ yûˇ v E r O zà ˚∑zp OY yC√ w¬ ÙÅt G H ¸ q — ˇè §t A yE'b –¸ beHt GEò w¬ 24
:lïE'flr¸W«y §ebúe' hõevOr £úAKHim bÅq O v · y¬ ryûˇ b i ' · ˇè yd „ yim
≠Åk e r Ë ˇ û ˇb A y«w ˇè yd –fi H a tò' E wà ≠Är  zà v ¸ y¬ wà ßyäb i ' A lâ' E m E 25
taxt GA° tecˇû b e r O £ÙYht G¸ tBk O r Ë b –i lÅv A m E ˇè £y« m aè H A t`k O r Ë ib –
:£axr flΩ w√ £«yd fiY H A tBk O r Ë b –i
-dˇˇïv a yÅr fi Ùh tZk O r Ë b –i -lav ˇè ˚r¸bï√Fg ßyÄibA' tZOkËri–b 26
£°l A Ùv tZv O b ¸ gF« tõw¬ ' · t Ga
> :wyïx A ' e ryúz« nà dˇˇq O˜ Ëd“q¸l˚ •ÅEsÙy H'˘◊r¸l ]2 n√è yèy∆ h ¸ ït Gi
:lïAlAH qúEGlaxÃy bÂrˇ õevAlÃw dˇˇv a° lak'ûy◊ r’qb –OY b –a •År fl X ¸ y« bûˇ ' E zà ˇè §yimy√ nà b –i 27
ˇè £h
e yib' · £òh e lA râe–bÊ–d-reH·' t'◊zÃw∏ rˇˇ°AWAv £yûˇ ≈n¸H lõ' E r fl W ¸ y« yúX E b ¸ H i heGlôE'-lA–k 28
rem'`yC◊ w¬ £Ät A Ù' wûˇ ca yà w¬ 29 :£ïAtO' ™BfirE–b ÙYtAkËrib¸–k rˇˇH eú ' · Hyô' i £Åt A Ù' ™Ârˇ û ˇb A yà w¬
rˇˇúeH·' hÅflrAv¸Gmâah-le' y°AtOb·'-le' yõit' O ˚ırb ¸ q ÷ yÅm Gi v a -le' •ûˇ s A ' È n∆ ˇè yn« ' · ˇè £h e l E ' ·
-lav rˇˇúeH·' hôAlEKp¸kaGmah h^„d¸Wi–b râeH·' hãflrAv¸Gma–b 30 :yïiGtixa¡h §Ùır¸pev hY„d¸Wi–b
§ır
O p ¸ v e tô' E mE hÄd  W KA ah-te' £äAhflr¸ba' h=√n“q ÉreH·' §av°√n¸–k ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ 'Yr „ m ¸ m a -y≈np K¸
ÙÅt
G H ¸ ' i hZr fl WA ˇè t' E Ãw £ÄAhflr¸ba'-te' ˚ãr¸b“¡q hAGmûˇ AH 31 :rebæ“q-t¬∑zux·'al yõiGtixah
:hï' A l E -te' yit G r Ë ˇb aõ q “ hAm G H Aú wà ٰt G H ¸ ' i hûˇ q “ b ¸ r Ê tõ' E wà qÅAx¸c«y-te' ˚˘r¸b“q hAGmAHò
tûwFO c
a l
¸ ˇè bq
O v
· y¬ lòk
a yà w¬ 33 :tïx E -y≈nb
–¸ tú' E m
E Ùõb – -reH' · hBrfl v
A m
G¸ h
a wà h_d  W
KA ah hü≈nŸqim 32
:wyïm
GA v
a -le' •es' Aú yC≈ w¬ võw¬ gà yC« w¬ h°X
LA m
Gi ha -le' wyõl A gà r
fi •Bs O '
È yC∆ w¬ wyØn√ b
–A -te'

Genesis 50
•òs E Ùy wâc a yà w¬ 2 :Ùøl-qaH K yC« w¬ wyõl A v A k –¸ b ¸ yC≈ú w¬ wy°b i ' A yûˇ n≈ p K¸ -lav •õs E Ùy lBp KO yC« w¬ 1
-te' £yõ' i p ¸ r O h A ˚BXnà x a yC¬ w¬ wy°ibA'-te' XYOn·xal £yÅi'¸p˘OrAh-te' èˇ wyfldAb·v-te'
˚úk
– b ¸ yC« w¬ £y°X i n… x · h a yûˇ m E yà ˚Y'l ¸ m ¸ y« §úk –E yôk –i £ÙØy £yû ˇ v i b –A r Ë ' a ˇè Ùl-˚'¸lm ¸ yC« w¬ 3 :lï' E r fl W ¸ y«
tyúb –E -le' •Ås E Ùy rˇˇû b –E d fi yà w¬ ÙÅtyikb ¸ yûˇ m E yà ˇè ˚r¸bv a ï¬yC w¬ 4 :£ÙΩy £yúv i b ¸ H i £«yr fiY c ¸ m i Ù_t' O
hYv O r Ë p a yún≈ zà ' A b –¸ 'Dn√ -˚r¸b – d –fi £Åk e y≈nyûˇ v E b –¸ ˇè §x E yit'òc A m A '=n√ -£i' rˇˇm OÚ 'El hYv O r Ë p Ka
yity`r Ê k –A râH e ' · yÄr Ê b ¸ q ÷ b –¸ t Ç m E yê k i nO ' A hûˇ nF≈ h i rÄm O 'El y«nˇû v a yib – H ¸ h i yãb i ' A 5 :rˇˇm Oø 'El
yõibA'-te' hBflr¸–bŸqe'Ãw 'ô√Fn-helv È ï' e hÄt GA v a wà y«nr „Ú b –¸ q Ÿ Git hAm G H Aõ §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè yl i
:ßïv e yib – H ¸ h i rˇˇH eú ' · a–k ßyõibA'-te' rˇˇBObŸq˚ hôEl·v hÚOvËraKp rem'YyC◊ w¬ 6 :hAb˚øH' A wÃ
ÙÅtyEb yûˇ n≈ q Ÿ z« ˇè hv O r Ë p a y`d „ b ¸ v a -lAk – Ùät G ' i ˚âlv · ï¬ yC w¬ wy°b i ' A -te' rˇˇb –OZ q Ÿ l i •õs E Ùy lavyC¬ú w¬ 7
ˇè £p KA X a qÄr fi wy°b i ' A tyûˇ b E ˚ wyõx A ' e wà •Ås E Ùy tyûˇ b –E ˇè lOkwà 8 :£«yr flΩ c ¸ m i -¶Ârˇ ï' e yún≈ q Ÿ z« lYk O wÃ
yúh
i yà w¬ £y°H i r fl p KA -£¬gF bekr ÂY -£¬gF ÙÅm G v i lavˇû yC¬ w¬ 9 :§eHΩgFO ¶Ârˇ ' eú b –¸ ˚Ybzà v A £År fl q “ b ¸ ˚ £ûˇ n√ '◊cwÃ
§Åd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E ¸–b èˇ reH·' dÄAXA'Ah §Ârˇ gFOû -dav ˚'äb O √yC w¬ 10 :dˇˇ' Oø m ¸ dˇˇb Eú k –A hõn∆ x · m Ga ïh a
:£yïm i y√ túv a b ¸ H i leb' Eõ wyôb i ' A l ¸ Wavü¬yC w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇb Eõ k A Ãw lÙıdgF√ dˇˇp KEô s ¸ m i £ÅH A -˚d¸p K s ¸ yC«= w¬
-lebïE' ˚År¸m'û◊Cy¬w dÅAXA'ïAh ˇè §r  gOè b –¸ leb' EÄ h A -te' yMn« v · ¬n¸–kïah ¶ÂrâA'Ah ÉbEHÙy 'Ërº¬Cy¬w 11
rebv Eú b –¸ rˇˇH eõ ' · £«yr fiÅ c ¸ m i lûˇ b E ' A ˇè h – m A H ¸ '`r fl q “ §ãk –E -lav £«yr flÚ c ¸ m i l ¸ hõz∆ dˇˇb Eú k –A
hAcr Ë ˇ û ˇ' a ˇè wy√nb A Ù`t' O ˚â'W ¸ yC« w¬ 13 :£ïwF√ c i rˇˇH eú ' · k –a §õk –E ÙÚl wyõn√ b A ˚BWv · yC¬ w¬ 12 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a
-te' £âAhflr¸ba' Éh√n“q rˇˇû eH·' h°AlEKp¸kaGmah hZ„d¸W tYfirAv¸mb –i ÙÅt' O ˚˘rb –¸ q Ÿ yC« w¬ §avn¬Ø k –¸
bAHyC√= w¬ 14 :'Ωr „ m ¸ m a yún≈ p K¸ -lav yõt Gi x i h a §ır O p ¸ v e tô' E m E rebÄ’q-t¬∑zux·'al häÂdAKWah
yY„r·xa' wy°ibA'-te' rˇˇb –OZ q Ÿ l i Ùõt G ' i £yúl i v O h A -lAkwà wyÅx A ' e wà '˚Zh ˇè hm A yà r fiè c ¸ m i •òs E Ùy
˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £Åh e yib' · tûˇ m E -yik – ˇè •s E Ùy-yïx E ' · ˚`'r Ë yC« w¬ 15 :wyïibA'-te' Ùır¸b“q
:Ùøt' O ˚n¸lm aõ gF√ rˇˇúeH·' hÅAvflrˇ û ˇAh-lAk – tE'ò ˚nÅl A ˇè byiHy√ bòH E h A wà •°s E Ùy ˚nõm E X ¸ W ¸ y« ˚Bl
-høk –O 17 :rˇˇm Oø 'El ÙYtÙm yún≈ p ¸ l i hØwF√ c i ßyûˇ b i ' A rˇˇm OÚ 'El •õs E Ùy-le' ˚à˚c a yà w¬ 16
ß˚Ålm A gà hûˇ v A r fl -yik – ˇè £t A 'AX L axÃw ßyòexa' vaHûˇ eKp '√n∏ 'ûˇ W A 'ºnF√ ˇû ' A •Äs E Ùy¸l ˚˘rm ¸ '◊t
:wyïl A ' E £Br fl b –¸ d fi b –¸ •õs E Ùy k –¸ b ¸ yC≈ú w¬ ßy°b i ' A yûˇ h E l » ' È yY„db ¸ v a vaHp eú l ¸ 'Øn√ 'ûˇ W A ˇè ht GA v a wÃ
rem'^◊Cy¬w 19 :£yΩÊdAb·val õ߸l ˚ïnF nF∆ú h i ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ wy°n√ p A l ¸ ˚Ylp K¸ yC« w¿¬ wyÅx A ' e -£¬gF ˇè ˚k¸lyC≈ w¬ 18
yõalAv £úeGt¸baH·x £àeGta'Ãw 20 :y«nï' A £yõh i l » ' È taxt aú h · yô–ik ˚'ÚflryiGt-la' •õEsÙy £ôehEl·'
:bΩflr-£av tBOy·xah¸l hõz∑∆ h a £ÙúyC k –a h_W O v · §avÄam¸l hÅAbOX¸l –hûˇ AbAH·x èˇ £yih»lÈ' h°Avflr
£Åt A Ù' £ûˇ x E n¬ yà w¬ £°k e p K¸ X a -tïe'wà £õk e t ¸ ' e lúk –E l ¸ k a ' · yôk i OnA' ˚'ÅflryiGt-la' èˇ hAGtavÃw 21
yûˇ x i yà w¬ wy°b i ' A tyûˇ b E ˚ '˚Yh £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè •s E Ùy beHyC≈ò w¬ 22 :£ïb –A l i -lav rˇˇb –Eõ d fi yà w¬
yòn≈ b –¸ £ÆgF¬ £y°H i l GE H i yõn≈ b –¸ £«yr fiÅ p ¸ ' e l ¸ ˇè •s E Ùy 'Ërˇ C¬òyw¬ 23 :£yïn« H A reWv eõ w√ hú' A m E •Ås E Ùy
wyÅx A ' e -le' ˇè •s E Ùy rem'`yC◊ w¬ 24 :•ïEsÙy yúE–kËri–b-lav ˚˜d¸Gly… hÅH Ke n¬ m ¸ -§eb – ˇè ryikm A
t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A -§im ˇè £k e ¸te' hòAlÈvehÃw £Äk e t ¸ ' e dˇˇq O˘ p ¸ y« dˇˇq O˙ p KA £yãh i l » 'ïw≈ t°m E yõk i nO ' A
•Ås E Ùy vûˇ b –a H ¸ yC¬ w¬ 25 :b¿q O v · y¬ l ¸ ï˚ qõx A c ¸ y« l ¸ £úAhflr¸ba'¸l vôb –a H ¸ n« rˇˇH eú ' · ¶ÂràA'Ah-le'
-te' £út e l i v · h a wà £Åk e t ¸ ' e ˇè £yih»lÈ' dˇˇòOq¸p«y dâOqAKp rˇˇÚOm'El lõE'flr¸W«y yú≈n¸–b-te'
£eWyúyC« w¬ ÙÅt' O ˚ZXnà x a yC¬ w¬ £y°n« H A reWv eõ w√ hú' A m E -§eb – •Ås E Ùy tAmˇû yC√ w¬ 26 :hïz∑∆ m i yõt a m O c ¸ v a
:£«yr flΩ c ¸ m i b –¸ §Ù˜r' A b –A

Exodus 1
Hyú' i bÅq O v · y¬ tûˇ 'E hAmyà r flÚ c ¸ m i £yõ' i b–A h a lÅ' E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ ˇè tÙm¸H hel G 'EÄ wà 1
§õl
u ˚bÃz rˇˇk Aú SAWK y« 3 :hΩd fl ˚hy«w yõw« l E §ÙÅvm ¸ Hi §ûˇ b E ˚'Ër 2 :˚'ïb –A ÙYtyEb˚
-™Ârˇ ïy∆ yú' E c ¸ yO Hepn∆ô -lAk – yÄh i yà w¿¬ 5 :rˇˇïH E ' A wà dˇˇgF√ú yõli tGA p ¸ n¬ wà §Bd–fl 4 :§ïm i y√ nà b i ˚
-lAkwà ˇè •s E Ùy tAmyC√ò w¬ 6 :£«yr flΩ c ¸ mi b¸ húy√ h A •õs E ÙyÃw Hep√°n £yûˇ v i b ¸ H i b˜q O v · y¬
˚Ymc
¸ va ïyC¬ w¬ ˚úb – r
Ë yC« w¬ ˚_cr Ë H
¸ yC« ïw¬ ˚˙rp KA lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb ¸ ˚ 7 :'˚øhh a rÙúd – h a lYk O wà wyÅx A ' e
> :£ïAtO' ¶Ârˇ õA'Ah 'úElAGmt Gi w¬ dˇˇ' OÚ m¸ dˇˇ' OZ m ¸ b–i
:•ïEsÙy-te' vYfid√y-'ø◊l rˇˇúeH·' £«yÚflr¸cim-lav HYfldAx-™elïem £“qyC√ú w¬ 8
hAbhAú 10 :˚Fnïm Ge m i £˚Ycv A wà bBr fi lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b–¸ £avò hÆnF≈ h i Ù°m G va -le' rem'YyC◊ w¬ 9
ˇè '˚h-£¬gF •òs a ÙnÃw ˇè hm A x A l ¸ m i h√n'`ÂrŸqit-yïi–k hU√yAhÃw hÄb –e r Ë y« -§ep K ÙÚl hõm A k –¸ x a t ¸ ïn«
yZr „ W A ˇè wyAlv A ˚myòW i yC√ w¬ 11 :¶Ârˇ ï' A h A -§im húl A v A wà ˚nõb –A -£axl ¸ n« wà ˚nyÅ' E nà W OZ -lav
£Yt O p Ki -te' hÅv O r Ë p a l ¸ ˇè tÙn¸k – s ¸ m i y`r „ v A §ebyC«M w¬ £°t A l » b ¸ isb –¸ ÙYtnFO v a §avm aú l ¸ £yÅs –i m i
˚càq ÿ yC√ w¬ ¶˝r O p ¸ y« §ûˇ k E wà hõb –e r Ë y« §úk –E ÙÅt' O ˚ûˇ nF v a yÃ èˇ reH·'akÃw 12 :sïEs¸mavfir-te'Ãw
:™Ârˇ ïp A b –¸ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -te' £«yr fi_ c ¸ m i ˚dˇˇüb i v · yC¬ w¬ 13 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ yõn≈ p K¸ m i
hYd fl b O v · -lAkb ¸ ˚ £yØn« b E l ¸ b i ˚ ˇè rm e x Oè b –¸ hÄH A “q hZfldOb·va–b £äehy≈Cyax-te' ˚ârËrAmÃy¬w 14
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 15 :™Ârˇ ïp A b –¸ £õh e Ab ˚ıd¸bAv-reH·' £ÅAtfldˇ ZOb·v-lA–k tE'ò hÚÂdAKWa–b
tyõn« HKE h a £úH E wà hÅr fl p ¸ H i ˇè tx a a'ïAh £òEH râeH·' t°OCyÊr¸bivïh A t˜d O l G¸ y¬ m ¸ ïl
a £«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e
-£i' £«y°√n¸bA'Ah-lav §õetyi'Ër˚ tÙØyC r Ê b ¸ v i ïh A -te' ˇè §k e d Ë l Ge y¬ b –¸ rem'ÆyC◊ w¬ 16 :hïv A ˚Kp
-te' ˇè td O l G¸ y¬ m ¸ ïh a ®'`r  yit G w¬ 17 :h√yïAx√w 'yõih túa–b-£i'Ãw ÙÅt' O §ûˇ t Ge mi h · w¬ ˇè '˚h §úb –E
-te' ®yõyC∆ x a t G¸ w¬ £«yr flÚ c ¸ m i ™elˇû m e §õh e yEl' · rˇˇb –eú d –Ê rˇˇôeH·'a–k ˚ÅWAv 'Z◊lÃw £yÅh i l » ' È ˇû h A
v
fi ˚úd – m a §Åh e l A rem'ûyC◊ w¬ tÅd O l G¸ y¬ m ¸ ïl a ˇè £y« r fiè c ¸ m i -™elïm e '`flrŸq«Cy¬w 18 :£yΩÊdAlÃyah
-le' ˇè td O l G¸ y¬ m ¸ ïh a ®Ërˇ m aò '◊t G w¬ 19 :£yΩd Ê l A yà h a -te' ®yõyC∆ x a t G¸ w¬ h°z∑∆ h a rˇˇû Abd –fl h a §õt e yiWv ·
'Ù^bt GA £ÂrX eâ b –¸ h√nF h EÅ tÙûyx A -yïk –i t°yCO r Ê b ¸ v i ïh A tYyCO r Ê c ¸ m Gi h a £yôH i nF√ ka '^l ◊ yûˇ k –i hÅv O r Ë p Ka
£ôv A h A bÂrˇ üyC« w¬ t˝d O l G¸ y¬ m ¸ ïl a £yõh i l » ' È beXyúyC≈ w¬ 20 :˚dˇˇïl A y√ wà tÂdˇ l Geõ y¬ m ¸ h a §ôh e l E ' ·
£õh e l A WavyC¬ú w¬ £y°h i l » È'Ah-te' t˜Od¸Gl¬y¸mïah ˚B'Ërˇ ï√y-yïi– k yàh i yà w¬ 21 :dˇˇ' Oø m ¸ ˚Ymc ¸ v a ïyC¬ w¬
ˇè hr fl ' Oè yà h a dÙÄl G yC« h a §ûˇ b –E h a -lAk – rˇˇÚOm'El ÙõGmav-lAk¸l hÅv O r Ë p Ka wûˇ c a yà w¬ 22 :£yït Gi b –A
< :§˚ïyC x a t G¸ tõb –a h a -lAkwà ˚hÅk u yilH ¸ t Ga

Exodus 2
hõAKHi'Ah rahúaGt¬w 2 :yïw« l E -tab – -te' xõq –— yC« w¬ y°w« l E tyûˇ E b – m i Hyõ' i ™elyC≈ú w¬ 1
-'◊lÃw 3 :£yïixflrÃy húAH»l¸H ˚hõn≈ p K¸ c ¸ t Gi ïw¬ '˚Åh bÙZX-yik – ˇè ÙtO' 'Ârˇ t GEò w¬ §°b –E delˇû t GE w¬
tepz∑√° b a ˚ rˇˇm Aõ x E b a hBr fl m ¸ x ¸ t Ga w¬ 'emgFOØ tabˇû t GE ˇè Ùl-xæ— q – ït Gi w¬ ÙÇ nyipc F¸ ha d ê Ùv hûˇ l A k ¸ y√
ÙYtx O ' · búc Fa t a t GE w¬ 4 :rˇˇ' Oø yà ah túap¸W-lav •˚õ–sa–b £eWúAGt¬w delyC∆Ø h a -te' ˇè h – b –A £eWt GAò w¬
rÅO'Ãyah-lav ¶ZOxËril èˇ hOvËraKp-ta–b dÂrˇ t GEò w¬ 5 :Ùøl hõW e Av≈Cy-ham hàAv„d¸l qÚOxflrEm
xúl
a H ¸ t Gi w¬ •˚Ås – h a ™ÙZtb –¸ ˇè h b A t GE h a -te' 'Ârˇ t GEò w¬ rˇˇ' OÚ Ãyh a dˇˇû y¬ -lav tYk O l ¸ h O h A yút e r O v · n¬ wÃ
h°k e b –O ravn¬õ -h≈nF h i wà delyC∆Ø h a -te' ˚hûˇ ' E r Ë t Gi w¬ ˇè xt Ga p ¸ it G w¬ 6 ]2 :Ahïex“–qiGt¬w –hõAtAm·'-te'
-ta–b-le' êÙtOx·' rem'Z◊Gt¬w 7 :hïz∆ £yYr Ê b ¸ v i ïh A yBd „ l ¸ yC¬ m i rem'àt G◊ w¬ wyÅl A v A lZm O x ¸ t Ga w¬
-te' ™õl A qún« yEtwà t°yCO r Ê b ¸ v i h A §õm i t’qn∆Ø yEm hûˇ H KA ' i ˇè ™ Al yit'`flr“qÃw ™ÄElE'ah ÇhOvËraKp
-te' 'YflrŸqiGt¬w hÅAm¸lavïAh èˇ ™l e t GEè w¬ yikl E° hYv O r Ë p Ka -tab – –húAl-rem'ø◊Gt¬w 8 :delï√Cyah
èˇ h∆∑zah delò∆Cyah-te' yikyäilyEh hÄOvËraKp-ta–b –hûˇ Al rem'^ t G◊ w¬ 9 :delïyC√ h a £ú' E
:˚hæq ‘ y«nt G¸ w¬ delyC∆õ ah hôAKHi'Ah xü—–qiGt¬w ™Ú„rAk¸W-te' §ûˇ t GE ' e yõn« ' · w¬ yÅl i ˚hûˇ q ÷ n« yEhwÃ
ˇè Ùm¸H '`r fl q Ÿ t Gi w¬ §°b E l ¸ h – l Aõ -yihyà w¿¬ hÅv O r Ë p Ka -tabl ¸ ˇè ˚hè' E b i t G¸ w¬ delyC∆Æ h a ]1 lZd –fi gà y« w¬ 10
£Äh E h A £yûˇ m i yC√ b –a |yûˇ h i yà w¬ 11 :˚hït i yiHm ¸ £«ym Gaõ h a -§im yúk –i rem'àt G◊ w¬ hÅH e m O
húk –e m a yÅr Ê c ¸ m i Hyûˇ ' i ˇè 'r Ë yC¬ w¬ £°t A l » b ¸ s i b –¸ 'Ërˇ yC¬õ w¬ wyÅx A ' e -le' 'ûˇ c E yC≈ w¬ ˇè hH e m O l`d –fi gà yC« w¬
-te' ˇè ™yC¬ w¬ Hy°' i §yûˇ ' E yûˇ k –i 'Ërˇ yC¬õ w¬ hÅk O w√ ˇè hk –O §epyC«ò w¬ 12 :wyïx A ' e m E yYr Ê b ¸ v i -Hyi'
£yYr Ê b ¸ v i £yúH i n√ ' · -yïn≈ H ¸ hônF≈ h i wà yØn« H KE h a £Ùûˇ yC b –a ˇè 'EcyC≈ w¬ 13 :lÙøxb –a ˚hõn≈ m ¸ X ¸ yC« ïw¬ yÅr Ê c ¸ m Gi h a
rˇˇW aò Hyâ' i l ¸ ß U m ¸ ïW A yûˇ m i rem'◊Cy¬w∏ 14 :ßïev„r hõe–kat hAGml Aú vÅH A r fl ˇ ïl A ˇè rm e 'èyC◊ w¬ £y°c Fi n«
'`r fl y«yC w¬ yÚr Ê c ¸ m Gi h a -te' t GA gà YfirAh rˇˇúeH·'a–k rÅm E ' O hûˇ GAt' a ˇè yn« g≈è r Ë h A l ¸ h a ˚nyÅl E v A ˇè Xp E H O wÃ
hØz∑∆ h a rˇˇû b A d –fl h a -te' ˇè hv O r Ë p Ka vòm a H ¸ yC« w¬ 15 :rˇˇïb A d –fl h a vBd fi Ùn §õk E ' A rÅm a '◊yC w¬ ˇè hH e m O
-¶Ârˇ ïe'¸–b beHú≈Cy¬w hÅOvËrap yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè hH e m O x`r fi b ¸ yC« ¬w h°H e m O -te' g˘r O h · l a Hõq –‘ b a yà w¬
h√nl eÄ d Ë t Gi w¬ h√n'Zb ◊ t GA w¬ tÙ°nb –A vabˇû H e §õy√ d Ë m i §úh E k O l ¸ ˚ 16 :rˇˇï' E b –¸ h a -lïv a beHyC≈ú w¬ §õy√ d Ë m i
£yõv i r O h A ˚'Bb O yC√ w¬ 17 :§ïh e yib·' §'B◊c tÙ˜q¸Hah¸l £yÅiXAhËrˇ ˇû h A -te' ˇè hn√ 'èl Ge m a t G¸ w¬
lõE'˚vËr-le' h√n'à◊bAGt¬w 18 :£ïn√ '◊c-te' q Ÿ H ¸ yC¬õ w¬ §Åv A H i Ùûˇ yC w¬ ˇè hH e m O £“qyC√ò w¬ £˚ÚHr Ë g√ yà w¬
yÅr
Ê c ¸ m i Hyûˇ ' i ®Ërm aà '◊t G w¬ 19 :£ÙïyC h a 'Yb –◊ §út Ge r Ë h a m i v fi ˚ôd – m a rem'DyC◊ w¬ §°h e yib' ·
rem'B◊Cy¬w 20 :§'ø◊Fcah-te' Ÿq¸HyC¬õ w¬ ˚nÅl A èˇ hAlfld h`»lfl–d-£¬gwà ]3 my°v i r O h A dˇˇû yC¬ m i ˚nõl A yic F h i
:£exïAl lak'B◊yÃw ÙYl §úe'Ër÷q HyÅ' i h A -te' §ûˇ t Ge b ¸ z¬ v · ˇè h∑∆z hAm G l Aò Ù°yC ' a wà wyõt A nO b –¸ -le'
:hïeHOm¸l ÙõGtib hBflrOKpic-te' §ôt GE yC« w¬ Hy°' i h A -te' tebˇû H e Al hõeHOm le'ÙúCy¬w 21
¶Ârˇ ' eõ b –¸ yityØy« h A rˇˇû gF≈ rÅm a ' A yûˇ k –i £ÚH O r Ë gF≈ ÙYmH ¸ -te' 'Br fl q Ÿ yC« w¬ §Åb –E delˇû t GE w¬ 22
£«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e ˇè tm A yC√è w¬ £Äh E h A £yäb –i r fi h ¡A £yâm i yC√ b a yÉ h i yà w¬ 23 > :hïyC√ r Ê k ¸ n√
£yõih»lÈ'Ah-le' £ôAtAvwà H a lavüat G w¬ ˚q°v A Ãz«Cy¬w hYfldOb·vAh-§im lô' E r
fl W
¸ y« -yïn≈ b¸ ˚^xnà 'A yC≈ w¬
-te' ˇè £yihl
» '
È rˇˇk
–O` zà yC« w¬ £°t
A q“ '· n¬ -te' £yõh i l» '
È vúma H¸ yC« w¬ 24 :hΩd fl b O v· hA -§im
-te' £yõih»lÈ' 'Ërˇ ú¬Cy¬w 25 :b¿Oq·v¬y-tïe'Ãw qúAx¸c«y-te' £õAhflr¸ba'-te' ÙÅtyÊr¸–b
< :£yïh i l» '
È vfidˇ yC≈õ w¬ l°'E r fl W¸ y« yûˇ n≈ b
–¸

Exodus 3
-te' gòh a nà yC« w¬ §°y√ d Ë m i §ûˇ h E k –O ÙYnt ¸ x O Ùırt ¸ y« §'_c ◊ -te' hôevOr hú√yAh hÄeHOm˚ 1
™âa'¸lam 'flr≈Cy¬w∏ 2 :hAbΩ„rOx £yõih»lÈ'Ah rˇˇúah-le' '_◊b√Cy¬w rÅb –A d Ë m Gi h a rˇˇû x a ' a ˇè §'◊c F h a
HÅ' E b –A rˇˇû v E b –O ˇè hn∆ s –¸ h a hònF≈ h i wà 'ËryC¬Æ w¬ h°n∆ s –¸ h a ™Ùûˇ t G m i Hõ' E -tab – l a b –¸ wyôl A ' E húÙA hÃy
húe'ËraGmah-te' hÅe'Ër' e wà 'ûˇ nF√ -hflrˇ ïs u ' A hÅH e m O rem'ûyC◊ w¬ 3 :lïk –A ' u ˚Fnn∆ú yE' hõn∆ s –¸ h a wÃ
tÙÚ'r Ë l i rˇˇû s A yûˇ k –i hõw√ hÃy 'Ërˇ yC¬ú w¬ 4 :hïn∆ s –¸ h a rˇˇúav¸b«y-'◊l fiv˚õ–dam h°∆∑zah l˜Od√Fgah
:y«nïnF≈ h i rem'ByC◊ w¬ hõH e m O húH e m O rem'_yC◊ w¬ hÆn∆ s –¸ h a ™Ùûˇ Gtm i £yäh i l » ' È wyâl A ' E ' É r fl q Ÿ yC« w¬
rˇˇH eò ' · £ÙÄqm GA h a yûˇ k –i ßyÅl e gà r fi lûˇ v a Em ˇè ßyèl e v A nà -laH £Ú»l·h bZfirŸqiGt-la' rem'YyC◊ w¬ 5
ßyÅb i ' A yûˇ h E l » ' È ˇè yk i nO ' A rem'ÆyC◊ w¬ 6 :'˚øh HÂdˇ q O˜ -tamd Ë ' a wyÅl A v A dˇˇû m E Ùv ˇè ht GA ' a
'År „ y√ yûˇ k –i wyØn√ p KA ˇè hH e m O rˇˇt GEò s ¸ yC¬ w¬ b˝q O v · y¬ yûˇ h E l » '≈w qõx A c ¸ y« yúh E l » ' È £ôAhflr¸ba' yüEh»lÈ'
rˇˇû H
e ' · yõm Gi v a yún« v Û -te' yityôi'flr hBO'flr hØ√whÃy rem'û◊Cy¬w 7 :£yïih»lÈ'Ah-le' Xyõi–bahEm
:wyïb A ' O k ¸ m a -te' yit G v ¸ d fiY y√ yúk –i wyÅW A gà nOΩ yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè yit G v ¸ m aè H A £òt A q “ v · c a -te'wà £«yr flÚ c ¸ m i b –¸
¶Ârˇ òe'-le' Ç'wihah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-§im Ùê t»lv · h a l ¸ ï˚ £«yr fiÄ c ¸ m i dˇˇû yC¬ m i |ÙZlyic F ah¸l dã„rE'√w 8
yÅt
Gi x i ˇû h a wà ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a £Ùòq¸m-le' H°AbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe'-le' hÅAbx A r Ë ˚ ˇè hb A ÙX
lõ' E r fl W ¸ y« -y≈nb –¸ túq — v · c a hônF≈ h i hàt GA v a wà 9 :yïs i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a wà yØz∑« r Ê p K¸ h a wà ˇè yr Ê m O ' È ïh A wÃ
:£ït A ' O £yúc i x · l » £«yr fiY c ¸ m i rˇˇúeH·' ¶axÅaGlah-te' ˇè yt i yè' i flr-£¬gwà y°l A ' E hA'ˇû b –A
lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yúm Gi v a -te' 'ôEcÙhÃw hÚOvËraKp-le' õß·xAl¸Hïe'Ãw hÅAk¸l hûˇ AGtavÃw 10
hÚOvËraKp-le' ™õElE' yúk –i yiknOØ ' A yûˇ m i £yÅh i l » ' È ˇû h A -le' è ˇ hH e m O rem'`yC◊ w¬ 11 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i
™Åm GA v i hûˇ y∆ h ¸ ï' e -yïk –i ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 12 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i lõ' E flrW ¸ y« yún≈ b –¸ -te' 'yôc i Ù' yúk i wÃ
£«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè £v A h A -te' ß ò ' · yïc i Ùh¸b – ßy°t Gi x ¸ l a H ¸ yõk i nO ' A yúk –i tÙÅ'h A ˇû ßl G¸ -h∆zwÃ
-le' häeHOm rem'=◊Cy¬w 13 :hï∆∑zah rˇˇúAhAh lõav £yÅh i l » ' È ˇû h A -te' ˇè §˚d¸bv a ït Ga
yúh E l » ' È £Åh e l A yûˇ t Gi r Ë m a ' A wà ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' ' ê b A yûˇ k i nO ' A h=nF≈ h i £yÄh i l » ' È ïh A
:£ïh e l E ' · rˇˇm aõ ' O húm A ÙÅmH K¸ -ham yûˇ l i -˚r¸mï' A wà £°k e yEl' · y«nˇû x a l A H ¸ £õk e yEtÙb·'
ˇè rm a '◊t h`k –O rem'ÆyC◊ w¬ h°y∆ h ¸ ïe' rˇˇû eH·' hõ∆y¸hïe' hÅeHOm-le' èˇ £yih»lÈ' rem'`◊Cy¬w 14
£yäh i l » ' È dÙâv r É m e '◊yC w¬ 15 :£ïekyEl·' y«núaxAl¸H hõ∆y¸hïe' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i
yâEh»lÈ' £ÄekyEtOb·' yûˇ Eh»lÈ' hUw√ hÃy ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' êram'◊t-høO–k hÄeHOm-le'
£ÅAlOv¸l yûˇ im¸KH-h∆z £°ekyEl·' y«nûˇ axAl¸H b˜Oq·v¬y yúEh»l'≈w qôx A c ¸ y« yúh E l » È' £äAhflr¸ba'
ˇè £h e l E ' · t GAò r Ë m a ' A wà lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z« -te' t GAã p ¸ s a ï' A wà ™ûˇ l E 16 :rˇˇd –O¡ rˇˇıOd¸l yYÊr¸k«z hú∆zÃw
rˇˇm OÚ 'El b˜q O v · y¬ wà qúx A c ¸ y« £ôh A flr¸ba' yüEh»lÈ' yÅalE' hûˇ A'r Ë n« ˇè £k e yEtb Oø ' · yòEh»lÈ' hU√whÃy
hûˇ l e v · ' a rÄm a ' O w√ 17 :£«yr flΩ c ¸ m i b –¸ £õk e l A y˚BWv A h e -te'wà £Åekt ¸ ' e ˇè yt Gi d Ë q —è p KA dˇˇq Oò p KA
yØz∑« r Ê p K¸ h a wà ˇè yr Ê m O ' È ïh A wà yÅt Gi x i ˇû h a wà ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a ¶Ârˇ ' eò -le' £ Ç y« r fi c ¸ m i yûˇ n« v Û m E £ ê k e t ¸ ' e
áAt'Ab˚ ß°elOq¸l ˚Yv¸mAHÃw 18 :HïAbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe'-le' y°s i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a wÃ
yòh E l » ' È hUw√ hÃy ˇè wyAl' E £òt Ge r Ë m a ' · w¬ £«yr fiÄ c ¸ m i ™elˇû m e -le' läE'flr¸W«y y=≈nŸq«zÃw ÉhAGta'
rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè £yimy√ teHl »` H ¸ ™Ârˇ Z–d 'U√Fn-hAkl · ïn≈ hÄt GA v a wà ˚nyÅl E v A hZr fl q Ÿ n« ˇè £y«yC r Ê b ¸ v i ïh A
™elm eú £ôk e t ¸ ' e §út GE y« -'øl ◊ yik – ∏ yit G v ¸ d fiÅ y√ yûˇ n« ' · w¬ 19 :˚nyïEh»lÈ' hú√whyïal hõAx¸–bÃz«nÃw
-te' yûˇ t i yEk – h i wà ˇè yd Ê y√ -te' yòt Gi x ¸ l a H A wà 20 :hæ“q√z·x dˇˇy√ú b –¸ 'Yl ◊ wà ™Úl » h · l a £«yr fiY c ¸ m i
:£ïk e t ¸ ' e xúl Ga H a yà §õk E -y„rx · ' a wà ٰb – r Ë q ÷ b –¸ hõW e v È ' ¡e rˇˇH eú ' · yÅt a ' O l ¸ p ¸ n« ˇè lk O b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i
˚Ykl ¸ t E 'Bl ◊ §˚Åkl E ït E yûˇ k –i èˇ hy√ h A wà £«yr flÚ c ¸ m i yûˇ n≈ yEv¸–b hõ∆∑zah-£AvïAh §úEx-te' yôiGtat√nÃw 21
bõAh√z yúEl¸k˚ •esôek-yEl¸–k –ht AÅ yEb – tZr fi gF√ m i ˚ ˇè h – t GA nà k e ¸KHim hòAKHi' hâAl·'AHwà 22 :£æq “ y„r
:£«yr flΩ c ¸ m i -te' £õt Ge l ¸ c Fa n« wà £Åk e yEtnOû b –¸ -lavwà ˇè £k e y≈nb –¸ -lav £Ät Ge m ¸ W a wà tÚl » m A W ¸ ˚

Exodus 4
˚Årm ¸ 'Ωy◊ yûˇ k
–i y°l
i q O b–¸ ˚Yvm
¸ H
¸ y« 'Bl
◊ wà yÅl
i ˚nyûˇ m i '
· y¬ -'øl◊ ˇè §hE wà rem'ØyC◊ w¬ ˇè hH
e m O §avyC¬ò w¬ 1
rem'YyC◊ w¬ ßÚd
 y√ b
¸ ]a hûˇ z∑∆ -** ham** h∆z∑ m a * hõw√ hÃy wyôl
A ' E rem'^yC◊ w¬ 2 :hïw√ hÃy ßyõelE' húA'Ër«n-'ø◊l
s√nyC√ú w¬ H°xA n√ l¸ yûˇ h
i yà w¬ hAcËrˇ '
aõ ˚húkE yilH
¸ yC¬ w¬ hAcr Ë Å'
a ˚hûˇ kE yilH¸ h
a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 3 :hïX Le m
a
xòl a H ¸ yC« w¬ ÙÚbn√ zà b –i zYx O ' È w∆ ß Ø d Ë ˇ ïy√ èˇ xal¸H hÅeHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 4 :wyïn√ p KA m i hõH e m O
ßyôl e ' E hú' A r Ë n« -yïk –i ˚nyÅm i ' · y¬ §avˇû m a l ¸ 5 :Ùïp K k a b –¸ hõX Le m a l ¸ yúh i yà w¬ ÙÅb – q∆zx · ˇû yC¬ w¬ ˇè Ùd√y
:b¿q O v · y¬ yúh E l » '≈w qõx A c ¸ y« yúh E »lÈ' £ôAhflr¸ba' yüEh»lÈ' £°AtOb' · yûˇ h E l » ' È hõw√ hÃy
Ù˝qyExb –¸ Ù˜dy√ 'úb E yC√ w¬ ßÅq ’ yEx¸–b èˇ ßËdˇ ï√y 'ò√n-'EbïAh dÙÄv Ùäl h=w√ hÃy r É m e '◊yC w¬ 6
ßÅ’qyEx-le' èˇ ßËdˇ ï√y bòEHAh rem'ÆyC◊ w¬ 7 :gelïH KA k –a tavr fiB Ocm ¸ Ù˜dy√ húnF≈ h i wà h – ' AÅ c i Ùûˇ yC w¬
ˇè hy√ h A wà 8 :Ù¡rW A b ¸ k –i hAbH Aõ -h≈nF h i wà ÙÅqyExïm E ˇè h – ' A c i ÙïCyw¬ Ù˝qyEx-le' Ù˜dy√ beHyC√ú w¬
l˜Oq¸l ˚nyÅimÈ'ïehÃw §ÙÚH'ÊrAh tZO'Ah l˜Oq¸l ˚Åvm ¸ H ¸ y« 'Zl ◊ wà ™Ål A ˚nyûˇ m i ' · y¬ 'Zl ◊ -£i'
'`◊lÃw heGlÄE'Ah tÙätO'Ah y=≈n¸Hl i £ É gF¬ ˚nyám i ' · y¬ 'Zl ◊ -£i' hºy√ h A wà 9 :§Ù¡r·xa'Ah tBO'Ah
ˇè £y« m Gaè h a ˚`yh A wà h°H A b –A yC¬ h a t GAõ k ¸ p a H A wà rÅ' O yà h a yûˇ m E yEm G m i ˇè t GA x ¸ q — l A wà ßÅl e q O l ¸ ˇè §˚v¸mH ¸ y«
h
ê w√ hÃy-le' hûˇ H e m O rem'=yC◊ w¬ 10 :teHïb –A yC¬ b –a £Yd fl l ¸ ˚Byh A Ãw rÅ' O yà h a -§im xûˇ q –— t Gi rˇˇû H e ' ·
ßËrb –e d –fi zú' A m E £ôgF¬ £ÅH O l ¸ H Ki m i £ûˇ gF¬ ˇè lÙm¸t G m i £ògF¬ yiknOÆ ' A £yär Ê b A d –Ë Hyâ' i É'l ◊ yÇ n√ d O ' · yûˇ b –i
yûˇ m
i wyÄl A ' E hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 11 :yiknOΩ ' A §ÙYHl A dˇˇb aú k ¸ ˚ hôeKp-dab¸k yüi–k ßÚ–d¸bav-le' ]1
'Bl ◊ h · rˇˇwF≈° v i ÙZ' fixõ‘–qip ÙB' HÅ„rEx ÙZ' £ÅEGli' £˚ZW√y-yïim Ù'ò £ Ç d fl ' A ïl A h ê p Ke £ûˇ W A
rˇˇH eú ' · ßyõt i y„rÙhÃw ßyÅp Ki -£iv hûˇ y∆ h ¸ ï' e ˇè yk i nO ' A wà ™°l E hõt GA v a wà 12 :hïw√ hÃy yõk i nO ' A
-raxï«Cy¬w 14 :xïAl¸HiGt-d¬y¸–b 'õn√ -xïl a ïH ¸ y°n√ d O ' · yûˇ b –i rem'YyC◊ w¬ 13 :rˇˇïb –E d fi t G¸
rˇˇb –Eú d fi -yïk –i yit G v ¸ d fià y√ yØw« l GE h a ˇè ßyèx i ' A §`Or·ha' 'â◊l·h ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hÄH e m O b –¸ hMw√ hÃy •â' a
:Ùï–bil¸–b xúamAWÃw õß·'flrÃw ßÅt e 'flrq Ÿ l i 'ûˇ c E yO ˇè '˚h-h≈nF h i £òg¬ wà '˚Úh rˇˇb –Eõ d fi yÃ
ˇè ßyèp Ki -£iv hòy∆ h ¸ ï' e yÄk i nO ' A wà wy°p i b –¸ £yYr Ê b A d –Ë h a -te' Aút G m ¸ W a wà wyÅl A ' E ûˇ t GA r Ë b –a d Ê wà 15
-le' õ߸l '˚Bh-re–bÊdÃw 16 :§˚øWv · t Ga rˇˇH eú ' · tõ' E £Åk e t ¸ ' e yûˇ t i y„rÙhÃw ˚hyÅp Ki -£ivwÃ
-te'Ãw 17 :£yïih»l'ïEl ÙúGl-h∆y¸hïiGt hõAGta'Ãw hÅep¸l ûˇ ߸Gl-h∆yh ¸ ïy« ˇè '˚h h√yh Aò wà £°v A h A
> :tøOtO'Ah-te' Ùõ–b-heW·vaGt rˇˇH eú ' · ßÚd  y√ b –¸ xûˇ q –— t Gi hõ∆∑zah húeLXaGmah
ˇè hb A ˚èH' A wà 'ÆnF√ ]1 hAkl ¸ ˇû ' E ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ ÙÆnt ¸ x Oø retˇû y∆ -le' |bAHˇû yC√ w¬ häeHOm ™el=≈Cy¬w 18
hõH e m O l ¸ Ù_rt ¸ y« rem'^yC◊ w¬ £y°yC« x a £Zd fl Ùvah hõ' e r Ë ' e wà £«yr fiÅ ¸cim¸–b-reH·' yûˇ axa'-le'
-yik – £«yr flÚ c ¸ m i bûˇ H u ™õl E §Øy√ d Ë m i b –¸ ˇè hH e m O -le' hòw√ hÃy rem'=◊Cy¬w 19 :£ÙølAH¸l ™úEl
Ùûˇ t G H ¸ ' i -te' häH e m O xâq –— yC« w¬ 20 :ßïeH¸p¬n-te' £yõiHŸqab¸mïah £yÅH i n√ ' · ˇû h A -lAk – ˇè ˚tèm E
-te' hôH e m O xúq –— yC« w¬ £«yr flÚ c ¸ m i hAcr Ë ˇ û ˇ' a bAHyC√õ w¬ rÅm O x · h a -lïv a ˇè £b E k –i r Ë yC¬ w¬ wyÆn√ b –A -te'wÃ
b˚ZHAl èˇ ß¸Gt¸kel¸–b ÇheHOm-le' h ê w√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 21 :Ù¡dy√ –¸b £yõih»lÈ'Ah húELXam
hÚv O r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i £õt A yiWv · w¬ ßÅd  y√ b ¸ yit G m ¸ ˇû W a -reH' · ˇè £yitp ¸ m GOø h a -lAk – hÄ' E r Ë hAmyà r fiÅ c ¸ m i
hO–kò hÚOvËraKp-le' õAGtËramA'Ãw 22 :£ïAvAh-te' xõaGlaHÃy 'B◊là w ÙÅb – l i -te' qûˇ z∑≈ x a ' · ˇè yn« ' · w¬
y«nd „Å b ¸ v a ïy¬ wà ˇè yn« b –¸ -te' xòl Ga H a ßyÄl e ' E rˇˇû m a ' O w√ 23 :lï' E r fl W ¸ y« yYr Ê k O b ¸ yún« b –¸ hØw√ hÃy rˇˇû m a ' A
:ßΩr  k O b –¸ ß õ nà b –i -te' gÅr „ h O yûˇ k i nO ' A ˇè hnF≈ h i ÙÚxl G¸ H a l ¸ §õ' E m A t G¸ w¬
här fl p KO c i xâq –— t Gi w¬ 25 :Ùøtyimh · Hõq –‘ b a yà w¬ hØw√ hÃy ˚hûˇ H E FÃgp ¸ yC« w¬ §ÙÚlm GA b –a ™Ârˇ d –ÂY b a yúh i yà w¬ 24
£yôm i d –fl -§atx · yüik – rem'àt G◊ w¬ wy°l A gà r fi l ¸ võgF¬ t Ga w¬ h – n√Ø b –¸ tûˇ l a r Ë v A -te' ˇè tr O k ¸ t Gi w¬ rÄc O
> :tøl » ˚Gml a £yõm i d –fl §út a x · hÅr fl m ¸ ï' A zA'ò ˚Fnm Ge° m i •Ârˇ C«õy¬w 26 :yïil hõAGta'
™elyC≈Æ w¬ hflrˇ b –A° d Ë m Gi ah hõeHOm t'BfirŸqil ™ôEl §ÅOr·ha'-lïe' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 27
-lA–k tôE' §ÅOr·hïa'¸l èˇ heHOm dˇˇgF≈ò yC¬ w¬ 28 :Ùøl-qaH K yC« w¬ £yõih»lÈ'Ah rˇˇúah¸–b ˚hôH E gFà p ¸ yC« ïw¬
hõH e m O ™elyC≈ú w¬ 29 :˚hïwF√ c i rˇˇH eú ' · tYt O ' O h A -lAk – tú' E wà ÙÚxl A H ¸ rˇˇû H e ' · hõw√ hÃy yBr „ b ¸ d –Ê
-lA–k tE'ò §ÅOr·ha' rˇˇû b –E d fi yà w¬ 30 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ yõn≈ Ÿq«z-lA–k-te' ˚Åp¸sa'ˇû yC¬ w¬ §˝r O h · ' a wÃ
:£ïv A h A yún≈ yEvl ¸ tYt O ' O h A WavyC¬ú w¬ h°H e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –eú Ê–d-reH·' £yÅÊrAbË–dah
ˇè h' A r fl yòk i wà lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' hMw√ hÃy dâq — p A -yïk –i ˚ávm ¸ H ¸ yC« ïw¬ £°v A h A §õm E ' · yC¬ ïw¬ 31
:˚ï˚x · t Ga H ¸ ïyC« w¬ ˚˜dq –Ÿ yC« ïw¬ £Øy√ nà v A -te'
]1

Exodus 5
ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -høk –O hÚv O r Ë p Ka -le' ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ §ÅrO h · 'a wà hûˇ H e m O ˚'Ab – ò rÄx a '
a wà 1
yòm
i hÅv O r Ë p Ka rem'ûyC◊ w¬ 2 :rˇˇïb –A dË m Gi b –a yõl i ˚Fgx OB y√ wà yÅiGmav-te' èˇ xaGlaH lÅE'r fl W ¸ y« yûˇ h
E l » ' È
hØw√ hÃy-te' ˇè yt Gi v ¸ dfiè y√ '`l ◊ l°E'flr¸W«y-te' xõaGlaH¸l ÙÅlOq¸b – vûˇ m a H¸ 'e rˇˇû H e ' · ˇè hw√ hÃy
˚ny°l
E v A 'Zr fl q Ÿ n« £yYr Ê ¸bivAh yúEh»lÈ' ˚År¸m'ûyC◊ w¬ 3 :fixïl GE Ha ·' 'B◊l lõE'flr¸Wy« -te' £úg¬ wÃ
-§âpKe ˚nyÅh E l » 'È hûˇ w√ hyïl a èˇ hx A b –¸ zà n« wà rÄb –A d
Ë m Gi b –a £yäm i y√ teHl »â H ¸ ™ É r d
–Â 'ºnF√ hAkl · ˇû n≈
hûˇ H
e m O hAm G l A ò £«yr fiÅ c ¸ mi ™elûˇ m e ˇè £h e l E '· rem'`yC◊ w¬ 4 :bÂrˇ ïx A b e ÙB' rebd –ÂY b –a ˚nÅv E gF√ p¸ y«
rem'ûyC◊ w¬ 5 :£ïk e yEtl » b ¸ s i l ¸ ˚Ykl ¸ wy°W A v · ïm Ga m i £õv A h A -te' ˚vyBr Ê p ¸ t Ga §År O h · ' a wÃ
wúc
a yà w¬ 6 :£ït A l » b ¸ s –i m i £õt A ' O £út Ge b –a H ¸ h i wà ¶Ârˇ ' A° h A £ûˇ av hõAGtav £yúi–bfir-§Eh hÅOvËraKp
'Z◊l 7 :rˇˇøOm'El wyYflr¸XOH-te'wà £Åv A b –A £yûˇ W i gà nFO h a -te' '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a hYv O r Ë p Ka
˚Åkl ¸ ïy≈ £Ehò £ÚH O l ¸ H i lÙZmt ¸ k –i £yõn« b E l G¸ h a §Bb –O l ¸ l i £ôv A l A §ebüet G tât E l A §˚ãps i '◊t
lÙ`mt G¸ £yâW i v O £ É h E rˇˇû H e ' · £yMn« b E l G¸ h a t∆nk –Oâ t ¸ m a -te'wà 8 :§ebït Ge £õh e l A ˚BHH ¸ q O wÃ
£òh E §Äk –E -lav £Åh E £yûˇ p Ki r Ë n« -yïk –i ˚Fnm Ge° m i ˚Yvr Ë gà t i 'Bl ◊ £Åh e yElv · ˚myûˇ W i t GA ˇè £H O l ¸ H i
-lav h_fldOb·vAh dˇˇüa–b¸kiGt 9 :˚nyïEh»l'El húAx¸–bÃz«n hõAk¸l≈n rÅm O 'El ˇè £y÷qv · c Oø
ˇè £v A h A ]3 yòW E gà nO ˚ä'c ¸ yC≈= w¬ 10 :r’qïH A -y„r¸bÊd¸–b ˚Yv¸H«y-la'Ãw –h°Ab-˚W·vy¬ wà £yõH i n√ ' · h A
£õk e l A §út E nO y«nF n∆ô yE' hÅv O r Ë p Ka rˇˇû m a ' A hOk – ò rˇˇm OÚ 'El £õAvAh-le' ˚ır¸m'◊Cyw¬ wyÅr fl X ¸ H OZ wÃ
v_r fl gà n« §yú' E yûˇ k –i ˚'°c A m ¸ t Gi rˇˇH eõ ' · m E §ebt GeÅ ˇè £k e l A ˚`xŸq ˚âk¸l £ÄeGta' 11 :§ebïeGt
Hõ—q HúEHOq¸l £«yÚflr¸cm i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ £õv A h A ¶epyC√ú w¬ 12 :rˇˇïb A d –fl £õk e t ¸ d fi b O v · m E
ÙÅmÙy¸b – £Ùûy-rabd –Ë ˇè £k e yEWv · am ˚òl G k –a rˇˇm OÚ 'El £yûˇ c i ' A £yõW i gà nFO h a wà 13 :§ebït Ge l a
£ÅehEl·v ˚mûˇ AW-reH·' lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ ˇè yr „ X ¸ H Oø ˚Äk – yC… w¬ 14 :§ebït Ge h a tÙByh ¸ b –i rˇˇH eõ ' · k –a
£ÅH O l ¸ H i lÙZmt ¸ k –i ˇè §b –O l ¸ l i £òekŸqAx £âetyiGlik É'◊l fiv˚á–dam rˇˇm OÚ 'El hYv O r Ë p a yúW E gà nO
hYOvËraKp-le' ˚ıq·v¸cyC« w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˇè yr „ X ¸ H Oø ˚'Äb O yC√ w¬ 15 :£ÙïyC h a -£¬gF lÙYmt G¸ -£¬gF
£yôn« b E l ¸ ˚ ßyÅd  b A v · l a ˇè §t GA n« §yòE' §ebÄeGt 16 :ßyΩÂdAb·val hYOk hùeW·vat hAGmüAl rˇˇÚOm'El
rem'_◊Cy¬w 17 :ßïeGmav t'úAXAxÃw £yõk –i m u ßy_d  b A v · hü≈nF h i wà ˚ÚWv · ˚nõl A £yBr Ê m ¸ ' O
:hï√whyïal húAx¸–bÃzn« hõk A l ¸ n≈ £yÅr Ê m ¸ ' Oø £ûˇ t Ge ' a ˇè §k –E -lav £y°p Ki r Ë n« £õt Ge ' a £yúp Ki r Ë n«
:˚Fnït GE t Gi £yõn« b E l ¸ §ekt OB wà £°k e l A §ûˇ t E nF√ y« -'◊l §ebt eõ wà ˚Ådb ¸ v i ˚Zkl ¸ ˇè ht GA v a wà 18
£õk e y≈nb ¸ l Gi m i ˚Bvr Ë gà t i -'◊l rˇˇÚOm'El vZflr¸–b £õAtO' lôE'flr¸W«y-yïn≈ b ¸ y^r „ X ¸ H Oø ˚ã'r Ë yC« w¬ 19
£°t A 'flrq Ÿ l i £yõb i c FA n« §År O h· ' a -tï' e wà hûˇ H e m O -te' ˇè ˚vÃgF p ¸ « yC ïw¬ 20 :ÙømÙy¸b – £ÙBy-rabd –Ë
XÚp KO H ¸ y« wà £õk e yElv · hôw√ hÃy 'Ârˇ üy≈ £Åh e l E ' · ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 21 :høv O r Ë p Ka tú' E m E £õt A 'Ecb –¸
bÂrˇ x eú -tetïl A wyÅd fl b A v · yûˇ n≈ yEvb ¸ ˚ ˇè hv O r Ë p a yòn≈ yEvb –¸ ˚nÄx E y„r-te' £ûˇ t Ge H ¸ a'¸bih rˇˇüeH·'
ˇè ht A v Oè r „ h · hòm A l A yÆn√ d O ' · rˇˇm a° '◊yC w¬ hõ√whÃy-le' hôeHOm bAHü√yC w¬ 22 :˚nïg≈ r Ë h A l ¸ £Yd fl y√ b –¸
rˇˇû b –E d fi l ¸ ˇè hv O r Ë aKp-le' yit'òA–b zãA'Em˚ 23 :y«nït GA x ¸ l a ¸H hõ∆∑z hAGmúAl hØ∆∑zah £ûˇ AvAl
:ßïeGmav-te' AGt¸lõaFcih-'◊l lúc FE h a wà h°z∑∆ h a £ûˇ v A l A vYr fi h E ßÅm e H ¸ b –i

Exodus 6
rem'`yC◊ w¬ 1
ˇè hq “ z√ x · dˇˇy√ò b ¸ yûˇ k –i hÚv O Ërap¸l hõeWÈve¡' rˇˇúeH·' hÅe'Ërit hûˇ AGtav hÅeHOm-le' èˇ h√whÃy
< :Ùøcr Ë ' a m E £õH E r Ë g√ yà hÅq “ z√ x · dˇˇû y√ b ¸ ˚ £Åx E l G¸ H a yÃ
-le' 'ÄflrE'√w 3 :hï√whÃy yú«n·' wyõl A ' E rem'ByC◊ ¬w h°eHOm-le' £yõh i l » ' È rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 2
yit
G v ¸ d fiY Ùn 'Bl ◊ hØw√ hÃy yûˇ m i ¸H˚ yÚfl–daH lûˇ E'¸–b b˜Oq·v¬y-lïe'Ãw qúAx¸c«y-le' £ôAhflr¸ba'
tô'
E §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e -te' £õh e l A tút E l A £Åt GA ' i ˇè yt i yÊr–¸b-te' yitm O` q ÷ h · £=g¬ wà 4 :£ïh e l A
yûˇ n≈ b –¸ ˇè tq — ' · n¬ -tï' e yit G v ¸ m aÄ H A yûˇ n« ' · |£ûˇ g¬ wà 5 :–hïAb ˚rˇˇgF√ú -reH' · £õh e y„rg… m ¸ ¶Ârˇ ' eú
§ãk E l A 6 :yït i yÊrb –¸ -te' rˇˇk –OY zà ' e w√ £°t A ' O £yZd Ê b i v · m a £«yfiYr¸cim rˇˇúeH·' lÅE'flr¸W«y
£«yr
fiÅ c¸ m i tZl » b ¸ s i ˇè tx a tGaè m i £Äk e t ¸ ' e yûˇ t i 'EcÙhÃw h Ç w√ hÃy yûˇ n« ' · ]2 l ê ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ l i rˇˇm OB ' È
£yõX i p A H ¸ b i ˚ hØy√ ˚XÃn v fi Ù˘rzà b –i ˇè £k e t ¸ ' e yòt Gi l ¸ ' a g√ wà £°t A fldb O v · m E £õk e t ¸ ' e yút Gi l ¸ c Fa h i wÃ
£Ät Ge v ¸ d fi yïw« £y°h i l » 'ïl E £õk e l A yityúy« h A wà £Åv A l ¸ ˇè yl i £úk e t ¸ ' e yât Gi x ¸ q — l A wà 7 :£yïl i d O gFÃ
:£«yr flΩ c ¸ mi tÙBlb ¸ s i taxt Gaõ m i £Åk e t ¸ ' e 'yûˇ c i ÙGmh a £Åk e yEhl »Z ' È ˇè hw√ hÃy yòn« ' · yûˇ k –i
h
– t AÅ ' O tûˇ t E l A yÅd Ê y√ -te' ˇè yt i 'èW A n√ rˇˇH eò ' · ¶ÂrÅA'Ah-le' ˇè £k e t ¸ ' e yòt i 'Ebh E wà 8
:hïw√ hÃy yún« ' · hõH A r fl Ùm £ôk e l A h – t Aú ' O yât Gi t a n√ wà b˝q O v · y¬ l ¸ ï˚ qõAx¸c«y¸l £úAhflr¸ba'¸l
fix˚År rec˘O–qim hÅeHOm-le' èˇ ˚v¸mïAH '`◊lÃw l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸–b-le' §õE–k hôeHOm rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 9
'Z◊–b 11 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 10 > :hï H A q “ hYd fl b O v · m E ˚
:ÙøcËra'Em lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b-te' xúl Ga H a yïw« £«yr flÚ c ¸ m i ™elˇû em hYOvËraKp-le' rÅE–bfid
yÅalE' ˚Zv¸mAH-'ø◊l èˇ l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ §òEh rˇˇÚOm'El hõ√whÃy yún≈ p ¸ l i hÅH e m O rˇˇû ˇb –E d fi yà w¬ 12
h
ê w√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 13 > :£«yït A p A W ¸ lBr fi v · yõn« ' · w¬ hÅv O Ërp a y«nˇû v E m A H ¸ y« ˇè ™yE'wÃ
™elûˇ em hYOvËraKp-le'Ãw lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè £wF≈ c a yà w¬ ǧOr·ha'-lïe'Ãw hûˇ eHOm-le'
< :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ -te' 'yúc i Ùh¸l £«yÚr fl c ¸ m i
ˇè '˚Glp a ˚ ™Ù`nx · lÄ' E r fl W ¸ y« rˇˇk OZ b –¸ §äb E ˚'Ër y=n≈ b –¸ £°t A b O ·'-tyEb yûˇ EH'flr heGlõE' 14
§yòm i y√ wà lâ' E ˚mÃy §ÙÄvm ¸ H i yûˇ n≈ b ¸ ˚ 15 :§ïb E ˚'Ër tBx O p K¸ H ¸ m i hel G ' Eõ yÅm i r Ë k a wà §Ù˘rc ¸ x e
:§Ùøvm ¸ H i tBx O p K¸ H ¸ m i hel G ' Eõ ty°n« v · n¬ k –¸ ïh a -§eb – l˚Y'H A wà raxc OÅ wà §yûˇ k i y√ wà ˇè dh a ' Oè wÃ
yØw« l E yûˇ yC≈ x a ˇè yn≈ H ¸ ˚ yÚr Ê r fl m ¸ ˚ tõh A q Ÿ ˚ §ÙàHr Ë gF≈ £Åt A d O l ¸ tOZ l ¸ ˇè yw« l E -yïn≈ b –¸ tÙ`m¸H heGlâE'Ãw 16
:£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yõv i m ¸ H i wà yún« b ¸ l i §Ù_Hr Ë g≈ yún≈ b –¸ 17 :hïn√ AH tõ' a m ¸ ˚ £yôH i l » H ¸ ˚ vabüeH
H^l » H A tÅh A q Ÿ yûˇ yC≈ x a ˇè yn≈ H ¸ ˚ l°' E y«z∑ v u wà §Ù˜rb ¸ x e wà rÅh A ¸ cy« wà £Zr fl m ¸ v a tÅh A q Ÿ yûˇ n≈ b ¸ ˚ 18
yõw« l
GE ha tBx O p K¸ H ¸ m i hel G ' Eô y°H i ˚m˚ yûˇ l i x ¸ m a yYr Ê r fl m ¸ yún≈ ¸ b˚ 19 :hïn√ H A tõ' a m ¸ ˚ £yôH i l » H ¸ ˚
ÙÅl delûˇ EGt¬w hÅAKHi'¸l ÙZl èˇ Ùtfldˇ d –O¡ debk eò Ùy-te' £är fl m ¸ av xâ—–q«Cy¬w 20 :£ïAtOd¸lOt¸l
:hïn√ H A tõ' a m ¸ ˚ £yôH i l » H ¸ ˚ vabüeH £År fl m ¸ v a yûˇ yC≈ x a ˇè yn≈ H ¸ ˚ h°eHOm-te'Ãw §˜Or·ha'-tïe'
§õpA c A l ¸ ' e wà lú' E H A yïm i l°' E y«z∑ v u yõn≈ b ¸ ˚ 22 :yΩr Ê k¸ z« wà gep∆õ nw√ xfirˇ q Oı rˇˇh A° c ¸ y« yõn≈ b ¸ ˚ 21
ÙZl §ÙYHx ¸ n¬ tÙBx' · b_d fl n√ yim G v a -ta–b vabüeHyilÈ'-te' §äOr·ha' ]3 xâq –— yC« w¬ 23 :yΩr Ê t ¸ s i wÃ
:rˇˇïm A t A yï' i -te'wà rˇˇõ√zAv¸le'-te' '˚Åhyib·'-te'Ãw èˇ bfld√n-te' ÙÄl delûˇ EGt¬w h°AKHi'¸l
:yïixËr“–qah tBOx¸Kp¸Him heGlõE' •°AsA'yib·'¬w hõn√ q “ l ¸ ' e wà ryús –i ' a xfirq OÅ yûˇ n≈ b ¸ ˚ 24
ÙYl delúEGt¬w hÅAKHi'¸l ÙZl èˇ lE' yiX˚ïp K tÙ`nb –¸ m i Ùâl-xæq — l A §äOr·ha'-§ïe–b r=√zAv¸le'Ãw 25
§˜Or·ha' '˚Bh 26 :£ïAtOx¸Kp¸Him¸l £õ«Cy«w¸lah tÙBb·' yôEH'flr heGlÄE' s°AxÃnyïiKp-te'
£«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E lô' E r fl W ¸ y« yü≈nb –¸ -te' ˚'yäicÙh £ÅehAl èˇ hw√ hÃy rˇˇm aò ' A râeH·' h°eHOm˚
'yúc i Ùh¸l £«yr fiÅ c ¸ m i -™elïm e hZv O ËraKp-le' èˇ £yÊr¸–bfid¸mïah £ÄEh 27 :£ïAtO'¸bic-lav
:§¡r O h · ' a wà hõH e m O '˚Bh £«yr flÚ c ¸ m Gi m i lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ -te'
rˇˇüb –E d fi yà w¬ 29 > :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ hõH e Om-le' hô√whÃy rˇˇüb –e d –Ê £Ù=yb –¸ yÄh i yà w¬ 28
tô' E £«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e ˇè hv O r Ë p Ka -le' rÄb –E d –fi h°w√ hÃy yûˇ « n' · rˇˇm OY 'El G húH e Om-le' hô√whÃy
lZr fi v · ˇè yn« ' · §òh E h°w√ hÃy yûˇ ≈np ¸ l i hõH e m O rem'ByC◊ w¬ 30 :ßyïl e ' E rˇˇb Eú d –O yõn« ·' rˇˇúeH·'-lA–k
> :høv O rË p Ka yõl a ' E vúm a H ¸ y« ™yà' E wà £«yt aÅ p A W ¸

Exodus 7
hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
hûˇ t GA ' a 2 :ßï' e yibnà húy∆ h ¸ y« ßyõixA' §ıOr·ha'Ãw hÚOvËrap¸l £yõih»lÈ' ßyúiGtatÃn hôE'Ër
xúaGliHÃw hÅOvËraKp-le' rˇˇû b –E d fi yà ˇè ßyèixA' §`Or·ha'Ãw ≠°∆wF c a ' · rˇˇû H e ' · -lA–k tõE' rÅE–bfid¸t
yüityEb – r Ë h i wà hÚv O r Ë p Ka bûˇ l E -te' hõeHŸqa' yú«n·'¬w 3 :ÙøcËra'Em lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b-te'
hÅv O r Ë p Ka ˇè £k e l E ' · vòm a H ¸ y« -'øl ◊ wà 4 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ yõt a p ¸ Ùm-te'wà yôt a t O ' O -te'
ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yòm Gi v a -te' yät a ' O b ¸ c i -te' yât i 'EcÙhÃw £«yÚr fl c ¸ m i b –¸ yYd Ê y√ -te' yút Gi t a n√ wÃ
hØw√ hÃy yûˇ n« ' · -yïk –i ˇè £y« r fiè c ¸ m i ˚`vd Ë y√ wà 5 :£yïl i d O gFà £yõX i p A H ¸ b –i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E
:£ïk A ÙGtm i lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ -te' yút i 'EcÙhÃw £«yr flÚ c ¸ m i -lav yYd Ê y√ -te' yút i X O nà b –i
-§eb – ˇè hH e m O ˚ 7 :˚øWv A §úk –E £õt A ' O hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' · k –a §˝r O h · ' a wà hõH e m O WavyC¬ú w¬ 6
> :høOvËraKp-le' £Yflr¸–bfid¸–b h°n√ H A £yõn« m O H ¸ ˚ HBl » H A -§eb – §År O h · ' ¡a wà hØn√ H A £yûˇ n« m O H ¸
£òk e l E ' · râb –E d fi yà yÉ k –i 9 :rˇˇm Oø 'El §˜r O h · a'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 8
ô߸LXam-tïe' xü—q §ÄOr·ha'-lïe' ˇû t GA r Ë m a ' A wà t°p E Ùm £õk e l A ˚Bnt G¸ rÅm O 'El ˇè hv O r Ë p Ka
hÅOvËraKp-le' èˇ §Or·h' a wà hòH e m O 'âb ◊ yC√ w¬ 10 :§yïnF« t a l ¸ yúh i Ãy hYOvËrap-yï≈n¸pil ™úEl¸HahÃw
h_v O r Ë p a yún≈ p ¸ l i ˚hÄELXam-te' §äOr·ha' ™âElH ¸ yC¬ w¬ h°w√ hÃy hûˇ wF√ c i rˇˇH eõ ' · k –a §Åk E ]1 wF Wavˇû yC¬ w¬
£y°p i H K¸ k a m ¸ ïl a wà £yõm i k A x · l ¡a hÅv O r Ë p Ka -£¬gF ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ 11 :§yïnF« t a l ¸ yúh i yà w¬ wyYd fl b A v · yún≈ p ¸ l i wÃ
˚hÅX LE m a Hyûˇ ' i ˇè ˚kyèl i H ¸ yC¬ w¬ 12 :§ïk –E £õh e yEXh · l a b –¸ £«y_r fi c ¸ m i yúm GE X u r Ë x a £äh E -£¬g ˚âWv · ïyC¬ w¬
hÅv O r Ë p Ka bûˇ l E ˇè qz¬ x È yC∆ w¬ 13 :£ïAtOLXam-te' §˜Or·ha'-hïELXm a vúl a b ¸ yC« w¬ £°n« y«nF t a l ¸ ˚Yyh ¸ yC« w¬
> :hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ·'a–k £°ehEl·' võm a H A 'Bl ◊ wÃ
:£ïAvAh xúaGlaH¸l §õE'm E hÚv O r Ë p Ka bûˇ l E dˇˇõEbA–k hÅeHOm-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 14
-lav ÙYt'flrq Ÿ l i t GAú b ¸ c Fa n« wà hAmyà m GaÅ h a 'ûˇ c E yO ˇè hnF≈ h i r’qÄO–ba–b hãOvËraKp-le' ™ûˇ El 15
wyÄlA ' E ˇû t GA r Ë m a ' A wà 16 :ßΩd  y√ b –¸ xúq –— t Gi Hõx A √n¸l ™úaKp¸h∆n-reH' · hôX Le m Ga h a wà rˇˇ' OÚ yà h a tûˇ p a W ¸
y«nd ÁY b ¸ v a ïy¬ wà yÅm Gi v a -te' ˇè xl Ga H a rÅm O 'El ˇè ßyèl e ' E y«nx aò Al¸H èˇ £yÊr¸bivAh yòEh»lÈ' hU√whÃy
yõk
–i vÅd fi t GE t'ûz◊ b –¸ hØw√ hÃy rˇˇû m a ' A hOk – ò 17 :høk –O -dav At G v ¸ m aõ H A -'◊l húnF≈ h i wà rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a
rˇˇ' OY yà b –a rˇˇH eú ' · £«ym Gaô h a -lav yÄd Ê y√ b –¸ -reH' · hûˇ X Le m Ga –ab |hûˇ k –e m a yäk i nO ' A h=nF≈ h i h°w√ hÃy yûˇ n« ' ·
˚Z'l ¸ n« wà rˇˇ' OÚ yà h a Hûˇ ' a b A ˚ t˚Ymt GA rˇˇ' O_ yà b –a -reH' · hü√g–fldh a wà 18 :£Ωd fl l ¸ ˚Bkp ¸ h e n∆ wÃ
hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 19 < :rˇˇ' Oø yà h a -§im £«ym aõ tÙúGtH ¸ l i £«yr fiÅ c ¸ m i
|£ûˇ t A r O h · n¬ -lïv a £«yr fiä c ¸ m i yâm E yEm-lav ß É d Ë y√ -hïX E nà ˚ ˇû ßL¸Xam xûˇ —q §áOr·ha'-lïe' rˇˇZOmÈ'
h√yh Aò wà £Úd fl -˚y¸hïy« wà £õh e yEmyEm húw≈ q Ÿ m i -lAk – lôv a wà £Äh e yEmÃga'-lavÃw £ûˇ ehy„rO'Ãy-lav
§är
O h · ' a wà hâH e m O §É k E -˚W·vïyC¬ w¬ 20 :£yïn« b A ' · bA ˚ £yõc i v E b A ˚ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ ˇè £d fl
yûˇ n≈ yEvl ¸ rÅ' O yà b –a rˇˇû H e ' · ˇè £y« m Gaè h
a -te' ™òyC¬ w¬ ˇè heX L m Ga b –a £Ârˇ yC√ò w¬ hÆw√ hÃy hûˇ wF√ c i |rˇˇû H e ' · k –a
h=√gfl–dahÃw 21 :£Ωfld¸l rˇˇYO'Ãya–b-reH·' £«yúaGmah-lA–k ˚_k¸pïAhyC≈ w¬ wyÚd fl b A v · yõn≈ yEvl ¸ ˚ hÅv O rË p a
-§im £«ym aõ tÙút G H ¸ l i £«yr fiÅ c ¸ m i ˚Zl¸k√y-'◊lÃw rÅO'Ãyah Hûˇ a'¸byC« w¬ ˇè ht A m Eè rˇˇBO'Ãya–b-reH·'
£«yr fiY c ¸ m i yúm GE X u r Ë x a §ôk E -˚W·vïyC¬ w¬ 22 :£«yr flΩ c¸ mi ¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ £Yd –fl h a yúh i yà w¬ rˇˇ' OÚ yà h a
:hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £Åh e l E ' · vûˇ amAH-'◊lÃw èˇ hOvËraKp-bEl qò¬zÈx∆Cy¬w £°ehyEXAl¸–b
˚˙rp K¸ x ¸ yC¬ w¬ 24 :t'◊zΩ l A -£¬gF Ùõ–bil túAH-'◊lÃw ÙÚtyE–b-le' 'Yb ◊ yC√ w¬ hÅv O r Ë p Ka §epˇû yC« w¬ 23
yõmE yEm G m i tÅt GO H ¸ l i ˇè ˚l¸kïy√ '`l ◊ yûˇ k –i tÙ°t G H¸ l i £«yˇû m a rˇˇ' OY yà ha tBb O yibs ¸ £«yr fi_ c ¸ m i -lAk
> :rˇˇ' Oø yà h a -te' hõw√ hÃy-tÙ–kh a yBr „ x· ' a £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i 'õl E m GA yC« w¬ 25 :rˇˇ' Oø yà h a
rˇˇû m a ' A hOk – ò wyÄl A ' E ˇû t GA r Ë m a ' A wà hÚv O r Ë aKp-le' 'Y◊–b hÅeHOm-le' èˇ h√whÃy rem'`◊Cy¬w 26
yÄk
i nO ' A hûˇ nF≈ h i fix°EGlaH¸l hõAGta' §úE'Am-£i'wà 27 :y«nd ÁΩ b ¸ v a ïy¬ wà yõm Gi v a -te' xúl Ga H a hØw√ hÃy
ˇè ˚lAvwà £ Ç yivd –Ë r Ë p a c ¸ r ê ' O yà ah ¶ZfirAHÃw 28 :£yïivË–dËrap¸cïab – ß õ l ¸ ˚bÃgF -lAk – -te' •ôg≈ nO
ˇè ßyèd  b A v · tyòb E b ¸ ˚ ß°t e X LA m i -lavwÃ ß õ b ¸ k –A H ¸ m i rˇˇd fiB x · b a ˚ ßÅt e yEbb –¸ ˚'ûˇ b A ˚
ßyÚÂdAb·v-lAk¸b˚ õ߸Gmav¸bï˚ húAk¸b˚ 29 :ßyïetÙr·'¸Him¸b˚ ßyYÂr˚Fnt a b ¸ ˚ ßÅm Ge v a b ¸ ˚
:£yïv i d –Ë r Ë p a c ¸ ïh a ˚Ylv · y¬

Exodus 8
hòEXÃn §ÄOr·ha'-lïe' rˇˇm OZ ' È h Ç H e m O -le' h ê w√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 1
-te' lavúahÃw £y°iGm¬g·'Ah-lavÃw £yYÊrO'Ãyah-lav tÅOrAhÃFnâah-lav ßÅX Le m a b –¸ ˇè ßd Ë y√ -te'
£«yr flÚ c ¸ m i yûˇ m E yEm lõv a ÙÅdy√ -te' ˇè §r O h · ' a XòyC≈ w¬ 2 :£«yflΩr¸cim ¶Ârˇ úe'-lav £yõivË–dËrap¸cïah
£yõm Gi X u r Ë x · h ¡a §úk E -˚W·vïyC¬ w¬ 3 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -te' sõk a t G¸ w¬ v fi d –„Å r Ë p a c F¸ h a ˇè lv a t Gaè w¬
häOvËrap 'âflrŸq«Cy¬w 4 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lav £yõivË–dËrap¸cïah-te' ˚Bl·v¬Cy¬w £°ehyEXAl¸–b
y«nF m Geõ m i £yÅv i d –Ë r Ë p a c ¸ ïh a ˇè r s E y√ wà hØw√ hÃy-le' ˚ryûˇ t Gi v ¸ h a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ §Är O h · a'¸lï˚ hûˇ eHOm¸l
h
ê v O r Ë p a l ¸ hûˇ H e m O rem'ûyC◊ w¬ 5 :hïw√ hyal ˚Yxb –¸ zà y« wà £Åv A h A -te' ˇè hx A l G¸ H a ' · w¬ y°m Gi v a ïm E ˚
ˇè tyÊrk ¸ h a l ¸ ß Ø m G¸ v a l ¸ ï˚ ˇè ßyèd  Ab·valÃw Æ߸l ryûˇ iGt¸va' |yûˇ t a m A l ¸ yÇ l a v A rˇˇû ' E p KA t ¸ h i
rˇˇx A° m A l ¸ rem'YyC◊ w¬ 6 :h√nr Ë ˇ ï' a H KA t Gi rˇˇ' OY yà b –a qBr fi ßy°et G b –A m i ˚ß õ m G¸ m i £yÅv i d –Ë r Ë p a c · ïh a
˚˘rs A wà 7 :˚nyïh E l » ' È húw√ hyak – §yõ' E -yik – vÅd fi t GE §avˇû m a l ¸ Ø ßr Ë ˇ û ˇb A d Ë k –i ˇè rm e 'èyC◊ w¬
:h√nr Ë ˇ ï' a H KA t Gi rˇˇ' OY yà b –a qBr fi ß°m Ge v a m E ˚ ßyYd  b A v · m E ˚ ßyÅe t G ˇû b –A m i ˚ ˇè ßm G¸ m i £yÄv i d –Ë r Ë p a c ¸ ïh a
rˇˇúabË–d-lav hØ√whÃy-le' èˇ h H e m O qòv a c ¸ yC« w¬ hÚv O r Ë p Ka £ûˇ v i m E §˜r O h · ' a wà hôH e m O 'úc E yC≈ w¬ 8
ˇè ˚tèm u yC√ w¬ h°H e m O rˇˇû b a d Ë k –i hõw√ hÃy WavyC¬ú w¬ 9 :høv O r Ë ap¸l £úAW-reH·' £yõivË–dËrap¸cïah
£õt A ' O ˚ırb –¸ c ¸ yC« w¬ 10 :t¡d O W KA h a -§im˚ t˜r O c E x · h a -§im £yút Gi –Abh a -§im £yÅv i d –Ë r Ë p a c ¸ ïh a
hÅx A w√ r Ë ˇ ïh A ˇè ht A yà ïh A yòk –i hÄv O r Ë p Ka 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 11 :¶Âr ˇ ï' A h A Hõ' a b ¸ t Gi w¬ £Úr Ê m A x Û £Zr Ê m A x Û
< :hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £°h e l E ' · võm a H A 'Bl ◊ wà ÙÅb – il-te' èˇ dE–b¸kahÃw
™õh a wÃ ß Ø X L¸ m a -tï' e hûˇ X E nà §År O ·ha'-lïe' èˇ rOmÈ' ÇheHOm-le' h ê w√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 12
§Äk E -˚W·vïyC¬ w¬ 13 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ £õnF« k i l ¸ húy√ h A wà ¶Ârˇ ' A° h A rˇˇû p a v · -te'
£Yd fl ' A b –A £ØnF√ k –i h a ˇè yh i t G¸ w¬ ¶Âr' AÅ h A rˇˇû p a v · -te' ˇè ™C¬yw¬ ˇè ˚hèX LE m a b ¸ Ù`dy√ -te' §âOr·ha' ÉX≈Cy¬w
-˚W·vyC¬ w¬ 14 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ £yõnF« ik hú√yAh ¶Ârˇ ôA'Ah rˇˇúap·v-lA–k h°m A h E b –¸ b a ˚
£ØnF√ k –i h a ˇè yh i t G¸ w¬ ˚lÚk O y√ 'Zl ◊ wà £yõnF« k –i h a -te' 'yúc i Ùh¸l £ôh e yEXl A b –¸ £yüim G X u r Ë x a h a §âk E
£yõih»lÈ' vúa–b¸ce' hÅOvr Ë p Ka -le' ˇè £yim G X u Ëraxïah ˚`r¸m'◊Cy¬w 15 :hïAmEh¸–bab˚ £YfldA'A–b
< :hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £Åh e l E ' · vûˇ m a H A -'øl ◊ wà ˇè hOvËraKp-bEl qò¬zÈx∆Cy¬w 'w°ih
hÅv O r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè bc FE y¬ t ¸ h i wà ˇè rq ’ b –Oè b –a £òk –E H ¸ h a hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 16
:y«nd ÁΩ b ¸ v a ïy¬ wà yõm Gi v a xúl Ga H a hØw√ hÃy rˇˇû m a ' A hOk – ò wyÄl A ' E ˇû t GA r Ë m a ' A wà hAmyà m GA° h a 'ûˇ c E Ùy hõnF≈ h i
ß
ô m G¸ v a b ¸ ï˚ ßy^d  b A v · b a ˚ß M b –¸ fixyâl i H ¸ m a yÉ n« nà h i yÇ m Gi v a -te' x fi ˇû l GE H a m ¸ ß ê nà yE'-£i' yûˇ k –i 17
hõm A d fl ' · h A £úg¬ wà bÅr O v A ˇû h e -te' ˇè £y« r fiè c ¸ m i yòt GE b –A ˚ä'l ¸ âm A ˚ b˝r O v A h e -te' ßyõt Ge b A b ¸ ˚
ˇè ym Gi v a rˇˇH eò ' · §eHgFOÆ ¶Ârˇ û ˇ' e -te' '˚ähh a £Ù=yC b a yÉ t i yE l¸pihÃw 18 :AhyïelAv £úEh-reH·'
bÂrˇ q ’ú b –¸ hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i vÅd fi t GE §avˇû m a l ¸ b˝r O v A £õH A -tÙΩyh È yút Gi l ¸ b i l ¸ h A yÅl e v A dˇˇû m E v O
:hï∆∑zah tBO'Ah ]3 hõy∆ h ¸ y« rˇˇx Aú m A l ¸ ß°m Ge v a §yûˇ b E ˚ yõm Gi v a §yúb –E tÅd Á p ¸ yûˇ t Gi m ¸ W a wà 19 :¶Ârˇ ï' A h A
wyÚd fl b A v · tyûˇ b E ˚ hYv O r Ë p a hAtyúb –E dÅb E k –A b˘r O v A ˇè 'b ◊ yC√ w¬ §Åk –E ˇè hw√ hÃy WavyC¬ò w¬ 20
hÅOvËrap 'ZflrŸq«Cy¬w 21 :b¡OrAvh e yún≈ p K¸ m i ¶Ârˇ õA'Ah túExAKHit G £«yr fi_ c ¸ m i ¶Ârˇ ü' e -lAkb ¸ ˚
rem'ûyC◊ w¬ 22 :¶Ârˇ ï' A b–A £õk e yEh»l'E¡l ˚Bx¸b«z ˚_k¸l rem'Æ◊Cy¬w §˝Or·ha'¸lï˚ hõeHOm-le'
§ûˇ h
E ˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hyal xõb –a zà n« £«yr fiÅ c ¸ mi tûˇ b a v· ÙGt yik – ò §Åk –E tÙZWv · l a ˇè §Ùk√n '`l ◊ hÄH e m O
teHZ»l¸H ™Âr–dˇ ò 23 :˚nïl u q Ÿ s ¸ y« 'Bl ◊ wà £õh e y≈nyEvl ¸ £«yr fi_ c¸ m i túb a v · ÙGt-te' xãb –a zà n«
:˚nyïl E ' E rˇˇm aú '◊y rˇˇH eõ ' · k –a ˚nyÅh E l » ' È hûˇ w√ hyïl a ˇè ˚n¸xèb a z√ wà rˇˇb –A° dË m Gi b –a ™õl E n≈ £yÅm i y√
ˇè £k e yEhl »ø ' È hòw√ hyal £ãt Ge x ¸ b a zà ˚ ˇè £k e t ¸ ' e xòl Ga H a ' · yãk i On'A hÄv O r Ë p Ka rem'ûyC◊ w¬ 24
rem'ûyC◊ w¬ 25 :yΩd Ê v · b–a ˚ryõt Gi v ¸ ah tek°elAl ˚qyõixËrat-'◊l qúExËrah q_fir rÅA–bËdiGma–b
bÄOrAveh rˇˇû AsÃw hØ√whÃy-le' yûˇ t Gi r Ë t Ga v ¸ h a wà ˇè ™m GA vi ïm
E 'òc E Ùy yäk i nO ' A h=nF≈ hi hÄH e m O
ˇè yt
Gi l ¸ b i l ¸ lÅt E h A èˇ hv O r
Ë p Ka •òs E yO -la' qÄr fi rˇˇx A° m A Ùõm G avm E ˚ wyBd fl b A v · m
E h_v O rË p Ka m i
rˇˇt Gaõ v ¸ yC∆ w¬ hÚv O r Ë p Ka £ûˇ v i m E hõeHOm 'úEc≈Cy¬w 26 :hï√whyïal fixYO–bÃzil £ÅAvAh-te' xûˇ aGlaH
wyZd fl b
A v
· m E hYv O r Ë p Ka mi bÅr O v A h e ˇè rs a yC√è w¬ hÅH e m O rˇˇû b a d Ë k –i ˇè hw√ hÃy WavyC¬ò w¬ 27 :hïw√ hÃy-le'
t'°z∑◊ h
a £avˇû p Ka b –a £õgF¬ ÙÅb – l i -te' ˇè hv O rË p Ka dˇˇb –Eò k ¸ yC¬ w¬ 28 :dˇˇïx A ' e rˇˇ' aõ H ¸ n« 'Bl ◊ Ù°m G va m E ˚
> :£ïAvAh-te' xõaGliH 'B◊lÃw

Exodus 9
-høk –O wyÄl A ' E ˇû t GA r Ë b –a d Ê wà hÚOvËraKp-le' 'Y◊–b hÅeHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
§ú' E m A -£i' yôk –i 2 :y«nd ÁΩ b ¸ v a ïy¬ wà yõm Gi v a -te' xúl Ga H a £yÅr Ê b ¸ v i ïh A yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A
rˇˇû H e ' · ˇè ßnà q Ÿ m i b –¸ hÆy√ Ùh hMw√ hÃy-d¬y h=nF≈ h i 3 :£ïb –A qyúz« x · m a ß õ d Ë ÙvÃw fix°EGlaH¸l hõAGta'
:dˇˇ' Oø m ¸ dˇˇb Eú k –A rebd –ÂY §'Úc F◊ b a ˚ rˇˇq “õ b –A b –a £yÅl Gi m a gFà ab – ˇè £yÊrm O x · ïb –a £yòs i ˚–sb –a hÅd  W KA b –a
t˚_my√ 'Bl ◊ wà £«yr flÚ c ¸ m i hûˇ n≈ Ÿqm i §yõb E ˚ lÅ' E r fl W ¸ y« hûˇ n≈ q Ÿ im §yEb – ò hØw√ hÃy hûˇ l A p ¸ h i wà 4
hüeWv · y¬ rÄx A m A rˇˇm OÚ 'El dˇˇû EvÙm hõw√ hÃy £eWyC√ú w¬ 5 :rˇˇïAbfl–d lõE'flr¸W«y yún≈ b ¸ l i -lAk – m i
tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè hz∑∆ h a rˇˇòAbfl–dah-te' hM√whÃy Wav=¬Cy¬w 6 :¶Âr ˇ ï' A b –A hõz∑∆ h a rˇˇb Aú d –fl h a hôw√ hÃy
xûˇ l
a H ¸ yC« w¬ 7 :dˇˇïx A ' e túm E -'◊l lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ hún≈ q Ÿ m Gi im˚ £«yr flÚ c ¸ m i hûˇ n≈ q Ÿ m i lYk –O tAmyC√D w¬
hÅv O r Ë p Ka bûˇ l E ˇè db –a k ¸ yC« w¬ dˇˇ°Axe'-dav lõE'r fl W ¸ y« hún≈ q Ÿ im G m i tôm E -'◊l hÆnF≈ ihÃw hÅOvËraKp
> :£ïAvAh-te' xõaGliH 'B◊lÃw
£Åk e y≈np ¸ x A 'Zl ◊ m ¸ ˇè £k e l A ˚`xq Ÿ ǧOr·ha'-lïe'Ãw hûˇ eHOm-le' h ê w√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 8
lõav qÅAbA'¸l hûˇ √yAhÃw 9 :høOvr Ë p a yún≈ yEvl ¸ hAmyà m aõ H KA h a hôH e m O Ùıqr fl zà ˚ §°H A b ¸ k –i x fi yõp Ki
fix_„rOKp §yúix¸Hil hÄAmEh¸–bah-lavÃw £äfldA'Ah-lav h=√yAhÃw £«yÚr fl c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk –
ˇè ˚d¸mv a ïyC¬ w¬ §ÄH A b ¸ k –i h a x fi yûˇ p Ki -te' ˚ãxq Ÿ yC« w¬ 10 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú -lAkb –¸ tYv O b –u v ¸ b a ' ·
x
fi r „à p KO tÅv O b –u v ¸ b a ' · ˇè §yixH ¸ yÄh i yà w¬ hAmyà m A° H KA h a hõH e m O Ù_t' O qır O zà yC« w¬ hÅv O r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i
yûˇ n≈ p K¸ m i hõH e m O yún≈ p ¸ l i dˇˇm O_ v · l a £yÄm Gi X u r Ë x a h ¡a ˚Zlk ¸ y√ -'ø◊lÃw 11 :hïAmEh¸–bab˚ £YfldA'A–b
ˇè hw√ hÃy qòz∑≈ x a yà w¬ 12 :£«yr flΩ c ¸ m i -lAkb ¸ ˚ £õm Gi X u r Ë x · ïa b – §yÅix¸KHah hûˇ √yAh-yïk –i §y°x i H K¸ h a
< :hïeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúe–bd –Ê rˇˇH eô ' · k –a £°ehEl·' võamAH 'B◊lÃw hÅOvËraKp bûˇ El-te'
hÚv O r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i bõc FE y¬ t ¸ h i wà r’qb –OÅ b –a £ûˇ k –E H ¸ h a hÅH e m O -le' èˇ h√whÃy rem'`◊Cy¬w 13
:y«nd ÁΩ b ¸ v a ïy¬ wà yõm Gi v a -te' xúl Ga H a £yÅr Ê b ¸ v i ïh A yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -høk –O wyÄl A ' E ˇû t GA r Ë m a ' A wÃ
ßyYÂdAb·vab˚ Ø߸–bil-lïe' èˇ yatp O gF≈ m a -lAk – -te' x fi l Eä H O y=n« ' · t'Æz∑◊ h a £avˇû p Ka b –a |yûˇ k –i 14
yit
G x ¸ ˇû l a H A ˇè ht GA v a yòk –i 15 :¶Ârˇ ï' A h A -lAkb –¸ y«nm OY k –A §yú' E yôk –i vÅd fi t GE r˚Zbv · b –a ß°m Ge v a b ¸ ˚
£ÄAl˚'Ãw 16 :¶Ârˇ ïA'Ah-§im dˇˇx Eõ k –A t Gi w¬ rebd –flÚ b –a ß õ m G¸ v a -tïe'Ãw ô߸tÙ' ™úa'√w yÅÊd√y-te'
yõm i H ¸ rˇˇp KEú s a §avm aô l ¸ ˚ y°x i k –O -te' ûˇ ߸tO'Ërah r˚Yb·va–b ßyÅt Gi d Ë m a v È h e ˇè t'◊z r˚Bbv · b –a
yòn« nà h i 18 :£ïx A l G¸ H a yõt Gi l ¸ b i l ¸ y°m Gi v a b –¸ lûˇ l E ÙGts ¸ m i ß õ ËdÙv 17 :¶Ârˇ ïA'Ah-lAk¸–b
£«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè ˚hèm O k A hòy√ h A -'◊l râeH·' dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇû b E k –A dˇˇr flY b –A rÅx A m A tûˇ Evk –A ˇè ryiXm ¸ m a
tô' E wÃ ß Ø nà q Ÿ m i -tï' e ˇè zv E h A xòal¸H hÄAGtavÃw 19 :hAGtïAv-davÃw hYd fl s ¸ wF√ h i £ÙúyC h a -§iml ¸
'`◊lÃw hÄÂdAKWab 'ûˇ Ecm GA y« -rˇˇïH e ' · häm A h E ¸–bahÃw £âfldA'Ah-lA–k hÚÂdAKWa–b õ߸l rˇˇúeH·'-lA–k
hØw√ hÃy rˇˇû b a d –Ë -te' ˇè 'r „ yC√ h a 20 :˚tïm E w√ dˇˇr flY b –A h a £ôehl E v · dˇˇr fi^ y√ wà hAtyà b –aÅ h a ˇè •s E ' A ïy≈
rˇˇúeH·'¬w 21 :£yïiGtA–bah-le' ˚hõn≈ q Ÿ m i -te'wà wyBd fl b A v · -te' syôn« h E hÚv O r Ë p Ka yYd „ b ¸ v a ïm E
:hΩd  W KA b –a ˚hõn≈ q Ÿ m i -te'wà wyBd fl b A v · -te' b_zO v · yC¬ ïw¬ h°w√ hÃy rˇˇû abË–d-le' Ùõ–bil £ôAW-'◊l
yúh i y«w £«ym aÅ H KA h a -lav ˇè ßd Ë ˇ ïy√ -te' hòX E Ãn heHOm-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 22 >
beWúEv-lA–k lôavÃw hÄAmEh¸–bah-lavÃw £ZfldA'Ah-lav £«yÚflr¸cim ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ dˇˇr flY b A
hÆw√ hyïw¬ £ Ç y« m a H KA h a -lav ˚ê hEX L m a -te' hûˇ H e m O X=yC≈ w¬ 23 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú ¸–b hYÂdAKWah
¶Ârˇ úe'-lav dˇˇYflrA–b hô√whÃy rˇˇüX E m ¸ yC¬ w¬ hAcËrˇ °A' HõE' ™alh · t Giú w¬ dÅr fl b A ˚ ˇè tl » q O §òt a n√
dÅ' O m ¸ dˇˇû b E k –A dˇˇr flÚ b –A h a ™ÙZtb –¸ taxq –—õ l a t ¸ m i Hà' E wà dÅflrb A yûˇ h i yà w¬ 24 :£«yr flΩ c ¸ m i
™=yC¬ w¬ 25 :yÙΩgl ¸ hút A yà h A zõ' A m E £«yr fiÅ c ¸ mi ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ ˇè ˚hèm O k A hòy√ h A -'ø◊l reH·'∏
h°AmEh¸–b-davÃw £YfldA'm E hÅd  W KA b –a rˇˇû H e ·'-lA–k tE'ò £«yÄfirc ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ där fl b –A h a
qfirˇ ò 26 :rˇˇïE–biH hYÂdAKWah ¶úEv-lA–k-te'Ãw dÅflrA–bah hûˇ A–kih èˇ hÂdAKWah beWòEv-lA–k tâE'Ãw
hÄvO r Ë p Ka xûˇ l a H ¸ yC« w¬ 27 :dˇˇr flΩ b –A hõy√ h A 'Bl ◊ l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ £õH A -reH' · §eHgFOØ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
qyÅd –Ê c Fa h a ˇè hw√ hÃy £avp KA° h a yit'ûˇ AXAx £õehEl·' rem'B◊Cy¬w §ÅOr·ha'¸lï˚ hûˇ eHOml ¸ ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬
£yõh i l » ' È tBl » q O t_yO h ¸ ïm i bàr fi wà hØw√ hÃy-le' ˇè ˚ryèt Gi v ¸ h a 28 :£yïv i H A r Ë h A yõm Gi va wà yún« ' · w¬
hÅH e m O ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 29 :dˇˇm Oø v · l a §˚Yps i t O 'Bl ◊ wà £Åk e t ¸ ' e hûˇ x A l G¸ H a ' · w¬ dˇˇr flÚ b A ˚
§˚Älfl–d¸x∆y tÙZlO–qah h°√whÃy-le' yõaKpa–k-te' WıOr¸pe' ryÅivAh-te' ˇè yt i 'Eck –¸
hõAGta'Ãw 30 :¶Ârˇ ïA'Ah hõ√whyal yúk –i vÅd fi t GE §avˇû m a l ¸ dÙÅv-h∆y¸hï«y 'Z◊l ˇè dr fl b –A h a wÃ
húAGt¸HiKpahÃw 31 :£yïih»lÈ' hú√whÃy yõn≈ p K¸ mi §˚Å'r Ë yït Gi £Ârˇ ˇû X e yik – ò yit G v ¸ d fià y√ ßyÚd  b A v · w¬
húALXixahÃw 32 :løOv¸b«Fg hõAGt¸H p Ki h a wà byÅb i ' A ˇè hr fl vO W K¸ h a yòk –i hAtk –A° n… hYr fl v O W K¸ h a wÃ
-te' ˇè hv O r Ë p Ka £òv i m E häH e m O 'âc E yC≈ w¬ 33 :h√nF ïh E tYl » yip' · yúk –i ˚°k – n… 'Zl ◊ tems –eõ k –u h a wÃ
™út Ga n« -'◊l rˇˇX Aõ m A ˚ dÅr fl b –A h a wà ˇè tÙlOq – ah ˚`lË–d¸x¬Cyï¬w h°w√ hÃy-le' wyõp KA k –a Wır O p ¸ yC« w¬ ryÅv i h A
•esyCOû w¬ tYl » q –O ha wà dˇˇr fl_ b –A h a wà rˇˇüX A m GA h a lâfidAx-yïi–k hÄv O r Ë p Ka 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 34 :hAcËrˇ ïA'
xõaGliH 'B◊lÃw hÅOvËraKp bûˇ l E ˇè qz¬ x È yC∆ ïw¬ 35 :wyΩd fl b A v · w¬ '˚Bh Ùõb – l i dˇˇb –Eú k ¸ yC¬ w¬ 'ÚX ◊ x · l a
> :hïH e m O -d¬yb –¸ hõw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eô ' · k –a l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ -te'

Exodus 10
yit G d Ë ˇb –aò k ¸ h i yUn« ' · -yïk –i hÚOvËraKp-le' 'Y◊–b hÅeHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
§avm aá l ¸ ˚ 2 :Ù–br Ë q ÷ b –¸ hel G ' Eõ yút a t O ' O yôt i H i §avm aÄ l ¸ wyÅd fl Abv · bûˇ l E -te'wà ˇè Ùb – l i -te'
-te'wà £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè yt Gi l ¸ l Gaè v a t ¸ h i rˇˇH eò ' · tûˇ ' E ß Æ nà –ib-§eb˚ ß M nà b i y=n≈ zà ' A b –¸ r É p KE s a t G¸
§ê r O h · ' a wà hûˇ H e m O 'âb ◊ yC√ w¬ 3 :hïw√ hÃy yún« ' · -yik – £õt Ge v ¸ d fi yïw« £°b A yit G m ¸ ˇû W a -reH' · yõt a t O ' O
yûˇ ta m A -dav £yÅr Ê b ¸ v i ïh A yûˇ h E »l' È ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -høk –O wyÄAlE' ˚˘r¸m'◊Cy¬w ÇhOvËraKp-le'
fixûˇ EGlaH¸l hõAGta' §ú' E m A -£i' yôk –i 4 :y«nd ÁΩ b ¸ v a ïy¬ wà yõm Gi a v xúl Ga H a y°n√ p KA m i tYnO v A l E t GA nà ' aÅ m E
¶Âr' AÅ h A §yûˇ v E -te' ˇè hs –A k i wà 5 :ßïelubÃgi–b hõe–bËra' rˇˇôAxm A 'yúb i m E y=n« nà h i y°m Gi v a -te'
ˇè £k
e l A tÂrˇ ' eò H ¸ nF« ah hÄAXEl¸Kpah retûˇ ∆y-te' |lûˇ akA'Ãw ¶Ârˇ °A'Ah-te' tZO'Ërl i lõk a ˚y 'Bl ◊ wÃ
˚â'l ¸ m A ˚ 6 :hΩd  W KA h a -§im £õk e l A fixúEmOFcah ¶ÅEvAh-lA–k-te' èˇ lakA'Ãw dÅflrA–bah-§im
èˇ ßyèetOb·' ˚`'flr-'øl ◊ râH e ' · £ Ç y« r fi c ¸ m i -lAk yûˇ t GE b A ˚ß ê yÂdA bv · -lAk yûˇ t GE b A ˚ ßyät Ge b A
'õc E yC≈ w¬ §epyC«ú w¬ h°z∑∆ h a £Ùûˇ Cyah dˇˇõav hÅAmfld·'ûˇ Ah-lav ˇè £t A ÙyÈh £ÙÆyC m i ßyÅt e b O ' · tûˇ Ùb·'w¬
ˇè ˚nèl A húz∆ h=y∆ h ¸ y« ˇè yt a m A -dav wyÄAlE' häOvËrap yâ„d¸bav É˚r¸m'◊yC w¬ 7 :høv O r Ë p Ka £úv i m E
vÅfidEGt £Ârˇ û ˇeX·h £°ehyEh»lÈ' hûˇ w√ hÃy-te' ˚˜db ¸ v a ïy¬ wà £yÅH i n√ ' · ˇû h A -te' èˇ xaGlaH HÅ‘qÙm¸l
rem'û◊Cy¬w hÅOvËraKp-le' èˇ §Or·ha'-tïe'Ãw hòeHOm-te' bãaH˚Cy¬w 8 :£«yr flΩ c ¸ m i hYd fl b ¸ ' A yúk –i
rem'ûyC◊ w¬ 9 :£yïk i l ¸ h O h a yõm i w√ yúm i £°k e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˚˜d¸biv ˚Bk¸l £ÅehEl·'
™Ål E n≈ ˇè ˚nèr „ q “ b ¸ b i ˚ ˚nòn≈ '◊cb –¸ ˚nät E Ùn¸bb i ˚ ˚ny=n≈ b A b –¸ ™°Eln≈ ˚nyõn≈ q ‘ zà b i ˚ ˚nyBr „ v A nà b –i hÅH e m O
xúaGlaH·' rˇˇôeH·'a–k £Åk e m GA v i ˇè hw√ hÃy §òk E yâh i yà £Äh e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ 10 :˚nïl A hõw√ hÃy-gax yúk –i
'ò√n-˚øk¸l §ÄEk 'Z◊l 11 :£ïeky≈np K¸ d∆gn∆ú hõv A r fl yúk –i ˚à'r Ë £°ek¸KpaX-tïe'Ãw £õek¸te'
tõ' E m E £Åt A ' O HÂrˇ û ˇg√ yà w¬ £y°H i q Ÿ b a m ¸ £ûˇ t Ge ' a h – t Aõ ' O yú–ik hØw√ hÃy-te' ˚˘db ¸ v i wà ˇè £yÊrb A gFà h a
¶Ârˇ òe'-lav MßËd√y hâEXÃn hÄeH Om-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 12 > :høv O r Ë p a yún≈ p K¸
¶ÂrÅA'Ah beWûˇ Ev-lA–k-te' èˇ lk a '◊ywà £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lav lavy¬õ wà hÅb –e r Ë ' a ïb –A ˇè £y« r fiè c ¸ m i
¶Ârˇ û ˇe'-lav ê˚hELXam-te' hûˇ H e m O X=yC≈ w¬ 13 :dˇˇr flΩ b –A h a ryõi'¸Hih rˇˇúeH·'-lA–k tôE'
hAlÃy°AGlah-lAkÃw '˚Yhah £ÙúCyah-lA–k ¶ÂrÅA'A–b èˇ £yÊd“q fix˚ır gòh a n« hÆw√ hy¬w¿ £ Ç y« r fi c ¸ m i
lavò hÄe–bËra'ïAh lavûˇ ¬Cy¬w 14 :hïe–bËra'Ah-te' 'õW A n√ £yÅd Ê “q – h a ˇè x fi ˚èrwà hØ√yAh r’qZO–bah
h√yh Aâ -'◊l wy√np A l ¸ ∏ dÅ' O m ¸ dˇˇû ˇb E k –A £«yr flÚ c ¸ m i l˚ZbgFà lYk O b –¸ x¬nyC√D w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk –
ê¶ÂrA'Ah-lA–k §yûˇ Ev-te' sãakÃy¬w 15 :§ïE–k-h∆y¸hï«y 'B◊l wyYflrx · ' a wà ˚hÅm O k –A ˇè hb –e r Ë ' a §òk E
rˇˇH
eú ' · ¶Åv E h A yZr Ê p K¸ -lA–k èˇ tE'Ãw ¶ÂrÄA'Ah beWûˇ Ev-lA–k-te' lak'M◊Cy¬w ǶÂrA'Ah ™ûˇ aH¸xeGt¬w
¶Ârˇ úe'-lAk¸–b hYÂdAKWh a beWv Eú b ¸ ˚ ¶ôv E b –A qÂrˇ üy∆ -lAk – rât a Ùn-'◊lÃw dˇˇÚflrA–bah ryõitÙh
yit'ôX A x A rem'ÆyC◊ w¬ §˝r O h · ' a l ¸ ï˚ hûˇ H e m O ¸l '˜◊rŸqil hÅOvËraKp rˇˇû h E m a yà w¬ 16 :£«yr flΩ c ¸ m i
£avp KaÅ h a ™ûˇ ' a ˇè yt i 'AX L x a 'òn√ 'ûˇ W A hÄt GA v a wà 17 :£ïk e l A Ãw £õekyEhø»lÈ' hú√whyal
'õEc≈Cy¬w 18 :hï∆∑zah t∆wúAGmah-te' qYr fi yÅl a v A ïm E ˇè rs E y√ wà £°k e yEhl » ' È hûˇ w√ hyal ˚ryõt Gi v ¸ h a wÃ
dÅ' O m ¸ qûˇ z√ x A ˇè £y√ -fix˚¡r hòw√ hÃy ™âOp·h¬Cy¬w 19 :hï√whÃy-le' rˇˇt Gaõ v ¸ yC∆ w¬ hÚv O r Ë p Ka £ûˇ v i m E
lYOk¸–b dÅAxe' hûˇ e–bËra' èˇ ra'¸H«n '`◊l •˚°s – hAm G ˇû y√ ˚hõEvq “ t ¸ yC« w¬ hÅb –e r Ë ' a ˇû h
A -te' ˇè 'W KA yC« w¬
yú≈n¸–b-te' xõaGliH 'B◊lwà hÚv O r Ë p Ka bûˇ l E -te' hõw√ hÃy qúz∑≈ x a yà w¬ 20 :£«yr flΩ c ¸ m i l˚BbgFÃ
> :lïE'flr¸W«y
-lav ™eHx OY yihyúw« £«ym aÅ HKA h a -lav ˇè ßd Ë ˇ ïy√ hòEXÃn hÄeHOm-le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 21
yüihyà w¬ £«ym A° H KA h a -lav Ù˜dy√ -te' hôeHOm Xú≈Cy¬w 22 :™eHøOx Hõm E y√ wà £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e
Hyûˇ i' ˚ã'flr-'ø◊l 23 :£yïim√y teHl »B H ¸ £«yr fiY c ¸ im ¶Ârˇ úe'-lAk¸–b hôAlEp·'-™eHøOx
lô' E r fl W ¸ y« yü≈nb –¸ -lAkl ¸ ï˚ £y°m i y√ teHl »Z H ¸ wyõt GA x ¸ t Ga m i Hyú' i ˚mô“q-'◊lÃw wyÄixA'-te'
˚˘db¸ v i ˇè ˚k¸l ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hÄeHOm-le' häOvËrp a 'âr fl q Ÿ yC« w¬ 24 :£ït A b O H ¸ Ùm¸b – rÙY' h√yh Aú
rem'ûyC◊ w¬ 25 :£ïk e m GA vi ™úl E y≈ £õk e p K¸ X a -£ïgF¬ g°c FA y… £õk e r Ë —q¸b˚ £úekÃn'◊c q_fir hØ√whÃy-te'
:˚nyïh E l » ' È húw√ hyal ˚nyõW i v A wà tÙÚlv O wà £yûˇ x i b A zà ˚nYd „ y√ b –¸ §út GE t Gi hôt GA ' a -£¬gF hÅH e m O
-te' dˇˇb OY v· l a xÅq –— n« ˚Fnˇû m Ge m
i yik – ò hÅs A r Ë p Ka ˇè r' E H KA t i '`l ◊ ˚nÄm GA v i ™ûˇ l E y≈ ˚nMn≈ q Ÿ m i -£¬gwà 26
:hAGmïAH ˚nõE'O–b-dav hØ√whÃy-te' ˇè db O v
· nF¬ -hïm a vÄd fi n≈ -'øl ◊ ˚n¸xˇû n¬ ' · w¬ ˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hÃy
ÙBl-rem'Ω◊Cy¬w 28 :£ïAx¸GlaH¸l hõAbA' 'B◊lÃw hÚOvËraKp bûˇ El-te' hõ√whÃy qú≈∑zaxÃy¬w 27
yõn¬ p
A ß ú t ¸ ' O r Ë £Ù_yb –¸ yÄk –i yØn¬ p KA tÙZ'r Ë ˇè •s e t GOè -le' ß Æ ¸ l remˇû H KA hi y°l A v A mE ™ûˇ l E hYv O r Ë p a
> :ßyïn∆ p KA tÙB'r Ë dÙYv •ús i ' O -'◊l t GA r Ë ˇb –a° d –Ê §ûˇ k –E hõH e m O rem'ByC◊ w¬ 29 :t˚ømt GA

Exodus 11
ˇè hOvËraKp-lav 'yòib' A ˇè dx A ' e v¬gn∆ò dÙZv hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 1
HBr „ g√ yà H_r „ gF√ hàl A k –A ÙÅxl G¸ H aâ k –¸ h°z∑∆ m i £õek¸te' xúaGlaHÃy §àk E -y„rx · ' ¡a £«yr fiÅ c ¸ m i -lavwÃ
ˇè hHKA ' i wà ˚hÄv E r „ tûˇ ' E m E |Hyûˇ ' i ˚ãl' · H ¸ y« wà £°v A h A yûˇ n≈ ÃzA'¸–b 'õ√n-re–bfi–d 2 :hïz∑∆ m i £õk e t ¸ ' e
£õv A h A §úx E -te' hôw√ hÃy §üEt G yC« w¬ 3 :bïh A z√ yúl E k ¸ ˚ •esk eõ -yElk –¸ h – t
AÅ ˚vËr tûˇ ' E m E
yún≈ yEvb –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè d' O m ¸ lÙ`dgF√ hÄH e m O Hyûˇ ' i h A |£ûˇ gF¬ £«yr flÚ c ¸ m i yûˇ n≈ yEvb –¸
h°w√ hÃy rˇˇû m a ' A hYk –O hÅH e m O rem'ûyC◊ w¬ 4 < :£ïv A h A yún≈ yEv¸b˚ hYOvËrap-yΩ„d¸bav
¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ r ê Ùk¸b – -lAk – tûˇ Em˚ 5 :£«yr flΩ c ¸ m i ™ÙBtb –¸ 'õc E Ùy yún« ' · hAlyà l GaÅ h a tZc O x · k –a
rˇˇõeH·' hÅAx¸piKHah rÙZkb –¸ davò ÙÅ's ¸ k –i -lav bûˇ H E yCO h a ˇè h v O r Ë p Ka rÙ`kb –¸ m i £ Ç y« r fi c ¸ m i
-lAk¸–b hõAlOdÃg hú“qAv¸c hôAtÃyïAhÃw 6 :hïAmEh¸–b rÙBk¸–b lYOkwà £«yx A° r „ h A rˇˇû x a ' a
|lZOk¸l˚ 7 :•ïisOt 'B◊l ˚hYOmAkwà hAty√Ø h ¸ n« 'Zl ◊ ˇè ˚hèm O k –A rˇˇH eò ' · £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e
§˚Åvd Ë ˇ ït GE ˇè §v a m aè l ¸ h°m A h E b–¸ -davwà Hyõ' i m E l ¸ ÙØnH O l ¸ ˇè belèe–k-¶firÈxï∆y '`◊l lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
ÉßyÂdAb·v-lAk ˚˘dËr√yÃw 8 :lïE'flrW ¸ y« §yúb E ˚ £«yr fiY c ¸ m i §yúb –E hØw√ hÃy hûˇ l e p ¸ y¬ ˇè rH e ' ·
ßyÅelÃgfir¸–b-reH·' £ûˇ AvAh-lAkÃw ˇè ht GA ' a 'òc E rÄm O 'El yûˇ l i -˚˚·xïaGt¸HihÃw yäalE' heGlâE'
ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 9 < :•ï' A -yÊrÛxA–b hYOvËraKp-£ivïEm 'úEc≈yC w¬ '°c E 'E §õk E -y„rx · ' a wÃ
¶Ârˇ ' eú b –¸ yõt a p ¸ Ùm tÙBbr Ë §avm aô l ¸ hÚv O r Ë p Ka £õk e yEl' · vúm a H ¸ «y-'◊l hÅeHOm-le'
hÚvO r Ë p a yûˇ n≈ p ¸ l i hel G ' Eõ h A £yúit¸pOGmah-lA–k-te' ˚_WAv §ÄOr·h' a wà hûˇ H e m O ˚ 10 :£«yr flΩ c ¸ m i
> :Ùøcr Ë ' a m E lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ ¸–b-te' xúaGliH-'øl ◊ wà hÅv O r
Ë p Ka bûˇ l E -te' ˇè hw√ hÃy qòz∑≈ x a yà w¬

Exodus 12
:rˇˇm Oø 'El £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ §ÅOr·ha'-lïe'Ãw hûˇ eHOm-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
:hï√nAKHah yõEHËdAx¸l £Åk e l A ˇè '˚h §ÙBH'Êr £y°iHfldÛx H'˘◊r £õekAl hô∆∑zah HÂdˇ ^Oxah 2
£Äh
e l
A ˚Zxq Ÿ y« wà h°z∑∆ ah HÂdˇ ZOxal rˇˇYOWAve–b rÅOm'El èˇ lE'flr¸W«y t`fid·v-lA–k-lïe' ˚Är¸–bfi–d 3
h
Ç W Ke m i tûyO h ¸ m i t ê y« b –a h a Xûˇ avm ¸ y« -£i'wà 4 :t«yïb –A la húW e tYObA'-tyEb¸l húeW Hyôi'
ÙÅlk ¸ ' A yûˇ p i l ¸ Hyi'ò tÚH O pA nà tûˇ s a k ¸ m i b –¸ ÙYtyEb – -le' bır O “q
– h a Ù_nk E H ¸ ˚ '˚Äh xûˇ q — lA wÃ
£yúW i b A k –¸ h a -§im £°k e l A hûˇ y∆ ¸hy« hõn√ H A -§eb – rˇˇk Aú z√ £yôm i tA húeW 5 :hïeKWah-lav ˚–sYOkAGt
£ÙYy rˇˇW Aô v A húv A b –A r Ë ' a dˇˇû v a tÂrm eÅ H ¸ m i l ¸ ˇè £k e l A hòy√ h A wà 6 :˚xæq –“ tGi £yõz∑« v i h
A -§im˚
:£«yïb –A r Ë v a h A §yúb –E lõE'flr¸W«y-tΩfid·v lúahŸq l_O–k ÙÄtO' ˚ZX·xAHÃw h°∆∑zah HÂdˇ ZOxal
£yÅtGi ˇû b
–A h a lavò •Ù˝qH ¸ m Ga h a -lavÃw tYOz˚z¸Gmah yúEGt¸H-lav ˚_nt ¸ ïn√ wà £Åd –fl h a -§im ˇè ˚xŸqïl A wà 7
Hûˇ 'E -yilc ¸ h°z∑∆ h a hAlyà ˇû l Ga a–b rˇˇõAWA–bah-te' ˚Bl¸kA'Ãw 8 :£ïehA–b ÙYtO' ˚Bl¸k'◊y-reH·'
lõH KA b u m ¸ lúH E b A ˚ 'Øn√ ˇè ˚nF m Geè mi ˚`l¸k'◊Gt-la' 9 :˚hïul¸k'◊y £yYr Ê r O m ¸ -lav tÙÅc F m a ˚
˚ryúitÙt-'◊lÃw 10 :Ùï–bËr÷q-lavÃw wyõAvflr¸–k-lav ÙBH'◊r HÅE'-yilc ¸ -£i' yûˇ k –i £«ym GA° b –a
êhAkAkÃw 11 :˚p¡Or¸WiGt HúE'A–b r’qb –OY -dav ˚Fnm Geô mi rˇˇt Aú nFO h
a wà r’qb –OÚ -dav ˚Fnm Geõ m i
£°k e d Ë y∆ b –¸ £õk e l ¸ q –’ m a ˚ £Åk e yElÃgr fi b –¸ ˇè £k e yElv · n¿¬ £yÅr Ê g… ·x £ûˇ k e y≈nt ¸ m A ÙÇ tO' ˚Zlk ¸ '◊t G
£
ê y« r fi c ¸ m i -¶Ârˇ ï' e b ¸ yûˇ t Gi r Ë abAvÃw 12 :hï√whyal '˚Yh xasúeKp §ÙØzp KA x i b –¸ ˇè ÙtO' £òt Ge l ¸ k a ' · w¬
h°m A h E b –¸ -davwà £Yd fl ' A m E £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè rÙk¸b – -lAk yòt i yEk – h i wà h Ç z∑∆ h a hAlyà ˇû l Ga b –a
£äekAl £âfl–dah Éh√yAhÃw 13 :hï√whÃy yú«n·' £yõiXAp¸H húeWÈvïe' £«yr fi_ c ¸ m i yúh E l » ' È -lAkb ¸ ˚
£°ekEl·v yõiGt¸xasAp˚ £Åfl–dah-te' ˇè yt i yè' i r fl wà £ÅH A £ûˇ t Ge ' a rˇˇû H e ' · ˇè £yit G b –A h a lòv a tÄ' O l ¸
£Ù=yC h a h É y√ h A wà 14 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ yõt i k –O h a b –¸ tyÅx i ¸Hm a l ¸ ˇè •g∆ n∆è £úk e b A h=y∆ h ¸ ïy« -'øl ◊ wÃ
£õl A Ùv túq –— x u £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ h°w√ hyïl a gûˇ x a ÙYt' O £út e gFO x a à w §ÙÅrk –A z« l ¸ èˇ £ekAl hò∆∑zah
˚tyúb –i H ¸ t Ga §ÙÅH'Êrh A £Ùûˇ yC b –a ™a'ò ˚lÅk E '◊t G tÙûˇ c F m a ˇè £yimy√ tòv a b ¸ H i 15 :˚hïgF… x A t G¸
lÅ' E r fl W ¸ yC« m i ˇè 'wihh a HepnF∆ò h a hãt A r Ë k ¸ n« wà ¶Äm E x A lûˇ k E ' O -lAk – |yûˇ k –i £°k e yEt G b –A m i rˇˇ' OY W K¸
ˇè £ÙCyb a ˚ HÂdq OÅ -'flrq Ÿ m i ˇè §ÙH'ÊrAh £ÙòCyab˚ 16 :yïivib¸KHah £ÙBy-dav §YH O 'Êrh A £ÙúyC m i
™a'ò £ÅehAb hûˇ eWAv≈y-'◊l èˇ hAk'Alm ¸ -lAk – £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ y« HÂdˇ q O˜ -'flrq Ÿ m i yÅv i yibH K¸ h a
-te' ê£eGtËram¸H˚ 17 :£ïekAl húeWAv≈y Ùõ–dab¸l '˚Bh HepØ∆n-lAk¸l lûˇ k E ' A y≈ rˇˇû H e ' ·
£«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E £õk e yEtÙ'¸bic-te' yit'úEcÙh hØ∆∑zah £Ùûˇ yC h a ˇè £c e v eè b –¸ yÄk –i t Ç ÙFcm Ga h a
ÉhAvA–bËra'¸–b §áOH'ÊrA–b 18 :£ïAlÙv tú—–qux £õekyEtOrOd¸l hô∆∑zh a £ÙúyC h a -te' £ãt Ge r Ë m a H ¸ ˚
HÂdˇ YOxal £y_Êr¸WevÃw dˇˇüx A ' e h A £Ùûy dav∏ tÚc FO m a ˚Ylk ¸ '◊t G bÂrv eÅ b –A ˇè Hd  x Oè l a £Ù`y râW A v A
lûˇ k E ' O -lAk – |yûˇ k –i £°k e yEt G b A b –¸ 'õc E m GA y« 'Bl ◊ rà' O W ¸ £yÅimy√ tûˇ v a b ¸ H i 19 :bÂrˇ ïv A b –A
:¶Ârˇ ïA'Ah xBfirÃze'¸b˚ rˇˇgF≈õ b –a lÅ' E r fl W ¸ y« tZd fi v · m E ˇè 'wihah HepnF∆ò h a hãt A r Ë k ¸ n« wà tecm eÄ x ¸ m a
> :tÙïc F m a ˚Ylk ¸ '◊t G £Åk e yEtb OZ H ¸ Ùm ˇè lk O b –¸ ˚l°k E '◊t 'Zl ◊ tecõem¸xam-lA–k 20
˚âxŸq˚ ˚Äk¸Hïim £°ehEl·' rem'ûyC◊ w¬ lõ' E r fl W ¸ y« yú≈nŸq«z-lAk¸l hôH e m O 'Br fl q Ÿ yC« w¬ 21
bÙÆzE' tZfi–d…g·' £ãeGt¸x—q¸l˚ 22 :xasïp KA h a ˚BXx · H a wà £õk e yEtx O p K¸ H ¸ m i l ¸ §'_c ◊ £úk e l A
tØzO ˚z¸m G h a yûˇ t GE H ¸ -le'wà ˇè •Ùq¸Hm Ga h a -le' £òt Ge v ¸ gF¬ h i wà • Ç a–sa–b-reH·' £Zfl–da–b ê£eGt¸lab¸X˚
:r’qøO–b-dav ÙYtyE–b-xatïeKpim Hyú' i ˚_'c ¸ t E 'Bl ◊ £Ät Ge ' a wà •°As – b –a rˇˇû H e ' · £Yd –fl h a -§im
lõv a wà •ÙÅqH ¸ m Ga h a -lav ˇè £d –fl h a -te' hòA'flrÃw Ç£«yfir¸cim-te' •ûgFO nà l i h ê w√ hÃy rˇˇû b a v A wà 23
-le' 'B◊bAl tyÅix¸HaGmh a ˇè §t GE y« '`l ◊ wà xatp KeÅ h a -lav ˇè hw√ hÃy xòs a p A ˚ t°zO ˚z¸m G h a yûˇ t GE H ¸
-dav ßyõ∆nAb¸l˚ ú߸l-qAx¸l h°∆∑zah rˇˇû Abfl–dah-te' £õeGtËram¸H˚ 24 :•ΩgFO nà l i £õk e yEt G b –A
rˇˇû H e ' · k –a £õk e l A hôw√ hÃy §üEt G «y râeH·' ¶ÂrÄA'Ah-le' ˚'ZObAt-yïi–k hU√yAhÃw 25 :£ïAlÙv
£õk e yEl' · ˚ırm ¸ '◊y-yïk –i hDy√ h A Ãw 26 :t'Ω◊∑zah hBfldOb·vAh-te' £õt Ge r Ë m a H ¸ ˚ rˇˇb –E° d –Ê
hÆ√whyïal '˚äh xasâeKp-xabï∆z £áeGtËram·'¬w 27 :£ïekAl t'Y◊∑zah hBd fl b O v · h A hôm A £°k e y≈nb –¸
-te'wà £«yr fiY c ¸ m i -te' Ùúp K gà n√ b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yòt GE b –A -lav xasp KA ∏ rˇˇû H e ' ·
râeH·'a–k l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ˚YWv · ï¬ yC w¬ ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ 28 :˚ï˚x · t Ga H ¸ ïyC« w¬ £õv A h A dˇˇq –Oı yC« w¬ ly°c Fi h i ˚nyûˇ t GE b –A
hAlyà l GaÄ h a yûˇ c i x · b –a |yûˇ h i Ãyw¬ 29 < :˚øWv A §úk –E §˜r O h · ' a wà húH e m O -te' hôw√ hÃy hü√wF c i
-lav bûˇ H E yCO h a ˇè hv O r Ë p Ka rˇˇk O` b –¸ m i £ Ç y« r fi c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e ¸b – r ê Ùk¸b – -lAk hûˇ k –A h i h ê w√ hyïw¬
:hïm A h E b –¸ rÙBkb –¸ lYk O wà rÙ°b – h a tyûˇ b E b –¸ rˇˇH eõ ' · yÅb i H K¸ h a rÙZkb –¸ davò ÙÅ's ¸ k –i
húq “ v A c ¸ yôh i t G¸ w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i -lAk Ãw èˇ wyfldAb·v-lAkÃw '˚`h hAlÃyl aÄ häv O r Ë p Ka £“qyC√= w¬ 30
hâeHOm¸l É'flrŸq«Cy¬w 31 :tïEm £õH A -§yï' E rˇˇH eú ' · t«yb –aÅ §yûˇ ' E -yïk –i £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ hõl A d O gÃ
l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -£¬gF £õt Ge ' a -£¬gF yÅm Gi v a ™Ùûˇ t G m i ˇè ˚'¸c F ˚m˚òq ˇè rm e 'èyC◊ w¬ hAlÃyÄal §äOr·ha'¸lï˚
˚_xq Ÿ £úk e r Ë q — b –¸ -£¬gF £âk e nà '◊c-£¬Fg 32 :£ïekËre–bfid¸–k hõ√whÃy-te' ˚ıdb ¸ v i ˚_kl ¸ ˚
-lav ˇè £y« r fiè c ¸ m i qòz¬ x È t Ge w¬ 33 :yït i ' O -£¬gF £õt Ge k ¸ r fi ˇ ïb E ˚ ˚k°l E w√ £õt Ge r Ë b –a d –Ê rˇˇH eú ' · k –a
'úW KA yC« w¬ 34 :£yït i m E ˚núl GA k –u ˚˜rm ¸ ' A yúk –i ¶Ârˇ ' A° h A -§im £ûˇ Ax¸GlaH¸l rˇˇh Eõ m a l ¸ £Åv A h A
-lav £õAt»l¸miW¸–b tıOrÁr¸c £ôAtr O ' · H ¸ m i ¶°m A x ¸ y∆ £Ârˇ û ˇX e Ù˜qEc¸–b-te' £ôAvAh
-yElk –¸ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè ˚l·'H ¸ yC« ïw¬ h°H e m O rˇˇû b a d Ë k –i ˚YWAv lúE'flr¸W«y-y≈n¸b˚ 35 :£ïAm¸kiH
£«yr fiY c ¸ m i yún≈ yEvb –¸ £ôv A h A §úx E -te' §ât a n√ hUw√ hyïw¬ 36 :tøl » m A W ¸ ˚ bõh A z√ yúl E k ¸ ˚ •esk eô
sõs E m ¸ v ¸ r fi m E lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^vs ¸ yC« w¬ 37 > :£«yr flΩ c ¸ m i -te' ˚Ylc F¸ n¬ yà ïw¬ £˚Úl' i H ¸ yC¬ w¬
bÂrˇ v Eú -£¬gwà 38 :•ïX LA m i dˇˇb aú l ¸ £yYr Ê b A gFà h a yôl i gà r fi •elüe' tÙâ'Em-HEH¸–k hAtÚO–kus
qäEcA–bah-te' ˚âp'◊Cy¬w 39 :dˇˇ' Oø m ¸ dˇˇb Eú k –A hõn∆ q Ÿ m i rÅq “ b A ˚ §'Zc ◊ wà £°t GA ' i hûˇ l A v A bYr fi
£«yr fiÄ c ¸ m Gi m i ˚ZHr Ë gO -yïk –i ¶°m E x A 'Zl ◊ yûˇ k –i tÙõc F m a tBgO v u £«yr fi_ c ¸ m Gi m i ˚'yüicÙh râH e ' ·
yûˇ n≈ b –¸ ˇè bH a Ùm˚ 40 :£ïh e l A ˚BWv A -'◊l hYd fl c E -£¬gwà h –fi m EÅ h ¸ a mt ¸ h i l ¸ ˇè ˚l¸kïy√ '`l ◊ wÃ
:hïn√ H A tÙY'm E vúb –a r Ë ' a wà hØn√ H A £yûˇ H i l » H ¸ £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ ˚YbH ¸ y√ rˇˇH eú ' · lÅE'flr¸W«y
hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè £c e v eè b –¸ yÄh i yà w¬ h°n√ H A tÙY'm E vúb –a r Ë ' a wà hØn√ H A £yûˇ H i l » H ¸ ˇè ¶q –‘ m i yÄh i yà w¬ 41
hØw√ hyïl a ˇè '˚h £yBr Ê m Gu H i lyûˇ l E 42 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E hõw√ hÃy tÙB'b ¸ c i -lAk – ˚_'c ¸ ïy√
-lAkl ¸ £y_r Ê m Gu H i hØw√ hyïl a ˇè h ∆∑zah hAlÃyòaGlah-'˚øh £«yÚflr¸cm i ¶Ârˇ û ˇ' e m E £õ' A yicÙh¸l
> :£ïAtOrOd¸l lõ' E r
fl W¸ y« yún≈ b –¸
-§e–b-lA–k xas°AKpah tûˇ —–qux t'Y◊z §ÅOr·ha'Ãw hûˇ eHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 43
zõ'
A ÙÅt' O hûˇ t GA l¸ m a ˚ •esk –A° -t¬nŸqim Hyõi' debúev-lAkÃw 44 :Ùïb – lak'By◊ -'◊l rˇˇk Aõ n≈
lÅkE '
A y≈ ˇè dx A ' e t«yb aò b –¸ 46 :Ùï–b-lak'B◊y-'◊l ryõikAWÃw búAHÙGt 45 :Ùï–b lak'B◊y
:Ùøb-˚r¸b – H ¸ t
i 'Bl ◊ £ecv eõ wà hAc˚Úx rˇˇW Aõ b –A h
a -§im t«yb –aô h a -§im 'yüicÙt-'◊l
x
ê s a p e hAWˇû v A wà rÆgF≈ ß M t G¸ ' i r˚=gy√ -yïk i wà 48 :Ùøt' O ˚BWv · y¬ lõE'flr¸W«y tBfid·v-lA–k 47
¶Ârˇ °A'Ah xZfirÃze'¸–k hõy√ h A wà ÙÅtW O v · l a bZr fi q Ÿ y« ˇè z' A wà rÄAk√z-lAk ÙZl lÙüGmh i Çh√whyal
rˇˇgF√ú ha rˇˇgF≈õ l
a wà xÚflrÃze'ïAl hõ∆y¸h«y tÅaxa' hZflrÙGt 49 :Ùï–b lak'B◊y-'ø◊l lY„rAv-lAkÃw
húeHOm-te' hô√whÃy hü√Fwic râeH·'k –a l°' E r fl W
¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAk – ˚YWv · ï¬ yC w¬ 50 :£ïk e k ¸ Ùt¸b –
hMw√ hÃy 'yâc i Ùh h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC ha £ecv eõ b –¸ yàh i yà w¬ 51 < :˚øWAv §úE–k §˜Or·ha'-tïe'Ãw
> :£ït A ' O b ¸ c i -lav £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E lô' E r
fl W
¸ y« yü≈nb
–¸ -te'

Exodus 13
reXòeKp rÙäk¸–b-lAk yâil-H–d—q 2 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
:'˚øh yõl i h°m A h E b –¸ b a ˚ £Yd fl ' A b –A lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ b –i ˇè £x e èÂr-lA–k
£òt e 'Acyà râH e ' · ˇè hz∑∆ h a £ÙòyC h a -te' rÙãk√z £ÄAvAh-le' häeHOm rem'=yC◊ w¬ 3
'Bl ◊ wà h°z∑∆ m i £õk e t ¸ ' e hôÙA hÃy 'yüicÙh dØy√ q∆zx OZ b –¸ yik – ò £yÅd Ê b A v · tyûˇ b –E m i ˇè £y« r fiè c ¸ m Gi m i
ˇû ß' · yïb i yà -yïk i hûˇ y√ h A wà 5 :byïibA'Ah HÂdˇ x OY b –¸ £y°' i c ¸ yO £ûˇ t Ge ' a £ÙõyC h a 4 :¶ïEmAx lõEkA'≈y
râH e ' · yÄs i ˚bÃyh a wà yûˇ wF« x i h a wà yär Ê m O ' È h A wà yât Gi x i h a wà y«n·vn¬ k –¸ ïh a ∏ ¶Ârˇ û ˇ' e -le' hºw√ hÃy
hBfldOb·vAh-te' ôAGtËdabAvÃw H°AbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe' ™ÅAl tetˇû l A ˇè ßyèt e b O ' · l a vòb –a H ¸ n«
gõxa yÅv i yibH K¸ h a ˇè £ÙCyb a ˚ tÚc FO m a lûˇ k a '◊t G £yõm i y√ túv a b ¸ iH 6 :hï∆∑zah HÂdˇ x OB b –a t'Yz∑◊ h a
¶ÄEmAx M߸l hâe'flr≈y-'ø◊lÃw £y°im√Cyah tûˇ av¸biH tõE' lÅEkA'ï≈y ˇè tÙFcm a 7 :hïw√ hyal
'˚Yhh a £ÙúyC b –a ß Ø nà b i l ¸ ˇû t GA d Ë ¬FgihÃw 8 :ßïelubÃFg-lAk¸–b rˇˇYO'¸W ô߸l húe'flr≈y-'ø◊lÃw
ß
= l ¸ h É y√ h A wà 9 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i yõt i 'Ecb –¸ yÅl i ˇè hw√ hÃy hòW A v A hÆz∆ r˚Zbv · b –a rˇˇm OÚ 'El
ßy°p i b –¸ hõw√ hÃy tBr fi ÙGt hôy∆ h ¸ t Gi §avm aÄ l ¸ ßyØn∆ yEv §yûˇ b –E èˇ §ÙrA–k«z¸l˚ ÆßËd√y-lav tÙä'¸l
t'Y◊∑zah hú“–quxah-te' t GAô r Ë m a H A wà 10 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i hõÙA hÃy ú ß' · ïc i Ùh hÅq “ z√ x · dˇˇû y√ b –¸ yik – ò
¶Ârˇ û ˇe'-le' èˇ h√whÃy òß·'ïibyà -yïk –i hUy√ h A wà 11 < :hAmyïimy√ £yõm i yC√ m i h – d flÚ v · Ùm¸l
-lAk úAGtËrab·vahÃw 12 :™ïAl –hn√õ t A nà ˚ ßy°t e b O ' · ïl a wÃ ß õ l ¸ vúab – H ¸ n« rˇˇH eô ' · k –a yØn« v · n¬ k –¸ ïh a
£yYÊrAkÃ∑zah ô߸l hú∆y¸h«y râeH·' hÄm A h E b –¸ r∆gˇû H e |reXˇû p Ke -lAkÃw h°AÙhyïal £exYÂr-reXïeKp
Ù°Gt¸pfir·v¬w hY–d¸pit 'B◊l-£i'Ãw hÅeW¸b hZ–d¸pt Gi ˇè rm O x · reXòeKp-lAkÃw 13 :hï√whyal
rˇˇx Aõ m A ß ô nà b i ß ú l ¸ ' A H ¸ y« -yïk –i hUy√ h A wà 14 :hΩd – p ¸ t Gi ßyõn∆ Abb –¸ £_d fl ' A rÙBkb –¸ lâk O wÃ
£«yr fiY c ¸ m Gi m i hôw√ hÃy ˚nüA'yicÙh dÆy√ q∆zx OZ b –¸ wyÅl A ' E ˇû t GA ËramA'Ãw t'°◊∑z-ham rˇˇZOm'El
-lAk – hòÙA hÃy gâr O h · yC¬ w¬ ˚Ç nExl G¸ aH¸l êhOvËrap hûˇ AHŸqih-yïi–k yÄh i yà w¬ 15 :£yΩd Ê b A v · tyúb –E m i
y=n« ' · §É k –E -lav h°m A h E b –¸ rÙZkb –¸ -davwà £Yd fl ' A rˇˇk OB b –¸ m i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè rÙk¸b –
hòy√ h
A wà 16 :hΩd – p ¸ ' e yõn¬ b –A rÙBkb –¸ -lAkwà £yÅr Ê k A z∑à h a ˇè £exèÂr reXòeKp-lA–k hÆ√whyïal fixäEbOz
hõw√ hÃy ˚nú' A yicÙh dØy√ q∆zx OZ b –¸ yik – ò ßy°n∆ yEv §yûˇ b –E tYp O AXÙX¸l˚ hÅk A d Ë ˇ û ˇy√ -lav ˇè tÙ'¸l
< :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i
¶Ârˇ û ˇ' e ™Ârd – ˇ ò £yÄh i l » ' È £ûˇ A x√n-'◊lÃw Ç£AvAh-te' êhOvËrp Ka xûˇ l Ga H a b –¸ yÄh i yà w¬ 17
£út A ' O r Ë b –i £ôv A h A £úx E nF√ y« -§ïp Ke £yÄh i l » ' È rˇˇû m a ' A |yûˇ –ik '˚Úh bÙ˜rq “ yúk –i £yÅt Gi H ¸ l i p K¸
rˇˇb–Aõ d Ë m Gi h a ™Ârˇ d –ÂB £ôAvAh-te' |£yüih»lÈ' bâE–s¬Cy¬w 18 :hAmyà r flΩ c ¸ m i ˚búH A wà hõm A x A l ¸ m i
hôH e m O xúq –— yC« w¬ 19 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E lõ' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚Blv A £yôH i m u x · w¬ •˚Ús-£¬y
rÅm O 'El ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -te' v fi yäb –i H ¸ h i v fi b –Eâ H ¸ h a yÉ k –i Ù°m G v i •õs E Ùy tÙBmc ¸ v a -te'
:£ïk e t G¸ ' i hõz∑∆ m i yôt a m O c ¸ v a -te' £üetyilv · h a wà £Åk e t ¸ ' e ˇè £yih»lÈ' dˇˇòOq¸p«y dâOqAKp
É™ElOh hº√whyï¬w 21 :rˇˇïA–bËdiGmh a hõc E q Ÿ b –i £Åt A ' E b ¸ ˚ûnx · yC¬ w¬ tÚk –O s –u m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 20
ryûˇ i'Ah¸l HõE' d˚úGmav¸–b hAlyà l aô wà ™Ârd –ÂÅ h a £ûˇ t A x O nà l a èˇ §n√ v A d˚òm G v a b –¸ £äm A Ùy £âh e y≈np ¸ l i
d˚úm G v a wà £Åm A Ùy ˇè §n√ v A ïh e d˚òm G av Hyãim√y-'ø◊l 22 :hAlÃyïAl√w £úm A Ùy tekl eõ l A £°h e l A
> :£ïv A h A yõn≈ p ¸ l i hAlÃy°Al HõE'Ah

Exodus 14
±lE'r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ -le' êrE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõAÙhÃy rˇˇb
–Eú d
fi yà w¬ 1
§Åp O c ¸ lavˇû b –a ˇè yn≈ p ¸ l i £°yC√ h a §yûˇ b E ˚ l˜d –O gà m i §yúb –E tÅr O yixh a yûˇ p Ki ˇè yn≈ p ¸ l i ˇè ˚n·xy¬ wà ˚bÄH u y√ wÃ
¶Ârˇ ' A° b –A £õh E £yúk i b u nà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸bil èˇ hOvËraKp rˇˇm aò ' A wà 3 :£ïyC√ h a -lav ˚Ynx · t a ÙBxk ¸ n«
Ç£ehy„r·xa' •ZfidflrÃw êhOvËraKp-bEl-te' yûˇ t Gi q Ÿ z∑¬ x i wà 4 :rˇˇïb –A d Ë m Gi h a £õh e yElv · rˇˇg¬ú s A
-˚W·vï¬ yC w¬ h°w√ hÃy yûˇ n« ' · -yïk –i £«yr fiY c ¸ m i ˚Bvd Ë y√ wà ÙÅlyEx-lAkb ¸ ˚ ˇè hv O r Ë p a b –¸ h`d fl b ¸ k –A ' i wÃ
ˇè wyfldb A v · w¬ h`v O r Ë p Ka bâb a l ¸ ™Eph A yC≈ w¬ ∏ £°v A h A xYr fi b A yúk –i £«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e l ¸ ˇè dgF¬ yC… w¬ 5 :§ïk E
:˚nΩd „ b ¸ v A m E lõ' E r fl W ¸ «y-te' ˚n¸xúaGliH-yïi–k ˚nyÅiWAv t'û◊∑z-ham ] 9 wFè r¸m'ΩyC◊ w¬ £Åv A h A -le'
ˇè bk e r Âè tÙB'm E -HEH xÄq –— yC« w¬ 7 :Ùïm G v i xúq — l A Ùõm G v a -te'wà ٰb – k ¸ r Ê -te' rˇˇs OY ' ¸ yC∆ w¬ 6
bòl E -te' hÄÙA hÃy qûˇ z∑≈ x a yà w¬ 8 :Ùïl G k –u -lav £õH i l i H A wà £«yr flÚ c ¸ m i bekr ÂZ lYk O wà r˚Åxb –A
£yõ' i c ¸ yO lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ ˚ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ yYr „ x · ' a •àd –O r Ë yC« w¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ™elˇû m e ˇè hv O r Ë p Ka
£ØyC√ h a -lav £yûˇ n« x O ˇè £t A Ù' ˚gyòW Ki yC¬ w¬ £Äh e y„rx · ' a £«yr fiä ¸cm i ˚âpd –Ë r Ë yC« w¬ 9 :hïm A r fl dˇˇy√ú b –¸
lavb –aú yõn≈ p ¸ l i tÅr O yixïh a ˇè yp Ki -lav ÙÚlyExÃw wyõAHflrAp˚ hÅOvËraKp bekZÂr èˇ s˚s-lA–k
húnF≈ h i wà £äh e y≈nyEv-te' lâE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚É '¸WyC« w¬ byÚr Ê q Ÿ h i hYv O r Ë p a ˚ 10 :§øp O c ¸
:hï√whÃy-le' lõE'flr¸Wy« -yïn≈ b ¸ ˚ıqv · c ¸ yC« w¬ dÅ' O m ¸ ˇè ˚'ËryïyC« w¬ £Äh e y„rx · ' a v fi ˇû s E nO |£«yr fiZ c ¸ m i
t˚Zml A ˚nõt GA x ¸ q — l ¸ £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè £yÊrb A q Ÿ -§yE' yòl i b –¸ m i ïh a ÇheHOm-le' ê˚r¸m'◊Cy¬w 11
rÄAbfl–dah hûˇ ∆z-'◊l·h 12 :£«yΩflr c ¸ m Gi m i ˚nõ' A yicÙh¸l ˚nÅl GA t A yûˇ W i v A ˇè t'◊z∑ -ham rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a
£«yr flÚ c ¸ m i -te' hZd fl b ¸ v a ïn¬ wà ˚Fnm Geõ m i lBd fi x · rÅm O 'El ˇè £y« r fiè c ¸ m i b ¸ ßyòl e ' E ˚nËrb –aâ d –Ê r É H e ' ·
-le' hûˇ H e m O rem'=yC◊ w¬ 13 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a ˚nõt E m Gu m i £«yr fiÅ ¸cm i -te' dˇˇb OZ v · ˇè ˚nèl A bÙBX yûˇ k –i
£õekAl húeW·v¬y-reH·' hØ√whÃy tûˇ v a ˚HÃy-te' ˇè ˚'Ër˚ ˚Äbc ¸ y¬ t ¸ ïih Ç˚'flryiGt-la' ê£AvAh
dÙYv £úAtO'Ëril ˚pyôisOt 'B◊l £ÙØyC h a ˇè £y« r fiè c ¸ m i -te' £òt e yi'r Ë râH e ' · yÄk –i £Ù°yC h a
> :§˚øHyÊrx · t Ga £õt Ge ' a wà £°k e Al £ûˇ ExAGl«y hõ√whÃy 14 :£ïAlÙv-dav
lõE'flr¸W«y-y≈n¸–b-le' rˇˇb –Eú d –fi y°l A ' E qõv a ¸ciGt-ham hÅeHOm-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 15
˚h°Ev“q¸b˚ £õ√Cyah-lav ôßËd√y-te' hüEXÃn˚ Æ߸LXam-tïe' £Z„rAh hãt GA ' a wà 16 :˚vïs –A y« wÃ
bûˇ l E -te' ˇè qz∑≈ x a m ¸ yòn« nà h i yÆn« ' · w¬ 17 :hïH A b –A yC¬ b –a £õC√yh a ™ÙBtb –¸ lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚'^b O y√ wÃ
Ùõb – k ¸ r Ê b –¸ ÙÅlyEx-lAkb ¸ ˚ ˇè hv O Ërap¸–b h`fld¸bA–ki'Ãw £°ehy„r·x' a ˚'Yb O y√ wà £«yr fiÅ c ¸ m i
Ùõb– k ¸ r Ê b –¸ hÅv O r Ë p a b –¸ yZd Ê b ¸ k –A h i b –¸ h°w√ hÃy yûˇ n« ' · -yik – £«yr fiY c ¸ m i ˚Bvd Ë y√ wà 18 :wyïH A r fl p A b ¸ ˚
lÅ' E r fl W ¸ y« hûˇ n≈ x · m a ˇè yn≈ p ¸ il èˇ ™ElOhah £yÄih»lÈ'Ah ™ûˇ a'¸lm a vãs –a yC« w¬ 19 :wyïH A r fl p A b ¸ ˚
:£ïh e y„rx · ' a m E dˇˇm OY v · ï¬ yC w¬ £Åh e y≈np K¸ m i ˇè §n√ v A ïh e d˚òm G v a vãs –a yC« w¬ £°h e y„rx · ' a m E ™elyC≈õ w¬
™eHx OÅ h a wà ˇè §n√ v A ïh e yòh i yà w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« hûˇ n≈ x · m a ˇè §yEb˚ £«yr fiÄ c ¸ m i hûˇ n≈ x · m a |§yûˇ b –E 'ãb ◊ yC√ w¬ 20
hûˇ H e m O X=yC≈ w¬ 21 :hAlyà ïl GA h a -lA–k hõ∆z-le' hô∆z bBfir“q-'◊lÃw hAlÃy°AGlah-te' re'õ√Cy¬w
hAlÃyÅaGlah-lA–k èˇ h√∑zav £y`Êd“q x fi ˚ârb –¸ £√yC h a -Ñ te' |hûˇ w√ hÃy ™elÙûˇ yC w¬ £ Ç yC√ h a -lav Ùê d√y-te'
™ÙBtb –¸ lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚'^b O yC√ w¬ 22 :£«yïm GA h a ˚Yvq Ÿ b –A yC« ¬w h°AbflrAxel £õ√Cyh a -te' £eWyC√ú w¬
˚`pd –Ë r Ë yC« w¬ 23 :£ïl A '◊mW K¸ m i ˚ £õn√ yimyïm i hÅm A x O ˇè £h e l A £«ym Gaò h a wà h°H A b –A yC¬ b –a £õyC√ h a
:£ïyC√ h a ™Ùõt G -le' wy°H A r fl p A ˚ Ùõb – k ¸ r Ê hÅv O r Ë p Ka s˚Zs lOk – ò £Åehy„rx · ' a ˚'Zb O yC√ w¬ ˇè £y« r fiè c ¸ m i
Hõ'
E d˚úm G v a b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i hûˇ ≈nx · m a -le' ˇè hw√ hÃy •òq ‘ H ¸ yC¬ w¬ r’qb –OÅ h a tÂrˇ m OZ H ¸ ' a b –¸ ˇè yh i yà ïw¬ 24
˚hõg≈ h · n¬ yà ïw¬ wyÅt A b O k –¸ r Ë m a §ûˇ p a ' O tE'ò rasyC√Æ w¬ 25 :£«yflΩ rc ¸ m i hún≈ x · m a tõ' E £AhyC√D w¬ §°n√ v A wÃ
£õh e l A £úx A l ¸ n« hØw√ hÃy yûˇ k –i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè hs A ˚èn' A £«yr fiÄ c ¸ m i rem'ûyC◊ w¬ tÚd Á b E k ¸ b –i
£°√Cyah-lav õßËd√y-te' húEXÃn hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 26 > ]2 :£«yr flΩ c ¸ m i b –¸
-te' hâH e m O X É yC≈ w¬ 27 :wyïH A r fl AKp-lavÃw Ùõ–b¸kÊr-lav £«yÅfir¸cim-lav ˇè £y« m Gaè h a ˚bòH u y√ wÃ
ÙÚt'flrq Ÿ l i £yûˇ s i n√ £«yr fiY c ¸ m i ˚ ÙØnt A yûˇ ' E l ¸ ˇè rq ’ b –Oè tÙBn¸pl i £MyC√ h a bAHyC√= w¬ £ÆyC√ h a -lav Ùädy√
-te' ˚òs – k a yà w¬ £«ym GaÄ h a ˚bûˇ H u yC√ w¬ 28 :£ïyC√ h a ™ÙBtb –¸ £«yYr fi c ¸ m i -te' hôw√ hÃy rˇˇüv E n¬ yà w¬
-'øl ◊ £°yC√ b –a £õh e y„rx · ' a £yú' i b –A h a hÅv O r Ë p Ka lyûˇ x E ˇè lk O ¸l £yÅH i r fl ˇ û ˇp KA h a -te'wà ˇè bk e r Âè h A
£°yC√ h a ™ÙZtb –¸ hõH A b –A yC¬ b a ˚Bkl ¸ h A lô' E r fl W ¸ y« yü≈nb ¸ ˚ 29 :dˇˇïAxe'-dav £õehA–b rˇˇúa'¸H«n
'˚_hh a £ÙúyC b –a hMw√ hÃy vaHÙ=yC w¬ 30 ]2 :£ïl A '◊mW K¸ m i ˚ £õn√ yimyïm i hÅm A x O ˇè £h e l A £«ym Gaò h a wÃ
túp a W ¸ -lav tõm E £«yr fiÅ c ¸ m i -te' èˇ lE'flr¸W«y 'Ërˇ yC¬ò w¬ £«yr flÚ ¸cm i dˇˇû yC¬ m i lõ' E r fl W ¸ y« -te'
£«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè hw√ hÃy hòW A v A râeH·' hÄAlOdÃFgh a dˇˇû yC√ h a -te' läE'flr¸W«y 'Ër=¬Cyw¬ 31 :£ïyC√ h a
> :Ùïd – b ¸ v a hõH e m O b ¸ ˚ hØw√ hyïb –a ˇè ˚nyèm i ' · ï¬ yC w¬ h°w√ hÃy-te' £õv A h A ˚B'r Ë yïyC« w¬

Exodus 15
hØ√whyïal èˇ t'◊∑zah h`flryiKHah-te' läE'flr¸W«y y=≈n¸b˚ ÉheHOm-ryïH i y√ zûˇ '
A 1
rˇˇm
OÚ 'El ˚˜rm ¸ '◊yC w¬
:£ïyC√ b a húm A r fl ÙYbk ¸ r O wà s˚Bs hÅ' A gF√ hZ' O g√ -yïk –i ˇè hw√ hyal ¡ hflryòiHA'
h°v A ˚Hyïl i yõl i -yihyà ïw¬ h – y√Ø ˇè tr fl m ¸ z« wà yòz∑« v A 2
:˚hÃnïm e m ¸ r O ' · w¬ yõb i ' A yúh E l » ' È ˚hØw≈ nà ' a wà ˇè yl i ' E hòz∆
:ÙømH ¸ hõw√ hÃy h°m A x A l ¸ m i Hyûˇ ' i hõw√ hÃy 3
˚Bvb –¸ X u wyõH A l i ïH A rˇˇx aú b ¸ m i ˚ £°yC√ b a hZr fl y√ ÙYlyExwà h_v O r Ë ap K tBb O k –¸ r Ë m a 4
:•˚øs-£¬yb ¸
:§ebï' A -Ùm¸k – tYl » Ùc¸mb i ˚ıdr Ë y√ ˚m°y… s ¸ k a yà tYm O h O t G¸ 5
:bïy≈ Ù' ¶úv a r Ë t Gi hõw√ hÃy ß ú nà yïm i yà x fi k –OÚ b –a yYr Ê d –fl ' ¸ n∆ hØw√ hÃy ˇû ßnà yïm i yà 6
:Hæq –— k –a Ùmõl E k ¸ '◊y ß Ø nà r O˘ x · èˇ xl Ga H a t G¸ ßy°m e “q s˘Or·haGt õßnà Ù'ÃgF bır O b ¸ ˚7
£y°l i zà nO dˇˇn≈õ -Ùm¸k ˚Bbc F¸ n« £«ym aÅ ˚mËrv e ˇû n∆ ˇè ßyèp Ke ' a fi x˚`r¸b˚ 8
:£ïy√ -belb –¸ tYm O h O t ¸ ˚B'p ¸ q “æ
yÅH i p ¸ n¬ Ùmûˇ ' E l A m ¸ t Gi l°l A H A qûˇ l GE x a ' · gyõiKWa' •ıO–dËre' bôy≈ Ù' rˇˇm aú ' A 9
:yΩd Ê y√ ÙmõH E yÊrÙGt yÅi–bËrax qyZÊrA'
:£yΩr Ê yÊd – ' a £«ym aõ b –¸ tÂrp eÅ Ùvïk –a ˇè ˚l·lïc A £°y√ Ùmûˇ s –A k –i õß·x˚r¸b AGt¸púaH√n 10
HÂdˇ q –O˝ b –a rˇˇd –flZ ' ¸ n∆ hAkm OY k –A yúm i hØw√ hÃy ˇè £l i ' E ïb –A hAkm O` k A -yïm i 11
:¶Ârˇ ï' A Ùmõv E l A b ¸ t Gi ß Ø nà yûˇ imyà ˇè t A yèX i n√ 12 :'elïp e hEWBv O tYl G» h i t ¸ 'Br fl Ùn
:ßïeHËd“q hú≈wÃn-le' õßÃ∑zAv¸b t GA l ¸ h aú n≈ t GA l ¸ ' A° gF√ ˚ûz-£av õßË–d¸sax¸b Atyúix√n 13
:teHïAl¸Kp yõEb¸HOy zÅaxA' lyûˇ x i §˚°zgF√ r Ë y« £yõm Gi v a ˚Bvm ¸ ïAH 14
davr flÚ Ùmõz≈ x · 'Ωy◊ bÅ' A Ùm yûˇ ElyE' £ÙÅdÈ' yûˇ Ep˚Gla' èˇ ˚l·h¸b«n zòA' 15
:§avïn√ k ¸ yúb E H ¸ yO lYk –O ˚gàm O n√
§eb' A° k –A ˚Zmd –Ë y« ß õ v · ÙrÃz lıd O gà b –i daxp aÅ w√ ˇè ht A m Aè yE' £òehyEl·v lâOKpiGt 16
:Atyïn« q “ ˚Bz-£av rˇˇb OY v · y¬ -dˇˇïv a hØw√ hÃy ˇè ßm G¸ v a rˇˇb O` v · ¬y-dav
h°√whÃy AGt¸lõavAKp ô߸Gt¸biH¸l §Ù^km A ß Ø t ¸ ïl A x · n¬ rˇˇû h a b –¸ ˇè Ùmèv E X LA t i wà ÙmÄ' E b i t G¸ 17
:dˇˇïv e w√ £úl A v O l ¸ ™Yl » m ¸ y« |húw√ hÃy 18 :ßyΩd  y√ ˚Bnnà ٖk yõn√ O d·' HàfldŸ–qim
-te' £õh e lE v · hôw√ hÃy beHü√yC w¬ £ØyC√ b –a ˇè wyAHr fl p A b ¸ ˚ Ùòb – k ¸ Ê rb –¸ häv O r Ë p Ka s˚âs ' É b A yûˇ k –i 19
> :£ïyC√ h a ™ÙBtb –¸ hõH A b –A yC¬ b a ˚Bkl ¸ h A lô' E r fl W ¸ y« yü≈nb ¸ ˚ £°√yC h a yûˇ m E
®'òce t GE w¬ h – d flÚ y√ b –¸ •Yt GO h a -te' §_Or·ha' tÙ^x·' häA'yibÃFnah £=y√ r Ë m i x É q –— t Gi w¬ 20
£°y√ r Ë m i £õh e l A §avt Gaú w¬ 21 :tøl » x O m ¸ b i ˚ £yõp Ki t u b –¸ h A yÅr  x · a' ˇè £yiHnF√ h a -lïk A
< :£ïyC√ b a húm A r fl ÙYbk ¸ r O wà s˚Bs hÅA'√Fg hZO'√g-yïi–k èˇ h√whyïal ˚ryòiH
r˚ÚH-ra–bËdim-le' ˚Y'¸c≈Cy¬w •˚Ås-£¬yC m i ˇè l' E r fl ¸W«y-te' hòeHOm vâs –a yC¬ w¬ 22
'Zl ◊ wà hAtr flÅ m A ˚'Zb O yC√ w¬ 23 :£«yïm A ˚'¸cm Aú -'◊lwà rˇˇb –Aõ d Ë Gimb –a £yôm i y√ -teHl »ø H ¸ ˚^kl ¸ yC≈ w¬
:hΩflrAm –hõAm¸H-'Ωflr“q §úE–k-lav £°h E £yYr Ê m A yúk –i hÅr fl m GA m i èˇ £y« m aè tBt GO H ¸ l i ˚Älk ¸ ïy√
hÆw√ hÃy-le' qûˇ v a c ¸ yC« w¬ 25 :hït Ge H ¸ nF« -ham rˇˇm OY 'El G húH e m O -lav £ôv A h A ˚n^l G» yC« w¬ 24
£úW A £ûˇ H A £«ym GA° h a ˚˜qt G¸ m ¸ yC« ïw¬ £«ym GaÅ h a -le' ˇè ™l E H ¸ yC¬ ¬w ¶Åv E ˇè hw√ hÃy ˚h`r „ ÙCyw¬
hûˇ w√ hÃy |lÙ˘ql ¸ väm a H ¸ t Gi v fi ÙâmAH-£i' Érem'◊Cy¬w 26 :˚hïA–s«n £úH A wà Xõp KA H ¸ m i ˚ qBx O Ù_l
wy°q –“ x
u -lAk – t GAõ r Ë m a H A wà wyÅt A wO c ¸ m i l ¸ ˇè t GA nà z¬ ' · h ¡a wà hÅW e v · t Ga ˇè wy√nyEvb –¸ rˇˇòAH√CyahÃw ßyÄeh»lÈ'
hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i ßyÅl e v A £yûˇ W i ' A -'◊l ˇè £y« r fiè c ¸ m i b ¸ yit G ¸mòaW-reH·' hãAl·xaïGmah-lïA–k
£«ym aõ tBnO yEv h_r „ W ¸ v e £yút GE H ¸ £ÄH A wà hAml iÅ yE' ˚'Zb O yC√ w¬ 27 < :ßïe'¸pOr
:£«yïm GA h a -lav £õH A -˚n·xyC¬ w¬ £yÚr Ê m A t G¸ £yûˇ v i b ¸ H i wÃ

Exodus 16
§yÅs
i -rab – dË m i -le' ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ t`d fi v · -lAk – ˚'äb O yC√ w¬ £Ål i yE'ïm E ˇè ˚v¸syC« w¬ 1
£õt A 'Ecl ¸ yØn« H KE h a HÂdˇ x OZ l a ˇè £Ùy rˇˇW Aú v A hâH KA m i x · b –a y°√nyis §yûˇ b E ˚ £õl i yE'-§yEb – rˇˇH eú ' ·
-lïavÃw húeHOm-lav lôE'flr¸W«y-y≈nb –¸ t^d fi v · -lAk – ˚nÙäl G yC« w¬ ** ˚nyil G yC« w¬ * 2 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m
E
-d¬yb ¸ ˚nòt E ˚m §ât GE y« -yïm i lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b–¸ £äh e l E ' · ˚ârm ¸ '◊yC w¬ 3 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a §˜r O h · ' a
vabW OÚ lA £exl eõ ˚núl E k ¸ '
A b –¸ rÅW A b –A h a ryûˇ is-lav ˇè ˚nèt GE b ¸ iHb –¸ £«yr fiÅ c
¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè hw√ hÃy
hõ∆∑zah lúAh“–qah-lA–k-te' tyôimAh¸l hØ∆∑zh a rˇˇû b –A d Ë m Gi h a -le' ˇè ˚nèt A ' O £òt e 'EcÙh-yïk –i
£exl eõ £ôk e l A ryúX i m¸ m a y=n« nà h i hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ ¬w 4 < :bïAvflrA–b
™úl E y≈ h
· ˚Fns –eô n¬ ' · §avüaml ¸ ÙÅmÙy¸b – £Ùûy-rabd –Ë ˇè ˚XŸqïl A wà £òv A h A 'âc A y√ wà £«ym A° H KA ha -§im
hûˇ y√ h
A wà ˚'y°b i y√ -reH' · tûˇ E' ˚nyõk i h E wà yÅH Ki H Ki h a £Ùûˇ yC ab – ˇè hy√ h A wà 5 :'øl » -£i' yõt i r fl Ùt¸b –
-lïe' §ÅOr·ha'Ãw èˇ heHOm rem'`yC◊ w¬ 6 < :£ÙΩy |£ÙBy ˚YXq Ÿ l ¸ y« -rˇˇïeH·' lúav hØ∆n¸Him
¶Ârˇ ' eú m E £õk e t ¸ ' e 'yúc i Ùh hôw√ hÃy yüik – £àt Ge v ¸ d fi yïw« bÂrv eà l°' E r fl W ¸ y« yõn≈ b –¸ -lAk –
£õk e yEtnFO l u t G¸ -te' ÙBvm ¸ H A b –¸ hØw√ hÃy dÙZbk –¸ -te' ˇè £t e yi'r Ë ˚ r’qb OÄ ˚ 7 :£«yr flΩ c ¸ m i
h
É w√ hÃy tûˇ t E b –¸ hÄH e m O rem'ûyC◊ w¬ 8 :˚nyïl E v A ˚nyõl Gi t a ** ˚nÙGlt a * yúk –i hÅm A ˚n¸xˇû n¬ wà h°w√ hÃy-lav
-te' ˇè hw√ hÃy v fi m O` H ¸ b –i v fi b –OÅ W ¸ l i ˇè rq ’ b –Oè b –a £exòelÃw lÄOk' È l e rˇˇû W A b –A bÂrv eä b –A £âk e l A
£õk e yEtnFO l u t ¸ ˚nyúl E v A -'◊l hÅm A ˚n¸xˇû n¬ wà wy°l A v A £õn« yil G m a £út Ge ' a -reH' · £Åk e yEtnFOû l u t G¸
yûˇ n≈ b –¸ ˇè td fi v · -lAk – -lï' e rÄm O È' §ÅOr·ha'-lïe' ˇè hH e m O rem'`yC◊ w¬ 9 :hïw√ hÃy-lav yúk –i
rˇˇb –Eò d fi k –¸ yÄh i yà w¬ 10 :£ïk e yEtnFO l u t G¸ tõ' E vÅm a H A yûˇ k –i h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˚Ybr Ë q ÷ lÅ' E r fl W ¸ y«
hØw√ hÃy dÙZbk –¸ ˇè hnF≈ h i wà rˇˇb –A° d Ë m Gi h a -le' ˚Ynp ¸ yC« w¬ lÅ' E flr¸W«y-yï≈n¸–b tZfid·v-lA–k-le' èˇ §Or·ha'
yit G v ¸ m aÄ H A 12 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 11 > :§ïn√ v A b –e hõ' A r Ë n«
˚Zlk ¸ '◊t G ˇè £y« b –aè r Ë v a ïh A §yòb –E rÄOm'El £äehEl·' râE–bfi–d ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ t ê nFO ˚l¸t G -te'
yûˇ h
i yà w¬ 13 :£ïk e yEhl » ' È hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i £àt Ge v ¸ d fi yïw« £ex°Al-˚v¸–b¸WiGt r’qb –OY b a ˚ rÅW A b A
lÅaLXah tûˇ ab¸kiH èˇ hAtÃyïAh r’qb –OÄ b a ˚ h°n∆ x · m Ga ïh a -te' sõk a t G¸ w¬ wÅl A W K¸ h a lavûˇ t Ga w¬ bÂrv eÅ b A
qZd –fi ˇè rb –A d Ë m Gi h a yòn≈ p K¸ -lav hUnF≈ h i wà l°X LA h a tûˇ b a k ¸ H i lavt Gaõ w¬ 14 :hïn∆ x · m Ga ïl a byõb i s A
Hyòi' ˚är¸m'=◊Cy¬w lÄE'flr¸W«y-yï≈nb ¸ ˚Z'r Ë yC« w¬ 15 :¶Ârˇ ï' A h A -lav rˇˇp OY k –¸ k –a qBd –fi sÅp KA s ¸ x u m ¸
'˚Zh £ÅehEl·' èˇ heHOm rem'`yC◊ w¬ '˚Úh-ham ˚Yvd Ë y√ 'Bl ◊ yôk –i '˚Åh §ûˇ m A ˇè wyix' A -le'
hØw√ hÃy hûˇ wF√ c i rˇˇû H e ' · ˇè r Abfl–dah hò∆z 16 :hïAl¸kA'¸l £õk e l A hôw√ hÃy §üatn√ râeH·' £exÅeGlah
Hyô' i £Åk e yEtH OZ p ¸ n¬ ˇè rp Ka s ¸ m i telgFOÆ l ¸ gF… l a remv OZ ÙÚlk ¸ ' A yûˇ p i l ¸ Hyõ' i ˚Fnm GeÅ m i ˚ZXq Ÿ l i
hõe–bËraGmah ˚ÅXŸq¸l«Cyïw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ §õk E -˚W·vyC¬ w¬ 17 :˚xæ“–qiGt ÙYlÛhA'¸–b rˇˇúeH·'al
'Zl ◊ Xyõv i m ¸ m Ga h a wà hÅb –e r Ë m Ga h a ˇè •yÊd – v ¸ h e '`l ◊ wà remv OÅ b A ˚–dˇ m OZ yC√ w¬ 18 :Xyïv i m ¸ m Ga h a wÃ
-la' Hyài' £°ehEl·' hõH e m O rem'ByC◊ w¬ 19 :˚Xæ“qAl ÙYl¸kA'-yïip¸l Hyúi' ry°is¸xeh
ˇè ˚nF m Geè m i £yòH i n√ ' · ˚rât i ÙCyw¬ hÄeHOm-le' ˚Zv¸mAH-'◊lÃw 20 :r’qb –Oø -dav ˚Fnm Geõ m i rˇˇt Eú Ùy
˚`XŸq¸l«Cy¬w 21 :hïeHOm £õehElv · •Bc O q Ÿ yC« w¬ H°' a b ¸ yC« w¬ £yõv i AlÙGt £Árˇ yC√ú w¬ r’qb –OÅ -dav
|yûˇ h i yà w¬ 22 :sïm A n√ wà HemH Keõ h a £úx a wà ÙÚlk ¸ ' A yûˇ p i k –¸ Hyõ' i r’qb –OÅ b –a r’qb –OZ b –a ˇè ÙtO'
yûˇ ' E yiWnà -lAk – ˇè ˚'èb O yC√ w¬ dˇˇx A° ' e l A remv OY h A yún≈ H ¸ hØn∆ ¸Him èˇ £exèel ˚BXŸqïAl yÄH Ki H Ki h a £Ùûˇ yC b –a
hØw√ hÃy rˇˇû b –e d –Ê rˇˇû H e ' · '˚hò £ÄehEl·' rem'û◊Cy¬w 23 :hïH e m O l ¸ ˚dyõgF« yC¬ w¬ hÅd fl v E ïh A
-rˇˇïeH·' tòE'Ãw ˚ÄpE' ˚ãp'◊Gt-reH·' tûˇ E' rˇˇ°AxAm hõ√whyïal HÂdˇ q Oô -tab – H a §Ù^tb –A H a
:r’qøO–bah-dav tÂrˇ õemH ¸ m i l ¸ £ôk e l A ˚xyü«nF ah •Å„dOvûˇ Ah-lA–k ˇè t' E wà ˚lÅH KE b –a ˇè ˚l¸H K b a t G¸
hõm GA r Ê wà HyÅ' i b ¸ h i 'Zl ◊ wà h°H e m O hûˇ wF√ c i rˇˇH eõ ' · k –a r’qb –OÅ h a -dav ˇè ÙtO' ˚xyònF« yC¬ w¬ 24
h°w√ hyal £ÙõyC h a túb –A H a -yïk –i £ÙØyC h a ˚hûˇ l u k ¸ ' i ˇè hH e m O rem'`◊Cy¬w 25 :Ùï–b hAtÃyúAh-'◊l
yôv i yibH K¸ h a £ÙüCyb a ˚ ˚h°X u q Ÿ l ¸ t Gi £yõm i y√ teHH Eú 26 :hΩd  W KA –ab ˚hõ' u c A m ¸ t i 'Bl ◊ £ÙDyC h a
'Y◊lÃw X˝Oq¸lil £õAvAh-§im ˚B'c ¸ y√ yÅv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a ˇè y ihÃy¬¿w 27 :Ùï–b-h∆y¸hï«y 'B◊l tõA–baH
rˇˇm OB H ¸ l i £Åt Ge nà ' a ïm E ˇè hn√ ' Aè -dav h°eHOm-le' hõ√whÃy rem'B◊yC w¬ 28 < :˚'ïc A m A
§út E nO '˚Zh §Ek – -Ñ lav t Ç b –A H Ka h a £ûˇ k e l A §ûˇ t a n√ h ê w√ hÃy-yï–ik ˚Ä'r Ë 29 :yït A r O ÙtÃw yõt a wO c ¸ m i
ÙYmq O m G¸ m i Hyô' i 'Ecy≈ú -la' wyÄt GA x ¸ t Ga Hyûˇ ' i |˚ZbH ¸ £«ym A° Ùy £exˇû l e yõH Ki H Ki h a £ÙúyC b –a £ôk e l A
-tyïEb ˚^'ËrŸq«Cy¬w 31 :yïivibH K¸ h a £ÙúyC b –a £õv A h A ˚Btb –¸ H ¸ yC« w¬ 30 :yïv i yibH K¸ h a £ÙúyC b –a
:Hïb A d Ë b –i túx i yip K c a k –¸ ÙYmv ¸ X a wà §Åb A l A ˇè dgF¬ vfirˇ z∆ò k –¸ '˚Ähwà §°m A ÙYmH ¸ -te' lô' E r fl W ¸ y«
˚Fnm GeÅ m i ˇè rm e v Oè h A '`l ◊ m ¸ hØw√ hÃy hûˇ wF√ c i rˇˇû H e ' · ˇè rAbfl–dah hò∆z hÄeHOm rem'ûyC◊ w¬ 32
ˇè £k e t ¸ ' e yit G l ¸ k aò ' È eh râeH·' £exÄeGlah-te' ˚Z'r Ë y« |§avˇû m a l ¸ £°k e yEtr O d O l ¸ tÂrˇ m eõ H ¸ m i l ¸
-lïe' häeHOm rem'=◊Cy¬w 33 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E £õk e t ¸ ' e yú' i yicÙh¸b – rÅb –A d Ë m Gi b –a
yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè ÙtO' xònF¬ h a wà §°m A remv OY h A -'øl ◊ m ¸ hAm G H Aú -§etwà tÅx a ' a t∆nˇû c e nà c i x—qò §Är O h · ' a
˚hüExy«Fn¬Cy¬w h°eHOm-le' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a 34 :£ïk e yEtOrOd¸l tÂrˇ õemH ¸ m i l ¸ hØw√ hÃy
ˇè §m GA h a -te' ˚`lk ¸ ' ¡A lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ ˚ 35 :tÂrˇ ïm A H ¸ m i l ¸ tYd Á v E h A yún≈ p ¸ l i §_r O h · ' a
£àA'O–b-dav ˚Ål¸kïA' èˇ §AGmah-te' tebH A° Ùn ¶Ârˇ û ˇ' e -le' £õ' A b –O -dav hØn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a
> :'˚øh hõApyE'Ah tyBÊriW·v remv Oà h A wà 36 :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú hõEcŸq-le'

Exodus 17
-lav £õehyEv¸sam¸l §yôis-ra–bËdiGmm i lüE'r fl W¸ y« -yïn≈ b
–¸ tâd fi v· -lAk – ˚v¸syC« w¬ ∏ 1
-£iv ˇè £vA hA bÂrˇ yC√ò w¬ 2 :£ïv A hA tBt
GO H
¸ l
i £«ym aõ §yú' E wà £yÅd Ê yipr Ë b
–i ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ h°w√ hÃy yûˇ pKi
ˇè §˚byÊrtG¸ -ham hÅH e m
O ˇè £he lA rem'`yC◊ w¬ h°t
Ge H ¸ n« wà £«ym aõ ˚núl A -˚n¸t G ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ hÅH
e mO
-lav £õv A h A §elyC√ú w¬ £«ym GaÅ l a èˇ £v A h A £òH A 'âm A c ¸ yC« w¬ 3 :hïw√ hÃy-te' §˚õs – n¬ t G¸ -ham yÅd Ê m GA v i
yún¬ b –A -te'wà yôt i ' O tyúm i h A l ¸ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˚nûˇ t A yilv È h e ˇè h∆∑z hAGmòAl rem'ÆyC◊ w¬ h°H e m O
£ûˇ AvAl hõeWÈve' húAm rÅOm'El hûˇ w√ hÃy-le' ˇè hH e m O qòv a c ¸ yC« w¬ 4 :'ïm A c FA b –a yõn¬ q Ÿ m i -te'wÃ
£Åv A h A yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè rb O v · hÄH e m O -le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 5 :y«nïul“q¸s˚ Xõav¸m dÙBv h°∆∑zah
õßËd√y¸–b xú—q rÅO'Ãyah-te' ˇè Ùb – t A yòk –i h i râeH·' Æ߸LXam˚ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z∑« m i ß õ t G¸ ' i xúq — wÃ
r˚Äc F b a t A yûˇ k –i h i wà b Ç r „ x O b –¸ êr˚Fcah-lïav |£úAKH ßy=∆nAp¸l Édm E v O yûˇ n« nà h i 6 :At G k ¸ ïl
A h A wÃ
:lï' E r fl W ¸ y« yún≈ q Ÿ z« yõn≈ yEvl ¸ hÅH e m O ˇè §k –E WavyC¬ò w¬ £°v A h A hûˇ t A H A wà £«ym aõ ˚Fnm Geô m i ˚B'c ¸ y√ wÃ
£òt
A s –O n¬ lâv a wà lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ |byZr Ê -lav h°b A yÊrm ¸ ˚ hõAs – m a £ÙÅqm GA h a £ûˇ H E ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ 7
> :§«yï' A -£i' ˚nõb –E r Ë q ÷ b –¸ hôw√ hÃy Hü≈y·h rÅOm'El èˇ h√whÃy-te'
hòH e m O rem'=yC◊ w¬ 9 :£Ωd Ê yipr Ë b –i lõ' E r fl W ¸ y« -£iv £exl GAú yC« w¬ q°l E m A v · 'Yb ◊ yC√ w¬ 8
ˇè bc FA n« yòk i nO ' A rÄx A m A q°l E m A v · b –a £ûˇ x E l GA h i 'õc E wà £yÅH i √n' · ˚nûˇ l A -raxb –¸ ˇè v fi H uè ÙhÃy-le'
rˇˇH eò ' · k –a v fi H uÄ ÙhÃy Wavˇû yC¬ w¬ 10 :yΩd Ê √y¸–b £yõih»lÈ'Ah húELXam˚ hÅAv¸b«Fgah H'˘◊r-lav
H'ı◊r ˚YlAv r˚ÅxÃw §˘r O h · ' a ˇè hH e m O ˚ q°l E m A v· b –a £õx E l GA h i l ¸ hÅH e m O ˇè Ùl-ramï' A
x
fi yôn« y√ rˇˇH eú ' · k a wà l°' E r fl W ¸ y« rˇˇû b a g√ Ãw Ù˜dy√ hôH e m O £yBÊr√y râeH·'a–k hÆ√yAhÃw 11 :hïAv¸b«Fgah
wyõt GA x ¸ t a ˚myúW i yC√ w¬ §eb' eô -˚xŸqyC« w¬ £yÅd Ê b E k –¸ ˇè hH e m O y`„dy«w 12 :qïl E m A v · rˇˇb aú g√ wà ٘dy√
yúh i yà w¬ dÅx A ' e hûˇ z∑∆ m i ˚ ˇè d x A ' e hòz∑∆ m i wyÄd fl y√ b ¸ ˚Zkm ¸ ït
GA r˚äxwà §âr O h · ' a wà Ahy°l e v A beHˇû yC≈ w¬
Ùõm
G v a -te'wà qúl E m A v · -te' v fi H uô ÙhÃy H^»l·x¬Cy¬w 13 :HemïAKHah 'Bb –◊ -dav hõn√ ˚mÈ' wy_d fl y√
> :bÂrˇ ïx A -yipl ¸
yûˇ n≈ zà ' A b –¸ £yõW i wà reps –EÅ b –a ˇè §ÙrAk – z« t'`z◊ bât O k –¸ hÄH e Om-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 14
§ebyC«ú w¬ 15 :£«yïm A H KA h a taxt Gaõ m i qÅl E m A v · rekˇû z≈ -te' ˇè hexm ¸ ' e h`x O m A -yïk –i v fi H u° ÙhÃy
rem'ÆyC◊ w¬ 16 :yïs –i n« |húw√ hÃy ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ x fi b –E° zà m i hõH e m O
> :rˇˇd –O¡ rˇˇd –O˜ m i q°l E m A v · ïb –a hõw√ hyal húm A x A l ¸ m i h – y√Ø sûˇ k –E -lav ˇè dy√ -yïk –i

Exodus 18
hòAWAv râeH·'-lA–k ÉtE' hÅeHOm §ûˇ t E x O ˇè §y√ d Ë m i §òh E k O Ùârt ¸ y« vãm a H ¸ yC« w¬ 1
:£«yr flΩ c ¸ m Gi m i lõ' E r fl W ¸ y« -te' hôw√ hÃy 'yüicÙh-yïk –i Ù°m G v a lõ' E flr¸W«y¸l˚ hÅeHOm¸l èˇ £yih»lÈ'
tõE'Ãw 3 :Ahyïex˚GliH rˇˇõaxa' h°eHOm teHûˇ E' hYflrOKpic-te' hÅH e m O §ûˇ t E x O ˇè Ùr¸ty« xÄq –— yC« w¬ 2
:hïyC√ r Ê k ¸ n√ ¶Ârˇ ' eõ b –¸ yityØy« h A rˇˇû gF≈ rÅm a ' A yûˇ k –i £ÅOHr Ë ˇ ïgF≈ ˇè dx A ' e ïh A £òH E râH e ' · h A y°n∆ b A yûˇ n≈ H ¸
:høv O r Ë p Ka bÂrˇ x eú m E y«nl Eõ c Fi yC¬ w¬ yÅr Ê zà v e b –¸ ˇè yb i ' A yòh E »lÈ'-yïi–k r∆z°evyilÈ' dˇˇõAxe'Ah £úEHÃw 4
-reH·' rÄA–bËdiGmah-le' h°eHOm-le' ÙõGt¸Hi'Ãw wyún√ b A ˚ hôH e m O §út E x O Ùârt ¸ y« 'ãb ◊ yC√ w¬ 5
'ûˇ b –A Ù˜rt ¸ y« ß ú nà t e x O yôn« ' · hÅeHOm-le' èˇ rem'èyC◊ w¬ 6 :£yïih»lÈ'Ah rˇˇúah £õAH hú∆nOx '˚_h
ˇè ˚xèt Ga H ¸ yC« w¬ ÙÆnt ¸ x Oø t'Zr fi q Ÿ l i häH e m O 'âc E yC≈ w¬ 7 :–hïm GA i v h A yõn∆ b A yún≈ H ¸ ˚ß Ø ¸Gt¸Hâi'Ãw ßy°elE'
rˇˇòEKpasÃy¬w 8 :hAlÈhøO'Ah ˚'YOb√Cy¬w £ÙÚlAH¸l ˚hõEv„r¸l-Hyi' ˚Bl' · H ¸ yC« w¬ ÙÅl-qaH K yC« w¬
t˘d O Ù' lõv a £«yr fiÅ c ¸ m i ¸l˚ hZOvËrap¸l èˇ h√whÃy hòAWAv râeH·'-lAk – t É ' E ÙØnt ¸ x OZ l ¸ ˇè hH e m O
d
–Ë x a ˇû yC« w¬ 9 :hïw√ hÃy £õl E c Fi yC¬ w¬ ™Ârd –ÂÅ b –a £atˇû ' A c A m¸ rˇˇû H e ' · ˇè h' A l A t G¸ h a -lA–k tòE' l°E'flr¸W«y
dˇˇyC¬ú m i ÙYlyic F h i rˇˇúeH·' l°E'flr¸W«y¸l hõ√whÃy húAWAv-reH·' hÅAbÙLXah-lA–k lavò ÙÅr¸t«y
£«yr fiY c ¸ m i dˇˇyC¬ú m i £ôk e t ¸ ' e lyúiFcih râeH·' hØ√whÃy ™˚˘rA–b ÇÙr¸ty« r ê m e '◊yC w¬ 10 :£«yr flΩ c ¸ m i
hûˇ t GA v a 11 :£«yr flΩ c ¸ m i -d¬y taxt Gaõ m i £Åv A h A -te' ˇè lyic F h i rˇˇH eò ' · hÚv O r Ë p Ka dˇˇû yC¬ m i ˚
:£ïehyEl·v ˚˜d√z rˇˇúeH·' rÅAbfl–db a yûˇ k –i £y°h i l » ' È h A -lAk – m i hõw√ hÃy lÙıdg√ -yïk –i yit G v ¸ d fiÅ y√
|lZk O wà §är O h · ' a 'âb ◊ yC√ w¬ £y°h i l
» 'ïEl £yõixAbÃz˚ húAlOv hôeHOm §út E x O Ùârt ¸ y« xãq –— yC« w¬ 12
:£yïh i l » ' È h A yún≈ p ¸ l i hõeHOm §úEtOx-£iv £exôel-lAkÈ'el lÄE'flr¸Wy« yûˇ n≈ q Ÿ z«
hÅH e m O -lav ˇè £v A h A dˇˇm O` v · yC¬ ¬w £°AvAh-te' XZOKp¸Hil hõeHOm beHyC≈ú w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè yh i yà w¬ 13
hõeWOv '˚Bh-reH·'-lA–k tôE' hÅeHm O §ûˇ t E x O ˇè 'r Ë yC¬ w¬ 14 :bÂrˇ ïAvAh-dav r’qYO–bah-§im
hòt GA ' a v fi ˚Äd – m a £Åv A l A ˇè hW e v O hòAGta' râeH·' èˇ hz∑∆ h a rˇˇAòbfl–dah-hïAm rem'Æ◊Cy¬w £°AvAl
rem'B◊Cy¬w 15 :bÂrˇ ïAv-dav r’qb –OB -§im ßyõl e v A búc FA n« £ôv A h A -lAkwà ßÅd – b a l ¸ ˇè bH E Ùy
£òehAl h=∆y¸h«y-yïi–k 16 :£yïih»lÈ' HıOrËdil £õAvAh yôalE' 'B◊by√ -yïk –i Ù°nt ¸ x O l ¸ hõH e m O
yúq
–‘ x u -te' yôt Gi v ¸ d fi ÙhÃw ˚h°v E r „ §yûˇ b E ˚ Hyõ' i §yúb –E yÅt Gi X ¸ p a ˇû H A wà yÅl a ' E 'ûˇ b –A ˇè rb A d –fl
rÅAbfl–dah èˇ bÙX-'◊l wy°l A ' E hõH e m O §út E x O rem'_yC◊ w¬ 17 :wyït A OrÙGt-te'Ãw £yõih»lÈ'Ah
™°m GA v i rˇˇû H e ' · hõz∑∆ h a £úv A Ah-£¬Fg hàAGta'-£¬Fg lÅO–biGt lZOb√n 18 :hïeWOv hõAGta' rˇˇúeH·'
ˇè yl i q O b –¸ vòm a H ¸ hãt GA v a 19 :ßΩ–dab¸l ˚hYOW·v lúak˚t-'◊l rÅAbd –fl h a ˇè ßm G¸ m i dˇˇb Eò k A -yïk –i
t
Aú 'Ebh E wà £yÅh i l » ' È ïh
A l˚mò £Äv A l A hûˇ t GA ' a hü≈yh È ™°m GA v
i £yõh i l » ' È yúh i y«w ß Ø c ¸ ˇû v A yi'
£yõ÷–quxah-te' £Åeh¸te' hûˇ AGtËrahÃzihÃw 20 :£yïih»lÈ'Ah-le' £yYÊrAbË–dah-te' hôAGta'
hõeW·vaGmïah-te'Ãw –hÅAb ˚k¸lûˇ y≈ ˇè ™r  d –Âè h a -te' £Äh e l A ˇû AGt¸vfidÙhÃw t˝OrÙGtah-te'Ãw
£yôih»lÈ' yüE'Ër«y l«yäax-yEHÃna' £AvAhÑ-lA–kim hûˇ ∆zÈxet hûˇ t GA ' a wà 21 :§˚øWv · y¬ rˇˇH eú ' ·
yBr„ W A tÙÅ'm E yZr „ W A ˇè £yipl A ·' y`r „ W A £Äh e lE v · ˇû tGA m ¸ W
a wà vacb A° yE'nà W OZ tõm e ' È yúH E nà ' a
rˇˇòAbfl–dah-lA–k hU√yAhÃw ÇtEv-lAk¸–b ê£AvAh-te' ˚ZX¸pAHÃw 22 :t¡r O W A v · yBr „ W A wà £yõH Ki m i x ·
ßyÅl e vA ïmE ˇè lq ‘ h A wà £°h E -˚X¸p K H ¸ y« §YX O q –“ h a rˇˇúAbfl–dah-lAkÃw ßyÅl e ' E ˚'yûˇ b i y√ ˇè ld O gF√ h a
t
GAõ l ¸ k A ïy√ wà £yÅh i l » ' È ˇû ßwFà c i wà hÅW e v · t Ga ˇè hz∑∆ h a rˇˇb Aò fl–dah-te' £ûˇ i' 23 :™ïAGti' ˚Y'¸W√nÃw
hõH e m O vúm a H
¸ yC« w¬ 24 :£ÙølH A b ¸ 'Bb ◊ y√ ÙYmq O m¸ -lav hØz∑∆ h a £ûˇ v A hA -lAk – ˇè £g¬ wà dˇˇm OÚ v ·
-lAk – m i ˇè ly« x aè -yEHnà ' a hòH e m O râx a b ¸ yC« w¬ 25 :rˇˇïm A ' A rˇˇeúH' · lYk –O WavyC¬D w¬ Ù°nt ¸ x O lÙ˘ql ¸
yBr „ W A tÙÅ'm E yZr „ W A ˇè £yipl A ·' y`„rAW £°AvAh-lav £yõiH'flr £ôAt' O §út GE yC« w¬ lÅ' E r fl W ¸ y«
rˇˇòAbfl–dah-te' t°Ev-lAk¸–b £õAvAh-te' ˚BX¸pAHÃw 26 :t¡OrAW·v yBr „ W A wà £yõH Ki m i x ·
xúaGlaHÃy¬w 27 :£ïEh ˚BX˚Kp¸H«y §YX O q –“ h a rˇˇb Aú fl–dah-lAkÃw hÅeHm O -le' §˚Z'yibyà ˇè hH e q –“ h a
> :ÙøcËra'-le' ÙYl ™elú≈Cy¬w Ù°n¸tOx-te' hõeHOm

Exodus 19
£Ùûˇ yC b –a £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e Em lõ' E r fl W ¸ y« -y≈nb –¸ t'úc E l ¸ yÅiHyil¸KHah èˇ HÂdèOxa–b 1
˚Ynx · yC¬ ïw¬ yØn¬ yis rˇˇû b –a d Ë m i ˇè ˚'èb O yC√ w¬ £yÄd Ê yipr Ë m E ˚Zvs ¸ yC« w¬ 2 :yïn√ yis rˇˇb –aú d Ë m i ˚'õb –A hØz∑∆ h a
£y°ih»lÈ'Ah-le' hõAlAv húH e m O ˚ 3 :rˇˇïh A h A d∆gn∆ú lõ' E r fl W ¸ y« £úH A -§axïyC« w¬ rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a
dyõgF≈ t a wà bÅq O v · y¬ tyûˇ b E l ¸ ˇè rm a '◊t h`k –O rÅm O 'El rˇˇû h A A h-§im ˇè hw√ hÃy wyòl A ' E 'âr fl q Ÿ yC« w¬
ˇè £k e t ¸ ' e 'òW KA ' e w√ £«yr flÚ c ¸ m i l ¸ yityõiWAv rˇˇúeH·' £Åetyi'Ër £ûˇ t Ge ' a 4 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ l i
ˇè ˚v¸mH ¸ t Gi v fi Ù`mH A -£i' hÄt GA v a wà 5 :yïl A ' E £õk e t ¸ ' e 'úb i ' A w√ £yÅr Ê H A nà yûˇ p E nà k –a -lav
yõl
i -yik – £yÅm Gi v a ˇû h A -lAk – m i èˇ hl GA g… s ¸ yòl i £ety=y« h ¸ w« y°ityÊrb –¸ -te' £õt Ge r Ë m a H ¸ ˚ yÅl i q O b –¸
hel G ' E ò HÙ˝dq “ yÙûgwà £yõn« h · k –O tekl eú m ¸ m a yôl i -˚y¸ht Gi £üet G a'Ãw 6 :¶Ârˇ ïA'Ah-lA–k
yûˇ n≈ q Ÿ z« l ¸ 'Yr fl q Ÿ yC« w¬ hÅH e m O 'Zb ◊ yC√ w¬ 7 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le' rˇˇõE–bfid¸Gt rˇˇúeH·' £yÅÊrAbË–dah
:hïw√ hÃy ˚hõwF√ c i rˇˇúeH·' heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah-lA–k tE'ò £Äehy≈np ¸ l i £eWˇû yC√ w¬ £°v A h A
beHü√yC w¬ h°W e v · n¬ hõw√ hÃy rˇˇúe–bÊ–d-reH·' l_O–k ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ ˇè wd –fl x ¸ y¬ £òv A h A -lAk ˚=nv · yC¬ w¬ 8
h=≈Fnih hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 9 :hï√whÃy-le' £õAvAh yB„ r¸bÊ–d-te' hôeHOm
-£¬gwà ™Åm GA v i yZr Ê b –¸ d fi b –¸ ˇè £v A h A vòm a H ¸ y« r˚ãbv · b –a §Ç n√ v A ïh e bûˇ v a b –¸ ß ê yel' E 'ûˇ b –A yäk i nO ' A
rem'=◊Cy¬w 10 :hï√whÃy-le' £õAvAh yB„r¸bÊ–d-te' hôH e m O dˇˇgF≈ú ¬yC w¬ £°l A Ùv¸l ˚nyûˇ m i ' · y¬ ß õ b –¸
:£ït A l » m ¸ W i ˚Ysb –¸ k i wà rˇˇx A° m A ˚ £ÙõyC h a £út GA H ¸ d –fi q ÷ wà £Åv A h A -le' ™ûˇ El èˇ heHOm-le' hò√whÃy
-lAk yún≈ yEvl ¸ hôw√ hÃy dˇˇr „^ y≈ yÄH i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a |yûˇ –ik y°H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC l a £yõn« k O nà ˚Byh A wà 11
˚ırm ¸ H KA h i rÅm O 'El byûˇ b i s A èˇ £v A h A -te' t GAò l ¸ b –a gà h i wà 12 :yïn√ yis rˇˇh aú -lav £õv A h A
-'◊l 13 :tïm A ˚y tÙBm rˇˇh Aõ b –A fivg≈ú nFO h a -lAk – ˚h°c E q “ b –¸ v fi gOû nà ˚ rˇˇh Aõ b –A tÙBlv · £ôk e l A
'Z◊l Hyõi'-£i' húAmEh¸–b-£i' hÅÂr√Cy«y h˘Or√y-Ù' èˇ l‘qA–s«y lÙòqs A -yïk –i dÆy√ Ùäb – v=gF¬ t i
-le' rˇˇõAhAh-§im hôeHm O dÂrˇ üyC≈ w¬ 14 :rˇˇïh A b A ˚Blv · y¬ hAm G õh E lÅb E yCO h a ˇè ™H O m ¸ b –i h°y∆ x ¸ y«
˚ByÈh £ÅAvAh-le' èˇ rem'è◊Cy¬w 15 :£ït A l » m ¸ W i ˚Ysb –¸ k a yà ïw¬ £ÅAvAh-te' èˇ H„–d—qÃy¬w £°AvAh
yäH i yilH K¸ h a £Ù=yC b a yÉ h i yà w¬ 16 :hïAKHi'-le' ˚YHÃFgiGt-lïa' £y°m i y√ teHl »Z H ¸ l i £yõn« k O nÃ
qûˇ √zAx rˇˇõApOH lıOqÃw rÅAhAh-lav ˇè db E k –A §òn√ v A wà £yäq ÷ r fl ¸b˚ tâl » q O yÉ h i yà w¬ r’qb –OÄ h a tûyO h ¸ ïb –i
£ôAvAh-te' hüeHOm 'âEcÙCy¬w 17 :hï∆n·xaGmïa–b rˇˇúeH·' £õAvAh-lAk – dˇˇr fiB x È yC∆ w¬ dˇˇ' OÚ m ¸
ˇè yn¬ yis rˇˇh aò wà 18 :rˇˇïh A h A tyút Gi x ¸ t a b –¸ ˚Ybc F¸ y¬ t ¸ ïyC« w¬ h°n∆ x · m Ga ïh a -§im £yõh i »lÈ'ïAh t'BfirŸqil
§ÅH
A b ¸ k –i h a §eHˇû v e k –¸ ˇè ÙnAHv · lavyC¬ò w¬ H°' E b –A hõw√ hÃy wyôl A v A dˇˇr fiB y√ râH e ' · y≈np K¸ m i ∏ ÙÅl G k –u §ûˇ H a v A
hûˇ H
e m O dˇˇ' OÚ m ¸ qûˇ z≈ x A Ãw ™õElÙh rÅApÙKHah lÙ˘q ]3 yè h i yà w¬ 19 :dˇˇ' Oø m ¸ rˇˇõAhAh-lA–k dˇˇBfirÈx∆Cy¬w
H'˘◊r-le' yõ¬nyis rˇˇh aú -lav hôw√ hÃy dÂrˇ üyC≈ w¬ 20 :lÙ¿qb ¸ ˚Fn n∆ú v · y¬ £yõh i l » ' È h A wà rÅb –E d fi yÃ
rem'`yC◊ w¬ 21 :hïH e m O lavyC¬ú w¬ rˇˇõAhAh H'ı◊r-le' hôeHOm¸l hü√whÃy 'âr fl q Ÿ yC« w¬ rˇˇh A° h A
lúp a n√ wà tÙÅ'r Ë l i ˇè hw√ hÃy-le' ˚`sr Ë h e y∆ -§ep K £°v A b –A dˇˇû v E Ah dˇˇY„r hÅeHOm-le' ˇè hw√ hÃy
¶ır O p ¸ y« -§ep K ˚HÚd –fl q — t ¸ y« hõw√ hÃy-le' £yúH i gF√ nF« h a £yôn« h · k –O h a £ü¬gwà 22 :bΩr fl ˚Fnm Geõ m i
-le' tY»l·val £ÅAvAh lûˇ ak˚y-'◊l hØ√whÃy-le' èˇ heHOm rem'`◊Cyw¬ 23 :hïw√ hÃy £õh e b –A
:Ùït G H ¸ d –fi q ÷ wà rˇˇh Aõ Ah-te' lúE–bÃgah rÅOm'El ˇè ˚nèb –A hAtd O` Evh a hãt GA ' a -yïk –i y°n√ yis rˇˇû h a
£yûˇ n« h · k –O h a wà ™°m GA v i §˘r O h · a'Ãw hõAGta' AtyúilAvÃw dÅ„r-™el ˇè hw√ hÃy wyòl A ' E rem'=yC◊ w¬ 24
hõH
e m
O dÂrˇ yC≈ú w¬ 25 :£ïb
–A -¶flr¸p«y-§eKp hõ√whÃy-le' tB»l·val ˚_sËreh∆¿y-la' £ÄAvAhÃw
< :£ïehEl·' rem'YyC◊ w¬ £°v
A h
A -le'

Exodus 20
< :rˇˇøOm'El heGlõE'Ah £yBÊrAbË–dah-lA–k tôE' £yÅh i l » ' È rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
:£yïd ÊÚ b A v · tyúˇû b –E m i £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ßyôt i 'EcÙh rˇˇüH e ' · ßy°h eÅ l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yk iõ nO ï' A 2
|èls e ˇûè p
e ˇû k Aú l ¸ -hâeW·va¡t 'ûˇ ø»l 4 ]2 :¬yïn√Æ p KA -lav £yäYÊrEx·' £yúâih»lÈ' ]1 ÉôAk¸l-hï∆y¸h«y 'ûˇ ø»l 3
|£«yˇû m
Gaõ b
–a rˇˇû H eú ' · w¬ ]2 taxt GA°ä m i ¶Ârˇ ' Aâõ b –A r É ˇH eú ' · w¿¬ lavm GaáÅ m i |èmy« ˇûè m a H KA b –a rˇˇû H eò ' · hØn√º ˚m¸t G -lAkwà ] 9
hòw√ hÃy yãk i nO ' ¡A yûˇ k –i Ç£Ú„d¸bAvAt 'Z◊lÃw ê£õehAl ]1 hûˇ ú∆w¸xaGt¸Hit-'ø◊l 5 ]2 :¶Ârˇ ï' AÄ l A taxˇû t Gaú m i
£yõivE–bÊr-lavÃw £yúiHEGliH-lav £yôn« b –A -lav t^b O ' A §=wO v · d‘qOp K ∏ 'ØnF√ q — lûˇ E' èˇ ßyèeh»lÈ'
'Bl ◊ 7 < :yït A wO c ¸ m i yBr „ m ¸ H O l ¸ ˚ yõb a h · ' O l ¸ £y°ÅipAl·'al èˇ desx eõè heWv OBò wà 6 :y°ï' A nà W O l ¸
'úAKW«y-reH·' tôE' hØ√whÃy èˇ hq –’ n¬ yà '`l ◊ yûˇ k –i 'ÃwH KA° l a ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-£ïEH-te' 'ôAKWit
teHûˇ òEH 9 ]2 :wïH OÄ d –Ë q — l ¸ tõb –Aä H Ka h a £wúyO= -te' ÉrÙ_k√z 8 > :'ÃwïAKHal ÙYm¸H-te'
hûˇ w√ hyal |tûˇ b –Aõ H a yäv iÅ yibH K¸ h a ˇè £Ùèywà 10 :Çßït Ge k ¸ 'al¸ m-lAk – t A yûˇ W iõ v A wà d ê b OÅ v · ïa t G ˇè £yûˇ m i y√
ˇè k
Aä t¸ ïm A ' · w¬ ]3 k Aòâ d –Ë b ¸ v a ßÄt Ge b i ˚Ñ-ˇû ïk A nà b i ˚ |hûˇ AGta' häáAk'Al¸m-lAk hûˇ W eâ v · t a -'ûˇ ø»l ßy°Äeh»lÈ'
-te' hM√whÃy hâAWAv É£yim√y-teHïEH yûˇ i–k 11 ]2 :ßyïr ÂÅ v A H ¸ b –i rˇˇû H eú ' · ˇè k Aõ r Ë g≈ wà ßÄt GeÅ m ¸ h e b ¸ ˚ ]3
y°v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a x¬nyC√õ ¬w £ÅA–b-reH·'-lA–k-te'Ãw èˇ £√Cyah-te' ¶ÂrÄA'Ah-te'Ãw £«yûˇ amAKHah
-te' dˇˇúE–ba–k 12 < :˚hïEHË–dq — yà ïw¬ tõb –A H Ka h a £ÙBy-te' hôw√ hÃy ™^firE–b §ÄE–k-lav
hú√whÃy-reH·' hÅAmfld·'Ah lavò ßyÅm e y√ §˚Zkr Ê ' · y¬ ˇè §v a m aè l ¸ ß°eGmi'-te'Ãw ßyõibA'
< :•ï°A'Ãn&iGt 'õZ»l 14 < :xïõAcËr&iGt 'õB»l 13 < :™ïAl §úEtOn ßyõeh»lÈ'
'B◊l 17 < :r’qïAH dˇˇúEv õß·v„r¸b hú∆n·vat-'ø◊l 16 < :bïØOnÃgi&Gt 'õZ»l 15
Ù˘rÙHÃw ˇè ÙtAm' · w¬ Ùòd – b ¸ v a wà ßÄev„r teHûˇ E' dãOm¸xat-'ø◊l ß°v e r „ tyûˇ b –E dˇˇm OY x ¸ t a
> :ßïev„r¸l rˇˇúeH·' lYk O wà ÙÅrm O x · w¬
lÙ˘q ˇè t' E wà £Äd Ê yip K l Ga h a -te'wà tä»lÙ–qah-te' £yâi'Or É£AvAh-lAkÃw 18
ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 19 :qøx O r fl ˇ ïm E ˚˜dm ¸ v a ï¬ yC w¬ ˚vØn… yC√ w¬ ˇè £v A Ah 'Ërˇ yC¬ò w¬ §°H E v A rˇˇõAhAh-te'Ãw rÅApOKHah
-§ep K £yõh i l » ' È ˚nôm GA v i rˇˇb –Eú d fi yà -la'wà hAvm A° H ¸ n« wà ˚nõm GA iv húAGta'-rE–bfi–d hÅeHOm-le'
tÙûˇ s – n¬ ˇè r˚b·vïb a l ¸ yÄk –i ˚Ç 'flryit G -la' £ ê v A h A -le' hûˇ H e m O rem'=yC◊ w¬ 20 :t˚ømn√
yút
Gi l ¸ b i l ¸ £õk e y≈np K¸ -lav Ù_t' A r Ë y« hü∆yh ¸ t Gi r˚Äbv · b a ˚ £y°h i »lÈ'Ah 'õA–b £Åek¸te'
£õAH-reH·' lÅepflr·vïAh-le' Hûˇ gF¬ n« ˇè hH e m O ˚ qÚx O r fl m E £õv A h A dˇˇm OB v · yC¬ w¬ 21 :˚'ïX A x È t e
yûˇ n≈ b –¸ -le' rˇˇm aõ '◊t hBk –O hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 22 > :£yïih»lÈ'Ah
§˚YWv · t a 'Bl ◊ 23 :£ïk e m GA v i yit G r Ë ˇb –aõ d –Ê £«ym aÅ H KA h a -§im yi–kò £Åt e yi'r Ë £ûˇ t Ge ' a l°' E r fl W ¸ y«
êhAmfld·' xûˇ a–bÃzim 24 :£ïekAl ˚YW·vat 'B◊l bÅAh√z yûˇ Eh»l'≈w ˇè •s e k eè yEhl »` ' È y°t Gi ' i
-te'Ãw õßÃn'ø◊c-te' ßyÅemAl¸H-te'wà ˇè ßyèt e l » v O -te' wyÄl A v A ˇû t GA x ¸ b a z√ wà yÇ l Gi -heWv · tGa
ßyõelE' 'ÙBbA' yÅim¸H-te' ryûˇ k –i zà ' a rˇˇû H e ' · ˇè £ÙqAm G h a -lAk¸–b ßÚÂr“q¸–b
ty°z« gF√ §õh e t ¸ ' e hún∆ b ¸ t i -'øl ◊ yÅl Gi -heWv · ït Ga ˇè £y«nb A ' · xòa–bÃzim-£i'Ãw 25 :ßyïiGt¸kfirEb˚
-lïav tY»l·vam¸b húel·vat-'ø◊lÃw 26 :Ahïel¸lïax¸Gt¬w AhyõelAv At G p ¸ n¬ú h E ß ô b –¸ r Ë x a yüik –
> :wyïl A v A ß õ t ¸ w√ r Ë v e húl e gF√ it-'ø◊l rˇˇôeH·' y°ix¸–bÃzim

Exodus 21
debˇû v e ˇè hn∆ q Ÿ t i yòk –i 2 :£ïh e y≈np ¸ l i £yõW i t GA rˇˇH eú ' · £yÅiXp KA H ¸ m
Gi ha èˇ hl Ge ' Eè wà 1
Ùúp
K g¬ b –¸ -£i' 3 :£ïnF√ x i yõH i p ¸ x A ïl a 'úc E y≈ tÅv i b i H K¸ b aâ ˚ dˇˇOÚbv · y¬ £yõn« H A HúH E yÅr Ê b¸ v i
-£i' 4 :Ùïm G v i Ùõt G H ¸ ' i hú' A c¸ y√ Ãw '˚Åh èˇ hAKHi' lavòa–b-£i' '°c E y≈ Ùûˇ p K g¬ b –¸ 'Yb ◊ y√
ˇè hy∆ h
¸ t Gi h A yÄd  l A y«w hûˇ H KA 'i h A tÙ°nb A ÙZ' £yõn« b A ÙBl-hfld¸ly√ wà hÅH KA ' i ÙZl-§et G y« ˇè wy√nd O ' ·
ˇè yt Gi b ¸ h aè ' A debv eÅ h A ˇè rm a '◊y rˇˇm O` ' A -£i'wà 5 :Ùïp K g¬ b
¸ 'úc E y≈ '˚Yhwà h A yØn∆ d O 'ïl a
ˇè wy√nd O ' · Ù`Hy«gF h i wà 6 :yïH i p ¸ x A 'õc E ' E 'Bl ◊ y°n√ b –A -te'wà yõiGt¸Hi'-te' yØ«nOd·'-te'
-te' wyòn√ d O ' · vâc a r fl Ãw h°√z˚z¸Gmah-le' ÙY' telÅ–dah-le' èˇ ÙHy«gF h i wà £yÅh i l » ' È ˇû h A -le'
ÙõtG b –i -te' Hyô' i rˇˇk –OB m ¸ y« -yïikwà 7 < :£ïl A v O l ¸ Ù˜db A v · w¬ fivc EÅ r Ë m Ga b –a ˇè ÙnÃz' A
-reH' · h A yôn∆ d O ' · yü≈nyEvb –¸ hãv A flr-£i' 8 :£yΩÊdAb·vAh t'úEc¸–k 'õEcEt 'B◊l h°AmA'¸l
:–hïbA -ÙdÃgb i b –¸ h – r flY k¸ m A l ¸ lBH O m ¸ y« -'◊l y_r Ê k ¸ n√ £úv a l ¸ h – –flÚd¸pehÃw –hYfldAvÃy ÙBl** '◊l*
tÂrˇ õexa'-£i' 10 :–hïAGl-heW·vy¬ tÙYnb –A h a Xúp Ka H ¸ m i k –¸ h√nF ÂÚdv A yïy« ÙYnb ¸ l i -£i'wà 9
'B◊l heGlÅE'-HâAl¸H-£i'wà 11 :vΩr fl gà y« 'Bl ◊ h – t Aõ n√ v O wà h – t Aú ˚s¸–k –h_flrE'¸H ÙÚl-xæ—–qï«y
tÙBm tõm E w√ Hyô' i húk –E m a 12 < :•esïk –A §yú' E £õnF√ x i hú' A c ¸ y√ wà h – l A° hõW e v · y¬
£ÙÅqm A ˇè ßl ¸ yòt Gi m ¸ W a wÃ Ù˝dy√ l ¸ hûˇ nF√ ' i £yõh i »lÈ'AhÃw hÅfldAc 'Zl ◊ ˇè rH e ' · w¬ 13 :tïm A ˚y
h°m A r Ë v A b ¸ Ùûgr Ë h A l ¸ ˚hõEv„r-lav Hyôi' ]3 dˇˇz«ú y√ -yikwà 14 < :hAm G ïH A s˚Yny√ rˇˇH eú ' ·
:tïm A ˚y tÙBm Ùõm G ' i wà wyôb i ' A húk –E m a ˚ 15 < :t˚øml A ˚Fnx eõ q –“ i t G yÅx i b –¸ zà m i £ûˇ v i m E
wyôb i ' A lúl GE q — m ¸ ˚ 17 < :tïm A ˚y tÙBm Ù˜dy√ b ¸ 'úc A m ¸ n« wà Ù_rk A ¸m˚ Hyüi' b=n≈ gO wà 16
˚hÅEv„r-te' èˇ Hyi'-hAk – h i wà £yÅH i n√ ' · §ûˇ b u yÊryà -yïk i wà 18 < :tïm A ˚y tÙBm Ùõm G ' i wÃ
™úEGlah¸tihÃw £˚ãq√y-£i' 19 :bïk –A H ¸ m i l ¸ lúp a n√ wà t˚Ymy√ 'Bl ◊ wà •˝r O gà ' e b ¸ ÙZ' §eb' eõ b –¸
< :'ïp KE r fi yà 'Bp K◊ r fi wà §õt GE y« Ùôt G b ¸ H i qBr fi h°k –e m Ga h a hûˇ –“qn« wà Ùõt G nà v a H ¸ m i -lav ¶˚_xb –a
£˜qO n√ Ù˝dy√ taxˇû t Ga tõm E ˚ XebH KEÅ b –a ˇè ÙtAm' · -te' Ù`' Ùäd – ¸bav-te' Hyâi' Éhe–k¬y-yïikÃw 20
< :'˚øh Ùõp K s ¸ k a yúk –i £Åq –— y… 'Zl ◊ dˇˇm OÚ v · y¬ £«ym aõ Ùy ÙB' £Ù_y-£i' ™ú' a 21 :£æq ‘ nF√ y«
§ÙÚs' A hõy∆ h ¸ y« 'Bl ◊ wà h A yÅd  l A yà ˚Z'c ¸ y√ wÃ èˇ hflrAh hòAKHi' ˚äpgà n√= wà £yÄH i n√ ' · ˚ZcnF√ y« -yïk i wà 22
-£i'wà 23 :£yïl i l i p ¸ b –i §õt a n√ wà hÅH KA ' i ïh A lavˇû b –a ˇè wyAlv A tyòH i y√ râH e ' · ïa k – HÆn≈ v A y≈ HÙûnv A
d√yò §°H E taxˇû t Ga §õH E §«yv aÅ taxˇû t Ga §«yv a ò 24 :Hepïn√ taxt Gaú Hepn∆õ hút GA t a n√ wà h°y∆ h ¸ y« §ÙYs' A
vacp KA° taxˇû t Ga vacp Keõ hØyC√ w« k –¸ taxˇû t Ga ˇè hyC√ w« k –¸ 25 :l∆gr flΩ taxt Gaú l∆gr ÂY dØy√ taxˇû t Ga
-Ùø' Ùô–d¸bav §yúEv-te' Hyäi' hâe–k¬y-yïikÃw 26 < :hΩflr˚–bax taxõaGt hàflr˚–bax
-£i'wà 27 < :ÙΩnyEv taxt Gaú ˚Fnx eõ l G¸ H a yà yúH i p ¸ Axa¡l –h°At·xï H i wà ÙYtm A ' · §yúv E -te'
> :ÙïnF H i taxt Gaú ˚Fnx eõ l G¸ H a yà yúH i p ¸ x A l ¡a ly°p Ki y¬ ÙYtm A ' · §úH E -Ùø' Ùôd – b ¸ v a §úH E
rÙÄH K h a läq ‘ s –A y« lÙâqs A t°m E w√ hõAKHi'-te' ÙB' Hyôi'-te' rÙBH x=gF¬ y« -yïk i wà 28
lZm O t G¸ m i '˚äh x=gF√ n¬ r É ÙH £á' i wà 29 :yæq ÷ n√ rÙõH K h a lavb aú ˚ ÙÅrW A b –¸ -te' ˇè lk E ' A y≈ '`l ◊ wÃ
èˇ rÙKHah h°AKHi' ÙZ' Hyõi' tyúm i h E wà ˚Fnr ÂÅ m ¸ H ¸ y« 'Zl ◊ wà ˇè wyAlv A b ¸ b –i dˇˇv aò ˚hÃw £ÄOH¸liH
ÙÅHp ¸ n¬ §ûyO d Ë p Ki ˇè §t a n√ wà wy°l A v A tûˇ H a ˚y repk –OY -£i' 30 :tïm A ˚y wyõl A v A b –¸ -£¬gwà lÅq ‘ s –A y«
hõz∑∆ h a Xúp KA H ¸ m Gi k –a x°gF√ y« tûˇ b a -Ù' xõgF√ y« §úb E -Ù' 31 :wyïAlAv tõaH˚y-reH·' lBOk¸–k
£yÄl i q “ H ¸ £yûˇ H i l » H ¸ |•esˇû k –e h°AmA' ÙZ' rÙõH K h a xúgF¬ y« debôev-£i' 32 :ÙïGl heWúAv≈y
hBr  k ¸ y« -yïk –i Ù'∏ rÙÄb – Hyä' i xâaGt¸p«y-yïikÃw 33 < :læ‘qA–s«y rÙõH K h a wà wyØn√ d O 'ïl a ˇè §t GE y«
£Ål
GE H a yà ˇè rÙ–bh a lavb –aò 34 :rÙøm·x ÙB' rÙõKH hAGmúAH-lapï√nwà ˚Fns –e° k a yà 'Zl ◊ wà rˇˇb –OY Hyô' i
Hyôi'-rÙøH •^OFg«y-yïikÃw 35 < :Ùïl G -h∆yh ¸ ïy« tõm GE h a wà wy°l A Avb ¸ l i byûˇ H i y√ •esk –eõ
£úg¬ wà ÙÅp K s ¸ k –a -te' ˚Zcx A wà ˇè yaxah rÙòKHah-te' ˚är¸kâAm˚ t°Em√w ˚hõEv„r rÙBH-te'
'B◊lÃw £ÅOH¸liH lÙZmt G¸ m i ˇè '˚h xúgF√ n¬ rÙZH yik – ∏ vÄd fi Ùn ÙZ' 36 :§˚øcx È y¿∆ tõm GE h a -te'
< :Ùïl G -h∆yh ¸ ïy« tõm GE h a wà rÙÅH K h a taxˇû t Ga èˇ rÙH £úl GE H a yà £âl GE H a wy°l A v A b
–¸ ˚Fnr ÂY m ¸ H ¸ y«
ˇè £l GE H a yà rÄq “ b A hûˇ H KA m i x · Ù˝rk A m ¸ ÙZ' ÙYxAb¸X˚ hÅeW-Ù' rÙZH ˇè Hyi'-bΩnO gà y« yòk –i 37
:hïeKWah taxúaGt §'Y◊c-va–bËr' a wà rÙÅH K h a taxˇû t Ga

Exodus 22
'úc E m GA y« tÂrˇ t Geô x ¸ m Ga b –a -£i' 1
£yûˇ m
i d –fl wyõl A v A HemH Keô ha húx A r Ë z√ -£i' 2 :£yïm i d–fl ÙYl §yú' E t°m E w√ hûˇ k –A h u wà bõnF√ gF¬ h a
'âcE mGA t i ' É c E m GA hi -£ï' i 3 :Ùøtb A n≈ gà b –i rˇˇk –aõ m ¸ n« wà ÙÅl §yûˇ ' E -£i' £Ål GE H a yà £ûˇ l GE Ha ÙÚl
< :£ïl GE H a yà £«yn¬õ H¸ £y°yC« x a hõW e -dav rÙ_m·x-dav rÙüKHim hÄAbn≈ gFà h a Ùädy√ b ¸
hZd
„ W
¸ b
–i rˇˇv Eõ b i ˚ ÙÅryivb –¸ ** hflryiv¸–b*-te' èˇ xaGliHÃw £ÂrÅek-Ù' hZÂdAW èˇ Hyi'-rev¸b¬y yòi–k 4
HäE' 'âEcEt-yïi–k 5 < :£ïEGlaHÃy ÙYmr Ë k
–a búX a yEm˚ ˚h_d „ W A búaXyEm rˇˇx E° ' a
rˇˇviõ b
¸ m Ga h a £Ål GE H
a yà £ûˇ l GE H
a hÚÂdAKWah ÙZ' hõm A q–“ h a ÙB' HyÅd Ê gF√ lûˇ k a 'È n∆ wà ˇè £yicq O hò' A c ¸ m A ˚
èˇ £yilEk-Ùø' •esòe–k ˚häEv„r-le' Hyâ' i §É t GE y« -yïk –i 6 < :hΩflrEv¸–bah-te'
'`◊l-£i' 7 :£«yï√n¸H £úEGlaHÃy bõnF√ gF¬ h a 'úc E m GA y« -£i' Hy°' i h A tyûˇ b –E mi bõnF¬ g… wà rÅm O H ¸ l i
Ù˜d√y xôalAH 'B◊l-£i' £y°ih»lÈ'ïAh-le' t«yõa–bah-lavïa–b bBfirŸq n« wà bØnF√ gF¬ h a ˇè 'c E m GA y«
hâeW-lav rÙm·xÑ-lav rÙáH-lav vaHáeKp-rabË–d-lA–k-lïav 8 :˚hïEv„r tek'úel¸mi–b
£yÅih»lÈ'ïAh davò hØ∆z '˚Zh-yi–k ˇè rm a '◊y rˇˇH eò ·' hÄfldEb·'-lA–k-lav häAm¸laW-lav
< :˚hïv E r „ l ¸ £«yn¬õ H ¸ £úlGE H a yà £yÅh i l » ' È ˇè §v u yiHr Ë y¬ rˇˇH eò ·' £°ehy≈n¸H-rabË–d 'Y◊b√y
rˇˇÚOm¸Hil hõAmEh¸–b-lAkÃw hôeW-Ù' rÙBH-Ù' rÙâm·x ˚häEv„r-le' Hyâ' i §É t GE y« -yïk –i 9
£Åh
e y≈nH ¸ §yûˇ b –E ˇè hy∆ h ¸ t Gi hÆw√ hÃy tûˇ v a bu H¸ 10 :hï' e r O §yú' E hõb –A H ¸ n« -Ù' rˇˇb –aú H ¸ n« -Ù' tôm E ˚
-£i'Ãw 11 :£ïEGlaHÃy 'B◊lÃw wyõAlAv¸–b xú—qAlÃw ˚h°Ev„r tek'ûˇ l e m ¸ b –i Ù˜dy√ xôalAH 'B◊l-£i'
dˇˇv E° ˚hûˇ ' E b i yà •Yr „ X LA y« •ır O AX-£i' 12 :wyïAlAv¸bil £õEGlaHyà ٰm G v i m E bõn≈ gF√ y« bBnO gF√
rˇˇû b –a H ¸ n« wà ˚hõv E r „ £úv i m E Hyôi' lúa'¸H«y-yïikÃw 13 > :£ïEGlaHÃy 'B◊l hõAp„r¸LXah
£°l GE H a yà 'Zl ◊ Ùõm G v i wyúl A v A b –¸ -£i' 14 :£ïEGlaHÃy £úEGlaH ÙõGmv i -§yE' wyúl A v A b –¸ t°m E -Ù'
rˇˇúeH·' hôAl˚t¸–b HyÄ' i hûˇ t Ge p a yà -yïk i wà 15 < :Ù¡rk A W ¸ b –i 'õA–b '˚Åh ryûˇ ikAW-£i'
§ô'E m A yà §üE'm A -£i' 16 :hïH KA ' i l ¸ Ùõl G h√nF r ÂB h A m ¸ y« rˇˇh O_ m A –h°AGmiv bûˇ akAHÃw hAWYflrO'-'◊l
hõApEKHak¸m 17 < :tø»l˚t¸–bah rahm OY k –¸ lÅq O H ¸ y« •esˇû k –e ÙÚl h – ˇû t GA t i l ¸ h A yõb i ' A
x
fi b Eú zO 19 < :tïm A ˚y tÙBm hõm A h E ¸–b-£iv búEkOH-lA–k 18 < :hï∆Cyax¸t 'B◊l
:Ùïd – b a l ¸ hõw√ hyal yút Gi l ¸ i–b £ÚflrÛxï√y £yõih»lÈ'Al
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ £õt e y«yh È £yBr Ê g≈ -yïk –i ˚Fnc e° x A l ¸ t i 'Zl ◊ wà hõn∆ Ùt-'◊l rˇˇg≈ú wà 20
-£i' yûˇ k –i ÙÚt' O hõnF∆ v a t ¸ húnF≈ av-£i' 22 :§˚ïFnav¸t 'B◊l £ÙYt√yÃw hú√nAm¸la'-lA–k 21
£õk e t ¸ ' e yút Gi gà r fi h A wà yÅp Ki ' a hZr fl x A wà 23 :Ùøtq “ v · c a võm a H ¸ 'e v fi m OB H A yÅl a ' E ˇè qv a c ¸ y« q`v O c A
|•esˇû k –e -£i' 24 > :£yïm i t
O yà £õk e y≈nb ¸ ˚ tÙØnm A l ¸ ' a ˇè £k e yEH nà ˚`yh A wà bÂrˇ x A° b –e
§˚BmyiW¸t-'ø◊l h°eHOn¸–k ÙYl hú∆y¸hit-'◊l ™Åm GA v i ˇè yn« v A ïh e -te' yÄm Gi v a -te' hûˇ w∆ l ¸ t Ga
˚Fnbeú yiHt G¸ HemH Keõ ha 'Bb –◊ -dav ß°v e r „ tûˇ m a l ¸ W a lYb –O x ¸ t Ga lBObAx-£i' 25 :™eHï∆n wyõAlAv
ˇè hy√ h
A wà bÅk
–A H
¸ y« hûˇ m Ge b –a Ù˝rv O l ¸ ÙYtl A m ¸ W i 'wúih –hÅfl–dabl ¸ ˇè Ùt˚s¸k** hAt˚s¸k* 'wòh i yûˇ k –i 26 :Ùøl
l°EGl—q¸t 'Z◊l £yõih»lÈ' 27 < :y«nï' A §˚únF x a -yïk –i yõt Gi v ¸ m a AHwà yÅl a ' E qûˇ v a c ¸ y« -yïk –i
ßyõn∆ b –A rÙBkb –¸ rˇˇx E° ' a t ¸ 'Zl ◊ õß·v¸mÊdÃw ú߸tA'El¸m 28 :rˇˇø' O t A 'Bl ◊ ß õ m G¸ v a b ¸ 'yúW i n√ wÃ
ÙÅm
G ' i -£iv hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè £yimy√ tòav¸biH ß°∆n'◊c¸l õßËrOH¸l húeW·vaGt-§ïE–k 29 ]3 :yïl Gi -§et G t Gi
h`d  W KA b –a râW A b A ˚ y°l i §˚ûyh ¸ t Gi HÂdˇ q O˜ -yEHnà ' a wà 30 :yïl i -Ùn¸t G t
Gi yõn« yimH K¸ h a £ÙúyC b –a
< :Ùøt' O §˚Bkl i H ¸ t Ga belk –eõ l a ˚lÅEk'◊t 'Z◊l èˇ hAp„r¸X

Exodus 23
dˇˇv Eú tYyO h ¸ l i vÅH A r fl -£iv ˇè ß d Ë ˇ ïy√ teHt GAò -la' 'ÃwH A° vamˇû EH 'õAKWit 'B◊l 1
bÄÊr-lav hûˇ ∆n·vat-'◊lÃw tÚOvr fl l ¸ £yõb –i r fi -yΩr „ ·xa' hú∆y¸hit-'ø◊l 2 < :sïAmAx
< :ÙøbyÊrb –¸ rˇˇd –fiY h ¸ t e 'Bl ◊ làd fl wà 3 :tøX LO h a l ¸ £yõb –i r fi yB„r·xa' t_OXÃnil
-yïk –i 5 < :Ùøl ˚Fnb eõ yiHt G¸ búEHAh h°evOGt Ù˜rOm·x ÙB' ô߸b«y' Oø rÙ^H vUgF¬ p ¸ t i yûˇ k –i 4
bYzO v · t Ga bBzO v A ÙÚl bûzO v · m E t GAõ l ¸ d fi x A wà ÙÅ'W KA m a taxˇû t Ga èˇ ¶EbOr Æß·'¬nOW rÙZm·x hãe'Ërit
q°AxËriGt r’qõeH-rabË–dm i 7 :ÙøbyÊrb –¸ ß õ nà yO b ¸ ' e Xúp Ka H ¸ m i hôe LXat 'B◊l 6 < :ÙïGmiv
x°“–qit 'Z◊l daxYOHÃw 8 :vïH A r fl qyYd –Ê c ¸ ' a -'◊l yúi–k gÅOr·haGt-lï' a ˇè qyÊd – c a wà yòq ÷ n√ wÃ
¶°Ax¸lit 'Z◊l rˇˇõ≈gÃw 9 :£yæq ÷ yÊd – c a yBr „ b ¸ d –Ê •õl GE s a yïw« £yÅx i q Ÿ p Ki rˇˇû wF≈ v a yà ˇè dx a H KOè h a yòk –i
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ £õt e y«yÈh £yBr Ê g≈ -yïk –i rØgF≈ h a Hepˇû ∆n-te' ˇè £t Ge v ¸ d fi yà £Ät Ge ' a wÃ
tãivyib¸KHahÃw 11 :–hïAtA'˚b¸Gt-te' õAGt¸pasA'Ãw ß°ecËra'-te' vZr fi zà t Gi £yõn« H A HúH E wà 10
hÚd  W KA h a tûˇ yC¬ x a lõk a '◊t G £àr fl t ¸ y« wà ßÅm Ge v a yûˇ n≈ yO b ¸ ' e ˇè ˚l¸kï' A wà h – t GAÄ H ¸ X a nà ˚ h√nF ˇû X e m ¸ H ¸ t Gi
£ÙúyC b a ˚ ßyÅW e v · m a hûˇ W e v · t Ga èˇ £yimy√ teHH Eò 12 :ßït e y≈zl ¸ õ߸mËrak¸l húeW·vaGt-§ïE–k
:rˇˇïgF≈ h a wÃ ß õ t ¸ m A ' · -§eb – Húp E nF√ y« wà ßÅr  m O x · w¬ ˇè ßr Ë ÙøH x fi ˚Æny√ §avˇû m a l ¸ tÚb –O H ¸ t Gi yõv i yibH K¸ h a
'Z◊l èˇ £yÊrEx·' £yòih»lÈ' £âEHÃw ˚rˇˇm E° H KA t Gi £õk e yEl' · yit G Ërˇ úamA'-reH·' l_Ok¸b˚ 13
:ßyïp Ki -lav võm a H KA y« 'B◊l ˚ryÅi–kÃzat
tûˇ v a b ¸ H i r Ç m O H ¸ t Gi t ê ÙFcm Ga h a gûˇ ax-te' 15 :hï√nAKHa–b yõil gBOxAGt £yÅil√gËr HZ»lAH 14
t
A 'ûˇ c A y√ ÙYb-yik – byÅb i ' A ïh A HÂdˇ x OZ ˇè dv E Ùm¸l ßÄt i y«wF c i rˇˇû H e ' · ïa k – tÙäc F m a lâk a '◊t G £ É yimy√
rˇˇH
eú ' · ßyÅW e v · m a yZr „ ˚–kb –i èˇ ryicq –“ h a gòx a wà 16 :£æq “ y„r yõn¬ p A ˚B'r fl y≈ -'◊lwà £«yr flÚ c ¸ m Gi m i
-§im ßyõW e v · m a -tï' e ß ú p K¸ s ¸ ' A b –¸ hØn√ H KA h a t'ûˇ c E b –¸ ˇè •s i ' A ïh A gòx a wà hÚd  W KA b –a vYr fi zà t Gi
|§ıOdA'Ah yõ≈n¸Kp-le' ØßËr˚ZkÃz-lAk – ˇè h' e r fl y≈ h°n√ H KA b –a £yõimAv¸Kp HB»lAH 17 :hΩÂdAKWah
-dav yõ«Fgax-belïEx §yúil√y-'ø◊lÃw y°ix¸b«z-£fi–d ¶õEmAx-lav xúa–bÃzit-'ø◊l 18 :hï√whÃy
lúEKHab¸t-'ø◊l ßy°eh»l' È hûˇ w√ hÃy tyõb –E 'yàb i t GA ß Ø t ¸ ˇû m A d Ë a' èˇ y„r˚–ki–b tyÄiH'„r 19 :r’qøO–b
< :Ùïm G ' i búl E x · b –a yYd Ê gFÃ
-le' Øß·'yûˇ ib·halÃw ™Ârˇ Úfl–db –a ß õ r Ë m A H ¸ l i ßyØn∆ p A l ¸ ˇè ™' A ¸lam fixòElOH yäikOnA' h=≈Fnih 20
Ù°b
– rˇˇû m GE t Ga -la' ÙYlq O b –¸ vúm a H ¸ ˚ wyôn√ p KA m i remüAH K h i 21 :yitnOΩ k i h · rˇˇH eú ' · £Ù˜qm GA h a
ˇè vm a H ¸ t Gi v fi m O` H A -£i' yûˇ k –i 22 :Ùïb – r Ë q ÷ b –¸ yõm i H ¸ yúk –i £Åk e v · H ¸ p i l ¸ ˇè 'W KA y« '`l ◊ yûˇ k –i
-te' yõt Gi r Ë c a wà ßyÅb e yà ' OZ -te' èˇ yt Gi b ¸ y¬ ï' A wà rˇˇb –E° d fi ' · rˇˇû H e ' · lYk –O t A yàW i v A wà ÙÅlq O b –¸
yÅt Gi x i ˇû ha wà ˇè yr Ê m O ' È ïh A -le' Æß·'yïibÈh∆w Çßy∆nAp¸l êyikA'¸lam ™ûˇ El≈y-yïi–k 23 :ßyΩÂrËrOc
hò∆w·xaGt¸Hit-'ø◊l 24 :wyïiGtËdaxk ¸ h i wà y°s i ˚bÃyh a wà yõwF« x
i h a yØn« v · n¬ k –¸ ïh
a wà ˇè yz∑« r Ê p K¸ h a wÃ
£Ås E r Ë ˇ û ˇh A t G¸ ˇè sr „ h A yòk –i £°ehyEW·vïam¸–k hõeW·vat 'B◊lÃw £Å„d¸bAvïAt 'Z◊lÃw èˇ £ehyEhø»l'El
™BfirEb˚ £ÅekyEhø»lÈ' hûˇ w√ hÃy tE'ò £Ät Ge d Ë b a v · w¬ 25 :£ïh e yEtb O c FE ma rˇˇb –Eõ H a t G¸ rˇˇb –Eú H a wÃ
hô∆y¸hit 'B◊l 26 :ßïe–bËr÷–qim hõl A x · m a yút i r O s i h · w¬ ßy°m e yEm-te'Ãw õ߸m¸xal-tïe'
:'ïl GE ma ' · ßyõm e y√ rˇˇp Kaú s ¸ m i -te' ß°ecËra'¸–b hYflr“q·v¬w húAlEk – H a m ¸
'Y◊bAGt rˇˇúeH·' £ÅAvAh-lA–k-te' èˇ yt i m GO h a wà ßyØn∆ p A l ¸ xûˇ GalaH·' èˇ yitAmyïE'-te' 27
hõAvËriFcah-te' yúiGt¸xalAHÃw 28 :•Ârˇ v Oø ßyõl e ' E ßyôebÃyO'-lAk – -te' yüit G ta n√ wà £°h e b –A
'^◊l 29 :ßyï∆nAp¸Glim yõiGtixah-te'wà yôn« v · n¬ k –¸ ïh a -te' yü«wF ixah-te' hÄAHËr≈gÃw ßy°∆nAp¸l
túyC¬ x
a ßyõl e v A húb –A rfi wà hÅm A m A H ¸ ˇè ¶r  èA'Ah hò∆y¸hiGt-§eKp t°x A 'e hûˇ n√ H A b –¸ ßyõn∆ p KA m i ˚FnH eô r Ë g√ ' ·
-te' t GAõ l ¸ x a n√ wà hÅr  p ¸ t Gi rˇˇû ˇH e ' · davò ßy°n∆ p KA m i ˚FnH eõ rË g√ ' · Xôv a m ¸ Xúv a m ¸ 30 :hΩÂdAKWah
-dav rˇˇb –Aõ d Ë m Gi m i ˚ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ £ûˇ y√ -davwà ˇè •˚s-£¬yC m i Æ߸lubÃFg-te' yûˇ iGtaHÃw 31 :¶Ârˇ ïA'Ah
-'◊l 32 :ßyïn∆ p KA m i Ùmõt GA H ¸ r fi g≈ wà ¶Âr' AÅ h A yûˇ b E H ¸ yO tE'ò £Äekd Ë y∆ b–¸ §ûˇ t GE ' e |yûˇ k –i rˇˇh A° nF√ h a
˚'yúX i x · y¬ -§ep K ß Ø c¸ r Ë ' a b –¸ ˇè ˚b¸H≈y '`◊l 33 :tyΩÊr¸–b £õehyEhø»l'ElÃw £ôehAl ]3 tır O k ¸ t i
> :Hæq ‘ Ùm¸l ß õ l ¸ húy∆ h ¸ y« -yïk –i £ÅehyEhZ»lÈ'-te' èˇ dOb·vat yòk –i y°l i ß õ t ¸ ' O

Exodus 24
'˚Åhyib' · w¬ bZd fl n√ ˇè §r O h · ' a wÃ èˇ hAGta' hÆ√whÃy-le' hûˇ El·v räamA' hâeHOm-le'Ãw 1
ˇè Ùd – b a l ¸ hòH e m O H=gF¬ n« wà 2 :qøx O r fl m E £õt e y«wx · t Ga H ¸ h i wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z∑« m i £yõv i b ¸ H i wÃ
rˇˇp KEò s a yà w¬ hÄH e m O 'Zb ◊ yC√ w¬ 3 :Ùïm G v i ˚Ylv · y¬ 'Bl ◊ £àv A h A wà ˚H°gF√ y« 'Zl ◊ £õh E wà hØw√ hÃy-le'
lÙòq £äv A h A -lAk – §avyC¬= w¬ £y°X i p KA H ¸ m Gi h a -lAk – tõ' E wà hØw√ hÃy yZ„r¸bÊ–d-lA–k tE'ò èˇ £AvAl
hÄH e m O bZt GO k ¸ yC« w¬ 4 :hïW e v · n¬ hõ√whÃy rˇˇúe–bÊ–d-reH·' £y_ÊrAbË–dah-lA–k ˚År¸m'ûyC◊ w¬ ˇè dx A ' e
£yòt GE H ¸ ˚ rˇˇh A° h A taxˇû t Ga fixb –Eõ zà m i §ebyC«ú w¬ r’qb –OÅ b –a £ûˇ k –E H ¸ yC¬ w¬ hØw√ hÃy yZ„r¸bÊ–d-lA–k tE'ò
yûˇ n≈ b –¸ ˇè yr „ v · n¬ -tï' e xÄl a H ¸ «Cy¬w 5 :lïE'flr¸W«y yúEX¸biH rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ l i hÅb A c FE m a ˇè hr „ W ¸ v e
xòq –— yC« w¬ 6 :£yΩr Ê p KA hõw√ hyal £yôm i l A H ¸ £yüixb A zà ˚ãxb –¸ zà yC« ïw¬ tÚl » v O ˚Ylv · ï¬ yC w¬ lÅ' E r fl W ¸ y«
ˇè xq –— yC« w¬ 7 :fixïb –E ÃziGmah-lav qYfir√z £Åfl–dh a yûˇ c i x · w¬ t°OngF√ ' a b –A £eWyC√õ w¬ £Åd –fl h a yûˇ c i x · ˇè hH e m O
húW e v · n¬ hõw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê -reH ' · l_k –O ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £°v A h A yûˇ n≈ zà ' A b –¸ 'Yr fl q Ÿ yC« w¬ tyÅr Ê b –¸ h a repˇû s E
-£Ωfid hò≈Fnih rem'Æ◊Cy¬w £°AvAh-lav q˜r O zà yC« w¬ £Åd –fl h a -te' ˇè hH e m O xòq –— yC« w¬ 8 :vïm A H ¸ n« wÃ
:heGlïE'Ah £yYÊrAbË–dh a -lAk – lúv a £Åk e m GA v i ˇè hw√ hÃy t`r fi k –A râH e ' · ˇè tyÊrb –¸ h a
˚à'Ër«Cy¬w 10 :lïE'flr¸W«y yú≈nq Ÿ z∑« m i £yõv i b ¸ H i wà '˚Åhyib' · w¬ èˇ bd fl n√ §˝r O h · ' a wà hõH e m O lavyC¬ú w¬ 9
£ecv eú k ¸ ˚ ryÅp Ki s –a h a tûˇ n¬ b ¸ l i ˇè hW E v · m a k –¸ wyÄl A gà r fi taxˇû t a wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È tõ' E
-te' ˇè ˚zÈxyC∆ ïw¬ Ù˝dy√ xõl a H A 'Bl ◊ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè yElyic·'-le'Ãw 11 :rahX Oø l A £«ym aõ H KA h a
yôalE' húEl·v hÄeHOm-le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 12 < :˚ït G H ¸ yC« w¬ ˚Ylk ¸ '◊yC w¬ £yÅh i l » ' È ˇû h A
rˇˇHeú ' · hØw√ c ¸ m Gi h a wÃ èˇ hflrÙGtahÃw §ebÄe'Ah tZOxul-te' M߸l h=n√ t G¸ ' e wà £°H A -h≈y¸h∆w hflrˇ õAhAh
-le' hõeHOm lavú¬Cy¬w ÙÚtr Ë H A m ¸ v fi H uõ Ùhy«w hÅH e m O £“qˇû yC√ w¬ 13 :£ït A r O Ùh¸l yit G b ¸ t aõ k –A
b˚YH√n-reH·' dˇˇúav hØz∆ b A ˚nûˇ l A -˚b¸H èˇ rm a ' A £yòn« q ‘ z∑à h a -le'Ãw 14 :£yïih»lÈ'Ah rˇˇúah
:£ïh e l E ' · HúgF¬ y« £yYr Ê b A d –Ë lavb aú -yim £Åk e m GA v i ˇè r˚xÃw §`r O h · ' a h=nF≈ h i wà £°k e yEl' ·
ˇè hw√ hÃy-dÙb¸k – §`k –O H ¸ yC« w¬ 16 :rˇˇïh A h A -te' §õn√ v A h e súk a yà ¬w rˇˇ°AhAh-le' hõeHm O lavyC¬ú w¬ 15
£ÙúyC b –a hôH e m O -le' '^r fl q Ÿ yC« w¬ £y°m i y√ teHˇû H E §õn√ v A h e ˚hú–Esk a yà w¬ yØn¬ yis rˇˇû h a -lav
H'˘◊r¸–b telõekO' HúE'¸–k hØ√whÃy dÙZbk –¸ ˇè h' E r Ë m a ˚ 17 :§ïn√ Avh e ™Ùút G m i yõv i yibH K¸ h a
rˇˇh A° h A -le' lavˇû yC¬ w¬ §õn√ v A eh ™ÙBt¸–b hôeHOm 'B◊b√Cy¬w 18 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ yõn≈ yEvl ¸ rˇˇh A° h A
> :hAlyà ïl A £yõv i b –A r Ë ' a wà £ÙØy £yûˇ v i b –A r Ë ' a rÅAhA–b èˇ heHOm yòh i yà w¬

Exodus 25
lÅ'E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú dfi yà w¬ 1
:yït
i m
A ˚r¸t G -te' ˚Yxq Ÿ t Gi ÙÅb– l i ˚Fnˇû b e d –Ë y« rˇˇû H e ' · ˇè Hyi'-lAk – tò' E mE h°m A ˚r¸t G yõl i -˚xŸqy« wÃ
telüEkt ¸ ˚ 4 :teHx Oø nà ˚ •esk eõ w√ búh A z√ £°t GA ' i m E ˚Yxq Ÿ tGi rˇˇeúH·' hÅAm˚r¸Gtah èˇ t'◊zÃw 3
tır O v
O wà £yôm i d –fl ' A m
¸ £üilyE' târ O v O wà 5 :£yïz∑« v i wà HúH E wà yõ«nH A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wÃ
tÂrˇ YOXŸqilÃw hÅAx¸Hm Gi h a §emˇû H e l ¸ ˇè £yimW A b–¸ rˇˇ' OÚ m GA la §emH eõ 6 :£yïX Li Hi yúc E v · w¬ £yõH i x A t G¸
yõl
i ˚Wúv A wà 8 :§eHx Oø l a wà dˇˇp OY ' E l A £y°' i l Gu m i yõn≈ b ¸ ' a wà £ahH Oà -y≈nb ¸ ' a 7 :£yïm Gi s –a h a
tE'ò ß Ø t ¸ Ù' hûˇ ' e r Ë m a ˇè yn« ' · rˇˇH eò ' · lÄk O k–¸ 9 :£ïk A Ùt¸b – yõt Gi nà k a HA wà HÚd –fl q Ÿ m i
< :˚øWv · t Ga §õk E wà wy°l A k –E -lAk – tyûˇ n« b ¸ t Ga tõ' E wà §Åk –A H ¸ Gimh a tyûˇ n« b ¸ t Ga
ÙÅb – x ¸ r fl ˇè yc i x Eè w√ hòm GA ' a wà ÙÄk – r Ë ' A yicx Eä w√ £«yt aâ m GA ' a £y°X Li H i yûˇ c E v · §Ù˜r' · ˚BWv A wà 10
˚Fnp Ke° c a t G¸ ¶˚Yxm i ˚ t«yb –aú m i rÙÅhX A bûˇ h A z√ ˇè ÙtO' t Aò yip K i cwà 11 :Ùøtm A q O yicx Eõ w√ húm GA ' a wÃ
hÅt GA t a ˇû n√ wà bÅh A z√ tZv O b –¸ X a èˇ vb –a r Ë ' a ÙÄl G t GA q Ÿ ˇû c a y√ wà 12 :byïb i s A bõh A z√ rˇˇz≈ú wyôl A v A t A yüiWv A wÃ
-lav tÅOvA–baX èˇ yEGt¸H˚ tÅAxe'ïAh ˇè Ùv¸lc a -lav tÄv O b –A X a yûˇ t GE H ¸ ˚ wy°t A m O v · p Ka vûˇ b –a r Ë ' a lõv a
t
Aò 'Ebh E wà 14 :bïh A z√ £õt A ' O t Aú yip K c i wà £y°X Li H i yûˇ c E v · yY–„ db a t A yúW i v A wà 13 :tyïn« H KE h a ÙYvl ¸ c a
:£ïehA–b §˜OrA'Ah-te' t'úEWAl §˝r O ' A h A tZv O l ¸ c a lõv a tÅv O b –A X La b –a ˇè £yÊd – b –a h a -te' ]3
§˝r O ' A h A -le' t GAõ t a n√ wà 16 :˚Fnïm Ge m i ˚rˇˇs uõ y√ 'Bl ◊ £yÚd –Ê b –a ah ˚Yyh ¸ y« §År O ' A h A ˇè tv O b –¸ X a b –¸ 15
£«yt aò m GA ' a rÙÚhX A bûˇ h A z√ tÂrˇ p KOY k a t A yúW i v A wà 17 :ßyïl e ' E §õt GE ' e rˇˇH eú ' · tÅÁdEvAh tE'ò
ˇè hH A q Ÿ m i b°h A z√ £yõb i r Á k –¸ £«yn¬ú H ¸ t A yôW i v A wà 18 :–hïb –A x ¸ r fl yicx Eõ w√ húm GA ' a wà h – k –AÅ r Ë ' A ˇè yc i x Eè w√
ˇè hc A q –“ m i dˇˇx Aò ' e b˚ârk –¸ hEWv · w¬ ∏ 19 :tÂrˇ p KOø k –a h a tÙBcq Ÿ yõn≈ H K¸ m i £Åt A ' O hûˇ W e v · t Ga
-lav £yõibÁr¸–kah-te' ˚BW·vaGt tÂrˇ p KO_ k –a h a -§im h°z∑∆ m i hõc A “q – m i dˇˇx Aú ' e -b˚r¸k˚ hØz∑∆ m i
£yòk i k ¸ s O hAlv ¸ m aÄ l ¸ £«yp aä n√ k ¸ yâW E r Ë p KO £ É yibr Á k –¸ h a ˚ûyh A wà 20 :wyït A ÙcŸq yún≈ H ¸
yún≈ p K¸ ˚Yyh ¸ y« tÂrp KOÅ k –a h a -le' wy°x i ' A -le' Hyûˇ ' i £õh e y≈np ¸ ˚ tÂrp KOÅ k –a h a -lav ˇè £h e yEpnà k a b –¸
§ÅOrA'ûˇ Ah-le'Ãw hAl¸v°Am¸lim §˜OrA'Ah-lav tÂrˇ p KO_ k –a h a -te' üAt G t a n√ wà 21 :£yïb i r Á k –¸ h a
yât Gi r Ë b –a d Ê wà £ Ç H A ß ê l ¸ yûˇ t Gi ËdavÙnÃw 22 :ßyïelE' §õEGte' rˇˇH eú ' · tÅd Á v E ˇû h A -te' ˇè §t GE t Gi
tûˇ E' tÚÁdEvAh §˘Or·'-lav rˇˇõeH' · £yÅb i r Á k –¸ h a yûˇ n≈ H ¸ ˇè §yEb – m i tÂrp KOÄ k –a h a lûˇ v a m E ß M t G¸ ' i
> :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b-le' õ߸tÙ' hô∆Fwac·' rˇˇüeH·'-lA–k
húm GA ' a wà ÙÅb – x ¸ r fl hûˇ m GA ' a wà ˇè Ùk – r Ë ' A £«yt aò m GA ' a £y°X Li H i yûˇ c E v · §õx A l ¸ H u t A yúW i v A wà 23
:byïb i s A bõh A z√ rˇˇz≈ú Ùôl G t A yúW i v A wà rÙÚhX A bûˇ h A z√ ÙYt' O Aútyip K c i wà 24 :Ùøtm A q O yicx Eõ w√
:byïb i s A Ùõt G r Ë gF¬ s ¸ m i l ¸ bôh A z√ -r≈z t A yüiWv A wà by°b i s A xapX OY tÂrˇ gF∆ô s ¸ m i Ùúl G t A yâW i v A wà 25
tÅ' O p KE h a vûˇ b –a r Ë ' a lavò tÅv O b –A X La h a -te' ˇè t GA t a n√ wà b°h A z√ tZv O b –¸ X a võb –a r Ë ' a ÙÅl G t A yûˇ W i v A wà 26
£yûˇ t Gi b A l ¸ tÚv O b –A X La h a ®yõy∆ h ¸ t Gi tÂrgF∆Ø s ¸ m Gi h a ˇè tm Ga v u l ¸ 27 :wyïl A gà r fi vúb –a Ëra'¸l rˇˇõeH·'
t
Aú yip K c i wà £yÅX Li H i yûˇ c E v · ˇè £yÊ–da–bah-te' AtyòiWAvÃw 28 :§ïAx¸luKHah-te' t'õEWAl £yÅÊ–dab¸l
ˇè wyAtÙWŸq˚ wyÄt A p KO k a wà wyät A r O v A q –Ÿ t A yâW i v A wà 29 :§ïx A l ¸ H Ku ah-te' £õAb-'AKW«nÃw b°Ah√z £õAtO'
-lïav üAGtat√nÃw 30 :£ïAtO' húeW·vaGt rÙYhAX búAh√z §°EhA–b ™õas – y… rˇˇH eú ' · wyÅt A yCO q –÷ n¬ m ¸ ˚
> :dyïm i t GA yún¬ p A l ¸ £yõn« p KA £exl eú §ôx A l ¸ H Ku h a
h
– n√Ø q “ wà h – ˇû k A r „ yà ˇè hr fl Ùn¸m G ah hòeWAvEGt hãAHŸqim rÙÚhAX bûˇ h A z√ tYr fi nO m ¸ t A yúW i v A wà 31
h
A yÚd – c Fi m i £yõ' i c ¸ yO £yØn« q “ hûˇ H KA H i wà 32 :˚Ωyh ¸ y« h√nF m Geú m i h A yõx e r fl p ¸ ˚h A yBr  t GO p ¸ k –a h A yôv e yibgFÃ
:yïn« H KE h a h – d –flY c Fi m i hÅr fl nO m ¸ yûˇ n≈ q Ÿ ˇè hH A l » ¸H˚ dÅAxe'Ah èˇ h – d –fl c Fi m i hÄr fl nO m ¸ yûˇ n≈ q Ÿ |hûˇ H A l » H ¸
£yÄv i b i gà hûˇ H A l » H ¸ ˚x Ç r fi p e w√ rˇˇt GOZ p ¸ k –a d ê x A ' e h A hûˇ n∆ q –“ a b – £yãd Ê q –“ H u ïm ¸ £yivb i gà ∏ hûˇ H A l » H ¸ 33
£yõ' i c ¸ yCO h a £yØn« q –“ h a teHˇû H E ¸l §Ek – ò xfirˇ p A° w√ rˇˇt GOZ p ¸ –ak dˇˇõAxe'Ah hú∆nq –“ b –a £y_d Ê q –“ H u m ¸
:Ahyïx e r fl p ¸ ˚h A yYr  t GO p ¸ k –a £yÅd Ê q –“ H u m ¸ £y°v i b i gà hûˇ v A b –A r Ë a' hYr fl nO m G¸ b a ˚ 34 :hΩr fl nO m G¸ h a -§im
h√nF m GeÅ m i ˇè £y«nq –“ h a yòn≈ H ¸ taxˇû t Ga ˇè rt GO p ¸ k a wà h√nF m GeÄ m i £yMn« q –“ h a y=n≈ H ¸ t É axaGt ráOGt¸pakÃw 35
:hΩr fl nO m G¸ h a -§im £yõ' i c ¸ yCO h a £yØn« q –“ h a ˇè tH e H Eè l ¸ h√nF m Ge° m i £yõn« q –“ h a yún≈ H ¸ -taxt Ga ràt GO p ¸ k a wÃ
:rÙøhAX búAh√z tõaxa' húAHŸqim –hl GAô k –u ˚°yh ¸ y« h√nF ˇû m Ge m i £õt A nO q Ÿ ˚ £úh e y„rt GO p ¸ k –a 36
rebúEv-lav ryõi'EhÃw AhyÅetOrˇ ûˇ n≈ -te' ˇè hl A v È ïh e wà h°v A b ¸ H i AhyõetOr≈n-te' AtyúiWAvÃw 37
rÙYhAX búAh√z rˇˇôA–ki–k 39 :rÙøhAX búh A z√ h A yõt e t GO x ¸ m a ˚h A yúex“q¸lam˚ 38 :Ahyï∆nAKp
£Åt A y«nb ¸ t aâ b –¸ h°W E v · w¬ hõ' E r Ë ˚ 40 :heGlïE'Ah £yõilE–kah-lA–k tú' E h – t A° ' O hûˇ W e v · y¬
< :rˇˇïAhA–b hõe'ËrAm húAGta'-reH·'

Exodus 26
ˇè §m A gF√ r Ë 'a wà telk Eò t ¸ ˚ rÆz√ H ¸ m A Hûˇ H E tÚv O yÊryà reWˇû v e hõW e v · t Ga §úk –A H ¸ m Gi h a -te'wà 1
hûˇ v A yÊryà h a |™Ârˇ ' OZ 2 :£ït A O' húeW·vaGt bõEHx O húW E v · m a £yôb i r Á k –¸ yØn« H A tavˇû l a t O wÃ
t°Axe'Ah hõAvyÊrÃyah hÅAGma'A–b vûˇ b –a rË '
a ˇè bx a r Oè wà hÅm GA ' a ïb –A ˇè £yÊrW ¸ v e wà hòn∆ m O H ¸ tÄx a ' a ïh A
hõH KA ' i tÅr O b¸ x
Oø ˇè ®yèy∆ h
¸ ït
Gi tÄv O yÊryà h
a Hûˇ m E x· 3 :tøv O yÊ rÃyah-lAk¸l tõaxa' hBfl–dim
tZO'¸lïul AtyäiWAvÃw 4 :–hïAtOx·'-le' hõAKHi' tÅOr¸bøOx èˇ tOvyÊryà Hòm E x A wà –h°AtOx·'-le'
tûˇ p
a W¸ b –i ˇè hW e v · t Ga §òkE wà tÂrˇ b A° x O b–a hõc A q –“ mi tÅx A 'e h A ˇè hv A yÊryà h a tòp a W ¸ lûˇ v a telk EÄ t G¸
hûˇ AvyÊrÃya–b êheW·vaGt tÄO'Alïul £yûˇ H Ki m i x · 5 :tyïn« H KE ha tÂrˇ b –eõ x ¸ m Ga b–a hØn√ Ùcyûˇ q –÷ h a hÅv A yÊryà h a
tÂrˇ û ˇb –e x ¸ m Ga b–a rˇˇH eõ ' · hÅv
A yÊryà h a hûˇ c E q Ÿ b –i ˇè hW e v · Ga t tÄ' O l A ïlu £yûˇ H Ki m i x · w¬ t Ç xA ' e h A
yûˇ s
E r Ë q — £yõH Ki m i x · t A yàW i v A wà 6 :–hïAtOx·'-le' hõAKHi' tÅO'Alˇû l Gu h a ˇè tl » yib – q Ÿ m a ty°n« H KE h a
§õk –A H ¸ m Gi h a húy√ h A wà £yÅs i r fl q –Ÿ b –a èˇ –hAtOx·'-le' hòAKHi' täOvyÊryà h a -te' ˇè t GA Ëra–bixÃw b°Ah√z
-yEGt¸Hav §°A–k¸HiGmah-lav lehYO' l ¸ £yØz∑« v i tZv O yÊryà ˇè t A yèiWAvÃw 7 > :dˇˇïAxe'
hÅAGma'ïA–b èˇ £yiH»l¸H tÄaxa'ïAh hûˇ AvyÊrÃyah |™Ârˇ ZO' 8 :£ïAtO' húeW·vaGt tYOvyÊrÃy hB„r¸Wev
hY„r¸Wev yúEGt¸Hav¸l tÅaxa' hZfl–dim t°Axe'Ah hõv A yÊryà h a hÅm GA a'b –A vûˇ b –a r Ë ' a ˇè bx a r Oè wÃ
dˇˇ°Ab¸l tYOvyÊrÃyah HúEH-te'Ãw dÅb A l ¸ ˇè tv O yÊryà h a Hòm E x · -te' t GAã r Ë b –a x i wà 9 :tøv O yÊryÃ
£yûˇ H Ki m i x · t A yäW i v A wà 10 :leh' Oø h A yún≈ p K¸ l˚Ym-le' tyÅH Ki H Ki ah hûˇ AvyÊrÃyah-te' ˇè t GA l ¸ p a k A wÃ
tÄ' O l A ïl u £yûˇ H Ki m i x · w¬ tÂrˇ °AbOxa–b hõ√nOcy÷–qah tÅAxe'ïAh èˇ hAvyÊrÃyah tòap¸W lûˇ av tÄO'Alïul
£y°H Ki m i x · teHx OY nà yús E r Ë q — t A yôW i v A wà 11 :tyïn« H KE h a tÂrˇ b eõ Oxah hÅAvyÊrÃyah tûˇ ap¸W lavò
:dˇˇïAxe' hú√yAhÃw lehYO'Ah-te' úAGtËra–bixwà tÅ' O l A ˇû l Gu b –a èˇ £yisflrŸ–qah-te' òAt'EbEhÃw
lõav xàfir¸siGt tepÅÂdOvh A ˇè hv A yÊryà h a yòc i ·x lehÚO'Ah tYOvyÊryib – •Åd „ v O h A ˇè xr fi s eè wà 12
tZv O yÊryà ™Ârˇ ' OY b –¸ •Åd „ v O b –A ˇè hz∑∆ m i hòm GA ' a h A wà hMz∑∆ m i hâm GA ' a h A wà 13 :§ïk –A ¸HiGmah yB„rOx·'
t
A yòW i v A wà 14 :Ùøts –O k a l ¸ hõz∑∆ m i ˚ húz∑∆ m i §ôk –A H ¸ m Gi h a y^d –„ c i -lav fix˚ärAs h=∆y¸h«y lehÚO'Ah
:hAlv ¸ ïm A l ¸ m i £yõH i x A t G¸ tır O v O hôs E k ¸ m i ˚ £y°m i d –fl ' A m ¸ £õl i yE' tıOrOv lehÅO'Al èˇ hes¸kim
reWúev 16 :£yΩÊd¸mOv £yõiLXiH yúc E v · §°k –A H ¸ m Gi l a £yõH i r fl q –Ÿ h a -te' AtyúiWAvÃw 15 >
yûˇ EGt¸H 17 :dˇˇïAxe'Ah HÂrˇ q –’ú h a baxr O˜ hÅm GA ' a ïh A yûˇ c i x · w¬ ˇè hm GA ' a wà HÂrˇ q –“° h a ™Ârˇ ' OZ tÙõm G ' a
yúEHËr—q lYOk¸l hÅeW·vt Ga §ûˇ k –E h – t A° x O ·'-le' hõAKHi' tÅObAGlH u m ¸ dÅx A ' e h A ˇè HÂrè’–qal tÙÄd√y
hAb – gà n∆ú tõ' a p ¸ l i HÂrq ’Å £yZr Ê ¸Wev §°A–k¸HiGmal £yõiHflrŸ–qah-te' t A yúW i v A wà 18 :§ïk –A H ¸ m Gi h a
y=n≈ H ¸ HÂrˇ q –“° h a £yZÊr¸Wev taxõaGt hàeW·vt Ga •esk eÅ -y≈nd Ë ' a èˇ £yivb –A r Ë ' a wà 19 :h√nïm A yEt
HÂrˇ q –’ú h a -taxït Ga £yôn« d fl ' · yü≈nH ¸ ˚ wyÅt A d O yà yûˇ t GE H ¸ l i ˇè dAxe'Ah HÂrˇ ò’–qah-taxïaGt £yM«nfld·'
£yYr Ê W ¸ v e §ÙÚpc A tûˇ ' a p ¸ l i tyõn« H KE h a §ôk –A H ¸ m Gi h a valüecl ¸ ˚ 20 :wyït A d O yà yút GE ¸Hil dˇˇõAxe'Ah
dÅAxe'ïAh HÂrˇ û ˇ’–qah taxaGtò £yÆn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ •esk –A° £õh e y≈nd Ë ' a £yúv i b –A r Ë ' a wà 21 :HÂrˇ q “æ
hõW e v · t Ga hAm G y√° §õk –A H ¸ m Gi h a yút E ¸–kËr¬y¸lï˚ 22 :dˇˇïAxe'Ah HÂrˇ q –’ú h a taxt Gaõ £yØn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ ˚
:£«yït A k A r Ë yC¬ b –a §°k –A H ¸ m Gi h a tYv O c ¸ q ÿ m ¸ l i hÅW e v · t Ga ˇè £yiHr fl Ÿq yò≈n¸H˚ 23 :£yïiHflrŸq húAKHiH
tavõa–baLXah-le' ÙÅH'◊r-lav èˇ £yiGmat ]3 wF y` h ¸ y« wÄd –fl x ¸ y¬ wà h Ç X LA m a l G¸ m i £ ê yim' · t Oø ˚ûyh ¸ ïy« wà 24
£yÅH
i r fl q Ÿ hûˇ n√ m O H ¸ ˇè ˚yAhwà 25 :˚Ωyh ¸ y« tYv O c O q Ÿ m Gi h a yún≈ H ¸ l i £Åh e y≈nH ¸ l i hûˇ y∆ h ¸ y« §Ek – ò t°x A ' e h A
dÅAxe'Ah HÂrˇ û ˇ’–qah taxt Ga ò £yÆn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ £y°n« d fl ' · rˇˇõAWAv húAKHiH •esÅe–k £ûˇ h e y≈nd Ë ' a wÃ
yûˇ c E v · £õx i yÊrb ¸ t A yúW i v A wà 26 :dˇˇïAxe'Ah HÂrˇ q –’ú h a taxGaõt £yØn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ ˚
£Åx i yÊrb ¸ hûˇ H KA m i x · w¬ 27 :dˇˇïAxe'Ah §õA–k¸HiGmah-valïec yúEHËr—q¸l hàAKHim·x £y°iLXiH
§Åk –A H ¸ m Gi h a valˇû c e ˇè yH E r Ë q — l ¸ £Äx i yÊrb ¸ hûˇ H KA m i x · w¬ ty°«nH KE h a §õk –A H ¸ m Gi h a -valïec yúEHËr—q¸l
hõec“–qah-§im fixàÊr¸bm a £y°H i r fl q –Ÿ h a ™ÙZtb –¸ §Yk O yit G h a x fi yBr Ê ¸b – h a wà 28 :hAm G ïy√ £«yt aõ k A r Ë yC¬ l a
hûˇ W e v · t Ga ˇè £h e yEtv Oø b –¸ X a -te'wà bÄh A z√ hûˇ p Ke c a t G¸ £yãH i r fl Ÿ–qah-te'ïÃw 29 :hïec“–qah-le'
-te' õAtOm‘q·h¬w 30 :bïAh√z £õixyÊrb –¸ h a -te' t Aú yip K c i wà £°x i yÊrb –¸ l a £yõt Gi b –A bÅh A z√
telüEkt G¸ tekr OÄ p A t A yûˇ W i v A wà 31 < :rˇˇïAhA–b AtyõE'ËrAh rˇˇH eú ' · ÙÅXp KA H ¸ m iâ k –¸ §°k –A H ¸ m Gi h a
:£yïb i r Á k –¸ h – t Aõ ' O húW e v · y¬ bôH E Ox húEW·vam rˇˇ°√z¸HAm Hûˇ EHÃw yõn« H A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wÃ
b°h A z√ £õh e y≈ww√ bÅh A z√ £yûˇ p Ki c u m ¸ £yÅX Li H i yZd „ ˚Gmv a ˇè hv A A–bËra'-lav –hÄAtO' hûˇ t GA t a n√ wà 32
£
Ç yisr fl q –Ÿ h a taxˇû t Ga t ê k e r O p KA h a -te' hûˇ t GA t a n√ wà 33 :•esïk A -y≈nËda' hõAvA–bËra'-lav
ˇè tk e r Oè p KA h a hòl A yÊd – ¸bihÃw t˚˝dEvAh §Ù˘r·' tõE' tekÅOrAKpal tyûˇ b –E m i ˇè hm GA H Aè t Aú 'Ebh E wÃ
lõv a tÂrp KOÅ k –a h a -te' ˇè t GA t a n√ wà 34 :£yïiHfld›–qah HÂdˇ ıOq §yõb E ˚ HÂdq –OÅ h a §yûˇ b –E £Åk e l A
tekr OÅ p KA l a ¶˚Zxm i ˇè §x A l ¸ H Ku h a -te' òAGt¸maWÃw 35 :£yïiHfld›–qah HÂdˇ ˜Oq¸–b tÚÁdEvAh §Ù˘r·'
§õt GE t Gi §Åx A l ¸ H Ku h aâ wà h√nm A° yEt G §õk –A H ¸ m Gi h a valc eú lôv a §ÅAxl ¸ H Ku h a xaknOû ˇè hr fl nO m G¸ h a -te'wÃ
§ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEk¸Gt lehÅO'Ah xatûˇ ep¸l ˇè ™s A m A t A yòW i v A wà 36 :§ÙøpAc valúec-lav
ˇè hH KA m i x · ™Äs A m GA l a t A yûˇ W i Avwà 37 :£æq ‘ r O hõW E v · m a rˇˇz√° H ¸ m A Hûˇ H E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw
hõH KA m i x · £Åh e l A ˇû t GA q Ÿ c a y√ wà b°h A z√ £õh e y≈ww√ bÅh A z√ ˇè £t A O' t Aò yip K c i wà £yÅX Li H i yZd „ ˚Gmv a
< :teHx Oø nà yún≈ d Ë ' a

Exodus 27
HüEmxA wà ™Âr' Oä tÙâm G 'a H É mE xA £y°X Li H i yûˇ c E v· x
fi b –Eõ zà m
Gi ha -te' t A yúW i v A wà 1
wyÄt
A nO rË q
— t A yûˇ W
i v
A wà 2 :Ùøtm A q O tÙõm G 'a HBl » H A wà xfi b –EÅ zà Gimha ˇè hy∆ h
¸ y« v fi ˚`brfl baxr OÄ tÙûˇ m G '
a
t
A yòW
i v
A wà 3 :teHx Oø nà ÙYt' O t
Aú yip
K ci wà wy°tA nO r
Ë q— ®yûˇ y∆ h ¸ itG ˚Fnm Geõ m i wyÅt A nFO p
Ki vûˇ b
–a r Ë '
a lavò
wyõl A k –E -lAkl ¸ wy°t A t GO x ¸ m a ˚ wyõt A gO l ¸ zà m i ˚ wyÅt A q O r Ë zà m i ˚ ˇè wyAvy√ wà ÙØnH K¸ d fi l ¸ ˇè wyAtr O yïs –i
-lav t A yûˇ W i v A wà teHx OÚ nà teHr ÂZ hõW E v · m a rÅb –A k ¸ m i ˇè Ùl G t A yòW i v A wà 4 :teHx Oø nà húW e v · t Ga
taxt Gaô h – t AÄ ' O hûˇ t GA t a n√ wà 5 :wyït A ÙcŸq vúb –a r Ë ' a lõv a teHOÅxnà tZv O b –¸ X a ˇè va–bËra' teHÄÂrAh
t
A yòW i v A wà 6 :fixïb –E zà m Gi h a yúc i x · dˇˇv aõ teHr ÂÅ h A hûˇ t A yà h A wà hAX L m A° l G¸ m i x fi b –Eõ zà m Gi h a bBk –O r Ë k –a
-te' 'úb A ˚hÃw 7 :teHx Oø nà £õt A ' O t Aú yip K c i wà £y°X Li H i yûˇ c E v · yYd –„ b –a x fi b –EÅ zà m Gi l a ˇè £yÊd – b a
:Ùøt' O tú' E W ¸ b –i x fi b –Eõ zà m Gi h a tBv O l ¸ c a yôt GE H ¸ -lav £yÄd –Ê b –a h a ˚ûyh A wà tÚv O b –A X La b –a wyYd –fl b –a
< :˚øWv · y¬ §úk –E rˇˇh Aõ b –A ß ô t ¸ O' húA'Ëreh râeH·'a–k ÙÚtO' hûˇ W e v · t Ga tYx O l u b˚Bbnà 8
Hûˇ H E räc E x A l e £yâv i l A q Ÿ h√nm A yEt G -Ñ b∆gïn∆ tûˇ ' a p ¸ l i §°k –A H ¸ im G h a rˇˇû c a x · tõ' E t A yàW i v A wà 9
£úhe y≈nd Ë ' a wà £yÅr Ê W ¸ v e wyZd fl m Gu avÃw 10 :tïAxe'Ah hõA'EKpal ™Âr' OÅ ˇè hm GA ' a ïb A hò' A m E rÆz√ H ¸ m A
ˇè §ÙpAc tò' a p ¸ l i §âk E wà 11 :•esïk –A £õh e y‘qH u x · w¬ £y_d Ê m Gu v a h A yü≈ww√ teHx OÚ nà £yYr Ê W ¸ v e
teHx
OÅ nà ˇè £yÊrW ¸ v e £òh e y≈nd Ë ' a Ãw £yÄr Ê W ¸ v e wyZd fl ˚Gmv a wà ** ˚–dm ¸ v a wà * ™Ârˇ ' OÚ hA'ûˇ m E £yõv i l A q Ÿ ™Âr' OÅ b –A
£yõivAlŸq £Ø√y-ta'¸pil èˇ rEcAxïeh bax`OrÃw 12 :•esïA–k £õehy‘qH u x · w¬ £y_d Ê m Gu v a ïh A yü≈ww√
rÄEcAxïeh bax˘OrÃw 13 :hΩflrAW·v £õh e y≈nd Ë ' a wà hÅr fl W A v · £ûˇ h e y„dm Gu v a h°m GA ' a £yûˇ H Ki m i x ·
£yõivAlŸq hôAGma' hB„r¸Wev HâEm·x¬w 14 :hïm GA ' a £yúH Ki m i x · hAxYr fl zà m i hAmd Ë ˇq ‘ú tô' a p ¸ l i
Húm E x · tyØn« H KE h a ˇè •t E k –A l a wà 15 :hïAH»l¸H £õehy≈nËda'Ãw hÅAHl » H ¸ £ûˇ h e y„dm Gu v a •°t E k –A l a
räEcAxïeh ravâaH¸l˚ 16 :hïAH»l¸H £õehy≈nËda'Ãw hÅAH»l¸H £ûˇ ehy„duGmav £y°ivAlŸq hY„r¸Wev ]2
hûˇ W E v · m a rˇˇz√õ H ¸ m A HúH E wà yôn« H A tavüalÙtÃw §äm A gF√ r Ë ' a wà telk Eâ t G¸ hÄm GA ' a £yZr Ê W ¸ v e |™ûˇ s A m A
rˇˇòEcAxïeh yâ„d˚Gmav-lA–k 17 :hïv A b –A r Ë ' a £õh e y≈nd Ë ' a wà hÅv A –Abr Ë ' a ˇè £h e y„dˇ ïm Gu v a £°q ‘ r O
ÉrEcAxïeh ™Ârˇ ZO' 18 :teHøOxÃn £õh e y≈nd Ë ' a wà •esk –A° £õh e y≈ww√ •esk –eÅ £yûˇ q ÷ H KA x u m ¸ ˇè byibs A
rˇˇz√° H ¸ m A Hûˇ H E tÙõm G ' a Húm E x A hôm A q O wà £yÄH Ki m i x · b –a £yûˇ KiHim·x |bax˘OrÃw häAGma'ïAb hâA'Em
wyôt A d O t E yà -lAkwà ÙÚtd fl b O v · lYk O b –¸ §Åk –A H ¸ m Gi h a yûˇ l E k –¸ ˇè l k O l ¸ 19 :teHx Oø nà £õh e y≈nd Ë ' a wÃ
yûˇ n≈ b –¸ -te' |hûˇ wF∆ c a t G¸ hãt GA ' a wà 20 < :teHx Oø nà rˇˇc Eõ x A eh tıOd¸t«y-lAkÃw
:dyïm i t GA rˇˇn≈õ tBl » v · ah¸l rÙÚ'AGmal tyõitk –A ™ôz√ t«yz¬ú §emûˇ H e ßyäl e ' E ˚âxq Ÿ y« wà lÄ' E r fl W ¸ y«
§˙Or·ha' ÙâtO' É™Or·v¬y tÄÁdEvAh-lav rˇˇû eH·' tekäOrAKpal ¶˚âxim ÉdEvÙm lehZO'¸–b 21
yún≈ b –¸ tõ' E m E £Åt A r O ˇd O˘ l ¸ ˇè £l A Ùv tòq –— x u h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ il r’qb –OY -dav bÂrˇ v eú m E wyôn√ b A ˚
< :lïE'flr¸W«y

Exodus 28
™Ùôt G m i ÙÅt G ' i wyûˇ n√ b –A -te'wà ßyäixA' §âOr·ha'-te' ÉßyelE' bZ„rŸqah háAGta'Ãw 1
yún≈ b –¸ rˇˇm Aõ t A yi'wà rˇˇz√ú v A l ¸ e' '˚_hyib·'¬w b^fld√n §àOr·ha' y°l i -Ùn·hk a l ¸ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸
:tÂrˇ ï' A p ¸ t i l ¸ ˚ dÙYbk A l ¸ ßy°x i A' §˘Or·ha'¸l HÂdˇ q O˜ -y„dgà b i AtyúW i v A wà 2 :§¡r O h · ' a
˚ãWv A wà h°m A k ¸ x A x fi ˚˘r wyõt i 'EGlim rˇˇúeH·' bÅEl-yEm¸kax-lA–k-le' ˇè rb –E d fi t G¸ hÄt GA ' a wà 3
˚ÄWv · y¬ rˇˇû H e ' · £yäd Ê g√ b –¸ h a heGlâE'Ãw 4 :yïil-Ùn·hak¸l ÙYHË–d—q¸l §_Or·ha' y^d „ gà b –i -te'
HÂdq Oä -y„dgà b i ˚âWv A wà X°n≈ b ¸ ' a wà tepˇû n∆ c ¸ mi ¶õb –E H ¸ t Ga t∆nOBtk ¸ ˚ lyÅv i m ¸ ˚ ˇè dÙpE'wà §eHx O`
-te'Ãw bÅAh√∑zah-te' ˚ZxŸq«y èˇ £h E wà 5 :yïl i -Ùn·hk a l ¸ wyõn√ b A ¸l˚ ßyôixA' §ıOr·ha'¸l
˚YWv A wà 6 > :HïH KE h a -te'wà yõn« H KA h a tavl aú ÙGt-te'wà §°m A gF√ r Ë a'ïAh-te'Ãw telõEk¸Gtah
:bïH E x O húW E v · m a rˇˇz√õ H ¸ m A HúH E wà yôn« H A tavüalÙGt §äm A gF√ r Ë ' a wà telk Eâ t G¸ bAhz√ ∏ dˇˇÚOpE'Ah-te'
beHx Eò wà 8 :rˇˇïb –A x u wà wyõt A ÙcŸq yú≈n¸H-le' ÙôGl-h∆y¸hï«y tÄOrb ¸ x Oø tZp O t E k ¸ ]3 yüEt G H ¸ 7
tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸ bÄh A z√ h°y∆ h ¸ y« ˚Fnˇû m Ge m i ˚hõW E v · m a k –¸ wyÅl A v A rˇˇû ˇH e ' · ˇè Ùtfld – p u ' ·
£Åh e yElv · ˇû t GA x ¸ t Ga p i ˚ £ahH OÚ -y≈nb ¸ ' a yõt GE H ¸ -te' t GAÅ x ¸ q — ˇû l A wà 9 :rˇˇïz√ H ¸ m A HúH E wà yõn« H A
tÙãm¸H-te'Ãw t°Axe'Ah §ebûˇ e'Ah lõav £ÅAtOm¸KHim èˇ hAKHiH 10 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ tÙYmH ¸
ǧebe' êHfirAx hûˇ EW·vam 11 :£ïAtd O l ¸ Ùt¸k – tyõn« H KE h a §eb' eú h A -lav £y_ÊrAtÙFnah hüAKHiKHah
t_b –O s a m u l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tYm O H ¸ -lav £yØn« b A ' · h A yûˇ t GE H ¸ -te' ˇè xt Ga p a t G¸ £Ät A x O yûˇ x E ˚Gtp Ki
tZp O t ¸ k –i lavò £yÆn« b A ' · h A yûˇ EGt¸H-te' ãAGt¸maWÃw 12 :£ïAtO' húW e v · t Ga bõh A z√ tÙBcb –¸ H ¸ m i
hôw√ hÃy yü≈np ¸ l i £ät A Ùm¸H-te' §âr O h · ' a ' É W A n√ wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i §˜r O k –A z« yún≈ ¸ba' dÅOpE'ïAh
yòt GE H ¸ ˚ 14 :bïh A z√ tYc O b –¸ H ¸ m i AtyúiWAvÃw 13 < :§¡OrA–k«z¸l wyõp A t E k ¸ yút GE H ¸ -lav
-te' hôt GA t a n√ wà tÚb O v · hûˇ W E ·vm a £õt A ' O húW e v · t Ga t_l » b –A gà m i rÙÅhAX bûˇ Ah√z èˇ tOr¸HËraH
ˇè Xp KA H ¸ m i §eHx O` t A yäW i v A wà 15 < :tøc O b –¸ H ¸ m Gi ïh a -lav tYt O b O ·vAh tıOr¸HËraH
yôn« H A tavüalÙtÃw §äm A gF√ r Ë ' a wà telk Eâ t G¸ bAhz√ ∏ ˚FnW e° v · t Ga dˇˇp OY ' E húW E v · m a k –¸ bÅH E x O hûˇ W E v · m a
tÂrˇ z∆ú wà Ùõk – r Ë ' A tÂrˇ z∆ú l˚Úpk –A hõy∆ h ¸ ïy« v fi ˚Bbr fl 16 :ÙøtO ' húeW·vaGt rˇˇõ√z¸HAm HúEHÃw
£Âdˇ ' O` r˚ÄX §eb' A° £yZr Ê ˚X hõv A b –A r Ë ' a §eb' eÅ ta'ˇû l Gu m i ˇè Ùb úAt'EGlim˚ 17 :Ùï–b¸xflr
:£øl » h · y√ wà ryõp Ki s a ™epnOB y°n« H KE ah r˚õLXahÃw 18 :dˇˇïAxe'Ah r˚õLXah t’qÅÂrAb˚ èˇ hfld¸XiKp
HyúiHËraGt yÅivyibËrAh èˇ r˚LXahÃw 20 :hAmïAl¸xa'Ãw ÙYb¸H £eHúel y°iHyil¸KHah r˚õLXahÃw 19
®yMy∆ h ¸ ït Gi £y«nb A ' · h A wà ∏ 21 :£ïAt' O ˚Glm i b –¸ ˚Yyh ¸ y« bôh A z√ £yúc i b –A H u m ¸ h°p E H ¸ y√ wà £ahH OY wÃ
Hyûˇ ' i ˇè £t A Ùx yòx E ˚Gtp Ki £°AtOm¸H-lav hY„rW ¸ v e £yút GE H ¸ lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ t^m O H ¸ -lav
tõl u b ¸ gF¬ tBH O r Ë ˇ ïH a §eH_Oxah-lav AtyüiWAvÃw 22 :XebïAH rˇˇõAW v A yún≈ H ¸ l i ®yDy∆ h ¸ ït Gi ÙÅmH ¸ -lav
b°h A z√ tÙZvb –¸ X a yõt GE H ¸ §eHx OÅ h a -lav èˇ AtyèiWAvÃw 23 :rÙøhAX bõh A z√ tÚb O v · hûˇ W E v · m a
ˇè yt GE H ¸ -te' hÄt GA t a n√ wà 24 :§eHx Oø h a tÙBcq Ÿ yõn≈ H ¸ -lav tÙÅv–AbX La h a ˇè yt GE H ¸ -te' t GAÄ t a n√ wÃ
ˇè tÙcŸq yòt GE H ¸ tâ' E wà 25 :§eHx Oø ah tÙYcŸq-le' tÚOvA–baLXah yõEGt¸H-lav bÅAh√∑zah tZOtOb·v
dˇˇYOpE'Ah tÙBp¸ti–k-lav hôAGtatn√ wà tÙÚcb –¸ H ¸ m Gi ïh a yûˇ t GE H ¸ -lav §õt GE t Gi tÅt O b O v · h A yûˇ t GE H ¸
yõn≈ H ¸ -lav £Åt A ' O ˇû t GA m ¸ W a wà bÅh A z√ tÙZvb –¸ X a ˇè yt GE H ¸ t A yÄiWv A wà 26 :wyïn√ p KA l˚Bm-le'
t
Aê yiWv A wà 27 :hAtyà ïb –A ]3 dˇˇYOpE'Ah rebúEv-le' rˇˇôeH·' ÙàtAp¸W-lav §eHx OÚ h a tÙZcq Ÿ
ˇè hX LA m aè l G¸ m i dÙ`p' E h A tÙâpt ¸ k i yÉ t GE H ¸ -lav £át A ' O hûˇ t GA t a √nwà b Ç h A z√ tÙZvb –¸ X a yûˇ t GE H ¸
-te' ˚Zs¸–kËr«yÃw 28 :dÙøpE'Ah beHx Eõ l ¸ lavm Gaà m i Ù°t G r Ë b –a x ¸ m e tõm Ga v u l ¸ wyØn√ p KA l˚ûˇ m G m i
beHûˇ Ex-lav tÙYy¸hïil telÅEk¸Gt lyûˇ t i p ¸ b –i ˇè dp O ' E h A t`v O –¸bX a -le' wyãt A v O b –¸ X La ïm i ** ÙtOvb –¸ X La m i * §eHx O h a ∏
-yï≈n¸–b tÙâm¸H-te' §Or·ha'∏ 'ûˇ W A n√ wà 29 :dÙøp' E h A lõv a m E §eHÅOxah xûˇ ¬∑z«y-'ø◊lÃw dÙÚpE'Ah
hõw√ hÃy-yïn≈ p ¸ l i §ır O A–k«z¸l HÂdˇ ˝O–qah-le' ÙZ'Ob¸–b Ùõ–bil-lav Xôp KA H ¸ m Gi h a §eH^Ox¸–b läE'flr¸W«y
ˇè ˚yAhwà £yÅm Gi t Gu h a -te'wà ˇè £yÊr˚'Ah-te' XÄAKp¸HiGmah §eHZOx-le' t GAã t a n√ wà 30 :dyïm i t GA
lüE'flr¸W«y-y≈n¸–b XâaKp¸Him-te' §Orh · ' a ∏ 'ûˇ W A n√ wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ÙY'b O b –¸ §År O h · ' a bûˇ l E -lav
dÙYpE'Ah lyúiv¸m-te' AtyôiWAvÃw 31 < :dyïm i t GA hõw√ hÃy yún≈ p ¸ il Ùô–bil-lav
byäb i s A wyâp i l ¸ h É y∆ h ¸ ïy« háp A W A ÙÚkÙt¸b – ÙYH'◊r-yïp i húy√ h A wà 32 :telïEk¸Gt lyúil¸–k
wyÄl A ˚H-lav t A yûˇ W i v A wà 33 :fivr „Ω q –“ y« 'Bl ◊ Ùõl G -h∆y¸hï«y '_flrx ¸ t a yúp i k –¸ gÄr „ ' O hûˇ W E v · m a
bôh A z√ yún≈ m O v · p a ˚ by°b i s A wyõl A ˚H-lav yØn« H A tavˇû l a ÙtÃw ˇè §m A gF√ r Ë ' a wà telk Eò t G¸ ˇè yn≈ m GO r Ê
yúlE ˚H-lav §Ù°m G r Ê wà bõh A z√ §Bm O v · ïa p K §ÙÅm G r Ê wà ˇè bh A z√ §`m O ·vp Ka 34 :byïb i s A £õk A Ùt¸b –
-le' Ùâ'b O b –¸ ÙlÙq∏ vûˇ m a H ¸ n« wà tÚ„rAH¸l §˜Or·ha'-lïav hú√yAhÃw 35 :byïb i s A lyõv i m G¸ h a
bûˇ h A z√ ¶yõc Fi t A yúW i v A wà 36 < :t˚ømy√ 'Bl ◊ wà ÙYt'Ecb ¸ ˚ hôw√ hÃy yü≈np ¸ l i HÂdq –Oä h a
-lav ˇè ÙtO' t GAò m ¸ W a wà 37 :hïw√ hyïl a HÂdˇ q O˜ £Åt A x O yûˇ x E ˚Gtp Ki ˇè wyAlv A t GAò x ¸ t Ga p i ˚ rÙÚhX A
:hïy∆ h ¸ y« tepn∆õ c ¸ m Gi h a -yïn≈ p K¸ l˚Bm-le' tep°√n¸ciGmah-lav hõ√yh A wà telk EÅ t G¸ lyûˇ t i p K¸
ˇè ˚Hyèd –Ê q Ÿ y¬ rˇˇH eò ' · £yÄH i d fl q –› ah §ûOw·v-te' §äOr·ha' 'âAW√nÃw ǧOr·ha' xacûˇ Em-lav êh√yAhÃw 38
§ÙBcr fl l ¸ dyÅm i t GA ˇè Ùx¸cm i -lav hòy√ h A wà £°h e yEHd Ë q “ tYnO t G¸ m a -lïk A l ¸ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
H°H E tepˇû n∆ c ¸ m i t A yõW i v A wà HÅH E t∆nt OZ k –¸ h a ˇè t GA c ¸ b –a H i wà 39 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i £õh e l A
t
A yúW i v A wà tØnO t GÛ k u hûˇ W e v · t Ga ˇè §r O h · ' a yòn≈ b ¸ l i wà 40 :£æq ‘ Or húEW·vam hõeW·vt Ga Xún≈ b ¸ ' a wÃ
òAGt¸Ha–b¸lihÃw 41 :tÂrˇ ïA'¸pit¸l˚ dÙYbk A l ¸ £Åh e l A hûˇ W e v · t Ga ˇè tÙvAb – gà m i ˚ £y°X i n≈ b ¸ ' a £õh e l A
-te' üAt'El G m i ˚ £ät A ' O t GAâ x ¸ H a m A ˚ Ù°t G ' i wyõn√ b –A -te'wà ßyÅx i A' §˘Or·ha'-te' èˇ £AtO'
rˇˇû Wa b –¸ tÙõs – k a l ¸ dÅb A -yEsnà k ¸ m i ˇè £h e l A hòW E v · w¬ 42 :yïl i ˚Bnh · k i wà £õt A ' O t GAú H ¸ d –fi q ÷ wà £_d fl y√
|£ûˇ ' A b O b –¸ wyMn√ b –A -lavwà §âr O ·ha'-lav É˚yAhÃw 43 :˚Ωy¸h«y £«yk aõ r „ yà -davwà £«yn¬ú t ¸ m GA m i h°w√ r Ë v e
˚B'¸W«y-'◊lÃw HÂdÅO–qa–b tZ„rAH¸l èˇ fixèE–bÃziGmah-le' £òAGt¸H«g¸b ÙZ' dÄEvÙm lehZO'-le'
< :wyΩflr·xa' ÙBvËr¬z¸l˚ ÙYl £ôl A Ùv túq –— x u ˚t°m E w√ §YwO v A

Exodus 29
x—ql ¸ ∏ y°l i §ûˇ h E k a l ¸ £õt A ' O HB„–d—q¸l £ôehAl húeW·vaGt-rˇˇïeH·' räAbfl–dah ]3 h=∆zÃw 1
ˇè tc FO ma t`l G» x a wà tÙÄc F m a £exˇû l e wà 2 :£ïm i yimt G¸ £«yn¬õ H ¸ £úl i yE'wà rˇˇq “ô b –A -§eb – dˇˇüx A ' e rˇˇû p Ka
húW e v · t Ga £yõX Li x i tels OB §emH KA° b –a £yûˇ x i H u m¸ tÙõc F m a yúq ‘ y÷qr Ë ˚ §emH KeÅ b–a tZl » ˚l¸b –
rÅp KA h a -tâ' e wà l°s –A b –a £õt A ' O t GAú ¸bfirŸqihÃw dÅAxe' lûˇ as-lav ˇè £t A Ù' t GAò ta n√ wà 3 :£ït A ' O
lehZO' xatõeKp-le' byÅÊrŸqaGt èˇ wy√nb –A -te'wà §`r O h · 'a -te'wà 4 :£ïl i yE'h A yún≈ H ¸ tõ' E wÃ
-tï' e t GAò H ¸ b –a l
¸ h i wà £yÄd Ê g√ b –¸ h a -te' ˇû t GA x ¸ q — l A wà 5 :£«yïGAmb –a £õt A ' O t GAú c ¸ x a r fl wà dˇˇv E° Ùm
§eHÚOxah-te'Ãw dˇˇYOpE'Ah-te'Ãw dÅOpE'Ah lyûˇ v i m ¸ ˇè t' E wà t∆nÅOGtu–kah-te' èˇ §Or·ha'
-te' ôAGtat√nÃw ÙÚH'◊r-lav tepn∆õ c ¸ m Gi h a t GAú m ¸ W a wà 6 :dˇˇp Oø 'E Ah beHõEx¸–b ÙÅl ûˇ t GA d Ë p a ' A wÃ
-lav t GAõ q Ÿ c a y√ wà hÅx A H ¸ mGi h a §emˇû H e -te' ˇè t GA x ¸ q — ïlA wà 7 :tepïn√ c ¸ m
Gi ha -lav HÂdˇ q –O˜ h a r∆zn≈ú
t
GAÉ r Ë g¬ x A wà 9 :tΩnO t GÛ k –u £õt GA H ¸ b –a l ¸ h i wà byÚr Ê q Ÿ t Ga wyõn√ b –A -te'Ãw 8 :ÙøtO' õAGt¸xaHAm˚ ÙÚH'◊r
hõnF√ h u k –¸ £ôh e l A hút A yà h A wà tÅv O b –A gà m i ˇè £ehAl òAGt¸HabAxÃw wyÆn√ b A ˚ §˘r O h · ' a XMn≈ b ¸ ' a £ât A ' O
rÅAKpah-te' èˇ AGt¸bfirŸqihÃw 10 :wyïn√ b –A -d¬ywà §˜r O h · ' a -d¬y¿ út A 'El G m i ˚ £°l A Ùv tûˇ q –— x u l ¸
:rˇˇïAKpah H'ı◊r-lav £õh e y„dyà -te' wyôn√ b A ˚ §˙r O h · ' a ™âm a s A wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ yõn≈ p ¸ l i
£Zd –fi m i ˇè t GA x ¸ q — ïl A wà 12 :dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i rˇˇp KAõ h a -te' úAGt¸XaxAHÃw 11
-le' ™ÅOKp¸HiGt £Zfl–dah-lA–k-te'wà ߰v e b –A c ¸ ' e b –¸ x fi b –Eõ zà m Gi h a tBOnËr—q-lav hôAGtt a n√ wà rÅp KA h a
tÄE'Ãw ÇbÂr’–qah-te' hûˇ e–sak¸mïah êbelExah-lA–k-tïe' ÄAGt¸x—qïAlÃw 13 :fixïE–bÃziGmah dÙYsÃy
§°ehyEl·v rˇˇû eH·' belõExah-te'wà tØyO l A k –¸ h a yûˇ t GE H ¸ ˇè tE'Ãw dÅEbA–kah-lav èˇ tÂrèetOCyah
•˘Or¸WiGt ÙÅHËriKp-te'Ãw Ù˘rOv-te'wà ˇè rp KA h a rˇˇW aò b –¸ -te'wà 14 :hAxïE–bÃziGmah õAGtËraXŸqihÃw
˚äkm ¸ s Aâ wà x°q –“ t Gi dˇˇx Aõ ' e h A l«yúa'Ah-te'Ãw 15 :'˚øh t'õALXax h°n∆ x · m Ga ïl a ¶˚Yxm i HÅ' E b –A
l«y°A'Ah-te' õAGt¸XaxAHÃw 16 :l«yïA'Ah H'ı◊r-lav £õehy„dÃy-te' wyôn√ b A ˚ §˙r O h · ' a
x
fi t GEõ n¬ t G¸ l«y' aÅ h A -tâ' e wà 17 :byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a -lav t GAú Ÿqr fi z√ wà ÙÅmd –fl -te' ˇè t GA x ¸ q — ïl A wÃ
:ÙøH'◊r-lavwà wyõx A t A nà -lav t GAú t a n√ wà wyÅv A r fl k ¸ ˚ ˇè Ùb – r Ë q ÷ Aò t G c ¸ x a r fl wà wy°x A t A nà l i
x
fi ÙÅxy«n x fi yZr „ h°w√ hyïl a '˚Yh húAlOv hAxÅE–bÃzm Gi h a ˇè ly« ' aè Ah-lA–k-te' òAGtËraXŸqihÃw 18
-te' wyôn√ b A ˚ §˙r O h · ' a ™âm a s A wà y°n« H KE h a l«yˇû ' a h A tõ' E t GAÅ ¸x—qûˇ AlÃw 19 :'˚øh hõ√whyal húeKHi'
hát GA t a ïn√ wà ˇè Ùmfld – m i t GAò x ¸ q — AlÃw l«yÄa'Ah-te' ˇû t GA X ¸ x a H A Ãw 20 :l«yïA'Ah H'ı◊r-lav £õehy„dÃy
ˇè £d fl y√ §ehb –O` -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè wy√nb –A §∆z' O` ™˚=nt G¸ -lavÃw §äOr·ha' §∆zâO' É™˚n¸Gt-lav
:byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a -lav £_d –fl h a -te' üAt G q Ÿ r fi z√ wà ty°n« m A yà h a £õl A gà r fi §ehb –OB -lavwà tyØn« m A yà h a
-lïav òAty≈∑zihÃw ÇhAx¸HiGmah §emˇû H Ke m i ˚x fiê b –E zà m Gi h a -lïv a rˇˇH eú ' · £âd –fl h a -§im ãAGt¸x—qAlÃw 21
wyÅd fl g√ b ¸ ˚ ˇè '˚h HBd fi q “ wà ٰt G ' i wyõn√ b A yBd „ gà b –i -lavwà wyôn√ b –A -lavwà wyÅd fl g√ b –¸ -lavÃw èˇ §Or·ha'
-te'Ãw hM√y¸la'ïAhÃw belâExah l«ya'AhÑ-§im ˇû t GA x ¸ q — l A wà 22 :Ùït G ' i wyõn√ b A yBd „ gà b i ˚ wyôn√ b A ˚
tÆyO l A k –¸ h a yûˇ t GE H ¸ |tûˇ ' E wà ˇè db E k –A h a tÂrˇ t eò yO tâ' E wà bÂrÄ’–qah-te' hûˇ e–sak¸mïah |belûˇ Exah
:'˚øh £yõ' i l Gu m i lyú' E yôk –i §y°m i √Cyah qÙZH tõE'Ãw §ÅehEl·v rˇˇû H e ' · ˇè bl e x Eè h a -te'wÃ
tÙÅc
F m Ga h a ]3 l è s –a m i dˇˇx A° ' e qyûˇ q ÷ r fl wà tõx a ' a §emH eô £exúel tâaGlaxï¬w tÄaxa' £exäel râa–kikÃw 23
t
GAú p ¸ n¬ h E wà wy°n√ b A yûˇ p KE k –a lõv a wà §År O h · ' a yûˇ p KE k –a lavò lÅk –O h a ˇû t GA m ¸ W a wà 24 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i rˇˇH eõ ' ·
hAxõE–bÃziGmah úAGtËraXŸqihÃw £Åd fl yC√ m i ˇè £t A ' O t GAò x ¸ q — l A wà 25 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G £ôt A ' O
ûˇ AGt¸x—qAlÃw 26 :hï√whyal '˚Yh húH Ke ' i hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè fixÙèxy«n fixy`„r¸l h°AlOvAh-lav
yûˇ n≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G Ù_t' O t GAú p ¸ n¬ h E wà §År O h · ' a l ¸ rˇˇû H e ' · èˇ £yi'l Gu m Gi h a lyò' E Em hÆ∆zAxïeh-te'
qÙZH ˇè t' E wà hÄp A ˚n¸t G h a hûˇ z≈ ·x |tûˇ E' ãAGt¸Hfi–d÷qÃw 27 :hïn√ m A l ¸ ß õ l ¸ húy√ h A wà h°w√ hÃy
§˜Or·ha'¸l rˇˇúeH·'Em £yÅ' i l Gu m Gi h a ˇè lyE'Em £Úr fl ˚h rˇˇû H e ' · w¬ •õn¬ ˚h rˇˇH eú ·' hÅAm˚r¸Gtah
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè t' E m E £Äl A Ùv-qAxl ¸ wyMn√ b A ¸l˚ §âOr·ha'¸l h É y√ h A wà 28 :wyïn√ b A l ¸ rˇˇH eú ' · m E ˚
£Åh e yEml ¸ H a yûˇ x E b ¸ z∑« m i ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ tò' E m E h=y∆ h ¸ y« hãm A ˚r¸t˚ '˚Úh hõm A ˚r¸t yúk –i
wyõn√ b A l ¸ ˚Byh ¸ y« §År O h · ' a l ¸ rˇˇû H e ' · ˇè Hd  q –Oè h a y`d „ gà b i ˚ 29 :hï√whyal £õAtAm˚r¸Gt
£üAHb –A l ¸ y« £yÄm i y√ tûˇ v a b ¸ H i 30 :£Ωfld√y-te' £õAb-'EGlam¸l˚ £ÅehAb hûˇ Ax¸HAm¸l wyÚflr·xa'
tôE'Ãw 31 :HÂdˇ ¿O–qa–b tB„rAH¸l dˇˇv Eõ Ùm leh' OB -le' '_◊b√y rˇˇH eú ' · wy°n√ b –A m i wyõt GA x ¸ t Ga §ôh E k –O h a
§`Or·ha' lâakA'Ãw 32 :H¡Od“q £ıq O m A b –¸ Ù˜rW A b –¸ -te' t GAú l ¸ H Ka b i ˚ x°q –“ t Gi £yõ' i l Gu m Gi h a lyú' E
:dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ l°s –A b –a rˇˇû H e ' · £exõeGlah-te'Ãw l«y' aÅ h A rˇˇû W a b –¸ -te' ˇè wy√nb A ˚
rˇˇz√ú wà £°t A ' O HZd –„ —q¸l £Yfld√y-te' 'úEGlm a l ¸ £Åh e b –A rˇˇû Kapk –u rˇˇû H e ' · ˇè £t A ' O ˚`lk ¸ ' A wà 33
£exl Geõ h a -§im˚ £yô' i l Gu m Gi h a rˇˇüW a b –¸ m i rãt E wF√ y« -£i'ïwà 34 :£ïEh HÂdˇ ıOq-yi–k lõak'◊y-'◊l
:'˚øh HÂdˇ ıOq-yi–k lõEkA'≈y 'Bl ◊ HÅ' E b –A ˇè rt A ÙFnh a -te' t GAò ¸pfirAWÃw r’qÚO–bah-dav
túv a b ¸ H i hAkt A° ' O yityõwF« c i -reH' · lBk O k –¸ hAkk –AÅ ˇè wy√nb A l ¸ ˚ §`Or·ha'¸l AtyäiWAvÃw 35
ˇè tA 'EX L x i wà £yÅr Ê p Ku k –i h a -lav èˇ £ÙCyal hòeW·vaGt t'äALXax râp a ˚ 36 :£Ωd fl y√ 'úl GE m a t G¸ £yõm i y√
£yÄm i y√ tûˇ v a b ¸ H i 37 :ÙøHd –Ë q — l ¸ ÙYt' O t GAú x ¸ H a ïm A ˚ wy°l A v A ß õ ËreKpak¸–b fixÅE–bÃziGmah-lav
-lAk – £yÅH i d fl ˇq “æ HÂdˇ q O˘ ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a hòy√ h A wà ÙÚt' O GAõtH ¸ d –fi q ÷ wà x fi b –EÅ zà m Gi ah-lav èˇ rEKpak¸Gt
< :HΩd –fl q Ÿ y« x fi b –Eõ zà m Gi b –a v fi g≈ú nFO h a
£ÙõyC l a £«yn¬ú H ¸ hôn√ H A -yïn≈ b –¸ £yüiWAb¸–k fix°E–bÃziGmah-lav hõeW·vaGt rˇˇúeH·' hD∆zÃw 38
hõW e v · t Ga yØn« H KE h a Webˇû k –e h a ˇè t' E wà r’qb –OÚ b a hûˇ W e v · t Ga dˇˇõAxe'Ah Webúe–kah-te' 39 :dyïimAGt
™esn≈D wà §yÅh i h a vabr ÂZ ˇè tyitk –A §emH eò b –¸ l˚âlb –A tels Oä §âOrW KA v i wà 40 :£«yïb –A r Ë v a h A §yúb –E
§yûˇ b –E hõW e v · t Ga yØn« H KE h a Webûˇ k –e h a ˇè t' E wà 41 :dˇˇïx A ' e Ah Webk –eõ l a §«yy√° §yõh i h a tyúv i b i r Ë
hõeKHi' fixÅOxy«n fixyZ„r¸l –hÅAGl-heW·vaïGt ˇè h – k –A s ¸ n« k ¸ ˚ r’q`b –O h a tâx a nà m i k –¸ £«yb –A° r Ë v a h A
râH e ' · h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i dˇˇv Eõ Ùm-lehøO' xatúeKp £ÅekyEt˘OrOd¸l èˇ dyimAGt tòalOv 42 :hï√whyal
l°' E r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ b
¸ l
i hAm G HAõ yúiGtËdavOnÃw 43 :£ïAH ßyõelE' rˇˇb –Eú dfi l¸ hAm G H AÅ ˇè £k e l
A dˇˇv Eò wF√ ' i
§˙Or·ha'-te'Ãw fix°E–bÃziGmah-te'wà dˇˇv Eõ Ùm leh' OB -te' yôtGi H
¸ fid – q
÷ wà 44 :yΩd Ê b O k ¸ b
–i HYd –fi q Ÿ n« wÃ
£õh
e lA yityúy« h A wà l°' E r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ ™ÙYtb –¸ yÅtGi nà ka ˇû H
A Ãw 45 :yïil §úEhak¸l HY„–dq — ' · wyôn√ b –A -te'wÃ
¶Ârˇ 'eú mE £ôtA ' O yit'üEcÙh râH e '
· £Åh e yEhl »Z ' È ˇè hw√ hÃy yòn« ·' yûˇ k–i ˚ÄvdË y√ wà 46 :£yïh i l » 'El
> :£ïh e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« '
· £°k A Ùt¸b yûˇ n« k
¸ H A l ¸ £«yr fiY c ¸ m i

Exodus 30
:Ùøt' O húW e v · t Ga £yõX Li H i yúc E v · tÂrˇ X OÚ q Ÿ rˇˇû X a q Ÿ m i x fi b –Eõ zà m i t A yúW i v A wà 1
:wyït A nO r Ë q — ˚Fnm Geõ m i ÙÚtm A q O £«yt aõ m GA ' a wà hØy∆ h ¸ y« v fi ˚Zbr fl èˇ Ùb – x ¸ r fl hòm GA ' a wà Ùä–kËrA' hâAGma' 2
wy°t A nO r Ë q — -te'wà byõb i s A wyôt A r O y÷q-te'wà ÙüFggF¬ -te' rÙÄhX A bûˇ h A z√ Ùät' O t Aâ yip K c i wà 3
taxˇû t Ga m i |Ùûˇ l G -heWv · ït Ga bäh A z√ tâv O b –¸ X a yÉ t GE H ¸ ˚ 4 :byïibs A bõh A z√ rˇˇz≈ú Ùôl G t A yúW i v A wÃ
£yÅd –Ê b a l ¸ £yûˇ t Gi b A l ¸ ˇè hy√ h A wà wyÚd –fl c i yûˇ n≈ H ¸ -lav hõW e v · t Ga wyÅt A v O l ¸ c a yûˇ t GE H ¸ lavò ÙÄrz≈ l ¸
£õt A ' O t Aú yip K c i wà £y°X Li H i yûˇ c E v · £yYd –Ê b –a h a -te' t A yúW i v A wà 5 :hAGmïEhA–b ÙYtO' t'úEWAl
yûˇ n≈ p ¸ l i tÚd Á v E h A §˘r O ' · -lav rˇˇH eõ ' · tekr OÅ p KA h a yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè ÙtO' hòt GA t a n√ wà 6 :bïh A z√
wyôAlAv ryúiXŸqihÃw 7 :hAGmïAH ß õ l ¸ dˇˇv Eú wF√ ' i rˇˇH eô ' · tÅd Á v E ûˇ Ah-lav èˇ reH·' tÂrÄOKpa–kah
:h√nF r ÂΩ yiXq Ÿ y¬ t˜r O nF≈ h a -te' Ù_byiXyEhb –¸ r’qb –OÄ b –a r’qb –OZ –ab £y°m Gi s a tÂrˇ X OZ q Ÿ §˜r O h · ' a
dyôm i t GA tÂrˇ X O^ q Ÿ h√nF r ÂÚ yiXq Ÿ ¬y £«yb –aõ r Ë v · h A §yúb –E t_r O nF≈ ah-te' §˙Or·ha' tâ»l·vah¸b˚ 8
h°x A nà m i ˚ hûˇ l A v O wà hYr fl z√ tÂrˇ BOXŸq wyôAlAv ˚Bl·vat-'◊l 9 :£ïk e yEtr O d O l ¸ hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i
h°n√ H KA b –a tõx a ' a wyÅt A nO r Ë q — -lav ˇè §r O h · ' a rˇˇp Keò k i wà 10 :wyïl A v A ˚Yks –¸ t i 'Bl ◊ ™esn≈D wÃ
-HÂdˇ q O¿ £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè wyAlv A rˇˇp KEò k a yà ˇè hn√ H KA b –a tòax' a £yÄr Ê p Ku k –i h a t'ûˇ X La x a £ãd –fi m i
> :hï√whyal '˚Yh £yúiHfld“¡q
-y≈n¿ b –¸ H'ır ◊ -te' 'ãW KA t i yûˇ k –i 12 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 11
-'◊lÃw £°AtO' dˇˇ˘Oq¸pi–b hõ√whyal Ù_Hp ¸ n¬ repk –O^ Hyûˇ ' i ˚Mn¸tn√= wà £ Ç h e y„dq ÿ p ¸ l i ]2 êlE'flr¸W«y
£yÅÊdÿq¸Kpah-lav èˇ rEbOvAh-lA–k ˚Æn¸Gt«y |hûˇ ∆z 13 :£ïAtO' dˇˇq Oı p ¸ b –i •∆gn∆õ £ôh e b A húy∆ h ¸ y«
l’qH KeÅ h a tyûˇ c i x · m a l’qH KeÅ h a ˇè hr fl gF≈ £y`r Ê W ¸ v e HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qH Keõ h a tyúc i x · m a
hAlv ¸ m A° w√ hõn√ H A £yBr Ê W ¸ v e §ôb –e m i £yÅd Ê q ÿ p K¸ h a -lav ˇè rb E v O h A lÄO–k 14 :hï√whya¡l hõAm˚r¸Gt
tyõc i x · m Ga ïm i XyÅv i m ¸ y¬ 'Zl ◊ ˇè l fi–dahÃw hÄe–bËr¬y-'ø◊l ryûˇ iHv A ïh e 15 :hïw√ hÃy túm a ˚r¸t G §õt GE y«
-te' ãAGt¸x—qAlÃw 16 :£ïekyEtOHp ¸ n¬ -lav rˇˇp KEõ k a l ¸ hØw√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G -te' ˇè tEtAl l’q°AKHah
dˇˇv E° Ùm leh' OZ tYd fi b O v · -lav ÙÅt' O ˇû t GA t a n√ wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè t' E m E £yÄr Ê p Ku k –i h a •esˇû k –e
> :£ïk e yEtH O p ¸ n¬ -lav rˇˇp KEõ k a l ¸ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè §ÙrAk – «z¸l lòE'flr¸W«y y=≈n¸bil Éh√yAhÃw
ÙúnF k a wà teHx O_ nà rÙúyC k –i t A yäW i AvÃw 18 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 17
hAm G H Aõ t GAú t a n√ wà x fi b –EÅ zà m Gi h a §yûˇ b E ˚ ˇè dv E Ùm leh' O` -§yï–Eb ÙÄt' O ˇû t GA t a n√ wà h°Ac¸xflr¸l teHYOxÃn
:£ïehyElÃgfir-te'Ãw £õehy„dÃy-te' ˚Fnm Ge° m i wyõn√ b A ˚ §ır O h · ' a ˚_cx · r fl wà 19 :£«yïm A
-le' £òt GA H ¸ g« b ¸ ÙZ' ˚t°m u y√ 'Zl ◊ wà £«ym aõ -˚c·xr Ë y« dˇˇv Eô Ùm leh^O'-le' £ãA'Ob¸–b 20
£õh e yElgà r fi wà £úh e y„dyà ˚_cx · flrÃw 21 :hï√whyïal hõeKHi' ryúiXŸqah¸l tÅ„rAH¸l èˇ x fi b –Eè zà m Gi h a
> :£ïAtOrOd¸l ÙYvËr¬z¸l˚ ÙBl £ôAlÙv-qAx £üehl A hât A yà h A wà ˚t°umy√ 'Zl ◊ wÃ
£yûˇ m i W A b –¸ ß ê l ¸ -x—q hûˇ t GA ' a wà 23 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 22
£«yt A° 'Am˚ £yûˇ H Ki m i x · ÙYtyic·xm a £eWb –eú -§AmnFà q ÷ wà tÙÅ'm E Hûˇ Em·x èˇ rÙrË–d-rAm ÇH'◊r
HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ tÙY'm E Húm E x · hàd –fl q ÷ wà 24 :£«yït A 'Am˚ £yúH Ki m i x · £eWb OY -h≈nq Ÿ ˚
hûˇ EW·vam taxõ—qËrim x—qıOr HÂd q OÅ -taxH ¸ m i §emH e ò ÙÄt' O t A yûˇ W i v A wà 25 :§yïh i t«yz¬õ §emH eú wÃ
tõ' E wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ -te' ÙYb t GAú x ¸ H a m A ˚ 26 :hïy∆ h ¸ y« HÂdˇ O˜q-tax¸Him §emúeH fix°‘qOr
-te'wà hYr fl nO m G¸ h a -te'wà wyÅl A k –E -lA–k-te'Ãw èˇ §Ax¸luKHah-te'Ãw 27 :tΩÁdEvAh §Ùır·'
wy°AlE–k-lA–k-te'Ãw hõAlOvAh xúa–bÃzim-te'Ãw 28 :tÂrˇ øOXŸ–qah xúb –a zà m i tõ' E wà h A y°l e k –E
v
fi g≈ú nFO h a -lAk – £y°H i d fl q ¡“ HÂdˇ q O˘ ˚Yyh A wà £Åt A ' O ˇû t GA H ¸ d –fi ÷qwà 29 :ÙïnF k –a -te'wà rˇˇyCOY k –i h a -te'wÃ
:yïl
i §úh E k a l ¸ £õt A ' O t GAú H ¸ d –fi q ÷ wà x°H A m ¸ t Gi wyõn√ b –A -te'wà §ıOr·ha'-te'Ãw 30 :HΩfl–dŸq«y £õehA–b
yõil hô∆z hú∆y¸h«y HÂdâOq-tax¸Him §emeH∏ rˇˇm OÚ 'El rˇˇû b –E d fi ¸Gt lõE'flr¸W«y yú≈n¸–b-le'Ãw 31
˚hÚm O k –A ˚YWv · t a 'Bl ◊ ÙÅt G nà k –u t ¸ m aâ b ¸ ˚ ™Ås A y«y 'Zl ◊ ˇè £d fl ' A rˇˇòaW¸–b-lav 32 :£ïekyEtOrOd¸l
§ôt GE y« rˇˇH eú ' · w¬ ˚hÅm O k –A xûˇ —qËr«y rˇˇû eH·' Hyi'ò 33 :£ïekAl hú∆y¸h«y HÂdˇ ˜Oq '˚Åh HÂdˇ ˘Oq
-x—q häeHOm-le' h=√whÃy r É m e '◊yC w¬ 34 < :wyïm GA v a m E tYr fi k ¸ n« wà rˇˇz√° -lav ˚Fnm Geõ m i
:hïy∆ h ¸ y« dˇˇb aõ b –¸ dˇˇb –aú h°k –A z¬ hûˇ n√ b O l ¸ ˚ £yõm Gi s a hØn√ –¸bl ¸ x e wà ˇè tl e x Eè H ¸ ˚ |•òX A n√ £yÄm Gi s a ˇû ßl ¸
:HÂdˇ q O¿ rÙBhX A xõl GA mu m¸ x
fi q ‘° Ùr hûˇ EW·vam x—q˜Or tÂrÅOXŸq èˇ h – t A ' O t A yòW i v A wà 35
rˇˇH
eô '· dÅv E Ùm leh' OZ b–¸ ˇè td Á v E hA yòn≈ p
¸ l i h√nF m Geä m i hât GA atn√ wà q Ç d „ h A hê nF√ mGe mi ˇû tGA qŸ x a ïH A wà 36
hÅW e v· t
Ga rˇˇû H
e ' · ˇè tr  X Oè q
–Ÿ h
a wà 37 :£ïk e l
A húy∆ h ¸ t
Gi £yõiHd fl q ¡“ HÂdˇ q Oı hAm G HA° ß õ l ¸ dˇˇv Eú wF√ '
i
-reH·' Hyôi' 38 :hï√whyal õ߸l húy∆ h ¸ t Gi HÂdˇ q Oô £°k e l A ˚YWv · at 'Bl ◊ h – t GAÅ nà k
–u t ¸ maâ b –¸
< :wyïm GA v a mE tYr fi k ¸ n« wà h – b –A° fixyZÊrAh¸l AhÙYmAk húeW·v¬y

Exodus 31
£°H E b ¸ ]3 yïit'Zflr“q hõE'Ër 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
£y°ih»lÈ' fix˚˘r ÙYtO' 'úl GE m a ' · w√ 3 :hΩd fl ˚hÃy húX LE m a l ¸ r˚Yx-§eb yBÊr˚'-§e–b lôE'¸lac¸–b
tÚObAH·xam bYOH¸xal 4 :hïAk'Al¸m-lAkb ¸ ˚ tavd fiY b ¸ ˚ hún√ ˚b¸tb i ˚ hôm A k ¸ x A b –¸
teH˘Or·xab˚ t'Y◊Glam¸l §eb' eô teHr Oı x · b a ˚ 5 :teHx Oø nFÃ b a ˚ •eseõk – b a ˚ búh A z∑√ b –a tÙ_Wv · l a
bã' A yilh Û ' A tûˇ ' E ÙÄt G ' i yit G ˇû t a n√ hü≈nF h i yUn« ' · w¬ 6 :hïk A 'Al¸m-lAk¸–b tÙYW·val ¶°Ev
tõ' E ˚àWv A wà h°m A k ¸ x A yit G ˇû t a √n bõEl-£ak·x-lA–k búEl¸b˚ §Åfld-hEX L m a l ¸ ˇè ™m A s A yïx i ' · -§eb –
tÂrˇ YOKpa–kah-te'Ãw tÅÁdEvïAl èˇ §OrA'ïAh-te'Ãw dÄEvÙm lehZO' |tûˇ ' E 7 :ßït i y«wF c i rˇˇH eú ' · -lAk –
-te'wà wyÅl A k –E -te'wà ˇè §x A l ¸ H Ku ah-te'Ãw 8 :lehøO'Ah yúEl¸–k-lAk – tõ' E wà wy°l A v A rˇˇû H e ' ·
xúb –a zà m i -te'wà 9 :tÂrˇ X Oø q –Ÿ ah xúa–bÃzim tõE'Ãw Ahy°elE–k-lA–k-te'Ãw hYflrOh¸LXh a hBr fl nO m G¸ h a
dˇˇr
flÚ W K¸ h a yZd „ gà b –i tõ' E wà 10 :ÙïnF k –a -te'wà rÙõyC k –i h a -te'wà wy°AlE–k-lA–k-te'Ãw hõAlOvAh ]3
§emüeH tâ' E wà 11 :§ïh E k a l ¸ wyõn√ b A yBd „ gà b –i -te'wà §Åh E k –O h a §˘ Or·ha'¸l èˇ HÂdèO–qah y`d „ gà b –i -te'wÃ
> :˚øWv · y¬ ßõt i y«wF c i -reH' · lBk O k –¸ HÂdˇ q –O˝ l a £yõm Gi s –a h a tÂrˇ BOXŸq-te'Ãw hôAx¸HiGmah
ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le' râE–bfi–d hãAGta'Ãw 13 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rem'B◊Cy¬w 12
£Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £k e y≈nyïb E ˚ yòn« yEb – 'wäh i tÙâ' yÉ k –i ˚rˇˇm OÚ ¸HiGt yõatOt¸–baH-te' ™úa' rÅOm'El
HÂdˇ q Oı yôk –i tÅb –A H Ka h a -te' ˇè £eGtËram¸H˚ 14 :£ïek¸HÊ–d—q¸m hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i tavd fià l A
hôt A r Ë k ¸ n« wà hÅk A 'Alm ¸ ˇè h – b A húW e v O hA -lAk – yÄk –i tÅm A ˚y tÙZm ˇè h A yèl e l ¸ ïx a m ¸ £°k e l A 'wõh i
£Ùûˇ yC b a ˚h Ç k A 'Alm ¸ hûˇ W e v A y≈ £ ê yimy√ teHˇû H E 15 :Ahyïm Ge v a bÂrˇ q –’ú m i 'wõh i h a HepnF∆ú h a
tõb –A H Ka h a £ÙByb –¸ hôk A 'Alm ¸ hüeWOvAh-lA–k h°√whyal HÂdˇ ˜Oq §Ù_tb –A H a tüab – H a yÄv i yibH K¸ h a
tôA–baKHah-te' tÙ^W·val t°A–baKHah-te' lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚ır¸mAHwà 16 :tïm A ˚y tÙBm
-yi–k £°AlOv¸l 'wõih tÙB' lÅE'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè §yEb˚ yÆn« yE–b 17 :£ïAlÙv tyBÊr¸–b £õAtOrOd¸l
yÅv i yibH K¸ h a ˇè £ÙCyb a ˚ ¶Âr' AÅ h A -te'wà £«yˇû m a H KA h a -te' ˇè hw√ hÃy hòW A v A £yÄm i y√ teHˇû H E
< :Hïp a nF√ yC« w¬ tõb a H A
tÚd Á v E h A tZx O l u yõn≈ H ¸ yØn¬ yis rˇˇû h a b –¸ ˇè Ùt G ' i rˇˇb –Eò d fi l ¸ ˇè Ùt»l G k a k –¸ hÄH e m O -le' §ûˇ t GE yC« w¬ 18
:£yïh i l » ' È vúb –a c ¸ ' e b –¸ £yõb i t u k –¸ §eb' eÅ tZx O l u

Exodus 32
£äv A h A lâh E q –“ yC« w¬ rˇˇh A° h A -§im tÂdˇ r ÂZ l A hõeHOm HúEHOb-yïi–k £Åv A h A 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 1
˚nyØn≈ p A l ¸ ˇè ˚k¸lïy≈ rˇˇH eò ' · £yÄih»lÈ' ˚nûˇ Al-hEW·v |£˚˘q èˇ wyAl' E ˚`rm ¸ '◊yC w¬ §Är O h · 'a -lïv a
h√yh
Aú -hem ˚n¸vd fiY y√ 'Bl ◊ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè ˚nèl A v È ïh e rˇˇòeH·' HyÄi'Ah hûˇ H e m O |hûˇ z∆ -yik –
£Åk e yEHnà yûˇ n≈ zà ' A b –¸ ˇè rH e ' · bÅh A z∑√ h a yûˇ m E zà n« ˇè ˚qËrˇ ïp KA §År O h · ' a ˇè £h e l E ' · rem'`yC◊ w¬ 2 :Ùøl
bõAh√∑zah yúEmÃz«n-te' £ÅAvAh-lAk – ˇè ˚qËrˇ ïp KA t ¸ yC« w¬ 3 :yïl A ' E ˚'yõb i h A wà £°k e yEtnO b ¸ ˚ £õk e y≈nb –¸
XÂrx eÅ b –a ˇè ÙtO' racyC√ò w¬ £Äd fl yC√ m i xûˇ q –— yC« w¬ 4 :§¡r O h · ' a -lï' e ˚'yõb i yC√ w¬ £°h e y≈nzà ' A b –¸ rˇˇû H e ' ·
ß˚YlÈveh rˇˇúeH·' lÅE'flr¸W«y èˇ ßyèeh»lÈ' hel G ' Eò ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ h°k A s –E m a l∆gˇû v E ˚hõW E v · yC¬ ïw¬
ˇè §r O h· ï' a '`r fl q Ÿ yC« w¬ wy°n√ p A l ¸ x fi b –Eõ zà m i §ebyC«ú w¬ §År O h · ' a 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 5 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E
˚HõgF« yC¬ w¬ tÅl » v O ˚Zlv · yC¬ w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè ˚myèk –i H ¸ yC¬ w¬ 6 :rˇˇïx A m A hõw√ hyal gúx a rÅm a '◊yC w¬
rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 7 > :qïx E c a l ¸ ˚mõq ÿ yC√ w¬ ÙÅtH A wà lZk O 'È l¡e ˇè £Avh A beHyC≈ò w¬ £y°m i l A H ¸
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E t A yõl E v È h e rˇˇH eú ' · ß Ø m G¸ v a tûˇ x E H i yi–kò dà„r-™el h°eHOm-le' hõ√whÃy
-˚w·xïtGa H ¸ yC« w¬ h°k A s –E m a l∆gv Eõ £Åh e l A ˚ZWv A £Åt i y«wF c i rˇˇû ˇeH·' èˇ ™Ârè–dah-§im rÄh E m a ˚rˇˇû s A 8
¶Ârˇ úe'Em ß˚YlÈve¡h rˇˇúeH·' lÅ' E r fl W ¸ y« ˇè ßyèeh»lÈ' heGlòE' ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ ÙÅl-˚x¸b – zà yC« w¬ ˇè Ùl
-£av hú≈FnihÃw hØ∆∑zah £ûˇ AvAh-te' èˇ yityèi'flr h°eHOm-le' hõ√whÃy rem'ByC◊ w¬ 9 :£«yr flΩ c ¸ m i
£°EGlak·'¬w £õehAb yúiKpa'-raxï«ywà yÅl Gi hAxyûˇ nF« h a ˇè ht GA avÃw 10 :'˚øh •Ârˇ YOv-hEHŸq
rem'ÆyC◊ w¬ wy°h A l» ' È hûˇ w√ hÃy yõn≈ p K¸ -te' hÅH e m O lûˇ x a yà w¬ 11 :lÙ¡dgF√ yÙBgl ¸ ß õ t ¸ Ù' húW e v È ï' e wÃ
x
fi k OB b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè t A 'èc E Ùh rˇˇH eò ' · ßÅm Ge v a –¸b èˇ ß¸Kpa' h`ÂrÈx∆y ˇè hw√ hÃy hòm A l A
ˇè £' A yicÙøh hòv A r fl b –¸ rÄm O 'El £«yr fiä c ¸ m i ˚ârm ¸ '◊y h É m GA l A 12 :hæq “ z√ x · dˇˇy√ú b ¸ ˚ lÙ˜dgF√
ßÅeKpa' §Ù˘r·xEm b˚Hò h°Amfld·'ïAh yûˇ n≈ p K¸ lõv a m E £Åt A l G» k a l ¸ â˚ £yÅr Ê h A ïb –e ˇè £AtO' g`Or·hal
läE'flr¸W«y¸l˚ qâAx¸c«y¸l É£Ahflr¸ba'¸l ráOkÃz 13 :ßïeGmav¸l hõAvflrAh-lav £úEx√FnihÃw
£Åek·vËr¬z-tïe' èˇ he–bËra' £Åehl E ' · rˇˇû b –E d fi t G¸ w¬ ™ Ç b –A £ ê ehl A t GA v ¸ ˇû b –a H ¸ n« râeH·' ßyÄÂdAb·v
£Åk e v · r Ë z¬ l ¸ ˇè §t GE ' e yit G r Ë m aÄ A' rˇˇû eH·' t'M◊∑zah ¶ÂrâA'Ah-lAkwà £«ym A° H KA h a yõb E k ¸ Ùk¸k –
> :Ùïm G v a l ¸ tÙBWv · l a rˇˇb –eõ d –Ê rˇˇúeH·' hÅAvflrˇ û ˇAh-lav h°√whÃy £exnF√õ yC« w¬ 14 :£ïl A v O l ¸ ˚Ylx · n√ wÃ
ˇè £yibt u k –¸ tÄx O l u Ù˝dy√ b –¸ tYd Á EvAh tBOxul yô≈n¸H˚ rÅAhAh-§im ˇè hH e m O dÂrˇ yC≈ò w¬ §epyC«M w¬ 15
£yõih»lÈ' húEW·vam tÅOxuGlâahÃw 16 :£yïibut¸–k £úEh hõ∆∑zim˚ húz∑∆ m i £Åh e y„rb ¸ v e yûˇ n≈ H K¸ m i
vüam¸H«Cy¬w 17 :tøOxuGlah-lav t˚˜rAx '˚Åh èˇ £yih»lÈ' bòaGt¸kim bÄt GA k ¸ m Gi h a wà hAm G h E°
:h∆nx · m Ga ïb –a hõm A x A ¸lim lÙıq hÅeHOm-le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ]q hÚOv„r¸–b £õAvAh lÙıq-te' fivôuHÙhÃy
hÅr fl ˚bÃgF tÙûnv · ˇè lÙq §yú' E rem'ÆyC◊ w¬ 18 ]2
h°H A ˚l·x tÙûnv · lÙ˜q §yú' E wÃ
:fivïm E H O yõk i nO ' A tÙØnF v a lÙ˘q
-raxï«Cy¬w tÚ»lOx¸m˚ l∆gõEvAh-te' 'Ërˇ ú¬Cy¬w hØ∆n·xaGmïah-le' ˇè br fi q “ rˇˇH eò ' · k –a yÄh i yà w¿¬ 19
xã—–q«Cy¬w 20 :rˇˇïAhAh taxúaGt £õt A ' O rˇˇb –Eú H a yà w¬ tÅx O l Gu h a -te' ˇè wyfldyC√ m i ** Ùd√yC m i * ™òl E H ¸ yC¬ w¬ hÄH e m O •ûˇ ' a
yûˇ n≈ p K¸ -lav ˇè rz∆ yC«è w¬ qÚd –fl -reH' · dˇˇû v a §õx a X ¸ yC« w¬ HÅE'b –A •˘r O W ¸ yC« w¬ ˇè ˚WAv rˇˇòeH·' l∆gâEvAh-te'
húAWAv-hïem §ÅOr·ha'-lï' e ˇè hH e m O rem'`yC◊ w¬ 21 :lï' E r fl W ¸ y« yú n≈ b –¸ -te' q Ÿ H ¸ yC¬õ w¬ £«ym GaÅ h a
-la' §ÅOr·ha' rem'û◊Cy¬w 22 :hïAlOdÃg húA'AX·x wyõAlAv At'úEbEh-yïi–k h°∆∑zah £ûˇ AvAh õ߸l
yÅl i ˚r¸m'ûyC◊ w¬ 23 :'˚øh vYr fl b ¸ yúk –i £Åv A h A -te' t GA v ¸ d fiZ y√ ˇè ht GA ' a y°n« d O ' · •õa' raxú«y
ˇè ˚nèl A v È h ¡e rˇˇH eò ' · HyÄ' i h A hûˇ H e m O |hûˇ z∆ -yik – ˚ny°n≈ p A l ¸ ˚Ykl ¸ y≈ rˇˇH eú ' · £yÅh i »lÈ' ˚nûˇ Al-hEW·v
bÅh A z√ yûˇ m i l ¸ ˇè £h e l A rˇˇm aò ' O w√ 24 :Ùøl h√yh Aú -hem ˚n¸vd fiY √y 'Bl ◊ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E
ˇè hH e m O 'Ërˇ yC¬ò w¬ 25 :hïz∑∆ h a l∆gv Eú h A 'õc E yC≈ w¬ HÅ' E b A ˚hûˇ k E l i H ¸ ' a w√ y°l i -˚n¸t G yC« w¬ ˚qYr fl p KA t ¸ h i
dˇˇm O` v · yC¬ w¬ 26 :£ïh e yEmq “ b –¸ hõAc¸miH¸l §ÅOr·ha' hZOvflr¸p-yïi–k '˚Úh fivYÁrAp yúi–k £ÅAvAh-te'
yún≈ b –¸ -lAk – wyõl A ' E ˚Bps ¸ ' A yC≈ w¬ y°l A ' E hõw√ hyal yúm i rem'DyC◊ w¬ hØn∆ x · m Ga ïh a ravˇû H a b –¸ ˇè hH e m O
Ùõb– r Ë x a -Hyi' ˚myúW i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -høk –O £Äh e l A rem'ûyC◊ w¬ 27 :yïw« l E
wyôixA'-te'-Hyïi' ˚^gËrihÃw hØn∆ x · m Ga ïb –a ˇè ravèaHAl ravòaKHim ˚b˚äHw√ ˚ârb ¸ v i ÙÚkr „ yà -lav
h°H e m O rˇˇû b a d Ë k –i yõw« l E -yïn≈ ¸b ˚BW·vï¬Cy¬w 28 :ÙøbOrŸq-te' Hyúi'Ãw ˚hõEv„r-te' Hyúi'Ãw
hÄH e m O rem'ûyC◊ w¬ 29 :Hyï' i yõp E ¸la' teHB»l¸Hi–k '˚Åhah £Ùûˇ Cyb –a ˇè £v A h A -§im l`p KO yC« w¬
£ôk e yElv · tüEtl A wà wy°x i ' A b ¸ ˚ ÙYnb ¸ b –i Hyú' i yôk –i hØw√ hyïl a ˇè £ÙCyh a £òk e d Ë y∆ ˚â'l ¸ m i
£úeGta' £ÅAvAh-le' èˇ heHOm rem'`yC◊ w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè yh i yà w¬ 30 :hïAkflr¸–b £ÙõCyah
dˇˇv aú b –¸ hYr fl p K¸ k a ' · yúal˚' hØ√whÃy-le' hûˇ elÈve¡' èˇ hAGtavà w h°AlOdÃg hûˇ A'AX·x £õet'AX·x
èˇ h∆∑zah £òAvAh 'ãAXAx 'ÆnF√ ˇû ' A rˇˇm a° '◊yC w¬ hõw√ hÃy-le' hôe Hm O bAHü√yC w¬ 31 :£ïk e t ¸ 'aX L x a
£°At'ALXax 'ûˇ AKWiGt-£i' hõAGtavÃw 32 :bïAh√z yúEh»lÈ' £õehAl ˚BWv · ïyC¬ w¬ hÅl A d O gà hûˇ ' A X A x ·
h°eHOm-le' hõ√whÃy rem'B◊Cy¬w 33 :At G b ¸ ït A k –A rˇˇH eú ' · ß õ r Ë p ¸ –isïm i 'Øn√ y«nˇû x E m ¸ §«y' aà -£i'wÃ
lòe' £ÄAvAh-te' hûˇ ExÃn |™ûˇ El hãt GA v a wà 34 :yΩr Ê p ¸ s –i m i ˚Fnõx e m ¸ ' e yÅl i -'AXïx A rˇˇû H e ' · yimò
yút Gi d Ë q — p A ˚ yÅd Ê q Ÿ p KA £Ùûyb ¸ ˚ ßy°n∆ p A l ¸ ™ûˇ l E y≈ yõk i ' A l ¸ m a húnF≈ h i ™Ål A ˇè yt Gi Ërèa–bÊ–d-reH·'
l∆gÅEvAh-te' ˚ZWAv rˇˇû eH·' lavò £°v A h A -te' hõw√ hÃy •BgFO yC« ¬w 35 :£ïAt'ALXax £õehyEl·v
< :§¡Or·ha' hõAWAv rˇˇúeH·'

Exodus 33
rˇˇúeH·' £ÅAvAhÃw hûˇ t GA ' a hØz∑∆ m i hûˇ l E ·v ™ûˇ El èˇ heHOm-le' hòw√ hÃy râb –E d fi yà w¬ 1
qòAx¸c«y¸l £âAhflr¸ba'l ¸ yit G v ¸ b –a H ¸ n« ∏ rˇˇû ˇeH·' ¶ÂrÄA'Ah-le' £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E t A yõl i v È h ¡e
yÄt
Gi H ¸ rfi ˇ ïg≈ wà ™°' A l
¸ m a ßyõn∆ p A l ¸ yút Gi x¸ l a H A wà 2 :h√nF ïn∆ t G¸ e' õß·vËr¬z¸l rÅOm'El èˇ bOq·v¬y¸lï˚
¶Ârˇ ôe'-le' 3 :yïis˚bÃyahÃw yõwF« x i h a yØz∑« rÊ pK¸ h
a wà ˇè yt Gi x
i ïh
a wà yÅr Ê m O ' È ïhA ˇè yn« v· n¬ k –¸ ïh a -te'
-§eKp hAGtÅa' èˇ •ÂrèOv-hEHŸq-£av yòi–k Æ߸–bËr÷q¸–b häelÈvïe' 'âl ◊ yÉ k –i H°b A dË ˚ bõAlAx túab√z
-'◊lÃw ˚l°A–ba'¸t«Cy¬w hõ∆∑zah v_r fl h A rˇˇb Aú d–fl h a -te' £ÄAvAh vûˇ m a H¸ yC« w¬ 4 :™Ârˇ d –flΩ b–a ß õ l ¸ k e ' ·
ˇè l'E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ -le' rˇˇ`OmÈ' hÄeHOm-le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 5 :wyïl A v A ÙYyd Ë v
e Hyú' i ˚tôH A
hÄtGA v a wà ßy°t i yilG k i wÃ ß õ b –¸ r Ë ÷q¸b húelÈve¡' dˇˇx Aô ' e v¬gr Â^ •ÂrÅOv-hEHŸq-£av £ûˇ eGta'
lô' E rfl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^lc F¸ n¬ t
¸ ïyC« ¬w 6 :™ïAGl-heWÈvïe' húAm hõAvËd' E wà ßyÅl e v A ïmE ˇè ßyà d Ë v e dˇˇr „` Ùh
:bΩr „ Ùx rˇˇh aú mE £õy√ d Ë v e -te'
-§im ˇè qx E r Ë h a hÆn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Zx im |ÙZl-hAXï√nÃw lehäO'Ah-te' xâq –— y« h É H e m O ˚7
lehZO'-le' èˇ 'Ec≈y hØ√whÃy Hûˇ q –‘ b a m ¸ -lAk – ˇè hy√ h A wà dˇˇv E° Ùm lehZO' ÙYl 'flrˇ q “ú wà hØn∆ x · m Ga ïh a
ˇè ˚m˚èqy√ leh' OÅ h A -le' ˇè hH e m O t'òc E k –¸ hÆy√ h A wà 8 :hïn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Bxm i rˇˇH eõ ' · dÅv E Ùm
ÙY'O–b-dav hÅeHOm yZ„r·xa' èˇ ˚Xyèb –i h i wà ÙÚlh Û ' A xatˇû p Ke Hyõ' i ˚Åbc F¸ n«= wà £Åv A h A -lAk –
xatˇû p Ke dˇˇm aõ v A wà §Øn√ v A ïh e d˚ûˇ m G v a ˇè dr „ y≈ hAlÈhÅO'Ah èˇ hH e m O '`b ◊ k –¸ hÆy√ h A Ãw 9 :hAlÈhøO'Ah
dˇˇm Eõ v O §Øn√ v A ïh e d˚ûˇ m G v a -te' èˇ £AvAh-lAk hòA'flrÃw 10 :hïeHOm-£iv rˇˇõe–bÊdÃw lehÚO'Ah
hò√whÃy râe–bÊdÃw 11 :ÙølÛhA' xatúeKp Hyõi' ]1 wF ˚Å x · t Ga H ¸ ïh i wà ˇè £v A h A -lAk – £òq “ wà leh' OÚ h A xatˇû p Ke
-le' èˇ bAHÃw ˚h°Ev„r-le' Hyõ' i rˇˇb –Eú d fi yà rˇˇH eô ' · k –a £yØn« KAp-le' £yûˇ n« p KA ˇè hH e m O -le'
< :leh' Oø h A ™Ùút G m i Hyõm i y√ 'Bl ◊ ravn¬Ø ˇè §˚n-§ib – v fi H uò ÙhÃy Ùätr Ë H Aâ m ¸ ˚ hØn∆ x · m Ga ïh a
£ûˇ AvAh-te' lavahò èˇ yalE' rˇˇòEmO' hãAGta' hE'Ër∏ hÆ√whÃy-le' häeHOm rem'=◊Cy¬w 12
ïßyûˇ t
Gi v ¸ d fi yà ˇè t GA r Ë m aè ' A hòt GA ' a wà y°m Gi v i xõl a H ¸ t Gi -reH' · tú' E y«nt GaÅ v ¸ d fi Ùøh 'Zl ◊ ˇè ht GA ' a wà hØz∑∆ h a
ßyÆn∆ yEvb –¸ §äx E yit'âc A m A ' É n√ -£i' hát GA v a wà 13 :yïn√ yEvb –¸ §õ x E t A 'úc A m A -£¬gwà £ÅH E b ¸
yúk –i hà' E r Ë ˚ ßy°n∆ yEvb –¸ §õx E -'Acm ¸ ' e §avm aú l ¸ ß Ø v · d flZ ' E wà ßÅekr fl d –Ë -te' ˇè 'n√ y«nv Eò d Ê Ùh
wy°AlE' rem'Y◊Cy¬w 15 :™ïAl yitx OB n« h · w¬ ˚kõl E y≈ yún¬ p KA rˇˇm a° '◊yC w¬ 14 :hïz∑∆ h a yÙúgF h a ß õ m G¸ v a
-yïk –i 'ÙÄp' E vZd fi wF√ y« |hûˇ m Ge ab˚ 16 :hï∆∑zim ˚nõEl·vaGt-lïa' £yÅk i l ¸ h O ˇè ßyèn∆ p KA §yò' E -£i'
ß
Ø mG¸ va wà yûˇ n« ' · ]1 wFè nyèl E p ¸ n« wà ˚n°m GA v i ˇû ßt G¸ k ¸ l e b –¸ 'ÙYlh · ßÅm Ge v a wà yûˇ n« ' · ˇè ßyèn∆ yEvb –¸ §òx E yit'âc A m A
-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 17 > :hïAmfld·'Ah yú≈n¸Kp-lav rˇˇõeH·' £ÅAvAh-lâA–kim
yØn¬ yEvb –¸ ˇè §x E t A 'òc A m A -yïk –i h°W e v È ï' e t GA r Ë ˇb –aõ d –Ê rˇˇeúH·' hô∆∑zah rˇˇúAbfl–dah-te' £ûˇ gF¬ hÅH e m O
y=«n·' rem'Æ◊Cy¬w 19 :ßΩÂdOb¸–k-te' 'õn√ y«n' Eú r Ë h a rˇˇm a° '◊yC ¬w 18 :£ïEH¸–b õß·vfldE'√w
-te' ˇè yt i nFO x a wà ßy°n∆ p A l ¸ hõw√ hÃy £ôH E b ¸ yït i '^r fl q “ wà ßyØn∆ AKp-lav èˇ yib˚X-lA–k ryòib·va'
tZO'Ëril lõak˚t 'B◊l rem'D◊Cy¬w 20 :£ïExfir·' rˇˇúeH·'-te' yõiGt m ¸ x a r Ê wà §Åx O ' A rˇˇû H e ' ·
y°tGi ' i £Ù˜qm A húnF≈ h i hØw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 21 :yïx A w√ £Yd fl ' A h A y«n' aú r Ë y« -'øl ◊ yôk –i y°n√ p KA -te'
r˚°c F h a tZr fi q Ÿ n« b –¸ ßyõt Gi m ¸ W a wà yÅd Ê b O k –¸ rˇˇb OZ v · b –a ˇè hy√ h A wà 22 :r˚ïc F h a -lav t GAõ b ¸ c Fa n« wÃ
yÚflrOx·'-te' Atyõi'flrÃw yÅiKpa–k-te' ˇè yt i r O s i h · w¬ 23 :yΩr Ê b ¸ Av-dav ßyõl e v A yôp Ki k a yút i k –O W a wÃ
< :˚ø'r fl y≈ 'Bl ◊ yõn¬ p A ˚

Exodus 34
£yõ«nAb·' tBOxul-yï≈n¸H ô߸l-lAs¸Kp hÅeHOm-le' èˇ h√whÃy rem'`◊yC w¬ 1
tBOxuGlah-lav ˚_yAh rˇˇúeH·' £yÅÊrAbË–dah-te' tÅOxuGlah-lav èˇ yt Gi b ¸ t a k A wà £y°n« H O 'Êrk –A
rˇˇû h a -le' ˇè rq ’ b –Oè b a t A yòl i v A wà r’qb –OÚ l a §ÙYkn√ húy≈ h ¸ w∆ 2 :At G r Ë ˇ ïb –a H i rˇˇH eú ' · £yõn« H O 'Êrh A
Hyú' i -£¬gwà ™Åm GA v i hûˇ l e v · y¬ -'ø◊l èˇ Hyi'Ãw 3 :rˇˇïAhAh H'ı◊r-lav £õH A yôl i t GAú b ¸ c Fa n« wà yØn¬ yis
rˇˇúAhAh l˚Ym-le' ˚ÅvËr«y-la' ˇè rq “ b –A h a wà §'`c F◊ h a -£¬gF rˇˇA°hAh-lAk¸–b 'Yflr≈y-la'
ˇè rq ’ b –Oè b a hòH e m O £âk –E H ¸ yC¬ w¬ £yÆn« H O 'Êrk –A £yMn« b A ' · tâx O l u -yïn≈ H ¸ lás O p ¸ yC« w¬ 4 :'˚øhh a
tBx O l u yõn≈ H ¸ ÙÅdy√ b –¸ xûˇ q –— yC« w¬ ÙÚt' O hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇeôH' · k –a yØn¬ yis rˇˇû h a -le' ˇè lv a yC¬è w¬
:hïw√ hÃy £õH E b ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬ £°H A Ùõm G v i búc FE y¬ t ¸ yC« w¬ §Øn√ v A ïeb – ˇè hw√ hÃy dÂrˇ yC≈ò w¬ 5 :£yïn« b A ' ·
™Ârˇ ' eú §˚°nF x a wà £˚Yxfir lúE' hØ√whÃy |hûˇ w√ hÃy ' Ç r fl q Ÿ yC« w¬ êwy√np KA -lav |húw√ hÃy râb O v · yC¬ w¬ 6
h°A'ALXaxÃw vaHõep√w §_wO v A 'úW E nO £yÅp i l A ' · l A ˇè ds e x eè rˇˇc Eú nO 7 :tïm e ' È w∆ desx eú -bfirwà £«yp Kaõ ' a
£yõH i l GE H i -lav £yØn« b A yûˇ n≈ b –¸ -lavwà ˇè £y«nb –A -lav tÙÄb' A §ûwO v · |dˇˇû q ‘ p KO hÅq –’ n¬ yà 'Zl ◊ ˇè hq –‘ n¬ wÃ
-£i' rem'ºyC◊ w¬ 9 :˚xït GA H ¸ yC« w¬ hAcr Ë ˇ' aõ dˇˇq –Oı yC« w¬ h°H e m O rˇˇh Eõ m a yà w¬ 8 :£yïv i b –E r Ê -lavwÃ
-hEHq Ÿ -£av yòk –i ˚n°b –E r Ë q ÷ b –¸ yõn√ Od·' 'ú√n-™elï≈y yØ√nOd·' èˇ ßyèn∆ yEvb –¸ §òx E yit'âc A m A ' É n√
yê k
i nO ' A hûˇ nF≈ h i rem'ÆyC◊ w¬ 10 :˚nït GA l ¸ x a nà ˚ ˚nõt E 'AX L x a l ¸ ˚ ˚nún≈ wO v · l a t GAô x ¸ l a s A wà '˚Åh ˇè •r  v Oè
-lAk¸b ˚B'Ër¸b«n-'ø◊l rˇˇH eô ' · tÅ' O l A p ¸ n« hûˇ W e v È ' e ˇè ßm G¸ v a -lïk –A d∆gn∆ò t Ç yÊrb –¸ tZr „ k –O
hòEW·vam-te' Ùä–bËr÷q¸b hâAGta'-reH·' £AvAhÑ-lAk hûˇ A'flrÃw £°«yÙFgh a -lAkb ¸ ˚ ¶Ârˇ ' Aõ h A
yõikOnA' rˇˇúeH·' tôE' Ø߸l-râAm¸H 11 :™ïAGmiv húeWOv yõ«n·' rˇˇH eú ' · '˚Åh 'Zr fl Ùn-yïk –i ˇè hw√ hÃy
yØz∑« r Ê p K¸ h a wà ˇè yt Gi x i h a wà yØn« v · n¬ k –¸ ïh a wà ˇè yr Ê m O ' È h A -te' ßyÆn∆ p KA m i HZr „ gO yü«nnà h i £Ù°yC h a ˇû ßwFà c a m ¸
rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah bûˇ H E Ùy¸l ˇè tyÊrb –¸ t`r O k ¸ t Gi -§ep K ß Æ l ¸ rem ˇû H KA h i 12 :yïs i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a wÃ
ˇè £t A x O b –¸ zà m i -te' yòk –i 13 :ßïb –e r Ë q ÷ b –¸ Hõq ‘ Ùm¸l húy∆ h ¸ y« -§ep K h A y°l e v A 'ûˇ b –A hõt GA ' a
'Bl ◊ yôk –i 14 :§˚øtr O k ¸ t Gi wyYr fl H E ' · -te'wà §˚˝rb –E H a t G¸ £õt A b O Ec F m a -te'wà §˚Åct GO t Gi
-§ep K 15 :'˚øh 'õnF√ q — lú' E ÙÅmH ¸ 'ûˇ nF√ q — ˇè hw√ hÃy yòk –i rˇˇ°Exa' lûˇ E'¸l hõ∆w·xaGt¸Hïit
£Åh e yEhl »Z 'El ˇè ˚x¸bz√ wà £Äh e yEhø»lÈ' yZ„r·xa' |˚ûnz√ wà ¶Ârˇ °' A h A bûˇ H E Ùy¸l tyYr Ê b –¸ tır O k ¸ t Gi
wyÄt A nO b ¸ ˚ûnz√ wà ßy°n∆ b A l ¸ wyõt A nO b –¸ m i t GAú x ¸ q — l A wà 16 :Ùøxb ¸ z∑« m i t GAõ l ¸ k a ' A wÃ ß Ø l ¸ 'Zr fl q “ wÃ
hõAkE–sam yúEh»lÈ' 17 :§ïehyEh»l' È yYr „ x · ' a ßyØn∆ b –A -te' ˇè ˚nÃzihÃw §ÅehyEhZ»lÈ' èˇ y„r·xa'
ˇè tÙFcm a lòk a '◊t G £yäm i y√ tâv a b ¸ H i r Ç m O H ¸ t Gi t ê ÙFcm Ga h a gûˇ x a -te' 18 :™ïAGl-heW·vat 'B◊l
t
A 'õc A y√ byÅb i ' A ïh A HÂdˇ x OZ b –¸ yik – ò by°b i ' A h A HÂdˇ x OZ dˇˇv Eõ Ùm¸l ßÅt i y«wF c i rˇˇû H e ' ·
rÙBH reXõeKp rÅAk√∑ziGt ˇè ßnà q Ÿ m i -lïk A wà y°il £exYÂr reXúeKp-lAk – 19 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i
lZk –O Ù°t G p ¸ r fi v · w¬ hYd – p ¸ t i 'Bl ◊ -£i'Ãw hÅeW¸b hZ–d¸piGt èˇ rÙm·x reXòep˚ 20 :hïeW√w
£ÙúyC b a ˚ dÅb O v · t Ga ˇè £yimy√ teHH Eò 21 :£æq “ y„r yõn¬ p A ˚B'r fl y≈ -'øl ◊ wà hÅd – p ¸ t Gi ˇè ßyèn∆ b –A rÙ`kb –¸
ß
Ø l ¸ hûˇ W e v · t Ga ˇè tv O b u H A gòx a wà 22 :tøb –O H ¸ t Gi ryõc i q –“ b a ˚ HyBr Ê x A b –e tÚb –O H ¸ t Gi yõv i yibH K¸ h a
£yõimAv¸Kp HB»lAH 23 :hï√nAKHah tõp a ˚q¸t G •yÅs i ' A ïh A ˇè gx a wà £y°X Li x i ryûˇ c i q Ÿ yYr „ ˚–kb –i
-yïi–k 24 :lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' hõw√ hÃy |§ıd O ' A ïh A yôn≈ p K¸ -te' ØßËr˚ZkÃz-lA–k èˇ h' e r fl y≈ h°n√ H KA b –a
-tïe' èˇ Hyi' dˇˇBOm¸x¬y-'◊lÃw ß°l e ˚bÃgF -te' yõt Gi ¸baxËrihÃw ßyØn∆ p KA m i ˇè £y« ÙFg Hy`r Ê Ù'
:hïn√ H KA b –a £yõm i v A p K¸ HBl » H A ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p K¸ -te' èˇ tÙ'flrEl Æ߸tø»l·va–b Ø߸cËra'
:xasïp KA h a gúx a xabz∆õ r’qÅO–bal §yûˇ il√y-'◊lÃw y°ix¸b«z-£fi–d ¶õEmAx-lav Xúax¸Hit-'ø◊l 25
yYÊdÃFg lúEKHab¸t-'◊l ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy tyõb –E 'yàb i t GA ß Ø t ¸ ûˇ m A d Ë ' a ˇè yr „ ˚–kb –i tyÄH i '„r 26
> :Ùïm G ' i búl E x · b –a
-lav yãi–k heGl°E'Ah £yZÊrAbË–dah-te' õ߸l-bAt¸–k hÅeHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 27
£ûˇ AH-yihÃy¬¿w 28 :lïE'flr¸W«y-te'wà tyYr Ê b –¸ ß ô t G¸ ' i yit G r fi^ –Ak heGlÄE'Ah £yZÊrAbd –Ë h a |yûˇ p Ki
'Z◊l £«yõam˚ lÅakA' 'Z◊l £exelò hAlyà l aÅ £yûˇ v i b –A r Ë ' a wà ˇè £Ùy £yúv i b –A r Ë ' a hÆw√ hÃy-£iv
yÄh i yà w¬ 29 :£yΩr Ê b A d –Ë h a tÂrˇ õeW·v tyÅÊr¸–bah yZ„r¸bÊ–d tE'ò tÄOxuGlah-lav bZOGtk ¸ yC« w¬ h°t A H A
-§im Ùõt G d Ë r Ê b –¸ hÅH e m O -d¬yb –¸ ˇè td Á v E ïh A t`x O l u y=n≈ H ¸ ˚ yØn¬ yis rˇˇû h a m E ˇè hH e m O tÂdˇ r Â` b –¸
§är O h · ' a 'ËryC¬= w¬ 30 :Ùït G ' i Ùırb –¸ d fi b –¸ wyõn√ p KA rÙBv §_r fi q “ yúi–k vÄfid√y-'ø◊l hûˇ H e m O ˚ rˇˇh A° h A
:wyïl A ' E teHgF∆ú m i ˚Y'r Ë yïyC« w¬ wy°n√ p KA rÙZv §Yr fi q “ húnF≈ h i wà hÅeHOm-te' èˇ lE'flrW ¸ y« yòn≈ b –¸ -lAkwÃ
rˇˇb
–Eú d fi yà w¬ hÚd fl v E b –A £yõ' i W i nFà h a -lAkwà §ıOr·ha' wyôAlE' ˚büuHyC√ w¬ hÅH e m O ˇè £h e l E ·' '`flrŸq«Cy¬w 31
râH e ' · -lAk – t É ' E £DwF≈ c a yà w¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAk – ˚YHgFà n« §úEk-y„r·xa'Ãw 32 :£ïehEl·' hõeHOm
wyõn√ p KA -lav §út GE yC« w¬ £°t GA ' i rˇˇb –Eõ d –fi m i hÅH e m O lûˇ k a yà w¬ 33 :yïn√ yis rˇˇh aú b –¸ Ùõt G ' i hôw√ hÃy rˇˇüb –e d –Ê
-dav hõw∆ s ¸ m Ga h a -te' ryús i y√ ÙÅt G ' i rˇˇû b –E d fi l ¸ ˇè hw√ hÃy yò≈np ¸ l i häH e m O 'âb ◊ b ¸ ˚ 34 :hïw∆ s ¸ m a
-yïn≈ b ¸ ˚`'r fl wà 35 :hïwF∆ c u yà rˇˇúeH·' tõE' lÅE'flrW ¸ y« yûˇ n≈ –¸b-le' ˇè rb –e d Ê wà 'Äc A y√ wà ÙÚt'Ec
-te' hòeHOm byâiHEhÃw h°H e m O yûˇ n≈ p K¸ rÙYv §År fi q “ yûˇ k –i hÅH e m O yûˇ n≈ p K¸ -te' ˇè l' E r fl W ¸ y«
< :ÙïGti' rˇˇúE–bfid¸l ÙY'O–b-dav wyØn√ p KA -lav ˇè hw∆ s ¸ m Ga h a

Exodus 35
£°h e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ t_d fi v · -lA–k-tïe' hÄeHOm lûˇ h E q Ÿ yC¬ w¬ 1
hûˇ W
e v A t GE £ ê yimy√ teHˇû H E 2 :£ït A ' O tBW O v· la hõw√ hÃy húwF√ c i -reH·' £yÅÊrAbË–dah heGlE'ò
-lAk – h°w√ hyal §ÙYtb –A H a túb –a H a HÂdˇ q Oô £úk e l A h=y∆ h ¸ y« yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚h Ç k A 'Alm ¸
£ÙYyb –¸ £°k e yEtb Oø H ¸ m O lYk O b –¸ HÅ' E ˚˘r·vab¸t-'◊l 3 :tïAm˚y hõAk'Al¸m Ù_b húeWOvAh
> :tïb –A HKa h a
rÅAbfl–dah hûˇ ∆z rˇˇÚOm'El lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b tBfid·v-lA–k-le' hÅH e m O rem'ûyC◊ w¬ 4
byZd Ê nà lOk – ò hØw√ hyïl a ˇè hm A ˚r¸t G £òk e t G¸ 'i ïm E ˚âxq Ÿ 5 :rˇˇOøm'El hõ√whÃy hú√Fwic-reH·'
§ôm A gF√ r
Ë ' a wà telüEkt ¸ ˚ 6 :teHx Oø nà ˚ •esk eõ w√ búh A z√ h°w√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G tõ' E h A ' eà yibyà ÙÅb – l i
yúc
E v· w¬ £yõH i x A t G¸ tır O v O wà £yôm i d –fl ' A m ¸ £üilyE' târ O v O wà 7 :£yïz∑« v i wà HúH E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw
:£yïm Gi s –a h a tÂrˇ X OY q Ÿ l i wà hÅx A H ¸ m Gi h a §emˇû H e l ¸ ˇè £yimW A b ¸ ˚ rÙÚ'm GA l a §emH eõ wà 8 ]2 :£yïX Li H i
£°ekA–b bõEl-£ak·x-lAkÃw 10 :§eHx Oø l a wà dÙYp' E l A £y°' i l Gu m i yõ≈nb ¸ ' a wà £ahH OÅ -y≈nb ¸ ' aâ wà 9
ÙYlÛhA'-tïe' §ÅA–k¸HiGmâah-te' 11 :hï√whÃy hõ√Fwic rˇˇúeH·'-lA–k tô' E ˚ÅWv · y¬ wà ˚'Zb O y√
-te'wà wyYd fl m Gu v a -te' ]q wàAxyÊr¸–b-te' wyÅAHflrŸq-te'Ãw èˇ wyAsr fl q Ÿ -te' ˚h°s E k ¸ m i -te'wÃ
:™ïs A m GA h a tekr Oı p KA tõ' E wà tÂrˇ p KOÚ k –a h a -te' wyYd –fl b –a -te'wà §ıOrA'Ah-te' 12 :wyï√nfld·'
-te'wà 14 :£yïn« p KA ha £exl eú tõ' E wà wy°l A k –E -lAk – -te'wà wyYd –fl a–b-te'Ãw §úAx¸luKHah-te' 13
-te'wà 15 :rÙø'm GA h a §emH eú tõ' E Ãw Ahy°etOr≈n-te'Ãw AhyõelE–k-te'wà rÙ_'m GA h a t^r fi nO m ¸
£y°m Gi s –a h a tÂrˇ X OZ q Ÿ tõ' E wà hÅx A H ¸ m Gi h a §emˇû H e ˇè t' E wà wyÅd –fl b –a -te'wà ˇè tr  èOXŸ–qah xòa–bÃzim
rˇˇb
–aò k ¸ m i -te'wà hÄl A v O h A xûˇ b –a zà m i |tûˇ ' E 16 :§ïk –A H ¸ m Gi h a xatúep¸l xatõeKpah ™úasAm-te'Ãw
:ÙïnF k –a -te'wà rˇˇyCOY k –i h a -te' wy°AlE–k-lA–k-te'Ãw wyYfl–da–b-te' ÙÅl-reH·' èˇ tH e x Oè nFà h a
:rˇˇïEcAxeh ravúaH ™õasm A tà' E wà h A y°n∆ d fl ' · -te'wà wyYd fl m Gu v a -te' rÅEcAxeh yûˇ Ev¸l—q tE'ò 17
yB„dÃgi–b-te' 19 :£ïehy„r¸tyEm-te'Ãw rˇˇõEcAxeh tıOd¸t«y-te'Ãw §ôA–k¸HiGmah t˙Od¸t«y-te' 18
wyõn√ b A yBd „ gà b –i -te'wà §Åh E k –O h a §˘r O h · ' a l ¸ ˇè HÂdèO–qah y`„dÃgb –i -te' HÂdˇ q –O˝ b –a tZ„rAH¸l dˇˇYflr¸KWah
-lA–k ˚'àOb√Cy¬w 21 :hïeHOm yún≈ p ¸ l Gi m i lõ' E r fl W ¸ y« -y≈n¿ b –¸ tBd fi ·v-lA–k ]3 wF ' _ c ¸ yC≈ú w¬ 20 :§ïh E k a l ¸
tâam˚r¸Gt-te' ˚'yibEh∏ ÙÄtO' Ùäx˚r hâAbËd√n ÉreH·' láOkÃw Ù°–bil ÙZ'AWÃn-reH·' Hyõi'
˚'Bb O yC√ w¬ 22 :HÂdˇ q –O¿ h a yYd „ gà b i l ¸ ˚ ÙÅtd fl ˇb OZ v · -lAkl ¸ ˚ ˇè dEvÙm leh`O' tek'âl e m ¸ li hMw√ hÃy
ˇè zm A ˚kÃw tavb –aò X a wà £∆zn∆M w√ xûˇ x A ˚'yibh E ∏ bÄl E byZd Ê nà |lZk –O £y°H i nF√ h a -lav £yõH i n√ ' · h A
-lAkÃw 23 :hï√whyal bõAh√z túap˚n¸t G •yôn« h E rˇˇúeH·' Hyài'-lAkwà bÅh A z√ yûˇ l i k –¸ -lAk –
târ O v O wà £y°z∑« v i wà Hûˇ H E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ rË ' a wà telüEkt G¸ ÙÄt G 'i 'ûˇ c A m ¸ n« -reH' · Hyã' i
ˇè •s e k –eè tam˚`rt G¸ £yÄr Ê m E -lAk – 24 :˚'yïibEh £yõiHAx¸Gt tıOrOvwà £yôm i d –fl ' A m¸ £üilyE'
£yôX Li H i yúc E v · Ùät G ' i 'âc A m ¸ n« ÉreH·' láOkÃw h°√whÃy tûˇ am˚r¸t G tõ' E ˚'yàb i h E teHx OÅ nà ˚
AhyZÂd√y¸–b bõEl-tam¸kax húAKHi'-lAkÃw 25 :˚'yïibEh hYfldOb·vAh tek'úel¸m-lAk¸l
yõn« H KA h a tavl aú ÙGt-te' §Åm A gF√ r Ë a'ïAh-te'Ãw èˇ telèEk¸Gtah-tïe' hÆw∆ X ¸ m a ˚'yûˇ b i yC√ w¬ ˚°wX A
-te' ˚YwX A h°m A k ¸ x A b –¸ h√nt Aõ ' O §ôb –A l i 'úW A n√ râH e ' · £yÅH i nF√ âah-lAkÃw 26 :HïEKHah-te'Ãw
£y°' i l Gu m Gi h a yûˇ n≈ b ¸ ' a tõ' E wà £ahH KOÅ h a yûˇ n≈ b ¸ ' a tE'ò ˚'yÅibh E £ûˇ ' i W i nFà h a wà 27 :£yïz∑« v i h A
hÅx A H ¸ m Gi h a ˇè §m e H eè l ¸ ˚ rÙà'm A l ¸ §emH KA° h a -te'Ãw £eWYO–bah-te'Ãw 28 :§eHøOxalÃw dÙYpE'Al
ˇè 'yibh A l ¸ £ Ç t A ' O £ ê b –A l i bZd fi √n râeH·' hÄAKHi'wà Hyûˇ ' i -lAk – 29 :£yïm Gi s –a h a tÂrˇ X OY q Ÿ l i wÃ
-y≈nb ¸ ˚'yüibh E h°H e m O -d¬yb –¸ tÙYW·val hô√whÃy hü√Fwic râeH·' hÅAk'Al¸Gmah-lAk¸l
> :hï√whyal hõAbfldÃn lôE'flr¸W«y
lôE'¸lac¸–b £°EH¸–b hõ√whÃy 'Bflr“q ˚_'Ër lÅE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè hH e m O rem'`yC◊ w¬ 30
hôm A k ¸ x A b –¸ £y°h i l » ' È x fi ˚˘r ÙYtO' 'úEGlamÃy¬w 31 :hΩfld˚hÃy húELXam¸l r˚Yx-§eb yBÊr˚'-§e–b
búAh√∑za–b t_OW·val tÚObAHaxïam bYOH¸xalÃw 32 :hïAk'Al¸m-lAk¸b˚ tavd fiY b ¸ ˚ hún√ ˚b¸tb –i
tÙYW·val ¶°Ev teH˘Or·xab˚ t'Y◊Glam¸l §ebôe' teHıOr·xab˚ 33 :teHx Oø nFÃ b a ˚ •esk –eõ b a ˚
-§eb – bú' A yilh Û ï' A wà '˚àh Ù°b – l i b –¸ §ûˇ t a n√ t˜r O Ùh¸l˚ 34 :tebïAH·xam tek'úel¸m-lAk¸–b
tek'ûˇ el¸m-lA–k êtÙW·val bÄEl-tam¸kAx £äAtO' 'âEGlim 35 :§Ωfld-hELXam¸l ™õAmAsyix·'
gÚr „ ' O wà HõH KE b a ˚ yôn« H KA h a tavüalÙt¸b – §Äm A gF√ rË ' a ïb A ˚ telˇû Ek¸Gta–b £ã‘qOrÃw ÇbEHOxÃw |HZflrAx
:tøb O H A x · m a yõb E H ¸ x O wà hÅk A 'Alm ¸ -lAk – ˇè yW E v O

Exodus 36
bäA'yilÛhA'Ãw lâE'¸lac¸b ÉhAWAvÃw 1
tavd fiZ l A hAm G h EÅ b –A ˇè hn√ ˚b¸t˚ hòm A k ¸ x A hMw√ hÃy §ât a n√ r É He ' · bÄEl-£ak·x Hyûˇ i' |lZOkÃw
:hï√whÃy hõ√Fwic-reH·' lBOk¸l HÂdˇ ˝O–qah tZfidOb·v tek'õel¸m-lA–k-tïe' tÅOW·val
-£ak·x Hyûˇ i'-lA–k èˇ le'Ãw ÇbA'yilÛhïA'-le'Ãw ]2 êlE'¸lac¸–b-le' hÄeHOm 'ZflrŸq«Cy¬w 2
-le' húAbËr“q¸l ÙÅ–bil ÙZ'W A nà rˇˇû He ' · lOk – ò Ù°b – l i b –¸ hõm A ¸kx A hôw√ hÃy §üatn√ râH e ' · bÅl E
râeH·' èˇ hAm˚r¸Gtah-lAk – tò' E hÄH e m
O yûˇ n≈ ¸pl Gi m i ˚ãxq Ÿ yC« w¬ 3 :–hïAtO' tBOW·val hõAk'Al¸Gmah
˚'yâb i h E £Ehwà ∏ h – t A° ' O tZW O v · l a HÂdˇ q –O˜ h a tBd fi Ob·v tek'ôel¸ml i lÄ' E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b–¸ ˚'yäb i h E
tõ' E £yàW i v O h A £yÅm i k A x · ˇû h a -lAk – ˇè ˚'èb O yC√ w¬ 4 :r’qb –Oø b –a r’qb –OB b–a hõb A d fl nà dÙ_v wyúl A ' E
:£yïiWOv hAGmúEh-reH·' ÙõGt¸k'alm G¸ m i Hyú' i -Hyïi' HÂdˇ ˝O–qah tek'ûˇ l e m ¸ -lAk –
ˇè hd fl b O v · ïh A y`d –„ m i 'y°b i h A l¸ £õv A h A £yúb –i r Ë m a rÅm O 'El G hûˇ H e m O -le' ˇè ˚r¸m'◊yC w¬ 5
lÙıq ˚ryâb i v · yC¬ w¬ hÄH e m O wûˇ c a Ãy¬w 6 :–hïAtO' tBOW·val hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' hÅAk'Al¸Gmal
HÂdˇ ˝O–qah tûˇ am˚r¸til hõAk'Al¸m dÙ_v-˚W·v¬y-la' hÄAKHi'Ãw Hyûˇ ' i r Ç m O 'El h ê n∆ x · m Ga ïb –a
hõAk'Al¸Gmah-lAk¸l £ô√Cyfid húAtÃyAh hÄAk'Al¸GmahÃw 7 :'yïibAhEm £õv A h
A 'úl E k –A yC« w¬
< :rˇˇït E ÙhÃw h – t A° 'O tÙZWv · l a
reWûˇ ev §õA–k¸HiGmah-te' hôAk'Al¸Gmah yüEWOv¸–b bäEl-£ak·x-lAk ˚âWv · yC¬ w¬ 8
bõH E x O húW E v · m a £yôb i r Á k –¸ yØn« H A tavˇû l a ÙtÃw ˇè §m A gF√ r Ë ' a wà telk Eò t ¸ ˚ rÆz√ H ¸ m A Hûˇ H E tÚv O yÊryÃ
ˇè bx a r Oè wà hÅm GA ' a ïb –A ˇè £yÊrW ¸ evwà hòn∆ m O H ¸ tÄx a ' a ïh A hûˇ v A yÊrÃyah ™ÂräO' 9 :£ïAtO' húAWAv
èˇ rE–baxÃy¬w 10 :tøOvyÊrÃyah-lAk¸l tõaxa' hBfl–dim t°Axe'Ah hõAvyÊrÃyah hÅAGma'ïb –A vûˇ b –a r Ë ' a
-le' tõaxa' rÅa–bix èˇ tOvyÊrÃy Hòm E x A wà t°x A ' e -le' tõaxa' tÅOvyÊryà h a Hûˇ m E x · -te'
hõc A q –“ m i tÅx A ' e ïh A ˇè hv A yÊryà ah tòap¸W lûˇ av telÄEk¸Gt tZO'¸lïul WavM¬Cy¬w 11 :tïAxe'
:tyïn« H KE h a tÂrˇ b –eõ x ¸ m Ga b –a hØn√ Ùcyûˇ q –÷ h a hÅv A yÊryà h a tûˇ a pW ¸ b –i ˇè hW A v A §òk –E tÂrˇ b –A° x ¸ m Ga b –a
hûˇ cE q Ÿ b –i ˇè hW A v A tÄ' O l A l u £yûˇ H Ki m i x · w¬ t Ç x A ' e h A hûˇ v A yÊryà b –a h ê W A v A tÄ' O l A l u £yûˇ H Ki m i x · 12
:tïAxe'-le' tõaxa' tÅO'Alûˇ uGlh a ˇè tl » yib – q Ÿ m a ty°n« H KE h a tÂrˇ û ˇb –e x ¸ m Ga b –a rˇˇH eõ ·' hÅAvyÊrÃyah
èˇ taxa'-le' tòaxa' täOvÊrÃyah-te' râb –E x a yà w¬ b°h A z√ yûˇ s E r Ë —q £yõH Ki m i x · WavyC¬D w¬ 13
leh' OY l ¸ £yØz∑« v i tZv O yÊryà ˇè Wv a yC¬è w¬ 14 < :dˇˇïx A ' e §õk –A ¸Hm Gi h a yúh i yà ïw¬ £yÅs i r fl q –Ÿ b –a
hûˇ AvyÊrÃyah ™ÂräO' 15 :£ïAtO' húAWAv tYOvyÊrÃy hB„r¸Wev-yïEGt¸Hav §°A–k¸HiGmah-lav
hZd –fl m i t°x A ' e h A hûˇ AvyÊryà h a baxr O˜ tÙÅm G ' a vûˇ b –a r Ë ' a wà hÅAm G ' a ïb –A ˇè £yiHl » H ¸ tÄx a ' a h A
dˇˇb A° l ¸ tYv O yÊryà h a Húm E x · -te' rˇˇb –Eô x a yà w¬ 16 :tøv O yÊryà hY„r¸Wev yúEGt¸Hav¸l tÅaxa'
hÅAvyÊrÃyah tûˇ ap¸W lavò £yÄiKHim·x tZO'Alïul WavM¬Cy¬w 17 :dˇ ˇïAb¸l tYOvyÊrÃyah HúEH-te'Ãw
tÂrˇ b eõ x O h a hÅv A yÊryà h a tûˇ p a ¸W-lav èˇ hAWAv tÄO'Alul £yûˇ iKHm i x · w¬ tÂrˇ b –A° x ¸ m Ga b –a hõn√ c O y÷q – h a
:dˇˇïAxe' ]3 tBOy¸hil lehYO'Ah-te' rˇˇb –Eú x a l ¸ £y°H Ki m i x · teHx OY nà yús E r Ë q — WavyC¬ô w¬ 18 :tyïn« H KE h a
£yõH i x A t G¸ tır O v O hôs E k ¸ m i ˚ £y°m i d –fl ' A m ¸ £yõl i ' E tıOrOv lehÅO'Al ˇè hs e k ¸ m i WavyC¬ò w¬ 19
:£yΩd Ê m ¸ v O £yõX Li H i yúc E v · §°k –A H ¸ m Gi l a £yõH i r fl q –Ÿ ah-te' Wavú¬Cyw¬ 20 < :hAlv ¸ ïm A l ¸ m i
:dˇˇïAxe'Ah HÂrˇ ú’–qah baxr O˜ hÅm GA ' a ïh A yûˇ c i x · w¬ ˇè hm GA ' a à w HÂrˇ q –“° h a ™Ârˇ ' OZ tYOGma' reWúev 21
lYk O l ¸ hÅW A v A §ûˇ k –E t°Axe'-le' tõaxa' tÅObAGluH¸m dÅAxe'ïAh èˇ Hr  q –’è l a tÄd O y√ yûˇ t GE H ¸ 22
£yÅH i r fl q Ÿ £yZr Ê W ¸ v e §°k –A H ¸ m Gi l a £yõiHflrŸ–qah-te' Wavú¬Cy¬w 23 :§ïk –A H ¸ m Gi h a yúH E r Ë q —
£yZÊr¸Wev taxõaGt hàAWAv •esÅek-y≈nËda' èˇ £yivA–bËra'Ãw 24 :h√nïm A yEt G b∆gn∆ú tõ' a p ¸ l i
£yôn« d fl ' · yü≈nH ¸ ˚ wyÅt A d O yà yûˇ t GE H ¸ l i ˇè dx A ' e Ah HÂrˇ ò’–qah-taxït Ga £yMn« d fl ' · y=n≈ H ¸ £y°H i r fl q –Ÿ h a
tûˇ '
a p ¸ l i tyõn« H KE h a §ôk –A H ¸ m Gi h a valüecl ¸ ˚ 25 :wyït A d O yà yúGEt¸Hil dˇˇõAxe'Ah HÂrˇ ú’–qah-taxïaGt
£yÆn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ •esk –A° £õh e y≈nd Ë ' a £yúv i b –A r Ë ' a wà 26 :£yïH i r fl q Ÿ £yBr Ê W ¸ v e hõW A v A §ÙÚpc A
yúEt¸–kËr¬y¸lï˚ 27 :dˇˇïAxe'Ah HÂrˇ q –’ú h a taxt Gaõ £yØn« d fl ' · yûˇ n≈ H ¸ ˚ dÅx A ' e h A HÂrˇ û ˇq –’ h a taxt Ga ò
tYOv¸cÿq¸mil hÅAWAv èˇ £yiHflrŸq yò≈n¸H˚ 28 :£yïiHflrŸq húAKHiH hõW A v A hAm G y√° §õk –A H ¸ m Gi h a
-le' ˇè £yim G t a ˚`yh ¸ y« wÄd –fl x ¸ y¬ wà h Ç X LA m a l G¸ m i £ ê m i ' · Ùt ˚ûyh A wà 29 :£«yït A k A r Ë yC¬ b –a §°k –A H ¸ m Gi h a
ˇè ˚yAhwà 30 :tøv O c O q Ÿ m Gi h a yõn≈ H ¸ l i £Åh e y≈nH ¸ l i hûˇ W A v A §Ek – ò t°Axe'Ah tavõa–baLXah-le' ÙÅH'◊r
yûˇ n≈ H ¸ ˇè £y«nd fl ' · yòn≈ H ¸ £y°n« d fl ' · rˇˇW Aõ v A húAKHiH •esÅe–k £ûˇ h e y≈nd Ë ' a wà £yÅH i r fl q Ÿ hûˇ n√ m O H ¸
hàH KA m i x · £y°X Li H i yûˇ c E v · yõx E yÊrb –¸ WavyC¬ú w¬ 31 :dˇˇïx A ' e h A HÂrˇ q –’ú h a taxt Gaõ £yØn« d fl ' ·
-valïec yúEHËr—q¸l £ÅixyÊr¸b hûˇ H KA m i x · w¬ 32 :tïx A ' e h A §õk –A H ¸ iGmah-valïec yúEHËr—q¸l
:hAm G ïy√ £«yt aõ k A r Ë yC¬ l a §Åk –A H ¸ m Gi h a yûˇ H E r Ë q — l ¸ ˇè £x i yÊrb ¸ hòH KA m i x · w¬ ty°n« H KE h a §õk –A H ¸ m Gi h a
-le' hõec“–qah-§im £yÅiHr fl q –Ÿ h a ™ÙZtb –¸ ˇè fixr Oè b ¸ l i §Úk O yit G h a fixyZÊr¸–bah-te' Wavõ¬Cy¬w 33
£yõt Gi b –A bÅh A z√ hûˇ W A v A ˇè £t A v O b –¸ X a -te'wà bÄh A z√ hûˇ p KA c i £yãiHflrŸ–qah-te'ïÃw 34 :hïec“–qah
tekr OÅ p KA h a -te' ˇè Wv a yC¬è w¬ 35 :bïAh√z £õixyÊr¸–bah-te' •úacÃyw¬ £°x i yÊrb –¸ l a
–hõAtO' húAWAv bôEHOx húW E v · m a rˇˇz√° H ¸ m A Hûˇ H E wà yõn« H A tavaúlÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸
b°h A z√ £õh e y≈ww√ bÅh A z√ £ûˇ p KE c a yà w¬ £yÅX Li H i yZd „ ˚Gmv a ˇè hv A A–bËra' –hÄAl Wavûˇ yC¬ w¬ 36 :£yïb i r Á k –¸
telüEk¸Gt lehÅO'Ah xatûˇ ep¸l èˇ ™s A m A WavyC¬ò w¬ 37 :•esïk A -y≈nËda' hõAvA–bËra' £Åh e l A qZc O yC« w¬
wy`fld˚Gmav-te'Ãw 38 :£æ‘qOr hõEW·vm a rˇˇz√° H ¸ m A Hûˇ H E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wÃ
hõH KA m i x · £úh e y≈nd Ë ' a wà b°h A z√ £õehy‘quH·x¬w £ôehyEH'flr hüAKpicwà £Åh e y≈wˇû w√ -te'wà ˇè hH KA m i x ·
> :teHx Oø nÃ

Exodus 37
ÙÄk – r Ë ' A yicx Eä w√ £«yt aâ m GA ' a £y°X Li iH yûˇ Ec·v §˜OrA'Ah-te' lô' E l ¸ c a b –¸ Wavü¬yC w¬ 1
t«yˇû b –a mi rÙYhX A búh A z√ ˚hôp KE c a yà w¬ 2 :Ùøtm A qO yicx Eõ w√ húGAm' a wà ÙÅb – x¸ r fl ˇè yc i x Eè w√ hòm GA ' a wÃ
lõv a bÅh A z√ tZv O b–¸ X a ˇè vb –a r Ë ' a ÙÄl qZc O yC« w¬ 3 :byïb i s A bõh A z√ rˇˇz≈ú Ù_l WavyC¬ú w¬ ¶˚Úxm i ˚
-lav tÙÅvb –A X a ˇè yt GE H ¸ ˚ tÅx A ' e ïh A ˇè Ùv¸lc a -lav tÄv O b –A X a yûˇ t GE H ¸ ˚ wy°t A m O v · p Ka vûˇ b –a r Ë ' a
-te' 'òb E yC√ w¬ 5 :bïh A z√ £õt A ' O •úc a yà w¬ £y°X Li H i yûˇ cE v · yY–„db –a WavyC¬ú w¬ 4 :tyïn« H KE h a ÙYvl ¸ c a
Wavú¬Cy¬w 6 :§¡OrA'Ah-te' t'õEWAl §˝OrA'Ah tZOv¸lac lõav tÅOvA–bX La b –a ˇè £yÊd – b –a h a
WavyC¬ô w¬ 7 :–hïb –A x ¸ r fl yicx Eõ w√ húm GA ' a wà h – k–AÅ r Ë ' A ˇè yci xEè w√ £«yt aò mGA ' a rÙÚhX A bûˇ h A z√ tÂrˇ p KOY k –a
-b˚r¸–k 8 :tÂrˇ øOKpa–kah tÙBcŸq yõn≈ H K¸ mi £Åt A 'O hûˇ W A v A ˇè hH A q Ÿ mi b°h A z√ £yõb i r Á k¸ yún≈ H ¸
-te' húAWAv tÂrˇ _OKpa–kah-§im h°z∑∆ m i hõc A q –“ m i dˇˇx Aú ' e -b˚r¸k˚ hØz∑∆ m i ˇè hc A q –“ m i dˇˇx Aò ' e
hAlv
¸ m
aÄ l
¸ £«yp aä n√ k¸ yâW E r Ë p KO É£yibr Á k –¸ h a ˚ûyh ¸ yC« w¬ 9 :wyïAtÙcŸq** ÙtÙw¸cq ÷ * yún≈ H K¸ m i £yõb i r Á k –¸ h a
tÂrÅOKpa–kah-le' wy°ixA'-le' Hyûˇ i' £õehy≈n¸p˚ tÂrÅOKpa–kah-lav ˇè £h e yEpnà k a b –¸ £yòk i k ¸ s Oø
£«yt aò m GA ' a £y°X Li H i yûˇ c E v · §õAx¸luKHah-te' Wavú¬Cy¬w 10 > :£yïb i r Á k –¸ h a yún≈ p K¸ ˚Yyh A
WavyC¬ú w¬ rÙÚhX A bûˇ h A z√ ÙYt' O •úc a yà w¬ 11 :Ùøtm A q O yicx Eõ w√ húm GA ' a wà ÙÅb – x ¸ r fl hûˇ m GA ' a wà ˇè Ùk – r Ë ' A
bôh A z√ -r≈z Wavü¬yC w¬ by°b i s A xapX OY tÂrˇ gF∆ô s ¸ m i ÙBl WavyC¬= w¬ 12 :byïibAs bõAh√z rˇˇú≈z Ù_l
tÅv O b –A X La h a -te' ˇè §t GE yC« w¬ b°h A √z tZOv¸–baX võa–bËra' ÙÅl qZc O yC« w¬ 13 :byïb i s A Ùõt G r Ë gF¬ s ¸ m i l ¸
˚Yyh A tÂrgF∆Ø s ¸ m Gi h a ˇè tm Ga v u l ¸ 14 :wyïAlÃgfir vúa–bËra'¸l rˇˇõeH·' tÅO'EKpah vûˇ b –a r Ë ' a lavò
ˇè £yÊd – b –a h a -te' WavyC¬ò w¬ 15 :§ïAx¸luKHah-te' t'õEWAl £yÅÊ–dab – l a ˇè £yit G b –A tÚv O b –A X La h a
-tïe' WavM¬Cy¬w 16 :§ïAx¸luKHah-te' t'õEWAl b°Ah√z £õAtO' •úacÃyw¬ £yÅX Li H i yûˇ c E v ·
wyÅt A yCO q –÷ n¬ m ¸ ˇè t' E wà ˇè wyAtp KO a–k-te'Ãw wyòAtOrAvŸq-te' §ÄAx¸luKHah-lav rˇˇû eH' · |£yûˇ l i k –E h a
-te' Wavú¬Cy¬w 17 > :rÙøhAX bõh A z√ §°h E b –A ™õs –a y… rˇˇH eú ' · tØOwAWŸ–qah-te'Ãw
h
A yôv e yibgFà h – n√Ø q “ wà h – ˇû k A „ryà ˇè hr fl nO m G¸ ha -te' hòAWAv hãAHq Ÿ m i rÙÚhX A bûˇ h A z√ hYr fl nO m G¸ h a
|hûˇ H A l » H ¸ h A yÚd – c Fi m i £yõ' i c ¸ yO £yØn« q “ hûˇ H KA H i wà 18 :˚ΩyAh h√nF m Geú m i h A yõx e r fl p ¸ ˚h A yBr  t GO p ¸ k –a
hûˇ AH»l¸H 19 :yï«nEKHah –hYfl–diFcm i hÅr fl nO m ¸ yûˇ n≈ q Ÿ ˇè hH A l » ¸H˚ dÅAxe'ïAh èˇ –hfl–diFcm i hÄr fl nO m ¸ yûˇ n≈ q Ÿ
£y_d Ê q –“ H u m ¸ £yÄv i b i gà hûˇ H A l » H ¸ ˚x Ç r fi p e w√ rˇˇt GOZ p ¸ k –a d ê x A ' e h A hûˇ n∆ q –“ b –a £yãd Ê q –“ H u ïm ¸ £yivb i gà ∏
:hΩr fl nO m G¸ h a -§im £yõ' i c ¸ yCO h a £yØn« “–qah teHûˇ EH¸l §E–kò xfirˇ p A° w√ rˇˇt GOZ p ¸ k –a dˇˇx Aõ ' e hún∆ q “ b –¸
rátGO p ¸ k a wà 21 :Ahyïx e r fl p ¸ ˚h A yYr  t GO p ¸ k –a £yÅd Ê q –“ H uâ m ¸ £y°v i i bgà hûˇ v A b –A r Ë ' a hYr fl nO m G¸ b a ˚ 20
-taxït Ga ràt GO p ¸ k a wà h√nF m GeÅ m i èˇ £y«nq –“ h a yòn≈ H ¸ taxˇû t Ga èˇ rt GO p ¸ k a wà h√nF m GeÄ m i £yMn« q –“ h a y=n≈ H ¸ t É x a t Ga
£úh e y„rt GO p ¸ k –a 22 :h√nF ïm Ge m i £yõ' i c ¸ yCO h a £yØn« q –“ h a ˇè tH e EèHl ¸ h√nF m Ge° m i £yõn« q –“ h a yún≈ H ¸
h
A yõt e r O n≈ -te' WavyC¬ú w¬ 23 :rÙøhAX búAh√z tõaxa' húAHŸqim –hôAl G k –u ˚°yh A h√nF ˇû m Ge m i £õt A nO q Ÿ ˚
hûˇ W A v A rÙYhX A búh A z√ rˇˇk –Aô k –i 24 :rÙøhAX búAh√z AhyõetOGt¸xm a ˚h A yúx e q “ l ¸ m a ˚ h°v A b ¸ H i
£y°X Li H i yûˇ c E v · tÂrˇ X OY q –Ÿ h a xúa–bÃzim-te' Wavô¬Cy¬w 25 > :AhyïelE–k-lA–k tõE'Ãw –h°AtO'
:wyït A nO r Ë q — ˚Byh A ˚Fnm Geõ m i ÙÅtm A q O¿ ˇè £y« t aè m GA ' a wà v fi ˚Äbr fl Ùäb – x ¸ r fl hâm GA ' a wà ÙÉ k – r Ë ' A hûˇ m GA ' a
wy°t A nO r Ë q — -te'wà byõb i s A wyôt A r O y÷q-te'wà ÙüFggF¬ -te' rÙÄhX A bûˇ h A z√ Ùät' O •âc a yà w¬ 26
ÙÄr≈z¸l taxûˇ aGtim |ÙZl-hAWïAv bäAh√z tâOv¸–baX ÉyEGt¸H˚ 27 :byïb i s A bõh A z√ rˇˇz≈ú Ù_l WavyC¬ú w¬
:£ïh e b –A ÙYt' O t'úW E l A £yÅd –Ê b a l ¸ £yûˇ t Gi b A l ¸ wyÚd –fl c i yûˇ n≈ ¸H lõv a wyÅt A v O l ¸ c a yûˇ t GE H ¸ lavò
§emòeH-te' WavM¬Cy¬w 29 :bïAh√z £õt A ' O •úc a yà w¬ £y°X Li H i yûˇ c E ·v £yYÊ–da–bah-te' Wavú¬Cy¬w 28
> :fixæ‘qOr hõEW·vam rÙÚhAX £yõm Gi s–a h a tÂrˇ X OB Ÿq-te'Ãw HÂdÅOq ˇè hx A H ¸ m Gi h a

Exodus 38
Ùäk – r Ë ' A tÙâm G ' a H É m E x A £y°X Li H i yûˇ c E v · hõl A v O h A xúb –a zà m i -te' WavyC¬ô w¬ 1
lavò wyÄt A nO r Ë q — Wavˇû yC¬ w¬ 2 :Ùøtm A q O tÙõm G ' a HBl » H A wà v fi ˚Åbflr ˇè Ùb – x ¸ r fl tÙòm G ' a -HEmïx A wÃ
-lA–k-tïe' WavM¬Cy¬w 3 :teHøOxÃn ÙYt' O •úc a yà w¬ wy°t A nO r Ë q — ˚ûyh A ˚Fnm Geõ m i wyÅt A nFO p Ki vûˇ b –a r Ë ' a
tYOgAlÃziGmah-te' tÅOqflrÃziGmah-te'wà ˇè £yivyC√ h a -te'wà t`r O yis – h a -te' x fi b –EÄ zà m Gi h a yûˇ l E k –¸
hõW E v · m a rÅb –A k ¸ m i ˇè x fi b –Eè zà m Gi l a WavyC¬ò w¬ 4 :teHøOxÃn húAWAv wyõl A k –E -lAk – tÚt GO x ¸ m Ga h a -te'wÃ
t_v O b –A X a vüab – r Ë ' a qãc O yC« w¬ 5 :ÙΩyc ¸ x e -dav hAX L m aõ l G¸ m i Ùôb – uk – r Ë k –a taxüat G teHx OÚ nà teHr ÂZ
£yYd –Ê b –a h a -te' WavyC¬ú w¬ 6 :£yΩd –Ê b –a l a £yõt Gi b –A teHx OÚ nFà h a rˇˇû b –a k ¸ m i l ¸ tYwO AcŸ–qah vúa–bËra'¸–b
lavò tÄv O b –A X La b –a £yäd –Ê b –a h a -te' 'âb E yC√ w¬ 7 :teHx Oø nà £õt A ' O •úc a yà w¬ £y°X Li H i yûˇ c E v ·
< :Ùøt' O húW A v A tYx O l u b˚Bbnà £°ehA–b ÙYtO' t'úEWAl fixÅE–bÃziGmh a tZv O l ¸ c a
˚Å'b
¸ ïc A rˇˇû H e ' · tÅ' O b ¸ c FOZ h a ˇè t' O r Ë m a b –¸ teHx OÚ nà Ùûˇ nF ak – tõ' E wà teHx OÅ nà rÙûˇ yC k –i h a tE'ò WavyC¬Æ w¬ 8
h√nm AÄ yEt G b∆gˇû n∆ |tûˇ ' a p ¸ il rˇˇ°EcAxeh-te' Wavõ¬Cy¬w 9 < :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp
£úh e y≈nd Ë ' a wà £yÅr Ê W ¸ v e £ûˇ h e y„d ˚Gmav 10 :hïAGma'A–b hõA'Em rØz√ H ¸ m A Hûˇ H E ˇè rc E x A ïh e yòv E l ¸ q —
hûˇ ' A m E ˇè §ÙpAc tò' a p ¸ l i wà 11 :•esïk –A £õh e y‘qH u x · w¬ £y_d Ê m Gu v a h A yü≈ww√ teHx OÚ nà £yYr Ê W ¸ v e
£y_d Ê ˚Gmv a ïh A yü≈ww√ teHx OÚ nà £yYr Ê W ¸ v e £úh e y≈nd Ë ' a wà £yÅr Ê W ¸ v e £ûˇ h e y„d˚Gmv a hÅm GA ' a ïb A
£úh e y„d˚Gmv a hÅm GA ' a ïb –A £yûˇ H Ki m i x · ˇè £yivl A q Ÿ £Æy√ -ta'p ¸ l i Ãw 12 :•esïA–k £õehy‘quH·x¬w
tôa'¸pilÃw 13 :•esïA–k £õehy‘q˚H·xw¬ £y_d Ê m Gu v a h A yü≈ww√ hÚr fl W A ·v £õehy≈nËda'Ãw hÅflrAW·v
-le' hõAGma' hB„r¸Wev-HEmx · £yôv i l A q Ÿ 14 :hïm GA ' a £yúH Ki m i x · hAxr flY zà m i hAmd Ë ˇq ‘ú
hòz∑∆ m i tyÆn« H KE h a •ûˇ t E k –A l a wà 15 :hïAH»l¸H £õehy≈nËda'Ãw hÅAHl » H ¸ £ûˇ h e y„d˚Gmv a •°t E k –A h a
hÅAH»l¸H £ûˇ ehy„duGmav h°AGma' hY„r¸Wev Húm E x · £yàv i l A q Ÿ rÅc E Axïh e ravˇû H a l ¸ ˇè hz∑∆ m i ˚
£yûˇ n« dfl ' · h A wà 17 :rˇˇïz√ H ¸ m A HúH E byõb i s A rˇˇc Eô x A h e yüEvl ¸ q — -lA–k 16 :hïAH»l¸H £õehy≈nËda'Ãw
£õh e yEH'flr y˚úp K c i wà •esk –eÅ ˇè £h e y‘q˚H·xw¬ £yäd Ê ˚Gmv a ïh A y=w≈ w√ t Ç H e x O nà £ ê yÊdm Gu v a ïl A
èˇ rEcAxeh ravòaH ™ãasAm˚ 18 :rˇˇïc E x A h e yBd „ m Gu v a lYk –O •es–eÅk £yûˇ q ÷ H KA x u m¸ ˇè £h E wà •esk –A°
£y`r Ê W ¸ v e wà rˇˇz√° H ¸ m A Hûˇ H E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸ £Åq ‘ r O hûˇ W E v · m a
:rˇˇïc E x A h e yúv E l ¸ q — tõm Ga v u l ¸ tÙÅm G ' a Hûˇ Emx A ˇè bx a r Oè b ¸ hòAmÙqÃw ™Âr' OÅ ˇè hm GA ' a
y˚üKpc i wà •esk –eÅ £ûˇ h e y≈ww√ teHÚOxÃn hõAvA–bËra' £úehy≈nËda'Ãw hÅv A b –A r Ë ' a ˇè £h e y„dˇ ïm Gu v a wà 19
byõb i s A rˇˇc Eô x A l e wà §üAk – H ¸ m Gi l a tãOdEtÃyah-lAkïÃw 20 :•esïA–k £õehy‘quH·x¬w £ôehyEH'flr
< :teHx Oø nÃ
h°H e m O yûˇ p Ki -lav dˇˇq –—õ p Ku rˇˇH eú ' · tÅd Á v E h A §ûˇ k –a H ¸ m i ˇè §k –A H ¸ m Gi h a y`d „ ˚q¸p heGlûˇ E' 21
yBÊr˚'-§e–b lôE'¸lac¸b˚ 22 :§ïEhk –O h a §˜r O h · ' a -§ïb –e rÅm A t A yï' i ˇè dy¬ b –¸ £ØyC« w« l ¸ h a ˇè td fi b O v ·
:hïeHOm-te' hõ√whÃy hú√Fwic-reH·'-lA–k tôE' hàAWAv hÚfld˚hÃy hûˇ ELXam¸l r˚Yx-§eb
ˇè tl
e kEè t G¸ b –a £Äq ‘ r O wà b°H E x O wà HZflrAx §Yfld-hELXm a l ¸ ™ôm A s A yix·'-§e–b bãA'yilÛhA' ÙÄGti'Ãw 23
èˇ y˚WAvïeh bÄAh√∑zah-lA–k 24 < :HïH KE b a ˚ yõn« H KA h a tavl aú Ùt¸b˚ §Åm A gF√ r Ë ' a ïb A ˚
ˇè £yÊrW ¸ v e wà vaHt GEò hÄp A ˚n¸t G h a bûˇ h a zà |yûˇ h i yà w¬ HÂdˇ –O˝ qah tek'ûˇ el¸m lYOk¸–b hÅAk'Al¸Gmal
yBd „ ˚q¸p K •esk eô wà 25 :HÂdˇ q –O¿ ah l’qúeH¸–b l’qH eõ £yôH i l » H ¸ ˚ tÙ^'m E vâb a H ¸ ˚ rÅk –A k –i
l’qúeH¸–b l’qõeH £yôiv¸biHÃw hüAKHm i x · w¬ tÙä'm E vâb a H ¸ ˚• É l e ' e Ãw rˇˇk –A° k –i tûˇ ' a m ¸ hYd fl v E h A
räEbOvAh lâOk¸l HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ eH¸–b l’qH Keõ h a tyúc i x · m a telgFOØ l ¸ gF… l a v—qb –e ò 26 :HÂdˇ ¿O–qah
teHZ»l¸H˚ èˇ •elèe' tÙB'Em-HEH¸l hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i £yÄd Ê q ÿ p K¸ h a -lav
t’qc eÄ l A •esk –eÅ h a rˇˇû k –a k –i èˇ t' a m ¸ yÄh i yà w¬ 27 :£yïH Ki m i ·xw¬ tÙY'm E Húm E x · w¬ £yÅp i l A ' ·
rˇˇk –Aõ k –i h a tú' a m ¸ l i £yôn« d fl '· tüa'm ¸ tekr O˝ pKA h a yûˇ n≈ d Ë ' a tõ' E wà HÂdq –OÅ h a yûˇ n≈ d Ë ' a tE'ò
húW A v A £yÅv i b ¸ H i wà hûˇ H KA m i x · w¬ èˇ tÙ'EGmah vòab¸H˚ •eläe'Ah-te'wà 28 :§Âdˇ ï' A l A rˇˇk –Aú k –i
hõp A ˚n¸t G h a teHx OB nà ˚ 29 :£ït A O' qúaKHixÃw £õehyEH'flr húAKpicÃw £yÚd Ê ˚Gmv a l A £yõw« w√
ˇè yn≈ d Ë ' a -te' h – b –AÄ Wavˇû yC¬ w¬ 30 :l’qïAH tÙY'Em-va–bËra'Ãw £«yp Kaú l ¸ ' a wà rˇˇk –A° k –i £yûˇ v i b ¸ H i
ÙÚl-reH·' teHYOxÃFnah rˇˇúa–b¸kim-te'wà teHx OÅ nFà h a xûˇ b –a zà m i ˇè t' E wà dÅv E Ùm lehZO' xateKpò
ravˇû H a yõn≈ d Ë ' a -te'wà byÅb i s A èˇ rEcAxïeh yò≈nËda'-te'Ãw 31 :fixïb –E zà m Gi h a yúl E ¸–k-lA–k tõE'Ãw
:byïibAs rˇˇõEcAxeh tıOd¸t«y-lAk – -te'wà §ôk –A H ¸ m Gi h a t˙d O t ¸ y« -lAk – tâ' E wà rˇˇc E° x A h e

Exodus 39
dˇˇr flY W ¸ -y„dgà b i ˚BWv A yØn« H KA h a tavˇû l a ÙtÃw ˇè §m A gF√ r Ë ' a ïh A Ãw telk Eò t G¸ h a -§im˚ 1
húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a §ÅOr·ha'¸l rˇˇû eH·' ˇè Hd  q –Oè h a y`d „ gà –ib-te' ˚ãW·v¬Cyï¬w HÂdˇ ˝O–qa–b tZ„rAH¸l
§ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸ bÄh A z√ dˇˇp OÚ ' E h A -te' WavyC¬õ w¬ 2 > :hïeHOm-te' hõ√whÃy
£
Ç l i yitp K¸ ¶ûˇ c FE q ÷ wà b ê h A z∑√ h a yûˇ x E p Ka -te' ˚ãvq –Ÿ r fi yà ïw¬ 3 :rˇˇïz√ H ¸ m A HúH E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw
™ÙZtb ¸ ˚ yõn« H KA h a tavl aú ÙGt ™Ù_tb ¸ ˚ §Åm A gF√ r Ë ' a ïh A ™ÙZtb ¸ ˚ ˇè telèEk¸Gtah ™Ù`t¸–b tÙÄW·val
:rˇˇïb
–A x
u wyõt
A ÙcŸq** ÙtÙw¸cq ÷ * yú≈n¸H-lav t˝Or¸bOx ÙYl-˚WïAv tBp O t E k –¸ 4 :bïH E x O hõEW·vam H°EKHah
§ôm
A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸ bÄh A z√ Ç˚hEWv · m a k –¸ ' ê ˚h ˚Fnˇû m Ge m i wyÄl A v A rˇˇû H e ' · Ùätfl–dup·' beHâExÃw 5
ˇè ˚W·vyC¬ ïw¬ 6 :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a rˇˇz√° ¸Hm A Hûˇ H E wà yõn« H A tavl aú ÙtÃw
-lav £Åt A Ùx yûˇ x E ˚Gtp Ki ˇè tx O t GA p u m ¸ b°h A z√ tZc O b –¸ H ¸ m i tYb –O s a ïm u £ahH KOÅ h a yûˇ n≈ b ¸ ' a -te'
§Ù˜rk –A z« yún≈ b ¸ ' a dÅp O ' E h A tZp O t ¸ k –i lavò £Ät A ' O £eWˇû yC√ w¬ 7 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ tÙYmH ¸
-te' Wavü¬yC w¬ 8 > :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i
yõn« H A tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEkt G¸ bÄh A z√ dˇˇp OÚ ' E hûˇ EWv · m a k –¸ bõH E x O húW E v · m a §eHx O_ h a
tÂrˇ z∆ú wà Ùôk – r Ë ' A tÂrˇ üz∆ §eHÚOxah-te' ˚ZWAv l˚YpA–k hô√yAh v fi ˚^br fl 9 :rˇˇïz√ H ¸ m A HúH E wÃ
ˇè hd fl X ¸ p Ki £Âdˇ ' O` r˚ÄX §eb' A° y„r˚ZX hõAvA–bËra' ÙÅb-˚'¸lamÃyw¬ 10 :l˚øpk –A Ùõb – x ¸ r fl
r˚õX L h a wà 12 :£øl » h · y√ wà ryõp Ki s a ™epnOB y°n« H KE h a r˚õLXahÃw 11 :dˇˇïAxe'Ah r˚õLXah t’qÅÂrAb˚
£ahH OY HyúH i r Ë t Ga yÅv i yibr Ë ˇ ïh A èˇ r˚LXahÃw 13 :hAmïAl¸xa'Ãw ÙYb¸H £eHúel y°iHyil¸KHah
-y≈nb –¸ tâm O H ¸ -lav £y«nb A ' · h A wà ∏ 14 :£ïAtO'uGlim¸–b bõAh√z tÙBcb –¸ H ¸ m i t_b –O s a ˚øm h°p E H ¸ y√ wÃ
ÙÅmH ¸ -lav Hyûˇ ' i ˇè £t A x O yòx E ˚GtiKp £°AtOm¸H-lav hY„r¸Wev £yúEGt¸H h√FnôEh lúE'flr¸W«y
tÚb O v · hûˇ W E v · m a tõl u b ¸ gF¬ tır O ¸HËraH §eH_Oxah-lav ˚^Wv · yC¬ w¬ 15 :XebïAH rˇˇõAWAv £yú≈n¸Hil
-te' ˚Ænt G¸ yC« w¿¬ b°h A z√ tZv O b –¸ X a yõt GE H ¸ ˚ bÅh A z√ tZc O b –¸ H ¸ m i ˇè yt GE H ¸ ˚ÄWv · yC¬ ïw¬ 16 :rÙøhX A bõh A z√
bÅh A z∑√ h a tZt O b O v · h A ˇè yt GE H ¸ ˚Ænt G¸ yC« ïw¬ 17 :§eHx Oø h a tÙBcq Ÿ yõn≈ H ¸ -lav tÅv O b –A X La h a ˇè yt GE H ¸
tÅt
O b O v · ïh A yûˇ t GE H ¸ ˇè tÙcŸq yòEGt¸H tâE'Ãw 18 :§eHøOxah tÙYcŸq-lav tÚOvA–baLXah yõEGt¸H-lav
:wyïn√ p KA l˚Bm-le' dˇˇp OY ' E h A tBp O t ¸ k –i -lav £ôn… t G¸ yC« ïw¬ tÚc O ¸b – H ¸ m Gi ïh a yûˇ t GE H ¸ -lav ˚Ynt ¸ n√
ÙàtAp¸W-lav §eHÚOxah tÙZcŸq yõn≈ H ¸ -lav ˚myàW i yC√ w¬ bÅh A z√ tZv O ¸b – X a ˇè yt GE H ¸ ˚ÄWv · yC¬ ïw¬ 19
-lav £ºn… t G¸ yC« ïw¬ b Ç h A z√ tZv O b –¸ X a yûˇ t GE H ¸ ˚ê W·vyC¬ ïw¬ 20 :hAtyà ïb –A dˇˇp OY ' E h A rebúEv-le' rˇˇôeH·'
lavm Gaà m i Ù°t G r Ë b –a x ¸ m e tõm Ga v u l ¸ wyØn√ p KA l˚ûˇ m G m i ˇè hX LA m aè l ¸ m i dˇˇp O` ' E h A tâp O t ¸ k i yÉ t GE H ¸
däOpE'Ah tâOv¸–baX-le' ÉwyAtOvb –¸ X La m i §eHx Oá h a -te' ˚Zsk –¸ r Ë yC« ¬w 21 :dˇˇøOpE'Ah beHõEx¸l
dˇˇp OÚ ' E h A lõv a m E §eHÅOxah xûˇ ¬∑z«y-'ø◊lÃw dÅOpE'Ah beHûˇ Ex-lav ˇè tyO h ¸ ïl i telk EÄ t G¸ lyûˇ t i p ¸ b –i
hûˇ W E v · m a dˇˇp OY ' E h A lyúv i m ¸ -te' Wavô¬Cy¬w 22 :hïeHOm-te' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a
wyôip¸l húApAW 'Úflr¸xat yûˇ p i k –¸ ÙYkÙt¸b – lyúv i m G¸ h a -yïp i ˚ 23 :telïk E t G¸ lyõl i k –¸ gÚr „ ' O
§õm A gF√ r Ë ' a wà telk Eú t G¸ yDn≈ ÙGmr Ê lyÅv i m G¸ h a yûˇ l E ˚H-lav ˇè ˚W·vyC¬ ïw¬ 24 :fivr „Ω q –“ y« 'Bl ◊ byõb i s A
£yMn« m O v · ïp Ka h a -te' ˚=nt G¸ yC« w¬ rÙÚhX A bûˇ h A z√ yõn≈ m O v · p a ˚BW·vyC¬ w¬ 25 :rˇˇïz√ H ¸ m A y°n« H A tavˇû l a ÙtÃw
§`m O v · p Ka 26 :£yïn« m GO r Ê h A ™ÙYtb –¸ byÅb i s A ˇè lyivm G¸ h a yòl E ˚H-lav £yÆn« m GO r Ê h A ™ÙZtb –¸
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a tàr „ H A l ¸ by°b i s A lyõv i m G¸ h a yúl E ˚H-lav §Åm GO r Ê wà §Zm O v · p Ka ˇè §m GO r Ê wÃ
§˜Or·ha'¸l gÚ„rO' hûˇ EW·vam HõH E tBnO t ¸ k –A h a -te' ˚_Wv · yC¬ w¿¬ 27 < :hïeHOm-te'
yús
E nà k ¸ m i -te'wà H°H E tYv O b –A gà m Gi h a yBr „ ' · p Ka -te'wà HÅH E tepˇû n∆ c ¸ m Gi h a ˇè t' E wà 28 :wyïn√ b A l ¸ ˚
tavl aú ÙtÃw §ôm A gF√ r Ë ' a wà telüEk¸t˚ rÆ√z¸HAm Hûˇ EH XU≈n¸ba'Ah-te'ïÃw 29 :rˇˇï√z¸Hm A HúH E dˇˇb –Aõ h a
-te' ˚_W·v¬Cy¬¿w 30 < :hïeHOm-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a £°q ‘ r O hûˇ W E v · m a yõn« H A
HÂdˇ q O˜ £Åt A Ùx yûˇ x E ˚Gtp Ki ˇè bt Ga k ¸ m i wyÄl A v A ˚Zbt G¸ k ¸ yC« w¬ rÙÚhAX bûˇ Ah√z HÂdˇ ˜O–qah-r∆zï≈n ¶yúic
hAlv ¸ m A° l ¸ m i tepn∆õ c ¸ m Gi h a -lav tút E l A telk EÅ t G¸ lyûˇ t i p K¸ ˇè wyAlv A ˚`nt G¸ yC« w¬ 31 :hïw√ hyal
< :hïeHOm-te' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a
lOkk –¸ ∏ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ èˇ ˚W·vyC¬ ïw¬ dˇˇv E° Ùm leh' OZ §õ–ak¸Him tàfidOb·v-lA–k lekàEGt¬w 32
ˇè §k –A H ¸ m Gi h a -te' ˚'yòb i yC√ w¬ 33 > :˚øWv A §úk –E hõH e m O -te' hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' ·
wyBd
fl m
Gu v
a wà wyõx
A yÊrb –¸ ** ÙxyÊrb –¸ * wyÅH A r fl q Ÿ wyûˇ s A r fl q Ÿ wy°AlE–k-lA–k-te'Ãw lehYO'Ah-te' hÅeHOm-le'
t˘r O v O hõs E k ¸ m i -te'wà £yÅm i d –fl ' A m ¸ h a ˇè £l i yE'ïh A t`r O Ùv hãs E k ¸ m i -te'wà 34 :wyïn√ d fl ' · w¬
tõ' E wà wyÚd –fl b –a -te'wà tYd Á v E h A §ıOr·'-te' 35 :™ïAsAGmah tekıOrp KA tõ' E wà £y°H i x A t G¸ h a
-te' 37 :£yï«nAKpah £exúel tõE'wà wyÅl A k –E -lAk – -te' ˇè §x A l ¸ H Ku ah-te' 36 :tÂrˇ øOKpa–kah
tõE'Ãw Ahy°elE–k-lA–k-te'Ãw hõAkflrv · ïm Ga h a t_r O n≈ h A yÄt e r O n≈ -te' häflrOh¸LXah hâr fl nO m G¸ h a
tÂrˇ X OZ q Ÿ tõ' E wà hÅx A H ¸ m Gi h a §emˇû H e ˇè t' E wà bÅh A z∑√ h a xûˇ ab – zà m i ˇè t' E wà 38 :rÙø'm GA h a §emH eú
rˇˇb –aò k ¸ m i -te'wà teHx OÄ nFà h a xûˇ b –a zà m i |tûˇ E' 39 :lehøO'Ah xatp Keú ™õs a m A tà' E wà £y°m Gi s –a h a
:ÙïnF k –a -te'wà rˇˇyCOY k –i h a -te' wy°AlE–k-lA–k-te'Ãw wyYfl–da–b-te' ÙÅl-reH·' èˇ tH e x Oè nFà h a
ravûˇ aH¸l èˇ ™AsAGmah-te'Ãw AhyÆ∆nfld·'-te'Ãw AhyZÂduGmav-te' räEcAxeh yâEv¸l—q ÉtE' 40
lehBO'¸l §õA–k¸HiGmah tBfidOb·v yôl E k –¸ -lAk – tÄ' E wà h A y°t e d O t E y«w wyYr fl t A yEm-te' rÅc E x A ïh e
ˇè Hd  q –Oè h a y`d „ gà b –i -te' HÂdˇ q –O˝ b –a tZr „ AH¸l dˇˇYflr¸KWah yBd „ gà b –i -te' 41 :dˇˇïv E Ùm
-te' hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' l_Ok¸–k 42 :§ïh E k a l ¸ wyõn√ b A yBd „ gà i–b-te'Ãw §ÅEhO–kah §˘Or·ha'¸l
-te' häeHOm 'Ër=¬Cy¬w 43 :hΩfldOb·vAh-lA–k tõE' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˇè ˚WAv §òk –E h°H e m O
™Ârˇ b Aú yà w¬ ˚ÚWv A §ûˇ k –E hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a h – t AÅ ' O ˚ZWv A ˇè hnF≈ h i wà hÄk A 'Alm G¸ h a -lAk –
> :hïH e m O £õt A ' O

Exodus 40
§ÙYH'ÊrAh HÂdˇ BOxah-£Ùy¸–b 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
§Ù˘r' · tõ' E £ÅH A ˇû t GA m ¸ W a wà 3 :dˇˇïv E Ùm leh' OB §õk –a H ¸ m i -te' £yàq ÷ t GA HÂdˇ x OÚ l a dˇˇû x A ' e b –¸
§ÅAx¸luKHah-te' èˇ At'Ebh E wà 4 :tekr O¡ p KA h a -te' §˜OrA'Ah-lav úAtk –O s a wà t˚˝dv E hA
hãtGA t a n√ wà 5 :Ahyït e r O n≈ -te' t Aõ yElv · h a wà hÅr fl nO m G¸ h a -te' ˇè A t'EbEhÃw Ù°–kËrev-te' õAGt¸kfirAvÃw
xatp Keõ h a ™ús a m A -te' t GAô m ¸ W a wà tÚd Á v E h A §Ù˘r' · yõn≈ p ¸ l i tÂrX OÅ q Ÿ l i ˇè bh A z∑√ h a xòa–bÃzim-te'
:dˇˇïv E Ùm-leh' Oø §úk –a H ¸ m i xatp Keõ yDn≈ p ¸ l i h°AlOvAh xûˇ a–bÃzim tõ' E hÅt GA t a ˇû n√ wà 6 :§ïk –A H ¸ m Gi l a
:£«yïm A £õH A t GAú t a n√ wà x fi b –E° zà m Gi h a §yûˇ b E ˚ dˇˇv Eõ Ùm leh' OB -§yïb –E rØyCO k –i h a -te' ˇè t GA t a ïn√ wà 7
ˇè t
GA x ¸ q — l A wà 9 :rˇˇïEcAxeh ravúaH ™õasAm-te' t GAÅ t a ˇû n√ wà by°b i s A rˇˇc Eõ x A h e -te' t GAú m ¸ W a wà 8
úAGt¸Hfi–d÷qÃw Ù°–b-reH·'-lA–k-te'wà §õk –A H ¸ mGi h a -te' t GAú x ¸ H a m A ˚ hÅx A H ¸ m Gi h a §emˇû H e -te'
-te'Ãw hõAlOvAh xúa–bÃzim-te' t GAô x ¸ H a m A ˚ 10 :HÂdˇ q O¿ h√yh Aú wà wyõAlE–k-lA–k-te'Ãw Ù_tO'
úAGt¸xaHAm˚ 11 :£yïiHfld“¡q HÂdˇ q Oı x fi b –Eõ zà m Gi h a húy√ h A wà x fi EÅ b
– zà m Gi h a -te' ˇè t GA H ¸ d –fi q ÷ wà wy°l A k –E -lAk –
wyØn√ b –A -te'wà ˇè §r O h· ' a -tï' e t GAò ¸bfirŸqihÃw 12 :ÙøtO' õAGt¸Hfid – q ÷ wà ٰnF k –a -te'wà rˇˇyCOY k –i h a -te'
§ÅOr·ha'-tïe' èˇ AGt¸Ha–b¸lihÃw 13 :£«yïm GA b –a £õt A ' O t GAú c ¸ x a flrwà dˇˇv E° Ùm lehZO' xatõeKp-le'
wyõn√ b –A -te'wà 14 :yïl i §úh E k i wà ÙYt' O t GAú H ¸ d –fi q ÷ wà Ù_t' O t GAú x ¸ H a m A ˚ HÂdˇ q –O˝ h a yZd „ gà b –i tõ' E
-te' ˇè t GA x¸ Haè m A rˇˇH eò ' · k –a £Ät A ' O ˇû t GA x ¸ H a m A ˚ 15 :tΩnO t GÛ k –u £õt A ' O t GAú H ¸ b –a l ¸ h i wà byÚr Ê q Ÿ t Ga
:£ïAtOrOd¸l £õAlÙv tú¬Fnuh¸kil £ôt A x A H ¸ m A £üehl A t=Oy¸hil hAtÃyh A wà ∏ y°l i ˚Ynh · k i wà £Åh e yib' ·
yãh
i yà w¬ 17 < :hïW A v A §úk –E ÙYtO' hô√whÃy hü√Fwic râeH·' lOk¸–k∏ h°eHOm Wavõ¬Cy¬w 16 ]3
£’qyC√= w¬ 18 :§ïk –A H ¸ m Gi h a £õq — ˚h HÂdˇ x OÚ l a dˇˇû x A ' e b –¸ tyõ«nH KE h a hún√ H KA b –a §Ù_H'ÊrAh HÂdˇ ^Oxa–b
wy°x
A yÊrb –¸ -te' §õt GE yC« w¬ wyÅH A r fl q Ÿ -te' ˇè £W e yC√è w¬ wyØn√ d fl ' · -te' ˇè §t GE yC« w¬ §Äk –A ¸HiGmah-te' häeHOm
-te' £eWyC√M w¬ §Åk –A H ¸ m Gi h a -lav èˇ lehèO'Ah-te' W`Or¸p«Cy¬w 19 :wyΩd fl ˚Gmv a -te' £’qyC√õ w¬
< :hïeHOm-te' hõ√whÃy hú√Fwic rˇˇH eô ' · k –a hAlv ¸ m A° l ¸ m i wyõl A v A leh_O'Ah húEs¸kim
§˝OrA'Ah-lav £yYÊ–da–bah-te' £eWyC√ú w¬ §År O ' A ˇû h A -le' ˇè td Á v E h A -te' §òt GE yC« w¬ xãq –— yC« w¬ 20
-le' ê§OrA'Ah-te' 'ûˇ Eb√Cy¬w 21 :hAl¸vïAm¸lim §˜OrA'Ah-lav tÂrˇ p KO_ k –a h a -te' §üEt G yC« w¬
húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a t˚˝dv E h A §Ù˘r·' lõav ™esD√Cyw¬ ™Ås A m GA h a tekr O˘ p KA tE'ò £eWyC√Æ w¬ §Ç k –A H ¸ m Gi h a
™Ârˇ y∆ú lôv a dÅv E Ùm leh' OZ b –¸ ˇè §x A l ¸ H Ku ah-te' §òEGt«Cy¬w 22 < :hïeHOm-te' hõ√whÃy
h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £exl eõ ™Ârˇ v Eú wyôl A v A ™ır O v · yC¬ w¬ 23 :tek¡r O p KA l a ¶˚Yxm i h√np OÚ c A §õk –A H ¸ m Gi h a
leh' OZ b –¸ ˇè hr fl nO m G¸ h a -te' £eWò√Cy¬w 24 < :hïeHOm-te' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a
yûˇ n≈ p ¸ l i t˜r O nF≈ h a lavyC¬ú w¬ 25 :hAb – gà ïn∆ §õk –A H ¸ m Gi h a ™Ârˇ y∆ú lôv a §°x A l ¸ H Ku h a xaknOY dÅv E Ùm
bõAh√∑zah xúa–bÃzim-te' £eWô√Cy¬w 26 < :hïeHOm-te' hõ√whÃy hú√wF c i rˇˇH eô ' · k –a h°w√ hÃy
rˇˇH eô ' · k –a £y°m Gi s a tÂrˇ X OZ q Ÿ wyõl A v A rˇˇX Eú q Ÿ yC¬ w¬ 27 :tekO¡rp KA h a yõn≈ p ¸ l i dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸
:§ïk –A H ¸ m Gi l a xatp Keõ h a ™ús a m A -te' £eWô√Cy¬w 28 > :hïeHOm-te' hõw√ hÃy húwF√ c i
-te' wyÄl A v A lavˇû yC¬ w¬ dˇˇv E° Ùm-leh' Oø §ûˇ k –a H ¸ m i xatp Keõ £àAW hÅAlOvAh xûˇ a–bzà m i ˇè t' E wà 29
ˇè £W e yC√è w¬ 30 < :hïH e mO -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a hÅx A nà m Gi h a -te'wà ˇè hl A v O h A
:hïc A x ¸ r fl l ¸ £«ym aõ hAm G H Aô §út GE yC« w¬ x fi b –E° zà m Gi h a §yûˇ b E ˚ dˇˇv Eõ Ùm leh' OB -§yïE–b rØOCyi–kah-te'
:£ïehyElÃgfir-te'Ãw £õehy„dÃy-te' wy°n√ b A ˚ §˘r O h · ' a wà hõH e m O ˚Fnm GeÅ m i ˚Zcx · r fl wà 31
húwF√ c
i rˇˇH eô ' · k –a ˚c°x A r Ë y« x fi õE–bÃziGmah-le' £ôAtAbËr“q¸b˚ dÄEvÙm lehZO'-le' £ãA'Ob¸–b 32
x
fi b –EÅ zà m Gi l a wà §ûˇ k –A H ¸ m Gi l a èˇ byibs A rÄc E x A h e -te' £’qˇû yC√ ¬w 33 < :hïeHOm-te' hõ√whÃy
rˇˇ°EcAxeh ravûˇ aH ™õs a m A -te' §àt GE yC« w¬
lehZO'-te' §õ√nAveh súakÃy¬w 34 > :hïAk'Al¸Gmah-te' hõeHOm lúakyà w¬
èˇ 'ÙbAl hÄeHOm lZOk√y-'◊lÃw 35 :§ïA–k¸HiGmah-te' 'õElAm hØ√whÃy dÙZbk ¸ ˚ dˇˇv E° Ùm
:§ïk –A H ¸ m Gi h a -te' 'õl E m A hØw√ hÃy dÙZbk ¸ ˚ §°n√ v A h e wyõl A v A §úk a AH-yïi–k dÅEvÙm lehZO'-le'
:£ïh e yEvs ¸ m a lYk O b –¸ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvs ¸ y« §Åk –A H ¸ m Gi h a lûˇ v a m E ˇè §n√ v A ïh e tÙ`lv A h E b ¸ ˚ 36
hòw√ hÃy §=n¬ v · yÉ k –i 38 :Ùøtl » v A h E £ÙYy-dav ˚Åvs ¸ y« 'Zl ◊ wà §°n√ Aveh hõelAv≈y 'B◊l-£i'Ãw 37
lõE'flr¸W«y-tyïE–b-lAk yú≈nyEv¸l Ù°b – hAlyà l aõ húy∆ h ¸ t Gi Hà' E wà £Åm A Ùy ˇè §k –A H ¸ m Gi h a -lïv a
:£ïh e yEvs ¸ m a -lAkb –¸

Leviticus 1
:rˇˇm Oø 'El dˇˇv Eõ Ùm leh' OB m E wyÅl A ' E ˇè hw√ hÃy rˇˇb –Eò d fi yà w¬ h° eHOm-le' 'YflrŸq«Cy¬w 1
§õb –A rË q “ £ôk –e mi byBr Ê q Ÿ y¬ -yïk –i £ÄfldA' £ÅehEl·' ˇû t GA r Ë m a ' A Ãw ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ ¸–b-le' rãE–bfi–d 2
:£ïk e nà b –a r Ë q “ -te' ˚byYr Ê q Ÿ t Ga §'Åc F◊ h a -§im˚ ˇè rq “ b –A h a -§im hÄm A h E b –¸ h a -§im h°w√ hyïl a
leh`O' ]2 xatp Keä -le' ˚Fnb e° yÊrq Ÿ y¬ £yõm i t GA rˇˇk Aú z√ rÅq “ b –A h a -§im ˇè ÙnA–bËr“q hòAlOv-£i' 3
h°AlOvAh H'˘◊r lõav ÙÅdy√ ™ûˇ m a s A wà 4 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ÙYnc O Ë rl i ÙÅt' O byZr Ê q Ÿ y¬ ˇè dv E Ùm
˚byÊrq Ÿ h i wà ∏ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i rˇˇõ“qA–bah §úe–b-te' XôaxAHÃw 5 :wyïl A v A rˇˇp KEú k a l ¸ ÙYl húc A r Ë n« wÃ
byÅb i s A ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a -lav £`d –fl ah-te' ˚âqËr√zÃw £Åfl–dah-te' ˇè £y«nh · k –Oø h ¡a §`r O h · ' a y=n≈ b –¸
:Ahyïx e t A nà l i h – t Aõ ' O xút Ga n« wà h°AlOvAh-te' XyõiH¸pihÃw 6 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp-reH·'
:HïE'Ah-lav £yõicEv ˚BkËrAvÃw fix°E–bÃziGmah-lav HõE' §ôEhO–kah §˙r O h · ' a y=n≈ b –¸ ˚n¸tn√ wà ∏ 7
rÂdˇ °AKpah-te'Ãw H'˜◊rAh-te' £yÅx i t A nFà h a tE'ò £yØn« h · k –OZ h a èˇ §r O h · ' a yòn≈ b –¸ ˚Äkr Ë v A wà 8
wyõv A r fl k ¸ ˚ Ùúb – r Ë q ÷ wà 9 :fixïb –E zà m Gi h a -lav rˇˇH eõ ·' HÅE'Ah-lav rˇˇû H e ' · ˇè £yicv E h A -lav
-fixyΩ„r húEKHi' hôAlOv hAxb –EÅ zà m Gi h a ˇè lk –O ah-te' §òEhO–kah ryâX i q Ÿ h i wà £«ym GA° b –a ¶ûˇ x a r Ë y«
ÙB' £yôb i W A k –¸ h a -§im Ù^nb –A r Ë q “ §'â◊Fcah-§im-£i'Ãw 10 < :hï√whyïl a x fi ÙYxy«n
™Ârˇ üy∆ lûˇ v a Ùät' O Xâx a H A wà 11 :˚Fnïb e yÊrq Ÿ y¬ £yõm i t GA rˇˇAúk√z h°AlOv¸l £yõ«∑zivAh-§im
-lav Ù_md –fl -te' £yü«nh · k –O ha §âr O h · ' a yÉ n≈ b –¸ ˚áqr Ë z√ wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i h√np OY c A x fi b –Eô zà m Gi h a
™`firAvÃw Ù˝rËdiKp-te'Ãw ÙYH'◊r-te'wà wyÅx A t A nà l i ˇè ÙtO' xòt Ga «nwà 12 :byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a
bÂrˇ q
–’ú h a wà 13 :fixïb –E zà m Gi h a -lav rˇˇõeH·' HÅ' E h A -lav rˇˇû eH' · ˇè £yicv E ïh A -lav £Åt A ' O ˇè §h E k –O h a
hAxb –EÅ zà m Gi h a ryûˇ X i q Ÿ h i wà ˇè l O–kah-te' §òEhO–kah byâÊrŸqihÃw £«ym GA° b –a ¶ûˇ x a r Ë y« £«yv aõ r fl k –¸ h a wÃ
húAlOv •Ù_vAh-§im £üi'Ãw 14 > :hï√whyal fixYOxy«n fixyB„r hôEKHi' '˚Äh hûˇ AlOv
:ÙΩnb–A rË q “ -te' hõn√ ÙCyh a yún≈ b
–¸ -§im Ù_' £yÄr Ê t GO h
a -§im byZr Ê Ÿqh i wà h°w√ hyïla ÙYnb –A r Ë q

hAx°E–bÃziGmah ryõiXŸqihÃw ÙÅH'◊r-te' èˇ qalAm˚ fixÅE–bÃziGmah-le' ˇè §h E k–O ha Ù`byÊrq Ÿ hi wà 15
h
– tA° cA nO b
–¸ ÙYt'
A r
Ë m u -te' ryús i EhÃw 16 :fixïE–bÃziGmah ryú÷q lõv a ÙÅmd fl hûˇ c A m ¸ n« wÃ
vâa–siHÃw 17 :§eHΩfl–dah £Ù˜q¸m-le' hAmd Ë q‘Å ˇè fixèE–bÃziGmah lecòE' –häAtO' ™yâil¸HihÃw
£yõicEvAh-lav hAxÅE–bÃzm Gi ha ˇè §hE k
–O h
a Ù`t'O ryâiXŸqihÃw ±lyÊd – b¸ y¬ 'Zl ◊ wê yApn√ k
¸ bi ÙZt' O
< :hï√whyal fixYOxy«n fixyB„r hôEKHi' '˚Äh hûˇ AlOv H°E'Ah-lav rˇˇû H e ' ·

Leviticus 2
qòc a y√ wà ٰnb –A r Ë q “ hûˇ y∆ h ¸ y« tels OY hØw√ hyïl a ˇè hx A nà m i §ò–abr Ë q “ byãr Ê q Ÿ t a -yïk –i Hepn∆Æ wà 1
£
Ç y«nh · k –O h a §ê r O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ -le' –hÄA'yibÈh∆¿w 2 :hï√nOb¸l Ahyõl e v A §út a n√ wà §emH eÅ ˇè h A yèl e v A
ryâiXŸqihÃw –h°At√nOb¸l-lA–k lõav h – n√Ø m ¸ H Ka m i ˚ ˇè h – t GA l ¸ s –A m i ÙÄcm ¸ q ÿ 'Zl ◊ m ¸ £äH KA m i ¶âm a q “ wÃ
ˇè tr t eè ÙFnh a wà 3 :hïw√ hyal x fi x OY y«n x fi yBr „ hôEKHi' hAxÅE–bÃzim G h a ˇè h – t A r fl k –A zà a'-te' §äEhO–kah
yúk i wà 4 < :hïw√ hÃy yúH KE ' i m E £yõH i d fl ˇq “æ HÂdˇ q Oı wy°n√ b A l ¸ ˚ §˜Or·ha'¸l hÅAxnà m Gi h a -§im
§emH KeÅ b –a tZl » ˚l¸b – ˇè tc FO m a tÙòGlax telZOs r˚°Fnat hûˇ Ep·'am hõx A nà m i §úb –a r Ë q “ b_r Ê q Ÿ t a
tõab·xaGmïah-lav húAxÃnim-£i'Ãw 5 < :§emïH KA b –a £yúx i H u m ¸ tÙõFcm a yúq ‘ y÷qr Ë ˚
t
GAú q Ÿ ca y√ wà £yÅt Gi p Ki ˇè h – t A ' O tÙ`tp KA 6 :hïy∆ h ¸ t i húc FA m a §e mH Keõ b a húl A ˚l¸b – tels O_ ß°n∆ b –A r Ë q “
tels OB ß°n∆ b –A r Ë q “ teHx eõ r Ë m a túx a nà m i -£i'wà 7 < :'wïih hõAxÃnm i §emH A° h A yõl e v A
h°√whyal heGlõE'Em hôeWv A y≈ rˇˇüH e ' · hÄx A nà m Gi h a -te' ˇû t A 'Ebh E wà 8 :hïW e v A t GE §emH Keõ b –a
-§im §òh E k –O h a £yâr Ê h E wà 9 :fixïb –E zà m Gi h a -le' h – H Aõ y«gF h i wà §ÅEhO–kah-le' èˇ –hAbyÊrŸqihÃw
:hïw√ hyal x fi x OY y«n x fi yB„r hôEKHi' hAx°E–bÃziGmah ryõiXŸqihÃw –ht AÅ r fl ˇ û ˇk –A zà ' a -te' ˇè hx A nà m Gi h a
:hïw√ hÃy yúH KE ' i m E £yõH i d fl q ¡“ HÂdˇ q Oı wy°n√ b A ¸l˚ §˜Or·ha'¸l hÅx A nà m Gi h a -§im ˇè tr  t eè ÙFnh a wà 10
èˇ rO'¸W-lAk yòi–k ¶°EmAx hõeWAvEt 'B◊l hØw√ hyal ˇè ˚byèr Ê q Ÿ t Ga rˇˇòeH·' hÄAxÃniGmah-lA–k 11
tyôiH'„r §úa–bËr“q 12 :hï√whyïal hõH Ke ' i ˚Fnm Geô m i ˚ryüiXq Ÿ t a -'ø◊l HÅabË–d-lAkÃw
-lAkÃw 13 :fixøOxy«n fixyB„r¸l ˚Yl ·v¬y-'◊l fixúE–bÃziGmah-le'Ãw h°w√ hyal £õt A ' O ˚byBr Ê q Ÿ t Ga
ßyÅh e l » ' È tyZr Ê b –¸ xalm e ò tyÄb –i H ¸ t a 'Zl ◊ wà x Ç l A m ¸ t Gi xalˇû m Ge b –a ß ê t¸ x A nà m i §ûˇ b –a r Ë q “
-£i'Ãw 14 < :xalïem byBÊrŸqaGt õßÃnA–bËr“q-lA–k lúav ß°etAxÃnim lõv a m E
byàr Ê q Ÿ t Ga lÅm e r Ë k –a WÂrˇ û ˇgF∆ èˇ H' E b –A y˚`lq “ byãb i ' A h°w√ hyal £yYr Ê ˚–kb –i túx a nà m i by_r Ê q Ÿ t Ga
hõx A nà m i h°n√ b O l ¸ h A yõl e v A t GAú m ¸ W a wà §emH eÅ ˇè h A yèl e v A t GAò t a n√ wà 15 :ßyΩr  ˚–kb –i túx a nà m i tõ' E
-lAk – lõv a h – n√Ø m ¸ H Ka m i ˚ ˇè h – W A ËrgF« m i h – t AÄ r fl k –A zà ' a -te' §äh E O–kah ryâiXŸqihÃw 16 :'wïih
> :hï√whyal hõeKHi' –h°At√nOb¸l

Leviticus 3
-£i' byÅr Ê q Ÿ ma '˚Zh ˇè rq “ b –A h a -§im £ò' i Ù°nb –A r Ë q “ £yõm i l A H ¸ xabú∆z-£i'Ãw 1
H'˘◊r-lav èˇ Ùd√y ™òamAsÃw 2 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ˚Fnb eõ yÊrq Ÿ y¬ £yúm i t GA hÅb A q ‘ nà -£i' ˇè rk A z√
£_d
–fl h
a -te' £yü«nh · k –O h a §âr O h · ' a yÉ n≈ b –¸ ˚áqr Ë z√ wà dˇˇv E° Ùm lehZO' xatõeKp ÙàXAxH ¸ ˚ ÙØnb –A r Ë q “
-te' h°√whyal hõeKHi' £yÅm i l A H K¸ h a xabˇû z∑∆ m i ˇè byÊrq Ÿ h i wà 3 :byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a -lav
ˇè t'
E wà 4 :bÂrˇ q –’æ ah-lav rˇˇõeH·' belÅExh a -lAk – ˇè t' E wà bÂrq –’Å h a -te' hûˇ s –e k a m ¸ ïh a ˇè bl e x Eè h a
-te'Ãw £y°ilAs¸–kah-lav rˇˇõeH·' §Åh e l E v · rˇˇû H e ' · ˇè bl e x Eè ah-te'wà tØyO l A k –¸ h a yûˇ t GE H ¸
-yïn≈ b ¸ Ù`t' O ˚ryâX i q Ÿ h i wà 5 :h√nF r ÂΩ yisyà tÙYyl A k –¸ h a -lav dÅb E k –A h a -lav ˇè tr  t eè yCO h a
hôEKHi' H°E'Ah-lav rˇˇû ˇH e ' · £yõc i v E h A -lav rˇˇH eú ' · hÅl A v O ˇû Ah-lav hAxÅE–bÃziGmah èˇ §Or·ha'
£yõm i l A H ¸ xabz∆ú l ¸ Ù_nb –A r Ë q “ §'^c F◊ h a -§im-£i'wà 6 > :hïw√ hyïal fixYOxy«n fixyB„r
byYÊrŸqam-'˚øh beWúe–k-£i' 7 :˚Fnïb e yÊrq Ÿ y¬ £yõm i t GA hÅb A q ‘ nà ÙZ' èˇ rAk√z h°√whyal
H'˘◊r-lav èˇ Ùd√y-te' ™òamAsÃw 8 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ÙYt' O byBr Ê ŸqihÃw Ù°nA–bËr“q-te'
-lav Ù_md –fl -te' §˙r O h· ' a y=n≈ b –¸ ˚qËrz√ wà ∏ dˇˇv E° Ùm leh' OZ yõn≈ p ¸ l i ÙÅt' O Xûˇ x a H A wà ÙØnb –A r Ë q “
ˇè Ùb
– l¸ x e h Ç w√ hyal hûˇ H Ke ' i £ ê yiml A H K¸ h a xabˇû z∑∆ m i byâr Ê q Ÿ ihwà 9 :byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a
-te' hûˇ s –e ka m ¸ ïh a ˇè bl e x Eè h a -te'wà h√nF r ÂÚ yisyà hõc e v A h e túam G v u l ¸ hÅm A yimt ¸ hûˇ y√ l ¸ ' a h A
-te'wà tØyO l A k –¸ h a yûˇ t GE H ¸ ˇè tE'Ãw 10 :bÂrˇ æ’–qah-lav rˇˇõeH·' belÅExah-lA–k èˇ t' E wà bÂrq –’Å h a
-lav dÅEbA–kah-lav èˇ tÂrèetOCyah -te'Ãw £y°ilAs¸–kah-lav rˇˇõeH' · §Åh e l E v · rˇˇû eH·' èˇ belèExah
> :hï√whyal hõeKHi' £exúel hAxb –E° zà m Gi h a §õh E k –O h a ÙıryiXq Ÿ h i wà 11 :h√nF r ÂΩ yisyà tYyO l A k –¸ h a
ÙÅH'◊r-lav èˇ Ùd√y-te' ™òamAsÃw 13 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ÙYbyÊrq Ÿ h i wà ٰnb –A r Ë q “ zõv E ]3 mú' i wà 12
x
fi b –Eõ zà m Gi h a -lav Ù_md –fl -te' §˙r O h
· '
a y=n≈ b
–¸ ˚qËrz√ wà ∏ dˇˇvE° Ùm leh' OZ yõn≈ p ¸ li ÙÅt' O Xûˇ xa HA wÃ
hûˇ s–e k a m ¸ ïh
a ˇè bl
e x Eè h a -te' h°w√ hyïla hõH Ke '
i ÙØnb–A r
Ë q“ ˇè ˚nF m
Geè mi by`r Ê qŸ hi wà 14 :byïb i sA
tØyO l
A k –¸ h a yûˇ t GE H
¸ ˇè t' E wà 15 :bÂrˇ æ’–qah-lav rˇˇõeH·' belÅExah-lA–k èˇ tE'Ãw bÂrÅ’–qah-te'
dÅEbA–kah-lav èˇ tÂrèetOCyah-te' Ãw £y°ilAs¸–kah-lav rˇˇõeH·' §Åh e l E v· rˇˇû H e ' · èˇ belèExah-te'Ãw
fixyZ„r¸l èˇ heKHi' £exòel hAx°E–bÃziGmah §õEhO–kah £BflryiXŸqihÃw 16 :h√nF r ÂΩ yisyà tYyO l A k–¸ h
a -lav
£°k e yEtb O H ¸ Ùøm lYk O b –¸ £Åk e yEtr
O˘ Od¸l èˇ £AlÙv tò—–qux 17 :hï√whyal belõEx-lA–k fixÅOxy«n
> :˚lïk E '◊t 'Bl ◊ £Yd –fl -lAkÃw belúEx-lA–k

Leviticus 4
VlE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' rãE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
h√ny°eWAvEt 'Z◊l rˇˇõeH·' hØ√whÃy tûwO c ¸ m i ˇè lk –O m i ˇè hg√ g√ H ¸ ib 'òAXÈxet-yïi–k HepÆ∆n ÇrOm'El ]2
£°v A h A tûˇ m a H ¸ ' a l ¸ 'õX A x È y∆ fixyôH i m GA h a §üEhk –O h a £ûˇ ' i 3 :h√nF ïh E m E tõx a ' a m E hàW A v A wÃ
:t'ïALXax¸l hõ√whyal £yôimAGt rˇˇq “ú b –A -§eb – rˇˇû p Ka 'äX A x A râeH·' ÉÙt'ALXax lûˇ v a byár Ê q Ÿ h i wÃ
ˇè Ùd√y-te' ™òm a s A wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i dˇˇv Eõ Ùm leh' OB xatp Keô -le' rÄAKpah-te' 'yûˇ ibEhÃw 4
x
fi yõH i m GA h a §úh E k –O h a xôq — l A wà 5 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i rˇˇp KAõ h a -te ' XúaxAHÃw rÅAKpah H'˘◊r-lav
ÙYvA–b¸ce'-te' §ôEhO–kah lüabAXÃw 6 :dˇˇïEvÙm lehBO'-le' ÙYtO' 'yúb i h E wà rˇˇp KA° h a £Zd –fi m i
:HÂdˇ q –O¿ h a tekr Oı p KA yõn≈ p K¸ -te' hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yimv A p K¸ vabH eò £äd –fl h a -§im h=z∑√ h i wà £Úd –fl b –a
hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yim G s –a h a tÂrˇ X O` q Ÿ xâb –a zà m i tÙnËrq — -Ñ lav £äd –fl h a -§im §âh E k –O h a §É t a n√ wà 7
hÅAlOvAh xûˇ a–bÃzim ˇè dÙsÃy-le' ˇè ™p KO ¸H«y rÄAKpah £Zfi–d-lA–k |tûˇ ' E wà dˇˇv E° Ùm lehZO'¸–b rˇˇõeH·'
˚Fnm Ge° m i £yZr Ê y√ t'õX LA x a ïh a rˇˇúaKp belôEx-lA–k-te'Ãw 8 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp-reH·'
:bÂrˇ q –’æ h a -lav rˇˇH eõ ·' belÅExah-lA–k èˇ tE'Ãw bÂrÅ’–qah-lav hûˇ s –e k a m ¸ ïh a ˇè bl e x Eè h a -te'
£y°ilAs¸–kah-lav rˇˇõeH·' §ÅehyEl·v rˇˇû eH·' èˇ belèExah-te'Ãw tØyO l A k –¸ h a yûˇ t GE H ¸ ˇè t' E wà 9
£År fi ˚y rˇˇû H e ' · k –a 10 :h√nF r ÂΩ yisyà tÙYyl A k –¸ h a -lav dÅb E k –A h a -lav èˇ tÂrèetOCyah-te'Ãw
-te'Ãw 11 :hïAlOvAh xúa–bÃzim lõv a §Åh E k –O h a ˇè £r fl yiXq Ÿ h i wà £y°m i l A H K¸ h a xabˇû z∆ rÙõH K m i
:ÙøHr Ë p i ˚ Ùõb – r Ë q ÷ wà wy°v A r fl k –¸ -lavÃw ÙYH'◊r-lav ÙÅrAW¸–b-lA–k-te'wà ˇè rp KA h a rÙ`v
-le' èˇ rÙhAX £ÙòqAm-le' hM∆n·xaGmïal ¶˚âxim-le' rAKpahÑ-lA–k-te' 'yûˇ c i ÙhÃw 12
> :•Ω„rAKW«y §eHY–dah ™epúeH-lav H°E'A–b £yõicEv-lav Ù_tO' •BfirAWÃw §eHÅ–dah ™epûˇ eH
tâx a ' a ˚WAvwà ∏ l°h A q –“ h a yõn≈ yEvEm rÅb A d –fl £ûˇ l a v ¸ n∆ wà ˚ØgF H ¸ «y ˇè l' E r fl W ¸ y« t`d fi ·v-lA–k £âi'Ãw 13
t'ÅX LA x a ïh a ˇè hv A d Ë ÙΩnwà 14 :˚mïH E ' A wà h√nyõW e v A Et-'◊l rˇˇúeH·' hôw√ hÃy t^wO c ¸ m i -lAk – m i
˚'yûˇ b i h E wà t'ÅX LA x a l ¸ ˇè rq “ b –A -§eb – rˇˇp Kaò läh A q –“ h a ˚byâr Ê ŸqihÃw Ahy°elAv ˚Y'¸XAx rˇˇúeH·'
H'ı◊r-lav £ôehy„dÃy-te' h^fldEvAh y=n≈ q Ÿ z« ˚k¸ms A wà ∏ 15 :dˇˇïv E Ùm leh' OB yõn≈ p ¸ l i ÙÅt' O
§úEhO–kah 'yôibEhÃw 16 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i rˇˇp KAõ ah-te' XúaxAHÃw h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i rˇˇp KAõ h a
-§im ÙYvb –A c ¸ ' e §ôh E k –O h a lüabAXÃw 17 :dˇˇïEvÙm lehYO'-le' rˇˇ°p KA h a £Zd –fi m i x fi yõH i m GA h a
£ãd –fl h a -§im˚ 18 :tekr O¡ p KA h a yún≈ p K¸ tõ' E hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yimv A p K¸ vabH eò hU√∑zihÃw £Úfl–dah
tûˇ ' E wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸ rˇˇH eõ ' · hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè rH e ·' x fi b –EÄ zà m Gi h a tûnO r Ë q — -lav |§ûˇ t GE y«
:dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ -reH·' hÅAlOvAh xûˇ b –a zà m i ˇè dÙsÃy-le' èˇ ™OKp¸H«y £Äfl–dah-lA–k
rÅAKpal hûˇ AWAvÃw 20 :hAxïE–bÃzm Gi h a ryõX i q Ÿ h i wà ˚Fnm Ge° m i £yZÊr√y Ùõ–b¸lex-lA–k túE'Ãw 19
xúl a s ¸ n« wà §õh E k –O h a £ôh e l E v · rˇˇüp Ke k i wà ٰGl-heW·v¬y §õE–k t'ÅX LA x a ïh a rˇˇû p a l ¸ èˇ hW A v A rˇˇH eò ' · k –a
rˇˇû H e ' · k –a ÙÅt' O •Zr fi W A wà hØn∆ ·xaGmïal èˇ ¶˚xim-le' rÄAKpah-te' 'yûˇ icÙhÃw 21 :£ïehAl
> :'˚øh lõAh“–qah t'úaLXax §ÙÚH'ÊrAh rˇˇû ˇp KA h a tõ' E •År fi W A
rˇˇüeH·' wyäAh»lÈ' h=√whÃy t É wO c ¸ m i -lAk – m i tûˇ x a ' a háW A v A wà '° AXÈxï∆y 'yõiW√n rˇˇúeH·' 22
'õAXAx rˇˇúeH·' ÙÅt'ALXax èˇ wyAlE' v`fidÙh-Ùø' 23 :£ïEHA'Ãw hõ√ gg√ H ¸ b –i h√nyôW e v A t E -'◊l
-lav ˇè Ùd√y ™òm a s A wà 24 :£yïm i t GA rˇˇk Aú z√ £yõz∑« v i ryúv i W ¸ Ù_nb –A r Ë q “ -te' 'yüibh E wà h – b –A°
h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i hõl A v O h A -te' Xúax¸H«y-reH·' £Ùôqm ¸ b –i ÙÅt' O Xûˇ axAHÃw ryÅivAKWah H'˘◊r
tYnO r Ë q — -lav §àt a n√ wà ÙÅvb –A c ¸ ' e b –¸ ˇè t'AX L x a ïh a £`d –fi m i §äh E O–kah xâ—qAlÃw 25 :'˚øh t'õALXax
-te'Ãw 26 :hïAlOvAh xúa–bÃzim dÙYsÃy-le' ™ÅOKp¸H«y ÙZmfl–d-te'Ãw h°l A v O h A xûˇ b –a zà m i
§ôhE k –O h a wyüAlv A râp Ke k i wà £y°m i Al¸KHah xabûˇ ∆z belõEx¸–k hAxb –EÅ zà m Gi h a ryûˇ X i q Ÿ y¬ ˇè Ùb – l ¸ x e -lAk –
£ûˇ v a m E hõg√ g√ H ¸ b i 'úX A x È t Ge tôx a a' Hepü∆n-£i'Ãw 27 > :Ùøl xúl a s ¸ n« wà ÙYt'AX L x a m E
Ù'ò 28 :£ïEHA'Ãw h√nyõeWAvEt-'◊l rˇˇH eú ' · hôw√ hÃy t^wO c ¸ m Gi m i tâaxa' –hAtOW·va–b∏ ¶Ârˇ °A'Ah
hûˇ m A yimt G¸ ˇè £y«z∑ v i t`r fi yivW ¸ ÙMnb –A r Ë q “ 'yâibEhÃw '°AXAx rˇˇû H e ' · ÙYt'AX L x a wyÅAlE' vZfidÙh
t'°ALXaxïah H'˘◊r lõav ÙÅd√y-te' èˇ ™amAsÃw 29 :'ïAXAx rˇˇúeH·' ÙYt'ALXax-lav hÅAb‘qÃn
ˇè h
– m A d–fl mi §òh
E k –O h a xâq — l A wà 30 :hïAlOvAh £Ù˜q¸mi–b t'ÅALXaxˇû h a -te' ˇè Xx a H A wÃ
-le' ™ÅOKp¸H«y –hûˇ Amfl–d-lA–k-te' wà h°l A v O h A xûˇ b –a zà mi tYnO Ërq — -lav §àt a n√ wà ÙÅvb –A c ¸ ' e b –¸
lûˇ v a m E b ê l e x E rˇˇû s
a ˚h râH e ' · k–a ryÄsi y√ h – ˇû b
–A l¸ xe -lAk – -te'Ãw 31 :fixïE–bÃziGmah dÙYsÃy
rˇˇp
Keú k i wà h°w√ hyal x fi x OY y«n fixyB„r¸l hAxÅE–bzà m Gi h a ˇè §h E k–O h a ryòX i q Ÿ hi wà £ Ç yimAl¸KHah xabûˇ ∆z
t'°ALXax¸l ÙYnA–bËr“q 'yúb i y√ Webk –eô -£i'wà 32 > :Ùøl xúl a s ¸ n« wà §õh E k –O h a wyôl A v A
XòaxAHÃw t'°ALXaxïah H'˘◊r lõav ÙÅd√y-te' èˇ ™m a sA wà 33 :h√nF ïe'yibyà hõm A yimt ¸ húb A q ‘ nÃ
£`fi–dim §äEhO–kah xâ—qAlÃw 34 :hïAlOvAh-te' Xõax¸H«y rˇˇúeH·' £Ùàqm ¸ b –i t'ÅX LA xa l ¸ ˇè h – t A ' O
™Åp KO H
¸ y« h – ˇû m A d –fl -lAk – -te'wà h°AlOvAh xûˇ a–bÃzim tYOnËr—q-lav §àt a n√ wà ÙÅvb –A c ¸ ' e b–¸ ˇè t'AX L x a ïh a
-belïEx rˇˇúas˚y râeH·'a–k ryÄis√y hûˇ A–b¸lex-lA–k-te'Ãw 35 :fixïE–bÃziGmah dÙYsÃy-le'
h°w√ hÃy yûˇ H KE ' i lõv a hAxb –EÅ zà m Gi h
a ˇè £t A '
O §òh
E k –O h a ryâX i Ÿqh i wà £Ç yiml A H K¸ h a xabˇû z∑∆ m i b ê W e k –e h a
> :Ùøl xúal¸s«nÃw 'õAXAx-reH·' ÙBt'ALXax-lav §ôh E k –O h a wyüAlv A râp Ke k i wÃ

Leviticus 5
vÚfld√y ÙZ' hõA'flr ÙB' dÅEv '˚ZhÃw hÅAlA' lÙ˘q èˇ hAv¸mïAHÃw 'ÄA Xx È t e -yïk –i Hepˇû n∆ wà 1
ÙÉ ' ' Ç m E X A rˇˇû b A d –fl -lAkb –¸ v ê gF¬ t Gi rˇˇû H e ' · Hepn∆Æ ÙZ' 2 :ÙΩnwO v · 'úW A n√ wà dyõgF« y¬ 'ÙBl-£i'
'°m
E X A ¶Ârˇ û ˇH e tõl a b ¸ n« b –¸ Ùà' hÅ' A m E X ¸ hûˇ m A h E b –¸ ˇè tl a b ¸ n« b –¸ ]3 Ù'ò hÄ' A m E X ¸ hMyC√ x a tâl a b ¸ n« b ¸
ˇè lk O l ¸ £Åd fl ' A tûˇ ' a m ¸ X u b –¸ èˇ vgF¬ y« yòk i ÙZ' 3 :£ïH E ' A wà 'õm E X A '˚Bhwà ˚Fnm GeÅ m i £ûˇ l a v ¸ n∆ wÃ
yûˇ k–i Hepn∆º ÙZ' 4 :£ïH E ' A wà vYd fi y√ '˚Bhwà ˚Fnm GeÅ m i £ûˇ l a v ¸ n∆ wà h – b –A° 'õm A X ¸ y« rˇˇH eú ' · ÙÅt' A m ¸ X u
£_fldA'Ah 'üELXabÃy râeH·' lOk¸l∏ byÄiXyEh¸l ÙZ' |vZfirAh¸l £«yäatAp¸Wib 'âELXab¸l ÉvabAKHit
-yïik hú√yAhÃw 5 :heGlïE'Em túaxa'¸l £õEHA'Ãw vBfidy√ -'˚hÃw ˚Fn°m Ge m i £ûˇ l a v ¸ n∆ wà hõv A b u H ¸ b –i
-te' 'yûˇ ibEhÃw 6 :AhyïelAv 'õAXAx rˇˇúeH·' hÅd –fl w¬ t ¸ h iâ wà heGl' E° m E tûˇ x a ' a l ¸ £õH a ' ¸ y∆
-Ùø' hôb –A W ¸ k –i §'Bc F◊ h a -§im hâb A ‘qÃn 'äAXAx râeH·' ÉÙt'ALXax lûˇ v a hºw√ hyal ÙZmH A ' ·
'â◊l-£i'Ãw 7 :Ùøt'ALXx a m E §õh E k –O h a wyôl A v A rˇˇp Keú k i wà t'°X LA ax¸l £yõ«∑ziv tBfiryiv¸W
yún≈ H ¸ -Ùø' £y_r Ê t O yút GE H ¸ 'ÄX A x A rˇˇû H e ' · ÙämH A ' · -te' 'yâb i Ehwà h Ç W e yZd –„ Ùê d√y ]2 v¬yˇû gF« t a
-le' èˇ £AtO' 'yòibEhÃw 8 :hïAlv O l ¸ dˇˇx Aú ' e wà t'õALXax¸l dˇˇúAx' e h°w√ hyïl a hõn√ Ùy-yïn≈ b ¸
l˚úm G m i Ù_H'◊r-te' qüalm A ˚ h°n√ ÙH'Êr t'õALXaxal rˇˇúeH·'-te' by_r Ê q Ÿ h i wà §Åh E k –O h a
rˇˇû ' A H ¸ nF« h a wà x fi b –EÅ zà m Gi h a ryûˇ ÷q-lav èˇ t'ALXaxah £`fi–dim hUz∑√ h i wà 9 :lyΩd –Ê b ¸ y¬ 'Bl ◊ wà Ùõp K r Ë v A
hõl A v O húW e v · y¬ yôn« H KE ah-te'Ãw 10 :'˚øh t'õALXax fix°E–bÃziGmah dÙZsyà -le' hõc E m GA y« £Åd –fl b –a
< :Ùøl xúal¸s«nÃw 'õAXAx-reH·' ÙBt'AX L x a m E §ôh E k –O h a wyüAlv A râp Ke k i wà X°p KA H ¸ m Gi k –a
-te' 'yâb i h E wà h Ç n√ Ùy-y≈nb ¸ yûˇ ≈nH ¸ l i Ùê ' £yÄr Ê t O yûˇ t GE H ¸ l i Ùäd√y gyâiKWat É'◊l-£i'Ãw 11
§emÄeH AhyäelAv £yâiW√y-'◊l t'°ALXax¸l telYOs hôApE'Ah t^ÊryiW·v 'ÄX A x A rˇˇû H e ' · ÙMnb –A r Ë q “
¶ûˇ m a q “ wà §Ç h E k –O h a -le' h –ê ' A yibÈh∆w 12 :'yïih t'õALXax yúi–k hØn√ b O l ¸ ˇè h A yèl e v A §òt GE y« -'◊lwÃ
yûˇ HKE ' i lõv a hAxb –EÅ zà m Gi h a ryûˇ X i q Ÿ h i wà ˇè ht A r fl k –A zà ' a -te' Ùäcm ¸ q ÿ 'Ùâlm ¸ h√nF m Ge m i ∏ |§ûˇ h E k –O h a
'ôAXAx-reH·' Ù^t'ALXax-lav §äEhO–kah wyâAlAv ÉreKpikÃw 13 :'wïih t'õALXax h°√whÃy
< :hïx A nà m Gi k –a §õh E k –O l a hút A yà h A wà ÙÚl xûˇ l a s ¸ n« wà hel G ' Eõ Em túx a ' a ïm E
èˇ hA'¸XïAxÃw lavÅam lZOv¸mit-yïi–k Hep∆nò 15 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 14
§'Äc F◊ h a -§im £yûˇ m i t GA l«yüa' hM√whyïal ÙâmAH·'-te' É'yibEhÃw h°w√ hÃy yõH E d Ë q –“ m i hØg√ g√ H ¸ b –i
-§im 'âAXAx ÉreH·' tûˇ E'Ãw 16 :£ïAHA'¸l HÂdˇ ˜O–qah-l’qïeH¸–b £yúil“q¸H-•esïe–k ô߸–kËrev¸–b
rˇˇp KEú k a yà §Äh E k –O h a wà §°h E k –O l a ÙYt' O §út a n√ wà wyÅl A v A •ûˇ s E Ùy ˇè ÙtiHyïm i x · -te'wà £Äl GE H a yà HÂdq –Oä h a
'ÅX A x È ït e yûˇ k –i ˇè Hp e n∆è -£i'wà 17 > :Ùøl xúl a s ¸ n« wà £õH A ' A Ah lyú' E b –¸ wyôl A v A
£õEHA'Ãw vBfid√y-'ø◊lÃw h√ny°W e v A t E 'Zl ◊ rˇˇH eõ ' · hØw√ hÃy tûwO c ¸ m i -lAk – m i ˇè tx a ' a hÄt A W ¸ ïv A wÃ
§°EhO–kah-le' £õAHA'¸l ß ú k –¸ r Ë v e b –¸ §'_c F◊ h a -§im £yüimt GA l«yˇû ' a 'yibh E wà ∏ 18 :ÙΩnwO v · 'úW A n√ wÃ
:Ùøl xúl a s ¸ n« wà vYd fi y√ -'ø◊l '˚BhÃw gô√gAH-reH' · Ù^tg√ gà H i lûˇ av §äh E k –O h a wyâl A v A r É p Ke k i wÃ
húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 20 > :hï√whyal £õaHA' £BOHA' '˚Úh £õAHA' 19
Ùätyimv · b –a Hâx E k i wà h°w√ hyab – lavm aõ húl A v · m A ˚ 'ÅX A x È t e yûˇ –ik Hepn∆ ò 21 :rˇˇm Oø 'El G
'üAcm A -Ùø' 22 :Ùøtyimv · -te' qúH a v A ÙY' lØz≈ g√ b ¸ ÙZ' ˇè dy√ tem˚`Wt ¸ b i -Ùø' §ÙÄdq –“ p i b –¸
£YfldA'Ah húeW·v¬y-reH·' l_O–kim tÄaxa'-lav r’qH A° -lav vûˇ b –a H ¸ n« wà h – b –Aõ Hexk iú wà h_d fl b E ' ·
lÆz√ gF√ rˇˇû H e ' · häl A z≈ gFà h a -te' byâiHEhÃw Ç£EHA'Ãw 'ûˇ AXÈx∆y-yïi–k êh√yAhÃw 23 :h√FnïEhAb 'B◊X·xal
-te' ÙB' Ù°t G ' i dˇˇq —õ p ¸ h A rˇˇH eú ' · §ÙÅdq –“ iKpah-te' Ù'ò qÅAHAv rˇˇû H e ' · ˇè qH e v Oè h A -te' Ù`'
£òlGa Hi wà r
Ç q
’ HKe l
a wê yAlv A vûˇ abAKH«y-reH·' lãO–kim Ù'∏ 24 :'ïAcAm rˇˇúeH·' hYfldEb·'Ah
:Ùøtm
A H¸ ' a £ÙByb –¸ ˚Fnn∆õ t
G¸ y« Ù_l '˚Bh râeH·'al wy°AlAv •ûˇ EsyO wyõtA Hi mi x · w¬ ÙÅH'◊rb –¸ ˇè ÙtO'
£õAHA'¸l ú߸–kËrev¸–b §'_◊Fcah-§im £yüimt GA l«yˇû '
a h°w√ hyal 'yõbi y√ ÙBmH A '· -te'wà 25
tôaxa'-lav ÙÚl xûˇ al¸s«nÃw hõ√whÃy yún≈ p ¸ l
i §ôhE k
–O h a wyüAlv
A râeKpikÃw 26 :§ïEhO–kah-le'
> :–hïAb húAm¸Ha'¸l hõW e v· y¬ -rˇˇïH
e '
· lBk –O m
i

Leviticus 6
wyûˇ n√ b –A -te'wà ˇè §r O h · ' a -tï' e wòc a 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
-lA–k fixòE–bÃziGmah-lav hâfldŸqÙm Élav háAlOvAh 'wûˇ ih h°AlOvAh tYfirÙGt t'B◊z rÅOm'El
dÄb a Ùûˇ d – m i §äh E k –O h a Hâb a l A wà 3 :Ùïb – d—q˚út G x fi b –Eõ zà m Gi h a HúE'Ãw r’qÅO–bah-dav ˇè hl A yà l Gaè h a
HôE'Ah lúak'◊Gt râeH·' §eHÄ–dah-te' £yZÊrEhÃw ÇÙrAW¸–b-lav Hûˇ b –a l ¸ y« d ê b a -yEsnà k ¸ ïm i ˚
wyÅd fl g√ b –¸ -te' ˇè XH a p A ˚ 4 :fixïb –E zà m Gi h a lec' Eõ ÙàmW A wà x fi b –E° ÃziGmah-lav hõAlOvAh-te'
-le' hØ∆n·xaGmïal ¶˚Zxim-le' èˇ §eHè–dah-te' 'yòc i ÙhÃw £yÚr Ê x E ' · £yZd Ê g√ b –¸ Hõb a l A wÃ
h
A yüelv A râv E b i ˚ hÅb –e k ¸ t i 'Zl ◊ ˇè Ùb – -d—q˚ïGt fixòE–bÃziGmah-lav HâE'AhÃw 5 :rÙøhAX £Ù˜qAm
yúEb¸lex AhyõelAv ryúiXŸqihÃw hÅAlOvïAh èˇ AhyèelAv ™`firAvÃw r’qb –OÚ b –a r’qb –OZ b –a £yõc i v E §ôh E k –O h a
< ]1 :hïeb¸kit 'B◊l fixõE–bÃziGmah-lav dˇˇq —ú ˚Gt dyôm i t GA HÄ' E 6 :£yïimAl¸KHah
yõn≈ p K¸ -le' hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i èˇ §r O h · ' a -yïn≈ b –¸ h – t Aò ' O bâr „ Ÿqah h°AxÃniGmah tYfirÙGt t'B◊zÃw 7
-lAk – ˇè t' E wà h – n√Ø m ¸ H Ka m i ˚ èˇ hx A nà m Gi h a tels –O` m i ÙÄcm ¸ q ÿ b –¸ ˚Fnm Geä m i £yâr Ê h E wà 8 :fixïb –E zà m Gi h a
–hõAtflrA–kÃza' fix_Oxy«n x fi y^r „ x fi b –EÄ zà m Gi h a ryûˇ X i q Ÿ h i wà h°x A nà m Gi h a -lav rˇˇH eõ ·' hØ√nOb¸Glah
£Ù˘qm A b –¸ ˇè lk E ' A ït GE tÙòc F m a wy°n√ b A ˚ §˘r O h · ' a ˚Ylk ¸ '◊y h√nF Åm Ge m i tÂrˇ û ˇt e ÙFnh a wà 9 :hïw√ hyal
yit
G t aú n√ £ôq “ l ¸ x e ¶Åm E x A ˇè hp e ' A Et '`◊l 10 :Ah˚øl¸k'◊y dˇˇõEvÙm-leh' Oø rˇˇc aú ·xa–b HÅOd“q
yò≈n¸bi–b rãAk√z-lA–k 11 :£ïAHA'AkÃw t'õALXaxa–k 'wÅih èˇ £yiHfldˇ q “æ HÂdˇ q Oò y°H KA ' i m E h – t Aõ ' O
£õehA–b vú¬Fg«y-reH·' l_O–k h°√whÃy yõH KE ' i m E £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £AlÙv-qAx ]3 h√nF l eÅ k · 'Ωy◊ ˇè §r O h · ' a
§âOr·ha' ɧa–bËr“q hº∆z 13 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúEb – d fi yà w¬ 12 > :HΩd –fl q Ÿ y«
tel_Os húApE'Ah tâÊryiW·v ÙÅtO' xûˇ H a m GA h i ˇè £Ùy¸b – hÆw√ hyïl a ˚byZr Ê q Ÿ y¬ -reH' · wyMn√ b A ˚
tÄab·xam-lïav 14 :bÂrˇ ïAvA–b –ht Aõ yicx · m a ˚ r’qb –OÅ b –a h – ˇû t A yicx · m a dy°m i t GA hõx A nà m i
-fixyΩr „ byBr Ê q Ÿ t Ga £yÅt Gi p Ki tûˇ axnà m i ˇè yn≈ yipt Gu h√nF ' e° yibt G¸ tekˇû b –e r Ë m u hõW e v A t GE §emH Keô b –a
-qAx h – t A° ' O hûˇ W e v · y¬ wyõn√ b –A m i wyôt GA x ¸ t Ga x fi yüiHm GA h a §âh E O–kahÃw 15 :hï√whyal fixYOxy«n
'B◊l hõ∆y¸hiGt lyúilA–k §ôh E k –O túx a nà m i -lAkwà 16 :rˇˇïX A q Ÿ t GA lyúilA–k hõ√whyal £àAlÙv
-lïe' rˇˇòE–bfi–d 18 :rˇˇøOm'EGl húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà ¬w 17 > :lïEkA'Et
XâExAKHiGt ÉreH·' £Ùáq¸mi–b t'°ALXaxïah tYfirÙGt t'B◊z rÅOm'El wyûˇ n√ b –A -le'wà ˇè §r O h · ' a
§ôEhO–kah 19 :'wïih £yõiHfld“¡q HÂdˇ q Oı hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè t'ALXaxïah XòExAKHiGt häAlOvAh
:dˇˇïv E Ùm leh' OB rˇˇc aõ x · b –a lÅk E ' A ït GE èˇ Hd O q “ £Ùòqm A b –¸ h√nF °el·k'◊y –hõAtO' 'úELXax¸mïah
hûˇ z∑∆ y« ˇè rHe ' · d∆gb –eÅ h a -lav ˇè h – m A d –fl m i hòz∑∆ y« râH e ' · w¬ HÚfl–dŸq«y –hYflrAW¸bi–b vú¬Fg«y-reH·' l_O–k 20
rˇˇb E° H KA y« Ùõb – -laH K b u t G¸ rˇˇH eú ·' WÂrˇ ôex-yil¸k˚ 21 :H¡Od“q £Ùıqm A b –¸ sõb –E k a t G¸ h A yÅl e v A
£yõn« h · k –O b –a rˇˇk Aú z√ -lAk – 22 :£«yïm GA b –a •õX La H u wà qBr fi m O ˚ hAlH KAÅ b –u ˇè tH e x Oè nà yòl i k ¸ b –i -£i'wÃ
h
– m Aä d –fl m i 'âb A ˚y r É H e ' · t'áALXax-lAkÃw 23 :'wïih £yõiHfld“¡q HÂdˇ q Oı h – t A° ' O lûˇ k a '◊y
> :•Ωr „ W KA t Gi Hõ' E b –A l°k E ' A t E 'Zl ◊ HÂdˇ q –O˜ b –a rˇˇp KEú k a l ¸ dˇˇôEvÙm leh^O'-le'

Leviticus 7
rˇˇH
eò '· £ÙÄqm ¸ b–i 2 :'˚øh £yõH i fld“¡q HÂdˇ ıOq £°AHA'Ah tYfirÙGt t'B◊zÃw 1
fixõE–bÃziGmah-lav qıOrÃzy« Ù_md –fl -te'wà £°H A ' A Ah-te' ˚YX·x¸H«y hÅAlOvûˇ Ah-te' èˇ ˚X·x¸H«y
belõExah-te'Ãw hØ√y¸la'ïAh tE'ò ˚Fnm Ge° m i byZr Ê q Ÿ y¬ Ùõb
– l ¸ x e -lAk – tú' E wà 3 :byïb i s A
§Åh
e yElv · rˇˇû H
e '· ˇè bl e x Eè ha -te'wà tØyO l A k
–¸ ha yûˇ t GE H ¸ ˇè t' E wà 4 :bÂrˇ q –’æ ha -te' húe–sak¸mïah
:h√nF r ÂΩ yisyà tYyO l A k –¸ h a -lav dÅEbA–kah-lav èˇ tÂrèetOCyah-te'Ãw £y°ilAs¸–kah-lav rˇˇõeH·'
rˇˇúAk√z-lA–k 6 :'˚øh £õAHA' h°√whyal hõeKHi' hAxb –EÅ zà m Gi h a ˇè §h
E k –O ha £òt A ' O ryâiXŸqihÃw 5
èˇ t'ALXaxïa–k 7 :'˚øh £yõH i d fl ˇq “æ HÂdˇ q Oı lÅk E ' A y≈ ˇè HÙd“q £Ùòqm A b
–¸ ˚Fnl e° k
¸ '◊y £yõn« h
· k
–O b–a
§Åh
E k–O h aâ wà 8 :hïy∆ h ¸ y« ÙBl Ùõb – -rep K ka yà rˇˇH eú ' · §ôh E k –O h a £°ehAl tõaxa' hBflrÙGt £ÅAHA'ïA–k
:hïy∆ h ¸ y« ÙBl §õh E k–O l a byÅr Ê q Ÿ ih rˇˇû eH·' èˇ hAlOvïAh rÙ`v Hy°i' talZOv-te' byYÊrŸqaGmah
t°ab·xam-lïavÃw teHõexËraGmab húW A v
· n¬ -lAkwà r˚ØnF t Ga b –a ˇè hp e A'ïEGt rˇˇòeH·' hÄx A nà m
i -lAkwà 9
§emõeKHab-hïAl˚l¸b húAxÃnim-lAkÃw 10 :hï∆y¸hïit ÙBl –hõAtO' byBr Ê q Ÿ m Ga h a §ôh E k –O l a
> :wyïx i ' A k –¸ Hyú' i hõy∆ h ¸ t Gi §_r O h · ' a yü≈n¸–b-lAk¸l h°Ab„r·x¬w
-lav £ûˇ i' 12 :hï√whyal byYÊrŸqy¬ rˇˇH eú ' · £y°m i Al¸KHah xabûˇ ∆z tYfirÙGt t'B◊zÃw 11
§emH KeÅ b –a tZl » ˚l¸b – ˇè tÙFcm a tÙòGlax hÄfldÙGtah xabûˇ ∆z-lav |byZr Ê q Ÿ h i wà ˚Ç nF b e yÊrq Ÿ y¬ h ê d fl ÙGt
:§emïH KA b –a tBl » ˚l¸b – tYl G» x a tekb –eÅ r Ë m u tels OZ wà §emH KA° b –a £yûˇ x i H u m ¸ tÙõc F m a yúq ‘ y÷qr Ë ˚
:wyïAmAl¸H tBfidÙGt xabõ∆z-lav Ù°nb –A r Ë q “ byYr Ê q Ÿ y¬ ¶Åm E x A £exˇû el èˇ t»Glax-lav 13
-te' q_„rO∑zah §ÄEhO–kal h°√whyal hõm A ˚r¸t G §Åb –A r Ë q “ -lAk – m i ˇè dx A ' e ˚Fnm Geò m i byâÊrŸqihÃw 14
ÙYnb –A r Ë q “ £ÙByb –¸ wyÅm A l A H ¸ tZd fi ÙGt xab∆zò rÄaW¸b˚ 15 :hï∆y¸h«y ÙBl £yõm i l A H K¸ h a £Bd –fi
ÙØnb –A r Ë q “ xabz∆ ò hÄb A d fl nà ÙZ' |rÂdˇ û ˇ∆n-£i'Ãw 16 :r’qøO–b-dav ˚Fnm Geõ m i x fi yúnF« y¬ -'øl ◊ l°k E ' A y≈
:lïk E ' A y≈ ˚Fnm Geõ m i rˇˇt Aú ÙFnh a Ãw tÅr fl x Û m GA ïm i ˚ l°k E ' A y≈ ÙYxb ¸ «z-te' ÙBbyÊrŸqah £Ù_y¸–b
lZOkA'Eh £ûˇ i'Ãw 18 :•Ω„rAKW«y Hõ' E b –A yÅH i yilH K¸ h a ˇè £ÙCyb –a xabz∑√° h a rˇˇû W a b –¸ m i rˇˇt Aõ ÙFnh a wà 17
'^◊l ÙÄtO' byZÊrŸqaGmah Çhecflr≈y 'Zl ◊ yê H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a wyäAmAl¸H xab=∆z-raWb –¸ m i lEk' A y≈ ∏
rãAWA–bahÃw 19 :'ïAKWiGt –hú√nwO v · ˚Fnm Geõ m i telk eú ' O h A HepnF∆ô h a wà h°y∆ h ¸ y« l˚ûˇ Fgp Ki ÙYl bôH E x A y≈
rÙYhAX-lA–k rÅAWA–bâahwà •Úr „ W KA y« Hõ' E b –A lÅk E ' A ïy≈ 'Zl ◊ ˇè 'EmAX-lAk¸–b vò¬Fg«y-reH·'
rˇˇû H e ' · ˇè £yiml A H K¸ h a xabz∑∆ò im rÄAWA–b lûˇ ak'◊Gt-reH·' HepnF∆M h a wà 20 :rˇˇïW A b –A lúk a '◊y
-yïk –i Hepn∆M wà 21 :Ahyïm Ge v a m E 'wõh i h a HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà wy°l A v A ÙYt' A m ¸ X u wà hØw√ hyal
¶’qûˇ eH-lAk¸–b Ù'ò hÄA'Em¸X hûˇ m A h E b ¸ b –i |ÙZ' ˇè £d fl ' A tò' a m ¸ X u b –¸ 'Äm E X A -lAkb –¸ vûˇ gF¬ t i
'wõh i h a HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà h°w√ hyal rˇˇû H e ' · £yõm i l A H K¸ h a xabú∆z-raW¸–bim lôk a ' A wà 'Åm E X A
> :Ahyïm Ge v a m E
rˇˇÚOm'El lõE'flr¸W«y yú≈n¸–b-le' rˇˇôE–bfi–d 23 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 22
hÅAp„r¸X belûˇ ExÃw èˇ hAlEbÃn belòExÃw 24 :˚lïEk'◊t 'B◊l zõEv√w beWôekÃw rÙBH beläEx-lA–k
-§im belx EÅ lûˇ k E ' O -lAk – yik – ò 25 :˚hïul¸k'◊t 'B◊l lYOkA'Ãw h°Ak'Al¸m-lAk¸l hõeWAv≈y
telk eõ ' O h A HepnF∆ú h a hôAtËr¸k«nÃw h°√whyal hõH Ke ' i h√nF m Geô m i byBr Ê q Ÿ y¬ râH e ' · hÅm A h E b –¸ h aâ
:hïm A h E b –¸ l a wà •ÙYvl A £°k e yEtb O ¸HÙm lYk O b –¸ ˚Ålk ¸ '◊t 'Zl ◊ ˇè £fl–d-lAkÃw 26 :AhyïeGmavïEm
> :Ahyïm Ge v a ïm E 'wõh i h a HepnF∆ú ah hôAtËr¸k«nÃw £Úfl–d-lA–k lûˇ ak'◊Gt-reH·' Hepõ∆n-lA–k 27
lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le' rˇˇb –Eô d –fi 29 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 28
hõw√ hyal Ù_nb –A r Ë q “ -te' 'yüiby√ hØw√ hyal ˇè wyAml A H ¸ xabz∆ò -te' byãr Ê q Ÿ m Ga h a rˇˇm OÚ 'El
èˇ h∆zAxïeh-lav belòExah-te' h°w√ hÃy yûˇ H KE ' i tõ' E h√nyÅ' e yib¸t G wyZd fl y√ 30 :wyïm A l A H ¸ xabz∑∆ú m i
§ôEhO–kah ryüiXŸqihÃw 31 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G Ù_t' O •yú«nh A l ¸ hÆz∆ x A h e tûˇ ' E ˚Fn' eÅ yibyÃ
§yÅm i yC√ h a qÙZH ˇè t' E wà 32 :wyïn√ b A l ¸ ˚ §˜r O h · ' a ¸l hØ∆zAxïeh èˇ hy√ h A wà hAxb –E° zà m Gi ah belõExah-te'
£yôimAl¸KHah £^fi–d-te' byãr Ê q Ÿ m Ga h a 33 :£ïk e yEml ¸ H a yõx E b ¸ z∑« m i §°h E k –O l a hõm A ˚r¸t ˚Bnt G¸ t Gi
h=≈z·x-te' Éyi–k 34 :hï√nAm¸l §yõm i yC√ h a qÙBH hôy∆ h ¸ t i Ù^l §˝r O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ m i belx Eõ h a -te'wÃ
yõx E b ¸ z∑« m i lÅ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ tûˇ ' E m E ˇè yt Gi x ¸ q —è l A hÄm A ˚r¸Gth a qÙZH |tûˇ ' E wà häp A ˚n¸t G h a
yún≈ b –¸ tõ' E m E £Ål A Ùv-qAxl ¸ ˇè wy√nb A l ¸ ˚ §òh E k –O h a §âr O h · ' a l ¸ £At' O ∏ §ûˇ t GE ' e w√ £°h e yEml ¸ H a
ˇè £Ùy¸b – h°w√ hÃy yõH KE ' i m E wyØn√ b –A tûˇ x a H ¸ m i ˚ ˇè §r O h · ' a tòax¸Him t'û◊z 35 :lïE'flr¸W«y
ˇè £Ùy¸b – £Äh e l A tûˇ t E l A hMw√ hÃy h=wF√ c i r É H e ' · 36 :hïw√ hyal §õEhak¸l £ÅAtO' byZÊrŸqih
hÄflrÙGtah t'û◊z 37 :£ïAtOrOd¸l £õAlÙv tú—–qux l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tõ' E m E £Åt A ' O ÙZxH ¸ m A
:£yïm i l A H K¸ h a xabz∆õ l ¸ ˚ £yÅ' i ˚Glm Gi l aâ wà £°H A A'AlÃw t'õALXaxïalwà hÅx A nà m Gi l a ˇè hl A v O ïl A
lÄ'
E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' ÙätwFO c a £Ù=yb –¸ y°n√ yis rˇˇû h a b –¸ hõH e m O -te' hôw√ hÃy ]3 hü√Fwic râeH·' 38
> :yïn√ yis rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ hõw√ hyal £ôehy≈n¸–bËr“q-te' by^ÊrŸqah¸l

Leviticus 8
wyûˇ n√ b –A -te'wà ˇè §r O h · ' a -tï' e xò—q 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú dfi yà w¬ 1
yûˇ n≈ H¸ ˇè t' E wà t'ÄX LA xa h ¡a rˇˇû p Ka |tûˇ ' E wà h°x A H ¸ m
Gi h
a §emˇû H e tõ' E wà £yÅd Ê g√ b
–¸ h a ˇè t' E wà ÙÅt G ' i
lehBO' xatõeKp-le' l°EhŸqah hYfldEvAh-lA–k túE'wà 3 :tÙïc F m Ga h a lúas tõE'Ãw £yÅilyE'ïAh
xatõeKp-le' hÅfldEvïAh èˇ lEh“–qt Gi w¬ ÙÚt' O hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇôeH·'aï–k hÅeHOm Wavûˇ yC¬ w¬ 4 :dˇˇïv E Ùm
hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' rÅAbfl–dah hûˇ ∆z hÚfldEvAh-le' hõeHOm rem'ByC◊ w¬ 5 :dˇˇïv E Ùm leh' OB
:£«yïm GA b –a £õtA '
O ¶úx a r Ë yC« w¬ wy°√nA–b-te'Ãw §˜Or·ha'-tïe' hÅeHm O bZr „ qŸ yC¬ w¬ 6 :tÙøWv · l
a
lyÅv i mG¸ h a -tï' e ˇè ÙtO' Hòb –E l ¸ yC¬ w¬ XØn≈ b ¸ 'a ïb
–A ˇè ÙtO' rˇˇO`gF x
¸ yC¬ w¬ t∆nt GOÄ k –u ha -te' wyäl A vA §ât GE yC« w¬ 7
£eWyC√ú w¬ 8 :Ùïb – ÙYl dˇˇp KOB ' ¸ yC∆ w¬ dÅp O ' E ïh
A ˇè bH e x
Eè b–¸ ÙÄt' O rˇˇgFOû x¸ yC¬ w¬ dˇˇp OÚ '
E h
A -te' wyõl A v A §út GE yC« w¬
£eWyC√ú w¬ 9 :£yïm Gi t Gu h a -te'wà £yYÊr˚'Ah-te' §eHÅOxah-le' èˇ §Et G yC« w¬ §eHx OÚ h a -te' wyõl A v A
¶yòc i tûˇ ' E wyÆn√ p KA l˚Zm-le' tepn∆M c ¸ m Gi h a -lïv a £eWyC√= w¬ ÙÚH '◊r-lav tepõ∆n¸ciGmah-te'
-te' èˇ heHOm xò—–q«Cy¬w 10 :hïeHOm-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ·'a–k HÂdÅO–qah r∆zûˇ n≈ ˇè bh A z∑√ h a
:£ït A ' O HYd –„ q — yà w¬ Ù°b – -reH' · -lA–k-te'Ãw §õA–k¸HiGmah-te' xúaHm ¸ yC« w¬ hÅx A H ¸ m Gi h a §emˇû H e
-lA–k-te'Ãw fixäE–bÃziGmah-te' xâH a m ¸ yC« w¬ £y°m i v A p K¸ vabˇû H e fixb –Eõ zà m Gi h a -lav ˚Fnm Geô m i zúyC¬ w¬ 11
lõv a hÅx A H ¸ m Gi h a §emûˇ H Ke m i ˇè qc O yC« w¬ 12 :£ïH A d –Ë q — l ¸ ÙõnF –a k-te'wà rˇˇyCO_ k –i h a -te'wà wyÄl A k –E
§Är O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ -te' häH e m O bâ„rŸq¬Cy¬w 13 :ÙøHË–d—q¸l ÙYtO' xúH a m ¸ yC« w¬ §˝r O ·ha' H'˘◊r
húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a tÙÚvb –A gà m i £õh e l A HBb O x · yC¬ w¬ XØn≈ b ¸ ' a ˇè £t A ' O rˇˇgFO` x ¸ yC¬ w¬ ˇè tnO t GÛ k –u £òH E b –i l ¸ yC¬ w¬
-te' ˇè wy√nb A ˚ §`r O h · ' a ™âm O s ¸ yC« w¬ t'°X LA x a ïh a rˇˇû p Ka tõ' E HDgF≈ yC¬ w¬ 14 :hïH e m O -te' hõw√ hÃy
èˇ £fl–dah-te' hòeHOm xâq –— yC« w¬ XÄx A H ¸ yC« w¬ 15 :t'ïALXaxa¡h rˇˇúaKp H'˜◊r-lav £Åehy„dÃy
-te'Ãw fix°E–bÃziGmah-te' 'õELXaxyà w¬ ÙÅvb –A c ¸ ' e b –¸ ˇè byibs A x fi b –Eò zà m Gi h a tÙ=nr Ë q — -lav §Et G yC« w¬ ∏
-tïe' xÄ—–q«Cy¬w 16 :wyïAlAv rˇˇp KEú k a l ¸ ˚hõH E d –Ë q — yà ïw¬ x fi b –EÅ zà m Gi h a dÙZsyà -le' ˇè qc a y√ £Äd –fl h a
tYyO l A k –¸ h a yút GE H ¸ -te'wà dÅb E k –A h a tÂrˇ û ˇt e yO ˇè t' E wà b Ç r  ’–qah-lav rˇˇû eH·' êbelExah-lA–k
-te'Ãw èˇ ÙrOv-te'Ãw rˇˇòAKpah-te'Ãw 17 :hAxïE–bÃziGmah hõeHOm rˇˇX Eú q Ÿ yC¬ w¬ §°h e b –¸ l ¸ x e -tï' e wÃ
-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a h°n∆ x · m Ga ïl a ¶˚Yxm i HÅ' E b –A •ZfirAW ÙÅHËriKp-te'Ãw Ù˘rAW¸–b
£õh e y„dyà -te' wyôn√ b A ˚ §˙r O h · ' a ˚ãkm ¸ s ¸ yC« ïw¬ h°l A v O h A lyûˇ ' E tõE' bà„rŸq¬Cy¬w 18 :hïeHOm
fixõE–bÃziGmah-lav £_fl–dah-te' hüeHOm qâOrÃzyC« w¬ X°x A H ¸ yC« w¬ 19 :l«yïA'Ah H'ı◊r-lav
-te'Ãw H'Å◊rAh-te' èˇ hH e m O rˇˇX Eò q Ÿ yC¬ w¬ wy°x A t A nà l i xõt Ga n« l«yÅa'Ah-te'Ãw 20 :byïibAs
£«ym GA° b –a ¶ûˇ x a r fl £«yv aõ r fl k –¸ h a -te'Ãw bÂrˇ ú’–qah-te'Ãw 21 :rÂdˇ ïp KA h a -te'wà £yõx i t A nFà h a
húH Ke ' i ˇè x fi x Oè y«n-fixyΩ„r¸l '˚`h hâAlOv hAxb –EÄ zà m Gi h a l«y' aä Ah-lA–k-te' hâeHOm ÉrEXŸq¬Cy¬w
yØn« H
KE h a l«yˇû ' a h A -te' ˇè br „ q Ÿ ¬Cy¬w 22 :hïeHOm-te' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a hØw√ hyal ˇè '˚h
:l«yïA'Ah H'ı◊r-lav £õehy„dÃy-te' wyôn√ b A ˚ §˙r O h · ' a ˚ãkm ¸ s ¸ yC« ïw¬ £y°' i l Gu m Gi h a lyõ' E
-lavwà ty°n« m A yà h a §˜r O h · ' a -§∆z' Oø ™˚Bnt G¸ -lav §ôt GE yC« w¬ ÙÅm–fldm i ˇè hH e m O xòq –— yC« w¬ |XéAx¸H«Cy¬w 23
§Är O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ -te' bãr „ q Ÿ yC¬ w¬ 24 :tyïn« m A yà h a ÙYlgà r fi §ehBb –O -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè Ùd√y §ehb –O`
tyØn« m A yà h a ˇè £d fl y√ §ehb –O` -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè £n√ zà ' A ™˚`n¸t G -lav ˇè £d –fl h a -§im hòH e m O §ât GE yC« w¬
:byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h ¡a -lav £_d –fl h a -te' hüeHm O qâr O zà yC« w¬ ty°«nm A yà h a £õl A gà r fi §ehb –OB -lavwÃ
ÇbÂr’–qah-lav rˇˇû eH·' êbelExah -lA–k-tïe'Ãw hÆ√y¸la'ïAh-te'Ãw belûˇ Exah-te' xã—–q«Cy¬w 25
:§yïm i yC√ h a qÙBH tõ' E wà §°h e b –¸ l ¸ ex-tïe'Ãw tYOyAl¸–kah yúEGt¸H-te'wà dÅb E k –A h a tÂrˇ û ˇt e yO ˇè t' E wÃ
£exl eú tâl Ga x a ïwà ˇè taxa' hòAFcam tâaGlax x—ql A ∏ hÆw√ hÃy yûˇ ≈np ¸ l i |rˇˇû H e ' · tÙäc F m Ga h a lâs –a m i ˚ 26
§ûˇ t
GE yC« w¬ 27 :§yïm i yC√ h a qÙBH lõv a wà £yÅb i l A x · ˇû h a -lav ˇè £W e yC√è w¬ dˇˇx A° ' e qyûˇ ÷qr fl wà tõx a ' a §emH eô
yún≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G £ôt A ' O •∆nü√yC w¬ wy°n√ b A yûˇ p KE k –a lõv a wà §År O h · ' a yûˇ p KE k –a lavò lÅO–kah-te'
-lav hAxõE–bÃziGmah rˇˇX Eú q Ÿ yC¬ w¬ £Åh e yEp K k –a lûˇ v a m E ˇè £t A ' O hòH e m O xâq –— yC« w¬ 28 :hïw√ hÃy
èˇ heHOm xò—–q«Cy¬w 29 :hï√whyal '˚Yh húeKHi' fixx OÅ y«n x fi yZr „ l ¸ ˇè £h E £yú' i l Gu m i h°l A v O h A
ˇè hy√ h A hòH e m O l ¸ £yÄ' i l Gu m Gi h a lyûˇ ' E m E h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t ˚húp E y«nyà w¬ hØz∆ x A ˇû h e -te'
-§im˚ hÄx A H ¸ m Gi h a §emˇû H Ke m i häeHOm xâ—–q«Cy¬w 30 :hïeHOm-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a hØn√ m A l ¸
-lavwà wyôn√ b –A -lavwà wyÅd fl g√ b –¸ -lav èˇ §Or·ha'-lïav zò¬Cy¬w ÇfixE–bÃziGmah-lav rˇˇû H e ' · £ ê d –fl h a
yBd „ gà b –i -te'wà wyôn√ b –A -te'wà wyÅfld√g¸–b-te' èˇ §Or·ha'-tïe' H`d –„ q — yà w¬ Ù°t G ' i wyõn√ b A yBd „ gà b –i
êrAWA–bah-te' ˚Zl¸KHa–b wyÆ√nA–b-le'Ãw §˘Or·ha'-le' häeHOm rem'=yC◊ w¬ 31 :Ùït G ' i wyõn√ b A
£y°' i l Gu m Gi h a lûˇ s a b –¸ rˇˇõeH·' £exÅeGlah-tâe'Ãw ÙÅtO' ˚Zl¸k'◊t G ˇè £H A wà d Ç v E Ùm leh' OZ xatˇû p Ke
rˇˇW Aõ b –A b –a rˇˇt Aú ÙFnh a wà 32 :˚hïl u k ¸ '◊y wyõn√ b A ˚ §ır O h · ' a rÅOm'El ˇè yt i yèwF≈ c i rˇˇH eò ' · k –a
£yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ H i ˇè ˚'¸cït E '`◊l däEvÙm lehâO' ÉxateKpim˚ 33 :˚p¡r O W ¸ t Gi Hõ' E b –A £exl GA° b a ˚
:£ïk e d Ë y∆ -te' 'õl GE m a yà £yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ H i yik – ò £°k e yE'l Gu m i yõm E yà t'Ål ◊ m ¸ £Ùûy davò
x
É t
a p e ˚ 35 :£ïk e yElv · rˇˇp KEú k a l ¸ tYW O v · l a hôw√ hÃy hü√wF c i h°∑∆zh a £Ùûˇ yC b –a hõW A Av rˇˇúeH·'a–k 34
tÂrˇ m eú H ¸ m i -te' £ôt Ge r Ë m a H ¸ ˚ £yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ H i ˇè hl A yà l aè w√ £òm A Ùy ˚âbH ¸ t GE däv E Ùm leh' Oâ
-lAk – tE'ò wy°n√ b A ˚ §˜r O h · ' a WavyC¬ú w¬ 36 :yityïwF≈ c u §õk E -yik – ˚t˚Úmt A 'Zl ◊ wà hõw√ hÃy
< :hïH e m O -d¬yb –¸ hõw√ hÃy hú√Fwic-reH·' £yÅÊrAbË–dah

Leviticus 9
yõn≈ q
Ÿ z« l
¸ ˚ wy°n√ b
A l
¸ ˚ §˜r
O h
· '
a ¸l hÅeHOm 'Zflr“q yØn« yimH
K¸ h
a £Ùûˇ yC b
–a ˇè yh
i yà w¬ 1
l«yúa'Ãw t'ôALXax¸l rˇˇü“qA–b-§e–b l∆gûˇ Ev ߸lÑ-x—q §ÄOr·ha'-lïe' rem'û◊Cy¬w 2 :lïE'flr¸W«y
rˇˇû b –E d fi t G¸ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le'wà 3 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i bY„rq Ÿ h a wà £°m i yimt G¸ hõl A v O l ¸
£õm i yimt G¸ hôn√ H A -y≈nb –¸ Webüek√w l∆gv Eâ wà t'ÅX LA x a l ¸ ˇè £y«z∑ iv-ryiv¸W ˚`xŸq rˇˇÚOm'El
hûˇ l A ˚l¸b – hõx A nà m i ˚ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè x fi b –Oè zà l i £yÄm i l A ¸Hil l«yäa'√w rÙâHÃw 4 :hïAlOv¸l
hÅH e m O hûˇ wF√ c i rˇˇû H e ' · tE'ò ˚Äxq Ÿ yC« w¬ 5 :£ïk e yEl' · hú' A r Ë n« hõw√ hÃy £ÙØyC h a yûˇ k –i §emH KA° b a
rem'ûyC◊ w¬ 6 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ˚˜dm ¸ v a ïyC¬ w¬ hÅd fl v E ˇû h A -lAk – èˇ ˚bËrq Ÿ yC« ïw¬ dˇˇv E° Ùm leh' OZ yõn≈ p K¸ -le'
:hïw√ hÃy dÙBbk –¸ £õk e yEl' · 'Br fl y≈ wà ˚ÚWv · t Ga hõw√ hÃy húwF√ c i -reH·' rˇˇôAbfl–dah hü∆z hÅeHOm
èˇ ß¸t'ïALXax-te' hãEW·v¬w èˇ fixèE–bÃziGmah-le' b`firŸq §ÄOr·ha'-lïe' häeHOm rem'=◊Cy¬w 7
rˇˇû p
KE k a wà ˇè £v A h A §òb –a r Ë q “ -te' hãW E v · w¬ £°v A h A dˇˇû v a b ¸ ˚ß õ d Ë v a ïb –a rˇˇp KEú k a Ãw ßÅetAlZOv-te'Ãw
-te' Xôax¸H«Cy¬w fix°E–bÃziGmah-le' §˜Or·ha' bBfirŸq«Cy¬w 8 :hï√whÃy húwF√ c i rˇˇH eõ ' · k –a £Åd fl v · ïa b –
l`b –O X ¸ yC« w¬ wÇ yAl' E £ ê d –fl h a -te' §˘r O h · ' a y=n≈ b –¸ ˚bÊrq Ÿ yC¬ w¬ ∏ 9 :Ùøl-reH·' t'õALXaxah l∆gúEv
dÙYsÃy-le' qÅac√y £Zfl–dah-te'Ãw fixb –E° zà m Gi h a tÙûnr Ë q — -lav §õGEtyC« w¬ £Åd –fl b –a ˇè ÙvAb – c ¸ ' e
-§im ˇè db E k –A h a -§im tÂrˇ t eò yCO h a -te'Ãw tMOyAl¸–kah-te'Ãw belâExah-te'Ãw 10 :fixïE–bÃziGmah
-te'Ãw 11 :hïeHOm-te' hõ√whÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a hAxb –E° zà m Gi ah ryõiXŸqih t'ÅALXaxûˇ ah
h°AlOvAh-te' Xõax¸H«Cy¬w 12 :hï∆nx · m Ga ïl a ¶˚Yxm i HÅ' E b –A •Zr fi W A rÙÚvAh-te'Ãw rˇˇõAWA–bah
:byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a -lav ˚húq ‘ r Ë zà yC« w¬ £Åd –fl h a -te' ˇè wyAl' E §`r O h · ' a y=n≈ b –¸ ˚'icm ¸ yC¬ w¬ ∏
-lav rˇˇõEXŸq¬Cy¬w H'˝◊rAh-te'Ãw AhyõexAtÃnl i wyôl A ' E ˚'yüicm ¸ ih hÄAlOvAh-te'Ãw 13
hõAlOvAh-lav rˇˇúEXŸqyC¬ w¬ £«yv A° r fl k –¸ h a -te'Ãw bÂrˇ õ’–qah-te' ¶úaxËr«Cy¬w 14 :fixïE–bÃziGmah
rˇˇû H
e ' · ˇè t'AX L x a ïh a ryòv i W ¸ -te' xãq –— yC« w¬ £°v A hA §ûˇ b –a Ër“q tõE' bà„rŸq¬Cy¬w 15 :hAxïE–bÃziGmah
h
A W eõ v · yC¬ ïw¬ h°l A v O h A -te' bY„rŸq¬Cy¬w 16 :§ÙøH'ÊrA–k ˚hõE'¸LXaxyà ïw¬ ˚húX E x A H ¸ yC« w¬ £Åv A l A
-lav rˇˇX Eõ q Ÿ yC¬ w¬ h√nF m GeÅ m i ˇè Ù p K k a 'òl GE m a yà w¬ h Ç x A nà m Gi h a -te' b ê r „ q Ÿ yC¬ w¬ 17 :Xïp KA H ¸ m Gi k –a
xabú∆z l«yÅa'Ah-te'Ãw èˇ rÙKHah-te' Xòax¸H«Cy¬w 18 :r’qøO–bah túl a v O dˇˇb aõ l G¸ m i x fi b –E° zà m Gi h a
-lav ˚hú‘qËrÃz«Cy¬w wyÅAlE' èˇ £fl–dah-te' §`r O h · ' a y=n≈ b –¸ ˚'icm ¸ yC¬ w¬ ∏ £°v A l A rˇˇû ˇH e ' · £yõm i l A H K¸ h a
hò√y¸la'ïAh l«yÅa'Ah-§im˚ rÙ°KHah-§im £yõibAl·xah-te'Ãw 19 :byïb i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a
-lav £yõibAl·xah-te' ˚myúiW√Cy¬w 20 :dˇˇïb E k –A h a tÂrˇ t eõ yO wà tØyO l A k –¸ h a wà ˇè hs –e k a m ¸ ïh a wÃ
§yÅm i yC√ h a qÙZH ˇè t' E wà tÙÆzx A eh tûˇ E'Ãw 21 :hAxïE–bÃziGmah £yõibAl·xah rˇˇúEXŸq¬Cy¬w tÙ°zAxeh
'âW KA yC« w¬ 22 :hïH e m
O húwF√ c i rˇˇH eõ ' · k –a h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G §_r O h · ' a •yü«nh E
hõAlOvAhÃw t'ôALXaxïah t^OW·vEm dÂryC≈Æ w¬ £°k E r Ë b A yà ïw¬ £õv A h A -le' wy_fld√y** Ùd√y*-te' §˙Or·ha'
˚Ykr  b A yà ïw¬ ˚Å'c ¸ ˇû yC≈ w¬ dÅv E Ùm lehZO'-le' èˇ §Or·ha'Ãw hòeHOm 'âb ◊ yC√ w¬ 23 :£yïm i l A H K¸ h a wÃ
yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i ˇè H' E 'Ect GEò w¬ 24 :£ïAvAh-lA–k-le' hõ√whÃy-dÙb¸k 'Bflr≈Cy¬w £°AvAh-te'
ˇè £v A h A -lAk – 'Ërˇ yC¬ò w¬ £y°b i l A ·xah-te'Ãw hõAlOvAh-te' fixÅE–bzà m Gi h a -lav ˇè lk a 'èt G◊ w¬ hØw√ hÃy
:£ïh e y≈np K¸ -lav ˚Ylp K¸ yC« ïw¬ ˚Fnr OÅ yC√ w¬

Leviticus 10
ˇè §h
E b A ˚`nt G¸ yC« w¬ ÙÄtt GA x ¸ m a Hyûˇ ' i '˚ähyib' · w¬ bâd fl n√ §Or·h' a -Ñ yïn≈ b¸ ˚Zxq Ÿ yC« w¬ 1
'T◊l rˇˇüeH·' hÅflr√z Hûˇ ' E ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l i ˚bär Ê q Ÿ yC¬ w¬ tÂr ˇ X OÚ q Ÿ h A yõl e vA ˚myúW i yC√ w¬ HÅ' E
yún≈ p¸ l i ˚tõm u yC√ w¬ £°t A Ù' lak'Zt G◊ w¬ hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l Gi mi Hô' E 'Ect GEú w¬ 2 :£ït A ' O hõwF√ c i
èˇ rOm'El |hò√whÃy râe–bÊ–d-reH·' É'˚h §ÄOr·ha'-lïe' häeHOm rem'=yC◊ w¬ 3 :hïw√ hÃy
dˇˇb E° k –A ' e £õv A h
A -lAk yún≈ p K¸ -lavwà HÅd „ q –“ ' e yûˇ b a r O q Ÿ b –i
lõ' E y«z∑ v u yún≈ b –¸ §Åp A c A l ¸ ' e lûˇ ' e wà ˇè l' E H A yïim-le' hÄeHOm 'Zr fl q Ÿ yC« w¬ 4 :§¡r O h · ' a £˜d –O yC« w¬
HÂdq
–OÅ h a -y≈np K¸ tûˇ ' E mE ˇè £k e yEx' · -te' ˚`'W ¸ ]3 FwãbËr÷q∏ £ÄehEl·' rem'ûyC◊ w¬ §˝r O h · ' a dˇˇd –O˘
h°∆n·xaGmïal ¶˚Yxim-le' £ÅAtOnt GÛ k u b –¸ ˇè £' u W KA yC« w¬ ˚Äbr Ë q Ÿ C«yï¬w 5 :hï∆n·xaGmïal ¶˚Yxim-le'
|râAmAtyïi'¸l˚ Ér√zAv¸le'¸l˚ §áOr·ha'-lïe' hûˇ H e m O rem'ûyC◊ w¬ 6 :hïH e m O rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a
lúv a wà ˚tÅm u t A 'Zl ◊ wà ˇè ˚mèr O p ¸ t i -'øl ◊ £òk e y„dgà b i ˚ |˚vZr fl p¸ Git-la' £úk e yEH'“r ¡ wyMn√ b –A
hÅAp„r¸KWah-te' èˇ ˚–kb ¸ y« lÅ' E r fl W ¸ y« tyûˇ b –E -lAk – ˇè £k e yEx' · ¬w •ÚOcŸq«y hYfldEvAh-lA–k
-yik – ˚tÅm u t GA -§ep K ˇè ˚'¸cït E '`◊l däEvÙm lehâO' ÉxateKpim˚ 7 :hï√whÃy •BfirAW rˇˇõeH·'
> :hïH e m O rˇˇb aú d Ë k –i ˚YWv · yC¬ ï¬w £°k e yElv · hõw√ hÃy túx a H ¸ m i §emH eô
|hûˇ AGta' |¸Gt¸Hûˇ EGt-la' rãAkH E wà §«yˇû y¬ 9 :rˇˇm Oø 'El §˜r O ·ha'-lïe' hØ√whÃy rˇˇû E–bfidÃy¬w 8
£õl A Ùv túq –— x u ˚t°m u t A 'Zl ◊ wà dˇˇõEvÙm lehBO'-le' £ôek·'Ob¸–b ™Ät GA ' i ßyûˇ n∆ b A ˚
§yúbE ˚ 'õm E X LA h a §yúb E ˚ lÚx O h a §yûˇ b E ˚ HÂdˇ q –O˜ h a §yúb –E lyÅÊ–d¸bah·lï˚ 10 :£ïekyEtOrOd¸l
rˇˇüb–e d –Ê râH e ' · £yÅq –÷ x u ûˇ ah-lA–k tE'ò l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' t˜OrÙh¸l˚ 11 :rÙøhALXah
lûˇ e'Ãw §ÄOr·ha'-lïe' häeHOm râb –E d fi yà w¬ 12 > :hïH e m O -d¬yb –¸ £õehyEl·' hô√whÃy
yûˇ H
KE ' i mE ˇè tr  t eè ÙFnh a hÄx A nà m Gi h a -te' ˚Zxq Ÿ £ Ç yÊrt A ÙïnF h a wê y√nb –A |rˇˇm Aú t A yâ' i -le'Ãw r√zAv¸le'∏
£òeGt¸lak·'¬w 13 :'wïih £yõiHfldˇ q “æ HÂdˇ q Oı yôk –i x fi b –E° zà m
Gi h a lecˇû ' E tÙõc F m a h A ˚Blk ¸ ' i wà hØw√ hÃy
:yityïwF≈ c u §õk E -yik – h°w√ hÃy yõH KE ' i mE 'wÅh i èˇ ßyèn∆ b –A -qAxwÃ ß ò qŸ x A yûˇ k –i HÅd O q “ £Ù˘qm A b –¸ ˇè h
– t A ' O
rÙÅhX A £Ù˘qm A b –¸ ˇè ˚l¸k'øt G◊ hÄm A ˚r¸t G h a qÙZH |tûˇ ' E wà häp A ˚n¸Gtah h=≈z·x ÉtE'Ãw 14
yõm E l¸ H a yúx E b ¸ z∑« m i ˚Ønt G¸ n« ˇè ß yè∆nA–b-qAxÃw òߟqAx-yïi–k ™°t GA ' i ßyõt e nO b ¸ ˚ ßyún∆ b A ˚ hàt GA ' a
ˇè £yibl A x · h a yòH KE ' i lûˇ v a hÄp A ˚n¸t G h a hûˇ z≈ x · w¬ hãm A ˚r¸t G h a qÙZH 15 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b
£ÅAlÙv-qAx¸l èˇ ß¸Gti' ßyòn∆ b A l ¸ ˚ß M l ¸ h=y√ h A wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ ¸pl i hõp A ˚n¸t G •yún« h A l ¸ ˚'yÅb i y√
hõeHOm H_firfl–d HıOrfl–d t'ÄALXaxïah ryûˇ iv¸W |tûˇ E'Ãw 16 :hï√whÃy húwF√ c i ]3 rˇˇH eõ ' · k –a
£YrÊ t A ÙFnh a §År O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ èˇ rm A t A yï' i -lavwà rˇˇò√zAv¸le'-lav •Ocq Ÿ yC« w¬ ∏ •Úr fl W O hûˇ nF≈ h i wÃ
HÂdˇ q Oı yôk –i HÂdq –OÅ h a £Ù˘qm ¸ b–i ]3 èt'ALXaxah-te' £òeGt¸lak·'-'øl ◊ v fi ˚Äd – m a 17 :rˇˇm Oø 'El
£õehyEl·v rˇˇúEKpak¸l hÅfldEvAh §ûwO v · -te' ˇè t'EWl A £Äk e lA §ûˇ t a n√ |–hˇû t A ' O wà 'w°h i £yõH i d fl ˇq “æ
lÙâk' A hAmy°n« p K¸ HÂdˇ ˜O–qah-le' –hÅAmfl–d-te' 'ûˇ Ab˚h-'◊l §Ehò 18 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i
§ûˇ h E hÄH e m O -le' §är O ·ha' râE–bfidÃy¬w 19 :yityïwF≈ c i rˇˇH eú ' · ak – HÂdˇ q –O˜ b –a h – ôAtO' ˚Bl¸k'◊Gt
yõti ' O h√n'Br  q Ÿ t Gi w¬ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l
i ˇè £t A l A v Oø -te'wà £òt A 'ALXax-te' ˚byâÊrŸqih £ÙCyah∏
hÅH e mO vûˇ m a H ¸ yC« w¬ 20 :hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ bõX a y«yC h a £ÙØyC h a ˇè t'AX L x a yit G l ¸ kaò ' A wà hel G ' E° k –A
> :wyïn√ yEvb –¸ bõX a y«yC w¬

Leviticus 11
˚_r¸–bfi–d 2 :£ïehEl·' rˇˇBOm'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hô√whÃy rˇˇüb –E d fi yà w¬ 1
rˇˇúeH·' hõAmEh¸–bah-lAk – m i ˚Ålk ¸ '◊t G rˇˇû H e ' · ˇè hyC√ x a ïh a t'`◊z rˇˇÚOm'El lõE'r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le'
túl a v · m a tÅs O r fl p K¸ ˇè vs a H eè tavs aò H O wà hÄs A r Ë p Ka tesr ÂZ p ¸ m a |lZO–k 3 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav
hÅr fl gF≈ h a ˇè yl E v · m Ga ïm i ˚Ålk ¸ 'ø◊t 'Z◊l èˇ h∆z-te' ™òa' 4 :˚lïEk'◊Gt –hõAtO' h°Amh E b –¸ b –a hYr fl gF≈
˚Fnˇû n∆ yE' ˇè hs A r Ë p a ˚ '˚Äh här fl g≈ hâl E v · m a -yïk –i lAmgF√ h a -Ñ tï' e h°s A rË p Ka h a yõs E yÊrp ¸ m Ga m i ˚
hõs A r Ë p a ˚ '˚Åh ˇè hr fl g≈ hòl E v · m a -yïk –i §Äp A AKHah-te'Ãw 5 :£ïekAl '˚Yh 'úEmAX syÅÊr¸pam
'wÅh i ˇè hr fl gF≈ tòl a v · m a -yïk –i tebÆ∆nËra'Ah-te'Ãw 6 :£ïekAl '˚Yh 'úEmAX syÚÊr¸p¬y 'Z◊l
syâÊr¸pam-yïi–k ry«z·xahÑ-te'Ãw 7 :£ïekAl 'wõih hú' A m E X ¸ hAsyÚÊr¸pih 'Z◊l hõAsËrap˚
:£ïk e l A '˚Yh 'úm E X A rˇˇgF√° y« -'øl ◊ hZr fl gF≈ '˚Yhwà hÅs A r Ë p Ka ˇè vasèeH vúasOHÃw '˚Äh häAsËraKp
-te' 9 :£ïekAl £õEh £yúi'Em¸X ˚v°gF√ t i 'Zl ◊ £õt A l A b ¸ n« b ¸ ˚ ˚lÅk E '◊t 'Zl ◊ ˇè £r fl W A b –¸ m i 8
£«ym GaÄ b –a teWq ’ä W ¸ q — wà ryâp Ki n¬ s ¸ ÙÉ l-reH' · lZk –O £«ym GA° b –a rˇˇû H e ' · lYk –O m i ˚Ålk ¸ 'øt G◊ ˇè hz∆
teWq ’Ä W ¸ q — wà ryûˇ p Ki n¬ s ¸ Ùäl-§yïE' râeH·' ÉlOkÃw 10 :˚lïEk'◊Gt £út A ' O £yõl i x A nFà b a ˚ £yôm Gi yC¬ b –a
£«ym GA° b –a rˇˇû H e ' · hõyC√ x a h a Hepn∆ú l_k –O m i ˚ £«ym GaÅ h a ¶Ârˇ ˇû H e ˇè lk –O m i £yÅl i x A nFà b a ˚ ˇè £yim G yC¬ b –a
-te'Ãw ˚lÅEk'◊t 'Z◊l èˇ £flrAW¸–bm i £°k e l A ˚ûyh ¸ y« ¶’qH eõ wà 11 :£ïekAl £õEh ¶’qúeH
¶’qH eú £«ym GA° b –a teWq ’õ W ¸ q — wà ryúp Ki n¬ s ¸ Ù_l-§yï' E rˇˇH eú ' · lZk –O 12 :˚cæq –‘ H a t G¸ £õt A l A b ¸ n«
¶’qûˇ eH ˚Yl¸kA'≈y 'B◊l •ÙÅvAh-§im ˚Zcq –Ÿ H a t G¸ ˇè hl Ge ' Eè -te'wà 13 :£ïekAl '˚Yh
hõ√Cya'Ah-te'Ãw hÅA'fl–dâah-te'Ãw 14 :hï√Cy«nÃzAvAh tõE'Ãw sÂrÅep K h a -te'wà ˇè rH e nF∆è h a -te' £°h E
sõm A x ¸ t Ga h a -te'wà hØn√ v · yC¬ ïha tûˇ b –a ˇè t' E wà 16 :ÙΩnyiml ¸ bY„rOv-lA–k túE' 15 :–hï√nyim¸l
-te'Ãw ™õAlAKHah-te'Ãw sÙú–kah-te'wà 17 :˚hïn≈ yiml ¸ ¶õnF≈ h a -te'Ãw •ax°AKHah-te'Ãw
èˇ tE'Ãw 19 :£ïAxflrAh-te'Ãw tõA'“–qah-te'Ãw temúeHÃniGtah-te'Ãw 18 :•˚øHnà yC¬ h a
lO–kò 20 :•ïEGlaX·vAh-te'Ãw tõapyik˚–dah-te'Ãw –h°√nyim¸l hõAp√n' · Ah hÅfldyis·xah
-te' ™òa' 21 < :£ïekAl '˚Yh ¶’qúeH v°a–bËra'-lav ™õElOhah •ÙÅvh A ¶Ârˇ û ˇH e
èˇ £«yèavflr¸k Ù`l** '◊l*-reH·' v°a–bËra'-lav ™õElOhah •ÙÅvAh ¶Ârˇ û ˇH e ˇè lk –O m i ˚Ålk ¸ 'øt G◊ ˇè hz∆
˚lÅk E '◊t G ˇè £h e m E hel G òE'-te' 22 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav §õEhA–b rˇˇúEt G n¬ l ¸ wyÅl A gà r fi l ¸ lavˇû m Ga m i
-te'wà ˚hØn≈ yiml ¸ lûgFO r Ë x a h a -te' wà ˚h°n≈ yiml ¸ £õv A l ¸ s –A h a -te'Ãw ÙØnyiml ¸ ]3 hûˇ e–bËra'ïAh-te'
¶’qH eú £«yl A° gà r fi vûˇ b –a r Ë ' a ÙYl -reH·' •ÙÅvAh ¶Ârˇ û ˇeH èˇ lOkwà 23 :˚hïn≈ yiml ¸ bõg√ x A h e
:bÂrˇ ïv A h A -dav 'úm A X ¸ y« £õt A l A b ¸ n« b –¸ v fi g≈ú nFO h a -lAk – ˚'°m GA LaXiGt heGlõE'¸l˚ 24 :£ïekAl '˚Yh
-lAkï¸l 26 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úEmX A wà wyYd fl g√ b –¸ súb –E k a yà £°t A l A b ¸ nF« m i 'õW E nFO h a -lAkwà 25
h√nF ˇû n∆ yE' ˇè hr fl g≈ wà tavs aÄ H O h√nF ˇû n∆ yE' |vasˇû H e wà häs A Ërp Ka tesr Ââ p ¸ m a ' É wih rˇˇû H e ' · hám A h E b –¸ h a
-lav ™ûˇ ElÙh |lZOkÃw 27 :'ïAm¸Xy« £õh e b –A v fi g≈ú nFO h a -lAk – £°k e l A £õh E £yú' i m E X ¸ hÅl A v · m a
v
fi g≈ú nFO h a -lAk – £°k e l A £õh E £yú' i m E ¸X vÅa–bËra'-lav tekûˇ elOhah ˇè hyC√ x a ïh a -lAkb –¸ wyÄp KA k –a
wyYdfl g√ b –¸ súb –E k a yà £Åt A l A b ¸ n« -te' ˇè 'W E nFO h a wà 28 :bÂrˇ ïv A Ah-dav 'úm A X ¸ y« £õt A l A b ¸ n« b –¸
'ÅEmALXah èˇ £ekAl hò∆zÃw 29 < :£ïk e l A hAm G h Eõ £yú' i m E X ¸ bÂrˇ v A° h A -dav 'ûˇ m E X A wÃ
:˚hïn≈ yiml ¸ búc FA h a wà rˇˇb –Aõ k ¸ v a AhÃw delBOxah ¶Ârˇ °A'Ah-lav ¶Z„rOKHah ¶Ârˇ õeKHa–b
£yúi'Em¸LXah heGlôE' 31 :temïAHÃnt Gi h a wà Xemx OY ahÃw h°A'AX¸Glahwà x fi k –OY h a wà húq “ n√ ' · h A wà 30
:bÂrˇ ïv A h A -dav 'úm A X¸ y« £õt A m O b –¸ £ôh e b –A v fi ü≈gnFO h a -lAk – ¶Ârˇ °AKHah-lAk¸–b £õekAl
d∆gb eò ÙZ' ˇè ¶v E -yilk –¸ -lAk – m i 'Äm A X ¸ y« £ät A m O b –¸ |£âh e m E wÉ yAlAv-lOKp«y-reH·' lZOkÃw 32
'ôb A ˚y £«yüam G b –a £°h e b –A hõk A 'Al¸m húeWAv≈y-reH·' yàil¸–k-lA–k qÅAW ÙZ' èˇ rÙv-Ù'
-le' £õehEm lBOKp«y-reH·' WÂrÅex-yil¸–k-lAkÃw 33 :rˇˇïEhAXÃw bÂrˇ õevAh-dav 'úEmAXÃw
rˇˇû eH·' lekäO'Ah-lA–kim 34 :˚rˇˇb –Oø H ¸ t i ÙBt' O wà 'õm A X ¸ y« Ù_kÙt¸b – rˇˇüH e ' · lZk –O ÙÚkÙGt
-lAkb –¸ hÅt e H KA y« rˇˇû H e ' · ˇè h q ’ H ¸ m a -lAkwà '°m A X ¸ y« £«ym aõ wyôl A v A 'ÙBby√ râeH·' lÄEkA'≈y
£«yr fi_ yikwà r˚üFnt Ga ' Ç m A X ¸ y« wê yAlv A |£út A l A b ¸ nF« m i lâp KO y« -re H·' lOkÃw∏ 35 :'ïAm¸X«y yõil¸–k
£«ym aõ -h≈wq Ÿ m i rÙ_b˚ §úy√ v ¸ m a ™ûˇ ' a 36 :£ïk e l A ˚Byh ¸ y« £yõ' i m E X ¸ ˚ £°h E £yûˇ ' i m E X ¸ ¶õt GA y…
-lAk – -lav £Åt A l A b ¸ nF« m i ˇè lp KO y« yòk i wà 37 :'ïm A X ¸ y« £õt A l A b ¸ «nb –¸ v fi g≈ú nO wà rÙÚhX A hûˇ y∆ h ¸ y«
lúp a n√ wà vfirz∆Ø -lav ˇè £y« m aè -§at G …y yòikÃw 38 :'˚øh rÙYhAX fivÚr „ z∑√ y« rˇˇû H e ' · v fi ˚˜rz≈ vfirˇ z∆ú
hÅm A h E b –¸ h a -§im ˇè t˚m√y yòk i wà 39 < :£ïekAl '˚Yh 'úEmAX wy°Alv A £õt A l A b ¸ nF« m i
:bÂrˇ ïAvAh-dav 'úAm¸Xy« h – t Aõ l A b ¸ n« b –¸ v fi g≈ú nFO h a h°l A k ¸ ' A l ¸ £õekAl 'yúih-reH·'
-te' èˇ 'EWOFnahÃw bÂrˇ °AvAh-dav 'ûˇ m E X A wà wyYd fl g√ b –¸ súb –E k a yà h – t AÅ l A b ¸ nF« m i ˇè lk E ' O ïh A wà 40
¶Z„rOKHah ¶Ârˇ õeKHah-lAkÃw 41 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úm E X A wà wyYd fl g√ b –¸ súb –E k a yà h – t AÅ l A b ¸ n«
™ûˇ ElÙh |lZOkÃw ]5 nÙäx√Fg-lav ™âElÙh ÉlO–k 42 :lïEkA'≈y 'B◊l '˚Yh ¶’qúeH ¶Ârˇ °A'Ah-lav
¶Ârˇ °A'Ah-lav ¶Z„rOKHah ¶Ârˇ õeKHah-lAk¸l £«yl aÅ gà r fi hûˇ b –E r Ë am-lA–k davò vÄa–bËra'-lav
-lAkb –¸ £Åk e yEtH OZ p ¸ n¬ -te' ˇè ˚cŸ–qaH¸Gt-la' 43 :£ïEh ¶’qúeH-yi–k £˚Yl¸k'◊t 'B◊l
h
ê w√ hÃy yûˇ n« ' · yûˇ k –i 44 :£ïb –A £õt e m E X ¸ n« wà £Åh e b –A ˇè ˚'¸G mX La ït i '`l ◊ wà ¶Úr „ OKHah ¶Ârˇ õeKHah
ˇè ˚'¸m G X a t ¸ '`l ◊ wà y«n' A° HÙ˜dq “ yúk –i £yÅH i d O q Ÿ £ûˇ t e y«yh ¸ w« ˇè £t Ge H ¸ d –Ê q — t ¸ h i wà £ Ç k e yEhl »ø ' È
hÆw√ hÃy yûˇ n« ' · |yûˇ k –i 45 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav Wúm E r O h A ¶Ârˇ H Keõ ah-lAk¸–b £ÅekyEtZOH¸p¬n-te'
£yÅH
i d O q Ÿ £ûˇ t e y«yh ¸ w« £y°h i l » 'El £õk e l A tByO h ¸ l i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè £k e t ¸ ' e hòl e v · m Ga ïh a
Hepˇû n∆ ˇè lk O wà •ÙÅvh A wà ˇè hm A h E b –¸ h a t`r fi ÙGt t'ûz◊ 46 :y«nï' A HÙ˜dq “ yúk –i
lyàÊ–d¸bah¸l 47 :¶Ârˇ ïA'Ah-lav tecBÂrOKHah Hepõ∆n-lAk¸l˚ £«y°Am G b –a teWm eõ r O h A hØyC√ x a ïh a
'Bl ◊ rˇˇH eõ ' · hØyC√ x a ïh a ˇè §yEb˚ telk eÅ ' È nF∆ ïh a ˇè hyC√ x a ïh a §yòb E ˚ rˇˇh OÚ X LA h a §yûˇ b E ˚ 'õm E X LA h a §yúb –E
> :lïEkA'Et

Leviticus 12
ˇè l'E rfl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le' rãb –E d –fi 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
tBd –fi n« yôm E yik – £yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ iH ˇè h' A m ¸ ïX A wà rˇˇkA° z√ hYd fl l ¸ y√ wà v fi yÅr Ê zà ta yûˇ i–k èˇ hAKHi' rÅOm'El
£yúH i l » H ¸ ˚ 4 :Ùøtl A r Ë v A rˇˇW aú b –¸ lÙõm G y« y°n« yimH K¸ h a £ÙõyC b a ˚ 3 :'ïm A X ¸ t Gi h – t Aõ wO d –Ë
-le'Ãw vÆ√Fgit-'ø◊l HÂdˇ ˘Oq-lAk¸–b hÚflrÛhAX yûˇ m E d Ë b –i bõH E GEt £yÅm i y√ teHl »Z H ¸ ˚ ˇè £Ùy
dÅl E t E hûˇ b A q‘ nà -£i'wà 5 :–hr flΩ ÛhAX yúEmÃy t'Y◊l¸m-dav 'Å◊bAt 'Zl ◊ ˇè Hd –fl q Ÿ m Gi h a
yúm E d –Ë -lav bõH E t GE £yÅm i y√ teHûˇ H E wà ˇè £Ùy £yúH Ki H i wà h – t A° fl d– n« k–¸ £«yv aõ b u H ¸ hú' A m ¸ X A wÃ
ˇè Ùt√nH ¸ -§eb – Webk –eò 'yãb i t GA Çtab¸l ÙZ' ê§Eb¸l –hÄflrÛhAX yûˇ m E yà |t'Zl ◊ m ¸ b i ˚ 6 :hΩr fl h Û X A
:§ïEhO–kah-le' dˇˇõEvÙm-lehøO' xatúeKp-le' t'°ALXax¸l rˇˇYOt-Ù' hún√ Ùy-§eb˚ hÅl A v O l ¸
ˇè tr
fi ÙGt t'`z◊ h A y°m e d–fl rˇˇq O˘ m G¸ m i hYr fl h· X A wà h A yÅl
e v A rˇˇû ˇp Ke k i wà ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l i ÙãbyÊrq Ÿ h i wà 7
hûˇ AxŸqAlÃw ÇheW yZ„–d ê–hfld√y 'ûˇ c A m¸ ti 'âl ◊ -£i'wà 8 :hïb A q ‘ nFà l a ÙB' rˇˇk Aõ z∑√ al tÂdÅelOCyah
h
A yôl e v A rˇˇp Keú ki wà t'°X LA x a l¸ dˇˇû x A ' e wà hõAlOv¸l dˇˇúAxe' hØn√ Ùy yûˇ n≈ b –¸ ˇè yn≈ H ¸ Ù`' £yÄr Ê t O -yït GE H ¸
> :hflrˇ ïh E X A wà §õh E k –O h a

Leviticus 13
-yïk
–i £Äd fl ' A 2 :rˇˇm Oø 'El §˜r
O h · a'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØ√whÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
Ù˜rAW¸–b-rÙv¸b hú√yAhÃw tÂrÅehab ÙZ' ˇè tx a p Kaè sa -Ùø' tò' E W¸ ˇè ÙrAW¸–b-rÙv¸b hò∆y¸h«y
:£yïn« h· k–O h
a wyõn√ b –A m
i dˇˇx aú '
a -le' Ù_' §ÅEhO–kah §˘Or·ha'-le' ˇè 'b A ˚hÃw tavr flÚ c A v¬gˇû n∆ l ¸
hò'
E r
Ë m
a ˚ §ÄbA lA |™ûˇ p a h
A v¬gnF∆M b –a râv A W
E wà rAWb –A ha -Ñ rÙøv–¸b v¬gˇû nF∆ h
a -te' §ûˇ h E k–O h
a hûˇ ' A r
fl wà 3
:Ùøt' O 'úm GE Xi wà §õh E k–O ah ˚húA'flrÃw '˚Úh tavr fiY c A v¬gn∆ú ÙÅrW A b–¸ rÙZvm E ˇè qm O v A ˇè vg¬ nF∆è h
a
rÙÅvh A -§im h A ˇû ' e r Ë m a -§yE' ˇè qm O v A wà ÙÄrW A b –¸ rÙZvb –¸ 'wäh i h=√nAb¸l ÉtÂreha–b-£i'Ãw 4
:£yïm i y√ túv a b ¸ H i v¬gnF∆õ h a -te' §ôh E k –O h a ryü«gF s ¸ h i wà §°b A l A ™ûˇ apAh-'◊l hYflrAv¸W˚
húW A p A -'øl ◊ wyØn√ yEvb –¸ dˇˇû amv A ˇè vg¬ nF∆è h a hònF≈ h i wà yÇ v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a §ê h E k –O h a ˚hûˇ ' A r fl wà 5
Ùät' O §âh E k –O h a h É ' A r fl wà 6 :tyïn« H E £yõm i y√ túv a b ¸ H i §ôh E k –O h a Ù˙ry«gF s ¸ h i wà rÙÚvb –A v¬gnF∆õ h a
Ù`rh · X i wà rÙÚvb –A v¬gnF∆õ h a húW A p A -'◊lwà v¬gnF∆Ø h a hûˇ h A k –E ˇè hnF≈ h i wà t Ç y«nH E yê v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a
hòeW¸pit hâOWAKp-£i'Ãw 7 :rˇˇïEhX A wà wyYd fl g√ b –¸ súb –e k i wà 'yÅh i taxˇû p Ka s ¸ m i ˇè §h E k –O h a
tyõn« H E hú' A r Ë n« wà ÙÚtflrÛhAX¸l §õEhO–kah-le' Ù_tO'flrEh y^„r·xa' rÙÅvb –A ˇè tx a p Kaè s ¸ m Gi h a
§õh
E k –O h a ÙB'm G¸ X i wà rÙÚvb –A taxp Kaõ s ¸ m Gi h a hút A W ¸ p KA hônF≈ h i wà §Åh E k –O h a ˇè h' A r fl wà 8 :§ïEhO–kah-le'
-le' 'õAb˚hÃw £ÚfldA'¸–b hõy∆ h ¸ t i yúk –i tavr fiÅ c A v¬gˇû n∆ 9 > :'wïih tavBfirAc
rˇˇû v A W E hõk A p ¸ h A 'yàh i wà rÙÅvb –A ˇè hn√ b A l ¸ -tE'W ¸ hònF≈ h i wà §ÄEhO–kah hûˇ A'flrÃw 10 :§ïEhO–kah
ÙÅrW A b –¸ rÙZvb –¸ ˇè 'wih t∆nH eò Ùn tavr fiâ c A 11 :tï' E W ¸ b –a yõx a rˇˇW Aú b –A tôy¬ x ¸ ïm i ˚ §°b A l A
ˇè tv a r fiè c FA h a x`r fi p ¸ t Gi x fi Ùârp KA -£i'Ãw 12 :'˚øh 'õEmAX yúi–k ˚Fnr ÂÅ gF« s ¸ y¬ 'Zl ◊ §°h E k –O h a ÙY'm G¸ X i wÃ
-lAk¸l wy°AlÃgfir-davÃw ÙYH'◊rEm v¬gnF∆Ø h a rÙZv-lAk – tE'ò tavr fiÄ c FA h a hûˇ t A s –¸ k i wà rÙÅvb –A
-lA–k-te' èˇ tavèfirAFcah hòAt¸–sik h=nF≈ h i wà §Äh E k –O h a hûˇ ' A r fl wà 13 :§ïh E k –O h a yún≈ yEv hõ' E r Ë m a
tÙB'flrEh £Ù=y¸b˚ 14 :'˚øh rÙBhX A §õb A l A ™úp a h A Ùôl G k –u v¬gnF√° ah-te' rˇˇõahiXÃw ÙÅrAW¸–b
rˇˇW Aú b –A h a ÙÚ'm G¸ X i wà yõaxah rˇˇúAWA–bah-te' §ôEhO–kah hüA'flrÃw 15 :'ïm A X ¸ y« yõx a rˇˇW Aú b –A Ùôb –
§°b A l A l ¸ ™ûˇ p Ka h ¸ n∆ wà yõx a h a rˇˇW Aú b –A h a b˚_Hy√ yúk i ÙZ' 16 :'˚øh tavBfirAc '˚Yh 'úEmAX yôaxah
rˇˇüh a X i wà §°b A l A l ¸ v¬gnF∆õ h a ™úp Ka h ¸ n∆ hônF≈ h i wà §Åh E k –O h a ˇè ˚hèA'flrÃw 17 :§ïEhO–kah-le' 'õAb˚
Ù˜rv O b ¸ -Ùøb húy∆ h ¸ y« -yïk –i ràW A b A ˚ 18 > :'˚øh rÙBhX A v¬gnF∆õ h a -te' §ôEhO–kah
hûˇ n√ b A l ¸ tÂrˇ h eõ b a ÙB' hØn√ b A l ¸ tûˇ ' E W ¸ ˇè §yixH K¸ h a £Ùòqm ¸ b –i hUy√ h A wà 19 :'ïp KA r Ë n« wà §y°x i H ¸
lûˇ p A H A ˇè h A ' eè r Ë m a hònF≈ h i wà §ÄEhO–kah hûˇ A'flrÃw 20 :§ïEhO–kah-le' hõA'Ër«nÃw temÚfl–d¸mfid·'
§yúx i H K¸ b –a ]3 'wõh i tavr fiB c A -v¬gïn∆ §ôh E k –O h a Ù^'m G¸ X i wà §°b A l A ™ûˇ p a h A h – YflrAv¸W˚ rÙÅvAh-§im
húl A p A H ¸ ˚ §Åb A l A rˇˇû v A W E ˇè –hb –A -§yï' E hònF≈ h i wà §Äh E k –O h a h√nF ˇû ' e r Ë y« |£ûˇ ' i wà 21 :hAxr flΩ p KA
-£i'wà 22 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i §õh E k –O h a Ùıry«gF s ¸ h i Ãw h°AhEk 'yûˇ h i wà rÙYvh A -§im h√nF n∆ô yE'
AhyäeGt¸xaGt-£i'Ãw 23 :'wïih v¬gn∆ú ÙYt' O §ôh E k –O h a 'üEm G X i wà rÙÚvA–b hõeW¸pit hBOWAKp
< :§ïEhO–kah Ù˜r·hiXwà 'w°h i §yõx i H K¸ h a tebBÂrAc hAtÅAWAp 'Z◊l ˇè tr  h eè b –a h a dˇˇm O` v · t Ga
tÂrˇ h eô b –a hÆw√ k ¸ m Gi h a tûˇ y¬ x ¸ ïm i hãt A yà h A ïwà H°' E -t¬wk ¸ m i Ù˜rOv¸b hú∆y¸h«y-yïi–k rÅAWAb ÙZ' 24
râAvEW É™aKp¸h∆n hûˇ nF≈ h i wà §áh E k –O h a h – ˇû t A ' O hûˇ ' A r fl wà 25 :hïn√ b A l ¸ ÙB' temd –ÂY m ¸ d fi ' · hún√ b A l ¸
hAxr flÚ p KA hõw√ k ¸ m Gi b –a 'wÅh i tavr fiZ c A rÙÅvh A -§im qZm O v A ˇè h A eè'r Ë m a ˚ tÂrh eÄ b –a b –a §äb A l A
hònF≈ h i wà §Äh E k –O h a h√nF ˇû ' e r Ë y« |£ûˇ i'Ãw 26 :'wïih tavYfirAc v¬gn∆ú §Åh E k –O h a ˇè ÙtO' 'òm GE X i wÃ
Ùıry«gF s ¸ h i wà h°h A k E 'wûˇ h i wà rÙYvh A -§im h√nF n∆ô yE' húl A p A H ¸ ˚ §Åb A l A rˇˇû v A W E ˇè tr  h eè b –e b –a -§yï' E
ˇè hW e p ¸ t i h`W O p KA -£i' y°v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a §õh E k –O h a ˚hú' A flrwà 27 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i §õh E k –O h a
dâOm·vat ÉAhyeGt¸xaGt-£i'Ãw 28 :'wïh i tavr fiY c A v¬gn∆ú ÙÅt' O ˇè §h E k –O h a 'òm GE X i wà rÙÅvb –A
ˇè Ùr·hïX i wà 'w°h i hõw√ k ¸ m Gi h a tú' E W ¸ hÅh A k E 'wûˇ h i wà ˇè rÙvAb hòAt¸WAp-'◊l tÂräeha–bah
ÙYb húy∆ h ¸ y« -yïk –i hÅH KA ' i ÙZ' èˇ Hyi'wà 29 > :'wïh i hõw√ k ¸ m Gi h a tebr ÂB c A -yïk –i §Åh E k –O h a
qZm O v A ˇè ˚hè' E r Ë m a hònF≈ h i wà v¬gnF∆Æ h a -te' §äh E O–kah hâA'flrÃw 30 :§æq “ z√ b ¸ ÙB' H'˜r ◊ b –¸ v¬gn√°
tavr fi^ c A '˚Åh qetˇû n∆ ˇè §h E k –O h a Ù`t' O 'âm GE X i wà qÚd –fl bYh O c A rˇˇv Aú W E Ù_b˚ rÙÅvh A -§im
hònF≈ h i wà qetnF∆Æ h a v¬gˇû n∆ -te' §äEhO–kah hâe'Ër«y-yïikÃw 31 :'˚øh §õ“q√∑zah ÙB' H'_◊rAh
-te' §ôh E k –O h a ryü«gF s ¸ h i wà ٰb – §yûˇ ' E rˇˇx OY H A rˇˇv Aú W E wà rÙÅvh A -§im qZm O v A ˇè ˚hè' E r Ë m a -§yE'
yÇ v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a v ê g¬ nF∆ h a -te' §ûˇ EhO–kah hâA'flrÃw 32 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i qetnF∆õ h a v¬gn∆ú
§yú' E qetnF∆Ø h a hûˇ ' E r Ë m a ˚ bÚh O c A rˇˇû v A W E ÙYb h√yh Aú -'◊lwà qetnF∆Ø h a hûˇ W A p A -'◊l ˇè hnF≈ h i wÃ
§üEhk –O h a ry=gF« s ¸ h i wà x fi l GE° g¬ yà 'Zl ◊ qetnF∆õ h a -te'wà xÅl GA gF¬ t ¸ h iâ wà 33 :rÙøvh A -§im qYm O v A
£Ùûˇ yC b –a qetnF∆M h a -te' §âh E k –O h a h É ' A r fl wà 34 :tyïn« H E £yõm i y√ túav¸biH qetô∆Fnah-te'
rÙÚvh A -§im qYm O v A ˚Fnn∆ú yE' ˚hà' E r Ë m a ˚ rÙÅvb –A ˇè qt e nF∆è h a hòAWAp-'◊l h≈FnihÃw∏ yÄivyib¸KHah
qetõ∆Fnah hôeW¸p«y hBOWAKp-£i'Ãw 35 :rˇˇïh E X A wà wyYd fl g√ b –¸ sú–ebk i wà §Åh E k –O h a ˇè ÙtO' rˇˇh aò X i wÃ
-'ø◊l rÙÚvA–b qetõ∆Fnah húAWAKp hônF≈ h i wà §Åh E k –O h a ˇè ˚hè' A r fl Ãw 36 :ÙøtflrÛhAX yY„r·xa' rÙÚvA–b
qetnF∆M h a dâm a v A wÉ y√nyEvb –¸ -£i'wà 37 :'˚øh 'úEmAX bYOhAFcah rˇˇv Aú W KE l a §ôh E k –O h a rˇˇüq –‘ b a yÃ
< :§ïEhO–kah Ù˜r·hiXÃw '˚Úh rÙZhAX qetõ∆Fnah 'úAKpËr«n Ùô–b-xamïc A rˇˇx O^ H A râv A W E wÃ
:tΩnO b A l ¸ t˜r O h A b –e t˝r O h A b –e £Yr fl AW¸–b-rÙv¸b hú∆y¸h«y-yïi–k hÅAKHi'-Ùø' èˇ Hyi'Ãw 38
'˚_h qahb –OB t°nO b A l ¸ tÙZhk –E t˜OrAhe–b £_flrAW¸–b-rÙv¸b hü≈nF h i wà §Äh E k –O h a hûˇ ' A r fl wà 39
'˚Yh fixB„r‘q ÙÚH'◊r XY„rAGm«y yúi–k Hyài'Ãw 40 < :'˚øh rÙBhAX rÙYvA–b xBfirAKp
:'˚øh rÙBhAX '˚Yh fixúE–b«Fg ÙÚH'◊r XYr „ m GA y« wyØn√ p KA tûˇ ' a p K¸ m i ˇè £' i wà 41 :'˚øh rÙBhX A
ˇè tx a r fiè p KO tavr fi` c A £Úd –fl m ¸ d fi ' · §ûˇ b A l A v¬gn∆õ taxb –aÅ gF¬ b a ÙZ' ˇè tx a r fiè q –“ b a hòy∆ h ¸ y« -yïk i wà 42
ˇè vg¬ nF∆è h a -tE'W ¸ hònF≈ h i wà §Äh E O–kah ÙätO' hâA'flrÃw 43 :ÙïGt¸xb –a g¬ b ¸ ÙB' Ùõt G ¸xfir“q¸–b 'wÅih
:rˇˇïAWA–b rÙBv tavYfirAc húE'Ërm a k –¸ Ù°t G x ¸ b –a g¬ b ¸ ÙZ' Ùõt G x ¸ r fi q “ b –¸ temd –ÂÅ m ¸ d fi ' · hûˇ n√ b A l ¸
:Ùøvgà n« ÙBH'◊rb –¸ §õh E k –O h a ˚Fn' eô m G¸ X a yà 'üEm G X a '˚Úh 'ûˇ m E AX '˚Yh fiv˚ırAc-Hyi' 44
v
fi ˚Årp A hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè ÙH'◊rwà ˇè £yimr Á p ¸ ˚`yh ¸ y« wyãd fl g√ b –¸ v¬ gnF∆Æ h a Ùûˇ b – -reH' · v fi ˚ärc FA h a wà 45
'õm A X ¸ y« Ùôb – v¬gnF∆ú h a râH e ' · yãEmÃy-lA–k 46 :'ΩflrŸq«y 'õEmAX |'úEmAXÃw h°eX¸v¬y £õApAW-lavÃw
-yïi–k d∆gàe–bahÃw 47 < :ÙøbAHÙm hõn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Bxm i bÅH E y≈ dˇˇd flZ b –A '˚Úh 'ûˇ m E X A
ÙZ' ˇè yt i H ¸ ïb i Ù`' 48 :£yït Gi H ¸ p Ki d∆gb eú b –¸ ÙY' remc eÅ d∆gˇû b e b –¸ tavr flÚ c A v¬gˇû n∆ ÙYb húy∆ h ¸ y«
h=√yAhÃw 49 :rÙøv tek'úel¸m-lAkb –¸ ÙY' rÙÅvb ¸ ÙZ' remc FA° l a wà £yõt Gi H ¸ p Ki l a bÂrv EÅ b ¸
ÙZ' ˇè br  v Eè b A -Ù' yòt i H K¸ b a -Ùø' rÙävb A Ùâ' d É g∆ b –e b –a £Äd –fl m ¸ fid·' ÙZ' |qZfirŸqfirÃy v¬gM∆Fnah
§õEhO–kah húA'flrÃw 50 :§ïEhO–kah-te' hõA'ËrAhÃw '˚Úh tavYfirAc v¬gn∆ú rÙÅv-yilk –¸ -lAkb ¸
£Ùûˇ yC b –a v¬gnF∆M h a -te' hâ' A r fl wà 51 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i v¬gnF∆õ ah-te' ryúgF« s ¸ h i wà v¬gnF√° h a -te'
l_Ok¸l rÙÅvAb ÙZ' èˇ bÂrèEvAb-Ùø' yòt i H K¸ b a -Ùø' d∆gb –e b –a ∏ ˇè vg¬ nF∆è h a hòW A p A -yïk –i yÄv i yibH K¸ h a
:'˚øh 'úm E X A v¬gnF∆õ h a tÂrˇ ' eô m ¸ am tav^firAc h°Ak'Al¸mil rÙYvAh húeWAv≈y-reH·'
£yÅt Gi H ¸ p Ki b a ÙZ' ˇè rm e c Feè b –a bÂrÄEvAh-te' ÙZ' |yûˇ it¸KHah-tïe' ÙB' d∆gäe–bah-te' •âfirAWÃw 52
'wÅh i ˇè tr  ' eè m ¸ m a tavr fi` c A -yïk –i v¬gnF√° h a ÙYb húy∆ h ¸ y« -reH' · rÙÅvAh yûˇ il¸–k-lA–k-te' Ù'ò
ÙB' d∆gb –eà b –a v¬gnF∆Ø h a hûˇ W A p A -'◊l ˇè hnF≈ h i wà §Ç h E k –O h a hûˇ e'Ër«y ê£i'Ãw 53 :•Ω„rAKWiGt HõE'A–b
-reH' · tú' E ˚Åsb –¸ k iâ wà §Åh E k –O h a èˇ h√FwicÃw 54 :rÙøv-yil¸–k-lAkb –¸ ÙY' bÂrˇ v E° b A ÙZ' yõt i H K¸ b a
sûˇ b –E k –a h u |yZr „ x · ' a §äh E k –O h a hâ' A r fl wà 55 :tyïn« H E £yõm i y√ -tavb ¸ H i Ùıry«gF s ¸ h i wà v¬gnF√° h a Ùõb –
'˚Åh 'ûˇ EmAX hÅAWAp-'ø◊l v¬gûˇ nF∆ h a wà ˇè ÙnyEv-te' v¬gnF∆ò h a ™âapAh-'ø◊l h≈FnihÃw∏ v¬gnF∆Æ h a -te'
§Ç h
E k –O h a hûˇ ' A r fl £ ê ' i wà 56 :Ùït G x ¸ b –a g¬ b ¸ ÙB' Ùõt G x ¸ r fi q “ b –¸ 'wÅh i tetˇû x e p K¸ ˚Fnp e° r Ë W ¸ t Gi Hõ' E b –A
-§im ÙZ' ˇè dg∆ b –eè h a -§im ÙÄt' O vZr fi q “ wà ÙÚt' O sûˇ b –E k –a h u yY„rx · ' a v¬gnF∆Ø h a hûˇ h A k –E ˇè hnF≈ h i wÃ
-Ùø' d∆ge–ba–b∏ dÙäv hâe'flrEGt-£i' wà 57 :bÂrˇ ïv E h A -§im ÙB' yõit¸KHah-§im ÙB' rÙÅvAh
tú' E ˚Fnp eÅ r Ë W ¸ t Gi Hûˇ ' E b –A 'w°ih taxYfirOKp rÙÅv-yil¸–k-lAk¸b ÙZ' ˇè br  v Eè b A -Ùø' yòt i H K¸ b a
èˇ rÙvAh yòil¸–k-lAk-Ùø' bÂräEvAh -Ù' yâit¸KHah-Ùø' d∆gáe–bahÃw 58 :v¬gï√Fnah Ùõ–b-reH·'
-v¬gïn∆ târ fi ÙGt t'◊z∏ 59 :rˇˇïh E X A wà tyõn« H E súb –a k u wà v¬gnF√° ah £õh e m E rˇˇs Aú wà sÅb –E k a t G¸ rˇˇû H e ' ·
-yil¸–k-lA–k ÙY' bÂrÅEvAh ÙZ' èˇ yt i H K¸ h a Ù`' £yÄt Gi H ¸ p Ki h a ÙZ' |remˇû c Fe h a d∆gb –eú tavr fiä c A
> :Ùø'm G¸ X a l ¸ ÙB' Ù˜r·haX¸l rÙÚv

Leviticus 14
vÅr fl c O m G¸ h a tZr fi ÙGt ˇè hy∆ h ¸ ït Gi t'`z◊ 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
h°∆n·xaGmïal ¶˚Yxim-le' §ÅEhO–kah ˇè 'c A y√ wà 3 :§ïh E k –O h a -le' 'õb A ˚hÃw ÙÚtr fl h Û X A £ÙYyb –¸
§Åh E k –O h a ˇè hwF√ c i wà 4 :fiv˚¡rc FA h a -§im tavr fiY c FA h a -v¬gïn∆ 'úKApr Ë n« hônF≈ h i wà §Åh E k –O h a ˇè h' A rfl wÃ
tavl aõ Ùt yún« H ¸ ˚ zÂr' eÅ ¶ûˇ v E Ãw tÙ˝rh O X¸ tÙõyC x a £yBr Ê pKÛ c i -yït GE H ¸ rˇˇh Eô X La m Gi l a xü—ql A wÃ
-lav WÂrˇ õex-yil¸–k-le' t°x A ' e hA rÙûˇ p K c Fi ah-te' XõaxAHÃw §ÅEhk –O h a ˇè hwF√ c i wà 5 :bΩzO ' E wÃ
-te'Ãw zÂrˇ ôe'Ah ¶úEv-te'Ãw –ht AÅ ' O xûˇ q –— y« ˇè hyC√ x a ïh a rˇˇp KO` c Fi h a -te' 6 :£yïyC« x a £«ym aú
ˇè £d fi b –¸ hÆyC√ x a h ¡a rˇˇp KOZ c Fi h a |tûˇ ' E wà £ät A Ù' lâb a X A wà b°OzE'Ah-te'Ãw tavõalÙGtah yú«n¸H
-§im rˇˇh Eô X La m Gi h a lüav hÆ√∑zihÃw 7 :£yïyC« x a h ¡a £«ym Gaú h a lõav hÅAXux¸KHah rˇˇZOKpiFcah
yún≈ p K¸ -lav hõyC√ x a ïha rˇˇp KOB c Fi ah-te' xôaGliHÃw ÙÅr·hûˇ iXÃw £y°m i v A p K¸ vabˇû H e tavr fiY c FA h a
¶òaxflrÃw ÙÄrAv¸W-lA–k-te' xûˇ l Ga g« wà wyäd fl g√ b –¸ -te' râh E X La m Gi ah Ése–bikÃw 8 :hΩÂdAKWah
túav¸biH ÙYlÛhA'¸l ¶˚Bxim bôaHy√ wà h°n∆ x · m Ga ïh a -le' 'ÙZby√ rˇˇõx a ' a wà rÅh E X A wà ˇè £y« m Gaè b –a
-te'Ãw Ù`H'◊r-te' ÙÄrAv¸W-lA–k-te' xûˇ l Ga g¬ yà yäv i yibH K¸ h a £Ù=yC b a h É y√ h A wà 9 :£yïm i y√
¶üaxr fl wà wyÄd fl g√ b –¸ -te' sûˇ b –e k i wà x fi l GE° g¬ yà ٘rv A W ¸ -lAk – -te'wà wyØn√ yEv tZb –O gF¬ ˇè t' E wà ˇè Ùn“qzÃ
ˇè £yiWb A k ¸ -yïn≈ H ¸ xòq –— y« yÆn« yimH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚ 10 :rˇˇïh E X A wà £«ym Gaõ b –a Ù_rW A b –¸ -te'
tels O` £yÆn« r O W ¸ v e hûˇ H A l » H ¸ ˚ h°m A yimt G¸ h – t Aõ n√ H ¸ -tab – tôx a ' a húW A b ¸ k a wà £yÅm i yimt G¸
rÄh E X a m ¸ ïha §ûˇ h E k –O h a dyãm i v È h e wà 11 :§emïH A dˇˇx Aõ ' e gBl » wà §emH KeÅ b a hûˇ l A ˚l¸b – ˇè hx A nà m i
xâ—qAlÃw 12 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp hØ√whÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £°t A ' O Ãw rˇˇh Eõ X La m Gi h a Hyúi'Ah tôE'
•yún« hE wà §emH KA° h a gZl » -te'wà £õH A A'¸l Ù_tO' byBÊrŸqihÃw dÄAxe'Ah Webûˇ e–kah-te' §äEhO–kah
XüaxH ¸ y« râH e ' · £Ùq¸mb –i ∏ Webk –eÄ ah-te' Xûˇ axAHÃw 13 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G £ôt A ' O
èˇ '˚h £úAHA'Ah t'ALXx a k –a ∏ yák –i HÂdˇ q –O˝ h a £Ù˘qm ¸ b –i hõl A v O Ah-te'Ãw t'ôALXaxïah-te'
§Åh E k –O h a ˇè §t a n√ wà £ Ç H A ' A h A £Zd –fi m i §ê h E k –O h a xûˇ q — l A wà 14 :'˚øh £yõiHfld“¡q HÂdˇ q Oı §Åh E k –O l a
ÙYlgà r fi §ehb –OB -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè Ùd√y §ehb –O` -lavwà ty°n« m A yà h a rˇˇh Eõ X La m Gi h a §∆zBO' ™˚_n¸Gt-lav
:tyïil'Am¸KWah §õEhO–kah •úa–k-lav qôc a y√ wà §emH KA° h a gZl G» m i §õh E k –O h a xúq — l A wà 15 :tyïn« m A yà h a
Ùõp K k –a -lav rˇˇH eú ' · §emH Keà h a -§im tyØn« m A yà h a ÙZvb –A c ¸ ' e -te' èˇ §EhO–kah lòabAXÃw 16
:hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i £yõm i v A p K¸ vabH eú Ù_vb –A c ¸ ' e b –¸ §emüeH K h a -§im h=√∑zihÃw ty°il'Am¸KWah
ˇè rh E X La m Gi h a §∆z' O` ™˚Unt G¸ -lav ˇè §h E k –O h a §òt GE y« ÙÄp K k –a -lav rˇˇû H e ' · §emH Keä h a retyC∆= m i ˚ 17
£Bd –fi lõv a ty°n« m A yà h a ÙYlgà r fi §ehb –OB -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè Ùd√y §ehb –O` -lavwà tyØn« m A yà h a
rˇˇ°EhaLXiGmah H'˘◊r-lav §õt GE y« §Åh E k –O h a •ûˇ k –a -lav ˇè rH e ' · ˇè §m e H Keè b –a rÄt A ÙFnh a wà 18 :£ïH A ' A h A
ràp Ke k i wà t'ÅX LA x a ˇû h a -te' ˇè §EhO–kah hòAWAvÃw 19 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i §õh E k –O h a wyôl A v A rˇˇp Keú k i wÃ
§ôEhO–kah hüAlÈvehÃw 20 :hïAlOvAh-te' Xúax¸H«y rˇˇõaxa'Ãw ÙÚtA'm ¸ X Lu m i rˇˇh Eõ X La m Gi h a -lav
< :rˇˇïh E X A wà §õh E k –O h a wyôl A v A rˇˇp Keú k i wà hAxb –E° zà m Gi h a hõAxÃniGmah-te'Ãw húAlOvAh-te'
hõp A ˚n¸tl i £ôH A ' A dˇˇx Aú ' e Webˇû k –e x—ql A wà ∏ t Ç g∆ W Ke m a Ùê d√y §yûˇ E'Ãw '˚Äh lZfi–d-£i'Ãw 21
:§emïH A gBl » wà hõx A nà m i l ¸ §emH Keô a–b l˚BlA–b dâAxe' teläOs §ÙârW KA v i wà wy°l A v A rˇˇû p KE k a l ¸
t'ÅALXax èˇ dAxe' hò√yh A wÃ Ù˝dy√ gyõW Ki t Ga rˇˇH eú ' · hØn√ Ùy yûˇ n≈ b –¸ ˇè yn≈ H ¸ Ù`' £yÄr Ê t O yûˇ t GE H ¸ ˚ 22
§°EhO–kah-le' ÙYtflrÛhX A l ¸ yôn« yimH K¸ h a £ÙüCyb –a £ät A ' O 'yâb i h E Ãw 23 :hïAlOv dˇˇõAxe'AhÃw
£õAHA'Ah Webúe–k-te' §ôEhO–kah xü—qAlÃw 24 :hï√whÃy yú≈n¸pil dˇˇõEvÙm-lehøO' xatúeKp-le'
-te' êXaxAHÃw 25 :hï√whÃy yú≈np ¸ l i hõp A ˚n¸t G §ôh E k –O h a £üAt' O •y=n« h E wà §emH KA° h a gZl » -te'wÃ
rˇˇh Eõ X La m Gi h a -§∆z' Oø ™˚Bnt G¸ -lav §ôt a n√ wà £ÅH A ' A ïh A £Zd –fi m i ˇè §h E k –O h a xòq — l A wà £ Ç AHA'ïAh Webûˇ e–k
§emH Keõ h a -§im˚ 26 :tyïn« m A yà h a ÙYlgà r fi §ehb –OB -lavwà tyØn« m A yà ah ˇè Ùd√y §ehb –O` -lavwà ty°n« m A yà h a
ÙZvb –A c ¸ ' e b –¸ ˇè §h E k –O h a hòz∑√ h i wà 27 :tyïl i 'AmW K¸ h a §õh E k –O h a •úk –a -lav §°h E k –O h a qZc O y«
yún≈ p ¸ l i £yõm i v A p K¸ vabH eú ty°l i 'Am¸KWah ÙõKpa–k-lav rˇˇúeH·' §emH Keà h a -§im tyØn« m A yà h a
ˇè rhE X La m Gi h a §∆z' O` ™˚Unt G¸ -lav ÙÄp K k –a -lav rˇˇû H e ' · |§emˇû H Ke h a -§im §äh E k –O h a §ât a n√ wà 28 :hïw√ hÃy
£Bd –fi £Ù˜qm ¸ -lav ty°n« m A yà h a ÙYl gà r fi §ehb –OB -lavwà tyØn« m A yà h a ˇè Ùd√y §ehb –O` -lavwà tyØn« m A yà h a
H'˘◊r-lav §õEGt«y ]3 nÅh E k –O h a •ûˇ k –a -lav ˇè rH e ' · ˇè §m e H Keè h a -§im rÄt A ÙFnh a wà 29 :£ïAHA'Ah
£yÅÊrOGtah-§im èˇ dAxe'ïAh-te' hòW A v A wà 30 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i wyõl A v A rˇˇp KEú k a l ¸ rˇˇh E° X La m Gi h a
-te' ÙÄdy√ gyãW Ki t Ga -reH' · tûˇ E' 31 :Ù¡dy√ gyõW Ki t Ga rˇˇH eú ' · Em h°n√ ÙCyh a yûˇ n≈ b –¸ -§im ÙY'
lúv a §ôh E k –O h a rˇˇüp Ke k i wà h°x A nà m Gi h a -lav hõAlOv dˇˇúAxe'Ah-te'Ãw t'ôALXax dˇˇúAxe'Ah
-'ø◊l rˇˇôeH·' tavÚflrAc v¬gˇû n∆ Ùõb – -reH' · tÅr fi ÙGt t'ûz◊ 32 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i rˇˇh Eõ X La m Gi h a
> :Ùøtr fl h Û X A b –¸ Ù˜dy√ gyúW Ki t a
-le' ˇè ˚'èb O t A yòk –i 34 :rˇˇm Oø 'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØw√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 33
¶Ârˇ ' eú tyõb E b –¸ tavr fiÅ c A v¬gûˇ n∆ ˇè yt Gi t a n√ wà h°z∑√ x u ' · l a £õk e l A §út E nO yôn« ' · rˇˇH eú ' · §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e
yõl
i hú' A r Ë n« v¬gn∆D k –¸ rˇˇm OÚ 'El §õh E k –O l a dyúgF« h i wà t«yb –aÅ ah ÙZl-reH·' èˇ 'Ab˚ 35 :£ïek¸t¬∑zux·'
tÙZ'r Ë l i ˇè §h E k –O h a '`b ◊ y√ £ÂrX eâ b –¸ t«yb –aÄ h a -te' ˚ûˇ nF p i ˚ §äh E k –O h a h=wF√ c i wà 36 :t«yïb –A b –a
tÙB'r Ë l i §õh E k –O h a 'Bb ◊ y√ §ôk –E rax' aú wà t«yb –A° b –a rˇˇû H e ' · -lAk – 'õm A X ¸ y« 'Bl ◊ wà v¬gnF∆Ø h a -te'
ˇè tr O ˚r·vq —æ H ¸ t«yb –aÅ h a t˘r O y÷qb –¸ ˇè vg¬ nF∆è h a hònF≈ h i wà v¬gÆ∆Fnah-te' hûˇ A'flrÃw 37 :t«yïA–bah-te'
§ôh E k –O h a 'üAcy√ wà 38 :ryæq –÷ h a -§im lõp A H A §úh e yE'r Ë m a ˚ tÚm GO –fid¸mfid·' ÙY' tÅO–qfirŸqfirÃy
búH A wà 39 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i t«yb –aõ h a -te' ryúgF« s ¸ h i wà t«yb –A° ah xatˇû p Ke -le' t«yb –aõ h a -§im
ˇè hwF√ c i wà 40 :t«yïb –A h a tır O y÷qb –¸ v¬gnF∆õ h a húAWAKp hô≈FnihÃw hà' A r fl wà y°v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a §õh E k –O h a
-le' èˇ §eh¸te' ˚kyòil¸HihÃw v¬gnF√° h a §õh E b –A rˇˇH eú ' · £yØn« b A ' · ˇû h A -te' ˇè ˚c¸l G x i wà §Åh E k –O h a
by°b i s A t«yb –aõ m i v fi c iú q Ÿ y¬ t«yb –aô ah-te'Ãw 41 :'ïEmAX £Ù˜qAm-le' ryÅivAl ¶˚Zxim
:'ïEmAX £Ù˜qAm-le' ryÅivAl ¶˚Zxim-le' ˚Åcq Ÿ h i rˇˇû H e ' · ˇè rp A Avïeh-te' ˚Äk¸pAHÃw
rˇˇx Eô ' a rˇˇp Aú v A wà £y°n« b A ' · h A taxˇû t Ga -le' ˚'yõb i h E wà tÙÅrx E ' · £yûˇ n« b A ' · ˇè ˚xŸql A wà 42
¶ûˇ l GE x i rˇˇx aõ ' a t«yb –aÅ b –a xZr fi p A ˚ ˇè vg¬ nF∆è h a b˚`Hy√ -£i'wà 43 :t«yïA–bah-te' xúAXÃw xõ—–q«y
èˇ 'Ab˚ 44 :fixÙïLXih yB„r·xa'Ãw t«yõa–bah-te' tÙBcŸqih y_„r·xa'wà £y°n« b A ' · h A -te'
t«yb –aõ b –a 'wôh i tÂrˇ ' eú m ¸ m a tavr fiâ c A t«yb –A° b –a v¬gnF∆õ h a húAWp KA hônF≈ h i wà hà' A r fl wà §Åh E k –O h a
rˇˇû p a v · -lAk – tõ' E wà wyÅc A v E -te'wà ˇè wy√nb A ' · -te' t«yb –aÄ h a -te' ¶ûˇ t a n√ wà 45 :'˚øh 'úm E X A
-le' èˇ 'A–bahÃw 46 :'ïEmAX £Ù˜qAm-le' ryÅivAl ¶˚Zxim-le' èˇ 'yicÙhÃw t«yb –A° h a
sõb –E k a yà t«yb –aÅ b –a bûˇ k E H KO h a wà 47 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'õAm¸X«y ÙÚt' O ryûˇ gF« s ¸ h i yõm E yà -lAk – t«yb –aÅ h a
§ÄEhO–kah 'ä◊b√y 'â◊–b-£i'Ãw 48 :wyΩd fl g√ b –¸ -te' sõb –E k a yà t«yaÅb – b –a lûˇ k E ' O h A wà wyÚd fl g√ b –¸ -te'
rˇˇh aò X i wà t«yb –A° h a -te' x fi XLOZ hi yYr „ x · ' a t«yb –aÅ b –a ˇè vg¬ F∆ènah hòAWAp-'◊l h≈Fnh i wà ∏ ˇè h' A r fl wÃ
yûˇ t
GE H ¸ t«yb –aõ h
a -te' 'úX LE xa l¸ xô—qAlÃw 49 :v¬gï√Fnah 'õAKpËrn« yúk –i t«yb –aÅ h a -te' ˇè §h E k –O h a
t°Axe'Ah rˇˇZOKpiFcah-te' XõaxAHÃw 50 :bΩOz' E wà tavl aõ Ùt yún« H ¸ ˚ zÂr' eÅ ¶ûˇ v E wà £yÚr Ê pKÛ c i
bMOzE'âAh-te'Ãw zÂre'AhÑ-¶ïEv-te' xûˇ q — l A wà 51 :£yïyC« x a £«yaúm-lav WÂrˇ õex-yil¸–k-le'
rˇˇpKOZ c Fi ha ˇè £dfi b –¸ £Ät A ' O lûˇ b a X
A wà h Ç yC√ x a h ¡a rˇˇp KOZ c Fi a h t ê ' E wà tavl aÄ ÙGth a yûˇ n« H ¸ |tûˇ ' E wÃ
-te' 'ûˇ X LE x i wà 52 :£yïm i v
A pK¸ vabúeH t«yõa–bah-le' hú√∑zihÃw £y°yC« x a ïh a £«ym Gaõ ab˚ hÅAX˚x¸KHah
bYOzE'Ab˚ zÂrˇ ôe'Ah ¶úEv¸b˚ hÆyC√ x a ha rˇˇp KOZ cFi b a ˚ £y°yC« x a ïah £«ym Gaõ b a ˚ rÙÅp K c Fi h a ˇè £d fi b –¸ t«yb –aÅ h a
-le' ryõivAl ¶˚Bxim-le' hô√Cyax ïah rˇˇ^OKpiFcah-te' xãaGliHÃw 53 :tavïl A ÙGth a yún« H ¸ b i ˚
tavYfirAFcah v¬gú∆n-lAk¸l hÚflrÙGtah t'Y◊z 54 :rˇˇïEhAXÃw t«yõa–bh a -lav rˇˇp Keú k i wà hÚd  W KA h
a yûˇ n≈ p K¸
:tÂrˇ ïh A b –e l a wà taxp Kaõ a–salÃw túE'¸WalÃw 56 :t«yïb –A l a wà d∆gõb –e h a tavr fiB cA l ¸ ˚ 55 :qetïnF√ l a wÃ
< :tavΩflrAFcah tYfirÙGt t'B◊z rˇˇh OÚ X LA h a £Ùûyb ¸ ˚ 'õm E X LA h a £ÙBy¸–b tàOrÙh¸l 57

Leviticus 15
-le' ˇè ˚r¸b – d –fi 2 :rˇˇm Oø 'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØ√whÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
ÙYbÙz ÙÅrW A b –¸ m i bûˇ z√ ˇè hy∆ h ¸ y« yòk –i HyÄ' i Hyûˇ ' i £°h e l E ' · £õt Ge r Ë m a ' · w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
-Ùø' ÙÄbÙz-te' ÙãrAW¸–b rˇˇZflr ÙÚbÙz¸–b ÙYtA'¸muX hú∆y¸hiGt t'_◊zÃw 3 :'˚øh 'úEmAX
búk –a H ¸ y« râH e ' · bÄk –A H ¸ m Gi h a -lAk – 4 :'wïh i ÙYt' A m ¸ X u ÙÅbÙ∑zm i ˇè ÙrAWb –¸ ]3 myòt Gi x ¸ h e
rˇˇH eú ' · Hyà' i wà 5 :'ïm A X ¸ y« wyõl A v A búH E y≈ -reH·' yôil¸–kah-lïAkwà '°m A X ¸ y« bõz∑√ h a wyôl A v A
ˇè bH E yCO h a wà 6 :bÂrˇ ïv A h A -dav 'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süEb – k a yà ÙÚbk –A H ¸ m i b –¸ võgF¬ y«
-dav 'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süEb – k a yà b°z∑√ h a wyõAlAv búEH≈y-reH·' yÅil¸–kah-lïav
-dav 'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süEb – k a yà b°z∑√ h a rˇˇû W a b ¸ b –i v fi g≈õ nFO h a wà 7 :bÂrˇ ïv A h A
'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süeb – k i wà rÙÚhX LA b –a bõ√∑zah q_Or√y-yïikÃw 8 :bÂrˇ ïAvAh
-lAkÃw 10 :'ïAm¸X«y bõ√∑zah wyôl A v A búk –a r Ë y« râeH·' bÄA–kËreGmah-lAkÃw 9 :bÂrˇ ïAvAh-dav
süEb – k a yà £Åt A Ù' 'ûˇ W E ÙFnh a wà bÂrˇ v A° h A -dav 'õm A X ¸ y« wyÅt GA x ¸ t a hûˇ y∆ h ¸ y« rˇˇû H e ' · ˇè lk O b –¸ v fi g≈Æ nFO h a
bØz∑√ h a ˇè Ùb – -v¬gF y« rˇˇH eò ' · lâOkÃw 11 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úEmAXwà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸
:bÂrˇ ïv A h A -dav 'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süeb – k i wà £«ym GA° b –a •ûˇ X a H A -'◊l wyYd fl y√ wÃ
:£«yïm GA b –a •õX E H KA y« ¶Åv E -yilk –¸ -lAkwà rˇˇb E° H KA y« bõz∑√ h a Ùú–b-v¬Fg«y-reH·' WÂrˇ ôex-yil¸k˚ 12
wyÚd
fl g√ b–¸ sûˇ b –e k i wà ÙYtr fl h Û X A l ¸ £yôm i y√ túv a b ¸ H i Ùäl raps Aâ Ãw ÙÅbÙ∑zm i ˇè bz∑√ h a rˇˇh aò X ¸ y« -yïk i wà 13
yûˇ t
GE H ¸ ˇè Ùl-xæq –— ïy« yÆn« yimH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚ 14 :rˇˇïh E X A wà £yõyC« x a £«ym aú b –¸ Ù_rW A b –¸ ¶üaxr fl wÃ
£õn√ t A nà ˚ dÅv E Ùm leh' OZ ˇè xt a p Keè -le' hÆw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i |'ûˇ b A ˚ h°n√ Ùy yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ H ¸ ÙB' £yÅr Ê t O
râp Ke k i wà h°l A v O dˇˇx Aõ e'AhÃw t'ÅALXax dˇˇû ˇx A ' e §Åh E k –O h a ˇè £AtO' hòAWAvÃw 15 :§ïEhO–kah-le'
˚Fnm Geõ m i 'úc E t E -yïk –i Hyà' i wà 16 < :ÙøbÙ∑zm i hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i §ôh E k –O h a wyüAlv A
-lAkÃw 17 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úEmX A wà ٘rW A b –¸ -lAk – -te' £«ym Gaô b –a ¶úaxflrÃw vfirˇ °√z-tab¸kiH
'úm E X A wà £«ym Gaõ b –a súb –a k u wà vfirˇ z√° -tabk ¸ H i wyõl A v A húy∆ h ¸ y« -reH·' rÙÅv-lAkÃw d∆gûˇ e–b
vfirˇ °√z-tab¸kiH –hõAtO' Hyôi' búa–k¸H«y râeH·' hàAKHi'Ãw 18 > :bÂrˇ ïAvAh-dav
hú∆y¸h«y £_fl–d hÅAb√z hûˇ ∆y¸hit-yïk –i ˇè hH KA ' i wà 19 :bÂrˇ ïv A Ah-dav ˚Y'¸mAXÃw £«ym GaÅ b a ˚Zcx · r fl wÃ
-dav 'úm A X ¸ y« h – b –Aõ v fi g≈ú nFO h a -lAkwà h – t AÅ d –fl n« b ¸ hûˇ y∆ h ¸ t Gi ˇè £yimy√ tòv a b ¸ H i – hÚflrAW¸bi–b –hõAbOz
búEHEGt-reH·' l_OkÃw '°Am¸X«y –ht Aõ d –fl n« b –¸ wyôl A v A búk –a H ¸ t Gi râeH·' ÉlOkÃw 20 :bÂrˇ ïAvAh
'úmE X A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süEb – k a yà h – b A° k –A H ¸ m i ¸b – v fi g≈õ nFO h a -lAkwà 21 :'ïm A X ¸ y« wyõl A v A
süEb – k a yà wy°l A v A bûˇ H E t GE -reH' · yõl i k –¸ -lAkb –¸ v fi g≈Ø nFO h a -lAkÃw 22 :bÂrˇ ïAvAh-dav
Ù^' '˚Äh bäA–k¸HiGmah-lïav £âi'Ãw 23 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úEmAXÃw £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸
:bÂrˇ ïAvAh-dav 'õAm¸X«y ÙÚb-ÙvÃgn√ b –¸ wyõl A v A -tebïH e yO 'wúh i -reH·' yôil¸–kah-lïav
£y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i 'õm E X A wà wyÅl A v A ˇè h – t A d –fl n« yòh i t ¸ ˚h – t AÄ O' Hyäi' bâa–k¸H«y ÉbOkAH £ái'Ãw 24
Éb˚z√y-yïi–k háAKHi'Ãw 25 > :'ïm A X ¸ y« wyõl A v A búk –a H ¸ y« -reH' · bôk –A H ¸ m Gi h a -lAkwÃ
-lA–k –h°Atfl–d«n-lav b˚YzAt-yïik ÙB' h – t AÅ d –fl n« -tev ˇè 'l ◊ b –¸ £yÄb –i r fi £yûˇ m i y√ h – m Aä d –fl bÙ=z
bãA–k¸HiGmah-lA–k 26 :'wïih húA'm E X ¸ hõy∆ h ¸ t Gi h – t Aô d –fl n« yüEmyik – h – t AÄ ' A m ¸ X u bÙûz yãm E yÃ
-lïAkÃw –h°AGl-h∆y¸hï«y –hõAtfl–dn« búk –a H ¸ m i k –¸ h – b AÅ Ùz yûˇ m E Ãy-lA–k èˇ wyAlAv bòa–k¸HiGt-reH·'
v
fi g≈ú ÙFnh a -lAkwà 27 :–hït A d –fl n« tõ' a m ¸ X u k –¸ hØy∆ h ¸ y« 'ûˇ m E X A wyÅl A v A bûˇ H E t GE rˇˇû ˇH e ' · ˇè yl i k –¸ h a
-£ïi'Ãw 28 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úEmX A wà £«ym Gaõ b –a ¶úx a r fl wà wy_d fl g√ b –¸ süeb – k i wà '°m A X ¸ y« £õb –A
£Ùûˇ yC b
a ˚ 29 :rˇˇïh A X ¸ tGi rˇˇx aú ' a wà £yõm i y√ túv a b¸ H
i h – l
GAô hflr¸púAsÃw –h°AbÙ∑zim hYflr·hAX
-le' èˇ £AtÙ' hòA'yibEhÃw h°√nÙy yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ H¸ ÙB' £yÅr Ê t O yûˇ t GE H¸ ˇè h
– lA -xæq –— ït Gi yÆn« yimH K¸ h a
t'ÅX LA x a dˇˇû x A ' e h A -te' ˇè §h E O–kah hòAWAvÃw 30 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp-le' §ÅEhO–kah
:–hït
A ' A m ¸ Xu bÙõz∑ m i hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l
i ˇè §h
E k –O h a h A yòl
e v A râp Ke k i wà h°l A v O dˇˇõAxe'Ah-te'Ãw
£ú'
A m
G¸ X
a b
–¸ £Åt A 'A m¸ X u b–¸ ˇè ˚tèm u y√ '`l ◊ wà £°t A ' A m ¸ X Lu m i lõ' E flr¸W«y-y≈n¸–b-te' £úeGtËr¬∑zihÃw 31
'úEcEGt râeH·'¬w b°√∑zah ]3 tYfirÙGt t'B◊z 32 :£ïAkÙt¸–b rˇˇH eú '
· yõn« k –A H ¸ mi -te'
ÙÅbÙz-te' ˇè bz∑√ h a wà h – t AÅ d
–fl n« ¸–b èˇ h√wfl–dahÃw 33 :–hïAb-hA'm ¸ X A l ¸ vfirˇ z∆õ -tabk ¸ Hi ˚FnmGeô m i
> :hï' A m E X ¸ -£iv bõk –a H ¸ y« rˇˇH eú ·' Hyài'¸l˚ h°b A q
‘ nFÃ l
a wà rˇˇõAk√∑zal

Leviticus 16
£út A b A r Ë q “ b –¸ §˝r O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ H ¸ tÙÅm yZr „ x · ' a hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rˇˇb –Eò d fi yà w¬ 1
ÇßyixA' §˘Or·ha'-le' êrE–bfi–d hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 2 :˚tïm u yC√ w¬ hõw√ hÃy-y≈np ¸ l i
tÂrp KOä k –a h a y=n≈ p K¸ -le' tekr O˝ p KA al tyõE–bim HÂdÅO–qah-le' èˇ tEv-lAk¸b '`◊b√y-la'Ãw
t'_◊z¸–b 3 :tÂrˇ øOKpa–kah-lav hõ' e r fl ' E §Øn√ v A ïb –e yik – ò t˚Åmy√ 'Zl ◊ wà ˇè §r O ' A h A -lav rˇˇòeH·'
:hïAlOv¸l l«yúa'Ãw t'õALXax¸l rˇˇq “ô b –A -§eb – rˇˇüp a b –¸ HÂdˇ –O˝qah-le' §˜Or·ha' 'B◊b√y
ˇè db –a Xún≈ b ¸ ' a b ¸ ˚ ÙÇ rAWb –¸ -lav ˚ûyh ¸ y« d ê b a -yEsnà k ¸ ïm i ˚ HÄb –A ¸l«y HÂdäOq dâa–b-t∆nøOt¸–k 4
Ù˜rW A b –¸ -te' £«ym Gaô b –a ¶úx a r fl wà £Åh E HÂdˇ q O˘ -y„dgà b –i •°nO c ¸ «y dˇˇb –aõ tepn∆ú c ¸ m i b ¸ ˚ rØgFO x ¸ y¬
t'°ALXax¸l £yõ«∑ziv yB„ryiv¸W-yï≈nH ¸ xôq –— y« lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸b – ˇè td fi v · tÄ' E m E ˚ 5 :£ïH A b E l ¸ ˚
rˇˇp Keú k i wà ÙÚl-reH' · t'õALXaxah rˇˇúaKp-te' §_Or·ha' by^ÊrŸqihÃw 6 :hïAlOv¸l dˇˇx Aõ ' e l«y' aú wÃ
yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £t A ' O dyòm i v È h e wà £Úr Ê yivW K¸ h a yûˇ n≈ H ¸ -te' xõq — Alwà 7 :ÙøtyEb – dˇˇv aú b ¸ ˚ Ù˜dv · b –a
tÙÚlr fl ÙFg £Yr Ê yivW K¸ h a yún≈ H ¸ -lav §_r O h · ' a §üatn√ wà 8 :dˇˇïv E Ùm lehBO' xatõeKp hØ√whÃy
-te' èˇ §Or·ha' by`ÊrŸqihÃw 9 :lï≈z'√z·val dˇˇõAxe' lBflrÙgÃw hØw√ hyal ˇè dx A ' e l`r fl ÙFg
ryÄivAKWahÃw 10 :t'ïALXax ˚hõAWAvwà h°w√ hyal lYr fl ÙFgh a wyôl A v A húAlAv râeH·' ryÅivAKWah
wy°l A v A rˇˇû p KE k a l ¸ hõw√ hÃy yún≈ ¸pil yôax-damÛvï√y lØ≈z'√z·val èˇ lflrÙFgah wyòAlAv hâAlAv ÉreH·'
rˇˇòaKp-te' §äOr·ha' byâÊrŸqihÃw 11 :hflrˇ ïA–bËdiGmah lõ≈z'√z·val Ù_tO' xúaGlaH¸l
t'õALXaxa¡h rˇˇúaKp-te' Xôx a H A wà ÙÚtyEb – dˇˇû v a b ¸ ˚ Ù˜dv · ïb –a rˇˇp Keú k i wà ÙÅl-reH·' èˇ t'ALXaxïah
yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a lòv a m E Hã' E -yElx · ïgF¬ hAt G x ¸ m Ga ahÑ-'ø◊l¸m xûˇ —qAlÃw 12 :Ùøl-reH·'
§üatn√ wà 13 :tekr O¡ p KA l a tyúb –E m i 'yõb i h E wà h°q –“ d –fi £yõm Gi s a tÂrˇ X OB q Ÿ wyØn√ p ¸ x A 'Zl ◊ m ¸ ˚ hØw√ hÃy
tÂrˇ p KO_ k –a h a -te' tÂrX OÄ q –Ÿ h a §ûˇ n¬ v · |hûˇ s –A k i wà h°w√ hÃy yû ˇ ≈n¸pil HõE'Ah-lav tÂrˇ _OXŸ–qah-tïe'
Ù_vb –A c ¸ ' e b ¸ hü√z∑ h i wà rÅp KA h a £Zd –fi m i ˇè xq — l A wà 14 :t˚ømy√ 'B◊lÃw t˚˜dEvAh-lav rˇˇúeH·'
£Yfl–dah-§im £yôimAv¸Kp-vabïeH hü∆z∑ y¬ tÂrp KOÄ k –a h a yûˇ n≈ p ¸ l i wà hAmd Ë ˇq ‘° tÂrˇ p KOY k –a h a yún≈ p K¸ -lav
ÙÅmd –fl -te' ˇè 'yibh E wà £Åv A l A rˇˇû H e ' · ˇè t'AX L x a ïh a ryòv i W ¸ -te' XãaxAHÃw 15 :ÙøvA–b¸ce'¸–b
hú√∑zihÃw rÅAKpah £Zfid¸l ˇè hW A v A rˇˇH eò ' · k –a ÙÄmd –fl -te' hûˇ W A v A wà tekr O˝ p KA l a tyõb –E m i -le'
ˇè t' O m ¸ X Lu m i HÂdq –OÄ h a -lav rˇˇû p Ke k i wà 16 :tÂrˇ p KOø k –a h a yún≈ p ¸ l i wà tÂrˇ p KOY k –a h a -lav Ù_t' O
§ûˇ kE H KO h a dÅv E Ùm leh' OZ l ¸ ˇè hW e v · y¬ §òk E wà £°At'◊LXax-lAk¸l £õh e yEvH ¸ p Ki m i ˚ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
Ù_'b O b –¸ dÄv E Ùm leh' OZ b –¸ |hûˇ y∆ ¸h«y-'◊l £ãfldA'-lAkÃw 17 :£ïAt' O m ¸ X u ™ÙYtb –¸ £Åt GA ' i
lúh a q Ÿ -lAk – dˇˇv aõ b ¸ ˚ ÙÅtyEb – dˇˇû v a b ¸ ˚ ˇè Ùd·vb –a rˇˇp Keò k i Ãw ÙÚt'Ec-dav HÂdˇ q –O˜ b –a rˇˇp KEú k a l ¸
xãq — l A wà wy°l A v A rˇˇû p Ke k i wà hõw√ hÃy-yïn≈ p ¸ l i rˇˇH eú ' · x fi b –Eô ÃziGmah-le' 'ÄAc√yÃw 18 :lïE'flr¸W«y
h=√∑zihÃw 19 :byïibAs fixõE–bÃziGmh a tÙBnr Ë q — -lav §ôt a n√ wà ryÅv i W KA h a £Zd –fi m i ˚ ˇè rp KA h a £`d –fi m i
yún≈ b –¸ tY' O m ¸ X Lu m i ÙÅHd –Ë q ÷ wÃ Ù˘rh · X i wà £y°m i v A p K¸ vabˇû H e ÙYvb –A c ¸ ' e b –¸ £_d –fl h a -§im wyüAlv A
x
fi b –E° zà m Gi h a -te'wà dˇˇv Eõ Ùm leh BO'-te'Ãw HÂdÅO–qh a -te' rˇˇû Ep K k –a m i ˇè hl GA k i wà 20 :lï' E r fl W ¸ y«
H'˘r
◊ lâv a wyÄd fl y√ ** Ùd√y* yûˇ t GE ¸H-te' §äOr·ha' ™âamAsÃw 21 :yïAxeh ryúivAKWah-te' byYÊrŸqihÃw
-lAk – -te'wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè tnO wO v · -lAk – -te' wyÄl A v A hZd –fl w¬ t ¸ h i wà yÇ x a h a r ê yivW KA h a
-d¬y¸–b xôaGliHÃw ryÅivAKWah H'˘r ◊ -lav ˇè £t A ' O §òt a n√ wà £°t A '◊LXax-lAk¸l £õehyEv¸HiKp
¶Ârˇ û ˇe'-le' £õAtOnOw·v-lA–k-te' wyôl A v A ryúv i W KA h a 'âW A n√ wà 22 :hflrˇ ïb –A d Ë m Gi h a yõt Gi v i Hyú' i
dÅEvÙm lehZO'-le' èˇ §Or·ha' 'òAb˚ 23 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a ryõv i W KA ah-te' xúaGliHÃw hÚflr≈zÃFg
:£ïH A £õx A y«nF h i wà HÂdˇ q –O˝ h a -le' ÙZ'b O b –¸ Hõb a Al rˇˇúeH·' dÅAb – h a yZd „ gà b –i -te' ˇè XH a p A ˚
hòW
A v A wà 'Äc A y√ wà wyÚd fl g√ b –¸ -te' Hõb a l A wà HÙÅdq “ £Ù˘qm A b –¸ ˇè £«yèaGmab Ù`rAW¸–b-te' ¶âaxflrÃw 24
belúEx tôE'Ãw 25 :£ïAvAh dˇˇúavb ¸ ˚ Ù˜dv · b –a rˇˇp Keú k i wà £Åv A h A tûˇ l a v O -te'wà ˇè ÙtAlv Oø -te'
sûˇ b –E k a yà lØz≈ '√zv · ïl a ˇè ryivAKWah-te' fixòEGlaH¸mïahÃw 26 :hAxïb –E zà m Gi h a ryúX i Ÿq¬y t'õALXaxïah
ÉtE'Ãw 27 :hï∆n·xaGmïah-le' 'ÙBby√ §õk E -y„rx · ' a wà £«ym GA° b –a Ù˜rAW¸–b-te' ¶úaxflrÃw wyÅfld√g¸–b
rˇˇû pKE k a l ¸ ˇè £m A d –fl -te' 'òb A ˚h râeH·' t'ÄALXaxïah ryûˇ iv¸W |tûˇ E'Ãw t'äALXaxa¡h râaKp
-te'Ãw £úAtOrOv-te' HÅE'Ab ˚ZpËrAWÃw h°∆n·xaGmïal ¶˚Zxim-le' 'yõc i Ùy HÂdq –OÅ b –a
Ù˜rW
A b –¸ -te' ¶úx a r fl wà wyÅd fl g√ b–¸ sûˇ b –E k a yà £Åt A ' O •Zr „ W KO ha wà 28 :£ïAHËriKp-te'Ãw £YflrAW¸–b
tûˇ —–qux¸l £õekAl húAtÃyAhÃw 29 :hïn∆ x · m Ga ïh a -le' 'ÙBby√ §õk E -y„rx · ' a wà £«ym GA° b –a
-lAkwà £Äk e yEtH Oø p ¸ n¬ -te' ˚ûˇ Fnv a t G¸ HÂdx Oä l a rÙâWv A ïb –e yivyib¸KHah∏ HÂdˇ ZOxa–b £°AlÙv
hô∆∑zah £ÙúCyab-yïi–k 30 :£ïek¸kÙt¸b – rˇˇgF√ú h a rˇˇgF≈õ h a wà xÅflrÃze'ïAh ˚ÅW·vat 'Z◊l èˇ hAk'Al¸m
:˚rˇˇïh A X ¸ t Gi hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i £Åk e yEt'ZX L◊ x a ˇè lk –O m i £°k e t ¸ e' rˇˇû h E X a l
¸ £õk e yElv · rˇˇp KEú k a yÃ
:£ïl A Ùv tõq –— x u £°k e yEtH O p ¸ n¬ -te' £õt e y«nF v i wà £Åk e l A ˇè 'yih §ÙBtA–baH tâa–baH 31
taxˇû tGa §õh E k a l ¸ ÙÅdy√ -te' ˇè 'l GE ma yà rˇˇH eò ' · w¬ ÙÄt' O xûˇ aH¸m«y-reH·' §äEhO–kah râeKpikÃw 32
HZd –fi q Ÿ m i -te' ˇè rp Ke k i wà 33 :HÂdˇ q –O¿ h a yBd „ gà b –i dˇˇb –Aõ h a yBd „ gà b
–i -te' Hôb a l
A wà wy°b i ' A
-lavwà £yôn« h · k –O h a lüavwà rˇˇp KE° k a yà x fi b –Eõ zà m Gi h a -te'wà dˇˇôEvÙm leh^O'-te'Ãw HÂdÅO–qah
rãp KE k a l ¸ £Äl A Ùv tûˇ q –— x u l¸ £äk e Al t'=◊∑z-hAtÃyïAhÃw 34 :rˇˇïEKpakÃy lõAh“–qah £úav-lA–k
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a WavyC¬D w¬ h°n√ H KA b –a tõx a ' a £Åt A '◊LXax-lA–kim èˇ lE'flrW ¸ y« yòn≈ b
–¸ -lav
> :hïeHOm-te'

Leviticus 17
-le'Ãw §äOr·ha'-lïe' râb –E d –fi 2 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' rÅb A d –fl h a hûˇ z∆ £°h e yEl' · t GAõ r Ë m a ' A wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAk – ˇè l' e wà wyÆn√ b –A
zõEv-Ù' beWôek-Ù' rÙBH Xäax¸H«y râeH·' lÅE'flr¸W«y tyûˇ b –E m i ˇè Hyi' Hyúi' 3 :rˇˇøOm'El
'Z◊l êdEvÙm lehZO' xatäeKp-le'Ãw 4 :hï∆n·xaGmïal ¶˚Yxim XÅax¸H«y rˇˇû H e ' · Ù'ò h°n∆ x · m Ga ïb –a
Hyò' i l A bãH E x A y≈ £Zd –fl h°w√ hÃy §ûˇ k –a H ¸ m i yõn≈ p ¸ l i hØw√ hyïl a èˇ §b –A r Ë q “ by`r Ê q Ÿ h a l ¸ ÙÇ 'yibh È
râH e ' · §É v a m a l ¸ 5 :Ùïm G v a bÂrˇ q –’ú m i '˚Yhh a Hyú' i h A t_r fi k ¸ n« wà ™ÅApAH £Zfl–d èˇ '˚hah
h
Ç d  W KA h a yûˇ n≈ p K¸ -lav £ ê yixb ¸ zO £ûˇ h E rˇˇû H e ' · £ ê h e yExb ¸ z« -tï' e lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚'yäb i y√
£yôm i l A H ¸ yüExb ¸ z« ˚äxb ¸ z√= wà §°EhO–kah-le' dˇˇõEvÙm lehBO' xatp Keô -le' hÆw√ hyïl a £ûˇ ' u yibh È w¿∆
leh' OZ xatp Keõ hØw√ hÃy xûˇ b –a zà im-lav èˇ £fl–dah-te' §òEhO–kah qâfir√zÃw 6 :£ïAtÙ' hõ√whyïal
-te' èˇ dÙv ˚Bx¸–bÃz«y-'◊lÃw 7 :hï√whyal fixYOxy«n fixyB„r¸l belÅx E h a ryûˇ X i q Ÿ h i wà dˇˇv E° Ùm
t'B◊∑z-h∆y¸hïiGt £ôAlÙv tú—–qux £°h e y„rx · ' a £yõn« zO £úh E rˇˇH eô ·' £àÊryiv¸KWal £ÅehyEx¸b«z
lÅ' E r fl W ¸ y« tyûˇ b –E m i ˇè Hyi' Hyú' i rÅm a '◊t G £ûˇ h e l E ' · w¬ 8 :£ïAtOrOd¸l £õehAl
-le'Ãw 9 :xabï√z-Ù' hõAlOv húel ·v¬y-reH·' £°AkÙt¸–b r˚ûg√y-reH·' rˇˇgF≈õ h a -§im˚
'˚Yhah Hyúi'Ah t_fir¸k«nwà h°w√ hyal ÙYt' O tÙBWv · l a ˚Fn' eÅ yibyà 'Zl ◊ ˇè dv E Ùm leh' O` xatp Keä
£Åk A Ùt¸b – rˇˇû gF√ h a ˇè rgF≈ h a -§im˚ lÄ' E r fl W ¸ y« tyûˇ b –E m i Hyäi' Hyâ' i wà 10 :wyïm GA v a m E
yúiGtfir¸kihÃw £Åfl–dah-te' telûˇ k e ' O h A ˇè Hp e nF∆è b –a yÆn¬ p A yûˇ t Gi t a n√ wà £Úd –fl -lAk – lõak'◊y rˇˇúeH·'
ˇè £k e l A wyòt Gi t a nà yUn« ' · w¬ ' Ç wih £Zd –fl b –a r ê W A b –A h a Hepˇû n∆ yûˇ k –i 11 :–hïm GA v a bÂrˇ q –’ú m i h – t Aõ ' O
:rˇˇïp KE k a yà HepnF∆ú b –a '˚Yh £Bd –fl ah-yïi–k £°ekyEtOH¸p¬n-lav rˇˇõEKpak¸l fixÅE–bÃziGmah-lav
rˇˇgF≈ô ha wà £Úd –fl lak'Zt ◊ -'◊l £õk –e m i Hepn∆ú -lA–k lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè yt Gi r Ë m aè ' A §òk –E -lav 12
lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ m i Hyäi' Hyâi'Ãw 13 < :£Ωfl–d lak'B◊y-'◊l £õk e k ¸ Ùt¸b – rˇˇgF√ú h a
l°k E ' A y≈ rˇˇû H e ' · •ÙYv-Ù' hôyC√ x a dyúc E d˚äcy√ râH e ' · £Åk A Ùt¸b – rˇˇû gF√ h a ˇè rgF≈ h a -§im˚
Ùê H¸pn¬ b ¸ ÙZmd –fl rÄW A b –A -lAk – Hepˇû n∆ -yïk –i 14 :rˇˇïp A v A b –e ˚hõs –A k i wà ÙÅmd –fl -te' ˇè ™p a H A wÃ
-lAk – Hepn∆ò yûˇ k –i ˚l°k E '◊t 'Z◊l rˇˇõAWA–b-lA–k £Bfi–d lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè rm a ' O ïw√ ' Ç ˚h
lòak'◊Gt râeH·' HepÆ∆n-lAkÃw 15 :tΩr „ k –A y« wyõl A k ¸ ' O -lAk – 'wÅh i ÙZmd –fl ˇè rW A b –A
-dav 'úm E X A wà £«ym Gaô b –a ¶úx a r fl wà wyäd fl g√ b –¸ sâb –e k i wà rˇˇgF≈° ab˚ xYflrÃze'A–b hÅAp„rX ¸ ˚ ˇè hl A b E nÃ
> :ÙΩnwO v · 'õW A n√ wà ¶°x A r Ë y« 'Zl ◊ Ù˜rW A b ¸ ˚ sÅb –E k a yà 'Zl ◊ ˇè £i'Ãw 16 :rˇˇïEhAXÃw bÂrˇ õevAh

Leviticus 18
lÅ' E rfl W¸ y« yûˇ n≈ b–¸ -le' èˇ rE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
rˇˇHeú '· £«yr
fi_ c ¸ mi -¶Ârˇ ïe' hüEW·vam¸–k 3 :£ïekyEh»lÈ' hú√whÃy yõn« ' · £°h e l E ' · t GAõ rË m a ' A wÃ
£úk
e t
¸ ' e 'yâb
i m E yÉ n« '
· rˇˇû eH·' §avº¬n¸–k-¶Ârˇ ïe' hûˇ EW·vamk¸ ˚ ˚ÚWv· t
a 'Zl ◊ h – b –Aõ -£et G b¸ H a yÃ
-te'wà ˚_Wv · t Ga yüaXp KA H
¸ m i -te' 4 :˚kïElEt 'B◊l £õehyEtO–qux¸b˚ ˚ÅWv · t a 'Zl ◊ ˇè hm GA H Aè
-te' £òeGtËram¸H˚ 5 :£ïekyEh»lÈ' húw√ hÃy yõn« ' · £°he b–A tekˇû ellA ˚˜rm ¸ H ¸ tGi yút a q –O x u
:hïw√ hÃy yõn« ' · £°h e b –A yûˇ x a w√ £Yd fl ' A h A £ôt A ' O húeW·v¬y râeH·' yÅX a p KA H ¸ m i -te'wà ˇè yt a q –O x u
h°w√ r Ë v e tÙûˇ l G g¬ l ¸ ˚Ybr Ë q Ÿ t i 'B◊l ÙÅrAW¸–b rˇˇû E'¸H-lA–k-le' èˇ Hyi' Hyúi' 6 <
'wÅih ûˇ ߸Gmi' h°EGl¬g¸t 'Z◊l õßm G¸ ' i túw¬ r Ë v e wà ßyôb i ' A túw¬ Ërv e 7 < :hïw√ hÃy yõn« ' ·
tú¬wËrev h°EGl¬g¸t 'Z◊l ßyõibA'-teHïE' tú¬wËrev 8 < :–hïAt√wËrev hõeGl¬g¸t 'B◊l
tÂdˇ û ˇl e Ùm ßÅm Ge ' i -tab ÙZ' ˇè ß yèibA'-tab ò߸tÙøx·' t=¬wËrev 9 < :'wïih ßyõibA'
ÙZ' ˇè ßnà b –i -tab – tòw¬ r Ë v e 10 < :§ït A w√ r Ë v e hõl Ge g¬ t ¸ 'Bl ◊ ¶˚Úx tÂdˇ û ˇl e Ùm ÙY' t«yb –aÅ
-ta–b t=¬wËrev 11 < :h√FnïEh ß õ t ¸ w√ r Ë v e yúk –i §°t A w√ r Ë v e hõl Ge ¬g¸t 'B◊l Ø߸Gti–b-tïab
< :–hïAt√wËrev hõeGl¬g¸t 'B◊l 'w°h i ß õ t ¸ Ùx·' ßyÅb i ' A tÂdˇ û ˇelÙm ˇè ßyèb i ' A teH' Eò
tú¬wËrev 13 < :'wïih ßyõibA' rˇˇ' Eú H ¸ h°l GE g¬ t ¸ 'Z◊l ßyõibA'-tÙx·' tú¬wËrev 12
-yïix·' tú¬wËrev 14 < :'wïih õ߸Gmi' rˇˇúE'¸H-yïk –i h°l GE g¬ t ¸ 'Z◊l õ߸Gmi'-tÙøx·'
tú¬wËrev 15 < :'wïih õ߸tΩfldO–d bÅflrŸqit 'Z◊l èˇ ÙGt¸Hi'-le' h°l GE g¬ t ¸ 'Zl ◊ ßyõb i ' A
tú¬wËrev 16 < :–hïAt√wËrev hõl Ge g¬ t ¸ 'Bl ◊ 'wÅh i ˇè ßnà b –i teHòE' h°EGl¬g¸t 'Z◊l õ߸tïAGla–k
hôAKHi' tú¬wËrev 17 < :'wïih ßyõixA' tú¬wËrev h°EGl¬g¸t 'Z◊l ßyõixA'-teHïE'
tÙûˇ l G g¬ l ¸ ˇè xq –— t i '`l ◊ h – ÄAGti–b-ta–b-te'Ãw –hU√n¸–b-ta–b-tïe' h°EGl¬g¸t 'Z◊l –hõAGtib˚
rÄOr¸cil x°“–qit 'Z◊l –hõAtOx·'-le' húAKHi'Ãw 18 ]2 :'wïh i húm GA z« h√nF h Eõ hBflr·'aH –hÅAt√wËrev
h
– t A° ' A m ¸ X u tZd –fi n« b –¸ hõAKHi'-le'Ãw 19 :Ahyï∆Cyax¸–b AhyõelAv h – t Aô w√ r Ë ve tÙüGlg¬ l ¸
ß
õ t G¸ b ¸ k A H ¸ §út GE t i -'◊l ß Ø t ¸ yïm i ·v èˇ teHèE'-le'Ãw 20 :–hïAt√wËrev tÙõGl¬g¸l bÅfirŸqit 'Z◊l
'^l ◊ wà ™elm GOÚ l a ryûˇ b i v · h a l ¸ §õEGtit-'◊l úß·vËr¬∑zïim˚ 21 :–hïAb-hA'¸mAX¸l vfirˇ °√z¸l
yûˇ b E k –¸ H ¸ m i bõk –a H ¸ t i 'Bl ◊ rÅk A √z-tâe'Ãw 22 :hï√whÃy yú«n·' ßyõeh»lÈ' £úEH-te' lôEGlax¸t
–h°Ab-hA'¸mAX¸l õ߸Gt¸bAk¸H §úEGtit-'◊l hôAmEh¸–b-lAk¸b˚ 23 :'wïih hõAbEvÙGt h°AKHi'
-la' 24 :'˚øh lebúeGt –hõAv¸bÊr¸l hôm A h E b ¸ yü≈np ¸ l i dãm O v · t a -'ø◊l hÄAKHi'Ãw
x
fi l GEõ H a m ¸ yún« ' · -reH' · £Øy« ÙFgh a ˚Z'm ¸ X ¸ n« ˇè hl Ge ' Eè -lAkb ¸ yòi–k heGl°E'-lAk¸–b ˚Y'¸GmaLXïiGt
-te' ¶Ârˇ õA'Ah 'ú÷qAGtw¬ h A y°l e v A h – n√õ wO v · dˇˇq Oı p ¸ ' e w√ ¶ÂrAÅ'h A 'ûˇ m A X ¸ t Gi w¬ 25 :£ïk e y≈np K¸ m i
˚ÅWv · t a 'Zl ◊ wà yÅX a p KA H ¸ m i -te'wà ˇè yt a q –O x u -te' £Ät Ge ' a £ûˇ GetËram¸H˚ 26 :Ahyïeb¸HOy
-lA–k-te' yi–kò 27 :£ïek¸kÙt¸–b rˇˇgF√ú h a rˇˇgF≈õ ahÃw xÅflrÃze'ïAh heGl°E'Ah tYObEvÙGtah lBO–kim
:¶Ârˇ ï' A h A 'õm A X ¸ t Gi w¬ £°k e y≈np ¸ il rˇˇû eH·' ¶Ârˇ õA'Ah-yïEHÃna' ˚BWAv lÅE'Ah tZObEvÙGtah
yÙõFgah-te' hôA'“q rˇˇH eú ' · k –a h – t A° ' O £õk e ' · m Ga ïX a b –¸ £Åk e t ¸ ' e ˇè ¶r  ' Aè h A 'yòq ÷ At-'ø◊lÃw 28
˚_tr Ë k ¸ n« wà hel G ' E° h A tÙYbv E ÙGth a lBk –O m i hÅW e v · y¬ rˇˇû H e ' · -lAk – yik – ò 29 :£ïk e y≈np ¸ l i rˇˇH eú ' ·
yât
Gi l ¸ b i l ¸ yÄt Gi r Ë m a H ¸ m i -te' £ûˇ t Ge r Ë m a H ¸ ˚ 30 :£ïm GA v a bÂrˇ úq –’ m i tYW O v O h A tÙBHp A nFà h a
yõn« ' · £°h e b –A ˚Y'm G¸ X La ït i 'Bl ◊ wà £Åk e y≈np ¸ l i ˚ZWv · n¬ rˇˇû H e ' · ˇè tb O v E Ùït G h a tÙòq – x u m E tÙäWv ·
> :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy

Leviticus 19
-y≈n¸–b t^fid·v-lA–k-le' rãE–bfi–d 2 ]2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú dfi yà w¬ 1
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · HÙÅdq “ yûˇ k –i ˚°yh ¸ t Gi £yûˇ H i d O q Ÿ £õehEl·' úAGtËramA'Ãw lôE'flr¸W«y
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · ˚rˇˇm OÚ H ¸ t Gi yõt a t O b –¸ H a -te'wà ˚'Åflryit G ˇè wyib' A wà Ùòm G ' i Hyûˇ ' i 3
húw√ hÃy yõn« ' · £°k e l
A ˚YWv · t a 'Bl ◊ hÅk A s –E m a ˇè yh E l » 'ïw≈ £yÅl i yilÈ'ûˇ Ah-le' èˇ ˚n¸piGt-la' 4
:˚hïx u b –A zà t Gi £õk e nà c O r Ë ˇ ïl i h°w√ hyal £yõm i l A H ¸ xabz∆ú ˚_xb –¸ zà t i yüikwà 5 :£ïk e yEhl » ' È
HõE'A–b yÅiHyil¸KHah £Ùûy-dav ˇè rt A ÙFnh a wà tÚr fl x Û m GA ïm i ˚ lõk E A 'y≈ £ôk e x · b ¸ z« £Ù^yb –¸ 6
:hïc e r fl y≈ 'Bl ◊ '˚Yh l˚úgF p Ki y°H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a lõk E ' A y≈ lBk O ' A h E £ô' i wà 7 :•Ωr „ W KA y«
'wõh i h a HepnF∆ú h a hôt A rË k ¸ n« wà l°EGlix hõ√whÃy HÂdˇ ıOq-te'-yïik – 'ÅW KA y« ÙûnwO v · ˇè wyAlk ¸ ' Oø wà 8
túa'¸Kp hôeGlak¸t '^◊l £Åk e c ¸ r Ë ' a ryûˇ c i q Ÿ -te' ˇè £k e r Ë c ¸ qÿ b¸ ï˚ 9 :Ahyïm Ge v a m E
XÂrˇ p eú ˚ lÅl E Ùv¸t 'Zl ◊ ˇè ßm ¸ r Ë k a wà 10 :Xæ‘–qal¸t 'B◊l õßËryïicŸq X’qúelÃw rˇˇÚOcŸqil õßËdAW
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £Åt A ' O bûzO v · t Ga ˇè rgF≈ l a wà yòn« v A ïel X°‘–qal¸t 'Z◊l õ߸mËra–k
-'øl ◊ wà 12 :Ùøtyimv · b –a Hyú' i ˚˜rŸ–qaH¸t-'ø◊lÃw ˚BH·xak¸t-'◊lÃw ˚b°nO gà t Gi 'Yl ◊ 11
-'ø◊l 13 :hï√whÃy yú«n·' ßyõeh»lÈ' £úEH-te' ôAGt¸laGlixÃw r’q°AH K l a yõm i H ¸ b i ˚Bvb ¸ H KA t i
:r’qøO–b-dav õ߸Gti' ryôikAW túl Ga v u p K¸ §yãl i t A -'øl ◊ l°zO gà t i 'Z◊lÃw õß·vΩ„r-te' qBOH·vat
yún« '
· ßyõh e l » ' È m GE At'Br „ y√ wà lÚH O k¸ m i §õt GE t i 'Bl ◊ rØwF≈ v i yûˇ n≈ p ¸ l i wà HÅr „ x E lûˇ EGl—q¸t-'◊l 14
'B◊lÃw lÅfld-y≈n¸p 'ûˇ AKWit-'◊l XÅp KA H ¸ m Gi b –a ˇè lw∆ v Aè ˚BWv · t a -'◊l 15 :hï√whÃy
ßyÅm Ge v a b –¸ ˇè lyikr fl ™òl E t E -'◊l 16 :ßïetyim·v XBOKp¸HiGt qÂdˇ c eõ b –¸ lÙ˝dg√ yûˇ n≈ p K¸ rˇˇd –fiY h ¸ t e
ßyõixA'-te' 'ú√n¸Wit-'ø◊l 17 :hï√whÃy yõ«n·' ß°ev„r £Zfi–d-lav dˇˇm OY v · t a 'Bl ◊
-'ø◊l 18 :'¸XïEx wyõAlAv 'úAKWit-'◊lwà ßÅt e yimv · -te' ˇè x fi yèk i ÙGt fixòEkÙh ß°ebAb¸li–b
:hïw√ hÃy yõn« ' · ßÙÚmk –A ß õ v · r „ ¸l t GAú b ¸ h a ï' A wà ßÅm Ge v a yûˇ n≈ –¸b-te' èˇ rOLXit-'ø◊lÃw £òO–qit
vZfirÃzit-'◊l õßËdAW £«yÅa'¸li–k v fi yûˇ b –i r Ë t a -'◊l ˇè ßt G¸ m ¸ h e –¸b Ç˚rOm¸HiGt êyatO–qux-tïe' 19
-yïi–k Hyi'Ãw∏ 20 > :ßyïelAv hõel·v¬y 'B◊l zØ≈nX ¸ v a H ¡a ˇè £y« è' a l ¸ k –i d∆gb eò ˚ £«y' A° l ¸ k –i
'Z◊l èˇ h„–d¸pAhÃw HyÅ' i l ¸ tepr ÂZ x È n∆ ˇè hx A p ¸ H i 'wòh i wà vfirz∆Æ -tab¸kiH häAKHi'-te' bâa–k¸H«y
'Bl◊ -yik – ˚Ytm ¸ ˚y 'Bl ◊ hôy∆ h ¸ t Gi tÂrˇ q –O˙ b –i h – l A° -§at G n« 'Zl ◊ hõAH¸pux ÙB' hAtÅfl–d¸p«n
lyõE' dˇˇ°EvÙm lehZO' xatõeKp-le' hØ√whyïal èˇ ÙmAH·'-te' 'yòib EhÃw 21 :hAHïAKpux
ÙYt'AX L x a -lav hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ il ˇè £H A ' A ïh A lyò' E b –¸ §äh E k –O h a wyâAlAv ÉreKpikÃw 22 :£ïAHA'
˚'ZObAt-yikÃw 23 > :'ïAXAx rˇˇúeH' · ÙYt'AX L x a m E ÙÅl xûˇ l a s ¸ n« wà '°X A x A rˇˇû H e ' ·
Ù°yrË p Ki -te' ÙYtl A r Ë v A £út Ge l ¸ r fi v · w¬ lÅk A ' · m a ¶ûˇ v E -lAk – ˇè £eGt¸vaXÃn˚ ¶ÂrÄA'Ah-le'
hõy∆ h ¸ y« tÅv i yibr Ë hA ˇè hn√ H KA b a ˚ 24 :lïEkA'≈y 'B◊l £yõil„r·v £ôk e l A húy∆ h ¸ y« £yÆ«nAH HZ»lAH
-te' èˇ ˚l¸k'ø◊Gt tÄiHyim·xah hûˇ n√ H KA b a ˚ 25 :hïw√ hyal £yõl i ˚Glih HÂdˇ ıOq Ù°yËriKp-lA–k
'B◊l 26 :£ïekyEh»lÈ' hú√whÃy yõn« ' · ÙÚt' A ˚b¸t G £õk e l A •yús i Ùh¸l ÙØyr Ë p Ki
tõ' a p K¸ ˚pÅq –÷ t a 'Zl ◊ 27 :˚nïn≈ Ùv¸t 'Bl ◊ wà ˚YHx · n¬ t ¸ 'Bl ◊ £Úd –fl ah-lav ˚Yl¸k'◊t
ˇè ˚n¸t
G t i '`l ◊ ]3 Hepn∆Æ l A XÂrˇ û ˇW e wà 28 :ßïn∆ “qÃz túa'¸Kp tõE' tyÅix¸Hat 'Z◊lÃw £°ek¸H'◊r
lúEGlax¸Gt-la' 29 :hï√whÃy yõ«n' · £°k e b –A ˚Ynt G¸ t i 'Bl ◊ vÅq — v · —q ¡ tebt OZ k ¸ ˚ £Åk e r Ë W a b ¸ b –i
:hïAGm«z ¶Ârˇ õA'Ah húA'¸lAm˚ ¶ÂrÅA'Ah hûˇ n∆ zà t i -'◊lwà h – t A° ÙnÃzah¸l õ߸Gti–b-tïe'
-le' ˚`n¸piGt-la' 31 :hï√whÃy yõn« ' · ˚'Úr fl yit G yõH i d –fl q Ÿ m i ˚ ˚rÅm O H ¸ t Gi yûˇ t a t O b –¸ H a -te' 30
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £°h e b A hûˇ A'¸mAX¸l ˚YHŸqab¸Gt-la' £yØn« v O d –Ë yC« h a -le'wà ˇè tb O ' O h A
:hïw√ hÃy yún« ' · ßyõh e l » ' È m GE t A 'Br „ y√ wà §°q ‘ z√ yûˇ n≈ p K¸ t GAõ r Ë d fi h A wà £˚Åqt GA ˇè hb A yEW yòn≈ p K¸ m i 32
xZflrÃze'¸–k 34 :ÙøtO' ˚YnÙt 'B◊l £°k e c ¸ r Ë ' a b –¸ rˇˇgF≈õ ß ô t G¸ ' i r˚^gy√ -yïk i wà 33 >
£õt e y«yh È £yBr Ê g≈ -yïk –i ßÙÅmk –A ˇè Ùl t GAú b ¸ h a ' A wà £Äk e t G¸ ' i rˇˇû gF√ h a |rˇˇû gF≈ h a £äk e l A h=y∆ h ¸ y« £ É k –e m i
X°AKp¸HiGma–b l∆wõAv ˚BW·vat-'◊l 35 :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
qÂdˇ c eô tapyú' E qÂdc eÄ -y≈nb ¸ ' a qÂdˇ û ˇc e y≈nzà '^m ◊ 36 :hΩr fl ˚W¸m G b a ˚ lõq “ H ¸ m Gi b –a hàd –fl m Gi b –a
¶Ârˇ úe'Em £õek¸te' yit'úEcÙh-reH·' £ÅekyEhø»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè yn« ' · £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ y« qÂdˇ c eõ §yúh i wÃ
£°t
A '
O ]3 mõt e yiWv · w¬ yÅX a p KA H ¸ m i -lAk – -te'wà ˇè yt a q –O x u -lAk – -te' £òt Ge Ërm a H ¸ ˚ 37 :£«yr flΩ c ¸ m i
> :hïw√ hÃy yõn« ' ·

Leviticus 20
Ç am'◊Gt ]2 l
r ê ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le'wà 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú dfi yà w¬ 1
Ù_vr Ë z∑¬ m i §üEt G y« râeH·' lÄE'flr¸W«y¸–b rˇˇû ˇgF√ h a |rˇˇû gF≈ ah-§im˚ lä' E r fl W ¸ y« y=n≈ b –¸ m i H É yi' Hyûˇ ' i
ˇè yn¬ p KA -te' §òt GE ' e yUn« ' · w¬ 3 :§ebï' A b A ˚húm u gFà rË y« ¶Ârˇ Aõ'h A £úv a t°m A ˚y tÙZm ™elm GOY l a
§avm aÄ l ¸ ™elm GOÅ l a §ûˇ t a n√ èˇ ÙvËrz∑¬ m i yòk –i Ù°m G v a bÂrˇ û ˇ’ q – m i ÙYt' O yút Gi r fi k ¸ h i wà '˚Åhh a Hyûˇ ' i b –A
£âv a ]3 wFÉ m ø yilv ¸ y¬ £ûˇ l E v ¸ h a £á' i wà 4 :yïH i d Ë q “ £úH E -te' lõEGlax¸l˚ yÅH i d –fl q Ÿ m i -te' ˇè 'm GE X a
yõiGt¸lib¸l ™elÚOGmal ÙYvr Ë z∑¬ m i Ùút G t i b –¸ '˚Åhh a Hyûˇ ' i h A -§im ˇè £h e y≈nyïv E -te' ¶Âr' Aä h A
yâtGi r fi k ¸ h i wà ٰt G x ¸ p Ka H ¸ m i b ¸ ˚ '˚Yhh a Hyú' i b –A yôn¬ p KA -te' yü«n' · yât Gi m ¸ W a wà 5 :Ùøt' O tyúm i h A
:£ïm GA v a bÂrˇ q –’ú m i ™elm GOY h a yBr „ x · ' a tÙ_nzà l i wyÄr fl x · ' a £yûˇ n« z∑O h a -lAk – |tûˇ ' E wà Ùät' O
yòt
Gi t a n√ wà £°h e y„rx · ' a tÙYnzà l i £yØn« v O d –Ë yC« h a -le'wà ˇè tb O ' O ïAh-le' hò∆n¸piGt râH e ' · HepnF∆Æ h a wà 6
£Åt Ge H ¸ d –Ê q — t ¸ h iâ wà 7 :Ùïm G v a bÂrˇ q –’ú m i ÙYt' O yút Gi r fi k ¸ h i wà 'wÅh i h a Hepˇû nF∆ b –a ˇè yn¬ p KA -te'
yÅt a q –O x u -te' ˇè £t Ge r Ë m a H ¸ ˚ 8 :£ïk e yEhl » ' È hõw√ hÃy yún« ' · yô–ik £y°H i d O q Ÿ £õt e y«yh ¸ w«
-te' lüEGl—qÃy râeH·' HyÄ' i Hyûˇ ' i -yïk –i 9 :£ïk e H ¸ d –Ê q — m ¸ hõw√ hÃy yún« ' · £°t A ' O £õt e yiWv · w¬
rˇˇH eò ' · HyÄ' i wà 10 :Ùïb – wyúm A d –fl lõl GE q ÷ Ùôm G ' i wà wyüib' A t°Am˚y tÙZm Ùõm G ' i -te'wà wyôb i ' A
•õ' E nFO h a túm a ˚y-tÙøm ˚h°v E r „ teHˇû ' E -te' •õ' a nà y« rˇˇH eú ' · HyÅ' i teHˇû ' E -te' ˇè •' a nà y«
-tÙøm h°l GA gF« wyõb i ' A túw¬ r Ë v e wyÅb i ' A teHˇû ' E -te' ˇè bk –a H ¸ «y rˇˇH eò ' · HyÄ' i wà 11 :tepï' A nFO h a wÃ
˚Ytm ¸ ˚y tÙBm ÙÅtl GA k –a -te' ˇè bk –a ¸H«y rˇˇòeH·' HyÄi'Ãw 12 :£ïAb – £úh e yEmd –Ë £õh e y≈nH ¸ ˚Btm ¸ ˚y
yûˇ b
E k–¸ H ¸ m i ˇè rk A z√ -te' bòk –a H ¸ «y râeH·' HyÄi'Ãw 13 :£ïA–b £úh e yEmd –Ë ˚YWv A lebt Geú £°h e y≈nH ¸
râeH·' HyÄi'Ãw 14 :£ïA–b £úehyEmd –Ë ˚tõm A ˚y tÙBm £°h e y≈nH ¸ ˚YWAv húAbEvÙGt hÅAKHi'
-'◊lwà §Åh e t ¸ ' e wà ˇè ÙtO' ˚`pr Ë ¸W«y HãE'A–b 'w°ih hûˇ AGm«z –hõm GA ' i -te'wà hôH KA ' i -te' xü—–q«y
t°m A ˚y tÙZm hõm A h E b ¸ b –i Ùôt G b ¸ k A H ¸ §üEt G y« râH e ' · HyÄ' i wà 15 :£ïk e k ¸ Ùt¸b – hõm GA z« húy∆ h ¸ t i
hûˇ Av¸bÊr¸l èˇ hAmEh¸–b-lA–k-le' b`firŸqiGt râeH·' hÄAKHi'Ãw 16 :˚g¡r O h · t Ga hõm A h E b –¸ h a -te'wÃ
:£ïb –A £úh e yEmd –Ë ˚tõm A ˚y tÙBm h°AmEh¸–bah-te'Ãw hõAKHi'Ah-te' t GAú gà r fi h A wà h – t AÅ ' O
-te' hâ' A r fl wà ÙGm' i -Ñ tab ÙZ' wyûˇ b i ' A -tab – Ùátx O ' · -te' xûˇ q –— «y-reH·' Hyûˇ i'Ãw 17
£°m GA v a yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ yEvl ¸ ˚Åtr Ë k ¸ n«= wà '˚Åh desˇû x e ˇè Ùt√wË rev-te' hòe'Ërit-'yïh i wà h – t Aä w√ r Ë v e
hÆ√wfl–d häAKHi'-te' bâa–k¸H«y-reH·' Hyi'Ãw∏ 18 :'ïAKW«y ÙBnOw·v hõl GA gF« Ù_tx O ' · tü¬wr Ë v e
Ahy°emfl–d rÙ˘q¸m-te' ]3 hõt A l G¸ gF« 'yàh i wà hÅr fl Èvïeh –hZflrOq¸m-te' èˇ –hAt√wËrev-te' hòl GA g« wÃ
ßyõibA' tÙBx·'¬w ô߸Gmi' tÙ^x·' t=w¬ r Ë v e wà 19 :£ïm GA va bÂrˇ –’úqm i £õh e y≈nH ¸ ˚Btr Ë k ¸ n« wÃ
èˇ ba–k¸H«y rˇˇòeH·' HyÄi'Ãw 20 :˚'ïW KA y« £ún√ wO v · hYr fl v È h e Ù_rE'¸H-te' yüi–k h°EGl¬g¸t 'Z◊l
HyÄ' i wà 21 :˚tïm u y√ £yBr Ê yÊrv · ˚'õW KA y« £ú' A X ¸ x e h°l GA gF« Ù˜d–Od tú¬wËrev ÙÅtfldˇ ˘O–d-te'
:˚Ωyh ¸ y« £yBr Ê yÊrv · hõl GA gF« wyôixA' tú¬wËrev 'w°h i hZd –fl n« wyõixA' teHúE'-te' xôq –— y« rˇˇH eú ' ·
£°t A ' O £õt e yiWv · w¬ yÅX a p KA H ¸ m i -lA–k-te'Ãw èˇ yatO–qux-lA–k-te' £òt Ge r Ë m a H ¸ ˚ 22
:–hïb –A tebH eú l A hAm G H Aõ £ôk e t ¸ ' e 'yúb i m E yMn« ' · râeH·' ¶ÂrÅA'Ah èˇ £ek¸te' 'yò÷qAt-'◊lÃw
-lAk – -te' yòk –i £°k e y≈np K¸ m i x fi l GEõ H a m ¸ yún« ' · -reH' · yÙØgF h a t˘O–qux¸–b èˇ ˚k¸lïEt '`◊lÃw 23
yUn« '
· w¬ £ Ç t A m A d Ë ' a -te' ˚ZHr Ë yït Gi £ ê t Ge ' a £Äk e l A rˇˇû m a ' O w√ 24 :£ïA–b ¶õÿqA'√w ˚ÅWAv èˇ heGlèE'
£Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn« ' · H°AbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe' h – t AÅ ' O teHr ÂZ l A ˇè £k e l A h√nF n∆ò t G¸ ' e
hòm A hE b –¸ h a -§yïb –E £ãt Ge l ¸ d –fi b ¸ h i wà 25 :£yïm Gi v a ïh A -§im £õk e t¸ e' yiGt¸lBfi–d¸bih-reH·'
-te' ˚âcŸ–qaH¸t-'ø◊lÃw rˇˇÚOhALXal 'õEmALXah •ÙBvAh-§yEb˚ hÅA'Em¸LXal èˇ hflrOh¸LXah
-reH·' hÅAmfld·'ïAh WZm O r Ë t Gi rˇˇû H e ' · ˇè lk O b ¸ ˚ •ÙÄvb A ˚ hûˇ A mh E b –¸ b –a £äk e yEtH Oø p ¸ n¬
h°w√ hÃy yûˇ n« ' · HÙ˜dq “ yúk –i £yÅH i d O q Ÿ ˇè yl i £etyòy« h ¸ w« 26 :'ïEGmaX¸l £õekAl yiGt¸lBfi–d¸bih
hÄAKHi'-Ùø' Hyûˇ i'Ãw 27 :yïil tÙByh ¸ l i £yõm Gi v a h
¡A -§im £ôk e t ¸ e' lBÊ–d¸ba'√w
£úh e yEmd –Ë £õt A ' O ˚BmgFÃ r Ë y« §eb' eô b –A ˚t°m A ˚y tÙZm yõn« v O d –Ë y« ÙB' bÙ_' £úh e b A ]3 h=y∆ h ¸ y« -yik –
> :£ïb –A

Leviticus 21
ˇû t
GA r Ë m a ' A wà §˝r O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ £yõn« h · k –O h a -le' rˇˇm OB ' È hÅeHm O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
wy°l A ' E b˜r O q –“ h a ÙÅrE'¸Hil-£i' yi–kò 2 :wyïm GA v a b –¸ 'õm GA X La y« -'ø◊l Hepú∆n¸l £ÅehEl·'
ˇè hl A ˚t¸b – h a Ù`tx O ' · l a wà 3 :wyïx i ' A l ¸ ˚ Ùõt G b i l ¸ ˚ ÙBnb ¸ l i wà wyÅb i ' A l ¸ ˚ Ùûˇ m G ' i l ¸
lavˇû b –a 'õm GA X La y« 'Bl ◊ 4 :'ïm GA aLX«y –hõAl Hy°i'¸l hõAtÃyAh-'øl ◊ rˇˇH eú ' · wyÅl A E' hûˇ AbÙrŸ–qah
'Z◊l £õ√n“qÃz túa'¸p˚ £ÅAH'◊r¸–b èˇ hAxËr“q ˚`xËrŸq«y** hAxËrŸq«y*-'ø◊l 5 :ÙïGlaxh Eõ l ¸ wy°m GA v a b –¸
'Zl ◊ wà £Åh e yEhl »Z 'El ˇè ˚y¸hy« £yòiHOdŸq 6 :teXΩflrAW ˚YXËr¸W«y 'Bl ◊ £År fl W A b ¸ b iâ ˚ ˚x°l GE g¬ yÃ
£õb i yÊrq Ÿ m a £úh E £ôh e yEhl » ' È £exüel hM√whÃy yâEKHi'-te' Éyi–k £°ehyEh»lÈ' £õEH ˚Ål¸GlaxÃy
'Z◊l –hõAHyi'Em húAH˚rÃgF hôH KA ' i wà ˚xÅq –“ y« 'Z◊l èˇ hAlAl·x¬w hò√nOz hâAKHi' 7 :HÂdˇ q O¿ ˚yúh A wÃ
'˚Zh ßyõeh»lÈ' £exúel-te'-yïi–k ÙÅGt¸Hfi–d÷qÃw 8 :wyïAh»l'El '˚Yh HıOd“q-yïi–k ˚x°“–q«y
Hyûˇ ' i ˇè tb a ˚ 9 :£ïk e H ¸ d –Ê q — m ¸ hõw√ hÃy yún« ' · HÙÅdq “ yûˇ k –i ™Ål GA -h∆yh ¸ ïy« ˇè Hd O q “ byÚr Ê q Ÿ m a
< :•Ω„rAKWiGt HõE'A–b tell GeÅ x a m ¸ 'yûˇ h i ˇè h A yèb i ' A -te' tÙ°n zà l i lõx E t E yúk –i §Åh E k –O
'ûˇ l
GE mi ˚ ˇè hx A H ¸ m Gi h a §emH eò |ÙZH'◊r-lav qúac˚y-reH˛' wyäAxe'Em lÙâd√Fgah ɧEhO–kahÃw 10
:£¡r O p ¸ y« 'Bl ◊ wyYd fl g√ b ¸ ˚ vÅr fl p ¸ y« 'Zl ◊ ˇè ÙH'◊r-te' £yÚd Ê g√ b –¸ ah-te' HYO–b¸lil ÙÅd√y-te'
-§im˚ 12 :'ïm GA X La y« 'Bl ◊ Ùõm G ' i l ¸ ˚ wyúb i ' A l ¸ 'Úb ◊ y√ 'Zl ◊ tõm E tBOH¸p¬n-lA–k lôavÃw 11
tüaxH ¸ m i §emˇû H e r∆zn≈ ∏ yák –i wy°h A l » ' È HZd –fi q Ÿ m i tõ' E lÅl GE x a yà 'Zl ◊ wà 'Åc E y≈ 'Zl ◊ ˇè Hd –fl q Ÿ m Gi h a
hòn√ m A l ¸ ' a 14 :xæq –“ y« h A yõl e ˚t¸bib húAKHi' '˚àhÃw 13 :hï√whÃy yún« ' · wyõl A v A wyôh A l » ' È
xúq –— y« wyõm GA v a m E húl A ˚t¸b – -£i' yôk –i x°q –“ y« 'Z◊l heGlõE'-te' hØn√ zO hûˇ l A l A x · w¬ ˇè hH A ˚rÃg˚
> :ÙøHd –Ë q — m ¸ hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i wy°m GA v a b –¸ ÙYvr Ë z¬ lúl GE x a Ãy-'ø◊lÃw 15 :hïAKHi'
Hyûˇ i' rˇˇÚOm'El §˜Or·ha'-lïe' rˇˇúE–bfi–d 17 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 16
£exúel byYÊrŸqah¸l bÅr fi q Ÿ y« 'Zl ◊ £˚Åm ˇè Ùb hú∆y¸h«y râeH·' £ÄAtOrOd¸l Uß·vËr¬∑zïim
x
fi s –EÅ p i ÙZ' ˇè rwF≈ v i Hyò' i bÚr fl Ÿq«y 'Z◊l £˚Ym Ùú–b-reH·' Hyôi'-lAk yúi–k 18 :wyïAh»lÈ'
:dˇˇïy√ rebH eú ÙY' l∆gr flÚ rebˇû H e ÙYb húy∆ ¸h«y-reH·' HyÅi' ÙZ' 19 :fiv˚¡rAW ÙB' £YÁrAx ÙB'
:™eHï' A x fi Ùırm ¸ ÙY' tepl GeÅ y¬ ÙZ' ˇè br fl g√ Ù`' Ù°nyEvb –¸ lûˇ Gulab¸Gt ÙY' qÅfid-Ù' §ûˇ E–b«g-Ùø' 20
byYr Ê q Ÿ h a l ¸ HØgF¬ y« 'Zl ◊ §Åh E k –O h a §˘r O h · ' a ˇè vr fi z∑∆è m i £˚Äm Ùûˇ –b-reH·' Hyãi'-lA–k 21
:byΩr Ê q Ÿ h a l ¸ HõgF¬ y« 'Bl ◊ wyÅh A l » ' È £exˇû l e tE'ò ÙÅb – £˚Zm h°√ whÃy yûˇ H KE ' i -te'
-le' ™ûˇ a' 23 :lïEk'◊y £yõiHfldq –› h a -§im˚ £y°H i fld›–qah yõEHËd“–qim wyÅAh»lÈ' £exûˇ el 22
-te' ˇè ll
GE x
a yà '`l
◊ wà ٰb
– £˚Zm-yïk
–i HõgF¬ y« 'Bl◊ x
fi b
–Eô zà Gimah-le'Ãw 'Ä◊b√y 'Z◊l tekäOrAKpah
-le'Ãw §˜Or·ha'-lïe' hÅH e m
O rˇˇû b
–E d
fi yà w¬ 24 :£ïAHË–d—q¸m hõ√whÃy yún« ' · yôk
–i yÅH
a d–fl q
Ÿ mi
> :lï' E r
fl W
¸ y« yõn≈ b
–¸ -lAk
– -lï'
e wà wy°n√ b –A

Leviticus 22
-le'Ãw §äOr·ha'-lïe' râb –E d –fi 2 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
£üEh râeH·' y°iHËd“q £ûˇ EH-te' ˚Yl¸GlaxÃy 'B◊lÃw lÅE'flr¸W«y-yïn≈ b ¸ yûˇ H E d Ë q –“ m i ˇè ˚rÃzïnF√ y« wà wyÆn√ b –A
-reH·' |Hyûˇ i'-lA–k £äekyEtâOrOd¸l £ÄehEl·' rˇˇZOmÈ' 3 :hï√whÃy yún« ' · yõl i £yôH i d –Ê q Ÿ m a
hØ√whyïal èˇ lE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚Hy`d –Ê q Ÿ y¬ râH e ' · ˇè £yiHd fl q –› h a -le' £Äek·vËr¬z-lA–kim bZfirŸq«y
Hyã' i Hyûˇ ' i 4 :hïw√ hÃy yún« ' · yõn¬ p A l G¸ m i 'wôh i h a Hepü∆nF h a hãt A r Ë k ¸ n« wà wy°l A v A ÙYt' A m ¸ X u wÃ
rˇˇh A° X ¸ y« rˇˇû H e ' · dˇˇv aõ lÅk a '◊y 'Zl ◊ ˇè £yiHd fl q –› b –a bØz√ ÙZ' ˇè v fi ˚èrc A '˚`hwà §Är O h · ' a vfirˇ û ˇz∑∆ m i
-Ù' 5 :vfirˇ ïz√ -tabk ¸ H i ˚Fnm Geõ m i 'úEcEGt-reH·' HyÅi' ÙZ' HepØ∆n-'EmX ¸ -lAkb –¸ ˇè v fi g≈è nFO h a wÃ
ÙÅl-'AmX ¸ y« rˇˇû H e ' · ˇè £d fl ' A ¸b Ù`' ÙÚl-'Am¸X«y rˇˇû eH·' ¶Ârˇ H eõ -lAkb –¸ vØgF¬ y« rˇˇû H e ' · ˇè Hyi'
èˇ lak'◊y '`◊lÃw bÂrˇ °AvAh-dav hõ' A m ¸ X A wà ÙÅb – -v¬gF t Gi rˇˇû eH·' Hep∆nò 6 :ÙøtA'¸muX lYOk¸l
ˇè rx a ' a wà rˇˇh E° X A wà HemH Keõ h a 'úb A ˚ 7 :£«yïm GA b –a Ù˜rW A b –¸ ¶úaxflr-£i' yôi–k £yÅiHfld›–qah-§im
lõak'◊y 'B◊l hôAp„r¸X˚ hüAlEbÃn 8 :'˚øh ÙYmx ¸ l a yúk –i £yÅH i d fl –›qh a -§im lûˇ k a '◊y
'¸XÅEx èˇ wyAlAv ˚`'¸W«y-'ø◊lÃw yÄt Gi r Ë m a H ¸ m i -te' ˚˘rm ¸ H A wà 9 :hï√whÃy yõ«n·' –h°Ab-hA'¸mAX¸l
HÂdˇ ˝Oq lak'û◊y-'◊l rˇˇz√õ -lAkwà 10 :£ïH A d –Ë q — m ¸ hõw√ hÃy yún« · ' ˚h°l u l G¸ x a yà yûˇ k –i ÙYb ˚túm E ˚
§ûˇ y¬ nà q ÷ ˇè Hp e n∆è hún∆ q Ÿ y« -yïi–k §ÄEhOkÃw 11 :HÂdˇ ¿Oq lak'By◊ -'◊l ryõk i W A wà §ôh E k –O búH a ÙGt
§Åh E k –O -tab˚ 12 :Ùømx ¸ l a b ¸ ˚Blk ¸ '◊y £õh E ÙÅtyEb – dyûˇ l i y«w Ù°–b lak'ûy◊ '˚Yh ÙÅp K s ¸ k –a
ɧEhO–k-tab˚ 13 :lïEk'◊t 'B◊l £yõH i d fl q –› h a túm a ˚r¸ti–b 'wàih rˇˇz√° Hyûˇ ' i l ¸ hõy∆ h ¸ t i yúk –i
ˇè h
A yèb i ' A tyòb –E -le' hãb A H A wà h –Ç l A §yûˇ ' E v ê fir∆zÃw hÄAH˚rÃg˚ hûˇ n√ m A l ¸ ' a hMy∆ h ¸ t i yâk –i
< :Ùï–b lak'B◊y-'◊l rˇˇõ√z-lAkwà l°k E '◊t G h A yõb i ' A £exl Geú m i AhyÅr  ˚vÃnk –i
-te' §õh E k –O l a §út a n√ wà wyÅl A v A èˇ ÙtyiHïm i x · •òs a y√ wà h°g√ g√ H ¸ b –i HÂdˇ q O˜ lúk a '◊y-yïi–k Hyài'Ãw 14
˚myYÊr√y-reH·' túE' l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ yõEHËd“q-te' ˚Ål¸GlaxÃy 'Z◊lÃw 15 :HÂdˇ ¿O–qah
yún« ' · yôk –i £°h e yEHd Ë q “ -te' £õl A k ¸ ' A b –¸ hÅm A H ¸ ' a §ûwO v · ˇè £t A Ù' ˚'yòiKWihÃw 16 :hï√whyal
> :£ïH A d –Ë q — m ¸ hõw√ hÃy
wyÆ√nA–b-le'Ãw §äOr·ha'-lïe' râE–bfi–d 18 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 17
-§im˚ lä' E r fl W ¸ y« tyâb –E m i H É yi' Hyûˇ ' i £°h e l E ' · t GAõ r Ë m a ' A wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAk – ˇè l' e wÃ
£Åt A ÙbËdn« -lAkl ¸ ˚ ˇè £h e y„rd Ë n« -lAkl ¸ ˇè ÙnAb – r Ë q “ by`r Ê q Ÿ y¬ râeH·' lÄE'flr¸W«yb –¸ rˇˇû gF≈ h a
ràq “ b –A b –a rÅk A z√ £yûˇ m i t GA £°k e nà OcËrˇ ïil 19 :hïAlOv¸l hõ√whyal ˚byBÊrŸq¬y-reH·'
§ÙYcr fl l ¸ 'Bl ◊ -yik – ˚byÚr Ê q Ÿ t a 'Z◊l £˚Ym Ùú–b-reH·' l_O–k 20 :£yïz∑« v i ïb A ˚ £yõb i W A k –¸ b –a
ÙZ' èˇ rÂdè∆n-'EGlap¸l hØ√whyal èˇ £yimAl¸H-xabï∆z by`ÊrŸq¬y-yïk –i HyÄ' i wà 21 :£ïk e l A húy∆ h ¸ y«
:Ùïb – -h∆yh ¸ y« 'Bl ◊ £˚Ym-lAk – §ÙÅcr fl l ¸ ˇè hy∆ h ¸ ïy« £yòm i t GA §'Ú◊c F b a ÙZ' rˇˇq “õ b –A b –a hÅb A d fl nà l i
˚byBr Ê q Ÿ t a -'◊l tepl GeÅ y¬ ÙZ' ˇè bflr√g Ù`' telÄe–b¬y-Ùø' ¶˚˘rAx-Ù' r˚äbAH Ùâ' ÉtÂr∆Fwav 22
rÙBHÃw 23 :hï√whyal fixõE–bÃziGmah-lav £ôehEm ˚Bn¸Gtit-'◊l hÄeKHi'Ãw h°√whyal heGlõE'
™˚`vAm˚ 24 :hïecflr≈y 'B◊l rÂdˇ n≈õ l ¸ ˚ ÙÅt' O hûˇ W e v · t Ga ˇè hb A fldÃn X˚Úl“qÃw fiv˚˘rAW hõeW√w
:˚øWv · t a 'Bl ◊ £õk e c ¸ r Ë ' a b ¸ ï˚ h°w√ hyïal ˚byYÊrŸqat 'B◊l t˚ÅrAkÃw q˚Ztn√ wà ˇè t˚tAkwÃ
yûˇ i–k heGl°E'-lA–kim £õekyEh»lÈ' £exúel-te' ˚by_ÊrŸqat 'B◊l rÄk A n≈ -§eb – dˇˇû yC¬ m i ˚ 25
> :£ïk e l A ˚Ycr fl y≈ 'Bl ◊ £Åb –A £˚Zm ˇè £h e b –A £òt A x A H ¸ m A
dÅl E wF√ y« yûˇ k –i ˇè zv E -Ù' beWòek-Ù' rÙZH 27 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 26
§úb –a r Ë q “ l ¸ hàc e r fl y≈ hA'l ¸ h AÅ w√ ˇè yn« yimH K¸ h a £ÙòyC m i ˚ Ù°m G ' i taxˇû t Ga £yõm i y√ túv a b ¸ H i hôy√ h A wÃ
:dˇˇïx A ' e £ÙByb –¸ ˚YXx · ¸Hit 'B◊l ÙØn¸–b-te'Ãw ÙZtO' h°eW-Ù' rÙYHÃw 28 :hï√whyal hõeKHi'
ˇè '˚hah £ÙòyC b –a 30 :˚xïb –A zà t Gi £õk e nà c O r Ë ˇ ïl i h°w√ hyal hYd fl ÙGt-xabï∆z ˚Bx¸–bÃzit-yïikÃw 29
ˇè £t Ge r Ë m a H ¸ ˚ 31 :hïw√ hÃy yõn« ' · r’qb –OÚ -dav ˚Fnm Geõ m i ˚ryút i Ùt-'ø◊l lÅEkA'≈y
yÅH
i d Ë q “ £ûˇ H E -te' ˇè ˚l¸l G x a t ¸ '`l ◊ wà 32 :hïw√ hÃy yõn« ' · £°t A ' O £õt e yiWv · w¬ yÅt a wO c ¸ m i
ˇè £k e t ¸ ' e 'yòc i ÙGmh a 33 :£ïk e ¸Hd –Ê q — m ¸ hõw√ hÃy yún« ' · l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ yÅt Gi H ¸ d –fi q Ÿ n«= wÃ
> :hïw√ hÃy yõn« ' · £y°h i l » 'El £õk e l A tÙByh ¸ l i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ ûˇ ' e m E

Leviticus 23
ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le' rãb –E d –fi 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
hel G ' Eú HÂdˇ q O˝ yûˇ ' E r fl q Ÿ m i £õAtO' ˚B'ËrŸqiGt-reH·' hØ√whÃy yZ„d·vÙm £ÅehEl·' ûˇ t GA r Ë m a ' A wÃ
tòb –a H a yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚ Çhk A 'Alm ¸ hûˇ W e v A t GE £ ê yimy√ teHˇû H E 3 :yΩd fl v · Ùm £õh E
hØw√ hyïl a ˇè 'wih túb –A H a ˚ÚWv · at 'Z◊l hõAk'Al¸m-lA–k HÂdÅOq-'flrq Ÿ m i ˇè §ÙtAb – H a
> :£ïk e yEtb O H ¸ Ùøm lYk O b –¸
:£Ωd fl v · Ùm¸b – £õt A ' O ˚B'r Ë q Ÿ t Gi -reH·' HÂdˇ ˝Oq yõE'flrŸqim hØ√whÃy yZd „ v · Ùm hel G ' E ò4
:hï√whyal xasõeKp £«y°A–bËravAh §yûˇ b –E HÂdˇ x OY al rˇˇôAWAv húv A b –A r Ë ' a b –¸ §ÙÄH'ÊrAh HÂdˇ ZOxa–b 5
£yõm i y√ túv a b ¸ H i h°w√ hyal tÙõc F m Ga h a gúx a hØz∑∆ h a HÂdˇ ZOxal èˇ £Ùy rˇˇW Aú v A hâH KA m i x · b a ˚6
tek'úl e m ¸ -lAk – £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ y« HÂdˇ ˜Oq-'flrŸqim §ÙÅH'Êrˇ ïAh ˇè £ÙCyb –a 7 :˚lïk E '◊t G tÙúc F m a
£ÙòyC b –a £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i hõw√ hyal hôeKHi' £úeGt¸bfirŸqihÃw 8 :˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v
> :˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k HÂdÅOq-'flrq Ÿ m i ˇè yv i yib¸KHah
ˇû t
GA r Ë m a ' A wà ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le' rãb –E d –fi 10 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 9
h
– r flÚ yicq Ÿ -te' £õt Ge r Ë c a q Ÿ ˚ £Åk e l A §ûˇ t E nO ˇè yn« ' · rˇˇH eò ' · ¶ÂrÄA'Ah-le' ˚'ZObAt-yïi–k £ÅehEl·'
-te' •yü«nEhÃw 11 :§ïEhO–kah-le' £õekËryicŸq tyúiH'„r rem_Ov-te' £úet'Eb·h¬w
£àt
e yiWv · w¬ 12 :§ïh E k –O h a ˚Fnp eõ y«nyà tÅb –A H Ka h a ˇè tr fi x Û m GA ïm i £°k e nà c O r Ë ˇ ïl i hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i remv O_ h A
:hï√whyal hõAlOv¸l Ù_t√n¸H-§e–b £yüimt GA Webˇû k –e remv OÚ h A -te' £õk e p ¸ yïn« h · £ÙByb –¸
x
fi x OÚ y«n x fi yZr „ hõw√ hyal húH Ke ' i §emH Keô b a húAl˚l¸–b telZOs £yMn« r O W ¸ v e y=n≈ H ¸ ÙÉ tAxnà m i ˚ 13
-dav ˚Äl¸k'ø◊t 'Z◊l läm e r Ë k a wà yâl i q “ wà £ É x e l e wà 14 :§yïh i h a tú v i yibr Ë §«yy¬õ ]q hBk –O s ¸ n« wÃ
ˇè £l A Ùv tòq –— x u £°k e yEhl » ' È §õb –a Ër“q-te' £Åek·'yûˇ ib·h davò hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè £c e v eè
tZr fi x Û m GA m i ˇè £k e l A £òt Ge r Ë p a s ¸ ˚ 15 < :£ïk e yEtb Oø H ¸ m O lYk O b –¸ £Åk e yEtr O˘ d O l ¸
tBm O yimt G¸ tÙYtb –A H a vabH eú h°p A ˚n¸t G h a remv OY -te' £Åk e ' · yûˇ b i h · ˇè £ÙCym i tÅb –A H Ka h a
£Ù°y £yûˇ H Ki m i x · ˚˜rp K¸ s ¸ t Gi tÅv i yibH K¸ h a ˇè tA–baKHah t`firÛxAm G ïm i dˇˇû v a 16 :h√nyïy∆ h ¸ t Gi
£exˇû l e |˚I'yûˇ b i t GA £äk e yEtb Oâ ¸HÙGmim 17 :hï√whyal hõAHfld·x húx A nà m i £ôt Ge b ¸ r fi q Ÿ h i wÃ
£yYr Ê ˚–kb –i h√ny°p e ' A t GE ¶õm E x A h√nyØy∆ h ¸ t Gi tels OZ £yØn« r O W ¸ v e yûˇ n≈ H ¸ £«yt Ga H ¸ ò hÄp A ˚n¸t G
hØn√ H A yûˇ n≈ b –¸ ˇè £m i yimt G¸ £yòiWAb¸–k tâav¸biH £exÄeGlah-lav £ûˇ eGt¸bfirŸqihÃw 18 :hï√whya¡l
£Åh e yEk – s ¸ n« wà ˇè £t A x A nà m i ˚ hØw√ hyïl a ˇè hl A v O ˚`yh ¸ y« £«yn√° ¸H £ûˇ l i yE'wà dˇˇx Aõ ' e rˇˇq “ô b –A -§eb – rˇˇüp a ˚
t'°ALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W £ôetyiW·v¬w 19 :hï√whyal fix YOxy«n-fixyΩ„r húEKHi'
l
É v a £át A ' O |§ûˇ h E k –O h a •yûˇ n« EhÃw 20 :£yïimAl¸H xabú∆z¸l hõ√nH A yún≈ b –¸ £yôW i b A k ¸ yü≈nH ¸ ˚
˚Byh ¸ y« HÂdˇ q Oô £y°W i b A k –¸ yõn≈ H ¸ -lav hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè hAp˚n¸t G £y`r Ê ˚–kb –i h a £exl eâ
hûˇ ∆y¸h«y èˇ HÂdèOq-'flrŸqïim hÆz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a |£ecˇû v e b –¸ £ãet'flrŸq˚ 21 :§ïEhO–kal hõ√whyal
£õk e yEtb OB H ¸ Ùm-lAkb –¸ £ôl A Ùv túq –— ux ˚ÚW·vat 'Z◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k £ÅekAl
ˇè ßd Ë ˇ ïW A tò' a p K¸ hãl Ge ak¸t-'ø◊l £Äek¸cËra' ryûˇ icŸq-te' £ãekËr¸cÿq¸bï˚ 22 :£ïekyEt¡OrOd¸l
húw√ hÃy yõn« ' · £Åt A ' O bûzO v · t Ga ˇè rgF≈ l a wà yòn« v A ïl e X°q –‘ l a t ¸ 'Z◊l õßËryicŸq X’ql eú wà ßÅr  c ¸ q ÿ b –¸
-le' rˇˇôE–bfi–d 24 :rˇˇøOm'EGl húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 23 < :£ïekyEh»lÈ'
§ÙÅtb –A H a ˇè £k e l A hòy∆ h ¸ y« HÂdx OÄ l a dˇˇû x A ' e b –¸ yäv i yibH K¸ h a HÂdâOxa–b rˇˇÚOm'El lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸
˚ÚW·vat 'Z◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k 25 :HÂdˇ ¿Oq-'flrŸqim hõAv˚r¸t G §Ùırk ¸ z«
:rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 26 < :hï√whyal hõ H Ke ' i £út Ge b ¸ r fi q Ÿ h i wÃ
èˇ HÂdèOq-'flrŸqïim '˚Äh £yZÊruKpk –i h a £Ù^y hMz∑∆ h a yâv i yibH K¸ h a ÉHÂdOxal rÙZWAve–b ™áa' 27
-lAkÃw 28 :hï√whyal hõeKHi' £úeGtb ¸ r fi q Ÿ h i wà £°k e yEtH O p ¸ n¬ -te' £õt e y«nF v i wà £Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ y«
rˇˇû p KE k a l ¸ '˚Åh ˇè £yÊrp Ku k –i £Ù`y yûˇ k –i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a £ecv eõ b –¸ ˚ÅWv · t a 'Zl ◊ ˇè hk A 'Alm ¸
hØ∆Fnuv¸t-'ø◊l rˇˇû eH·' èˇ Hepè∆Fnah-lAk yòi–k 29 ]3 :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn≈ p ¸ l i £Åk e yElv ·
-lAk – ˇè hW e v · t Ga rˇˇH eò ·' HepÆ∆Fnah-lAkÃw 30 :AhyïeGmavïEm hõAtr Ë k ¸ n« wà h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a £ecv eõ b –¸
:–hïm GA v a bÂrˇ q –’ú m i 'wõh i h a Hepú∆Fnah-te' yôiGtËdab·'ïahÃw h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a £ecv eõ b –¸ hÅk A 'Alm ¸
:£ïk e yEtb Oø H ¸ m Oø lYk O b –¸ £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £l A Ùv tò—–qux ˚ÚW·vat 'Z◊l hõAk'Al¸m-lA–k 31
èˇ HÂdèOxal hòAv¸Hit¸–b £°ekyEtOH¸pn¬ -te' £õt e y«nF v i wà £Åk e l A èˇ '˚h §ÙBtb –A H a tâb –a H a 32
hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 33 > :£ïek¸Gta–baH ˚Yt¸–b¸HiGt bÂrÅev-dav bÂrˇ û ˇv e m E bÂrv eÅ b –A
räAWAv hâAKHim·xa–b rˇˇÚOm'El lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le' rˇˇb –Eô d –fi 34 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le'
£ÙúyC b –a 35 :hïÙA hyal £yõm i y√ túv a b ¸ H i tÙôk – s –u h a güax hØz∑∆ h a ˇè yv i yibH K¸ h a HÂdˇ x O` l a £ÙÆy
tûˇ av¸biH 36 :˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k HÂdˇ ˝Oq-'flrŸqim §ÙYH'ÊrAh
£äekAl h=∆y¸h«y ÉHÂdOq-'flrŸqim yºn« yimH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a h°w√ hyal hõH Ke ' i ˚byBr Ê q Ÿ t Ga £yÅm i y√
:˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k 'wÅih tÂrˇ û ˇc e v · ˇè hw√ hyïal hòeKHi' £âeGt¸bfirŸqihÃw
HÂdˇ q O˝ yûˇ ' E r fl q Ÿ m i £õt A '
O ˚B'ËrŸqiGt-reH·' hØ√whÃy yZ„d·vÙm heGlE'ò 37
:ÙømÙy¸b – £ÙBy-rabd –Ë £yõk i s A nà ˚ xabú∆z hôAxÃnim˚ hüAlOv hÆ√whyal häeKHi' byâÊrŸqah¸l
ˇè £k e y„rd Ë n« -lAk – dˇˇb aò l G¸ m i ˚ ]3 mÄk e yEtÙΩnt G¸ m a dˇˇû b a l G¸ m i ˚ h°w√ hÃy tZt O b –¸ H a dˇˇb aõ l G¸ m i 38
ÉhAKHim·xa–b ™áa' 39 :hï√whyal ˚Ynt G¸ t Gi rˇˇH eú ' · £Åk e yEtÙZbd Ë «n-lAk – ˇè db a l G¸ mi ˚
-te' ˚FgBOxAGt ¶ÂrÅA'Ah tûˇ a'˚b¸t G -te' ˇè £k e p K¸ s¸ ' A b –¸ yÄv i yib¸KHah HÂdˇ ZOxl a £ÙMy râW A v A
:§Ùøtb –A H a yõn« yimH K¸ h a £ÙúyC b a ˚ §ÙÅtb –A Ha ˇè §ÙH'Êrˇ ïh A £ÙòyC b –a £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i hõw√ hÃy-gax
•ún¬ v · w¬ £yÅr Ê mA t G¸ tZp KO k –a ˇè rfldAh ¶òEv yâÊr¸Kp §ÙÄH'ÊrAh £Ùûˇ yC b –a £äk e l A £ât Ge x ¸ q — l ¸ ˚ 40
:£yïm i y√ túv a b ¸ H i £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy yôn≈ p ¸ li £Ät Ge x ¸ m a W ¸ ˚ laxn√° -yEbr Ë v a wà tYb O v A -¶Ev
£Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £l A Ùv tòq –— x u h°n√ H KA b –a £yõm i y√ túv a b ¸ H i hØ√whyïl a gûˇ x a ˇè ÙtO' £òt e gFO x a wà 41
ˇè xr
fl zà ' e ïh
A -lAk – £y°m i y√ tûˇ av¸biH ˚Yb¸HEGt tBO–ku–sa–b 42 :Ùøt' O ˚Fgx OB t GA yõv i yib¸KHah HÂdˇ BOxa–b
ˇè yt
Gi b ¸ H aè Ùh tÙÄk – s –u b
a yûˇ k –i £ Ç k e yEtr O¡ d O ˚Zvd Ë y≈ §ê v a m a l ¸ 43 :tøk –O s –u b–a ˚YbH ¸ y≈ lÅ' E r fl W ¸ y« b
–¸
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e mE £õt A Ù' yú' i yicÙh¸b – lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te'
> :lïE'flr¸W«y yõ≈n¸–b-le' h°√whÃy yYd „ v · m O -te' hÅH e m O rˇˇû –EbfidÃy¬w 44

Leviticus 24
˚âxq Ÿ y« wà lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' wãc a 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
tekr Oâ p A l ¸ ¶ É ˚xim 3 :dyïm i t GA rˇˇn≈õ tBl » v · h a l ¸ rÙÚ'm GA l a tyõt i k –A ™ôz√ t«yz¬ú §emˇû H e ßyäl e ' E
hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i r’qb –O_ -dav bÂr ˇ üv e m E §är O h · ' a Ùât' O ™ É r O v · y¬ dÄEvÙm lehZO'¸–b täÁdEvAh
-te' ™˜Or·v¬y hÅflrOh¸LXah hZflrOn¸Gmah lavò 4 :£ïekyEt¡OrOd¸l £õl A Ùv túq –— x u dy°m i t GA
h
– t AÅ ' O ˇû t A yip' A wà tels OÅ ˇû t GA x ¸ q — l A wà 5 > :dyïm i t GA hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i tÙ˝rnF≈ h a
t
GAú m ¸ W a wà 6 :tïx A ' e h A húAGlaxïah hõ∆y¸h«y £yØn« r O W ¸ v e ˇè yn≈ H ¸ tÙ°Glax hY„r¸Wev £yúEGt¸H
:hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i rˇˇYOhALXah §úAx¸luKHah lôv a tekr flÚ v · m Ga ïh a Hûˇ H E tÙYkr fl v · ïm a £«yt Gaú H ¸ £ôt A Ù'
hõeKHi' hÅflrA–kÃza'¸l ˇè £x e l Geè l a hòt A yà h A wà h°k –A z¬ hûˇ n√ b O ¸l tekr ÂY v · m Ga ïh a -lav t GAú t a n√ wà 7
tú' E m E dy°m i t GA hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ˚Fnk eô r Ë v a ïy¬ tÄb –A H Ka h a £Ùûy¸b – täb –A H Ka h a £Ù=yb –¸ 8 :hïw√ hyïl a
£Ù˘qm A b –¸ ˚hõl u k A ' · w¬ wyØn√ b A l ¸ ˚ §˘r O h · ' a l ¸ ˇè ht A yà ïh A wà 9 :£ïl A Ùv tyBr Ê b –¸ lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
< :£ïAlÙv-qAx hõ√whÃy yúEKHi'Em Ù_l '˚Bh £yâiHfld“¡q ÉHÂdOq yái–k H˝Od“q
yûˇ n≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ yÅr Ê c ¸ m i Hyûˇ i'-§e–b èˇ '˚hÃw tyÅilE'Ër¸W«y hûˇ H KA ' i -§eb – ˇè 'c E yC≈ w¬ 10
-§eb – bOq – yC« w¬ ∏ 11 :yïl i ' E r Ë W ¸ yC« h a Hyõ' i wà tyÅilE'Ër¸W«Cyah §eb – ò hØn∆ x · m Ga ïb –a ˇè ˚c√nF yC« w¬ l°' E r fl W ¸ y«
Ùôm
G ' i £úH E wà h°H e m O -le' ÙYt' O ˚'yúb i yC√ w¬ lÅl GE q — yà w¬ ˇè £H KE ah-te' tyòilE'Ër¸W«Cyah hâAKHi'ïAh
-lav £õehAl HıOr¸pil rˇˇm A° H ¸ m Gi b –a ˚hõx u y«nF yC¬ w¬ 12 :§Ωd fl -hEL Xm a l ¸ yYr Ê b ¸ d –Ê -tab – tyúm i l » H ¸
-te' 'ûˇ EcÙh 14 :rˇˇøOm'EGl húeHm O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 13 > :hïw√ hÃy yúp Ki
-lav £õehy„dÃy-te' £yôiv¸mOKHah-lïk A ˚^km ¸ s A wà hØn∆ x · m Ga ïl a ˇè ¶˚xim-le' lÄEGl—q¸mïah
rˇˇm OÚ 'El rˇˇû b –E d fi t G¸ lõ' E r fl W ¸ «y yú≈n¸–b-le'Ãw 15 :hΩfldEvAh-lAk – ÙYt' O ˚Bmgà r fl wà ÙÚH'◊r
tÙZm ˇè hw√ hÃy-£EH bòq ‘ nO wà 16 :Ùø'X ¸ x e 'úW A n√ wà wyõAh»lÈ' lúEGl—qÃy-yïi–k Hyôi' Hyúi'
:tïm A ˚y £õH E -ÙbŸqn√ b –¸ xÅr fl zà ' e ïk –A ˇè rgF≈ k –a hÚd fl v E h A -lAk – ÙYb-˚mÃgF r Ë y« £ÙBgr fl tÅm A ˚y
hõAmEh¸–b-Hepï∆n húE–kam˚ 18 :tïAm˚y tÙYm £Úd fl ' A Hepˇû n∆ -lAk – hõk –e y¬ yúk –i Hyà' i wà 17
hÅW A v A rˇˇû H e ' · k –a ÙÚtyimv · b –a £˚Ym §út GE y« -yïk –i Hyà' i wà 19 :Hepïn√ taxt Gaú Hepn∆õ h√nF m e° l G¸ H a yÃ
râH e ' · k –a §°H E taxˇû t Ga §õH E §«yv aÅ taxˇû t Ga §«yv a ò rebH eÅ taxˇû t Ga rebH e ò 20 :Ùïl G heWv Aú y≈ §õk –E
£Yd fl ' A húk –E m a ˚ h√nF m e° l G¸ H a yà hõm A h E b ¸ húk –E m a ˚ 21 :Ùïb – §et√únF y« §õk –E £Åd fl ' A ïb –A ˇè £˚m §út GE y«
hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i h°y∆ h ¸ y« xYr fl zà ' e k –A rˇˇgF≈ú k –a £Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè dx A ' e Xòp Ka H ¸ m i 22 :tïm A ˚y
-le' lÄEGl—q¸mïah-te' ˚'yûˇ icÙCyw¬ ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' h ê H e m O rˇˇû b –E d fi yà w¬ 23 :£ïk e yEhl » ' È
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · ïa k – ˚ÅWv A lûˇ ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚ §eb' A° ÙYt' O ˚BmgFà r Ë yC« w¬ hØn∆ x · m Ga ïl a ˇè ¶˚xim
> :hïeHOm-te'

Leviticus 25
yò≈n¸–b-le' rãE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'El yõn¬ yis rˇˇh aú b–¸ hÅH
e m
O -le' ˇè hw√ hÃy rˇˇb –Eò d
fi yà w¬ 1
£°k e l
A §ûˇ t E nO yõn« '· rˇˇHeú '· ¶ÂrÅA'Ah-le' èˇ ˚'èObAt yòi–k £Åh e lE '· ˇû t
GA r
Ë ma 'A wà ˇè l'E r fl W¸ y«
£yõn« H
A HúH E wà ßÅd  W A vZr fi zà t
Gi ˇè £y«nH
A HòH E 3 :hïw√ hyal tõ–A baH ¶ÂrÅA'Ah hûˇ At¸bAHÃw
ˇè §ÙtAb
– H
a tòb –a H a tÄv i yibH K¸ h
a hûˇ n√ H KA b
a ˚ 4 :–hït
A 'A ˚b¸tG -te' t GAõ p¸ sa '
A wà ߰m e rË k–a rˇˇm OZ zà tGi
tûˇ ' E 5 :rˇˇm Oø zà t i 'Bl ◊ ß õ m ¸ r Ë akwà vÅr fl zà t i 'Zl ◊ ˇè ßd Ë ˇ ïW A h°√whyal tõA–baH ¶Âr' AÅ l A hûˇ y∆ h ¸ y«
§ÙYtb –A H a tún¬ H ¸ rˇˇc OÚ b ¸ t i 'Zl ◊ ßYr  y«znà yúb E nFà v i -te'wà rÙÅcq Ÿ t i 'Zl ◊ ˇè ßr Ë yïc i q Ÿ x fi yòp i s ¸
ûˇ ßË–d¸bav¸l˚ õ߸l hÅAl¸kA'¸l èˇ £ekAl ¶Ârˇ òA'Ah tâa–baH hAtÃyh A wà ∏ 6 :¶Ârˇ ï' A l A húy∆ h ¸ y«
hõyC√ x a ïl a wÃ ß Ø t G¸ m ¸ h e b ¸ l iâ wà 7 :™ïm GA v i £yYr Ê gF√ h a ß Ø b ¸ ˇû H A Ùt¸l˚ ˇè ßr Ë yïk i W ¸ l i wà ߰t e m A ' · l a wÃ
ß
Æ l ¸ ˇû t GA r Ë p a s A wà 8 < :løk O ' È el –hõAtA'˚b¸Gt-lAk hú∆y¸hiGt ß°c e r Ë ' a b –¸ rˇˇû H e ' ·
tZt O b –¸ H a vabH e ò ˇè ym E yÃ ß Æ l ¸ ˚ûyh A wà £y°m i v A p K¸ vabˇû H e £yõ« nH A vabH eú £yØn« H A tZt O b –¸ H a vabH e ò
HÂdˇ x OZ b –a ˇè hv A ˚r¸t G rˇˇp aò ÙH t GAã r Ë b a v · h ¡a wà 9 :hïn√ H A £yõivb –A r Ë ' a wà vaHt GEú £yØn« H KA h a
:£ïek¸cËra'-lAk¸–b rˇˇõApÙH ˚ryúb i v · t Ga £yÅr Ê p Ku k –i h a ˇè £Ùy¸b – HÂdˇ ÚOxal rÙYWAvb –e yÅv i b i H K¸ h a
-lAk¸l ¶Ârˇ õA'A–b rÙ_rË–d £úet'flrq Ÿ ˚ hØn√ H A ˇè £yiH K m i x · h a tò¬nH ¸ tûˇ ' E £Ät Ge H ¸ d –fi q ÷ wà 10
-le' Hyúi'Ãw ÙÅt√∑zux·'-le' Hyi'ò £ÄeGt¸baHwà £Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ Git ˇè 'wih lúb E Ùy h A y°b e H ¸ yO
'Z◊l £°ekAl hûˇ ∆y¸ht Gi hõn√ H A £yúH Ki m i x · h a tôn¬ H ¸ 'wÄh i lûˇ b E Ùy 11 :˚bïH u t GA Ùõt G x ¸ p Ka H ¸ m i
lûˇ b E Ùy yik – ò 12 :AhyΩr  z« nà -te' ˚˜rc ¸ b ¸ t i 'Bl ◊ wà h A yÅx e yips ¸ -te' ˇè ˚r¸cq Ÿ t i '`l ◊ wà ˚vÅr fl zà t i
:–hïAtA'˚b¸Gt-te' ˚Yl¸k'◊Gt hÅÂdW KA h aâ -§im £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ t Gi HÂdˇ q O˜ 'wÅh i
˚`rk –¸ m ¸ t i -yïk i wà 14 :Ùøtz∑√ x u ' · -le' Hyõi' ˚bàuHAGt t'°◊∑zah lõb E ÙCyh a tún¬ H ¸ b –i 13
:wyïixA'-te' Hyúi' ˚YnÙGt-la' ß°t e yimv · dˇˇû yC¬ m i hYnO q “ ÙB' ßÅt e yimv · l a ˇè rk –A m ¸ m i
-yïn≈ H ¸ rˇˇp Kaú s ¸ m i b –¸ ß°t e yimv · tûˇ ' E m E hõn∆ q Ÿ t Gi lÅb E ÙCyh a rˇˇû x a ' a ˇè £y«nH A rˇˇp Kaò s ¸ m i b –¸ 15
XZv O m ¸ ˇè yp i l ¸ ˚ ÙÅtn√ q Ÿ m i èˇ hb –e r Ë t Ga £yÆn« H KA h a b˘r O |yûˇ p i ¸l 16 :™ïAl-rA–k¸m«y tYO'˚b¸t
'`◊lÃw 17 :™ïAl rˇˇõEkOm '˚Bh tÅ' O ˚b¸t G rˇˇû p Ka s ¸ m i yik – ò ÙÚtn√ q Ÿ m i Xyõv i m ¸ t Ga £yØn« H KA h a
:£ïk e yEhl » ' È hõÙA hÃy yún« ' · yôk –i ßy°h e l » ' È ïm E t A 'Yr „ y√ wà ÙÅtyimv · -te' Hyûˇ ' i ˇè ˚nÙt
£út Ge b ¸ H a yïw« £°t A ' O £ûˇ t e yiWv · w¬ ˚˜rm ¸ H ¸ t Gi yúX a p KA H ¸ m i -te'wà yÅt a q –O x u -te' ˇè £t e yiWv · w¬ 18
£út Ge b ¸ H a yïw« vabW OÚ l A £õt Ge l ¸ k a ' · w¬ h – y√Ø r Ë p Ki èˇ ¶ÂrèA'Ah hò√n¸t√nÃw 19 :xaXïebAl ¶Ârˇ õA'Ah-lav
vÅr
fl zà n« 'Zl ◊ §Ehò t°v i yibH K¸ h a hûˇ n√ H KA b –a ]3 lõk a '◊nF -ham ˚Årm ¸ '◊t yûˇ ikÃw 20 :AhyïelAv xaXõebAl
ty°H Ki H Ki h a hõn√ H KA b –a £Åk e l A ˇè yt i k A r Ë b –i -te' yityòwF« c i wà 21 :˚nït E ' A ˚b¸t G -te' •Ys O ' È n∆ 'Bl ◊ wÃ
tØn« yimH K¸ h a hûˇ n√ H KA h a tE'ò £ÄeGt¸vfirÃz˚ 22 :£yï«nAKHah HY»l¸Hil hÅA'˚b¸Gtah-te' èˇ tAWAvÃw
h
– t AÅ ' A ˚Zbt G¸ ˇè 'Ù–b-dav tÄv i yiHt G¸ h a hûˇ n√ H KA h a |dˇˇû v a §°H A y√ hûˇ ' A ˚b¸t G h a -§im £õt Ge l ¸ k a ' · w¬
£y^Êr≈g-yïi–k ¶Ârˇ °A'Ah yõil-yik – tÅt u m i c ¸ l i ˇè rk E m GA t i '`l ◊ ¶ÂrÄA'AhÃw 23 :§ïAH√y ˚Yl¸k'◊Gt
:¶Ârˇ ï' A l A ˚Bnt G¸ t Gi hõl GA ' u gFà £°k e t ¸ z∑¬ x u ' · ¶Ârˇ û ˇ' e lYk O ¸b˚ 24 :yΩd Ê m GA v i £õt Ge ' a £yôb i H A ÙtÃw
wyÅAlE' b˘Or“–qah èˇ Ùl·'gOΩ 'òb A ˚ ÙÚtz∑√ x u ' · m E rˇˇk aõ m A ˚ ßyÅx i A' ™˚Zm√y-yïi–k 25 <
ÙÅdy√ h√gyûˇ W Ki h i wà l°' E gFO Ùõl G -h∆yh ¸ ïy« 'Bl ◊ yôk –i Hyà' i wà 26 :wyïx i ' A rˇˇk –aú m ¸ m i tõ' E là' a g√ wÃ
•Åd „ v O ˇû h A -te' ˇè byiHh E wà ÙÅrk –A m ¸ m i yûˇ n≈ H ¸ -te' ˇè bH Ka x i wà 27 :Ùøtl GA ' u gà yBd „ k –¸ 'õc A m A ˚
byûˇ H i h A yê d –„ ÙÄdy√ hä' A c ¸ m ¡A -'ø◊l £âi'Ãw 28 :Ùøt√∑zux·'al bõAHÃw ÙÚl-rakïAm rˇˇû eH·' Hyõi'Al
bõH A wà lÅb E yCO b –a ˇè 'c A y√ wà l°b E ÙCyh a tûˇ n¬ H ¸ dˇˇv aõ ÙÅt' O hûˇ n∆ q –O h a ˇè dy¬ b –¸ ÙÄrk –A m ¸ m i hûˇ y√ h A wà ÙÇ l
ÙÅtl GA ' u gFà ˇè ht A yà h A wà hÅm A Ùx ryûˇ v i ˇè bH a Ùm-tyEb – rˇˇk –O` ¸m«y-yïi–k HyÄi'Ãw 29 :Ùøt√∑zux·'al
-dav lÄE'√Fg«y-'ø◊l £ûˇ i'Ãw 30 :Ùøtl GA ' u gà húy∆ h ¸ t Gi £yõm i y√ Ù˝rk –A m ¸ m i tûˇ n¬ H ¸ £Yt GO -dav
hÄAmOx ÙZl** '◊l*-reH·' ryäivA–b-reH' · t«yb –aâ h a £“qwà ∏ h Ç m A yimt ¸ hûˇ n√ H A Ùê l t'Zl ◊ m ¸
£yÄr Ê c E x · h a yûˇ t GE b A ˚ 31 :lïb E yCO b –a 'õc E y≈ 'Bl ◊ wy°t A r O d O l ¸ ÙYt' O hún∆ q –O l a tôt u yimc F¸ l a
ÙÅl G -h∆yh ¸ t Gi ˇè hl GA ' u gFà b°H E x A y≈ ¶Ârˇ ' Aõ Ah hB„d¸W-lav byÅibAs èˇ hAmOx £òehAl-§yE' râeH·'
húy∆ h ¸ t Gi £õl A Ùv túl Ga ' u gFà £°t A z∑√ x u ' · yZr „ v A yõt GE b –A £ØyC« w« l ¸ h a ˇè yr „ v A wà 32 :'ïc E y≈ lõb E yCO b a ˚
ÙYtz∑√ x u ' · ryúv i wà t«yb –aô -rak – m ¸ m i 'üAcy√ wà £ØyC« w« l ¸ h a -§im ˇè l' a gà y« rˇˇH eò ' · w¬ 33 :£ï«Cy«w¸lal
h_„d¸Wï˚ 34 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b ™ÙYtb –¸ £Åt A z∑√ x u ' · 'wihò £ÆyC« w« l ¸ h a yZr „ v A yãt GE b A yûˇ k –i l°b E yCO b –a
-yïikÃw 35 < :£ïehAl '˚Yh £ôAlÙv túz∑¬ x u ' · -yïk –i rˇˇk E° m GA y« 'Zl ◊ £õh e y„rv A HBr fi gà m i
:™ïm GA v i yõx a w√ bôH A ÙtÃw rˇˇügF≈ ÙÅb – t GA q Ÿ ˇû z¬ x È ïh e wà ™°m GA v i Ù˜dy√ hAXm Aú ˚ ßyÅx i ' A ™˚Zmy√
:™ïm GA v i ßyõx i ' A yúx E wà ßy°h e l » ' È m ¡E t A 'Yr „ y√ wà tyÅb –i r Ë t a wà ™eHˇû n∆ ˇè Ùt G ' i ïm E xòq –— t Gi -la' 36
yÆ«n·' 38 :ßïel¸kA' §úEGtit-'◊l tyõb –i r Ë m a b ¸ ˚ ™eHn∆° b –¸ ÙYl §úEGtit-'ø◊l Ø߸Kp¸sa–k-tâe' 37
-te' ˇè £k e l A tòt E l A £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E £õk e t ¸ ' e yit'úc E Ùh-reH·' £ÅekyEhZ»lÈ' èˇ h√whÃy
™õAGmiv ßyôixA' ™˚Bm√y-yïikÃw 39 < :£yïih»l'El £õekAl tÙBy¸hil §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e
hûˇ y∆ h ¸ y« bõH A Ùt¸k – ryúk i W A k –¸ 40 :debïv A tfidˇ b OB v · Ùõb – dˇˇBOb·vat-'◊l ™°Al-ra–k¸m«nÃw
Ù°m G v i wyûˇ n√ b A ˚ '˚Yh ™Åm GA v i ïEm ˇè 'c A y√ wà 41 :™ïm GA v i dˇˇb OB v · y¬ lõb E yCO h a tún¬ H ¸ -dav ™°m GA v i
-reH·' £ÅEh yZfidAb·v-yïi–k 42 :b˚øH√y wyõAtOb·' tú¬∑zux·'-le'Ãw ÙÅt G x ¸ p Ka H ¸ m i -le' ˇè bH A wÃ
-'◊l 43 :debïAv tÂrˇ úe–k¸mim ˚˜rk ¸ m GA y« 'Bl ◊ £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ ûˇ ' e m E £õt A ' O yit'úc E Ùh
-˚y¸hy« rˇˇû H e ' · ß õ t ¸ m A ' · w¬ ß ú Ë–d¸bavÃw 44 :ßyïeh»lÈ'Em At'Y„ry√ wà ™Ârˇ p A° b –¸ ÙYb hBd – rË t i
£¬gwà ∏ 45 :hïm A ' A wà debv eú ˚Ynq Ÿ t Gi £úh e m E £Åk e yEtb OZ yibs ¸ ˇè r H e ' · £Æy« ÙFgh a tûˇ ' E m E ™°l A
£Åk e m GA v i rˇˇû H e ' · ˇè £t GA x ¸ p Ka H ¸ m Gi m i ˚ ˚Ønq Ÿ t Gi £ûˇ h e m E ˇè £k e m GA v i £y`r Ê gF√ h a £yäb i H A ÙGth a y=n≈ b –¸ m i
£ät A ' O ]1 mâeGt¸l·x¬n¸tihÃw 46 :hï√∑zux·'l ¡a £õk e l A ˚Byh A wà £°k e c ¸ r Ë ' a –¸b ˚dyõilÙh rˇˇúeH·'
£òk e yEx' aâ b ¸ ˚ ˚dˇˇb OÚ v · t Ga £ûˇ ehA–b £õAlOv¸l hØ√∑zux·' teHZÂrAl ˇè £k e y„rx · ' a £òk e y≈nb ¸ l i
gyÄW Ki t a yûˇ k i wà 47 < :™Ârˇ ïp A ¸–b ÙYb hB–dËrit-'◊l wyÅixA'¸b – Hyûˇ ' i ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
ÙB' ™Åm GA v i ˇè bH A ÙGt rˇˇg≈ò l ¸ rÄk –a m ¸ n« wà ٰm G v i ßyõx i ' A ™úm A ˚ ™Åm GA v i ˇè bH A ÙtÃw rˇˇgF≈ò dˇˇû y¬
wyõx A ' e m E dˇˇx Aú ' e Ù°Gl-h∆y¸hiGt hõAGlu'ÃFg rÅk –a m ¸ n« yZr „ x · ' a 48 :rˇˇï≈Fg taxúaKp¸Him r’qõEv¸l
Ùõt
G x ¸ p Ka H ¸ m Gi m i Ù_rW A b –¸ rˇˇü' E H K¸ m i -Ùø' ˚Fnl eÅ ' A gà y« ˇè ÙdOd – -§eb Ù`' ÙãdOd-Ù' 49 :˚FnïelA'Ãg«y
Ùr¸kˇû m GA h i ˇè tn¬ H K¸ m i ˚hØn≈ q O -£iv ˇè bH Ka x i wà 50 :lï' A gà n« wà ٘d√y h√gyúiKWih-Ùø' ˚Fnl e° ' A gà y«
ryõk i W A yúm E yik – £yØn« H A rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ ˇè ÙrAk – m ¸ m i •esk –eò hUy√ h A wà l°b E yCO ha tûˇ n¬ H ¸ dˇˇv aõ ÙÅl
•esk –eõ m i ÙÅtl GA ' u gFà byûˇ H i y√ ˇè §h e yipl ¸ £y°n« H KA b –a tÙõb – r fi dÙBv-£i' 51 :ÙïGmiv hú∆y¸h«y
yûˇ p
i k –¸ ÙÚl-baH K x i wà lõb E yCO h a tún¬ H ¸ -dav £yôn« H KA b –a rˇˇü' a ¸Hn« Xãv a m ¸ -£i'wà 52 :Ùøtn√ q Ÿ m i
˚ïnF d –ÂB r Ë y« -'øl ◊ Ù°m G v i hûˇ y∆ ¸hy« hõn√ H A b –¸ hôn√ H A ryúk i W ¸ k –i 53 :Ùøtl GA ' u gFÃ -te' byõH i y√ wyØn√ H A
:Ùïm
G v
i wyún√ b
A ˚ '˚Yh lÅb E yCO h a tûˇ n¬ H ¸ b –i ˇè 'c A y√ wà hel G ' E° ¸–b lõE'√Fg«y 'B◊l-£i'Ãw 54 :ßyïn∆ yEvl ¸ ™Ârˇ p eõ b –¸ ]3
£õAtÙ' yit'úEcÙh-reH·' £ÅEh yZfidAb·v £yÅÊdAb·v èˇ lE'flr¸W«y-yï≈nb ¸ yòl i -yïk –i 55
:£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E

Leviticus 26
£ÄilyilÈ' £äekAl ˚âW·vat-'ø◊l 1
£Åk e c ¸ r Ë ' a b –¸ ˇè ˚n¸t G t i '`l ◊ tyÄk –i W ¸ m a §ebˇû ' e wà £Åk e l A ˚myûˇ q ÷ t A -'øl ◊ ˇè hb A c FE m a ˚ lesp eò ˚
˚rÅm O H ¸ t Gi yûˇ t a t O b –¸ H a -te' 2 :£ïk e yEhl » ' È hõw√ hÃy yún« ' · yô–ik Ahy°elAv tYOw·xaGt¸Hïih¸l
< :hïw√ hÃy yõn« ' · ˚'Úr fl yit G yõH i d –fl q Ÿ m i ˚
yút Gi t a n√ wà 4 :£ït A ' O £õt e yiWv · w¬ ˚Årm ¸ H ¸ t Gi yûˇ t a wO c ¸ m i -te'wà ˚k°ElEGt yõatO–qux¸–b-£i' 3
gyâW Ki h i wà 5 :ÙΩyr Ë p Ki §út GE y« hYÂdAKWah ¶úEvÃw –hl AÅ ˚bÃy ˇè ¶Âr' Aè h A hòn√ t ¸ n√ wà £°t GA v i b –¸ £õk e yEmH ¸ g«
vabW OÅ l A ˇè £k e m ¸ x ¸ l a £òt Ge l ¸ k a ' · w¬ vfirˇ z√° -te' gyûˇ W Ki y¬ ryõc i b A ˚ ryÅc i b –A -te' ˇè Hy« d –fiè £úk e l A
§yûˇ ' E wà £õt Ge b ¸ k a H ¸ ˚ ¶Âr' AÅ b –A ˇè £ÙlAH yòt Gi t a n√ wà 6 :£ïk e c ¸ Ëra'¸–b xaXõebAl £úeGt¸baHyï«w
:£ïek¸cËra'¸–b rˇˇBOb·vat-'◊l bÂrˇ x eõ wà ¶Âr' AÅ h A -§im ˇè hv A r fl hòyC√ x a yãt Gi b –a H ¸ h i wà dyÚr Ê x · m a
ˇè hH
KA m
i x
· £òk –e m i ˇè ˚pËdr fl wà 8 ]2 :bÂrˇ ïx A l e £õk e y≈np ¸ l i ˚Blp ¸ n√ Ãw £°k e yEbyà ' O -te' £õt Ge p ¸ d fi r Ë ˚7
:bÂrˇ ïx A l e £õk e y≈np ¸ l i £ôk e yEbÃy' O ˚^lp ¸ n√ wà ˚p˝d –O r Ë y« hûˇ b A b A r Ë £õk –e m i hú' A m E ˚ hÅ' A m E
-te' yút i m O y÷qh · w¬ £°k e t ¸ ' e yõt i yEb – r Ë h i wà £Åk e t ¸ ' e yûˇ t i y„rp ¸ h i wà £Åk e yEl' · yityûˇ n« p A ˚9
:˚'yïc i ÙGt HYd fl x A yún≈ p K¸ m i §àH A y√ wà §°H A Ùn §õH A y√ £út Ge l ¸ k a ' · ¬w 10 :£ïk e t G¸ ' i yõt i yÊrb –¸
ˇè yt
Gi k ¸ l Ga h a t ¸ h i wà 12 :£ïk e t ¸ e' yõH i p ¸ n¬ lúv a gà t i -'øl ◊ wà £°k e k ¸ Ùt¸b – yõn« k –A H ¸ m i yút Gi t a n√ wà 11
hûˇ w√ hÃy yUn« ' · 13 :£ïv A l ¸ yúl i -˚y¸hiGt £õeGta'Ãw £y°ih»l'ïEl £õk e l A yityúy« h A wà £Åk e k ¸ ÙZtb –¸
£yÚd Ê b A v · £õh e l A tByO h ¸ ïm i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè £k e t ¸ ' e yit'òEcÙh râeH·' £ÄekyEhø»lÈ'
'Bl ◊ -£i'wà 14 > :t˚ïyC m i m ¸ Ù¿q £õk e t ¸ ' e ™úl E Ù'√w £Åk e l G¸ v u tZX O m O ˇè rb –O H ¸ ' e w√
yûˇ atO–qux¸–b-£i'Ãw 15 :heGlïE'Ah tYOw¸ciGmah-lA–k túE' ˚ÅW·vat 'Zl ◊ wà y°l i ˚Yvm ¸ H ¸ t i
yÅt
a wO c ¸ m i -lAk – -te' ˇè tÙW·v yòt Gi l ¸ b i l ¸ £°k e H ¸ p ¸ n¬ lûˇ v a gà t Gi yõX a p KA H ¸ m i -te' £ú' i wà ˚sÅ' A m ¸ t Gi
yât Gi d Ë q — p ¸ h i wà £Äk e l A t'û◊∑z-heWÈve¡' yU«n·'-•a' 16 :yïityÊr¸–b-te' £õekËr¸pah¸l
tZb O yÊdm ¸ ˚ £«yn¬õ yEv tÙúl G k a m ¸ taxÅfi–d—–qah-te'Ãw tepûˇ exaKHah-te' èˇ hAlAhïe–b £òekyEl·v
£Åk e b –A ˇè yn¬ p A yòt Gi t a n√ wà 17 :£ïk e yEbyà ' O ˚hõl u k A ' · w¬ £Åk e v · r Ë z¬ ˇè qyÊrl A £òt Ge v ¸ r fi zà ˚ Hepn√°
•Bd „ r O -§yE'wà £õt Ge s ¸ n¬ wà £Åk e yE'nà W Oø ˇè £k e b A ˚`dr fl wà £°k e yEbyà ' O yûˇ n≈ p ¸ l i £õt Ge p ¸ gF¬ n« wÃ
hZr fl s –¸ y¬ l ¸ ˇè yt Gi p ¸ s a y√ wà y°l i ˚Yv¸m¸Hit 'B◊l heGlÅE'-dav-£âi'Ãw 18 < :£ïek¸te'
-te' yòt Gi t a n√ wà £°k e z∑à v u §ÙZ'gFà -te' yõiGtËrabAHÃw 19 :£ïekyEt'◊LXax-lav vabõeH £Åek¸te'
-'øl ◊ wà £°k e x · k –O qyYr Ê l A £út a wà 20 :hïAHuxÃFna–k £õek¸cËra'-tï' e wà lØz∆ r Ë b –a k –a ˇè £k e yEmH ¸
˚`kl ¸ ït GE -£i'wà 21 :ÙΩyr Ë p Ki §õt GE «y 'B◊l ¶ÂrÅA'Ah ¶ûˇ v E wà h – Ål A ˚bÃy-te' ˇè £k e c ¸ r Ë ' a §òt GE t i
vabH eõ hÅk –A m a ˇè £k e yElv · yòt Gi p ¸ s a y√ wà y°l i v fiΩ m OZ H ¸ l i ˚Yb'◊t 'Bl ◊ wà yÊrq ’Å ˇè ym Gi v i
£Åk e t ¸ ' e hûˇ l A k –¸ H i wà ˇè hd  W KA h a tòyC¬ x a -te' £äk e b A yât Gi x ¸ l a ¸HihÃw 22 :£ïekyEt'◊LXax¸–k
-£â' i wà 23 :£ïk e yEkr Ë d –fi ˚GmH aõ n√ wà £°k e t ¸ ' e hAXyõv i m ¸ h i wà £Åk e t G¸ m ¸ h e b –¸ -te' ˇè ht A yèr Ê k ¸ h i wÃ
£õk e m GA v i yôn« ' · -•a' yüit G k ¸ l a h A wà 24 :yÊrˇ q ’æ yõm Gi v i £út Ge k ¸ l a h · w¬ y°l i ˚˜rs ¸ wF√ it 'B◊l heGlÅE'¸–b
yâit'EbEhÃw 25 :£ïekyEt'◊LXax-lav vabH eõ y«n' AÅ -£¬gF ˇè £k e t ¸ ' e yòt i yEk – h i wà yÊrˇ q ’° b –¸
yit G x ¸ l Gaò H i wà £°k e y„rv A -le' £õt Ge p ¸ s a ' È n∆ wà tyÅr Ê b –¸ -£—qnà ˇè tm e q ’è nO bÂrx eÄ £äk e yElv ·
˚pA'wà ∏ £ Ç x e l e -hEX L m a £ ê k e l A yZÊr¸biH¸–b 26 :bï≈yÙ'-d¬y¸–b £õeGtt Ga n« wà £Åk e k ¸ ÙZtb –¸ ˇè rb e d Âè
£õt Ge l ¸ k a ' · w¬ l°q “ H ¸ m Gi b –a £õk e m ¸ ¸xal ˚byúiHEhÃw dÅAxe' r˚ûˇ Fnt a b –¸ ˇè £k e m ¸ x ¸ l a £yòH i n√ reWˇû v e
yõm Gi v i £út Ge k ¸ l a h · w¬ y°l i ˚Yvm ¸ ¸Hit 'B◊l t'Ø◊z¸–b-£âi'Ãw 27 < :˚vïb –A W ¸ t i 'Bl ◊ wÃ
vabH eõ y«n' AÅ -•a' ˇè £k e t ¸ ' e yòt Gi r Ë s –a y« wà yÊrˇ q ’° -tamx · b –a £õk e m GA v i yút Gi k ¸ l a h A wà 28 :yÊrˇ q ’æ b –¸
:˚lïk E '◊t G £õk e yEtnO b –¸ rˇˇW aú b ¸ ˚ £°k e y≈nb –¸ rˇˇû W a b –¸ £õt Ge ¸lak·'¬w 29 ]1 :£ekyEt'◊LXax-lav
£Åk e y„rgà p Ki -te' ˇè yt Gi t a ïn√ wà £Åk e y≈nˇû m GA x a -te' ˇè yt Gi r fi k ¸ h i wà £Äk e yEtm Oø b –A -te' yãt Gi d Ë m a H ¸ h i wà 30
hÅb–A r Ë x A ˇè £k e y„rˇ ïv A -te' yòt Gi t a n√ wà 31 :£ïk e t ¸ ' e yõH i p ¸ n¬ húl A v · g√ wà £°k e yEl˚GlgF« yYr „ gà p Ki -lav
yút
i m GO H i h · w¬ 32 :£ïk e x · x Oø y«n x fi yYr „ b –¸ x fi yÅr Ê ' A 'Zl ◊ wà £°k e yEHd –Ë q Ÿ m i -te' yõt i ÙGmH i h · w¬
ˇè £k e t ¸ ' e wà 33 :–hïb –A £yõb i H ¸ yCO h a £Åk e yEbyà ' Oø ˇè h A yèl e v A ˚`mm ¸ ïH A wà ¶Ârˇ ' A° h A -te' yõn« ' ·
£õk e y„rv A wà hÅm A m A H ¸ ˇè £k e c ¸ r Ë ' a hòt A yà h A wà bÂrˇ x A° £õk e y„rx · ' a yút i q O yÊrh · w¬ £Øy« ÙFgb a hZr  z√ ' È
hÅm GA H Ka h Û yûˇ m E yà lOk – òh A yÄt e Ot¸–baH-te' ¶ÂräA'Ah hâecËriGt ÉzA' 34 :hïA–bËrAx ˚By¸h«y
:AhyïetOt¸–baH-te' tõAcËrihÃw ¶Âr' AÅ h A tûˇ b –a H ¸ t Gi zA'ò £°k e yEbyà ' O ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ £õt Ge ' a wÃ
£úk
e t G¸ b ¸ H i b –¸ £õk e yEtt O b –¸ H a b –¸ hôAt¸bAH-'ø◊l rˇˇüeH·' tûˇ E' tÚb –O H ¸ t Gi hõm GA H Ka h A yúm E yà -lAk – 35
£°h e yEbyà ' O tYc O r Ë ' a b –¸ £Åb A b A l ¸ b –i ˇè ™r  m Oè yit'òb E h E wà £Åk e A–b £yZÊrA'¸H«FnahÃw 36 :AhyïelAv
:•Ωd „ r O §yú' E wà ˚Ylp ¸ n√ wà bÂrˇ x eô -tasïn… m ¸ ˚^sn√ wà •Åd –fl n« hûˇ elAv lÙqò £ÄAtO' •ZfidflrÃw
ˇè £k e l A hòy∆ h ¸ ït i -'◊lwà §«y' A° •Zd „ r O wà bÂrˇ x eõ -y≈np K¸ m i k –¸ wyôixA'¸–b-Hyi' ˚^l¸HAkÃw 37
¶Ârˇ ' eõ £Åk e t ¸ ' e hûˇ l A k ¸ ' A wà £°y« ÙFgb –a £õt Ge d Ë b a ' · w¬ 38 :£ïekyEbyà ' Oø yõn≈ p ¸ l i hÅm A ˚q¸t G
•ô' a wà £°k e yEbyà ' O tYc O r Ë ' a b –¸ £Øn√ wO v · ïa b – ˇè ˚q – m Gaè y« £Äk e –Ab £yZr Ê ' A H ¸ nF« h a wà 39 :£ïk e yEbyà ' O
£Åt A b O ' · §ûwO v · -te'wà ˇè £n√ wO v · -te' ˚òd – w¬ t ¸ h i wà 40 :˚–qïm GA y« £út GA ' i £õt A b O ' · tBnO wO v · b –a
yÆn« ' · -•a' 41 :yÊrˇ q ’æ b –¸ yõm Gi iv ˚Bk¸lA¡h-reH·' •àa'Ãw y°ib-˚l·vïm A rˇˇû H e ' · £õl A v · m a b –¸
vÆn¬ k –A y« zûˇ ' A -Ù' £°h e yEbyà ' O ¶Ârˇ ' eõ b –¸ £Åt A ' O yûˇ t i 'Ebh E Ãw yÊrq ’Å b –¸ ˇè £m GA v i ™òl E ' E
bÙ˝qv · y¬ yûˇ t i yÊrb –¸ -te' yõt Gi r Ë k a z√ wà 42 :£ïn√ wO v · -te' ˚Bcr Ë « y zõ' A wà lÅr „ v A ïh e ˇè £b A b A l ¸
¶Ârˇ ' Aú h A wà rˇˇk –OY zà ' e £ôh A r fl b ¸ ' a yüityÊr¸–b-te' •âa'Ãw qäAx¸cy« yât i yÊrb –¸ -te' • É ' a wÃ
£Åh e m E ˇè hm GA H a h ¸ b –A h A yÄt e t O b –¸ H a -te' ¶Ârˇ û ˇt i wà £äh e m E b=≈zAvEGt ɶÂrA'AhÃw 43 :rˇˇøO–kÃze'
húl A v · gF√ yõt a q –O x u -te'wà ˚sÅ' A m A yûˇ X a p KA H ¸ m i b –¸ §avy¬Ø b ¸ ˚ §avˇû y¬ £°n√ wO v · -te' ˚Zcr Ë y« £õh E wÃ
£yòt Gi s ¸ ' a m ¸ -'øl ◊ £Äh e yEbyà ' Oø ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ £ãt A Ùy¸hïb –i t'◊zÑ-£¬gF -•a'wà 44 :£ïH A p ¸ n¬
:£ïh e yEhl » ' È hõw√ hÃy yún« ' · yôk –i £°t GA ' i yõt i yÊrb –¸ rˇˇp Eú h A l ¸ £Åt A l G» k a l ¸ ˇè £yit G l ¸ v a gà -'øl ◊ wÃ
£«yr fiä c ¸ m i ¶Âr' eâ m E £ É t A ' O -yit'ïc E Ùh rˇˇû H e ' · £y°n« H O 'Êr tyZÊr¸–b £õehAl yúiGtËrak√zÃw 45
£yûˇ ÷–quxïah heGlE'∏ 46 :hï√whÃy yún« ' · £yõh i l » 'El £ôh e l A tByO h ¸ l i £Æy« ÙFgh a yûˇ n≈ yEvl ¸
rˇˇúah¸–b l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ §yõb E ˚ ÙDnyEb – hØw√ hÃy §ûˇ t a n√ èˇ reH·' ÇtOrÙGtahÃw £ ê yiXp KA H ¸ m Gi h a wÃ
> :hïH e m O -d¬yb –¸ yõn¬ yis

Leviticus 27
ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le' rãb –E d–fi 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
hò√yAhÃw 3 :hï√whyïal tYOHApÃn ú߸–kËrev¸–b rÂdˇ n∆° 'õl i p ¸ y¬ yúk –i Hyà' i £Åh e l E ' · ˇû t GA r Ë m a ' A wÃ
ß
Æ k –¸ rË v e hûˇ y√ h A wà h°n√ H A £yûˇ H Ki H i -§eb – dˇˇv aõ wà hØn√ H A £yZr Ê W ¸ v e ˇè §b –e m i rÅk A z∑√ h a ˇè ßk –¸ r Ë v e
õ߸–kËrev hú√yAhÃw 'w°ih hõAb‘qÃn-£i'Ãw 4 :HÂdˇ ¿O–qah l’qúeH¸–b •esk –eõ l’qH eú £yôH Ki m i x ·
hü√yh A wà hØn√ H A £yZr Ê W ¸ v e -§eb – èˇ dv a wà £yÆn« H A Häm E x A -§eb – m i £âi'Ãw 5 :l’qïAH £yúiH»l¸H
-§eb – mi £ûˇ ' i wà 6 :£yïl i q “ H ¸ tÂrˇ W eú v · hõb A q ‘ nFà la wà £y°l i q “ ¸H £yZr Ê W ¸ v e rˇˇk Aõ √∑zah ô߸–kËrev
•esk –A° £yõl i q “ H ¸ húH KA m i x · rÅk A z∑√ h a ˇè ßk –¸ r Ë v e hòy√ h A wà £yØ«nH A Hûˇ m E x A -§eb – ˇè dv a wà HÂdx OÄ
hòn√ H A £yâH Ki H i -§eb – m i £i'wà ∏ 7 :•esïA–k £yõil“q¸H teHB»l¸H Ø߸k – r Ë v e hûˇ b A q ‘ nFà l a wÃ
hBflrAW·v hõAb‘qÃFnalÃw l’q°AH rˇˇõAWAv húAKHim·x Ø߸–kËrev hûˇ y√ h A wà rÅk A z√ -£i' ˇè hl A v ¸ m aè w√
ÙYt'O ™yBr Ê v È h e wà §Åh E k –O h a yûˇ ≈np ¸ l i ˇè Ùdyimv È ïhe wà ßÅk –e r Ë evïm E ˇè '˚h ™úm A -£i'wà 8 :£yïl i q “ H ¸
-£i'wà 9 < :§ïh E k –O h a ˚Fnk eõ yÊr·vy¬ rÅd „ nFO ha dˇˇû y¬ ˇè gyiKWt Ga rˇˇH eò ' · yÄp Ki -lav §°EhO–kah
hõw√ hyal ˚Fnm Geô m i §út GE y« râH e ' · ÉlO–k h°√whyïal §õA–bËr“q h√Fnm Geô m i ˚by^r Ê q Ÿ y¬ râeH·' hÅAmEh¸–b
bÙÚX¸–b vZfir-Ù' vYflr¸–b bÙBX Ù_tO' ryúm i y√ -'øl ◊ wà ˚Fnp eÄ yilx · y¬ 'Z◊l 10 :HÂdˇ ¿O–q-h∆y¸hï«y
:HÂdˇ q –O¿ -h∆yh ¸ ïy« ÙYtr fl ˚m¸t˚ '˚Bh-h√yïh A wà hÅm A h E b ¸ b –i ˇè hm A h E b –¸ ryòm i y√ râm E h A -£i'wÃ
h°w√ hyïl a §õb –A r Ë q “ h√nF m Geô m i ˚by^ÊrŸq¬y-'◊l reH·'∏ hÅA'Em¸X hûˇ m A h E b –¸ -lAk – ˇè £' i wà 11
bÙYX §yúb –E h – t AÅ ' O ˇè §h E k –O h a ™y`r Ê v È h e wà 12 :§ïh E k –O h a yún≈ ¸pil hõAmEh¸–bah-te' dyúimÈve¡hÃw
ÙYtH i yimx · •ús a y√ wà h√nF l e° ' A gà y« lY' O gF√ -£i'wà 13 :hïy∆ h ¸ y« §úk –E §õh E k –O h a ß ú k –¸ r Ë v e k –¸ vÚr fl §yûˇ b E ˚
hØw√ hyïl a ˇè Hd  q Oè ÙBtyEb – -te' HâÊ–dŸq¬y-yïi–k HyÄi'Ãw 14 :ßïe–kËrev-lav
:£˚¿qy√ §úk –E §õh E k –O h a Ù_t' O ™yBr Ê v · y¬ râH e ' · k –a vÚr fl §yûˇ b E ˚ bÙYX §yúb –E §Åh E k –O h a ˇè ÙkyÊrv È h e wÃ
wyõl A v A ß ô k –¸ r Ë v e -•esïk –e tyüiHyimx · •asy√ wà ∏ ÙÚtyEb – -te' lõ' a Ãgy« HyÅd –Ê q Ÿ m Ga h a -£â' i wà 15
húy√ h A wà hØw√ hyïl a ˇè Hyi' HyBd –Ê Ÿq¬y ÙÄt√∑zux·' hZ„d¸KWim |£ûˇ ' i wà 16 :Ùøl h√yh Aú wÃ
-£i' 17 :•esïA–k l’qúeH £yõiKHimx · b –a £yÅr Ê v O W ¸ remZOx vfir∆zò ÙÚvr Ë z¬ yûˇ p i l ¸ ß õ k
–¸ r Ë v e
HyZd –Ê q Ÿ y¬ VlEbyCO h a rˇˇû x a ' a -£i'wà 18 :£˚¿qy√ ß õ k –¸ r Ë v e k –¸ ˚hÚ„dAW HyZÊ–dŸq¬y lõb E yCO h a tún¬ H K¸ m i
tûˇ n¬ H ¸ dˇˇv aõ tÅr O t A Ùûˇ nF h a ˇè £y«nH KA h a yòp Ki -lav •esk –eÄ h a -te' §äEhO–kah Ùâl-baKHixÃw Ç˚h„dAW
ÙÚtO' HyYÊ–dŸqaGmah hÅÂdAKWah-te' ˇè l' a gà y« l`' O gF√ -£i'wà 19 :ßïk –e r Ë v e ïm E vYr fi gà n« wà l°b E yCO h a
-te' èˇ la'Ãg«y '`◊l-£i'Ãw 20 :Ùøl £úq “ wà wyõl A v A ß ô k –¸ r Ë v e -•esïk –e tyüiHm i x · •asy√ wà ∏
h=y√ h A wà 21 :dÙøv lõ' E gF√ y« 'Bl ◊ rˇˇ°Exa' Hyûˇ i'¸l hYÂdAKWah-te' rˇˇúakAm-£i'Ãw hÅÂdAKWah
:Ùøtz∑√ x u ' · húy∆ h ¸ t Gi §õh E k –O l a £Ârˇ x E° h a hZ„d¸Wi–k hõ√whyïal HÂdˇ q Oô lÄb E yCO b a ÙZt'Ec¸–b häÂdAKWah
HyYd –Ê q Ÿ y¬ ÙÚtz∑√ x u ' · hZ„d¸KWim 'Y◊l ràeH·' ÙÅt√nŸqim hZ„d¸W-te' ˇè £' i wà 22
§òt
a n√ wà l°b E yCO h a tûˇ n¬ H ¸ dˇˇõav Ø߸–kËrevïAh tûˇ as¸kim tE'ò §ÄEhO–kah ÙZl-baKHixÃw 23 :hï√whyïal
hÅd
 W KA h a b˚ZHy√ ˇè lb E ÙCyh a tòn¬ ¸Hi–b 24 :hï√whyal HÂdˇ ˜Oq '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a èˇ ß¸–kËrevAh-te'
hõ∆y¸h«y Ø߸–kËrev-lAkÃw 25 :¶Ârˇ ïA'Ah tú¬∑zux·' ÙYl-reH·'al Ù°t G ' i m E ˚hõn√ q “ rˇˇúeH·'al
rÙãk¸–b-™a' 26 < :l’qïAKHah húy∆ h ¸ y« hYr fl gF≈ £yBÊr¸Wev HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ eH¸–b
hÅeW-£i' rÙZH-£i' ÙÚtO' Hyõi' HyBÊ–dŸq¬y-'ø◊l hÅm A h E b ¸ b –i ˇè h√whyïal rˇˇòa–kubÃy-reH·'
ÙYtH i m i x · •ús a y√ wà ßÅk –e r Ë v e b ¸ hZd fl p A ˚ ˇè h' A m E ¸LXah hòAmEh¸–ba–b £âi'Ãw 27 :'˚øh hõ√whyïal
É£Êr·x¬y rˇˇû eH·' £ÂráEx-lA–k-™a' 28 :ßïe–kËrev¸–b rˇˇúa–k¸m«nwà lõ' E gF√ y« 'Bl ◊ -£i'wà wy°l A v A
rˇˇk Eõ m GA y« 'Bl ◊ ÙÅtz∑√ x u ' · hZd „ WK¸ m i ˚ ˇè hm A h E b ¸ ˚ £`d fl ' A m E ÙÄl-reH·'-lA–kim hM√whyïal Hyâi'
rˇˇüeH·' £ÂrÄEx-lA–k 29 :hï√whyal '˚Yh £yúiHfldˇ æ“q-HÂdˇ ¿Oq £ÂràEx-lA–k l°E'√Fg«y 'Z◊lÃw
¶ÂräA'Ah râaW¸vam-lAkÃw 30 :tïAm˚y tÙYm hÚd  p KA y« 'Zl ◊ £Yd fl ' A h A -§im £_r fi x Û y√
lBO'√Fg-£i'Ãw 31 :hï√whyïal HÂdˇ ˜Oq '˚Úh hõ√whyal ¶ÅEvAh yZÊr¸p K m i ˇè ¶r  ' Aè h A vfirˇ z∑∆ò m i
§'Åc ◊ w√ ˇè rq “ b –A rˇˇW aò v ¸ m a -lAkwà 32 :wyïl A v A •ús E yO ÙYtyiHm i · x Ù˝rW ¸ v a ïm Ga m i Hyõ' i lô' a gà y«
'^◊l 33 :hï√whyïal HÂdˇ q –O˜ -h∆yh ¸ ïy« yàr Ê yiW·vA¡h Xeb°AKHah taxˇû t Ga rˇˇb OY v · y¬ -reH' · lBk –O
'˚^h-h√yïh A wà ˚Fnr ÂÅ yimyà rˇˇû Emh A -£i'wà ˚Fnr ÂÚ yimyà 'Zl ◊ wà vYr fi l A bÙBX-§yïb –E rˇˇq –‘ô b a yÃ
hü√wF c i râH e ' · tÆwO c ¸ m Gi h a hel G ûˇ E' 34 :lïE'√Fg«y 'B◊l HÂdˇ ˜Oq-h∆yh ¸ ïy« Ù_tr fl ˚m¸t˚
:yïn√ yis rˇˇh aõ b –¸ l°' E r fl W¸ y« yûˇ ≈n¸–b-le' hõeHOm-te' hô√whÃy

Numbers 1
d
É x A ' e b –¸ dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸ yõn¬ yis rˇˇb –aú Ëdim¸–b hôeHOm-le' hü√whÃy râb –E d fi yà w¬ 1
˚Ä'W ¸ 2 :rˇˇm Oø 'El £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E £ôt A 'Ecl ¸ tyÆn« H KE h a hûˇ n√ H KA b–a yMn« EKHah HÂdâOxal
rˇˇû p
Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E ¸l £õAtOx¸Kp¸Him¸l lÅE'flr¸W«y-yï≈n¸–b tZfid·v-lA–k èˇ H'◊r-te'
'úc E yO -lAk – hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i 3 :£ït A l » gFà ¸lg… l ¸ rˇˇk Aõ z√ -lAk – tÙÅmH E
˚Øyh ¸ y« £ûˇ k e t G¸ ' i wà 4 :§¡r O h · ' a wà hút GA ' a £õt A ' O b ¸ c i l ¸ £ôt A ' O ˚ıdŸq¸piGt l°E'flrW ¸ y« b –¸ 'õb A c A
tÙZmH ¸ ˇè hl Ge ' Eè wà 5 :'˚øh wyõt A Ob·'-tyEb¸l H'ı◊r Hyôi' h°eLXaGmal Hyõi' Hyúi'
§Ùàv¸miH¸l 6 :r˚ø'y„d¸H-§e–b r˚Ycyil' È §àb E ˚'Ërl i £°k e t G¸ ' i ˚˜dm ¸ v a ïy¬ rˇˇH eú ' · £yÅH i n√ ' · ïh A
rÅAkSAKW=«y¸l 8 :bΩfld√nyiGmav-§eb – §ÙYHx ¸ n¬ hàd fl ˚hyïl i 7 :yΩd –fl H a yΩr Ê ˚c-§eb – lõ' E yiml u H ¸
£«yr fià p ¸ ' e l ¸ •Ås E Ùy yûˇ n≈ b ¸ l i 10 :§ø»lEx-§e–b bõA'yilÈ' §àul˚bÃzl i 9 :rˇˇïv A ˚c-§eb – lõ' E nà t a nÃ
§Åmi y√ nà b iâ l ¸ 11 :r˚øchfldp K¸ -§eb – lõ' E yilm ¸ gF¬ hàH Ke n¬ m ¸ l i d˚Úh yim G v a -§eb – võm A H A yil' È
lõE'yivÃgaKp ràEHA'¸l 13 :yΩfl–daHyïm Gi v a -§eb – r∆zv eõ yix' · §àd fl ¸l 12 :yïn« v O d Ë gF« -§eb – §Yd fl yib' ·
:§ïn√ yEv-§eb – vYr fi yix' · yÅl i t GA p ¸ =¬n¸l 15 :lïE'˚vË–d-§e–b •õAs√y¸le' dD√g¸l 14 :§Ωflr¸kAv-§e–b
lõE'flr¸W«y yúEp¸la' yôH E 'flr £°t A Ùb·' tÙûˇ X L m a yõ' E yiWnà hÅd fl v E Ah yûˇ E'˚rŸq** yE'yÊrŸq* heGlE'ò 16
:tÙømH E b –¸ ˚Ybq –Ÿ n« rˇˇH eú ' · hel G ' EÅ h A £yûˇ H i n√ ' · h A tE'ò §˝r O · ha'Ãw hõeHOm xú—–q«Cy¬w 17 :£ïEh
-lav ˚ıdl ¸ ïy¬ t ¸ yC« w¬ yØn« H KE h a HÂdˇ x OZ l a ˇè dx A e'¸–b ˚lyÄihŸqih häfldEvAh-lA–k tâE'Ãw 18
hAlv ¸ m aõ w√ hôn√ H A £yBr Ê W ¸ v e §âb –e m i tÙÄmH E rˇˇû p Ka s¸ m i b –¸ £°Atb O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i
:yïn√ yis rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ £Yd „ q Ÿ p ¸ yC« ïw¬ h°H e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô '· k –a 19 :£ït A l » gFà l ¸ g… l ¸
£õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt lÅ' E r fl W ¸ y« rˇˇk OZ b –¸ ˇè §b E ˚'Ër-yï≈nb ¸ ˚`yh ¸ yC« w¬ 20 >
ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i rÄk A z√ -lAk – £Åt A l » gFà l ¸ g… l ¸ ˇè tÙmEH rˇˇp Kaò s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸
£yôv i b –A r Ë ' a wà hüAH K H i §°b E ˚'Ër hûˇ X LE m a l ¸ £õehy„dÿq¸Kp 21 :'ïb A c A 'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√
£õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt §ÙÅvm ¸ H i yûˇ n≈ b ¸ l i 22 > :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ
£y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i rÄk A z√ -lAk – £Åt A l » gFà l ¸ g… l ¸ ˇè tÙmEH rˇˇp Kaò ¸sm i b –¸ wyÄd fl q ÿ p K¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸
hüAvH ¸ t Gi §ÙÚvm ¸ H i hûˇ X LE m a l ¸ £õehy„dÿq¸Kp 23 :'ïAbAc 'úEcOy lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A
£õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt dØg√ yûˇ n≈ b ¸ l i 24 > :tÙø'm E HBl » ¸H˚ •el' eõ £yôH Ki m i x · w¬
'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÙÄmH E rˇˇû ˇp Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸
tÙY'm E HúH E wà •el' eÅ ˇè £yivb –A r Ë ' a wà hòH KA m i x · dˇˇg√° hûˇ X LE am¸l £õehy„dÿq¸Kp 25 :'ïAbAc
tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b ¸ l i 26 > :£yïH Ki m i x · w¬
:'ïb A c A 'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' ·
> :tÙø'm E HúH E wà •el' eõ £yôv i b ¸ H i wà hüAvb –A r Ë ' a hÚd fl ˚hÃy hûˇ ELXam¸l £õehy„dÿq¸Kp 27
tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt rÅk A SAW K y« yûˇ n≈ b ¸ l i 28
rˇˇk A° SAW K y« hûˇ X LE am¸l £õehy„dÿq¸Kp 29 :'ïAbAc 'úEcOy lYO–k hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i
§Ål u ˚bÃz yûˇ n≈ b ¸ l i 30 > :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôH Ki m i x · w¬ hüAvb –A r Ë ' a
ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i ¸l £úAtOd¸lÙGt
£yôH Ki m i x · w¬ hüAvb ¸ H i §°l u ˚bÃz hûˇ ELXam¸l £õehy„dÿq¸Kp 31 :'ïAbc A 'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√
£út A d O l ¸ ÙGt £«yr fiÅ p ¸ ' e yûˇ n≈ b ¸ il ˇè •s E Ùy yòn≈ b ¸ l i 32 > :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ
hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
Húm E x · w¬ •el' eõ £yúv i b –A Ëra' £«yÚflr¸pe' hûˇ ELXam¸l £õehy„dÿq¸Kp 33 :'ïAbAc 'úEcOy lYO–k
£°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt hÅH Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b ¸ l i 34 > :tÙø'm E
£õehy„dÿq¸Kp 35 :'ïAbAc 'úEcOy lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê ¸Wv e §âb –e m i tÙÄmH E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸
§Åm i y√ nà b i yûˇ n≈ b ¸ l i 36 > :£«yït A 'Am˚ •el' eõ £yôH i l » H ¸ ˚ £«yü¬nH ¸ h°H Ke n¬ m ¸ hûˇ X LE m a l ¸
ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i ¸l £úAtOd¸lÙGt
£yôH i l » H ¸ ˚ hüAH K m i x · §°m i y√ nà b i hûˇ ELXam¸l £õehy„dÿq¸Kp 37 :'ïb A c A 'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√
tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £út A d O l ¸ ÙGt §Åd fl yûˇ n≈ b ¸ l i 38 > :tÙø'Em vúa–bËra'Ãw •elõe'
:'ïb A c A 'úc E yO lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' ·
> :tÙø'm E vúb a H ¸ ˚ •el' eõ £yôH Ki H i wà £«yü¬nH ¸ §Úd fl hûˇ X LE m a l ¸ £õehy„dÿq¸Kp 39
§âb
–e m
i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ iml ¸ £út A d O l ¸ ÙGt rÅH E ' A yûˇ n≈ b ¸ l i 40
dˇˇüx A ' e rˇˇH E° ' A hûˇ ELXam¸l £õehy„dÿq¸Kp 41 :'ïAbAc 'úEcOy lYk –O hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e
£út A d O l ¸ ÙGt yÅl i t GA p ¸ n¬ yûˇ n≈ b –¸ 42 > :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ £yôv i b –A r Ë ' a wÃ
hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i tÄm O H E rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
•el' eõ £yôH Ki m i x · w¬ hüAHl » H ¸ y°l i t GA p ¸ n¬ hûˇ X LE m a l ¸ £õh e y„dq ÿ ¸Kp 43 :'ïAbAc 'úEcOy lYO–k
èˇ §Or·ha'Ãw hòeHOm dâ—qAKp ÉreH·' £yáÊdÿq¸Kpah heGlûˇ E' 44 > :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wÃ
:˚Ωyh A wyõt A b O ' · -tyEbl ¸ dˇˇx Aú e'-Hyi' Hy°i' rˇˇõAWAv £yú≈n¸H lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ' E yiWnà ˚
ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yBd „ ˚q¸p K -lAk – ˚_yh ¸ ïyC« w¬ 45
tÙB'm E -HEH £yÅd Ê q ÿ p K¸ h a -lAk – ˇè ˚y¸hï«Cy¬w 46 :lïE'flr¸W«y¸–b 'õb A c A 'úc E yO -lAk – hAlv ¸ m aÅ w√
£°tA b O ' · hûˇ X LE m a l ¸ £õyC« w« l ¸ h a wà 47 :£yïH Ki m i x · w¬ tÙY'm E Húm E x · w¬ £y°p i l A ' · teHZ»l¸H˚ •elõe'
:rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 48 > :£ïk A Ùt¸b – ˚˜dŸqAKp¸tAh 'B◊l
yún≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ '°W KA t i 'Zl ◊ £õH A '◊r-te'Ãw dÅOq¸pit 'Z◊l èˇ y«wEl hòELXam-te' ™ûˇ a' 49
-lAk – lûˇ v a wà täd Á v E h A §âk –a H ¸ m i -lav É£«Cy«w¸lah-te' dˇˇû ‘q¸pah háAGta'Ãw 50 :lïE'flr¸W«y
£õh E wà wyÅl A k –E -lAk – -te'wà ˇè §A–k¸HiGmah-te' ˚`'W ¸ y« hAm G h Eä ÇÙl-reH·'-lA–k lûˇ avÃw êwyAlE–k
£ØyC« w« l ¸ h a ˇè ÙtO' ˚dy`r Ê Ùy §Äk –A H ¸ m Gi h a v fi s OZ nà b i ˚ 51 :˚Ωnx · ¬y §õk –A H ¸ m Gi l a byúb i s A wà ˚h°t u r Ë H A yÃ
yûˇ n≈ b –¸ ˚Ynx A wà 52 :tïm A ˚y bYr „ q –“ h a rˇˇz∑√ú h a wà £°yC« w« l ¸ h a ÙYt' O ˚myúq ÷ y√ §Åk –A H ¸ m Gi h a ˇè tnO x · b a ˚
˚`nx · y¬ £UyC« w« l ¸ h a wà 53 :£ït A ' O ¸bic¸l ÙYlÃgÊ–d-lav Hyúi'Ãw ˚hô≈n·xam-lïav Hyüi' l°E'flr¸W«y
ˇè ˚r¸mH A wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tYfid·v-lav •ecÅ’q hûˇ ∆y¸h«y-'øl ◊ wà tÅd Á v E h A §ûˇ k –a H ¸ m i l ¸ ˇè byibs A
lOkk –¸ ∏ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚YWv · yC¬ ïw¬ 54 :t˚¡dv E h A §úk –a H ¸ m i tÂrˇ m eõ H ¸ m i -te' £ØyC« w« l ¸ h a
> :˚øWv A §úk –E hõH e m O -te' hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' ·

Numbers 2
Ù`lÃgÊ–d-lav Hyûˇ i' 2 :rˇˇøOm'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØw√ hÃy rˇˇû b
–E d
fi yà w¬ 1
dˇˇõEvÙm-lehøO'¸l byúb i s A d∆gnF∆D m i l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚Ynx · ¬y £Åt A b O ' · tyûˇ b E l ¸ ˇè tt O ' O b ¸
ˇè 'yiWn√ wà £°t A ' O b ¸ c i l ¸ hYd fl ˚hÃy hún≈ x · m a l∆g_–d hAxÅflrÃzim hAmd Ë ˇ û ˇq ‘ ˇè £y«nx O h a wà 3 :˚Ωnx · y¬
hüAvA–bËra' £°ehy„dÿq¸p˚ ÙY'Ab¸c˚ 4 :bΩd fl n√ yim G v a -§eb – §ÙYHx ¸ n¬ hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b ¸ l i
yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà rˇˇk A° SAW K y« hûˇ X LE m a wyõl A v A £yún« x O h a wà 5 :tÙø'm E HúH E wà •el' eõ £yôv i b ¸ H i wÃ
•el' eõ £yôH Ki m i x · w¬ hüAvb –A r Ë ' a wyÚd fl q ÿ p ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 6 :rˇˇïv A ˚c-§eb – lõ' E nà t a nà rÅk A SAW K y«
-§eb – bõ' A yil' È §Ål u ˚bÃz yûˇ n≈ ¸bl i ˇè 'yiWn√ wà §°l u ˚bÃz hõX LE am 7 < :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wÃ
-lïA–k 9 :tÙø'Em vúa–bËra'Ãw •el' eõ £yôH Ki m i x · w¬ hüAvb ¸ H i wyÚd fl q ÿ p ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 8 :§øl » x E
£yúp i l A ' · -teHïH E wà •el' eô £yún« m O ¸H˚ •eläe' tâa'm ¸ hÄd fl ˚hÃy hûˇ n≈ x · m a l ¸ £yãd Ê q ÿ p K¸ h a
§ôb E ˚'Ër hü≈nx · m a l∆gd –ÂZ 10 < :˚vïs –A y« hõn√ H O 'Êr £°t A ' O b ¸ c i ¸l tÙY'Em-va–bËra'Ãw
ÙY'Ab¸c˚ 11 :r˚ø'y„d¸H-§e–b r˚Ycyil' È §Åb E ˚'Ër yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà £°t A ' O b ¸ c i l ¸ h√nm Aõ yEt G
hûˇ X LE m a wyõl A v A £ún« Ùxahwà 12 :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ £yôv i –AbËra'Ãw hüAKHiH wyÚfldÿq¸p˚
ÙY'Ab¸c˚ 13 ]3 :yΩfl–daH-yΩÊr˚c-§e–b lõE'yimul¸H §ÙÅvm ¸ H i yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà §ÙÚvm ¸ H i
ˇè 'yiWn√ wà dˇˇgF√° hõX LE m a wà 14 :tÙø'm E HBl » H ¸ ˚ •el' eõ £yôH Ki imx · w¬ hüAvH ¸ t Gi £°h e y„dq ÿ p ¸ ˚
ˇè £yivb –A r Ë ' a wà hòH KA im·x £°ehy„dÿq¸p˚ ÙY'Ab¸c˚ 15 :lïE'˚vËr-§eb – •õs A y√ l ¸ ' e dØg√ yûˇ n≈ b ¸ l i
tâ' a m ¸ §Äb E ˚'Ër hûˇ n≈ x · m a l ¸ £yãÊdÿq¸Kpah-lïA–k 16 :£yïiKHim·x¬w tÙY'm E HúH E wà •el' eÅ
£õyC« n« H ¸ ˚ £°t A ' O b ¸ c i l ¸ £yõH Ki m i x · w¬ tÙB'm E -vab – r Ë ' a wà •el' eô £yúH Ki m i x · w¬ dâx A e'Ãw •eläe'
t°nO x · m Ga ïh a ™ÙZtb –¸ £õyC« w« l ¸ h a hún≈ x · m a dˇˇv Eô Ùm-leh' Oø vüas√nwà 17 < :˚vïs –A y«
hú≈n·xam l∆gZ–d 18 < :£ïehyElÃgd Ê l ¸ Ù˜dy√ -lav Hyú' i ˚vÅs –A y« §ûˇ k –E ˇè ˚n·xy¬ rˇˇH eò ' · k –a
:d˚øhyim G v a -§eb – võm A H A yil' È £«yr fiÅ p ¸ ' e yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà hAm G y√° £õt A ' O b ¸ c i l ¸ £«yr fi_ p ¸ ' e
hûˇ X LE m a wyõl A v A wà 20 :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ £yúv i b –A r Ë ' a £°ehy„dÿq¸p˚ ÙY'Ab¸c˚ 19
£°h e y„dq ÿ p ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 21 :r˚øchfldp K¸ -§eb – lõ' E yilm ¸ gF¬ hÅH Ke n¬ ¸m yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà h°H Ke n¬ m ¸
§Åm i y√ nà b i yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà §°m i y√ nà b –i hõX LE m a ˚ 22 :£«yïAt'Am˚ •el' eõ £yôH i l » H ¸ ˚ £«yü¬nH ¸
vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôH i l » H ¸ ˚ hüAH K m i x · £°h e y„dq ÿ p ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 23 :yïn« v O d Ë gF« -§eb – §Yd fl yib' ·
£yúp i l A ' · -t¬nm Oø H ¸ ˚ •el' eô tú' a m ¸ £«yr fiÄ p ¸ ' e hûˇ n≈ x · m a l ¸ £yãd Ê ÿq¸Kpah-lïA–k 24 :tÙø'Em
h√np OY c A §_d fl hún≈ x · m a l∆gd –ÂZ 25 < :˚vïs –A y« £yõH i l i H ¸ ˚ £°t A O'¸bic¸l hõA'Em˚
£°h e y„dq ÿ p ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 26 :yΩd –fl H a yïm Gi v a -§eb – r∆zv eõ yix' · §Åd fl yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà £°t A 'O b ¸ c i l ¸
ˇè 'yiWn√ wà rˇˇH E° ' A hûˇ X LE m a wyõl A v A £yún« x O h a wà 27 :tÙø'm E vúb a H ¸ ˚ •el' eõ £yôH Ki H i wà £«yü¬nH ¸
£yôivA–bËra'Ãw dˇˇüAxe' £°ehy„dÿqp ¸ ˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 28 :§Ωr fl k ¸ v A -§eb – lõ' E yivgà p Ka rÅH E ' A yûˇ n≈ b ¸ l i
-§eb – vYr fi yix' · yÅl i t GA p ¸ n¬ yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè 'yiWn√ wà y°l i t GA p ¸ n¬ hõX LE m a ˚ 29 :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ
:tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôH Ki m i ·x¬w hüAH»l¸H £°ehy„dÿq¸p˚ ÙY'b A c ¸ ˚ 30 :§ïn√ yEv
Hûˇ H E wà •el' eõ £yôH Ki m i x · w¬ hüAv¸bH i wà •el' eÄ tûˇ ' a m ¸ §Åd fl h≈nx · ˇû m a l ¸ ˇè £yÊdq ÿ p K¸ h a -lAk – 31
lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yBd „ ˚q¸p K hel G ôE' 32 > :£ïehyElÃgÊd¸l ˚Yv¸s«y hú√nOr·xa'Al tÙÚ'Em
teHZ»l¸H˚ èˇ •elèe' tÙB'Em-HEH £Åt A ' O b ¸ c i l ¸ ˇè tnO x · m Ga ïh a y`d „ ˚q¸p K -lAk – £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸
yûˇ n≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ ˚Ådq Ÿ p KA t ¸ h A 'Zl ◊ £ØyC« w« l ¸ h aâ wà 33 :£yïH Ki m i x · w¬ tÙY'm E Húm E x · w¬ £yÅp i l A ' ·
-reH·' lOk¸–k∏ l°E'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚YWv · yC¬ w¿¬ 34 :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇôeH·'a–k l°E'flr¸W«y
wyõt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ Hyú' i ˚vÅs A n√ §ûˇ k E wà ˇè £h e yElgà d Ê l ¸ ]3 wF n` x A -§ïk –E hÄH e m O -te' hMw√ hÃy h=wF√ c i
:wyït A b O ' · tyúb –E -lav

Numbers 3
rˇˇúah¸–b hõeHOm-te' hô√whÃy rˇˇüb –e d –Ê £ÙÆyb –¸ h°H e m O ˚ §˜r O h· a' tıOd¸lÙGt heGlôE'Ãw 1
rˇˇõ√zAv¸le' '˚àhyib' · w¬ bÚd fl n√ |rÙZkb –¸ h a §˜r O h· ' a -y≈nïb –¸ tÙBmH ¸ hel G ' Eô wà 2 :yïn√ yis
'úEGlim-reH·' £y°ixuHm G¸ h a £yõn« h · k –O h a §År O h · ' a yûˇ n≈ b –¸ ˇè tÙm¸H hel G 'EÄ 3 :rˇˇïm A t A yi'wÃ
häflr√z HâE' É£AbÊrŸqah︖b hº√whÃy yûˇ n≈ p ¸ l i '˚Zhyib' · w¬ bZd fl √n tAmˇû yC√ w¬ 4 :§ïh E k a l¸ £Yd fl y√
rÅm
A t A yûˇ '
i wà ˇè rz√ v A l ¸ ' e §òh E k a yà w¬ £°h e l A ˚ûyh A -'◊l £yõn« b A ˚ yØn¬ yis rˇˇû b –a dË m i b –¸ ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l
i
:rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 5 > :£ïh e yib' · §ı Or·ha' yõ≈n¸Kp-lav
:Ùøt'O ˚Ytr Ë H E wà §°h E k –O h a §˘r O h · ' a yõn≈ p ¸ li ÙÅt' O ˇû t GA d Ë m a v· h a ïwà yØw« l E hûˇ X LE am-te' èˇ b„rŸqah 6
dˇˇv
E° Ùm leh' OZ yõn≈ p ¸ il hÅfldEvûˇ Ah-lA–k èˇ tr  m eè H ¸ m i -te'wà ÙÄt G r Ë ma H¸ m i -te' ˚˘rm ¸ HA wà 7
-te'Ãw dÅEvÙm lehZO' èˇ yl E k –¸ -lAk – -tï' e ˚Ärm ¸ H A wà 8 :§ïk –A H¸ Gimah tBfidOb·v-te' dˇˇYOb·val
-te' ˇè ht GA t a n√ wà 9 :§ïk –A H¸ m Gi ah tBfidOb·v-te' dˇˇYOb·val l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ tÂrˇ m eõ H¸ m i
:lï' E rfl W ¸ y« yún≈ b –¸ tõ' E m E ÙÅl ˇè hm GA h Eè £ún« ˚tÃn £=n« ˚tÃn wy°n√ b A l ¸ ˚ §˜r O h· ' a l ¸ £ØyC« w« l ¸ h a
bY„r“–qah rˇˇú√∑zahÃw £°t A nF√ h u k –¸ -te' ˚˜rm ¸ H A wà dÅq O p ¸ t Gi ˇè wy√nA–b-te'Ãw §`Or·ha'-te'Ãw 10
yit G x ¸ ˇû q — l A hü≈nF h i yUn« ' · w¬ 12 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 11 > :tïm A ˚y
yûˇ n≈ b –¸ m i £exr ÂY reXp Keú rÙ_kb –¸ -lA–k taxüaGt lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ˇè ™ÙGtm i £ÆyC« w« l ¸ h a -te'
rÙäkb –¸ -lAk yât i k –O h a £ É Ùy¸b – r Ç Ùk¸b – -lAk – yê l i yûˇ k –i 13 :£ï« yC w« l ¸ h a yõl i ˚yúAhÃw l°E'flr¸W«y
h°AmEh¸–b-dav £YfldA'Em lÅ' E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè rÙk¸–b-lAk yòil yiGt¸Hâd –fi q Ÿ h i £«yr fiÄ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸
yõn¬ yis rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rˇˇb –Eò d fi yà w¬ 14 < :hïw√ hÃy yún« ' · ˚Yyh ¸ y« yúl i
-§eb – m i rˇˇk Aô z√ -lAk – £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £õt A b O ' · tyúb E l ¸ yØw« l E yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè dq O p K¸ 15 :rˇˇm Oø 'El
rˇˇH eõ ' · k –a h°w√ hÃy yûˇ p Ki -lav hõH e m O £ôt A ' O dˇˇq Oı p ¸ yC« w¬ 16 :£Ω„dŸq¸piGt hAl¸vm aõ w√ HÂdˇ x OB
:yΩr Ê r fl m ¸ ˚ tõh A q Ÿ ˚ §ÙàHr Ë gF≈ £°t A m O H ¸ b –i yõw« l E -yïn≈ b ¸ hel G ' Eú -˚y¸hïyC« w¬ 17 :hïwF√ c u
tõh A q Ÿ yún≈ b ¸ ˚ 19 :yïv i m ¸ H i wà yõn« b ¸ l i £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §ÙYHr Ë g≈ -y≈nïb –¸ tÙBmH ¸ hel G ' Eô wà 18
£õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ y_r Ê r fl m ¸ yü≈nb ¸ ˚ 20 :lïE'y«∑zuvÃw §Ù˜r¸bex rÅAhc ¸ y« wà £Zr fl m ¸ v a £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
§ÙÅHr Ë ˇ û ˇg≈ l ¸ 21 :£ït A b O ' · tyúb E l ¸ yõw« l GE h a tBx O p K¸ H ¸ m i £ôh E hel G ' Eú y°H i ˚m˚ yûˇ l i x ¸ m a
:yïnF« H u r Ë gF≈ h a tYx O p K¸ H ¸ m i £Åh E hel G ˇû ' E y°v i m ¸ H Ki h a taxp Kaõ ¸Hm i ˚ yØn« b ¸ l Gi h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i
túv a b ¸ H i £Åh e y„dˇ û ˇÿqp K¸ hAlv ¸ m A° w√ HÂdˇ YOx-§e–bim rÅAk√z-lAk – rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ ˇè £h e y„dq ÿ p K¸ 22
:hAm G ïy√ ˚Ynx · y¬ §ôk –A H ¸ m Gi h a y^r „ x · ' a y°nF« H u r Ë gF≈ h a tYx O p K¸ H ¸ m i 23 :tÙø'm E Húm E x · w¬ £yõp i l A ' ·
ˇè §ÙHËrg≈ -yïn≈ b –¸ tÂrˇ m eò H ¸ m i ˚ 25 :lïE'Al-§e–b •õAs√y¸le' y°«nF H u r Ë gF≈ l a bõ' A -tyïb E 'yúW i nà ˚ 24
:dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ ™às a m A ˚ ˚hàs E k ¸ m i leh' OÚ h A wà §õk –A H ¸ Gimah dÅEvÙm lehZO'¸–b
-lavwà §ôk –A H ¸ m Gi h a -lav rˇˇüH e ' · rÅc E x A ïh e xatˇû p Ke ˇè ™s a m A -te'Ãw rÄEcAxïeh yûˇ Ev¸l—qÃw 26
taxp Kaò H ¸ m i tÄh A q Ÿ l i wà 27 :Ùøtd fl b O v · lYk O l ¸ wyÅr fl t A yïm E ˇè t' E Ãw by°b i s A x fi b –Eõ zà m Gi h a
y°l i ' E y«z∑ v A ïh A taxp Kaõ H ¸ m i ˚ yØn« r O b ¸ x e h ¡a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i ˚ yÅr Ê h A c ¸ yC« h a taxˇû p Ka H ¸ m i ˚ ˇè ym i r fl m ¸ v a h ¡a
hAlv ¸ m A° w√ HÂdˇ x OY -§eb – m i rÅk A z√ -lAk – ˇè rp Ka s ¸ m i b –¸ 28 :yït i AhŸ–qah tBOx¸Kp¸Hm i £õh E hel G ' Eú
-y≈nb –¸ tBx O p K¸ H ¸ m i 29 :HÂdˇ q –O¿ h a tÂrˇ m eú H ¸ m i yYr „ m ¸ H O tÙÅ'Em Hûˇ H E wà ˇè £yipl A ' · tòn¬ m O H ¸
tZOx¸Kp¸Him¸l bõA'-tyïEb 'yúiWnà ˚ 30 :h√nïm A yEt G §õk –A H ¸ m Gi h a ™Ârˇ y∆ú lôv a ˚°nx · y¬ tõh A q Ÿ
hZr fl nO m G¸ h a wà ˇè §x A l ¸ H Ku h a wà §`r O ' A h A £Ät GA Ëram¸Him˚ 31 :lïE'y«z∑ v u -§eb – ]1 nõp A c A yil' e y°t i h A q –Ÿ h a
:Ùøtd fl b O v · lYk O wà ™Ås A m GA h aâ wà £°h e b –A ˚Ytr Ë H A yà rˇˇúeH·' HÂdÅOq – h a yûˇ l E k ¸ ˚ tÅx O b –¸ zà m Gi ïh a wÃ
tÂrˇ m eú H ¸ m i yYr „ m ¸ H O tàd –fi q ÿ p K¸ §°h E k –O h a §˘r O h · ' a -§eb – rˇˇz√õ v A l ¸ ' e yØw« l GE h a yûˇ ' E yiWnà ˇè 'yiWnà ˚ 32
hel G ' Eú y°H i ˚Gmh a taxp Kaõ H ¸ m i ˚ yÅl i x ¸ m Ga h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i yàr Ê flr¸mil 33 :HÂdˇ ¿O–qah
hAlv ¸ m A° w√ HÂdˇ x OY -§eb – m i rÅk A z√ -lAk – rˇˇû p Ka s ¸ m i b –¸ ˇè £h e y„dÿq¸p˚ 34 :yΩÊrflr¸m tBx O p K¸ H ¸ m i £õh E
lõ' E yÊr˚c yÅr Ê r fl m ¸ tZx O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè b' A -tyïb E 'yòW i nà ˚ 35 :£«yït A 'Am˚ £yõp i l A ' · teHH Eú
yûˇ n≈ b –¸ t ê r  m e H ¸ m i tZd –fi q ÿ p ¸ ˚ 36 :h√np Oø c A ˚Ynx · y¬ §ôk –A H ¸ m Gi h a ™Ârˇ üy∆ lûˇ v a l«yx A° yib' · -§eb –
:Ùøtd fl b O v · lYk O wà wyÅl A k –E -lAkwà wy°n√ d fl ' · w¬ wyZd fl m Gu v a wà wyõx A yÊrb ¸ ˚ §Åk –A H ¸ m Gi h a ˇè yH E r Ë q — yÇ r Ê r fl m ¸
£yûˇ n« x O h a wà 38 :£ïh e y„rt ¸ yïm E ˚ £õt A d O t E y«w £°h e y≈nd Ë ' a wà byõi bs A rˇˇc Eô x A h e y^d „ m Gu v a wà 37
wyÆn√ b A ˚ §˘r O h · ' a wà |hûˇ H e m O hAxäflrÃzim |dâEvÙm-lehøO' Éy≈n¸pil hAmd Ë ˇ û ˇq ‘ §ák –A H ¸ m Gi h a yûˇ n≈ p ¸ l i
bYr „ q –“ h a rˇˇz∑√ú h a wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tÂrˇ m eõ H ¸ m i l ¸ HÅd –fl q Ÿ m Gi h a tÂrˇ û ˇm e H ¸ m i ˇè £yÊrm ¸ H Oø
hõ√whÃy yúiKp-lav ]4 n$ r O_$ h ·$ ' a$ wÃ$ hüeHm O dâq — p KA ÉreH·' £M«Cy«w¸lah yâ„d˚q¸Kp-lAk – 39 :tïm A ˚y
< :•elï' A £yYr Ê W ¸ v e wà £«yn¬ú H ¸ hAlv ¸ m aÅ w√ HÂdˇ x OZ -§eb – m i ˇè rAk√z-lA–k £°AtOx¸Kp¸Him¸l
-§eb – m i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè rk A z√ rˇˇk O` b –¸ -lAk – dâq O p K¸ hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 40
yûˇ n« ' · ˇè yl i £úyC« w« l ¸ h a -te' ]3 t GAâ x ¸ q — l A wà 41 :£ït A m O H ¸ rˇˇp Kaú s ¸ m i tõ' E 'àW A wà hAlv ¸ m A° w√ HÂdˇ x OY
-lAk – taxˇû t Ga £ØyC« w« l ¸ h a tûˇ amh È b –e ˇè t' E wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ b –i rˇˇk OY b –¸ -lAk – taxt Gaú hØw√ hÃy
ÙÚt' O hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a hÅH e m O dˇˇq O˘ p ¸ yC« w¬ 42 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ tõm a h È b e b –¸ rÙÅkb –¸
tÙ_mH E rˇˇp Kaú s ¸ m i b –¸ räk A z√ rÙâk¸–b-lAk ÉyihÃy¬w 43 :lïE'flr¸W«y yún≈ b ¸ b –i rˇˇk OY b –¸ -lAk – -tï' e
£yõiv¸biHÃw húAH»l¸H •el' eÅ ˇè £yÊrW ¸ v e wà £«yn¬ò H ¸ £°h e y„dq ÿ p ¸ i l hAlv ¸ m aõ w√ HÂdˇ x OB -§eb – m i
-te' xûˇ —q 45 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 44 > :£«yït A 'Am˚
taxˇû t Ga £õyC« w« l ¸ h a túm a h È b –e -te'wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ b –i ˇè rÙk¸b – -lAk – taxt Gaò £ÆyC« w« l ¸ h a
£yõv i b ¸ H Ki h a wà hÅH A l » H K¸ h a yûˇ y≈ ˚d¸p K ˇè t' E wà 46 :hïw√ hÃy yú« n' · £õyC« w« l ¸ h a yúl i -˚yAhwà £°t GA m ¸ h e b –¸
ÄAGt¸x—qAlÃw 47 :lïE'flr¸W«y yú≈nb –¸ rÙYkb –¸ m i £ØyC« w« l ¸ h a -lav èˇ £yipd Ë ˇv Oø h A £«yt A° 'Am G h a wÃ
hYr fl gF≈ £yBr Ê W ¸ v e xÅq –“ t Gi ˇè Hd  q –Oè h a l’qH eò b –¸ telgFO° l ¸ gF… al £yõil“q¸H teHôEm·x teHüEm·x
:£ïh e b –A £yõp i d Ë v O h A yDy≈ ˚d¸p K wy°n√ b A l ¸ ˚ §˜r O h · a'¸l •esÅe–kah hûˇ t GA t a n√ wà 48 :l’qïH KA h a
:£ïyC« w« l ¸ h a yúy≈ ˚d¸p K lõv a £yÅp i d Ë ˇv OZ h A ˇè t' E m E £Ù°yd Ë p Ki h a •esˇû k –e tõ' E hÅH e m O xûˇ q –— yC« w¬ 49
HBl » H ¸ ˚ £yäH Ki H i wà hâH KA im·x •es°A–kah-te' xûˇ —qAl lõE'flr¸W«y yún≈ b –¸ rÙ_kb –¸ tÄ' E m E 50
§ıOr·ha'¸l ]3 môy« d
Á p
K¸ h
a •esüek
– -te' häH
e m
O §âtGE yC« w¬ 51 :HÂdˇ q–O¿ ha l’qúH e b–¸ •el' eõ w√ tÙ_'m E
> :hïH e m
O -te' hõw√ hÃy húwF√ ci rˇˇH
eô ' · k–a h°w√ hÃy yûˇ p
Ki -lav wyõn√ b
A l ¸ ˚

Numbers 4
èˇ H'◊r-te' 'Ä◊W√n 2 :rˇˇøOm'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØ√whÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
£yòH i l » H ¸ §âb –e m i 3 :£ït A b O ' · tyúb E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ y°w« l E yûˇ n≈ b –¸ ™Ùõt G m i tÅh A q Ÿ yûˇ n≈ b –¸
hõAk'Al¸m tÙBW·val 'ÅAbAFcal èˇ 'b –A -lAk – h°n√ H A £yûˇ H Ki m i x · -§eb – dˇˇv aõ wà hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A
:£yïH i d fl q –› h a HÂdˇ q O˜ dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸ tõh A q Ÿ -y≈nb –¸ tBd fi b O ·v t'_◊z 4 :dˇˇïEvÙm lehBO'¸–b
-˚–sk iâ wà ™°s A m GA h a tekr O˘ p KA tõ' E ˚dàr Ê ÙhÃw hØn∆ x · m Ga ïh a v fi s OZ nà b –i ˇè wy√nb A ˚ §`r O h · ' a 'âb A ˚5
-d∆gïeb ˚^WËrAp˚ HaxÅaGt rÙZv èˇ y˚s¸k – wyÄl A v A ˚ûnt ¸ n√ wà 6 :tΩÁdEvAh §ıOr·' tõE' –hÅAb
˚ê WËrp ¸ y« £yÆn« p KA h a §ûˇ x a l ¸ H u |lûˇ v a wà 7 :wyΩd –fl b –a ˚YmW A wà hAlv ¸ m A° l ¸ m i telk Eõ t G¸ lyôl i k –¸
tõ' E wà tØyCO q –÷ n¬ m G¸ h a -te'wà ˇè tOKpa–kah-te'Ãw t`OrAvŸ–qah-te' wyAlv A ∏ ˚ûnt ¸ n√ wà t Ç l e k E t G¸ d∆gˇû b –e
d∆ge–bò £ÄehyEl·v ˚ZWËrAp˚ 8 :hïy∆ h ¸ y« wyúl A v A dyõm i t GA h a £exeúlwà ™esnF√° h a tÙZWq Ÿ
|˚Zxq Ÿ l A wà 9 :wyΩd –fl b –a -te' ˚YmW A wà Haxt GA° rÙZv hõs E k ¸ m i b –¸ ÙÅt' O ˚ûˇ s – k i wà yØn« H A tavˇû l a ÙGt
h
A yõx e q “ l ¸ m a -te'wà h A yÅt e r O ˇ û ˇ≈ n-te'wà ˇè rÙ'Am G h a t`r fi nO m ¸ -te' ˚ãs – k i wà telk EÄ t G¸ d∆gˇû b –e
˚`n¸t√nÃw 10 :£ïehA–b –hõAl-˚tËrAHyà rˇˇH eú ' · h – n√Ø m ¸ H a yûˇ l E ¸k – -lAk – ˇè t' E wà h A y°t e t GO x ¸ m a -te'wÃ
|lûˇ v a wà 11 :XÙïm G h a -lav ˚Ynt ¸ √nÃw Hax°AGt rÙZv hõEs¸kim-le' AhyÅelE–k-lA–k-te'Ãw èˇ –hAtO'
˚YmW A wà Haxt GA° rÙZv hõs E k ¸ m i b –¸ ÙÅt' O ˚ûˇ s – k i wà telk EÅ t G¸ d∆gˇû b –e ˇè ˚WËrp ¸ y« bÄh A z∑√ h a xûˇ b –a zà m i
HÂdq –OÄ b –a £ûˇ b A -˚tËrˇ ïH A yà rˇˇüeH·' tä„rAKHah yâEl¸–k-lA–k-te' É˚xŸqAlÃw 12 :wyΩfl–da–b-te'
-lav ˚Ynt ¸ n√ wà Haxt GA° rÙZv hõs E k ¸ m i b –¸ £Åt A Ù' ˚ûˇ s – k i wà telEÅkt G¸ d∆gˇû b –e -le' ˇè ˚n¸tïn√ wÃ
wyAlv A ∏ ˚ûnt ¸ n√ wà 14 :§ïm A gF√ r Ë ' a d∆gb –eõ wyÅl A v A ˚ZWr Ë p A ˚x fi E°–bÃziGmah-te' ˚Yn¸KHÊdÃw 13 :XÙïGmah
ˇè tgO l A zà m Gi h a -te' t`t GO x ¸ m Ga h a -te' £ÄehA–b wyûˇ AlAv ˚^tËrAHïyà rˇˇû H e ' · wyãl A k –E -lAk – -tï' e
rÙBv y˚_sk –¸ wyÄl A v A ˚ZWr Ë p A ˚x fi b –E° zà m Gi h a yûˇ l E k –¸ lYk –O tÅOqr fl zà m Gi h a -te'wà £yûˇ v i yC√ h a -te'wÃ
-te'Ãw HÂdäO–qah-te' tâO–sak¸l wy√nb A ˚Ñ-§Orh · ï' a hûˇ l GA k i wà 15 :wyΩd –fl b a ˚BmW A wà Haxt Gaõ
t'ÅW E l A ˇè th A q Ÿ -y≈nb ¸ ˚'`b O y√ §Äk E -y„rx · ' a wà h Ç n∆ x · m Ga h ¡a v fi OZsnà b –i H ê d  q –O h a yûˇ l E k –¸ -lAk –
:dˇˇïv E Ùm leh' OB b –¸ tõh A q Ÿ -yïn≈ b ¸ 'úW KA m a hel G ' Eô ˚t°m E w√ HÂdˇ ˜O–qah-le' ˚BvÃFg«y-'ø◊lÃw
£yÅm Gi s –a h a tÂrˇ X OZ q Ÿ ˚ ˇè rÙ'Am G ah §emòeH §ÄEhO–kah §˘Or·ha'-§e–b |rˇˇû √zAv¸le' tãfi–dÿq¸p˚ 16
ÙÅb – -reH' · -lAkwà ˇè §k –A H ¸ m Gi h a -lA–k tÄfi–dÿq¸Kp h°x A H ¸ m Gi h a §emˇû H e wà dyõm i t GA h a túx a nà m i ˚
§˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHm O -le' hØw√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 17 < :wyïl A k E b ¸ ˚ HÂdˇ q O˜ b –¸
:£ïyC« w« l ¸ h a ™Ùõt G m i y°t i h A q –Ÿ h a tZOx¸Kp¸Him XebõEH-te' ˚tyàÊr¸kaGt-la' 18 :rˇˇøOm'El
§`Or·ha' £y°iHfld›–qah HÂdˇ q O˘ -te' £õt GA H ¸ g« b –¸ ˚tÅm u y√ 'Zl ◊ wà ˇè ˚yAxwà £Äh e l A ˚ZWv · |t'ûz◊ wà 19
-'◊lÃw 20 :Ùø'AKWam-le'Ãw ÙYtfldOb·v-lav Hyôi' Hyúi' £ÄAtÙ' ˚ZmAWwà ˚'Åb O y√ ˇè wy√nb A ˚
hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 21 > :˚tïm E w√ HÂdˇ q –O˜ h a -te' vúl Ga b a k –¸ tÙ_'Ëril ˚'^Ob√y
£õt A b O ' · tyúb E l ¸ £°h E -£¬gF §ÙYHËr≈g yú≈n¸–b H'_◊r-te' 'Ä◊W√n 22 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le'
hõn√ H A £yúH Ki m i x · -§eb – dˇˇv aô hAl v ¸ m aÄ w√ hMn√ H A £yâH i l » H ¸ §É b –e m i 23 :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
:dˇˇïv E Ùm leh' OB b –¸ hYd fl b O v · dˇˇb OB v · l a 'Åb A c A 'Zb ◊ c ¸ l i ˇè 'b –A ah-lA–k £°AtÙ' dˇˇ˘Oq¸piGt
t`v O yÊryà -te' ˚ä'W ¸ n√= wà 25 :'ïW KA m a l ¸ ˚ dˇˇb OY v · l a y°nF« H u r Ë gF≈ ah tYOx¸Kp¸Him tÅfidOb·v t'û◊z 24
wyõAlAv-reH·' HaxúaGtah hôs E k ¸ m i ˚ ˚hàs E k ¸ m i dÅEvÙm lehZO'-te'Ãw ˇè §k –A H ¸ m Gi h a
-te'Ãw räEcAxïeh yâEv¸l—q ÉtE'Ãw 26 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp ™Ås a m A -tâ' e wà hAlv ¸ m A° l ¸ m i
ˇè t' E wà byÅb i s A ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a -lavwà §òk –A H ¸ iGmah-lav râeH·' rÄc E x A h e ravˇû H a |xatˇû p Ke |™ûˇ s a m A
:˚dˇˇïb A v A wà £õh e l A hôeWAv≈y rˇˇüeH·'-lA–k tâ' E wà £°t A d fl b O v · yõEl¸–k-lA–k-tïe'Ãw £Åehy„r¸tyïEm
£Å' A W KA m a -lAkl ¸ yØnF« H u r Ë gF≈ h a yûˇ n≈ b –¸ èˇ td fi b O v · -lAk – hÆy∆ h ¸ t Gi wyMn√ b A ˚ §âr O h · ' a yÉ p Ki -lav 27
t'û◊z 28 :£ïA'AKWam-lA–k tõE' tÂrm eÅ H ¸ m i b –¸ ˇè £h e l E v · £òt Ge d Ë —q¸p˚ £°AtfldOb·v lYOk¸l˚
rÅm A t A yï' i ˇè dy¬ b –¸ £Åt GA r Ë m a H ¸ m iâ ˚ dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸ yõnF« H u r Ë gF≈ h a yún≈ b –¸ t_x O p K¸ H ¸ m i tÄd fi b O v ·
£õt A b O ' · -tyEbl ¸ £út A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yÚr Ê r fl m ¸ yõn≈ b –¸ 29 > :§ïh E k –O ah §˜Or·ha'-§ïe–b
hõn√ H A £yúH Ki m i x · -§eb – dˇˇv aô wà hAlv ¸ m aÄ w√ hMn√ H A £yâH i l » H ¸ §É eb – m i 30 :£ït A ' O dˇˇq Oı p ¸ t Gi
èˇ t'◊zÃw 31 :dˇˇïEvÙm lehBO' tYfidOb·v-te' dàOb·val 'ÅAbAFcal èˇ 'A–bah-lA–k £Ú„dŸq¸piGt
wyõx A yÊrb ¸ ˚ §Åk –A H ¸ m Gi h a ˇè yH E r Ë q — dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸ £õt A d fl b O v · -lAkl ¸ £Å' A W KA m a tÂrˇ û ˇm e H ¸ m i
ˇè £t A d O t E yïw« £Äh e y≈nd Ë ' a wà byäb i s A râc E x A h e yÉ d „ ˚Gmv a wà 32 :wyïn√ d fl ' · w¬ wyBd fl ˚Gmv a wÃ
yõl E k –¸ -te' ˚Ådq Ÿ p ¸ t Gi tZm O H E b ¸ ˚ £°AtfldOb·v lYOk¸l˚ £ÅehyEl¸–k-lAkl ¸ £Åh e y„rt ¸ yûˇ m E ˚
£õt A d fl b O v · -lAkl ¸ yÅr Ê r fl m ¸ yûˇ ≈nb –¸ ˇè tx O p K¸ H ¸ m i tÄd fi b O v · t'û◊z 33 :£ï' A W KA m a tÂrˇ m eú H ¸ m i
hüeHm O dâq O p ¸ yC« w¬ 34 :§ïh E k –O h a §˜r O h · ' a -§ïb –e rÅm A t A yï' i ˇè dy¬ b –¸ dˇˇv E° Ùm leh' OZ b –¸
:£ït A b O ' · tyúb E l ¸ ˚ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ y°t i h A q –Ÿ h a yûˇ n≈ b –¸ -te' hYd fl v E h A yú' E yiWnà ˚ §_r O h · ' a wÃ
'ÅAbAFcal èˇ 'A–bah-lA–k h°n√ H A £yûˇ H Ki m i x · -§eb – dˇˇv aõ wà hAl¸vm aÅ w√ ˇè hn√ H A £yòH i l » H ¸ §âb –e m i 35
vúb a H ¸ £«yp Kaà l ¸ ' a £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £õh e y„dq ÿ p ¸ ˚Byh ¸ yC« w¬ 36 :dˇˇïv E Ùm leh' OB b –¸ hYfldOb·val
lehZO'¸–b dˇˇõEbOvAh-lA–k yÅitAh Ÿ–qah tZOx¸Kp¸Him ˇè yd „ ˚q¸p hel G ' Eò 37 :£yïH Ki m i x · w¬ tÙY'm E
< :hïeHOm-d¬y¸–b hõ√whÃy yúiKp-lav §År O h · ' a wÃ èˇ hH e m O dˇˇq —ò A p K râH e ' · dˇˇv E° Ùm
£yòH i l » H ¸ §âb –e m i 39 :£ït A b O ' · tyúb E l ¸ ˚ £õt A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸ §ÙÚHr Ë ≈g yûˇ n≈ b –¸ yYd „ ˚q¸p˚ 38
lehBO'¸–b hYfldOb·val 'ÅAbAFcal èˇ 'b –A h a -lAk – h°n√ H A £yûˇ H Ki m i x · -§eb – dˇˇv aõ wà hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A
HúH E wà £«yp Kaà l ¸ ' a £°t A b O ' · tyûˇ Ebl ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £Åh e y„dˇ ˇû q ÿ p K¸ ˇè ˚y¸hïyC« w¬ 40 :dˇˇïv E Ùm
dˇˇb Eõ v O h A -lAk – §ÙÅHr Ë g≈ yûˇ n≈ b –¸ ˇè tx O p K¸ H ¸ m i yÄd „ ˚q¸p hel G ûˇ ' E 41 :£yïH i l » H ¸ ˚ tÙY'm E
yà„d˚q¸p˚ 42 :hï√whÃy yúiKp-lav §˜r O h · ' a wà hôH e m O dˇˇq —ú p KA râeH·' dˇˇ°EvÙm lehZO'¸–b
ˇè hn√ H A £yòH i l » H ¸ §âb –e m i 43 :£ït A b O ' · tyúb E l ¸ £õt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yÚr Ê r fl m ¸ yûˇ n≈ b –¸ tYx O p K¸ H ¸ m i
:dˇˇïv E Ùm leh' OB b –¸ hYfldOb·val 'ÅAbAFcal èˇ 'A–bah-lA–k h°√nAH £yûˇ H Ki m i x · -§eb – dˇˇv aõ wà hAlv ¸ m aÅ w√
hel G ˇû ' E 45 :£«yït A 'Am˚ £yõp i l A ·' teHB»l¸H £°AtOx¸Kp¸Him¸l £õehy„dq ÿ p ¸ ˚Byh ¸ yC« w¬ 44
-d¬yb –¸ hõw√ hÃy yúp Ki -lav §År O h · ' a wà ˇè hH e m O dˇˇq —ò p KA râH e ' · yÚr Ê r fl m ¸ yûˇ n≈ b –¸ tYx O p K¸ H ¸ m i yÅd „ ˚q¸p
lõ' E r fl W ¸ y« yú' E yiWnà ˚ §_Or·ha'Ãw hüeHOm dâ—qAKp ÉreH·' £yáÊdÿq¸Kpah-lïA–k 46 :hïeHOm
hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £yòH i l » H ¸ §âb –e m i 47 :£ït A b O ' · tyúb E l ¸ ˚ £õAtOx¸Kp¸Him¸l £°«Cy«w¸lah-te'
'õW KA m a tBd fi b O v · w¬ h_d fl b O v · t^d fi Ob·v dâOb·val 'ÄA–bah-lA–k h°√nH A £yûˇ H Ki m i x · -§eb – dˇˇv aõ wÃ
:£yïn« m O H ¸ ˚ tÙY'm E Húm E x · w¬ £yÅp i l A ' · tûˇ n¬ m O H ¸ £°h e y„dq ÿ p K¸ ˚Yyh ¸ yC« w¬ 48 :dˇˇïv E Ùm leh' OB b –¸
-lavÃw ÙYtfldOb·v-lav Hyôi' Hyúi' hÅeHOm-d¬y¸–b èˇ £t A Ù' dˇˇq —ò AKp hM√whÃy yâiKp-lav 49
> :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i -reH·' wyàfldÿq¸p˚ ÙÚ'AKWam

Numbers 5
ˇè ˚x¸l G H a yïw« lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' wacò 2 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
ˇè hb A q ‘ nà -dav rˇˇk Aò z∑√ m i 3 :Hepï√nAl 'úEmAX lYOkÃw b°√z-lAkÃw v fi ˚˜rc A -lAk – hØn∆ x · m Ga ïh a -§im
rˇˇH eú ' · £Åh e y≈nx · ˇû m a -te' ˇè ˚'¸m G X a yà '`l ◊ wà £˚Úx¸GlaH¸Gt hõ∆n·xaGmïal ¶˚Bxim-le' ˚xÅEGlaH¸Gt
¶˚Yxim-le' £ÅAtÙ' ˚Zx¸GlaHÃy¬w lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè §k E -˚W·vïyC¬ w¬ 4 :£ïk A Ùt¸b – §úk E H O yõn« ' ·
> :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ˚YWv A §úk –E hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rˇˇb –eò Ê–d râeH·'a–k h°∆n·xaGmïal
-Ùø' Hyûˇ ' i ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' êrE–bfi–d 6 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 5
hõm A H ¸ ï' A wà h°w√ hyab – lavm aõ lBOv¸mil £ÅfldA'ïAh t'Z◊LXax-lA–kim ˇè ˚W·vy¬ yòk –i hÄH KA ' i
ˇè ÙmAH' · -te' byòH i h E wà ˚Ç WAv rˇˇû H e ' · £ ê t A 'AX L x a -tï' e ˚Äd – w¬ ¸tihÃw 7 :'wïihah Hepú∆Fnah
Hyä' i l A §yâ' E -£i'wà 8 :Ùøl £úH a ' A rˇˇH eõ ' · l a §àt a n√ wà wy°l A v A •ûˇ s E yO ÙYtH i yimx · w¬ ÙÅH'◊rb –¸
lyE'ò dÄb a l G¸ m i §°h E k –O l a hõw√ hyal búH A ˚Gmh a £ôH A ' A h A wyÅl A ' E èˇ £H A ' A h A byòH i Ah¸l lÄE'OFg
yüEHËd“q-lAk¸l hãAm˚r¸t G -lAkwà 9 :wyïl A v A Ùõb – -rep K k a yà rˇˇH eú ·' £yÅr Ê p Ku k –i h a
ÙZl wyõAHfld›q-te' Hyúi'Ãw 10 :hïy∆ h ¸ y« ÙBl §õh E k –O l a ˚byBr Ê q Ÿ y¬ -reH·' lôE'flr¸W«y-y≈n¸b
> :hïy∆ h ¸ y« ÙBl §õh E k –O l a §út GE y« -reH' · Hyô' i ˚°yh ¸ y«
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 12 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 11
bâakAHÃw 13 :lavïAm ÙYb húAl·vAm˚ ÙÅt G H ¸ ' i hûˇ X e W ¸ t i -yïk –i ˇè Hyi' Hyúi' £°ehEl' · t GAõ r Ë m a ' A wÃ
hA'm A° X ¸ n« 'yûˇ h i wà hYr fl t G¸ s ¸ n« wà h – H AÅ yi' yûˇ n≈ yEvm E ˇè £l a ¸vn∆ wà v Ç r fi z∆ -tabk ¸ H i h –ê t A ' O Hyûˇ ' i
-te' 'únF≈ q ÷ wà hô' A nà q ÷ -fix˚¡r wyüAlAv râabAvÃw 14 :hAWïAKp¸t«n 'B◊l 'wõihÃw –hÅA–b §yûˇ ' E ˇè dv E wÃ
'yõh i wà ÙÅt G H ¸ ' i -te' 'ûˇ nF≈ q ÷ wà ˇè h' A nà q ÷ -fix˚¡r wyòl A v A râb a Av-Ù' hA'°Am¸X«n 'wûˇ h i wà Ùõt G H ¸ ' i
-te' 'yòibEhÃw ǧEhO–kah-le' êÙGt¸Hi'-te' Hyûˇ i'Ah 'yâibEhÃw 15 :hA'ïAm¸X«n 'B◊l
§emH eÄ wyäl A v A qâc O y« -'øl ◊ £yÚr Ê v O W ¸ xamˇû q ’ hõp A yE'h A tBr Ê yiWv · h A yÅle v A ˇè h – n√ b –A r Ë q “
tÂrˇ k –eú zà m a §Ù˜rk –A z« túx a nà m i '˚Åh ˇè t' O n√ q Ÿ tòx a nà m i -yïk –i hØn√ b O l ¸ ˇè wyAlv A §òt GE y« -'øl ◊ wÃ
§ôEhO–kah xü—qAlÃw 17 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i h – d flY m i v È ïh e wà §°h E k –O ah –hõAtO' byBÊrŸqihÃw 16 :§ΩOwAv
§Åk –A H ¸ m Gi h a vûˇ q — r Ë q — b –¸ ˇè hy∆ h ¸ y« rˇˇH eò ' · rÄp A v A ïh e -§im˚ WÂrˇ x A° -yilk ¸ b –i £yõH i d O q Ÿ £«ym aú
Çh√whÃy yûˇ ≈n¸pil êhAKHi'Ah-tïe' §úh E k –O h a dyâm i v È h e wà 18 :£«yïm GA h a -le' §út a n√ wà §õh E k –O h a xúq –— y«
túx a nà m i §ÙÅrk –A z∑« h a tûˇ x a nà im tE'ò h A yÄp Ke k –a -lav §ûˇ t a n√ wà hÅAKHi'ïAh H'˘◊r-te' èˇ vfirAp˚
fivyâi–b¸HihÃw 19 ]3 :£yΩr Ê r  ˇ ï' A m ¸ h a £yYr Ê m GA h a yúm E ˚Øyh ¸ y« ˇè §h E k –O h a dˇˇy¬ò b ¸ ˚ 'w°h i tY' O n√ q Ÿ
'B◊l-£i'Ãw ™ÅAtO' èˇ Hyi' búakAH 'â◊l-£i' èˇ hAKHi'ïAh-le' rˇˇòm a ' A wà §Äh E k –O h a h – t Aä ' O
:heGlïE'Ah £yYÊrrA'¸mïah £yBÊrm GA h a yôm GE m i yàq ÷ nF√ h i ™°H E yi' taxˇû t Ga hõ' A m ¸ X u tyôX i W A
ÙÅt
G b¸ k A H ¸ -te' ˇè ™b –A Hyú' i §ât GE yC« w¬ t'°m E X ¸ n« yûˇ k i wà ™õH E yi' taxt Gaú tyôX i W A yúk –i t G¸ ' aÄ wà 20
ÇhAlA'Ah tûˇ avub¸Hi–b êhAKHi'ïAh-tïe' §úEhO–kah fivyâi–b¸HihÃw 21 :™ïEHyi' yY„d·v¸la–bïim
™°m GE v a ™ÙZtb –¸ hõv A b u ¸HilÃw húAlA'¸l ™ôAtÙ' húw√ hÃy §ât GE y« hÅH KA ' i ïl A ˇè §h E k –O h a rˇˇm aò ' A wÃ
£«ym Gaâ h a ˚'Ab˚∏ 22 :hïb A c A ™õn≈ X ¸ b –i -te'wà telp eÅ nO ˇè ™k E r „ yà -te' hò√whÃy tâEt¸–b
hõAKHi'Ah hBflr¸mA'Ãw ™Úr „ y√ lûˇ p Ki nà l a wà §eXb –eõ tÙúb – c ¸ l a ™«yv aÅ m E ïb –¸ ˇè hl Ge ' Eè Ah £y`ÊrËrA'¸mah
yúm
E -le' hõx A m A ˚ reps –E° b –a §õh E O–kah heGlôE'Ah tB»lA'Ah-te' batk A wà ∏ 23 :§ïm E ' A |§úm E ' A
˚'úb A ˚ £yÚr Ê r  ˇ ï' A m¸ h a £yYr Ê m GA h a yúm E -te' hÅAKHi'ûˇ Ah-te' èˇ h“q¸HihÃw 24 :£yΩÊrAGmah
tõ' E hÅH KA ' i ïh A dˇˇû yC¬ m i ˇè §h E O–kah xò—qAlÃw 25 :£yΩÊrAm¸l £yYr Ê r  ' A m ¸ ïha £«ym Gaú h a h – b Aô
-le' –hõAtO' byBÊrŸqihÃw hØ√whÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè hx A nà m Gi h a -te' •yòn« h E wà tÚ' O n√ q –Ÿ h a tûˇ x a nà m i
hAx°E–bÃziGmah ryõiXŸqh i wà h – t AÅ r fl ˇ û ˇk –A zà ' a -te' ˇè hx A nà m Gi ah-§im §òh E k –O ha ¶âm a q “ wà 26 :fixïb –E zà m Gi h a
hûˇ tA yà h A wà £«ym GaÄ h a -te' h – ˇû q “ H ¸ h i wà 27 :£«yïm GA h a -te' hõKA Hi'Ah-te' hú’q¸H¬y rˇˇôaxa'Ãw
ˇè £yÊrr  ' ¡A m ¸ h a £«ym Gaò h a h – b Aä ˚'âb A ˚h –Ç H A yi'b –¸ lavˇû m a lZv O m ¸ t Gi w¬ h ê ' A m ¸ X ¸ n« -£ï' i
bÂrˇ ú’q¸–b hõAlA'¸l hôH KA ' i h A hüAtyà h A wà h – k A° r „ yà hõl A p ¸ n√ wà h – n√Ø X ¸ b i hûˇ t A b ¸ c A wà £yÅr Ê mA l ¸
húv A r
Ë zà n« wà hõt A q –Ÿ n« Ãw 'w°ih hYflrOh¸X˚ hÅAKHi'ïAh èˇ hA'¸m¸X«n '`◊l-£i'Ãw 28 :–hïAGmav
–hõAHyi' taxúaGt hôAKHi' húeX¸WiGt râeH·' tÚ' O n√ q –Ÿ h a tYr fi ÙGt t'B◊z 29 :vfirˇ ï√z
Ù°tG H ¸ ' i -te' 'ûˇ nF≈ q ÷ wà hõ' A nà q ÷ x fi ˚ır wyôl A v A rˇˇb OB v · t Ga râeH·' HyÄi' ÙZ' 30 :hA'ïAm¸X«nÃw
hYflrÙGtah-lA–k túE' §Åh E k –O h a ˇè h – l A hAWv Aò wà hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ il èˇ hAKHi'ïAh-te' dyòimÈvehÃw
> :–hïn√ wO v · -te' 'õW KA t Gi 'wÅh i h a hûˇ H KA ' i h A wà §°wO v A mE Hyõ' i Ah hú“–q«nÃw 31 :t'Ω◊∑zah

Numbers 6
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú dfi yà w¬ 1
ryõ«∑zah¸l ryØ«z√n rÂdˇ û ˇn∆ ˇè rd –O nà l i ˇè 'l i p ¸ y¬ yòk –i hÄKAHi'-Ùø' Hyûˇ i' £°ehEl·' õAGtËramA'Ãw
-lAkÃw h°eGt¸H«y 'Z◊l rˇˇk Aõ H E ¶emx OB wà §«yy¬ô ¶emx OB ryØz∑« y¬ ˇè rk A HE wà §«yyC¬ò m i 3 :hïw√ hyïl a
lYO–k 4 :lïEk'◊y 'B◊l £yõiHEby«w £yúx i l a £yôb i n√ v · w¬ hÅt Ge H ¸ y« 'Zl ◊ ˇè £yibn√ v · t`r fi H ¸ m i
:lïk E '◊y 'Bl ◊ gõz√ -davwà £yônF« c a r Ë x a m E §«yyC¬Æ h a §epˇû gF∆ m i häeWAv≈y râeH·' ÉlO–kim Ù˝rzà n« yûˇ m E yÃ
£äim√Cyah t'â◊l¸m-dav ÙÚH'◊r-lav rˇˇZOb·v¬y-'◊l ravõaGt ÙÅrÃz«n rÂdˇ û ˇn∆ ˇè ym E yà -lAk – 5
yúmE yà -lAk – 6 :ÙøH'◊r rˇˇv aú W ¸ vfirˇ p Keõ lBd –„ gF¬ hØy∆ h ¸ y« H˘d O “q èˇ h√whyal ryò«∑z¬y-reH·'
ÙÅtx O ˇû '
a l ¸ ˚ ˇè wyix' A l ¸ ÙÄm G ' i l ¸ ˚ wyûˇ b i ' A l ¸ 7 :'øb O y√ 'Bl ◊ tõm E Hepn∆ú -lav h°w√ hyal Ù˜ry«∑zah
yûˇ mE yà lYk –O 8 :ÙøH'◊r-lav wyõh A l » ' È r∆zn≈ú yôk –i £°t A m O b –¸ £õehAl 'úAGmaLX«y-'◊l
'õm GE X i wà £Å' O t ¸ p Ki vatˇû p e b –¸ èˇ wyAlv A tòm E t˚âmy√ -yïk i wà 9 :hï√whyïal '˚Yh HıOd“q Ù˝rÃz«n
£Ùûˇ yC ba ˚ 10 :˚Fnïx e l G¸ g¬ yà yõv i yibH K¸ h a £ÙúyC b –a ÙÅtr fl h Û X A £Ùûyb –¸ ˇè ÙH'◊r xòl Ga g« wÃ Ù˝rzà n« H'˘r ◊
lehBO' xatõeKp-le' §ÅEhO–kah-le' h°n√ Ùy yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ H ¸ ÙB' £yÅr Ê t O yûˇ t GE H ¸ ˇè 'b i y√ yÆn« yimH K¸ h a
rˇˇH
eú '· m E wyÅl A v A rˇˇû p Ke k i wà hÅl A v O l ¸ dˇˇû x A ' e wà ˇè t'AX L ax¸l dˇˇòAxe' §ÄEhO–kah hûˇ W A v A wà 11 :dˇˇïv E Ùm
-te' èˇ h√whyïal ryò«∑zihÃw 12 :'˚øhah £ÙúCya–b ÙYH'◊r-te' HBfi–d÷qÃw Hep°√Fnah-lav 'õAXAx
yúk
–i ˚Ålp K¸ y« ˇè £y«nH O 'Êrh A £yòm i yC√ h a wà £°H A ' A l ¸ ÙYtn√ H ¸ -§e–b Webk –eú 'yôb i h E wà ÙÅrzà n« yûˇ m E yÃ
'yûˇ b i y√ ÙÅrzà n« yûˇ m E yà ˇè t'◊lm ¸ £ÙÆyb –¸ ry°z« nF√ h a tYr fi ÙGt t'B◊zÃw 13 :Ù¡rÃz«n 'õEmAX
ÉWebe–k hº√whyal ÙûnA–bËr“q-te' byZÊrŸqihÃw 14 :dˇˇïEvÙm lehBO' xatõeKp-le' ÙÅtO'
hõm A yimt G¸ h – t Aô n√ H ¸ -tab – tüaxa' hâAW¸bakÃw hÅAlOv¸l èˇ dAxe' £yòm i t A Ùâtn√ H ¸ -§eb –
ˇè tl G» x a tels O` tÙÄc F m a lûˇ aswà 15 :£yïm i l A H ¸ l i £yõm i t GA dˇˇúAxe'-l«yïa'Ãw t'°ALXax¸l
:£ïh e yEk – s ¸ n« wà £õt A x A nà m i ˚ §emH KA° b –a £yûˇ x i H u m ¸ tÙõc F m a yúq ‘ y÷qr Ë ˚ §emH KeÅ b –a tZl » ˚l¸b –
-te'Ãw 17 :ÙøtAlOv-te'Ãw ÙYt'AX L x a -te' húW A v A wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ ¸pil §õEhO–kah byBÊrŸqihÃw 16
-te' §Åh E k –O h a ˇè hW A v A wà tÙ°c F m Ga h a lûˇ s a lõv a hØw√ hyïl a ˇè £yimAl¸H xabò∆z hâeW·v¬y l«yäa'Ah
Ù˝rÃz«n H'˘◊r-te' dˇˇõEvÙm lehBO' xatp Keô ryÆz« nF√ h a xûˇ l Ga g« Ãw 18 :Ùïk – s ¸ n« -te'wà ÙYtx A nà m i
:£yïm i l A H K¸ h a xabz∆ú taxõaGt-reH·' HÅE'Ah-lav ˇè §t a n√ wà ÙÅrzà «n H'˘r ◊ ˇè rv a W ¸ -te' xÄ—qAlÃw
-§im ˇè tx a ' a hòc FA m a tâl Ga x a ïwà ±l«ya'Ah-§im êhAlEH¸–b fiv˘OrÃ∑zah-te' §äEhO–kah xâ—qAlÃw 19
:Ù¡rzà n« -te' ÙBxl G¸ gF¬ t ¸ ïh i rˇˇx aõ ' a ryØz« nF√ h a yûˇ p KE k –a -lav ˇè §t a n√ wà dˇˇx A° ' e hõc FA m a qyúq ÷ r Ë ˚ lÅs –a h a
hûˇ ≈z·x lavò §ÅEhO–kal èˇ '˚h HÂd ˇ q Oò h Ç w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i h ê p A ˚n¸t G |§úh E k –O h a £ât A Ù' • É y«nh E wà 20
t'ûz◊ 21 :§«yïy√ ryõz« nF√ h a hút Ge H ¸ y« rˇˇx aô ' a wà h°Am˚r¸Gtah qÙZH lõv a wà hÅp A ˚n¸t G h a
gyûˇ W
Ki t Ga -reH' · dˇˇb
aõ l G¸ m i ÙÅrzà n« -lav èˇ hw√ hyïl a Ù`nb –A r Ë “q r Ç d –O y« rˇˇû H e ' · r ê y«znF√ h
a tZr fi ÙGt
rˇˇb –Eú d
fi yà w¬ 22 > :Ù¡rzà n« tBr fi ÙGt lõv a hÅW e v· y¬ §ûˇ k
–E rÅ–Ody« rˇˇû H e ' · ˇè ÙrËdn« yòp i k –¸ Ù˝dy√
hBk –O rÅm O 'El wyûˇ n√ b –A -le'wÃ èˇ §Or·ha'-lïe' rˇˇòE–bfi–d 23 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy
< :£ïehAl rÙYmA' l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ -te' ˚Ykr  bA t
¸
< :ßΩr  m ¸ H ¸ y« wà hõw√ hÃy ú߸kÂrAbÃy 24
< :≠ïnF∆ x u yïw« ßyõl e ' E wyôn√ p KA |hü√whÃy râ' E y√ 25
< :£ÙølH A ß õ l
¸ £úW E y√ wà ßyÅl e ' E ˇè wy√np KA |hòw√ hÃy 'âW KA y« 26
> :£ïk E r b A '· yõn« '
· w¬ l°'
E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ -lav yõm i H ¸ -te' ˚BmAWÃw 27

Numbers 7
H`d –„ q — yà w¬ Ùät' O xâH a m ¸ yC« w¬ §Äk –A H ¸ m Gi h a -te' £yûˇ q ÷ h A l ¸ häH e m O tÙâl G k –a £ É Ùy¸b – yáh i yà w¬ 1
HBd –„ q — yà w¬ £õx E H A m ¸ yC« w¬ wy°l A E–k-lA–k-te'Ãw fixõE–bÃziGmah-te'wà wyÅl A k –E -lAk – -te'wà ˇè ÙtO'
tÅX LO m Ga h a yûˇ ' E yiWnà £Ehò £°t A b O ·' tyûˇ E–b yõEH'flr lÅE'flr¸W«y yûˇ ' E yiWnà ˇè ˚byèr Ê q Ÿ yC¬ w¬ 2 :£ït A ' O
-HEH hÆw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £Mn√ b –A r Ë q “ -te' ˚'yâb i yC√ w¬ 3 :£yΩd Ê q ÿ ¸Kpah-lav £yYÊd¸mOvAh £úEh
dˇˇ°Axe'¸l rÙZHÃw £yõ' i W i nFà h a yún≈ H ¸ -lav hôl A g√ v · rÅq “ b –A rˇˇû ˇW A v A yûˇ n≈ H ¸ ˚ ˇè bc A tBl » gà v e
x—qò 5 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rem'◊yC w¬ú 4 :§ïk –A H ¸ m Gi ah yún≈ p ¸ l i £õt A Ù' ˚byBr Ê q Ÿ yC¬ w¬
£ØyC« w« l ¸ h a -le' ˇè £t A Ù' hòt GA t a n√ wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ tYd fi b O v · -te' dàb O v · l a ˚Dyh A wà £Åt GA ' i ïm E
£õt A Ù' §út GE yC« w¬ rˇˇq “° b –A h a -te'wà tYl » g√ v · h A -te' hÅH e m O xûˇ —q – yC« w¬ 6 :Ùøtd fl b O v · yúp i k –¸ Hyõ' i
yûˇ n≈ b ¸ l i §õt a n√ rÅq “ b –A h a tavûˇ b –a r Ë ' a ˇè t' E wà tÄl » g√ v · h A yûˇ t GE H ¸ |tûˇ ' E 7 :£ïyC« w« l ¸ h a -le'
§õt a n√ rÅq “ b –A h a tûˇ n¬ m O H ¸ ˇè t' E wà tÄl » g√ v · h A vûˇ b –a r Ë ' a |tûˇ ' E wà 8 :£ït A d fl b O v · yõp i k –¸ §ÙÚHr Ë g≈
tõh A q Ÿ yún≈ b ¸ l i wà 9 :§ïEhO–kah §˜Or·ha'-§ïb –e rÅm A t A yï' i ˇè dy¬ b –¸ £Åt A d fl ˇb OZ v · ˇè yp i k –¸ yÚr Ê r fl m ¸ yûˇ n≈ b ¸ l i
£yÄ' i W i nFà h a ˚byZr Ê q Ÿ yC¬ w¬ 10 :˚'ïW KA y« •õt E k –A b –a £Åh e l E v · ˇè HÂdèO–qah t`fidOb·v-yïi–k §°At√n 'Z◊l
£õn√ b –A r Ë q “ -te' £ô' i yiWnFà h a ˚by^r Ê q Ÿ yC¬ w¬ ÙÚt' O xûˇ H a m GA h i £ÙYyb –¸ x fi b –EÅ zà m Gi h a tûˇ k –a n… x · tE'ò
ˇè dx A ' e 'yòW i n√ £ÙÆyC al däAxe' 'yâiW√n h°eHOm-le' hõ√whÃy rem'ByC◊ w¬ 11 :fixïb –E zà m Gi h a yún≈ p ¸ l i
by_r Ê q Ÿ m Ga h a yÄh i yà w¬ 12 < :fixïb –E zà m Gi h a tõk –a n… x · l a £Øn√ b –A Ërq “ -te' ˇè ˚byèr Ê q Ÿ y¬ £ÙØyC l a
:hΩd fl ˚hÃy húX LE m a l ¸ bYd fl n√ yim G v a -§eb – §ÙBHx ¸ n¬ Ù°nb –A r Ë q “ -te' §ÙYH'Êrh A £ÙúyC b –a
èˇ dAxe' q`flrÃzim Ç–hAlq “ H ¸ m i h ê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esˇû e–k-tfir·v—¡q ÙUnA–bËr“qÃw 13
húAl˚l¸–b tel_Os £yÄi'Elm ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ
dãx A ' e rˇˇû p Ka 15 :tÂrˇ X Oø q Ÿ húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 14 :hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a
£yú«∑ziv-ryiv¸W 16 :hïAlOv¸l ÙYt√nH ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïk –e dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b
ˇè hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû ˇq “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a xabˇû z∆ ¸l˚ 17 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe'
-§eb – §ÙYHx ¸ n¬ §úb –a r Ë q “ hôz∆ h°H KA m i x · hõn√ H A -yïn≈ b –¸ £yúW i b A ¸k – hÅH KA m i x · £yZd Ê ˚Gtv a
'yõW i nà rˇˇv A° ˚c-§eb – lûˇ ' E nà atnà byYr Ê q Ÿ h i yØn« H KE h a ˇè £ÙCyab – 18 > :bΩd fl n√ yim G v a
hê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esûˇ e–k-tfir·væ—q ÙMnA–bËr“q-te' bâÊrŸqih 19 :rˇˇïAkSAKW«y
£yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dx A ' e q`r fl zà m i h –Ç l A q “ H ¸ m i
húA'El¸m bõAh√z hBflrAWv · tôx a ' a •úk –a 20 :hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a húAl˚l¸–b tel_Os
ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïk –e dˇˇx Aô ' e l«yüa' rÄq “ b –A -§eb – dãx A ' e rˇˇû p Ka 21 :tÂrˇ X Oø q Ÿ
rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ ah xabûˇ ∆z¸l˚ 23 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 22 :hïAlOv¸l
§úa–bËr“q hô∆z h°AKHimx · hõn√ H A -y≈nb –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê ˚Gtv a ˇè hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸
bõ' A yil' È §°l u ˚bÃz yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅH i yilH K¸ h a ˇè £ÙCyb –a 24 > :rˇˇïv A ˚c-§eb – lõ' E nà t a nÃ
Ç–hAl“q¸Him êhA'Em˚ £yûˇ iH»l¸H tÄx a ' a •esˇû k –e -tfirv · q —æ ÙUn–AbËr“q 25 :§ø»lEx-§e–b
tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dAxe' q`flrÃzim
:tÂrˇ X Oø q Ÿ hú' A l E m ¸ bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 26 :hïx A nà m i ¸l §emH Keõ b a húl A ˚l¸b –
:hïl A v O l ¸ ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAxe' rˇˇû aKp 27
£
Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a xabûˇ ∆z¸l˚ 29 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 28
§úa–bËr“q hô∆z h°AKHimx · hõn√ H A -y≈nb –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x · £òl i yE'
§°b E ˚'Ër yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅv i yibr Ë h A ˇè £ÙCyb –a 30 > :§øl » E x-§e–b bõA'yilÈ'
h
ê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esûˇ e–k-tfir·væ—q ÙUnA–bËr“q 31 :r˚ø'y„d¸H-§e–b r˚YcyilÈ'
£yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dx A ' e q`r fl zà m i h –Ç l A q “ H ¸ m i
:tÂrˇ X Oø q Ÿ hú' A l E m ¸ bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 32 :hïx A nà m i ¸l §emõeKHab húAl˚l¸–b tel_Os
:hïl A v O l ¸ ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAxe' rˇˇû aKp 33 ]2
£òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yimAl¸KHah xabûˇ ∆z¸l˚ 35 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 34
r˚YcyilÈ' §úa–bËr“q hô∆z h°AKHimx · hõn√ H A -yïn≈ b –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x ·
lõ' E yimïl u H ¸ §ÙÚvm ¸ H i yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅH i yimx · h a ˇè £ÙCyb –a 36 > :r˚ø'y„d¸H-§e–b
Ç–hAl“q¸Him êhA'Em˚ £yûˇ iH»l¸H tÄx a ' a •esˇû k –e -tfirv · q —æ ÙUn–AbËr“q 37 :yΩfl–daHyΩÊr˚c-§e–b
tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dAxe' q`flrÃzim
:tÂrˇ X Oø q Ÿ hú' A l E m ¸ bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 38 :hïx A nà m i ¸l §emH Keõ b a húl A ˚l¸b –
-ryiv¸W 40 :hïAlOv¸l ÙYt√n¸H-§e–b dˇˇúAxe'-Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄq “ b –A -§eb – dãx A ' e rˇˇû p Ka 39
ˇè hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû ˇq “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a xabˇû z∆ ¸l˚ 41 ]2 :t'ïALXax¸l dˇˇx Aõ ' e £yúz∑« v i
-§eb – lõ' E yiml u H ¸ §úb –a r Ë q “ hôz∆ h°H KA m i x · hõn√ H A -y≈nb –¸ £yúW i Abk –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a
:lïE'˚vË–d-§e–b •õAs√y¸le' dˇˇg√° yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅH Ki H Ki h a ˇè £ÙCyb –a 42 > :yΩd –fl H a yΩr Ê ˚c
èˇ dAxe' q`flrÃzim Ç–hAlq “ H ¸ m i h ê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esˇû e–k-tfir·væ—q ÙUnA–bËr“q 43
§emH Keõ b a húl A ˚l¸b – tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ ehy≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ
-§eb – dãx A ' e rˇˇû p Ka 45 :tÂrˇ øOXŸq húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úa–k 44 :hïAxÃnim¸l
dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 46 :hïAlOv¸l ÙYt√n¸H-§e–b dˇˇúAxe'-Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b
hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a èˇ hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A ê£yimAl¸KHah xabûˇ ∆z¸l˚ 47 :t'ïALXax¸l
> :lïE'˚vË–d-§e–b •õAs√y¸le' §úa–bËr“q hô∆z h°AKHim·x hõ√nAH-y≈nb –¸ £yúW i b A k –¸
ÙUnb –A r Ë q “ 49 :d˚øhyim G v a -§eb – võm A H A yïl i ' È £«yr flÚ p ¸ ' e yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅv i yibH K¸ h a ˇè £ÙCyb –a 48
£yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dx A e' q`flrÃzim Ç–hAl“q¸Hm i h ê ' A m E ˚ £yûˇ H i »l¸H tÄaxa' •esûˇ e–k-tfir·væ—q
:hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a húl A ˚l¸b – tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ H e b –¸ l’qH eõ
l«yüa' rÄq “ b –A -§eb – dãx A ' e rˇˇû p Ka 51 :tÂrˇ øOXŸq húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úa–k 50
:t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 52 :hïAlOv¸l ÙYt√n¸H-§e–b dˇˇúAxe'-Webïe–k dˇˇôAxe'
£yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè h H KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a xabˇû z∆ l ¸ ˚ 53
ˇè £ÙCyb –a 54 > :d˚øhyim G v a -§e–b võAmAHyilÈ' §úa–bËr“q hô∆z h°H KA m i x · hõn√ H A -yïn≈ b –¸
:r˚øc-hfldp K¸ -§eb – lõ' E yilm ¸ gF¬ h°H Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yØ«nyimH K¸ h a
l’qõeH £yúiv¸biH •esÅe–k èˇ dAxe' q`r fl zà m i h –Ç l A q “ H ¸ m i h ê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esˇû e–k-tfir·væ—q ÙUnA–bËr“q 55
•úa–k 56 ]2 :hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a húl A ˚l¸b – tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸
dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAx' e rˇˇû p Ka 57 :tÂrˇ X Oø q Ÿ húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v tôaxa'
:t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 58 :hïAlOv¸l ÙYt√n¸H-§e–b dˇˇúAxe'-Webïe–k
£yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè h H KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a xabˇû z∆ l ¸ ˚ 59
ˇè £ÙCyb –a 60 > ]3 :r˚øchfldp K¸ -§eb – lõ' E yilm ¸ gF¬ §úa–bËr“q hô∆z h°H KA m i x · hõn√ H A -y≈nb –¸
•esûˇ e–k-tfir·væ—q ÙUnA–bËr“q 61 :yïn« v O d Ë gF« -§eb – §Yd fl yib' · §°m i y√ nà b i yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ yÅv i yiHt G¸ h a
l’qˇû H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dx A ' e q`r fl Ãzim Ç–hAl“q¸Hm i h ê ' A m E ˚ £yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a
tôaxa' •úa–k 62 :hïAxÃnim¸l §emH Keõ b a húl A ˚l¸b – tel_Os £yÄi'El¸m |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a
-Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAxe' rˇˇû aKp 63 :tÂrˇ øOXŸq húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v
xabûˇ ∆z¸l˚ 65 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 64 :hïAlOv¸l ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e
hõn√ H A -y≈nb –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ h a
'yõW i n√ yÅr Ê yiWv · h A ˇè £ÙCyb –a 66 > :yïn« v O d Ë gF« -§eb – §Yd fl yib· ' §úa–bËr“q hô∆z h°AKHim·x
£yûˇ H i l » H ¸ tÄx a ' a •esˇû k –e -tfirv · q —æ ÙUnb –A r Ë q “ 67 :yΩd –fl H a yiGmv a -§eb – r∆zv eõ yix' · §Úd fl yûˇ n≈ b ¸ l i
|£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qûˇ H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ èˇ dx A ' e q`r fl zà m i h –Ç l A q “ H ¸ m i h ê ' A m E ˚
húA'El¸m bõAh√z hBflrAWv · tôx a ' a •úk –a 68 :hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a húAl˚l¸–b tel_Os £yÄi'El¸m
:hïl
A v O l ¸ ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAxe' rˇˇû aKp 69 ]2 :tÂrˇ X Oø q Ÿ
£òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yimAl¸KHah xabûˇ ∆z¸l˚ 71 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 70
-§e–b r∆zõevyix·' §úa–bËr“q hô∆z h°H KA m i x · hõn√ H A -yïn≈ b –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x ·
lõ' E yivgà p Ka rˇˇH E° ' A yûˇ n≈ b ¸ il 'yõW i n√ £ÙØy rˇˇû W A v A yûˇ GEtH ¸ v a ˇè £Ùy¸b – 72 > :yΩd –fl H a yim G v a
Ç–hAl“q¸Him êhA'Em˚ £yûˇ iH»l¸H tÄx a ' a •esˇû k –e -tfirv · q —æ ÙUn–AbËr“q 73 :§Ωflr¸kAv-§e–b
tels O_ £yÄ' i l E m ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ H e b –¸ l’qH eõ £yúv i b ¸ H i •esk –eÅ ˇè dAxe' q`flrÃzim
:tÂrˇ X Oø q Ÿ hú' A l E m ¸ bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 74 :hïx A nà m i ¸l §emH Keõ b a húl A ˚l¸b –
:hïl A v O l ¸ ÙYtn√ H ¸ -§eb – dˇˇx Aú ' e -Webïe–k dˇˇôAxe' l«yüa' rÄ“qA–b-§e–b dãAxe' rˇˇû aKp 75
£òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yimAl¸KHah xabûˇ ∆z¸l˚ 77 :t'ïALXax¸l dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 76
-§eb
– lõ' E yivgà p Ka §úb –a r Ë q “ hôz∆ h°H KA m i x · hõn√ H A -yïn≈ b –¸ £yúiWb A k –¸ hÅH KA m i x · £yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x ·
-§eb – vYr fi yix' · y°l i t GA p ¸ n¬ yûˇ n≈ b ¸ l i 'yõW i n√ £ÙØy rˇˇû W A v A £yûˇ n≈ H ¸ ˇè £Ùy¸b – 78 > :§Ωr fl k ¸ v A
q`r fl zà m i h –Ç l A q “ H ¸ m i h ê ' A m E ˚ £yûˇ iH»l¸H tÄaxa' •esûˇ e–k-tfir·vq ¡— ÙUnb –A r Ë q “ 79 :§ïn√ yEv
húAl˚l¸–b tel_Os £yÄi'Elm ¸ |£ûˇ h e y≈nH ¸ HÂdˇ q –O˝ h a l’qˇû H e b –¸ l’qõeH £yúiv¸biH •esk –eÅ ˇè dx A ' e
dãx A 'e rˇˇû p Ka 81 :tÂrˇ X Oø q Ÿ húA'El¸m bõAh√z hBflrAW·v tôaxa' •úk –a 80 :hïx A nà m i l ¸ §emH Keõ b a
dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 82 :hïAlOv¸l ÙYt√n¸H-§e–b dˇˇúAxe'-Webïk –e dˇˇx Aô ' e l«yüa' rÄq “ b –A -§eb –
£yZd Ê t Gu v a ˇè hH KA m i x · £òl i yE' £ Ç y« n¬ H ¸ rˇˇû q “ b –A £ ê yiml A H K¸ ah xabûˇ ∆z¸l˚ 83 :t'ïALXax¸l
> :§ïn√ yEv-§eb – vYr fi yix' · §úb –a Ër“q hô∆z h°AKHim·x hõ√nAH-yï≈nb –¸ £yúW i b A k –¸ hÅH KA m i x ·
tâOr·v—q l°E'flr¸W«y yûˇ ' E yiWnà tõ' E m E ÙÅt' O xûˇ H a m GA h i ˇè £Ùy¸b – x fi b –EÄ zà m Gi h a tûˇ a–k…n·x |t'û◊z 84
:hΩr „ W¸ v e £yút GE H ¸ bõh A z√ tÙúp K k –a rÅW A v A £yûˇ n≈ H ¸ ˇè •s e k eè -y‘qËrÃzïim hÄ„r¸Wev £yûˇ t GE H ¸ •esk –eä
lO–kò dˇˇ°Axe'Ah qZflrzà m Gi h a £yõv i b ¸ H i wà •esk –eÅ ˇè tx a ' a ïh A h`flrAvŸ–qah hÄA'Em˚ £yûˇ iH»l¸H 85
bòAh√z tÙâKpa–k 86 :HÂdˇ ¿O–qah l’qH eú b –¸ tÙY'm E -vab – r Ë ' a wà £«yp Kaú l ¸ ' a £yÅl i k –E h a •esˇû k –e
-lA–k HÂdˇ ˝O–qah l’qûˇ H e b –¸ •õk –a h a h_r fl W A ·v h^flrAW·v tÂrÅOXŸq tZO'El¸m èˇ h„r¸Wev-£yEGt¸H
£yÄr Ê p KA rˇˇû W A v A £yü≈nH ¸ häl A OvAl râ“qA–bah-lA–k 87 :hïA'Em˚ £yBr Ê W ¸ v e tÙõp K k –a h a búh a zÃ
yBr„ yivW ¸ ˚ £°t A x A nà m i ˚ rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ hôn√ H A -yïn≈ b –¸ £yüiWb A ¸k – ˇè rW A v A -£y≈nH ¸ £òl i yE'
£yZr Ê W ¸ v e £yÄm i l A H K¸ h a xabˇû z∆ |rˇˇû —q¸–b lãOkÃw 88 :t'ïALXaxl ¸ rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ £yôz∑« v i
hõn√ H A -y≈nb –¸ £yúW i b A k –¸ £yÅH Ki H i £yZd Ê t Gu v a ˇè £yiH K H i £òl i yE' £ Ç yÊrp KA h ê v A b –A r Ë ' a wÃ
'âb ◊ b ¸ ˚ 89 :Ùøt' O xúH a m GA h i yYr „ x · ' a x fi b –EÅ zà m Gi h a tûˇ k –a n… x · t'◊zò £y°iKHiH
wyÄl A ' E rˇˇû b –E d –fi m i lÙäq – h a -te' vâm a H ¸ yC« w¬ ÙÇ t G ' i rˇˇû b –E fid¸l êdEvÙm lehZO'-le' häeHOm
rˇˇb –Eõ d fi yà w¬ £y°b i r Á k –¸ h a yûˇ ≈nH ¸ §yõb –E m i tÅd Á v E h A §˘r O ' · -lav ˇè rH e ' · ˇè tr  p KOè k –a h a lòv a m E
> :wyïl A ' E

Numbers 8
õAGtËramA'Ãw §ÅOr·ha'-lïe' èˇ rE–bd –fi 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
túv a b ¸ H i ˚ryõ' i y√ hÅr fl Ùn¸m G h a yûˇ n≈ p K¸ ˇè l˚m-le' tÅr O nF≈ h a -te' ˇè ßt ¸ l »ø v · h a b –¸ wy°l A ' E
rˇˇH eô ' · ïa k – h A y°t e r O n≈ hõl A v È h e hÅr fl Ùn¸m G h a yûˇ n≈ p K¸ ˇè l˚m-le' §År O h · ' a ˇè §k –E WavyC¬ò w¬ 3 :tÙ¡rnF≈ h a
–húAk„rÃy-dav bÅAh√z hûˇ AHŸqim ˇè hr fl nO m G¸ h a hòW E v · m a h=z∆ wà 4 :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i
§úk
–E hÅH e m O -te' ˇè hw√ hÃy hò' A Ëreh râeH·' hÄe'r Ë m Ga k –a 'w°h i hûˇ AHŸqim –hõAxËriKp-dav
> :hΩflrOn¸Gmah-te' hõAWAv
yûˇ n≈ b –¸ ™Ùõt G m i £ØyC« w« l ¸ h a -te' x—qò 6 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 5
yûˇ mE £õh e yElv · húz∑≈ h a £År fl h · X ¡a l ¸ ˇè £h e l A hòeW·vat-høOkÃw 7 :£ït A ' O t GAõ r Ë h a iXÃw l°E'flr¸W«y
:˚rˇˇïh A X Le h i wà £õh e y„dgà b i ˚Bs¸–bikÃw £ÅflrAW¸–b-lA–k-lav èˇ ravèat ˚ryòibÈvehÃw t'°ALXax
rˇˇq
“õ b –A -§eb yún« H E -rap˚ §emH KA° b a hûˇ l A ˚l¸b – tels OY ÙÅtx A nà im˚ rÅq “ b –A -§eb – rˇˇû p Ka ˇè ˚xŸqïl A wà 8
t
GAÅ l ¸ h a q Ÿ h iâ wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ yõn≈ p ¸ l i £ØyC« w« l ¸ h a -te' ˇè t GA ¸bfirŸqihÃw 9 :t'ïALXax¸l xú—–qiGt
h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £õyC« w« l ¸ h a -te' úAGt¸bfirŸqihÃw 10 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b tYfid·v-lA–k-tïe'
-te' §âOr·ha' É•y«nEhÃw 11 :£ï«Cy«w¸lah-lav £õehy„dÃy-te' lôE'flrW ¸ y« -y≈nb ¸ ˚^km ¸ s A wÃ
tBfidOb·v-te' dˇˇYOb·val ˚DyAhÃw l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tõ' E m E hØ√whÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè hp A ˚n¸t G £òyC« w« l ¸ h a
hEW·v¬w∏ £yÚÊrAKpah H'˘◊r lõav £Åeh y„dyà -te' ˚Zkm ¸ s ¸ y« ˇè £yC« «w¸lahÃw 12 :hï√whÃy
:£ï«Cy«w¸lah-lav rˇˇp KEõ k a l ¸ hØw√ hyïl a ˇè hAlOv dˇˇòAxe'Ah-te'Ãw t'äALXax dâAxe'Ah-te'
hõp A ˚n¸t G £ôt A ' O t GAú p ¸ n¬ h E wà wy°n√ b A yûˇ n≈ p ¸ l i wà §˜r O h · ' a yú≈np ¸ l i £ØyC« w« l ¸ h a -te' ˇè t GA d Ë m a v · ïh a wà 13
:£ïyC« w« l ¸ h a yõl i ˚yúh A wà l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ™Ùõt G m i £ØyC« w« ¸lah-te' èˇ AGt¸lfi–d¸bihÃw 14 :hï√whyïal
£Åt A ' O ˇû t GA r Ë h a ïX i wà dˇˇv E° Ùm leh' OZ -te' dˇˇb OY v · l a £ØyC« w« l ¸ h a ˚'Zb O y√ ˇè §k E -y„rx · ï' a wà 15
l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ™Ùõt G m i yÅl i ˇè hm GA h Eè £yún« t u nà £y=n« t u Ãn yÉ k –i 16 :hïp A ˚n¸t G £õt A ' O t GAú p ¸ n¬ hE wÃ
:yïl i £õt A ' O yit G x ¸ q —ú l A lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ m i ˇè lk –O rÙBkb –¸ £exäÂr-lA–k tâfir¸XiKp ÉtaxaGt
-lAk yòt i k –O h a £ÙÆyb –¸ h°m A h E b –¸ b a ˚ £Yd fl ' A b –A lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ b –i ˇè rÙk¸b – -lAk yòl i yûˇ k –i 17
taxt Gaú £ØyC« w« l ¸ h a -te' ˇè xq –— ' e w√ 18 :yïl i £õt A ' O yit G H ¸ d –fiB Ÿqh i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè rÙk¸b –
§˘r O h · ' a l ¸ |£yûˇ n« t u nà £MyC« w« ¸lah-te' h=√n¸Gte'√w 19 :lïE'flr¸Wy« yún≈ b ¸ b –i rÙYkb –¸ -lAk –
lehZO'¸–b èˇ lE'flr¸W«y-yï≈n¸–b t`fidOb·v-te' dãOb·val ±lE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ™ ê ÙGtm i wyÆn√ b A l ¸ ˚
teHg∆ú b –¸ •∆gn∆Ø ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b ¸ b –i hMy∆ h ¸ y« 'â◊lÃw l°E'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ -lav rˇˇp KEõ k a l ¸ ˚ dÅv E Ùm
-y≈nb –¸ tBd fi v · -lAkwà §_r O h · ' a wà hüeHm O WavyC¬= w¬ 20 :HÂdˇ q –O¿ ah-le' lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b
£õhe l A ˚BWv A -§Ek – £ØyC« w« l ¸ l a ˇè h eHOm-te' hò√whÃy h=√Fwic-reH·' lOk¸–k∏ £°«Cy«w¸lal lõE'flr¸W«y
£ôt A ' O §ır O h · ' a •∆nyC√= w¬ £Åh e y„dÃgb –i ˇè ˚s¸b – k a yà ïw¬ £ÆyC« w« ¸lah ˚Z'¸LXax¸tï«Cy¬w 21 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b
˚'ûˇ b–A §ãk E -y„rx · 'a wà 22 :£Ωr fl ·haX¸l §˜Or·ha' £ôh e yElv · rˇˇüEpK k a yà w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i hõp A ˚n¸t G
wy°n√ b
A yûˇ n≈ p ¸ l i wà §˜r O h · ' a yún≈ p¸ l i dÅv E Ùm leh' OZ b–¸ ˇè £tA fldˇ b Oø v · -te' dˇˇb O` v · l a £ÆyC« w« l ¸ h a
< :£ïh e l A ˚BWv A §õk –E £ØyC« w« l ¸ h a -lav èˇ heHOm-te' hò√whÃy h=√wF c i r É H e ' · k –a
Hâm E x A §É b –e m i £°yC« w« l ¸ la rˇˇû ˇeH·' t'Y◊z 24 :rˇˇøOm'EGl húeHm O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 23
:dˇˇïv E Ùm leh' OB tYd fi bO v · b –a 'Åb A c A 'Zb ◊ c ¸ l i ˇè 'Ùb√y hAlv ¸ maÅ √w ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e wÃ
târ
„ HE wà 26 :dÙøv dˇˇb OY v· y¬ 'Bl ◊ wà hÚd fl b O v · h A 'ûˇ b A cF¸ m i b˚YHy√ hØn√ H A £yûˇ H Ki mi x · ˇè §b –e mi ˚ 25
hAkk –Aô dˇˇb OÚ v
· y¬ 'Zl ◊ hYd fl b O v · w¬ tÂrm eÅ H¸ m i rˇˇm OZ H¸ li ˇè dv E Ùm leh`O'¸–b wyäAxe'-te'
> :£ït A r O m¸ H ¸ mi b –¸ £õyC« w« l ¸ l a húW e v · t Ga

Numbers 9
£ât A 'Ecl ¸ tyMn« H KE h a h=n√ H KA b –a y¬nyis-Ñ rab – d Ë m i b ¸ hûˇ H e m O -le' hûˇ w√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
-te' lô' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚^Wv · y¬ wà 2 :rˇˇm Oø 'El §ÙYH'Êrh A HÂdˇ x OB b –a £«yr fi_ c ¸ m i ¶Ârˇ ü' e m E
£«yb –aô r Ë v · ïh A §yüEb – hMz∑∆ h a HÂdx Oâ b –a £ÙyÑ-rˇˇïW A v A hûˇ v A b –A r Ë ' a b –¸ 3 :Ù¡dv · Ùm¸b – xasp KAõ h a
:Ùøt' O ˚BWv · t Ga wyõX A p KA H ¸ m i -lAkk ¸ ˚ wyút A q –O x u -lAkk –¸ Ù˝dv · Ùm¸–b ÙYt' O ˚BWv · t Ga ]1
xasáeKpah-te' ˚ZW·v¬Cy¬w 5 :xasïAKpah tBOW·val lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ ¸–b-le' hôeHOm rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 4
y°n√ yis rˇˇû b –a d Ë m i b –¸ £«yb –aõ r Ë v a h A §yúb –E HÂdˇ x O_ l a £ÙBy râAWAv ÉhAvA–bËra'¸–b §ÙáH'ÊrA–b
yûˇ h i yà w¬ 6 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ˚YWv A §úk –E hÅH e m O -te' ˇè hw√ hÃy hòwF√ c i râH e ' · lOkk –¸ ∏
xasõeKpah-tOW·val ˚Bl¸k√y-'◊lÃw £Åd fl ' A Hepˇû n∆ l ¸ ˇè £yi'm E X ¸ ˚`yh A râH e ' · £yÄH i n√ ' ·
˚r¸m'◊yC w¬ ∏ 7 :'˚øhh a £ÙúyC b –a §˜r O h · ' a yún≈ p ¸ l i wà hôH e m O yún≈ ¸pl i ˚ãbr Ë q Ÿ yC« ïw¬ '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a
yât
Gi l ¸ b i l ¸ vÄr fi gF√ n« hAm G ˇû l A £Úd fl ' A Hepˇû n∆ l ¸ £yõ' i m E X ¸ ˚n¸xn¬ú ' · wyÅl A ' E ˇè hm GA h Eè h A £yòH i n√ ' · h A
£õh e l E ' · rem'ByC◊ w¬ 8 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ ÙÅdv · m OZ b –¸ èˇ h√whÃy §òa–bËr“q-te' bäÊrŸqah
hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 9 > :£ïk e l A hõw√ hÃy húwF∆ c a yà -ham hÅv A m ¸ H ¸ ' e wà ˚˘dm ¸ v i h°H e m O
-yik – Hyûˇ ' i Hyûˇ ' i rˇˇm OÚ 'El lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ ¸–b-le' rˇˇôE–bfi–d 10 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le'
xasp
eõ hAWv Aú wà £Åk e yEt˘OrOd¸l Ù'ò £ÄekAl ]4 $hä“qOxËr ™ÂrâÂd¸b ÙÉ ' Hepn∆º l A |'ûˇ m E X A -hïy∆ h ¸ y«
˚ZWv · y¬ £«yb –aõ r Ë v a h A §yúb –E £Ù_y rˇˇW Aú v A hâv A b –A r Ë ' a b –¸ yMn« EKHah HÂdâOxa–b 11 :hï√whyal
r’qb –OÅ -dav ˇè ˚nF m Geè m i ˚ryò' i H ¸ ¬y-'ø◊l 12 :˚hïul¸k'◊y £yYÊrOrm ¸ ˚ tÙúc F m a -lav ÙÚt' O
-reH·' ÉHyi'AhÃw 13 :ÙøtO' ˚BW·v¬y xasõeKpah tú—–qux-lAk¸–k ÙÚb-˚r¸b – H ¸ y« 'Zl ◊ £ecv eõ wÃ
HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà xasp KeÅ h a tÙZW·val èˇ lfidAxÃw hÆ√yAh-'◊l ™Ârˇ ZÂd¸b˚ rÙähAX '˚âh
Hyúi'Ah 'õAKW«y ÙB'¸Xex ÙÅdv · m OZ b –¸ ˇè byÊrq Ÿ h i '`l ◊ hÆw√ hÃy §û ˇ b –a r Ë q “ |yûˇ k –i h A y°m Ge v a ïm E 'wõh i h a
túq –— x u k –¸ hØw√ hyïl a ˇè xs a p eè hïW A v Aò wà rÆgF≈ £äk e t G¸ ' i r˚=gy√ -yïikÃw 14 :'˚øhah
xBr fi zà ' e l ¸ ˚ rˇˇgF≈õ l a wà £Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ y« èˇ taxa' hò“–qux h°eWv · y¬ §ûˇ k –E ÙYXp KA H ¸ m i k ¸ ˚ xasp Keô h a
§Åk –A H ¸ m Gi h a -te' ˇè §n√ v A ïh e hòs –A k –i §Åk –A H ¸ m Gi h a -te' £yûˇ q ÷ Ah ˇè £Ùy¸b˚ 15 > :¶Ârˇ ï' A h A
:r’qøO–b-dav HõE'-hE'Ërm a k –¸ §ôk –A H ¸ m Gi h a -lïv a hü∆yh ¸ y« bÂrv eä A b˚ tÚÁdEvAh lehYO'¸l
t`»lAvEh yãip¸l˚ 17 :hAlÃyïAl Hõ' E -hE'r Ë m a ˚ ˚Fns –e° k a yà §õn√ v A eh dyÅm i t A hûˇ y∆ h ¸ y« §Ek – ò 16
-§Ak – H ¸ y« rˇˇH eò ' · £ÙÄqm ¸ b i ˚ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvs ¸ y« §Åk E -y„rx · ˇû ' a wà leh' OÅ h A lûˇ v a m E ˇè §n√ v A ïh e
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚v¸sy« hÆ√whÃy yûˇ iKp-lav 18 :lïE'flr¸Wy« yún≈ b –¸ ˚Ynx · y¬ £úH A §Øn√ v A ïh e ˇè £H A
:˚Ωnx · y¬ §õk –A H ¸ m Gi h a -lav §ôn√ v A h e §^k –O H ¸ y« râH e ' · yÄm E yà -lAk – ˚°nx · y¬ hõw√ hÃy yúp Ki -lavwÃ
-te' lôE'flr¸W«y-y≈n¸b ˚˙r¸mAHwà £y°b –i r fi £yûˇ m i y√ §õk –A H ¸ m Gi h a -lav §ô√nAvïeh ™y^Êr·'ah¸b˚ 19
rˇˇp KAõ s ¸ m i £yúm i y√ §ôn√ v A ïh e hü∆yh ¸ y« râH e ' · HUy≈ wà 20 :˚vïs –A y« 'Bl ◊ wà hõw√ hÃy tÂrˇ m eú H ¸ m i
reH·' HU≈yÃw 21 :˚vïA–s«y hõ√whÃy yúp Ki -lavwà ˚Ønx · y¬ ˇè hw√ hÃy yòiKp-lav §°A–k¸HiGmah-lav
£ûˇ mA Ùy Ù'ò ˚v°s A n√ wà r’qb –OY b –a §ôn√ v A ïh e hüAlv · n¬ wà r’qb –OÅ -dav bÂrˇ û ˇv e m E ˇè §n√ v A ïh e ]3 hò∆y¸h«y-
£yÄm i y√ -Ù' HÂdˇ x OZ -Ù' £«ym aä yO -Ùø' 22 :˚vïs A n√ wà §õn√ v A h e húl A v · n¬ wà hAlyà l aÅ w√
˚v°s –A y« 'Zl ◊ wà lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ ¸b ˚Bnx · y¬ wyÅl A v A §Zk –O H ¸ l i ˇè §k –A H ¸ m Gi h a -lav §òn√ Aveh ™yâÊr·'ah¸–b
-te' ˚v°s –A y« hõw√ hÃy yúp Ki -lavwà ˚Ønx · y¬ ˇè hw√ hÃy yòp Ki -lav 23 :˚vïs –A y« ÙYtl » v A h E b ¸ ˚
> :hïH e m O -d¬yb –¸ hõw√ hÃy yúp Ki -lav ˚rÅm A H A ˇè hw√ hÃy tÂrˇ m eò ¸Hm i

Numbers 10
t˘r
O c
¸ Ùøcx
· ˇè yt
GE H
¸ ß
Æ l
¸ hûˇ EW·v 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb
–Eú d
fi yà w¬ 1
-te' võa–sam¸l˚ hÅfldEvïAh 'ZflrŸqm i l ¸ ˇè ßl ¸ ˚`yh A wà £°t A ' O hûˇ W e v · t Ga hõH A q Ÿ m i •esk –eÅ
lehBO' xatõeKp-le' hÅfldEvûˇ Ah-lAk – ˇè ßyèl e ' E ˚`dv · ÙΩnwà §°h E Ab – ˚Yvq Ÿ t A wà 3 :tÙΩnx · m Ga ïh a
yõH E 'flr £yÅ' i yiWnFà h a ˇè ßyèl e ' E ˚`dv · ÙnÃw ˚v°q “ t ¸ y« tõx a ' a b –¸ -£i'wà 4 :dˇˇïv E Ùm
:hAmd Ë ˇq ‘æ £yõn« x O h a tÙØnx · m Ga ïh a ˇè ˚v¸sïn√ wà h°v A ˚r¸t G £õt Ge ¸v—q¸t˚ 5 :lïE'flr¸W«y yúEp¸la'
húv A ˚r¸t G h√nm A° yEt G £yõn« x O h a tÙØnx · m Ga ïh a ˇè ˚v¸sïn√ wà tyØn« EH ˇè hv A ˚r¸t G £òt Ge v ¸ q — t ¸ ˚6
:˚vyΩr Ê t A 'Bl ◊ wà ˚Yvq Ÿ ¸tiGt l°Ah“–qah-te' lyõihŸqah¸b˚ 7 :£ïehyEvs ¸ m a l ¸ ˚Yvq Ÿ t ¸ y«
£õl A Ùv túq –— x u l ¸ £ôk e l A ˚Byh A wà tÙ˝rc ¸ c O x · ïa b – ˚Yvq Ÿ t ¸ y« £yØn« ·hk –OZ h a ˇè §r O h · ' a yòn≈ b ¸ ˚8
rˇˇr „Z c FO h a ˇè rc Fa h a -lav £Äk e c ¸ r Ë ' a b –¸ häm A x A l ¸ m i ˚'âb O t A -yïk i Ãw 9 :£ïekyEtOrOd¸l
£õtGe v ¸ H a ÙnÃw £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p ¸ l i ]1 mÄt Ge r Ë k –a zà n« wœ tÙ˝rc ¸ c O x · b –a £õt e v O r „ h · w¬ £Åk e t ¸ ' e
£
Ç k e yEHd Ë x A yûˇ H E 'flrb ¸ ˚£ ê k e y„dv · Ùm¸bï˚ £úk e t ¸ x a m ¸ W i £Ù=yb ¸ ˚ 10 :£ïk e yEbyà ' O m E
£òk e l A ˚=yh A wà £°k e yEml ¸ H a yûˇ Ex¸b«z lõavÃw £ÅekyEtZ»lOv lavò tÄr O c ¸ c Oø x · b –a £ûˇ t Ge v ¸ q — t ¸ ˚
hü√nH KA b –a yãh i yà w¬ 11 > :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £Åk e yEh»øl' È yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè §ÙrAk – z« l ¸
:tΩd Á v E h A §úk –a H ¸ m i lõv a m E §Øn√ v A ïh e ˇè hl A v · n¬ HÂdˇ x OÚ b –a £yZr Ê W ¸ v e b –¸ yõn« H KE h a HÂdˇ x OB b –a tyôn« H KE h a
rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ §õn√ v A h e §Bk –O H ¸ yC« w¬ y°n√ yis rˇˇû b –a d Ë m Gi m i £õh e yEvs ¸ m a l ¸ lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^vs ¸ yC« w¬ 12
l∆gZ–d vãa–s«Cy¬w 14 :hïeHOm-d¬y¸–b hõ√whÃy yúiKp-lav h°√nOH'Êrb –A ˚Yvs ¸ yC« w¬ 13 :§Ωr fl 'Ap K
-§eb – §ÙYHx ¸ n¬ ÙÅ'b A c ¸ -lavwà £°t A ' O b ¸ c i l ¸ hõn√ H O 'ÊrA–b h_fld˚hÃy-yïn≈ b ¸ hü≈nx · m a
-lâavÃw 16 :rˇˇïAv˚c-§e–b lõE'Ãnt a nà rˇˇk A° SAWy« yûˇ n≈ b –¸ hõLEXm a 'Åb A c ¸ -lâv a wà 15 :bΩd fl n√ yim G v a
˚`vs ¸ n√ wà §°k –A H ¸ m Gi h a dˇˇr fiY ˚hÃw 17 :§ÙølEx-§e–b bõA'yilÈ' §°ul˚bÃz yûˇ n≈ b –¸ hõX LE m a 'Åb A c ¸
hún≈ x · m a l∆gd –Â_ vÄs a n√ wà 18 < :§ïk –A H ¸ m Gi h a yõ' E W ¸ nO yÅr Ê r fl m ¸ yûˇ n≈ b ¸ ˚ ˇè §ÙHËrg≈ -yïn≈ b ¸
'ÅAb¸c-lâavÃw 19 :r˚ø'y„d¸H-§e–b r˚Ycyil' È ÙÅ'b A c ¸ -lavwà £°t A ' O b ¸ c i l ¸ §õb E ˚'Ër
dˇˇg√° -y≈nb ¸ hûˇ X LE m a 'õb A c ¸ -lavwà 20 :yΩd –fl H a yΩr Ê ˚c-§eb – lõE'yimïl u H ¸ §ÙÚvm ¸ H i yûˇ n≈ b –¸ hõX LE m a
-te' ˚myúq ÷ h E wà HÚd –fl q Ÿ m Gi h a yõ' E W ¸ nO £yÅt i h A q –Ÿ h a ˇè ˚v¸sn√ wà 21 :lïE'˚vË–d-§e–b •õAs√y¸le'
£°t A ' O b ¸ c i l ¸ £«yr fiY p ¸ ' e -yïn≈ b ¸ hún≈ x · m a l∆gd –Â_ vÄs a n√ wà 22 < :£ï' A b –O -dav §õk –A H ¸ m Gi h a
h°H Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b –¸ hõX LE m a 'Åb A c ¸ -lâv a wà 23 :d˚øhyim G v a -§eb – võAmAHyilÈ' ÙÅ'Ab¸c-lavÃw
-§eb – §Yd fl yib' · §°m i y√ nà b i yûˇ n≈ b –¸ hõX LE m a 'Åb A c ¸ -lâv a wà 24 ]3 :r˚øc-hfldp K¸ -§eb – lõ' E yilm ¸ gF¬
tYnO x · m Ga ïh a -lAkl ¸ •ús –E ' a m ¸ §Åd fl -y≈nb ¸ hûˇ n≈ x · m a l∆gd – ˇ ò vÄs a n√ wà 25 < :yïn« ÙvËdgF«
hõELXam 'ÅAb¸c-lavÃw 26 ]3 :yΩd –fl H a yim G v a -§eb – r∆zv eõ yix' · ÙÅ'Ab¸c-lavÃw £°AtO'¸bic¸l
vYr fi yix' · y°l i t GA p ¸ n¬ yûˇ n≈ b –¸ hõELXam 'ÅAb¸c-lâavÃw 27 :§Ωflr¸kv A -§eb – lõ' E yivgà p Ka rˇˇH E° ' A yûˇ n≈ b –¸
< :˚vïs –A yC« w¬ £°t A ' O b ¸ c i l ¸ lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yúv E s ¸ m a hel G ' Eô 28 :§ïn√ yEv-§eb –
|£yûˇ v i s ¸ nO h Ç H e m O §ûˇ t E x O yê n« y√ d Ë m Gi h a lûˇ ' E ˚vËr-§eb – bAbOx¸l∏ hÄeHOm rem'û◊Cy¬w 29
ˇè ˚nèt GA ' i hòk A l ¸ £°k e l A §ûˇ t GE ' e ÙYt' O hØw√ hÃy rˇˇû m a ' A rˇˇû H e ' · ˇè £ÙqAm G h a -le' ˚n¸xn¬Æ ' ·
'Z◊l wyõAlE' rem'B◊Cy¬w 30 :lïE'flr¸W«y-lav bÙYX-re–bÊ–d hú√whÃy-yïk –i ™Ål A ˚n¸bˇû X a h E wÃ
bûOz·vaGt 'õ√n-la' rem'D◊Cy¬w 31 :™ïElE' yõiGtËdalÙm-le'Ãw yôicËra'-le'-£i' yüi–k ™°ElE'
hõy√ h A wà 32 :£«yïn√ yEvl ¸ ˚nõl GA t A yúy« h A wà rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè ˚nè t E nO x · t GA v ¸ d fiÄ y√ §ûˇ k –E -lav |yûˇ k –i ˚n°t A ' O
˚n¸bX aú h E wà ˚nõm GA v i hôw√ hÃy byüiXy≈y râeH·' '˚Ähah bÙûˇ LXah |hûˇ y√ h A wà ˚n°m GA v i ™ûˇ l E t E -yik –
v
fi ˇû s
E nO hMw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ùâr·'w¬ £y°m i y√ teHl »Z H ¸ ™Ârˇ d –ÂY hØw√ hÃy rˇˇû h a m E ˇè ˚v¸syC« w¬ 33 :™ïl A
hôw√ hÃy §ü¬nv · w¬ 34 :hïx A ˚n¸m £õehAl r˚BtAl £yÅim√y teHZ»l¸H ™Ârd – ˇ ò £Äh e y≈np ¸ l i
§˜r O ' A h A v fi s OB nà b –i yôh i yà w¬ 35 < N :hïn∆ x · m Ga ïh a -§im £õv A s ¸ n√ b –¸ £°m A Ùy £õh e yElv ·
h°H e m O rem'ûyC◊ w¬
:ßyïn∆ p KA m i ßyõ' e nà W a m ¸ ˚sún… y√ wà ßyÅb e yà ' Oø ˇè ˚cèp u y√ wà hÆw√ hÃy |hûˇ m A ˚q
rˇˇm a° '◊y hYx O n… b ¸ ˚ 36
> N :lïE'flr¸W«y yúEp¸la' tÙYbb ¸ r ÊΩ hØw√ hÃy hûˇ b A ˚H

Numbers 11
raxˇû yC« w¬ ˇè hw√ hÃy vòm a H¸ yC« w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ zà '
A b–¸ vYr fi £yØn« nà '
OZ t¸ mi k –¸ ˇè £v A h A yòh i yà w¬ 1
£õv
A h
A qúv a c
¸ yC« w¬ 2 :hïn∆ x · m Ga ïah húEcŸqi–b lak'Y◊Gt¬w hØ√whÃy Hûˇ ' E ˇè £b –A -ravb ¸ tGi w¬ ÙÅp K 'a
-£ïEH '_flrŸq«Cy¬w 3 :HïE'Ah võ—q¸HiGt¬w hØ√whÃy-le' èˇ heHOm lòl GE p Ka t
¸ yC« w¬ h°H e mO -le'
èˇ •us¸pas'ïAhÃw 4 :hï√whÃy HúE' £õAb hBflr·vAb-yïi–k hÚflrEv¸baGt '˚Yhah £ÙıqAGmah
˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ lÅ' E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ £¬gF ò ˚Äk
– b ¸ yC« w¬ ˚bûˇ H u yC√ ¬w h°w√ '
· t
Ga ˚õ˚'a t¸ h i ÙÅb – r Ë q ÷ b –¸ rˇˇû H e ' ·
tûˇ '
E £°nF√ x
i £«yr fiY c
¸ m i b–¸ lúk a '◊n-reH·' hØ√gfl–dah-te' èˇ ˚nËrèak√z 5 :rˇˇïAWA–b ˚nõl E k i '· y¬ yúm i
:£yïim˚KHah-te'Ãw £yõilAc¸–bah-te'Ãw ryúicAxeh-te'Ãw £yÅixiLXab' · ïh A ˇè t' E wà £yÄ' i H Ku q –÷ h a
-vfirzà k –i §àm GA h a wà 7 :˚nyïn≈ yEv §úm GA h a -le' yõt Gi l ¸ b –i lÚk –O §yûˇ ' E hõH A b E yà ˚núH E p ¸ n¬ hôt GA v a wà 6
Ù`' £«yx aÄ r „ b A ˚ûnx · X A wà ˚äXq Ÿ ïAlÃw £âAvAh É˚XAH 8 :xal¡Od¸–bah §yúv E k –¸ ÙYnyEvwà '˚Úh dˇˇgF¬õ
£avX aõ k –¸ ÙÅmv ¸ X a hûˇ y√ h A wà tÙ°gv u ÙYt' O ˚BWv A wà r˚Årp KA b –a ˇè ˚l¸H K b i ˚ hÅk A d O m G¸ b –a ˇè ˚kfld
:wyïl A v A §õm GA h a dˇˇr „B y≈ hAlyà l A° hõn∆ x · m Ga ïah-lav lôaLXah tÂdˇ r Â^ b ¸ ˚ 9 :§emïH KA h a dˇˇH aú l ¸
-raxï«Cy¬w ÙÚlÛhA' xatûˇ ep¸l Hyõ' i wyÅt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè hk e b –O £ÄAvAh-te' häeHOm vâam¸H«Cy¬w 10
hòAmAl hÆ√whÃy-le' häeHOm rem'=yC◊ w¬ 11 :vΩr fl hõH e m O yún≈ yEvb ¸ ˚ dÅ' O m ¸ ˇè hw√ hÃy •ò' a
-lA–k 'ôAKWam-te' £˚ÄWAl ßy°∆nyEvb –¸ §õx E yitc Aú m A -'◊l hAm G l Aô Ãw ßÅd – b ¸ v a l ¸ ˇè t A v Oè r „ h ·
yõikOnA'-£i' hØ∆∑zah £ûˇ AvAh-lA–k tE'ò yityÄr Ê h A yûˇ k i nO ' A h e 12 :yïAlAv hõ∆∑zah £úAvAh
qØn≈ yCO h a -te' ˇè §m E ' O Ah 'òAKW«y râeH·'a–k ßÄ’qyEx¸b ˚hûˇ E'AW yäl a ' E râm a '◊t-yïk –i ˚hy°t Gi d Ë l i yÃ
-lAk¸l tõEtAl rÅAWA–b èˇ yil §«y' aò m E 13 :wyït A b O ' · l a t GA v ¸ b –aõ ¸H«n rˇˇúeH·' hÅAmfld·'ïAh lavò
lòak˚'-'ø◊l 14 :hAlïEk'◊nÃw rˇˇW Aõ b A ˚núl GA -h√nt G¸ rÅm O 'El ˇè yl a v A ˚òk – b ¸ y« -yïk –i h°z∑∆ h a £ûˇ v A h A
|hAkˇû k –A -£i'wà 15 :y«nF ïm Ge m i dˇˇb Eõ k A yúk –i h°z∑∆ h a £ûˇ v A h A -lA–k-te' t'õEWAl yÅd –Ê b a l ¸ ˇè yk i nO ' A
hõe'Ëre'-la'Ãw ßy°∆nyEvb –¸ §õx E yit'úc A m A -£i' gÅr O h A ˇè 'n√ y«nò≈gËrAh yÄiGl heWZOv-¸Gta'
H
ê yi' £yûˇ v i b ¸ H i yãl Gi -hAps ¸ ' e hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 16 > :yït i v A r fl b –¸
ˇè £t A ' O t GAò x ¸ q — l A wà wyÚr fl X ¸ H O wà £õv A h A yún≈ q Ÿ z« £ôh E -yik – t GA v ¸ d fiÅ y√ rˇˇû H e ' · ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z∑« m i
£
Ç H A ß ê m G¸ v i yûˇ t Gi r Ë b –a d Ê wà yÄt Gi d Ë r fi y√ wà 17 :™ïm GA v i £õH A ˚Bb¸Fc¬y¸tïihÃw dÅEvÙm lehZO'-le'
'ûˇ W KA m a b –¸ ˇè ßt G¸ ' i ˚`'W ¸ n√ wà £°h e yElv · yûˇ t Gi m ¸ W a wà ßyõl e Av rˇˇúeH·' fix˚_rAh-§im yÄt Gi l ¸ c a ' A wÃ
êrAxAm¸l ˚ZHË–d—q¸tih räam'◊Gt £âAvAh-le'Ãw 18 :ßΩ–dab¸l hõAGta' 'úAKWit-'◊lÃw £ÅAvAh
-yik – rÅW A b –A ˇè ˚nèl E k i ' · y¬ yòm i rÄm O 'El hMw√ hÃy y=n≈ zà ' A b –¸ É£t e yikb –¸ yák –i r Ç W A b –A £ûˇ t Ge l ¸ k a ' · w¬
dˇˇôAxe' £ÙBy 'Z◊l 19 :£ïeGt¸lak' · w¬ rˇˇW Aõ b –A £ôk e l A húw√ hÃy §ât a n√ wà £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ ˚nõl A bÙBX
£yBr Ê W ¸ v e 'Yl ◊ wà £yÅm i y√ hZflrAW·v èˇ '◊lÃw £yÄm i y√ hûˇ H KA m i x · |'Zl ◊ wà £«ym A° Ùy 'Zl ◊ wà §˚Ylk ¸ '◊t G
'Úflr√z¸l £õekAl hú√yAhwà £Åk e p K¸ ' a ïm E ˇè 'c E ≈y-reH·' dˇˇòav £yÄm i y√ HÂdˇ x OZ |dˇˇû v a 20 :£ÙΩy
hAm G l Aú rÅm O 'El ˇè wy√np A l ¸ ˚òk – b ¸ t Gi w¬ £Åk e b –¸ r Ë q ÷ b –¸ rˇˇû H e ' · ˇè hw√ hÃy-te' £òt Ge s ¸ ' a m ¸ -yïk –i §avy¬Æ
rˇˇH eú ' · £àv A h A yÅl i gà fir èˇ •elèe' tÙB'Em-HEH h Ç H e m O r ê m e '◊yC w¬ 21 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i ˚n'úc A y√ hõz∑∆
:£yïm i y√ HÂdˇ x OB ˚Ylk ¸ ' A wà £Åh e l A §ûˇ t GE ' e ˇè rW A b –A t GA r Ë m aÄ ' A hûˇ t GA ' a wà ٰb – r Ë q ÷ b –¸ yõk i nO ' A
•ús E ' A y≈ £ôyC√ h a yúg≈ d –Ë -lAk – -tïe' £ûˇ ' i £°h e l A 'ûˇ c A m A ˚ £õh e l A Xúx E H KA y« rˇˇq “ô Ab˚ §'^◊c·h 22
rˇˇc A° q Ÿ t Gi hõw√ hÃy dˇˇy¬ú h · hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 23 > :£ïh e l A 'úc A m A ˚ £õh e l A
-le' ˇè rb –E d fi yà w¬ hÄH e Om 'ûˇ Ec≈Cy¬w 24 :'ø»l-£i' yYÊrAbËd úßËrŸq«y·h hôe'Ërit húAGtav
£õt A ' O dˇˇm Eú v · yC¬ ïw¬ £Åv A h A yûˇ n≈ q Ÿ z∑« m i ˇè Hyi' £yúv i b ¸ H i •ãs O ' È yC∆ w¬ h°w√ hÃy yZ„r¸bÊ–d tõE' £ÅAvAh
ˇè x fi ˚èrh A -§im lec'ÆyC√ w¬ wÇ yAlE' rˇˇû b –E d fi yà w¬ §ê n√ v A b –e |hú√whÃy dÂr=≈Cy¬w 25 :lehøO'Ah tBObyib¸s
x
fi ˚Årh A ˇè £h e yElv · x fi Ù`nk –¸ yÄh i yà w¬ £y°n« q ‘ z∑à h a Hyõ' i ]3 myúv i b ¸ H i -lav §àt GE yC« w¬ wyÅl A v A rˇˇû H e ' ·
|dˇˇû x A ' e h A £ûˇ H E hºn∆ x · m Ga ïb –a |£yûˇ H i n√ ' · -yïn≈ H ¸ ˚˘r' · H KA yC« w¬ 26 :˚pïs A y√ 'Bl ◊ wà ˚Y'b –¸ n¬ t ¸ ïyC« w¬
'Bl ◊ wà £yÅb i t u k –¸ b –a ˇè hm GA h Eè wà fix˚Ärh A £ûˇ h e yElv · x¬nüAt G w¬ däd fl yEm y=n« H KE h a É£EHÃw dáfl–d¸le'
rˇˇm a° '◊yC w¬ hõH e m O l ¸ dˇˇgF≈ú yC¬ w¬ ravnF¬Ø h a ¶flrˇ û ˇyC√ w¬ 27 :hïn∆ x · m Ga ïa b – ˚Y'b –¸ n¬ t ¸ ïyC« w¬ hAlh È ' OÚ h A ˚Y'c ¸ y√
tBr „ H A m ¸ §˚Æn-§ib – v fi ˇû H u ÙhÃy §avyC¬M w¬ 28 :hïn∆ x · m Ga ïb –a £yõi'b –¸ n¬ t ¸ ïm i dÅd fl yEm˚ dˇˇd –flZ l ¸ ' e
'únF≈ q — m ¸ ïh a hÅH e m O ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ 29 :£ï' E l A k –¸ hõH e m O yún« Od' · rˇˇm a° '◊yC w¬ wyYr fl x u b –¸ m i hôH e m O
ÙYx˚r-te' hôw√ hÃy §üEt G y« -yik – £yÅ' i yibnà ˇè hw√ hÃy £òv a -lAk – §ät GE y« yâm i ˚ y°l i hõt GA ' a
fix˚ärÃw 31 :lïE'flr¸W«y yú≈nŸq«zÃw '˚Yh h°∆n·xaGmïah-le' hõeHOm •ús E ' A yC≈ w¬ 30 :£ïh e yElv ·
£Ùûy ™Ârˇ ^Âd¸–k hM∆n·xaGmïah-lav HâX LO yC« w¬ £ Ç yC√ h a -§im £ ê y«w¸lW a z√gˇû yC√ w¬ hÆw√ hÃy tûˇ ' E m E |vûˇ s a n√
:¶Ârˇ ï' A h A yún≈ p K¸ -lav £«yt aõ m GA ' a k ¸ ˚ h°n∆ x · m Ga ïh a tÙYbyibs ¸ hÅk –O ˇè £Ùy ™Ârˇ d Â` k ¸ ˚ hÄk –O
tÄflrÛxAGmïah £Ùûy |lZOkÃw hAlÃyäaGlah-lAkÃw '˚âhah É£ÙCyah-lA–k £áv A h A £“qˇû yC√ w¬ 32
ˇè £h e l A ˚`xX ¸ H ¸ yC« w¬ £yÚr Ê m A x Û hZr fl W A v · •õs a ' A Xyàv i m ¸ m Ga h a wÅl A W K¸ h a -te' ˇè ˚p¸s' a ïyC¬ w¬
•ò'
a wà tÚr „ k –A y« £Ârˇ X eõ £Åh e y≈nF H i §yûˇ b –E ˇè ˚nF d Âè Ùv rÄW A A–bah 33 :hï∆n·xaGmïah tÙYbyib¸s fixÙÅXAH
-£ïEH-te' '_flrŸq«Cy¬w 34 :dˇˇ' Oø m ¸ húb –A r fi hõk –A m a £Åv A b –A ˇè h w√ hÃy ™òyC¬ w¬ £Åv A b A hZr fl x A ˇè hw√ hÃy
:£yïwF« ' a t ¸ m Gi h a £õv A h A -te' ˚År b ¸ q “æ ˇè £H A -yik – h°w√ ' · t Ga ïh a tÙ˘r¸b÷q '˚Yhah £ÙıqAGmah
> :tÙ¡rc E x · b –a ˚Yyh ¸ yC« w¬ tÙ˝rEcx · £õv A h A ˚Bvs ¸ n√ hôw√ ' · t Ga ïh a tÙ˙r¸b÷–qim 35

Numbers 12
tyõiHu–kah húAKHi'Ah tÙ_dO'-lav hÅH
e m
O b
–¸ ˇè §r
O h
· '
a wà £òy√ r
Ë m
i râb
–E d
fi t
G¸ w¬ 1
rˇˇû b
–e d –Ê ˇè hH e m O b –¸ -™a' q`fir·h ˚Är¸m'◊Cyw¬ 2 :xæq “ l A tyõH i uk húAKHi'-yïi–k x°“qAl rˇˇû eH·'
ˇè lk
–O m
i dˇˇ'
OÚ m ¸ wyûˇ n√ v A ** ÙnAv* hõeHOm Hyúi'AhÃw 3 :hï√whÃy võm a H ¸ yC« w¬ rˇˇb –E° d Ê ˚nûˇ b –A -£¬gF 'Yl ◊ h · hØw√ hÃy
-le' £ÄO'¸tiKp hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 4 < :hïAmfld·'Ah yú≈n¸Kp-lav rˇˇõeH·' £ÅfldA'ïAh
˚Y'c ¸ yC≈ w¬ dˇˇv E° Ùm leh' OZ -le' £õk e t G¸ H ¸ l A H ¸ ˚B'c ¸ £Øy√ r Ë m i -le'wà ˇè §r O h · ' a -lï' e wà hòH e m O
§˘r
O h · 'a ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ lehÚO'Ah xatûˇ eKp dˇˇm OY v · yC¬ ïw¬ §Øn√ v A d˚ûˇ m G v a b –¸ ˇè hw√ hÃy dÂrˇ yC≈ò w¬ 5 :£ït GA H ¸ l A H ¸
rem'YyC◊ w¬ 6 :£ïh e y≈nH ¸ ˚Y'c ¸ yC≈ w¬ £Øy√ r Ë m i ˚
hÆw√ hÃy £Åk e ' · yûˇ b i nà ˇè hy∆ h ¸ ï«y-£i' yÚr fl b A d Ë 'ûˇ n√ -˚v¸mH i
:Ùï–b-re–bfid·' £ÙYl·xb –a vÅd –fl w¬ t
¸ ' e wyûˇ l A ' E ˇè h' A r Ë m Ga b –a
:'˚øh §úm A ' È n∆ yõt i yEb – -lAkb –¸ h°eHOm yZÊ–d¸bav §õEk-'◊l 7
Xy°b –i y¬ hõw√ hÃy tún¬ m u t ¸ ˚ tÅd O yix¸b 'Z◊lÃw èˇ he'Ëram˚ ÙÄ–b-re–bfid·' hãeKp-le' hûˇ eKp 8
:hïH e m O b ¸ yBd –Ê b ¸ v a b –¸ rˇˇb –Eõ d fi l ¸ £Åt e '„ryà 'Zl ◊ ˇè v fi ˚èd– m a ˚
£õy√ r
Ë mi húnF≈ h i wà leh' OÅ h A lûˇ v a m E rAsò §Æn√ v A h e wà 10 :™ïl a C≈ yw¬ £õb –A hôw√ hÃy •üa' ]1 raxï«Cy¬w 9
rem'ByC◊ w¬ 11 :tavr flΩ c O m¸ húnF≈ h i wà £õy√ r Ë m i -le' §_r O h · ' a §epü«yC w¬ gelH KA° k –a tavr fiZ c O m ¸
˚n¸l' aõ Ùn rˇˇH eú ' · t'ÅX LA x a ˇè ˚nyèl E v A tòH E t A '=n√ -la' yØn« d O ·' yûˇ i–b h°eHOm-le' §˜Or·ha'
ÙÅm G ' i £exr ÂZ m E ˇè Ùt'Ecb –¸ rˇˇH eò ' · t°m GE k –a yõh i t ¸ 'ún√ -la' 12 :˚n'ïAXAx rˇˇúeH·'¬w
'úApËr 'ô√n làE' rˇˇÚOm'El hõ√whÃy-le' hÅeHOm qûˇ av¸c«Cy¬w 13 :Ù¡rW A b ¸ yúc i x · lõk E ' A yC≈ w¬
h
A yØn∆ p A b –¸ ˇè qr fi y√ q`r O y√ ˇè AhyèibA'Ãw hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 14 > :–hïl A 'õn√
rˇˇx aõ ' a wà hØn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Zxm i ˇè £yimy√ tòv a b ¸ H i rUg≈ s –A t Gi £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i £õl E k –A t i 'Bl ◊ h ·
vÅsa n√ 'Zl ◊ ˇè £v A h A wà £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i hõn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Bxm i £ôy√ r Ë m i rˇˇg≈ú s –A t Gi w¬ 15 :•ïs E ' A t GE
rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ tÙ˝rc E x · m E £õv A h A ˚Bvs ¸ n√ rˇˇx aô ' a wà 16 :£ï√yËrim •õEsA'Eh-dav
> :§Ωr fl 'Ap K

Numbers 13
ˇè ˚rèt u y√ wà £yÄH i n√ ' · ˇû ßl ¸ -xal H ¸ 2 :rˇˇm Oø 'El G húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
däAxe' Hyâi' ÉdAxe' Hyûˇ i' l°E'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i §õt E nO yún« ' · -reH·' §avجn¸–k ¶Ârˇ û ˇe'-te'
rˇˇb –aú d Ë m Gi m i hôH e m O £út A ' O xâl a H ¸ yC« w¬ 3 :£ïh e b A 'yúW i n√ lY–Ok ˚xÅl A H ¸ t Gi ˇè wyAtb O ' · hòX LE m a l ¸
heGlõE'Ãw 4 :hAGmïEh lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b yúH E 'flr £yÅH i n√ ' · £ûˇ GAlk –u h°w√ hÃy yûˇ p Ki -lav §Yr fl 'Ap K
-§eb – Xõp A H A §ÙÅvm ¸ H i hûˇ X LE m a l ¸ 5 :r˚ïk – z¬ -§eb – v fi ˚õm G H a §Åb E ˚'Ër hûˇ X LE m a l ¸ £°t A Ùm¸H
-§eb – lõ' A gà y« rÅk A SAW K y« hûˇ X LE m a l ¸ 7 :hïnF∆ p u yà -§eb – bõl E k –A hÅd fl ˚hÃy hûˇ X LE m a l ¸ 6 :yΩr Ê Ùx
-§eb – yõX i l ¸ p Ka §Åm i y√ nà b i hûˇ X LE m a l ¸ 9 :§˚Ωn-§ib – v fi H Eú Ùh £«yYflr¸pe' húELXam¸l 8 :•ïEsÙy
hûˇ ELXam¸l •õEsÙy húELXam¸l 11 :yΩd Ê Ùs-§eb – lõ' E yÊd – gF¬ §Ål u ˚bÃz hûˇ ELXam¸l 10 :'˚øpflr
rÅEHA' hûˇ ELXam¸l 13 :yïiGlamgFà -§eb – lõ' E yim G v a §Åd fl hûˇ X LE aml ¸ 12 :yïs i ˚s-§eb – yYd –Ê gF¬ h°H Ke n¬ m ¸
dØg√ hûˇ X LE m a l ¸ 15 :yïs i p ¸ w√ -§eb – yõb –i x ¸ n¬ yÅl i t GA p ¸ n¬ hûˇ LEXam¸l 14 :lïE'Akyim-§e–b r˚Yt¸s
r˚ZtAl hõeHOm xúalAH-reH·' £yÅiH√n·'ïAh tÙZm¸H heGlE'ò 16 :yïikm A -§eb – lõ' E ˚'ÃgF
xòl a H ¸ yC« w¬ 17 :fivïH u ÙhÃy §˚Yn-§ib – v fi H Eú Ùh¸l hôH e m O 'Br fl q Ÿ yC« ¬w ¶Ârˇ °A'Ah-te'
b∆gnF∆Ø b –a ˇè hz∆ ˚Blv · £Äh e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇe'-te' r˚YtAl hÅeHOm èˇ £AtO'
èˇ £AvAh-te'Ãw 'w°ih-ham ¶Ârˇ õA'Ah-te' £úetyi'Ër˚ 18 :rˇˇïAhAh-te' £õt e yilv · w¬
¶ÂrÄA'Ah hûˇ Am˚ 19 :bΩflr-£i' '˚Yh Xúav¸mah hÅepflr·h èˇ '˚h qú√zAxeh AhyÅelAv bûˇ EHOCyah
èˇ '˚h-reH·' £yÄÊrAvïeh hûˇ Am˚ h°Avflr-£i' 'wõih húAbÙX·h –hÅA–b bûˇ EHOy èˇ '˚h-reH·'
h=√nEm¸KHah ¶ÂrA'Ah∏ hûˇ Am˚ 20 :£yΩr Ê c A b ¸ m i b –¸ £ú' i £yõn« x · ïma b –¸ h a h√nF h EÅ b –A bûˇ H E Ùy
yZrÊ p K¸ m i £õt Ge x ¸ q — l ¸ ˚ £Åt Ge q Ÿ z∑¬ x a t ¸ h iâ wà §«y' aÅ -£i' ˇè ¶v E h – úA–b-Hï≈y·h hÆ√zflr-£i' 'wäih
¶Ârˇ ' A° h A -te' ˚rˇˇû t u yC√ w¬ ˚Ylv · yC¬ ïw¬ 21 :£yïb i n√ v · yBr „ ˚–kb –i yõm E yà £yÅm i yC√ h aâ wà ¶Ârˇ ' A° h A
§Ç Ùr¸bx e -dav 'Zb ◊ yC√ w¬ b ê g∆ nF∆ b a ˚Zlv · yC¬ w¬ 22 :tïm A x · 'Bb ◊ l ¸ bYOxËr-dav §úic-ra–bËdiGmim
hÅt A nà b ¸ n« ˇè £y«nH A vabH eò §ÙÄrb ¸ x e wà q°n√ v · h A yYd „ yilyà yÅm a ¸ lt a wà yûˇ H a H E ˇè §m a yix' · £òH A wÃ
ˇè hr fl ÙmÃz £òH KA m i ˚âtr Ë k ¸ yC« w¬ lÄO–k¸He' laxûˇ ¬n-dav ˚'äOb√Cyw¬ 23 :£«yr flΩ c ¸ m i §avc OB yõn≈ p ¸ l i
-§im˚ £yõn« m GO r Ê h A -§im˚ £«yn√° H ¸ b –i XÙõm G b a ˚hú' u W KA yC« w¬ dÅx A e' ˇè £yibn√ v · lÙòk – H ¸ ' e wÃ
lÙÅ–k¸He'ïAh tÙ˘dO' lavò lÙ°–k¸He' laxûˇ ¬n 'Yflr“q '˚Åhah £Ù˘qAm G l a 24 :£yïn« ' E t G¸ h a
£yúv i b –A r Ë ' a ¶õq –‘ m i ¶Ârˇ ' A° h A r˚ûˇ t G m i ˚bõH u yC√ w¬ 25 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ £õH KA m i ˚Btr Ë k –A -reH' ·
lôE'flr¸W«y-yï≈n¸–b t^fid·v-lA–k-le'Ãw §äOr·ha'-lïe'Ãw hâeHOm-le' ˚É 'ObyC√ w¬ ˚ákl ¸ yC≈ w¬ 26 :£ÙΩy
£˚Y'Ër¬Cy¬w hÅfldEvûˇ Ah-lA–k-te'wà ˇè rb A d –fl £òt A Ù' ˚byâH i yC√ w¬ hAHÚ„d“q §Yflr'AKp rˇˇúa–bËdim-le'
rˇˇû eH·' ¶Ârˇ õA'Ah-le' ˚n'àA–b ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ ˇè Ùl-˚r¸p K sa yà ¬w 27 :¶Ârˇ ïA'Ah yBÊr¸Kp-te'
£Åv
A hA zûˇ v a -yïk –i sep' e ò 28 :–hï√yËriKp-h∆zÃw 'wõih HôabËd˚ búl A x
A tâb a z√ £¬gwà ∏ ˚n°t GA x
¸ l a H ¸
˚nyú' i rfl qõn√ v · h ¡A yBd „ li yà -£¬gwà dÅ' O m ¸ ˇè tl » dO gFà tÙ`rc u b –¸ £yÄr Ê vA ïhe wà ¶Ârˇ ' A° b–A bõH E yCO h a
bûˇ H E Ùy ˇè yr Ê m O ' È ïh A wà yòs i ˚bÃyh a wà yit G x i ïh a wà ∏ b∆gnF∆° h a ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ bõH E Ùy qúl E m A v· 29 :£ïH A
-te' bôl E k –A sahü¬yC w¬ 30 :§Ωd –„ rË yC¬ h a dˇˇy¬ú lõv a wà £ØyC√ ha -lav bûˇ H E yO ˇè yn« v · n¬ k–¸ ïha wà rÅh A b –A
:–hïl A lõk a ˚n lÙBky√ -yïk –i h – t AÅ ' O ˚n¸Hr fiZ y√ wÃ èˇ hel·v¬n h`»lAv rem'Æ◊Cy¬w h°eHOm-le' £õAvAh
-yïi–k £°AvAh-le' tÙZl·val lõak˚n 'Bl ◊ ˚Årm ¸ ï'A ˇè Ùm G vi ˚`lv A -reH·' £yäiH√n·'âAhÃw 31
yún≈ b –¸ -le' h – t AÅ ' O ˚˘rt GA rˇˇû ˇH e ' · ˇè ¶r  ' Aè hA tòb –a d –Ê ˚'yäc i ÙCyw¬ 32 :˚Fnïm Ge m i '˚Yh qúz√ x A
telòekO' ¶Ârˇ û ˇe' –hÄAtO' r˚ZtAl –häAb ˚nËrâabAv ÉreH·' ¶ÂráA'Ah rˇˇÚOm'El lõE'flr¸W«y
£ûˇ H A wà 33 :tÙïd – m i yúH E nà '
a h – õAkÙt¸b ˚nyúi'flr-reH·' £ôAvAh-lAkwà 'wÅh i ˇè h A yèb e H
¸ Ùy
§úk
E wà £yÅb i g√ x· ïa k – ˇè ˚nyèn≈ yEvb ¸ yòh i nFà w¬ £y°l i p i nFà h
a -§im qõn√ v · yún≈ b –¸ £yôl i yipnFÃ h a -te' ˚nyÄ' i r fl
:£ïh e y≈nyEvb –¸ ˚nyõy« h A

Numbers 14
£°l A Ùq-te' ˚Ynt G¸ yC« ïw¬ hÅd fl v E ˇû h A -lAk – ˇè 'W KA t Gi w¬ 1
yûˇ n≈ b –¸ lYk –O §År O h · ' a -lïv a wà hûˇ H e m O -lav ˇè ˚nèl G» yC« w¬ 2 :'˚øhah hAlÃyúaGla–b £õv A h A ˚úk – b ¸ yC« w¬
Ù_' £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè ˚n¸tèam-˚l hÄfldEvAh-lA–k £äehEl' · ˚ârm ¸ '◊yC ïw¬ l°' E r fl W ¸ y«
èˇ t'◊∑zah ¶Ârˇ òA'Ah-le' ˚nät A ' O 'yâb i m E h√whÃy∏ hûˇ m A l A wà 3 :˚n¸tïm A -˚l hõz∑∆ h a rˇˇb –Aú d Ë m Gi b –a
:hAmyà r flΩ c ¸ m i b˚BH ˚nõl A bÙTX 'Ù^lh · z°b a l A ˚ûyh ¸ y« ˚nõp KE X a wà ˚nyúH E n√ bÂrx eÅ b –a lZp KO nà l i
lBp KO yC« w¬ 5 :hAmyà r flΩ c ¸ m i hAb˚BHn√ wà H'˜r ◊ hún√ t G¸ n« wy°x i ' A -le' Hyûˇ ' i ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ 4
v
fi ˇû H u Ùhy«w 6 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ ¸–b tYfid·v lúahŸq-lA–k yD≈n¸pil £°h e y≈np K¸ -lav §˜Or·ha'Ãw hôeHOm
:£ïh e y„dgà b –i ˚Yvr Ë q “ ¶Ârˇ ' A° Ah-te' £yYÊrAGtah-§im hØ∆FnupÃy-§eb – ˇè bl E k A wà §˚Æn-§ib –
ˇè h
– b A ˚nËrˇ b aò v A râH e ' · ¶Âr' AÄ Ah rˇˇÚOm'El lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b tBfid·v-lA–k-le' ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ 7
'yòb i h E wà hØw√ hÃy ˇè ˚nèb –A ¶úp E x A -£i' 8 :dˇˇ' Oø m ¸ dˇˇ' OB m ¸ ¶Ârˇ õA'Ah húAbÙX –hÅAtO' r˚ZtAl
:HïAbËd˚ bõAlAx túab√z 'wôih-reH·' ¶Âràe' ˚n°Al –hn√õ t A nà ˚ t'Ø◊z∑ h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A -le' ˇè ˚nèt A ' O
˚nõm
E x ¸ l a yúk –i ¶Âr' AÅ h A £ûˇ v a -te' ˇè ˚'Ëryït Gi -la' £Ät Ge ' a wà Ç˚dOr¸miGt-la' êh√whyïa–b ™ûˇ a' 9
-lAk – ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 10 :£ï' u r fl yit G -la' ˚nõt GA ' i húw√ hyïw¬ £ôh e yElv · m E £üAl G c i rˇˇû s A £°h E
-lïe' dÅEvÙm lehZO'¸–b ˇè h' A r Ë n« hÆw√ hÃy dÙZbk ¸ ˚ £y°n« b A ' · b –A £õt A ' O £ÙúgF r Ë l i hÅd fl v E ˇû h A
y«nc uõ ' · n¬ yà h√n' Aú -dav hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 11 > :lïE'flr¸W«y yõ≈n¸–b-lA–k
yityõW i v A rˇˇH eú ' · tÙÅt' O ïh A ˇè l k O b –¸ yÅb i ˚nyûˇ m i ' · y¬ -'◊l ˇè h√nèA'-davÃw h°∆∑zah £ûˇ AvAh
£˚Ycv A wà lÙıdgF√ -yÙg¸l ß Ø t ¸ ' Oø èˇ hW e v È ï' e wà ˚FnH e° r Ê Ù'Ãw rebÂYd – b a ˚Fnk –eú 'a 12 :Ùïb – r Ë q ÷ b –¸
ß
ô x · k O b ¸ t A yüilv È h e -yïk –i £«yr fiÅ c ¸ m i ˚Zvm ¸ H A wà h°w√ hÃy-le' hõH e m O rem'ByC◊ w¬ 13 :˚Fnïm Ge m i
ˇè ˚v¸mïH A t Ç '◊z∑ h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A êbEHÙy-le' ˚Är¸mA'Ãw 14 :Ùï–bËr÷–qim hõ∆∑zah £úAvAh-te'
hÆw√ hÃy hûˇ t GA ' a |hûˇ ' A r Ë n« §«yv aä b –¸ §«yv aâ -reH' · h°z∑∆ h a £ûˇ v A h A bÂrˇ q ’õ b –¸ hØw√ hÃy hûˇ t GA ' a -yïk –i
Hõ' E d˚úm G v a b ¸ ˚ £Åm A Ùy ˇè £h e y≈np ¸ l i ™òl E h O hât GA ' a §Æn√ v A dˇˇû ˇm Gu v a b ¸ ˚ £Åh e l E v · dˇˇû m E v O ˇè ßnà ïn√ v · w¬
-reH' · £Øy« ÙFgh a ˇè ˚r¸mï' A wà dˇˇx A° ' e Hyûˇ ' i ¸–k hõ∆∑zah £úAvAh-te' hôAGtamEhÃw 15 :hAlÃyïAl
£ûˇ v A h A -te' ˇè 'yibh A l ¸ hÆw√ hÃy telk OZ yà yãt Gi l ¸ b –i m i 16 :rˇˇø Om'El õß·v¸miH-tïe' ˚Bv¸mAH
hàt GA v a wà 17 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a £õX E x A H ¸ yC« w¬ £°h e l A vûˇ b –a H ¸ n« -reH·' ¶Ârˇ õA'Ah-le' hØ∆∑zah
ˇè £y« p Kaè ' a ™Ârˇ ' eò hÆw√ hÃy 18 :rˇˇm Oø 'El t GA r Ë ˇb –aõ d –Ê rˇˇúeH·'a–k y°√nOd·' fixk –OZ 'õn√ -lfid – gà y«
£yØn« b –A -lav ˇè tÙbA' §`wO v · dãq ‘ p KO hÅq –’ n¬ yà 'Zl ◊ ˇè hq –‘ n¬ wà vaHp A° w√ §YwO v A 'úW E On desÅex-bfirÃw
ßÚd – s ¸ x a lÂdˇ gOû k –¸ hõ∆∑zah £úAvAh §_Ow·val 'Æ√n-xïal¸s 19 :£yïivE–bÊr-lavÃw £yõiHEGliH-lav
hØ√whÃy rem'û◊Cy¬w 20 :h√FnïEh-davwà £«yr fiY c ¸ m Gi m i hØz∑∆ h a £ûˇ AvAl èˇ hAt'èAW√n rˇˇH eò ' · k a wÃ
-lA–k-te' hõ√whÃy-dÙb¸k 'úElAGm«ywà y«n' A° -yax £õl A ˚'Ãw 21 :ßΩÂrAbËdi–k yiGt¸xõalAs
-reH·' yÅatOtZO'-te'Ãw èˇ yÊdOb¸–k-te' £yòi'OrAh £yÄiH√n·'Ah-lAk yûˇ k –i 22 :¶Ârˇ ï' A h A
˚Yvm ¸ H A 'Bl ◊ wà £yÅm i v A p K¸ reWˇû v e h∆zò yÄt i ' O ˚ûˇ s – n¬ yà w¬ rˇˇ b –A° d Ë m Gi b a ˚ £«yr fiY c ¸ m i b ¸ yityúW i v A
-lAkwà £°t A b O ' · l a yit G v ¸ b –aõ H ¸ n« rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' èˇ ˚'Ër«y-£i' 23 :yïilÙq¸–b
ÙÅm G v i ˇè tr  x eè ' a x fi ˚`r hãt A yà ïAh b’qˇû v E bÄl E k A yZd –Ê b ¸ v a wà 24 :Ah˚ø'r Ë y« 'Bl ◊ yõc a ' · n¬ m ¸
:h√nF ïH e r Ê Ùy ÙYvr Ë z¬ wà hAm G H AÅ 'ûˇ b –A -reH' · ˇè ¶ÂrèA'Ah-le' wyÄt i ' O yïb i h · w¬ yÚr fl x · ' a 'õl GE m a yà w¬
rˇˇb –Aõ d Ë m Gi h a £ôk e l A ˚Bvs ¸ ˚ ˚=np K¸ rÄx A m A qemv E° b –A bûˇ H E Ùy yõn« v · n¬ k –¸ ïh a wà yúq ÷ l E m A v · ïh A wà 25
:rˇˇøOm'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHm O -le' hØw√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 26 > :•˚øs-£¬y ™Ârˇ d –ÂB
tÙUnF l u t G¸ -te' y°l A v A £yõn« yil G m a hAm G h Eú rˇˇH eô ' · t'Øz∑◊ h a ˇè hAvflrˇ ïAh h`fldEvAl yÄatAm-dav 27
-yax £ÄehEl·' rˇˇZOmÈ' 28 :yiGt¸vïm A H A yõl a v A £yôn« yil G m a hAm G üEh râeH·' lÄE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸
:£ïk e l A húW e v È ï' e §õk –E y°n√ zà ' A b –¸ £õt Ge r Ë b –a d –Ê rˇˇH eú ' · k –a 'àl ◊ -£i' hØw√ hÃy-£u'nà ˇè yn« ' Aè
§ôb–e m i £Åk e r Ë p Ka s ¸ m i -lAkl ¸ ˇè £k e y„dq ÿ p K¸ -lAkwà £äk e y„rgà p i ˚âlp K¸ y« h∆z∑ h a ∏ rˇˇû ˇb –A d Ë m Gi b –a 29
-le' ˚'ZObAGt èˇ £eGta'-£i' 30 :yïAlAv £õetOnyïil·h rˇˇúeH·' hAlv ¸ m A° w√ hõn√ H A £yBr Ê W ¸ v e
hØnF∆ p u yà -§eb – bûˇ l E k –A -£i' yik – òh – b –A° £õk e t ¸ ' e §úk –E H a l ¸ yÅd Ê y√ -te' ˇè yt i 'èW A n√ rˇˇòeH·' ¶ÂrÅA'Ah
£Åt A ' O yûˇ t i 'yEbh E wà h°y∆ h ¸ y« zûˇ b a l A £õt Ge r Ë m a ' · rˇˇH eú ' · £Åk e p K¸ X aâ wà 31 :§˚Ωn-§ib – v fi H uõ Ùhy«w
˚Ylp K¸ y« £°t Ge ' a £õk e y„rgà p i ˚ 32 :–hïb –A £õt Ge s ¸ ' a m ¸ rˇˇH eú ' · ¶Âr' AÅ h A -te' ˇè ˚vËdˇ ïy√ wÃ
˚Y'W ¸ n√ wà hØn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a ˇè rb –A d Ë m Gi b –a £yòv i r O ˚=yh ¸ y« £eky≈nb ¸ ˚∏ 33 :hïz∑∆ h a rˇˇb –Aú d Ë m Gi b –a
-reH' · £yäm i yC√ h a râp Ka s ¸ m i b –¸ 34 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a £õk e y„rgà p Ki £Bt GO -dav £°k e yEt˚nÃz-te'
-te' ˇè ˚'¸Wt Gi hÆn√ H KA l a £Ùûy hUn√ H KA l a £Ùûy £ Ç Ùy £yûˇ v i b –A r Ë a' ê¶ÂrA'Ah-te' £ûˇ eGtËraGt
yÇ t
Gi r Ë b –a d –Ê h ê w√ hÃy yûˇ n« ' · 35 :yït i ' A ˚n¸t G -te' £õt Ge v ¸ d fi yï«w h°n√ H A £yõv i b –A rË 'a £Åk e yEtnOû wO v ·
y°l A v A £yYd Ê v A ÙFnh a t'Øz∑◊ h a ˇè h Avflrˇ ïAh h`fldEvAh-lAk¸l hÄeWÈve¡' t'û◊z |'Z◊l-£i'
r˚ZtAl hõeHOm xúalAH-reH' · £yÅH i n√ ' · ˇû h A wà 36 :˚tïm u y√ £úH A wà ˚Gmt Gaõ y« hôz∑∆ h a rˇˇb –Aú d Ë m Gi b –a
-lav hõA–bÊd 'yúicÙh¸l hÅfldEvûˇ Ah-lA–k-te' ˇè wyAlv A ˚nyòl Gi C¬yw¬ ** ˚nÙGlyC« w¬ * ˚bÄH u yC√ w¬ ¶Ârˇ ' A° h A -te'
yún≈ p ¸ l i hõp A gF≈ m Ga b –a h°v A r fl ¶Ârˇ ' Aõ h A -tab – d Ê yú' E c i Ùm £yÅH i √n' · ïh A ˇè ˚tèm u yC√ w¬ 37 :¶Ârˇ ï' A h A
£Åh E h A £yûˇ H i n√ ' · h A -§im ˇè ˚yAx h°nF∆ p u yà -§eb – bõl E k A wà §˚Øn-§ib – v fi ˇû H
u Ùhy«w 38 :hïw√ hÃy
£yZÊrAbË–dah-te' èˇ heHm O rˇˇb –Eò d fi yà w¬ 39 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' r˚BtAl £yõik¸lOhïah
r’qb –OÅ b a ˚mûˇ k –i H ¸ yC¬ w¬ 40 :dˇˇ' Oø m ¸ £õv A h A ˚Blb –¸ ' a t ¸ ïyC« w¬ l°E'flr¸W«y yõ≈n¸–b-lA–k-lïe' heGlÅE'Ah
rˇˇúamA'-reH·' £ÙôqAGmh a -le' ˚nyôl i v A wà ˚FnnF∆Æ h i rˇˇm OÚ 'El rˇˇ õAhAh-H'◊r-le' ˚Bl·vï¬Cy¬w
h°w√ hÃy yûˇ p Ki -te' £yYr Ê b ¸ v O £út Ge ' a hôz∑∆ hAm G l Aú hÅH e m O rem'ûyC◊ w¬ 41 :˚n'ïX A x A yúk –i hõw√ hÃy
˚Åpgà ˇû nF√ t Gi ˇè 'l ◊ wà £°k e b –¸ r Ë q ÷ b –¸ hõw√ hÃy §yú' E yôk –i ˚Ål·vaGt-lïa' 42 :xïAl¸cit 'B◊l 'wõihÃw
bÂrˇ x A° b –e £õt Ge l ¸ p a nà ˚ £Åk e y≈n¸pl i ˇè £H A yún« v · n¬ k –¸ h a wà yâ÷ql E m A v · h A yÉ k –i 43 :£ïk e yEbyà ' O yõn≈ p ¸ l i
˚làp Ki v ¸ yC¬ w¬ 44 :£ïk e m GA v i hõw√ hÃy húy∆ h ¸ y« -'◊lwà hØw√ hÃy yZr „ x · ' a m E ˇè £t Ge b ¸ H a §òk –E -lav-yïk –i
bÂrˇ q –’ú m i ˚Hõm A -'◊l hÅH e m O ˚ èˇ hw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù`r' · w¬ rˇˇh A° Ah H'˘◊r-le' tÙYl·val
£˚úk – yC¬ w¬ '˚Úhh a rˇˇû h A b –A bõH E yCO h a yØn« v · n¬ k –¸ ïh a wà ˇè yq ÷ l E m A v · h A dÂrˇ yC≈ò w¬ 45 :hïn∆ x · m Ga ïh a
> :hïm A r Ë x A ïh a -dav £˚Ytk –¸ yC¬ ïw¬

Numbers 15
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 2 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
:£ïk e l A §út E nO yõn« ' · rˇˇH eú ' · £ÅekyEtZOb¸HÙm èˇ ¶Ârèe'-le' ˚'Äb O t A yûˇ k –i £°h e l E ' · t GAõ r Ë m a ' A wÃ
ÙY' hÅb A d fl nà b i ÙZ' ˇè rd  n∆è -'El G ap¸l xabØ∆z-Ù' hûˇ AlOv èˇ h√whyïal hòeKHi' £âetyiW·v¬w 3
:§'øc F◊ h a -§im ÙB' rˇˇq “õ b –A h a -§im hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n x fi y`r „ tÙãWv · l a £°k e y„dv · m O b –¸
l˚àlb –A §ÙÅrW KA v i tels OZ ˇè hx A nà m i h°w√ hyïal ÙYnb –A r Ë q “ byBr Ê ŸqaGmah by_ÊrŸqihÃw 4
hõAlOvAh-lav húeW·vaGt §yÅh i h a tyûˇ v i yibr Ë ˇè ™s e nF∆è la §«yy¬ò wà 5 :§emïH A §yõh i h a tyúv i b i r Ë b –i
£y°n« r O W ¸ v e yûˇ n≈ H ¸ tels OY hÅx A nà m i hûˇ W e v · t Ga ˇè ly« '
aè l A Ù`' 6 :dˇˇïAxe'Ah Webõe–kal xab°√∑zal ÙZ'
byBÊrŸqaGt §y°ihah tyûˇ iHil¸H ™esnF∆õ l a §«yy¬ú wà 7 :§yïh i h a tyúiHil¸H §emõeKHab húAl˚l¸–b
-'EGlap¸l xab°√z-Ù' hûˇ AlOv rˇˇq “õ b –A -§eb húW e v · t a -yïk i wà 8 :hï√whyal fixYOxy«n-fixyΩ„r
telYOs hÅAxÃnim èˇ r“qA–bah-§e–b-lav by`ÊrŸqihÃw 9 :hï√whyïal £yõm i l A H ¸ -Ùø' rÂdˇ n∆ú
yûˇ c
i x · ™esnF∆õ l a byBr Ê q Ÿ t Ga §«yy¬ô wà 10 :§yïh i h a yúc i x · §emeõH K b –a l˚Blb –A £y°n« r O ¸Wev hûˇ AH»l¸H
l«yûˇ a'Al ÙY' dÅAxe'ïAh èˇ rÙKHal hÄeWAv≈y hAkûˇ A–k 11 :hï√whyal x fi x OY y«n-fixyΩr „ húEKHi' §y°ihah
hAkk –Aô ˚ÚWv · t Ga rˇˇû H e ' · rˇˇp KAõ s ¸ m Gi k –a 12 :£yïz∑« v i b A ÙB' £yõW i b A k –¸ b a húW Ke l a -Ùø' dˇˇ°Axe'Ah
heGl°E'-te' hAkõA–k-heW·v¬y xBflrÃze'Ah-lA–k 13 :£ΩflrAKp¸sim¸–k dˇˇõAxe'Al ˚BW·vaGt
-rˇˇïH e ' · Ù`' rMgF≈ £âk e t G¸ ' i r É ˚g√y-yïikÃw 14 :hï√whyïal fixYOxy«n-fixyΩr „ húH KE ' i by_ÊrŸqah¸l
˚YW·vaGt rˇˇúeH·'a–k h°√whyal fixx OY y«n-fixyΩr „ húEKHi' hôAWAvÃw £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £k e k ¸ Ùøtb –¸
ˇè £l A Ùv tòq –— x u rˇˇgF√° h a rˇˇû gF≈ l a wà £õekAl tôaxa' hú“–qux làAh“–qah 15 :hïeW·v¬y §úE–k
dˇˇx Aõ ' e Xúp KA H ¸ m i ˚ tôaxa' hBflrÙGt 16 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i hõy∆ h ¸ «y rˇˇgF≈ú k –a £ôk e k –A £Åk e yEtr O˘ d O l ¸
:rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 17 > :£ïk e t G¸ ' i rˇˇgF√ú h a rˇˇgF≈õ l a wà £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ y«
rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah-le' ˇè £k e ' · b Oø b –¸ £°h e l E '· t GAõ r Ë m a ' A wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 18
˚myBr Ê t GA ¶Ârˇ ' A° hA £exˇû l Ge m i £õek¸lAk·'a–b hD√yAhÃw 19 :hAGmïH A £õk e t ¸ ' e 'yúb i m E yôn« ' ·
tûˇ m a ˚r¸tk –i h°m A ˚r¸t ˚myZr Ê t GA hõAGlax £ÅekEtZOsÊr·v èˇ tyiH'„r 20 :hï√whyal hõAm˚r¸t
h°m A ˚r¸t G hõw√ hyal ˚Bnt G¸ t Gi £Åk e yEts OZ r Ê v · ˇè tyiH'„rm E 21 :–hït A ' O ˚myBr Ê t GA §õk –E §ÂrgFOØ
heGl°E'Ah tYOw¸ciGmah-lA–k túE' ˚ÅWv · t a 'Zl ◊ wà ˚ØgF H ¸ t i yûˇ k i Ãw 22 < :£ïekyEt˜OrOd¸l
£õk e yEl' · hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' · -lA–k ÉtE' 23 :hïeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúe–bÊ–d-reH·'
hÆ√yAhÃw 24 :£ïekyEtOrOd¸l hA'l ¸ h Aõ w√ hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' · £ÙUyC h a -§im h°H e m O -d¬yb –¸
r
É q “ b –A -§eb – rˇˇû p Ka hád fl v E h A -lAk ˚ZWv A wà h Ç g√ g√ H ¸ l i hûˇ t A W ¸ v e n∆ h ê d fl v E h A yûˇ n≈ yEvm E £ûˇ ' i
-ryivW ¸ ˚ X°p KA H ¸ m Gi k –a Ùõk – s ¸ n« wà ÙBtx A nà m i ˚ hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n x fi y`r „ l ¸ häAlOv¸l dâAxe'
xûˇ la s ¸ n« wà lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ t_fid·v-lA–k-lïav §ÄEhO–kah rˇˇû ˇp Ke k i wà 25 :tïX LA x a l ¸ dˇˇx Aõ ' e £yúz∑« v i
£ôAt'ALXaxÃw hÆ√whyïal hûˇ eKHi' £M√nA–bËr“q-te' ˚'yâibEh É£EhÃw 'wÅh i hûˇ g√ g√ H ¸ -yïk –i £°h e l A
rˇˇû gF√ h a rˇˇgF≈õ l a wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ èˇ tfid·v-lAk¸l xÄals ¸ n« wà 26 :£ït A g√ gà H i -lav hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i
'ûˇ AXÈxeGt tõaxa' Hepú∆n-£i'Ãw 27 < :hï√g√g¸Hi–b £õAvAh-lAk¸l yúk –i £°k A Ùt¸b –
-lav §ÄEhO–kah rˇˇû eKpikÃw 28 :t'ïALXax¸l –hõAt√n¸H-ta–b zúEv hAby_r Ê q Ÿ h i wà h°g√ g√ H ¸ b i
:Ùøl xúl a s ¸ n« wà wyõl A v A rˇˇp KEú k a l ¸ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i hõg√ g√ H ¸ b i hú' A X ¸ x e b –¸ t∆gg∆ô H KO h a Hepü∆nF h a
£Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè tx a ' a h`r fl ÙGt £°k A Ùt¸b – rˇˇû gF√ h a rˇˇF≈õgl a wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸bi–b èˇ xflrÃze'ïAh 29
-§im˚ ˇè xr fl zà ' e ïh A -§im hÄm A r fl dˇˇû y√ b –¸ |hûˇ W e v · t Ga -rˇˇïH e ·' HepM∆FnahÃw 30 :hï√g√g¸Hi–b hõeWOvAl
yòk –i 31 :–hïm GA v a bÂrˇ q –’ú m i 'wõh i h a HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà •Úd –„ g¬ m ¸ '˚Zh hõw√ hÃy-te' rØgF≈ h a
hún√ wO v · 'wõh i h a HepnF∆ú h a t_r „ k –A t Gi |t^r „ k –A h i rˇˇp a° h E ÙYtw√ ¸cim-te'Ãw hØ√zA–b èˇ h√whÃy-rabËd
£yõc i v E HúH E q O m ¸ Hyô' i ˚Ä'c ¸ m ¸ yC« ïw¬ rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚Byh ¸ yC« w¬ 32 > :–hïb A
ˇè hH e m O -le' £y°c i v E Hûˇ H E q O m ¸ ÙYt' O £yú' i c ¸ m GO h a ÙÅt' O ˚byZr Ê q Ÿ yC¬ w¬ 33 :tïb –A H Ka h a £ÙByb –¸
HÅr fi p O 'Zl ◊ yik – ò rˇˇm A° H ¸ m Gi b –a ÙYt' O ˚xyúnF« yC¬ w¬ 34 :hΩd fl v E Ah-lA–k lõe'Ãw §ÅOr·ha'-lïe'Ãw
Hy°' i h A tõm a ˚y tÙBm hÅH e m O -le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 35 < :Ùøl hõeWAv≈Cy-ham
-lAk – Ùät' O ˚'yâc i yCO w¬ 36 :hïn∆ ·xaGmïal ¶˚Yxim hÅfldEvûˇ Ah-lA–k ˇè £y«nb A ' · ïb A Ù`t' O £Ù=gr fl
húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a tÚm O yC√ w¬ £yõn« b A ' · b –A Ù_t' O ˚BmgFà r Ë yC« w¬ hØn∆ x · m Ga ïl a ˇè ¶˚xim-le' hÄfldEvAh
rãE–bfi–d 38 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rem'B◊Cy¬w 37 > :hïeHOm-te' hõ√whÃy
£õh e y„dgà b i yúp E nà k –a -lav tôc i yic £úh e l A ˚âWv A wà £Åh e l E ' · ˇû GAtr Ë m a ' A wà ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -le'
t
Ç ci yicl ¸ £ ê k e l A hûˇ y√ h A wà 39 :telïk E t G¸ lyút i p K¸ •õn√ k –A h a túicyic-lav ]3 wF n_ t ¸ n√ú wà £°t A r O dO l ¸
-'ø◊lÃw £°AtO' £õetyiW·v¬w hØ√whÃy tûwO c ¸ m i -lAk – -te' ˇè £t Ge r Ë akzà ˚ ÙÄt' O £ûˇ t e yi'r Ë ˚
:£ïehy„r·xa' £yõ«nOz £úeGta'-reH·' £Åk e y≈nyïv E yZr „ x · ' a wà ˇè £ek¸bab¸l y`„r·xa' ˚räutAt
:£ïk e yEhl » 'ïl E £yõH i d O q Ÿ £út e y«y¸hw« y°t A wO c ¸ m i -lAk – -te' £õt e yiWv · w¬ ˚Årk –¸ zà t Gi §avˇû m a l ¸ 40
tÙByh ¸ l i £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè £k e t ¸ ' e yit'òc E Ùh râH e ' · £Äk e yEhl »ø ' È hûˇ √whÃy yUn« ' · 41
> :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy yõn« ' · £y°h i l » 'El £õk e l A

Numbers 16
yü≈nb –¸ £är fl yib' · w¬ §ât A d fl wà y°w« l E -§eb – tõh A q Ÿ -§eb – rˇˇh Aú c
¸ y« -§eb – xfirq OÅ xûˇ q –— yC« w¬ 1
£yúH i n√ ' · w¬ hÅH e m O yûˇ n≈ p ¸ l i èˇ ˚mèq ÿ yC√ w¬ 2 :§ïb E ˚'Ër yún≈ b –¸ telp Keõ -§eb – §ÙB'wà bô' A yil' È
:£ïHE -yEHnà ' a dˇˇv Eõ Ùm yú' E r Ê q Ÿ h_d fl v E yú' E yiWnà £«yt A° 'Am˚ £yûˇ H Ki m i x · lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ m i
-lAk yòi–k Ç£ekAl-bfir ê£ehEl·' ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ §Är O h · ' a -lïv a wà hûˇ eHOm-lav ˚ãl·h“–qï«Cy¬w 3
:hï√whÃy lúahŸq-lav ˚Y'W K¸ n¬ t ¸ ït Gi v fi ˚úd – m a ˚ h°w√ hÃy £õk A Ùt¸b˚ £yÅH i d O q Ÿ £ûˇ l GA k –u ˇè hd fl v E ïh A
êÙtfld·v-lA–k-lïe'Ãw xfiräOq-le' râb –E d fi yà w¬ 5 :wyïn√ p KA -lav lYKOpyC« w¬ hÅH e m O vûˇ m a H ¸ yC« w¬ 4
byZÊrŸqihÃw HÙ˜d“–qah-te'Ãw Ù_l-reH·'-te' hü√whÃy vâd fi yO wà r’qO–b∏ ÇrOm'El
£ûˇ k e l A -˚xŸq ˚ÚWv · t'Yz◊ 6 :wyïAlE' byBÊrŸq¬y Ùõ–b-rax¸b«y rˇˇH eú ' · tô' E wà wy°l A ' E
yòn≈ p
¸ l i tÂrX Oä q Ÿ §âh e yElv · ˚É myiWwà Há' E |§ûˇ h E b A ˚ûnt ¸ ˚ 7 :Ùøtfld·v-lAkÃw xfirˇ q O˜ tÙÅt G x ¸ m a
£õekAl-bfir HÙ˝d“–qah '˚Zh hõ√whÃy rˇˇx aú b ¸ y« -reH·' Hyôi'Ah hÆ√yh A wà rÅx A m A ˇè hw√ hÃy
Xûˇ v
a m ¸ h a 9 :yïw« l E yún≈ b –¸ 'õn√ -˚v¸miH xfirˇ ˝Oq-le' hõeHOm rem'ByC◊ w¬ 8 :yïw« l E yún≈ b –¸
byBÊrŸqah¸l lÅE'flr¸W«y tZd fi v · m E ˇè £k e t ¸ ' e lòE'flr¸W«y yâEh»lÈ' l É yÊd – b ¸ h i -yïk –i £Äk –e m i
hYd fl v E h A yún≈ p ¸ l i dˇˇm O_ v · l a wà hØw√ hÃy §ûˇ k –a H ¸ m i ˇè td fi b O v · -te' dÄOb·val wy°AlE' £õek¸te'
£õtGe H¸ q –— b i ˚ ™°t GA ' i yõw« l E -y≈nb ¸ ßyúexa'-lA–k-te'Ãw Ø߸tøO' èˇ b„rŸq¬Cy¬w 10 :£ïAtËrAH¸l
§˘Or·ha'Ãw h°√whÃy-lav £yYÊdAvOFnah Ø߸tZfld·v-lAkÃw èˇ hAGta' §Äk E l A 11 :hïnF√ h u k –¸ -£¬gF
£Yflryib·'alÃw §úAtfld¸l '_◊rŸqil hÅH e m O xûˇ l a H ¸ yC« w¬ 12 :wyïl A Av ˚nyõl Gi ta ** ˚nÙGlt i * yúk –i '˚Åh-ham
tòb a z√ ¶Âr' eâ m E ˇè ˚nèt A yilv È ïh e yòi–k XÄav¸mah 13 :hïel·v¬n 'B◊l ˚˜r¸m'◊Cy¬w b°A'yilÈ' ]3 yûˇ n≈ b –¸
:rˇˇr „Ω t GA W ¸ h i -£¬gF ˚nyõl E v A rˇˇr „B t GA W ¸ t i -yïk –i rˇˇb –A° d Ë m Gi –ab ˚nõt E yimh · l a HÅb a d Ë ˚ ˇè bl A x A
tõl a x · n¬ ˚nÅl A -§et G t Giâ w¬ ˚nÅt A ' O yûˇ b i h · ˇè Hb a d Ë ˚ bòl A x A tâb a √z ɶÂre'-le' 'Z◊l •áa' 14
èˇ heHOm¸l raxò«Cy¬w 15 :hïel·vn¬ 'Bl ◊ rˇˇq –‘õ n¬ t G¸ £ôh E h A £yúiHn√ ' · h A yUn≈ yEvh a £Ârˇ k A° w√ hZd  W A
ˇè £h e m E dˇˇx Aò ' e rÙâmx · '◊l∏ £°AtAxÃnim-le' §epõEGt-la' hØ√whÃy-le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬ dÅ' O m ¸
xfirÅOq-le' èˇ heHOm rem'`yC◊ w¬ 16 :£ïh e m E dˇˇx aú ' a -te' yitv OY r „ h · 'Bl ◊ wà yit'ÅW A n√
|˚ZxŸq˚ 17 :rˇˇïAxAm §˜Or·ha'Ãw £ôh E w√ hút GA ' a h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ il ˚YyÈh Ø߸tZfld·v-lAkÃw èˇ hAGta'
Hyûˇ ' i ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l i £ãt Ge ¸bfirŸqihÃw tÂrÅOXŸq èˇ £ehyEl·v £òt Ge t a nà ˚ ÙÄtt GA x ¸ m a Hyûˇ ' i
˚ãxq Ÿ yC« w¬ 18 :Ùøtt GA x ¸ m a Hyú' i §˜r O h · ' a wà hút GA ' a wà tÚt GO x ¸ m a £«yt aõ 'Am˚ £yúH Ki m i x · ÙÅtt GA x ¸ m a
xatp Keô ˚Ädm ¸ v a yC¬ ïw¬ tÂrˇ X OÚ q Ÿ £õh e yElv · ˚myúW i yC√ w¬ HÅ' E ˇè £h e yElv · ˚`nt G¸ yC« w¬ ÙÄtt GA x ¸ m a Hyûˇ ' i
hÅfldEvûˇ Ah-lA–k-te' èˇ xfirèOq £úehyEl·v lâh E q Ÿ yC¬ w¬ 19 :§¡r O h · ' a wà húH e m O ˚ dˇˇv Eõ Ùm leh' OB
> :hΩfldEvAh-lA–k-le' hõ√whÃy-dÙb¸k 'Br fl yC≈ w¬ dˇˇv E° Ùm leh' OZ xatõeKp-le'
hZd
fl v E h A ™Ùõt G m i ˚Åld Ë ˇ û ˇb –A h i 21 :rˇˇm Oø 'El §˜Or·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØ√whÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 20
yúEh»lÈ' làE' ˚År¸m'ûyC◊ w¬ ˇè £h e y≈np K¸ -lav ˚`lp K¸ yC« w¬ 22 :v¬g r flΩ k –¸ £õt A ' O ]1 húeGlaka'¬w t'°◊∑zah
:•øOcŸqiGt hYfldEvAh-lA–k lúavÃw 'ÅX A x È y∆ ˇè dx A ' e Hyòi'Ah rˇˇ°AWA–b-lAk¸l tYOx˚rAh
rˇˇÚOm'El hYfldEvAh-le' rˇˇb –Eú d –fi 24 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 23 >
hÅH e m O £“qˇû yC√ w¬ 25 :£Ωr fl yib' · ¬w §út A d –fl xfirˇ q O˜ -§ak – H ¸ m i l ¸ byÅb i s –A m i ˇè ˚lAvïh E
-le' râE–bfidÃy¬w 26 :lïE'flr¸W«y yún≈ q Ÿ z« wyYr fl x · ' a ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ £Úr fl yib' · w¬ §ûˇ t A d –fl -le' ™elyC≈õ w¬
-lïa'Ãw heGlÅE'Ah èˇ £yivAHËrˇ ïh A £yòH i n√ ' · h A yâl E h Û ' A l É v a m E 'º√n ˚r˚Zs rÄOm'El häfldEvAh
lüavm E ˚Älv A yC≈ w¬ 27 :£ït A '◊X L ax-lAk¸–b ˚YpA–siGt-§eKp £°ehAl rˇˇû H e ' · -lAkb –¸ ˚YvgFà t Gi
xatp Ke ò £yÄb i c FA n« ˚Z'c ¸ y√ £är fl yib' · w¬ §ât A d fl wà by°b i s –A m i £Yr fl yib' · w¬ §út A d –fl ]1 xÂrˇ q Oô -§ak – H ¸ m i
-yïk –i §˚Åvd Ë ˇ ït GE ˇè t'◊zb –¸ h Ç eHm O r ê m e '◊yC w¬ 28 :£ïp KA X a wà £õh e y≈nb ¸ ˚ £úh e yEHnà ˚ £Åh e yElh Û ' ¡A
-£i' 29 :yïi–biGlim 'Y◊l-yi–k heGl°E'Ah £yõiW·vaGmïah-lA–k túE' tÙàWv · l a y«nx aÅ l A H ¸ hûˇ w√ hÃy
'Bl ◊ £°h e yElv · dˇˇq ‘õ p KA y« £Åd fl ' A ˇû h A -lAk – ˇè td –fi q ÿ p ¸ ˚ hel G EÅ' §˚Ztm u yà ˇè £d fl ' A ïh A -lAk – tÙ`mk –¸
-te' hòAmfld·'Ah hâAt¸cAp˚ hÆ√whÃy 'Zflr¸b«y hãA'yÊr¸–b-£i'Ãw 30 :y«nïx A l A H ¸ hõw√ hÃy
£àt Ge v¸ d fi yïw« hAl' OÚ H ¸ £yõyC« x a ˚ıdËr√yÃw £ÅehAl rˇˇû eH·'-lA–k-te'wà ˇè £t A ' O hòv A l ¸ b A ˚ ˇè h A yèp Ki
-lA–k túE' ràE–bfid¸l ÙÅt»Glak¸–k èˇ yihÃy¬w 31 :hï√whÃy-te' heGl' Eõ h A £yúH i n√ ' · h A ˚_c' · ïn« yüik –
èˇ ¶ÂrèA'Ah xòaGt¸piGt¬w 32 :£ïehyEt G x ¸ t Ga rˇˇH eú ·' hõAmfld·'Ah vúq — b –A t Gi w¬ hel G ' E° Ah £yYÊrAbË–dah
tõ' E wà xfirq OÅ l ¸ rˇˇû H e ' · ˇè £fldA'Ah-lA–k tòE'Ãw £°ehyEGtA–b-te'wà £õt A ' O vúl a b ¸ t Gi w¬ h A yÅp Ki -te'
ˇè £he yElv · sòk a t G¸ w¬ hAl' OÚ H ¸ £yõyC« x a £ôh e l A rˇˇH eú ' · -lAkwà £ûˇ Eh ˚ädËr=≈Cy¬w 33 :H˚økrAh-lA–k
˚sûˇ n√ £õh e yEtb O yibs ¸ rˇˇH eô ' · lÄE'flr¸W«y-lAkÃw 34 :lïAh“–qah ™Ùút G m i ˚˜db ¸ '◊yC w¬ ¶Âr' AÅ h A
lak'Ät G◊ w¬ h°w√ hÃy tûˇ ' E m E hõ' A c ¸ y√ Hú' E wà 35 :¶Ârˇ ï' A h A ˚nõEvl A b ¸ t Gi -§ep K ˚Årm ¸ ï' A yûˇ k –i £°l A q O l ¸
> :tÂrˇ X Oø q –Ÿ h a yõb E yÊrq Ÿ m a HyÅ' i ˇè £y« t aè 'Am˚ £yòH Ki m i x · h a tûˇ ' E

Numbers 17
:rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
-§e–b rM√zAv¸le'-le' râOmÈ' 2
-h„rÃz HõE'Ah-te'Ãw hÅp A r „ W K¸ h a §yûˇ b –E m
i ˇè tt GO x ¸ m Ga h a -te' £`r „ y√ wà §Äh E k –O h a §˘r O h · ' a
˚âWv A wà £Ät A H O p ¸ n¬ b –¸ hel G ' Eä h A £yâi'ALXaxa¡h ÉtÙGt¸xam táE' 3 :˚HΩ„d“q yõi–k hA'¸l°Ah
˚HÚd –fl q Ÿ yC« w¬ hõw√ hÃy-yïn≈ p ¸ l i £úubyÊrŸqih-yïi–k fixÅE–bÃziGmal y˚ûˇ p K ci ˇè £yixp a yòv E q –ÿ r Ê £ät A ' O
tÙûˇ t G x ¸ m a tE'ò §Äh E k –O h a rˇˇû √zAv¸le' xã—–q«Cy¬w 4 :lïE'flr¸Wy« yún≈ b ¸ l
i tÙY'l ¸ ˚Byh ¸ ïy« wÃ
§Ùãrk –A z« 5 :fixïb –E zà m Gi l a y˚úp K c i £˚Yvq –Ÿ r fi yà ïw¬ £y°p i r Á W K¸ h a ˚byYr Ê qŸ h i rˇˇH eú ·' teHÅOxÃFnah
ˇè §rO h · ' a vfirˇ z∑∆ò m i 'Z◊l reH·'∏ rÆ√z Hyûˇ i' bäfirŸq«y-'ø◊l râH e ' · §avm a l ¸ ∏ lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i
râH e ' · k –a ÙÅtd fl v · ˇû ka wà ˇè xr fi q Oè k ¸ hòy∆ h ¸ y« -'øl ◊ wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ li tÂrˇ X OY q Ÿ ryúiXŸqah¸l '˚Åh
èˇ lE'flr¸W«y-yï≈n¸–b t`fid·v-lA–k ˚näl G» yC« w¬ 6 :Ùøl hõH e m O -d¬y¸b – hôw√ hÃy rˇˇüb –e d –Ê
:hïw√ hÃy £úv a -te' £õt Ge m i h · £út Ge ' a rˇˇÚOm'El §˜Or·ha'-lïavÃw húH e m O -lav tÅr fl xÛ m GA ïm i
dÅEvÙm lehZO'-le' èˇ ˚n¸pyC« w¬ §År O h · ' a -lïv a wà hûˇ H e m O -lav ˇè hfldEvïAh lòEh“–qih¸–b yÄihÃy¬w 7
yõn≈ p
K¸ -le' §År O h · ' a wà ˇè hH e m O '`b ◊ yC√ w¬ 8 :hïw√ hÃy dÙBbk –¸ 'Y r fl yC≈ w¬ §°n√ v A h e ˚hõs –A k i húnF≈ h i wÃ
˚GmÄOrEh 10 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 9 > :dˇˇïEvÙm lehBO'
rem'=yC◊ w¬ 11 :£ïh e y≈np K¸ -lav ˚Ylp K¸ yC« ïw¬ v¬gr flÚ k –¸ £õt A ' O húeGlak·'¬w t'Ø◊∑zah hZd fl v E h A ˇè ™ÙGtm i
£yûˇ W i wà ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a lòv a m E Hä' E h A yâl e v A -§etwà hAt G x ¸ m Ga ahÑ-te' xûˇ —q §ÄOr·ha'-lïe' häeHOm
•ecq –’ô h a 'úc A y√ -yïk –i £°h e yElv · rˇˇû p KE k a wà hYfldEvAh-le' h_flrEh¸m ™üElÙhÃw tÂrÅOXŸq
ˇè ¶r fl yC√è w¬ hÄH e m O rˇˇû b –e d –Ê |rˇˇû H e ' · k –a §är O h · ' a xâq –— «yC w¬ 12 :•∆gïnF√ h a lúx E h E hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l Gi m i
-lav rˇˇõEKpakÃy¬w tÂrÅOXŸ–qah-tï' e ˇè §t GE yC« w¬ £°v A b –A •∆gF∆õnah lúExEh hô≈FnihÃw lÅAh“–qah ]2 k ¸ Ùûˇ t G -le'
˚Æyh ¸ yC« w¬ 14 :hïp A gF≈ m Ga h a rˇˇc aõ v A t GE w¬ £y°yC« x a h ¡a §yûˇ b E ˚ £yõt i m GE h a -§yïb –E dˇˇm OB v · yC¬ w¬ 13 :£ïv A h A
-lav £yõt i m GE h a dˇˇb aú l G¸ m i tÙÚ'Em vûˇ b a H ¸ ˚ •el' eõ rˇˇW Aô v A húv A b –A r Ë ' a hÅp A gF≈ m Ga b –a ˇè £yitm GE h a
hõp A gF≈ m Ga h a wà dˇˇv E° Ùm lehZO' xatõeKp-le' hÅeHOm-le' èˇ §Or·ha' bAHò√Cy¬w 15 :xfirˇ ¿Oq-rabË–d
yûˇ n≈ b –¸ -le' |rˇˇû b –E d –fi 17 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 16 > :hflrˇ ïc A v È n∆
tyûˇ b E l ¸ ˇè £h e ' E yïW i nà -lAk – tò' E m E bä' A tyâb E l ¸ h É X Le m a hûˇ eX L ma £át GA ' i ïm E xûˇ q — wà lÄ' E r fl W ¸ y«
:˚hïELXam-lav bYOGt¸kiGt ÙÅm¸H-te' Hyûˇ ' i tÙ°X L m a rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ £Åt A b O ' ·
ˇè t' E wà 18
:£ïAtÙb·' tyúE–b H'˜◊r¸l dÅAxe' hûˇ X Le m a yik – ò y°w« l E hûˇ X LE am-lav bYt GO k ¸ t Gi §År O h · ' a £ûˇ H E
:hAm G ïH A £õk e l A dˇˇv Eú √Fwi' rˇˇôeH·' t˚ÅdEvïh A ˇè yn≈ p ¸ l i dˇˇE°vÙm leh' OZ b –¸ £õt GA x ¸ nF¬ h i wà 19
ˇè tÙFnl u t G¸ -te' yÄl a v A ïm E yûˇ itk –O H i h · w¬ xÚr fl p ¸ y« ˚hûˇ X LE m a Ùõ–b-rax¸be' rˇˇúeH·' Hyôi'Ah hÆ√yAhÃw 20
lÄ'
E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' häeHOm râE–bfidÃy¬w 21 :£ïk e yElv · £õn« yil G m a £úh E rˇˇH eô ' · lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
tyûˇ b E l ¸ ˇè dx A ' e 'yòW i n√ l ¸ hâX Le m a däx A ' e 'yâW i n√ l ¸ h É X Le m a £áh e yE'yïW i nà -lïk –A |wyûˇ l A ' E ˚ûnt G¸ yC« w¬
hôH e m O xúnF¬ yC¬ w¬ 22 :£ït A ÙLXm a ™ÙBtb –¸ §˜r O h · ' a húX LE m a ˚ tÙ°X L m a rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ £Åt A b O ' ·
ˇè hH e m O '`b ◊ yC√ w¬ tÄr fl x Û m GA ïm i yûˇ ihÃy¬w 23 :tΩÁdEvAh lehYO'¸b – h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i tYX LO m Ga h a -te'
¶ïcE ˇû yC√ w¬ ˇè xr fi p eè ]3 'ïc E yCO` w¬ y°w« l E tyûˇ b E l ¸ §˜Or·ha'-hïELXam xBr fi p KA hônF≈ h i wà t˚ÅdEvAh lehZO'-le'
-lï'e hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i èˇ tOLXaGmah-lA–k-te' hòH e m O 'âc E COyw¬ 24 :£yΩd Ê q ‘ H ¸ lYm O gà yC« w¬ ¶yÅc i ]3
-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 25 < :˚hïX LE m a Hyú' i ˚Yxq Ÿ yC« w¬ ˚B'r Ë «yC w¬ l°' E r fl W ¸ y« yõn≈ b –¸ -lAk –
yÊrˇ m e° -y≈nb ¸ l i tÙY'l ¸ tÂrˇ m eú H ¸ m i l ¸ t˚Ådv E h A yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè § Or·ha' hòELXam-te' bãEHAh hÄeHOm
hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' · k –a h°H e m O WavyC¬õ w¬ 26 :˚tïm u y√ 'Bl ◊ wà ]3 yõl a v A m E £ôt A nFO ˚l¸t G lüakt ¸ ˚
§úhE rˇˇm OÚ 'El hõH e m O -le' lÅE'flr¸W«y yûˇ ≈nb –¸ ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 27 < :hïW A v A §úk –E ÙYt' O
hõ√whÃy §úa–k¸Him-le' b_„r“–qah |b^„r“–qah lZO–k 28 :˚nËdˇ ïabA' ˚núl GA k –u ˚nËdˇ b aõ ' A ˚n¸vw¬ô gF√
< :fivwOΩ gà l i ˚n¸mt Gaõ £ú' i h a t˚Úmy√

Numbers 18
™Åt GA ' i ˇè ßyèb i ' A -tyEb˚ ßyòn∆ b A ˚ hÄAGta' §ÅOr·ha'-lïe' èˇ h√whÃy rem'`yC◊ w¬ 1
:£ïk e t ¸ nF¬ h u k –¸ §BwO v · -te' ˚Y'W ¸ t Gi ™Åt GA ' i ßyûˇ n∆ b A ˚ ˇè ht GA a'wà HÚd –fl q Ÿ m Gi h a §ûwO ·v-te' ˚Y'¸WiGt
ßyõl e v A ˚Bwl GA y« wà ™Åt GA ' i bZr „ q Ÿ h a ˇè ßyèb i ' A XebH Eò yMw« l E hâX LE m a ß É yex' a -te' £ûˇ g¬ wà 2
ß
Ø tG¸ r Ë m a H ¸ ïm i ˇè ˚r¸mïH A wà 3 :tΩÁdEvAh lehBO' yõn≈ p ¸ l i ™Åt GA ' i ßyûˇ n∆ b A ˚ ˇè ht GA ' a wà ß˚Útr Ë H A yïw«
˚bÅr fl q Ÿ y« 'Zl ◊ ˇè x fi b –Eè zà m Gi h a -le'wà HÂdˇ q –Oò h a yâEl¸–k-le' É™a' lehÚO'Ah-lA–k tÂrˇ õem¸Him˚
leh' OZ ˇè tr  m eè H ¸ m i -te' ˚Ärm ¸ ïAHwà ßyÅl e v A ˚ûwl ¸ n« wà 4 :£ït Ge a'-£¬gF £õh E -£¬g ˚túm u y√ -'øl ◊ wÃ
tE'ò £Ät Ge r Ë m a H ¸ ˚ 5 :£ïk e yEl' · bBfirŸq«y-'◊l rˇˇõ√zÃw lehÚO'Ah tZfidOb·v lYOk¸l dÅEvÙm
yún≈ b –¸ -lav •ecq ’õ dÙ_v húy∆ h ¸ y« -'øl ◊ wà x fi b –E° zà m Gi h a tÂrˇ û ˇemH ¸ m i tõ' E wà HÂdq –OÅ h a tÂrˇ û ˇm e H ¸ m i
l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ™Ùõt G m i £ØyC« w« l ¸ h a £ûˇ k e yEx' · -te' ˇè yGitx ¸ q —è l A hònF≈ h i yÆn« ' · ¬w 6 :lïE'flr¸W«y
hûˇ t GA ' a wà 7 :dˇˇïv E Ùm lehBO' tYfidOb·v-te' dàOb·val hØ√whyïal ˇè £y«nt u nà hòn√ t GA m a £ãk e l A
tyúb –E m i l ¸ ˚x fi b –Eô zà m Gi h a rˇˇüb a d –Ë -lAk¸l £äek¸t¬Fnuh¸–k-te' ˚ârm ¸ H ¸ t Gi ߸t G ' i ∏ ßyûˇ n∆ b A ˚
bYr „ q –“ h a rˇˇz∑√ú h a wà £Åk e t ¸ nF¬ h u k –¸ -te' ˇè §t GE ' e hÆn√ t GA m a tZd fi b O v · £°t Ge d Ë b a v· w¬ tekr O˜ p KA l a
-te' ß Ø l ¸ yït Gi ˇû t a n√ hûˇ nF≈ h i ˇè yn« ' · w¬ §Ç r O h · ' a -lï' e h ê w√ hÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 8 < :tïm A ˚y
hôx A H ¸ m A l ¸ £yüit G t a nÃ èˇ ß¸l lE'flr¸W«yÑ-yï≈n¸b yûˇ EHËd“q-lAk¸l y°t A m O ˚r¸t G tÂrˇ m eõ H ¸ m i
H°E'Ah-§im £yõiHfld›–qah HÂdˇ ıO–qim ô߸l hú∆y¸h«y-hï∆z 9 :£ïAlÙv-qAx¸l ßyõ∆nAb¸l˚
˚byûˇ H i y√ rˇˇû H e ' · ˇè £m A H A ' · -lAk¸l˚ £ÄAt'ALXax-lAk¸l˚ £ãAtAxÃnim-lAkï¸l £√nA–bËr“qÑ-lA–k
-lA–k ˚Fn°el·k'◊Gt £yõiHfld›–qah HÂdˇ q Oı b –¸ 10 :ßyïn∆ b A l ¸ ˚ '˚Yh ß ô l ¸ £yúH i d fl ˇq “æ HÂdˇ q O˘ yÅl i
-lAkl ¸ £Æn√ t GA m a tûˇ m a ˚r¸t G ß U l G¸ -h∆zÃw 11 :™ïAGl-h∆y¸hï«y HÂdˇ q O˜ ÙÅt' O lûˇ k a '◊y ˇè rk A z√
£°AlÙv-qAx¸l õ߸Gti' ßyôetOn¸bl i wà ßyü∆nb A l ¸ ˚ £yÄt Gi t a nà ˇû ßl ¸ ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ t ê p O ˚n¸t G
HÙ˘ryiGt belõEx-lAkÃw rÅAh¸c«y belûˇ Ex lO–kò 12 :ÙøtO' lúak'◊y õ߸tyEb¸–b rÙBhAX-lA–k
rˇˇüH e ' · -lAk – yãr „ ˚–kb –i 13 :£yït Gi t a nÃ ß ú l ¸ hõw√ hyïl a ˚Bnt G¸ y« -reH·' £ôAtyiH'„r §°√gfldÃw
:˚Fnïel·k'◊y õ߸tyEb¸–b rÙBhAX-lAk – h°y∆ h ¸ y« ˇû ߸l hõ√whyal ˚'yúib√y-reH·' £ôAcËra'¸–b
-reH·' rãAWA–b-lAkï¸l £exÂr∏ reXûˇ eKp-lA–k 15 :hï∆y¸h«y ú߸l lõE'flr¸W«y¸–b £Ârˇ úEx-lA–k 14
tE'ò hÄ–d¸pit h˘OdAKp |™ûˇ a' ™°l GA -h∆yh ¸ ïy« hõm A h E b –¸ b a ˚ £Bd fl ' A b –A hôw√ hyïl a ˚by^r Ê q Ÿ y¬
-§eb – m i ˇè wy√ ˚d¸p˚ 16 :hΩd – p ¸ t Gi hõA'Em¸LXah húAmEh¸–bah-rÙøkb –¸ tô' E wà £Åd fl ' A ïh A rÙZkb –¸
£yBÊr¸Wev HÂdˇ ˝O–qah l’qˇû H e b –¸ £yõl i q “ H ¸ teHm Eú x · •esk –eô ß Ø k –¸ r Ë v eâ b –¸ hÅd –Â p ¸ t Gi HÂdˇ x OZ
hY–d¸pit 'B◊l zôEv rÙBk¸b-Ùø' beWäe–k rÙâk¸b-Ùø' rÙáH-rÙk︖b ™ûˇ a' 17 :'˚øh hYflr≈Fg
hôeKHi' ryÅiXŸqaGt £ûˇ A–b¸lex-te'Ãw èˇ fixèE–bÃziGmah-lav q`OrÃziGt £ãAmfl–d-te' £°Eh HÂdˇ ˘Oq
qÙBHk ¸ ˚ hôp A ˚n¸t G h a hü≈zx · k –a ™°AGl-h∆y¸h«y £YflrAW¸b˚ 18 :hï√whyïal fixYOxy«n fixyB„r¸l
VlE'r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚myBr Ê y√ râeH·' £yÄiHfld›–qah tZm O ˚r¸t G |lZk –O 19 :hïy∆ h ¸ y« ß ú l ¸ §yõm i yC√ h a
xalâem ÉtyÊr¸–b £°AlÙv-qAx¸l õ߸Gt' i ßyôt e nO b ¸ l i wà ßyü∆nb A l ¸ ˚ Æßl ¸ yït Gi ˇû t a n√ h Ç w√ hyïl a
§ÄOr·ha'-lïe' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 20 :™ïAGti' úß·vËr¬z¸l˚ õ߸l hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè 'wih £úl A Ùv
ß
Ø t ¸ ˇû l A x · n¬ wà ˇè ßq Ÿ l ¸ x e yòn« ·' £°AkÙt¸–b õ߸l hú∆y¸h«y-'◊l qelx Eà wà lÅx A nà t i 'Zl ◊ ˇè £c A r Ë ' a b –¸
rˇˇW Eú v · m ¡a -lAk – yit G t aô n√ húnF≈ h i yØw« l E yûˇ n≈ b ¸ l i wà 21 < :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ™ÙYtb –¸
lehBO' tYfidOb·v-te' £yÅÊd¸bøOv £ûˇ h E -reH' · ˇè £t A d fl ˇb Oø v · •elòEx h°Al·x¬n¸l lõ' E r fl W ¸ y« b –¸
'¸XõEx t'úEWAl dˇˇ°EvÙm lehZO'-le' lõE'flr¸Wy« yún≈ b –¸ dÙ_v ˚BbËrŸq«y-'◊lÃw 22 :dˇˇïEvÙm
˚Z'W ¸ y« £õh E wà dÅv E Ùm leh' OZ ˇè tfidOb·v-te' '˚Äh yM«wEGlah dâabv A wà 23 :t˚øml A
:hïAl·x¬n ˚Yl·xÃn«y 'B◊l lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ™Ùt¸b˚ £Åk e yEtr O˘ d O l ¸ ˇè £l A Ùv tòq –— x u £°n√ wO v ·
yit G t aú n√ hÅm A ˚r¸t G ˇè hw√ hyal ¡ ˚my`r Ê y√ râH e ' · lÄE'flr¸W«y-yï≈nb –¸ rˇˇû W a v ¸ m a -te' yãk –i 24
˚Ylx · nà y« 'Bl ◊ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˇè ™Ùt¸b – £Åh e l A yit G r Ë ˇ û ˇm a ' A ˇè §k –E -lav h°l A x · n¬ l ¸ £õyC« w« l ¸ l a
£ûˇ yC« w« l ¸ h a -le'wà 26 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfid yà w¬ 25 > :hïl A x · n¬
râeH·' rÄEW·vaGmïah-te' läE'flr¸W«y-yï≈n¸–b tâE'Em ˚xŸqitÑ-yïi–k £ Ç h e l E ' · ˇû t GA r Ë m a ' A wà r ê b –E d fi t G¸
rˇˇW Eõ v · m a hØw√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G ˇè ˚nF m Geè m i £òt e m O r „ h · w¬ £°k e t ¸ l a x · n¬ b –¸ £õt GA ' i m E £ôk e l A yit G üatn√
hõ' A l E m ¸ ïk a wà §ÂrgFOØ h a -§im èˇ §g√ d –fl k –a £°k e t ¸ m a ˚r¸t G £õk e l A búH a x ¸ n∆ wà 27 :rˇˇïW E v · m Ga ïh a -§im
£Åk e yEtr O˘ W ¸ v ¸ m a ˇè lk –O m i hØw√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G ˇè £t Ge ' a -£¬g ˚my`r Ê t GA §ûˇ k –E 28 :b’qïyC√ h a -§im
§˜r
O h · ' a l ¸ hØw√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G -te' ˇè ˚nF m Geè m i £òt Ge t a nà ˚ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tõ' E m E ˚Åxq Ÿ t Gi rˇˇû H e ' ·
ÙÅb– l¸ x e -lAk – m i h°w√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G -lAk – tõ' E ˚myàr Ê t GA £Åk e yEtnOû t G¸ m a ˇè lk –O m i 29 :§ïh E k –O h a
˚Fnm GeÅ m i ˇè Ùb – l ¸ x e -te' £òk e m ¸ yΩÊr·ha–b £°ehEl·' t GAõ r Ë m a ' A wà 30 :˚Fnïm Ge m i ÙYHd –Ë q Ÿ m i -tï' e
-lAk¸–b èˇ ÙtO' £òeGt¸lak·'¬w 31 :b’qïy√ tú' a ˚b¸tk i wà §Ârˇ gFOY tú' a ˚b¸tk –i £ØyC« w« l ¸ l a ˇè bH a x ¸ n∆ wÃ
leh' OB b –¸ £õk e t ¸ d fi ˇb Oø v· •elx Eú £Åk e l A ˇè '˚h rˇˇk Aú W A -yïk –i £°k e t ¸ yïb E ˚ £õt Ge ' a £ÙÅqm A
-te'wà ˚Fnm Ge° m i Ùõb – l ¸ x e -te' £úk e m ¸ yΩr Ê h · b –a '¸Xx EÅ ˇè wyAlv A ˚`'¸Wit-'ø◊lÃw 32 :dˇˇïEvÙm
> :˚t˚ømt A 'Bl ◊ wà ˚Yll G¸ x a t ¸ 'B◊l lôE'flr¸W«y-y≈n¸b yüEHËd“q

Numbers 19
tûˇ q –— xu t'◊zò 2 :rˇˇm Oø 'El §˜r O ·ha'-lïe'Ãw húeHOm-le' hØ√whÃy rˇˇû b –E d fi yà w¬ 1
ÉßyelE' ˚ZxŸq«yÃw lÄE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ -le' |rˇˇû b –E d –fi rˇˇm OÚ 'El hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' hÅflrÙGtah
:løOv AhyõelAv húAlAv-'◊l rˇˇH eô ' · £˚Åm ˇè –hA–b-§yïE' rˇˇòeH·' hÄm A yimt G¸ häm GA d Á ' · hâr fl p A
hØ∆n·xaGmïal ¶˚Zxim-le' èˇ –hAtO' 'yòc i ÙhÃw §°h E k –O h a rˇˇz√õ v A ¸le'-le' –hÅAtO' £ûˇ eGtatÃn˚ 3
hUz∑√ hi wà ÙÚvb –A c ¸ ' e b–¸ h – mAõ d –fl m i §ôh E k –O h a rˇˇü√zAv¸le' xã—qAlwà 4 :wyïn√ p A l ¸ h – t Aõ ' O Xúx a H A wÃ
hYflrAKpah-te' •BfirAWÃw 5 :£yïm i v A p K¸ vabH eú h – m Aõ d –fl mi dˇˇv Eô Ùm-lehøO' yü≈n¸Kp xak=On-le'
xûˇ —qAlÃw 6 :•¡Or¸W«y –hõAHËriKp-lav –hÅAmfl–d-te'Ãw èˇ –hflrAW¸–b-te'Ãw –h`flrOv-te' wy°√nyEv¸l
:hΩflrAKpah túap„r¸W ™ÙõGt-le' ™yàil¸HihÃw tavl A° Ùt yûˇ n« H ¸ ˚ bÙYz' E wà zÂrˇ ' eô ¶úv E §Äh E k –O h a
h°n∆ x · m Ga ïh a -le' 'ÙZby√ rˇˇx aõ ' a wà £«ym GaÅ b –a ˇè ÙrAWb –¸ ¶òx a r fl wà §Äh E k–O h a wyäd fl g√ b –¸ sâb –e k i wà 7
¶úx
a r fl wà £«ym GaÅ b –a ˇè wyfldg√ b –¸ sòb –E k a yà h – t AÅ ' O •Zr „ W KO h a wà 8 :bÂrˇ ïAvAh-dav §õh E k –O h a 'úm E X A wÃ
repûˇ E' tE'ò rÙÄhAX Hyûˇ i' |•ûˇ asA'Ãw 9 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'õEm X A wà £«ym GA° b –a Ù˜rW A b –¸
-yï≈n¸–b tâfid·val hAtÃyAhÃw∏ rÙÚhX A £Ù˘qm A b –¸ hõn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Bxm i x fi yônF« h i wà hÅr fl p KA h a
repòE'-te' •âEsO'Ah se–bikÃw∏ 10 :'wïih t'úALXx a hYd –fl n« yúm E l¸ tÂrˇ m eô H ¸ m i l ¸ lüE'r fl W ¸ y«
rˇˇgF≈ô la wà lÄ' E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i hãAtÃyAhïÃw bÂrˇ °AvAh-dav 'õm E XA wà wyÅd fl g√ b –¸ -te' èˇ hflrAKpah
'õEmAXÃw £ÚfldA' Hepûˇ ∆n-lAk¸l tõm E b –¸ v fi g≈ú nFO h a 11 :£ïl A Ùv túq –— x u l ¸ £õk A Ùt¸b – rˇˇgF√ú h a
yõvi yibH K¸ h a £ÙúyC b a ˚ yôH i yilH K¸ h a £ÙüCyb –a Ùãb-'AX L xa t ¸ y« '˚Zh 12 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i
:rˇˇïh A X ¸ y« 'Bl ◊ yõv i yibH K¸ h a £ÙúyC b a ˚ yôH i yilH K¸ h a £ÙüCyb –a 'äALXax¸t«y 'â◊l-£i'wà rˇˇh A° X ¸ y«
§òa–k¸Him-te' 'ÄALXax¸ty« 'Zl ◊ wà t˚ämy√ -reH' · £âd fl ' A h A H É p e n∆ –¸ b tûˇ m E b –¸ v fi g≈º nFO h a -lïk –A 13
ˇè wyAlv A q`r fi zO -'◊l häd –fl n« yâm E yÉ k –i l°' E r fl W ¸ yC« m i 'wõh i h a HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà 'Åm GE X i ˇè hw√ hÃy
t˚Zmy√ -yïk –i £Yd fl 'A hÅr fl ÙGth a t'◊zò 14 :Ùøb ÙBt' A m ¸ X u dÙYv hØy∆ h ¸ y« 'ûˇ m E X A
:£yïm i y√ túv a b¸ H i 'õm A X ¸ y« leh' OÅ b –A rˇˇû H e ' · -lAkwà ˇè lh e ' Oè Ah-le' 'òA–bah-lA–k lehÚO'¸–b
lâOkÃw 16 :'˚øh 'õEmAX wy°AlAv lyõt i p KA dyúm i c A -§yE' rˇˇH eô ' · fix˚Åtp A yûˇ l i k –¸ ˇè lk O wà 15
ÙZ' £Yd fl 'A £ecv eú b¸ -Ùø' tÅm E b ¸ ÙZ' èˇ bÂrèex-lal·xaï–b hÄÂdAKWah yûˇ n≈ p K¸ -lav vMgF¬ y« -reH' ·
t'°ALXaxïah tûˇ ap„r¸W rˇˇõap·vEm 'ÅEmALXal èˇ ˚xŸqïAlÃw 17 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i 'õm A X ¸ y« rebq “° b ¸
Hyûˇ 'i £ ê y« m Ga b –a lûˇ b a X A wà bÙMzE' xâ—qAlÃw 18 :yilïe–k-le' £yõyC« x a £«ym aú wyôl A v A §út a n√ wÃ
-˚yïAh rˇˇû eH·' tÙYHApÃFnah-lavÃw £yÅilE–kah-lA–k-lavÃw èˇ lehèO'Ah-lav hò√∑zihÃw ÇrÙhAX
èˇ rOhALXah hò√∑zihÃw 19 :rebæ“–qab ÙB' tõEGmab ÙB' lÅAlAxïeb ÙZ' ]3 m è c e v eè b –a v fi g≈Æ nFO h a -lavwà £°H A
süeb
– ki wà yÅvi yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a ˇè Ù'¸X L xi wà y°v i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚ yõH i yilH K¸ h a £ÙúCya–b 'ÅEmALXah-lav
'Zl ◊ wà ˇè 'm A X ¸ y« -reH' · Hyò' i wà 20 :bÂrˇ ïv A b –A rˇˇh Eú X A wà £«yõm Ga b –a ¶úx a rfl wà wy_d fl g√ b –¸
'ÄEGmiX hM√whÃy Hâfi–dŸqim-te' Éyk –i l°h A q –“ h a ™Ùûˇ t G m i 'wõh i ha HepnF∆ú h a hôt A r Ë k ¸ n« wà 'ÅX LA xa t ¸ y«
hòz∑≈ m
a ˚ £°l A Ùv tûˇ q –— x u l ¸ ]1 mõehAGl húAtÃyAhÃw 21 :'˚øh 'úEmX A wyõl A v A qBr fi Oz-'◊l h_fl–d«n yúm E
l_OkÃw 22 :bÂrˇ ïAvAh-dav 'õAm¸Xy« hÅd –fl nF« h a yûˇ m E b –¸ ˇè v
fi ≈ègnFO h a wà wyÅd fl g√ b –¸ sûˇ b –E k a yà ˇè hd –fl nF« ha -yïm E
> :bÂrˇ ïAvAh-dav 'úAm¸XiGt tavg¬õ nFO h a HepnF∆ú h a wà '°m A X ¸ y« 'õm E X LA h a Ùúb – -v¬gF y« -reH' ·

Numbers 20
§ÙÅH'Êrˇ ïh A HÂdˇ x OZ b –a ˇè §c i -ra–bËdim h`fldEvâAh-lA–k lE'flr¸Wy« -Ñ yïn≈ b ¸ ˚'Zb O yC√ w¬ 1
£«ym aõ h√yh Aú -'◊lwà 2 :£ïH A rˇˇb Eõ q –“ t Gi w¬ £Øy√ r Ë m i ˇè £H A tAmòt GA w¬ HÚd „ q “ b –¸ £õv A h A beHyC≈ú w¬
h°H e m O -£iv £õv A h A bÂrˇ yC√ú w¬ 3 :§¡Or·ha'-lïavÃw hõeHOm-lav ˚Ålh · ˇû q –“ yC« w¬ hÚd fl v E l A
èˇ £et'Eb·h hòAmAlÃw 4 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i ˚nyõx E ' a vúw¬ gà b –i ˚n¸vw¬ô g√ ˚Blwà rÅm O 'El ˚˘rm ¸ '◊yC w¬
:˚nΩr „ yivb ¸ ˚ ˚n¸xn¬õ ' · £ÅH A t˚ZmAl h°∆∑zah rˇˇõA–bËdiGmah-le' hØ√whÃy lûˇ ahŸq-te'
|'Z◊l h°∆∑zah vYflrAh £Ùıqm GA h a -le' ˚nÅt A ' O 'yûˇ b i h A l ¸ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè ˚nèt u yilv È ïh e hòm A l A wà 5
§är O h· ' a wà hâH e m O ' É b ◊ yC√ w¬ 6 :tÙït G H ¸ l i §«y' aõ £«ym aú ˚ §ÙÅm G r Ê wà ˇè §p e g∆è wà hòn√ ' E t ¸ ˚ vfirz∆Æ £Ù˘qm ¸
-dÙb¸k 'Br fl yC≈ w¬ £°h e y≈np K¸ -lav ˚Ylp K¸ yC« ïw¬ dÅv E Ùm leh' OZ ˇè x t a p Keè -le' lÄh A q –“ h a yûˇ n≈ p K¸ m i
-te' xûˇ —q 8 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 7 > :£ïehyEl·' hõ√whÃy
valôe–sah-le' £üeGtËra–bÊdÃw ßyÅixA' §˘Or·ha'Ãw ˇè ht GA ' a ˇè hfldEvAh-te' lòEhŸqahÃw hÄeLXaGmah
-te' úAty÷q¸HihÃw valÅe–sah-§im ˇè £y« m aè £úh e l A ˇè t A 'EcÙhÃw wy°m A yEm §ûˇ t a n√ wà £õh e y≈nyEvl ¸
rˇˇH eõ ' · k–a h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i hõX Le m Ga h a -te' hôH e m O xúq –— C«y¬w 9 :£Ωflryiv¸–b-te'Ãw hYfldEvAh
rem'ûyC◊ w¬ vals –A° h a yûˇ n≈ p K¸ -le' lõAh“–qah-te' §_r O h · ' a wà hüeHm O ˚läh i q Ÿ yC¬ w¬ 10 :˚hïwF√ c i
£ÂryC√= w¬ 11 :£«yïm A £õk e l A 'yúc i Ùn hØz∑∆ h a valˇû s –e h a -§imh · £yÅr Ê m GO h a ˇè 'n√ -˚v¸mH i £Äh e l A
t
G¸ H ¸ t GEú w¬ £yÅb –i r fi £«yˇû m a ˇè ˚'¸cyC≈ w¬ £«ym A° v · p Ka ˚hõX LE m a ¸–b valôe–sah-te' ™ü¬Cyw¬ ÙÄdy√ -te' häH e m O
§avy¬ ò §Ç r O h · ' a -lï' e wà hûˇ H e m O -le' êh√whÃy rem'û◊Cy¬w 12 < :£Ωflryiv¸b˚ hYfldEvAh
-te' ˇè ˚'yèb i t A '`l ◊ §Äk E l A l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ yEvl ¸ ]3 y«nH EÅ yÊd – q Ÿ h aâ l ¸ yÅb –i £ûˇ t Ge nà m a ' È h e -'◊l
-reH' · hÅb A yÊrm ¸ yûˇ m E hAm G h E ò 13 :£ïehAl yiGtúat√n-reH·' ¶Ârˇ õA'Ah-le' hØ∆∑zah lûˇ Ah“–qah
< :£ïb –A HYd „ q –“ yC« w¬ h°w√ hÃy-te' lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚Bbflr
ˇè rm a ' A h`k –O £Ù˝d' È ™elûˇ em-le' HY„d“–qim £yôk i ' A l ¸ m a hüeHm O xâal¸H«Cy¬w 14
˚`dr Ë yC≈ w¬ 15 :˚n¸tï' A c A m ¸ rˇˇúeH·' hõA'Al¸Gtah-lA–k túE' AGt¸vd fiÅ y√ hûˇ t GA ' a lÅ' E flr¸W«y ßyûˇ ixA'
£«yr fiY c ¸ m i ˚nôl A ˚vBr „ yC√ w¬ £y°b –i r fi £yûˇ m i y√ £«yr fiY c ¸ m i b –¸ beHnF≈ú w¬ hAmyà r fiÅ c ¸ m i ˇè ˚nyèt E b O ' ·
˚nõ' E c i yCO w¬ ™Å' A l ¸ m a xûˇ l a H ¸ yC« w¬ ˚nÅl E q O vûˇ m a H ¸ yC« w¬ ˇè h√whÃy-le' qòv a c ¸ nF« w¬ 16 :˚nyït E b O ' · l a wÃ
'ûˇ nF√ -hflrb –¸ v ¸ n¬ 17 :ßïl e ˚bÃg húc E q Ÿ ryõv i HÅd „ q “ b ¸ ˚n¸xˇû n¬ ' · ˇè hnF≈ h i wà £«yr flÚ c ¸ m Gi m i
™elˇû m Ge h a ™Ârˇ d –Â^ rˇˇ' E° b ¸ yûˇ m E hõt Ge H ¸ n« 'Bl ◊ wà £Ârk eÅ b ¸ ˚ hZd  W A b –¸ ˇè rb O v · ¬n '`◊l ßÄecËra'¸b
ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 18 :ßïl e ˚bÃgF rˇˇb OY v · n¬ -rˇˇïH e ' · dˇˇv aú lw'Åm ◊ W ¸ ˚ §yûˇ m i y√ èˇ hX Le n« '`l ◊ ™Äl E n≈
wyúl A ' E ˚ârm ¸ '◊yC w¬ 19 :ßït e 'flrq Ÿ l i 'úc E ' E bÂrˇ x eõ b –a -§ep K y°i–b rˇˇYOb·vat 'B◊l £ÙÅdÈ'
yõt Gi t a n√ wà yØn¬ q Ÿ m i ˚ yûˇ n« ' · èˇ ht Ge H ¸ n« ßyòm e yEm-£i'wà h Ç l e ·vn¬ hûˇ l GA s i m ¸ ïb –a ]2 l ê ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
'òc E yC≈ w¬ rˇˇb OÚ v · t a 'Zl ◊ rem'YyC◊ w¬ 20 :hflrˇ b Oø v È ï' e yúl a gà r fi b –¸ rˇˇb Aõ d –fl -§yE' qBr fi £Úr fl k ¸ m i
-te' ˇè §t O nà £ÙÄd' È |§ûˇ ' E m A yà ¬w 21 :hæq “ z√ x · dˇˇy√ú b ¸ ˚ dˇˇEõbk –A £úv a b –¸ ÙÅt'flrq Ÿ l i ˇè £ÙdÈ'
HÚd „ q –“ m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 22 > :wyïl A v A m E lõ' E r fl W ¸ y« XúyC≈ w¬ ÙÚlb u Ãgb –i rˇˇb OY v · lÅ' E r fl W ¸ y«
húeHOm-le' hô√whÃy rem'^◊Cy¬w 23 :rˇˇïAhAh rˇˇBOh hYfldEvAh-lA–k lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚'^b O yC√ w¬
èˇ §Or·ha' •òEsA'≈y 24 :rˇˇøOm'El £Ù˜dÈ'-¶Ârˇ ïe' l˚BbÃFg-lav rˇˇh A° h A rˇˇh OZ b –¸ §˜Or·ha'-lïe'Ãw
lôv a l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i yit G t aõ n√ rˇˇH eú ' · ¶ÂrÅA'Ah-le' èˇ 'b ◊ y√ '`l ◊ yûˇ k –i wyÅm GA v a -le'
rˇˇõ√zAv¸le'-te'Ãw §ÅOr·ha'-tïe' x—qò 25 :hïb A yÊrm ¸ yúm E l¸ yõKip-te' £úetyÊr¸m-reH·'
wyÅfld√g¸–b-te' èˇ §Or·ha'-tïe' XòEH¸pahÃw 26 :rˇˇïAhAh rˇˇBOh £õt A '
O lavh aú wà ٰnb –¸
hÅH e mO Wavˇû yC¬ w¬ 27 :£ïH A túmE ˚ •õs
E '
A y≈ §ır
O h· ' a wà ٰnb
–¸ rˇˇû z√ vA l
¸ ' e -te' £õt GA H ¸ b –a l
¸ h i wÃ
ÉXEH¸p¬Cy¬w 28 :hΩfldEvAh-lA–k yõ≈nyEv¸l rÅAhAh rˇˇZOh-le' èˇ ˚l·vyC¬ w¿¬ h°w√ hÃy hûˇ wF√ c i rˇˇH eõ '· k–a
§_rO h· ' a tAmü√yC w¬ ÙØnb –¸ rˇˇû √zAv¸le'-te' èˇ £AtO' HòE–b¸l¬Cyw¬ wyÄd fl g√ b
–¸ -te' §är O ·ha'-tïe' hâeHOm
hÅd
fl v E ˇû hA -lAk– ˇè ˚'ËryC« w¬ 29 :rˇˇïAhAh-§im rˇˇz√õ v A l¸ ' e wà hôHe m O dÂrˇ üyC≈ w¬ rˇˇ°AhAh H'˘◊r¸–b £õAH
< :lï' E rfl W
¸ y« tyúb –E lYk
–O £ÙØy £yûˇ iH»l¸H èˇ §Or·ha'-tïe' ˚òk – b¸ yC« w¬ §˝rO h
· ' a võw¬ g√ yúk –i

Numbers 21
™Ârˇ Y–d lÅE'flr¸W«y 'ûˇ b –A yik – ò b∆gnF∆Ø h a bûˇ H E yO ˇè dr fl v · -™elïm e yòn« v · n¬ k –¸ h a vãm a H ¸ yC« w¬ 1
rÂdˇ ô∆n lúE'flr¸W«y râd –fi yC« w¬ 2 :yibïH e ˚Fnm Geõ m i |¸b – H ¸ yC«ú w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè £x e l GAè yC« w¬ £yÚr Ê t A ' · h A
-te' yõt Gi m ¸ r fi x · h ¡a wà yÅd Ê y√ b –¸ ˇè hz∑∆ h a £òv A h A -te' §ät GE t Gi §ât O n√ -£i' rˇˇm a° '◊yC w¬ hõw√ hyïl a
£Br „ x · yC¬ w¬ yØn« v · n¬ k –¸ ïh a -te' èˇ §t GE yC« w¬ lÄ' E r fl W ¸ y« lÙ˘qb –¸ hMw√ hÃy vâm a H ¸ yC« w¬ 3 :£ïh e y„rv A
˚ãvs ¸ yC« w¬ 4 > :hïm A r Ë x A £Ù˜qm GA ah-£EH 'BflrŸq«Cy¬w £°ehy„rAv-te'wà £õh e t ¸ ' e
£õvA h A -Hepïn∆ rˇˇc aú q Ÿ t Gi w¬ £Ù˝dÈ' ¶Ârˇ û ˇe'-te' bYOb¸sil •˚Ås-£¬y ™Ârˇ d –ÂZ ˇè rh A h A rˇˇh O` m E
£«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè ˚nèt u yilv È ïh e hòm A l A h Ç H e m O b ¸ ˚£ ê yihl » 'ïb –E £Äv A h A rˇˇû b –E d fi yà w¬ 5 :™Ârˇ d –flΩ b –a
:læ‘q»lŸ–qah £exõeGla–b hAcq “Å ˚nûˇ H E p ¸ n¬ wà £«ym aÅ §yûˇ ' E wÃ èˇ £x e l eè §yú' E yûˇ k –i rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a t˚âml A
tAmyC√ú w¬ £°v A h A -te' ˚YkH K¸ n¬ yà ï¬w £yÅp i r fl W K¸ h a £yûˇ H i x A nFà h a tE'ò £Äv A b –A hMw√ hÃy xâl Ga H a yà w¬ 6
˚nËrˇ b –aò d Ê -yïk –i ˚n'ÄX A x A ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ häH e Om-le' £âAvAh É'◊b√yC w¬ 7 :lï' E r fl W ¸ yC« m i bYr fl -£av
lúl GE p Ka t ¸ yC« w¬ H°x A nF√ h a -te' ˚nyõl E v A m E rˇˇs Eú y√ wà hØw√ hÃy-le' ˇè ll GE p Ka t ¸ h i ™Åb A w√ ˇè hw√ hyïb a
£yúW i wà •År fl W A ˇè ßl ¸ hòEW·v hÄeHOm-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 8 :£ïv A h A dˇˇv aú b –¸ hõH e m O
Hûˇ x a nà ˇè hH e m O WavyC¬ò w¬ 9 :yïx A w√ ÙYt' O hú' A r fl wà ™˚ÅHnF√ h a -lAk – ˇè hy√ h A wà s°n≈ -lav ÙYt' O
Xyôb –i h i wà HyÅ' i -te' ˇè Hx A nF√ h a ™òaH√n-£i' hÆ√yAhÃw s°≈Fnah-lav ˚hõm E W i yà w¬ teHx OÅ nÃ
:tøb O ' O b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvs ¸ yC« w¬ 10 :yïx A √w teHYOxÃFnah HúaxÃn-le'
bÅ'
A Ùm yûˇ n≈ p K¸ -lav ˇè rH e ' · ˇè rb –A d Ë m Gi b –a £yÄr Ê b A v · ïh A yûˇ yC≈ v i b –¸ ˚Unx · yC¬ ïw¬ tÚb O ' O m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 11
˚Ç vAsn√ £ ê H KA m i 13 :dÂrˇ ïz√ laxn¬ú b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ ˚v°s A n√ £õKAHim 12 :HemïAKHah xYfirÃziGmim
ˇè §ÙnËr' a yòk –i yÚr Ê m O ' È ïh A ]1 l˚ZbgFà m i 'õc E yCO h a rÅb –A d Ë m Gi b –a rˇˇû H e ' · ˇè §ÙnËr' a rebv Eò m E ˚Ænx · yC¬ ïw¬
reps Eõ b –¸ rÅm a ' A ïy≈ ˇè §k –E -lav 14 :yΩr Ê m O ' È h A §yúb E ˚ bõ' A Ùm §yúb –E bÅ' A Ùm l˚ZbgFÃ
h°w√ hÃy tZm O x · l ¸ m i
£yÅl i x A nFà h a ˇè dH e ' eè wà 15 :§ÙΩnr Ë ' a £yõl i x A nFà h a -te'wà hÅp A ˚s¸b – bûˇ h E w√ -te'
:bï' A Ùm l˚Bbgà l i §õv a H ¸ n« wà rˇˇv A° tebˇû H e l ¸ hõX A n√ rˇˇH eú ' ·
£ÅAvAh-te' èˇ •OsÈ' hÅH e m O l ¸ ˇè hw√ hÃy rˇˇòamA' râeH·' rÄE'¸–bah 'wûˇ h i hflrˇ ' E° b –¸ £õH KA m i ˚ 16
t'°◊∑zah hYflryiKHah-te' lÅE'flr¸W«y ryûˇ iH√y zA'ò 17 < :£«yïAm £õh e l A hún√ t G¸ ' e wÃ
:–hïl A -˚nÈv rˇˇ' Eõ b ¸ yúl i v ·
£Åv A h A yûˇ b E yÊdnà ˇè h A ˚èrk –A £yÄÊrAW Ah˚˘rAp·x rãE'¸–b 18
:hïn√ t GA m a rˇˇb –Aõ d Ë m Gi m i ˚ £°t A nO v · H ¸ m i b –¸ qõq ‘ x O m ¸ b –i
ˇè rH e ' · ˇè 'yà gF¬ h a tÙÄmb –A m i ˚ 20 :tÙømb –A lõ' E yilx · nF¬ m i ˚ l°E'yilx · n¬ hõn√ t GA m Ga m i ˚ 19
> :§øm O yiHyà h a yún≈ p K¸ -lav hApq “õ H ¸ n« wà h°gF√ s ¸ iKpah H'˜◊r bÅA'Ùm hZ„d¸Wi–b
:rˇˇm Oø 'El yYr Ê m O ' È h A -™elïm e §BOxyis-le' £yÅikA'l ¸ m a ˇè l' E r fl W ¸ «y xòal¸H«Cy¬w 21
rˇˇ' E° b ¸ yûˇ m E hõt Ge ¸H«n 'B◊l £ÂrÅek¸b˚ hZd  W A b –¸ ˇè hX Le n« '`◊l ßÄecËra'¸b hZflr¸–b¸ve' 22
-te' ]3 nZOxyis §âat√n-'◊lÃw 23 :ßïelubgFà rˇˇb OY v · n¬ -rˇˇïH e ' · dˇˇv aú ™Ål E n≈ ˇè ™l e m Geè ah ™Ârˇ `Âd¸–b
t'`firŸqil 'ãEc≈Cy¬w ÙÄGmav-lA–k-te' §äx O yis •âs O ' È yC∆ w¬ ÙÇ lubgà i–b rˇˇZOb·v VlE'flr¸W«y
lõE'flr¸W«y ˚húE–k¬Cy¬w 24 :lïE'flrW ¸ y« b –¸ £exl GAõ yC« w¬ hAch ¸ y√° 'Yb ◊ yC√ w¬ hflrb –AÅ d Ë m Gi ah èˇ lE'flr¸W«y
zÅv a yûˇ k –i §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b –¸ -dav ˇè qb –O y¬ -dav §ÆnO r Ë ' a ïm E ÙäcËra'-te' Hâfiry«Cy¬w bÂrˇ °Ax-yip¸l
beHò≈Cy¬w heGl°E'Ah £yYÊrAveh-lA–k túE' lÅE'flr¸Wy« ˇè xq –— yC« w¬ 25 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ l˚YbgFÃ
ryÄv i §ÙÅb – H ¸ x e yûˇ k –i 26 :Ahyït e nO b –¸ -lAkb ¸ ˚ §Ùõb – H ¸ x e b –¸ yÅÊrOmÈ'ïAh yZ„rAv-lAkb –¸ ˇè l' E r fl W ¸ y«
xü—q – yC« w¬ §ÙÅH'Êrˇ ïh A ˇè b' A Ùm ™elm eò b –¸ £Äx a l ¸ n« '˚Zhwà 'w°ih yYr Ê m O ' È h A ™elm eú §_x O yis
£yõl i H ¸ m GO h a ˚ırm ¸ '◊y §ôk –E -lav 27 :§ΩnO r Ë ' a -dav Ù˜dyC√ m i Ù_cr Ë a'-lA–k-te'
:§Ùøxyis ryúv i §õn≈ Ù–kt i wà hún∆ b –A t Gi §Ù°b – H ¸ x e ˚'Zb –O
§Úx O yis tûˇ y¬ r Ë q –÷ m i hõb A h A l e §ÙÅb – H ¸ x e ïm E hûˇ ' A c ¸ ïy√ ˇè H' E -yi–k 28
:§ΩnO r Ë ' a tÙBmb –A yõlE v · b –a bÅ' A Ùm rˇˇû v A ˇè hl A k ¸ ï' A
HÙÚmk –¸ -£av t GA d Ë ˇb
aõ ' A bÅA'Ùm ûˇ ߸l-yÙ' 29
:§Ùøxyis yYr Ê mO ' È ™elm eú l ¸ tyÅb i H
K¸ b–a wyûˇ t A nO b ¸ ˚ ˇè £X i yElK¸p wyòn√ b –A §ât a n√
§ÙÚbyÊd – -dav §Ùõb – H¸ x e dˇˇb aú 'A £_r fl y«nF w¬ 30
:'ïAbËdyïEm-dav ]4 $rˇ õeH·' xapØOn-dav £yûˇ H Ki nF¬ w¬
rØz≈ v ¸ y¬ -te' lûˇ gF≈ fir¸l èˇ heHOm xòal¸H«Cy¬w 32 :yΩÊrOmÈ'Ah ¶Ârˇ õe'¸–b lÅE'flr¸W«y ˇè bH e yC≈è w¬ 31
™Ârˇ d
–ÂY ˚Ålv
· yC¬ ïw¬ ˇè ˚n¸pyC« w¬ 33 :£ïAH-reH·' yBÊrOmÈ'Ah-te' HÂrÙõyC w¬ ** HÂry«yC w¬ * h A y°t e nO b
–¸ ˚˜dk –¸ l ¸ yC« ïw¬
hõm
A x A l ¸ mGi la ÙômG v a -lAkwà '˚^h £äAt'flrŸqil §âAHA–bah-™elïem ÉgÙv 'ûˇ c E yC≈ w¬ §°H A b –A h a
yitG üatn√ ß U dË y√ b
¸ yûˇ k–i ÙÅtO' 'ZflryiGt-la' èˇ heHOm-le' hò√whÃy rem'=◊Cy¬w 34 :yivΩÂrËde'
™elˇû m e ˇè §x O yisl ¸ t A yÄW i v A rˇˇû H
e '· k–a ÙÅl
G t A yûˇ W i vA wà ÙÚcËra'-te'Ãw ÙõGmav-lA–k-te'Ãw Ù_tO'
ÙÅm
G v a -lAk – -te'wà ˇè wy√nb –A -te'wà Ù`t' O ˚âk
– yC¬ w¬ 35 :§Ùïb – H ¸ exb –¸ bõH E Ùy rˇˇH eú ·' yÅÊrOmÈ'ïAh
:Ùøcr Ë ' a -te' ˚YHr Ë yïyC« w¬ dyÚr Ê AW ÙYl-ryïi'¸Hih yúiGt¸li–b-dav

Numbers 22
yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvs ¸ yC« w¬ 1
< :Ùøxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ l ¸ rebv Eõ m E bÅ' A Ùm tÙZbr Ë ˇ ïv a b –¸ ˇè ˚n·x¬yC ïw¬ l°' E r fl W ¸ y«
:yΩÊrOmÈ'ïAl lõE'flr¸W«y húAWAv-reH·'-lA–k tôE' rÙ°Kpic-§e–b qõAlb –A 'Ërˇ yC¬ú w¬ 2
yún≈ b –¸ yõn≈ p K¸ m i bÅ' A Ùm ¶“qˇû yC√ w¬ '˚Úh-bfir yûˇ k –i dˇˇ' OY m ¸ £ôv A h A yún≈ p K¸ m i bä' A Ùm r√gyC√= w¬ 3
-te' èˇ lAh“–qah ˚`k·xl a yà hãt GA v a §Æy√ d Ë m i yûˇ n≈ q Ÿ z« -le' bä' A Ùm rem'=yC◊ w¬ 4 :lï' E r fl W ¸ y«
™elm eú rÙôp K c i -§eb – qüAlb A ˚ hÚd  W KA h a qÂrˇ û ˇy∆ tõE' rÙÅKHah ™Zx O l ¸ k –i ˚nyÅt E b O yûˇ b i s ¸ -lAk –
hflrÙt¸p K ∏ rÙÄvb –¸ -§eb – £ûˇ v A l ¸ i–b-le' £yäikA'¸lm a xâl a H ¸ yC« w¬ 5 :'wïihah túEvA–b bõA'Ùm¸l
'òc A y√ £ûˇ v a h≈nF h i ∏ rÄm O 'El ÙÚl-'◊rŸqil ÙõGmav-y≈n¸–b ¶Ârˇ úe' rˇˇôAh√Fnah-lav rˇˇüeH·'
h
É t GA v a wà 6 :yïl i m Gu m i bõH E yO '˚Bhwà ¶Âr' AÅ h A §yûˇ v E -te' ˇè hAs – k i hònF≈ h i ˇè £y« r fiè c ¸ m Gi m i
ˇè lk a ˚' yòl a ˚' y«nF m GeÅ m i ˇè '˚h £˚Bcv A -yïk –i hÆz∑∆ h a £ûˇ v A h A -te' yäiGl-hflrˇ ïA' '=√Fn-hAk¸l
rˇˇH eú ' · w¬ ™År fl b O m ¸ èˇ ™„rAb¸Gt-reH·' tòE' yit G v ¸ d fiÄ y√ yûˇ k –i ¶Ârˇ ' A° h A -§im ˚FnH eõ r Ë g√ ' · w¬ ÙÅb – -hek – n¬
ˇè ˚'èb O yC√ w¬ £Úd fl y√ b –¸ £yõm i s A q Ÿ ˚ §Øy√ d Ë m i yûˇ n≈ q Ÿ z« wà ˇè b' A Ùm yòn≈ q Ÿ z« ˚äkl ¸ yC≈= w¬ 7 :rˇˇï' A ˚y rˇˇ' OY t GA
ˇè hp O ˚nyòl i £Äh e yEl' · rem'ûyC◊ w¬ 8 :qïAlAb yB„r¸bÊ–d wyõAlE' ˚ır¸–bfidÃy¬w £ÅAv¸li–b-le'
-yΩ„rAW ˚Bb¸H≈Cy¬w y°AlE' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà rˇˇH eô ' · k –a rÅb A fld – ˇè £k e t ¸ ' e yòt i b O iH·h¬w hAlÃyÅaGlah
£yúH i n√ ' · h A yôm i rem'DyC◊ w¬ £°v A ¸li–b-le' £yõih»lÈ' 'B◊b√Cy¬w 9 :£ïv A l ¸ b –i -£iv bõ' A Ùm
™elm eú rˇˇp KO_ c i -§eb – qüAlb –A £y°ih»lÈ'Ah-le' £õv A l ¸ b –i rem'BC◊y¬w 10 :™ïAGmiv heGlõE'Ah
§yûˇ v E -te' sõk a yà w¬ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i 'ûˇ c E yCO h a ˇè £v A h A hònF≈ h i 11 :yïAlE' xúalAH bõA'Ùm
:wyït Gi H ¸ r fi g≈ wà Ùõb – £exl GAú h i l ¸ lôak˚' yúal˚' ÙÅtO' èˇ yiGl-hAbæ“q hòAk¸l hÄAGtav ¶Ârˇ °A'Ah
£ÅAvAh-te' èˇ rO'At '`l ◊ £°h e m GA v i ™õl E t E 'B◊l £ÅAv¸li–b-le' èˇ £yih»lÈ' rem'`◊Cy¬w 12
˚Yk¸l qÅAlAb yZ„rAW-le' èˇ rem'èyC◊ w¬ r’qb –OÅ b –a ˇè £v A l ¸ b –i £“qyC√ò w¬ 13 :'˚øh ™˚˜rb A yúk –i
yZr „ W A ˇè ˚m˚èqyC√ w¬ 14 :£ïk e m GA iv ™B»l·hal yõiGtit¸l hØ√whÃy §ûˇ ' E m E yik – ò £°k e c ¸ r Ë ' a -lï' e
dÙYv •esyCOB w¬ 15 :˚nïm GA v i ™Bl » h · £õv A l ¸ b –i §ú' E m E ˚Årm ¸ 'ûyC◊ ¬w q°l A b –A -le' ˚'Yb O yC√ w¬ bÅ' A Ùm
£°Av¸li–b-le' ˚'YOb√Cy¬w 16 :hel G ï' E m E £yYd Ê b –A k ¸ n« wà £yúb –i r fi £yÅÊrAW fixZ»l¸H q°AlA–b
:yïl A ' E ™Bl » h · m E võn¬ m GA t i 'ún√ -la' rÙÅp K c i -§eb – qûˇ l A b –A ˇè rm a ' A h`k –O ÙÄl ˚r¸m'ûyC◊ w¬
èˇ '√Fn-hAk¸l˚ h°eWÈvïe' yõalE' rˇˇúam'◊Gt-reH·' l_k O wà dÅ' O m ¸ ˇè ßd Ë b –e k a ' · dˇˇb –Eò k a -yïk –i 17
-£i' qÅAlAb yZ„d¸bav-le' èˇ rem'èyC◊ w¬ £Äv A l ¸ b –i §avˇû yC¬ w¬ 18 :hï∆∑zah £úAvAh tõE' yÅiGl-hAbæ“q
hûˇ w√ hÃy ˇè yp Ki -te' ˇè rb O v · l a lÄk a ˚' 'Zl ◊ b°h A z√ wà •esˇû k –e ÙYtyEb 'Bl ◊ m ¸ qôl A b A yúl i -§et G y«
£õt Ge ' a -£¬gF hôz∆ b A 'ún√ ˚âbH ¸ hÄt GA v a wà 19 :hïl A ÙdÃg ÙB' hõnF√ aXŸq tÙBW·val yÅAh»lÈ'
-le' |£yúih»lÈ' 'â◊b√Cy¬w 20 :yïm Gi v i rˇˇb –Eú d –fi hõw√ hÃy •ús E COy-ham hÅv A d Ë ˇ û ˇ' E wà hAlyà l GA° h a
£°t GA ' i ™ûˇ l E £˚˜q £yÅH i n√ ' · h A ˚'ûˇ b –A ˇè ߸l '`◊rŸqil-£i' ÙÄl rem'ûyC◊ w¬ h Ç l A yà l a £ ê v A l ¸ b –i
ˇè £v A l ¸ b –i £“qyC√ò w¬ 21 :hïW e v · at ÙBtO' ßyõelE' rˇˇúE–bfid·'-reH·' rˇˇôAbfl–dah-te' ™Äa'Ãw
•ûˇ ' a -raxïyC« w¬ 22 :bï' A Ùm yBr „ AW-£iv ™elõ≈Cy¬w Ù°nOt·'-te' HYb O x · yC¬ ïw¬ r’qb –OÅ b –a
ˇè '˚hÃw ÙÚl §ûˇ X A W A l ¸ ™Ârˇ d –ÂY b –a hôw√ hÃy ™üa'l ¸ m a bãc FE y¬ t ¸ yC« w¬ ' Ç ˚h ™ûˇ l E Ùh-yïk –i £ ê yihl » ' È
hM√whÃy ™âa'¸lam-te' ɧÙtA'Ah 'Ârˇ û ˇt GE w¬ 23 :Ùïm G v i wyYr fl v A Ãn yún≈ H ¸ ˚ ÙØnt O ' · -lav bûˇ k E r O
hÚÂdAKWa–b ™elõEGt¬w ™Ârd –ÂÅ h a -§im ˇè §ÙtA'ïh A Xòt GE w¬ ÙÅdy√ b –¸ ˇè hp A ˚l¸H Ùòb – r Ë x a wà ™Ârd –ÂÄ b –a bûˇ c FA n«
hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè dm O v · yC¬ ï¬w 24 :™Ârˇ Ωfl–dah –hõAtOLXah¸l §ÙÅt' A ˇû h A -te' ˇè £v A l ¸ b –i ™òyC¬ w¬
™ûˇ a'¸lam-te' §ÙätA'Ah 'ÂrâEGt¬w 25 :hïz∑∆ m i rˇˇd „B g√ wà hõz∑∆ im rˇˇd „B gF√ £y°m i r fl k –¸ h a lÙYvH ¸ m i b –¸
•esyCOY w¬ ry°q –÷ h a -le' £õv A l¸ b –i l∆gBÂr-te' ¶ôaxl ¸ t Gi w¬ ryÅq –÷ ah-le' èˇ ¶ExAGliGt¬w hÆ√whÃy
-§yï' E rˇˇH eô ' · rÅc A £Ù˘qm A b –¸ èˇ dm O v · yC¬ ïw¬ rÙÚbv · hõw√ hÃy-™a'¸lam •esÙúCy¬w 26 :–hïAtO–kah¸l
¶õb –a r Ë t Gi w¬ hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a -te' ˇè §ÙtA'ïh A 'Ârˇ t GEò w¬ 27 :lw'øm ◊ W ¸ ˚ §yúm i y√ tÙYXnà l i ™Ârˇ d –ÂB
xút Ga p ¸ yC« w¬ 28 :læq –‘ m Ga b –a §ÙYtA'Ah-te' ™ú¬Cy¬w £ÅAv¸li–b •ûˇ ' a -raxïyC« w¬ £°v A l ¸ b –i taxˇû t Ga
hõz∆ y«nt aÅ yik – h i yûˇ k –i ß Ø l ¸ yït i yûˇ W i v A -hem ˇè £v A l ¸ b i l ¸ rem'`t G◊ w¬ §ÙÚt' A h A yûˇ p Ki -te' hõw√ hÃy
-H∆y ˚`l y°b –i t G¸ l ¸ l Gaõ v a t ¸ h i yúk –i §ÙÅt' A ïl A ˇè £v A l ¸ b –i rem'`yC◊ w¬ 29 :£yïl i g√ r Ë HBl » H A
É'Ùl·h £ÄAv¸li–b-le' §ÙätA'Ah rem'â◊Gt¬w 30 :™yïiGtÃgfir·h hõAGtv a yúk –i yÅd Ê y√ b –¸ ˇè br  x eè
§ûˇ k–E s ¸ h a ïh a hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a -dav ˇè ßd Ë Ùøvm E yÄl a v A t GA b ¸ ˇû k a r fl -reH' · ß M nà t Oø ' · yâk i nO ' A
£
Ç v A l ¸ b i yûˇ n≈ yEv-te' h ê w√ hÃy lûˇ g¬ yà w¬ 31 :'øl » rem'YyC◊ w¬ hÚk –O ß õ l ¸ tÙBWv · l a yit G nà k –aÅ s ¸ h i
˚xõt Ga H ¸ yC« w¬ dˇˇq –Oı yC« w¬ Ù˝dy√ b –¸ hõp A l u H ¸ Ùúb – ËraxÃw ™ÂrÅ–db –a bûˇ c FA n« ˇè hw√ hÃy ™òa'¸lam-te' 'ËrU¬Cy¬w
hõz∆ ß Ø nà t OZ ' · -te' ˇè t A yèk –i h i hÄm A -lav hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 32 :wyïp KA ' a l ¸
:yΩd –Ê gà n∆ l ¸ ™Ârˇ d –ÂY h a XBr fi y√ -yïk –i §ÅX A W A l ¸ yit'ûˇ c A y√ ˇè y k i nO ' A hònF≈ h i £y°l i g√ r Ë HÙZlH A
yúk –i yØn¬ p KA m i hûˇ t A X ¸ n√ ˇè yl a ˚' £y°l i g√ r Ë HZl » H A hõz∆ yØn¬ Apl ¸ Xûˇ t GE w¬ §ÙÅt' A ïh A ˇè yn« ' aè r Ë t Gi w¬ 33
-le' £äAv¸li–b rem'=◊Cy¬w 34 :yityïy≈ x È h e h – t Aú Ù'Ãw yit G gà r fiY h A húk A t ¸ ' O -£¬gF hôt GA v a
™Ârˇ Úfl–da–b yõit'flrŸqil búAFcn« hôt GA ' a yúk –i yit G v ¸ d fiÅ y√ 'Zl ◊ yik – ò yit'ÅX A x A ˇè hw√ hÃy ™ò' a l ¸ m a
-le' hM√whÃy ™âa'¸lam Érem'◊Cy¬w 35 :yïl Gi hAb˚BH' A ßyõn∆ yEvb –¸ vBfir-£i' hôAGtavÃw
ÙZtO' ßyõelE' rˇˇúE–bfid·'-reH·' rˇˇôAbfl–dah-te' sepÄe'Ãw £yÅiH√n' · ˇû h
A -£iv ™Elò £Äv A l ¸ b –i
'ûˇ b A yûˇ k –i qõl A b –A vúm a H ¸ yC« w¬ 36 :qïAlAb yB„rAW-£iv £õAv¸lb –i ™elyC≈ú w¬ rˇˇb –E° d fi t ¸
rˇˇH eõ ' · §ØnO r Ë ' a l˚ZbgFà -lav ˇè rH e ' · bÄ' A Ùm ryûˇ v i -le' Ùät'flrq Ÿ l i 'âc E yC≈ w¬ £°v A l ¸ b i
ˇè ßyèl e ' E yit G x ¸ l aò H A fixâ»lAH É'◊l·h £ÄAv¸li–b-le' qäAlA–b rem'=yC◊ w¬ 37 :l˚øbgFà h a húc E q Ÿ b –i
:ßΩÂd¸–ba–k lõak˚' 'B◊l £Øn√ m ¸ ' u ïh a y°l A ' E AGt¸kõalAh-'◊l hAGmúAl ™ÅAl-'◊rŸqil
rˇˇû b–E d –fi lõk a ˚' lÙBky√ h · hàt GA v a ßyÅl e ' E ˇè yt i 'èb A -h≈nF ïh i qÄAlA–b-le' £äAv¸li–b rem'=yC◊ w¬ 38
£õv A l ¸ b –i ™elyC≈ú w¬ 39 :rˇˇïb –E d fi ' · ÙBt' O yõp i b –¸ £yôh i l » ' È £yüiW√y râeH·' rÄAbfl–dh a hAm˚Ú'm ¸
xûˇ l Ga H a yà w¬ §'Úc ◊ w√ rˇˇû q “ b –A qõl A b –A xúb –a zà yC« w¬ 40 :tÙøcx u túy¬ r Ë q ÷ ˚'Yb O yC√ w¬ q°l A b –A -£iv
£Åv A l ¸ b –i -te' ˇè ql A b –A xòq –— yC« w¬ r’qb –OÅ b a yûˇ h i yà w¬ 41 :ÙïGt' i rˇˇH eú ' · £yYr Ê W KA alÃw £ÅAv¸lib¸l
:£ïv A h A húc E q Ÿ £õH KA m i 'Ërˇ yC¬ú w¬ lavb –A° tÙZmb –A ˚hõl E v · yC¬ ï¬w

Numbers 23
ˇè £v A l ¸ b –i rem'`yC◊ w¬ 1
£yYr Ê p A húv A b ¸ Hi hØz∆ b –A ˇè yl i §úk E h A wà tÚx O b –¸ zà m i hûˇ v A b ¸ H i hõ∆zAb yúil-h≈n¸–b qÅAlA–b-le'
£ôv
A l ¸ b i ˚ qüAlb –A lavyC¬= w¬ £°v A l ¸ b–i rˇˇû b –e d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a qÅl A b –A Wavˇû yC¬ w¬ 2 :£yïilyE' húAv¸biHÃw
ÇßetAlOv-lav êbEFc¬y¸tih qÄAlAbl ¸ £äv A l ¸ b –i rem'=yC◊ w¬ 3 :fixï–Ebzà m Gi b –a l«y' aõ w√ rˇˇp KAú
™°l A yit G d Ë ˇ û ˇgF¬ h i wà y«n' Eõ r Ë yC¬ -ham rˇˇb aú d Ë ˚ yÅt i 'flrq Ÿ l i è ˇ hw√ hÃy ]3 h`„r“–q«y yãal˚' hÄAk¸lïE'Ãw
tòav¸biH-te' wyÄAlE' rem'û◊Cyw¬ £°v A l ¸ b –i -le' £yõh i l » ' È rˇˇq –“ú yC« w¬ 4 :yipïH e ™elyC≈õ w¬
yûˇ p
i b –¸ rˇˇb Aõ d –fl hôw√ hÃy £eWü√yC w¬ 5 :fixïb –E zà m Gi b –a l«y' aõ √w rˇˇp KAú lav' aô w√ yit G k ¸ r fiÅ v A ˇè tx O b –¸ zà m Gi ïh a
bõc FA n« húnF≈ h i wà wyÅl A ' E bAHˇû yC√ w¬ 6 :rˇˇïb –E d fi t ¸ hBk O wà qõAlA–b-le' b˚BH rem'_◊Cy¬w £°Av¸lib
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ 7 :bï' A Ùm yBr „ W A -lAkwà '˚Yh ÙÚtAlOv-lav
£Âdq ’Å -y„rr Ë h a ïm E ˇè b' A Ùm-™elïm e qòl A b A y«nx Eâ nà y¬ £flr' · -Ñ §im
:lïE'flr¸W«y húAm·vOz hõAk¸l˚ bÅq O v · y¬ yûˇ l Gi -hflrˇ ï' A ˇè hk A l ¸
:hï√whÃy £õav√z 'B◊l £ÅOvÃze' hûˇ m A ˚ l°' E hYb –O —q 'B◊l bÅO–qe' hûˇ m A 8
˚Fnr ÂÚ ˚H·' tÙYvb A gFà m i ˚ ˚Fn' eÅ Ëre' èˇ £yÊruc H'`◊rEm-yïi–k 9
:bïH KA x a t ¸ y« 'Bl ◊ £õy« ÙFgb a ˚ §Åk –O H ¸ y« dˇˇd flZ b A l ¸ ˇè £v A -§eh
l°E'flr¸W«y vab˘Or-te' rˇˇp KAõ s ¸ m i ˚ bÅq O v · y¬ rˇˇû p a v · ˇè hn√ m A yòm i 10
:˚høm O k –A yõt i yÊrx · ' a yúh i t ¸ ˚ £yÅr Ê H A yà tÙZm ˇè yH i p ¸ n¬ t`m O t GA
hõnF≈ hi wà ßyÅt Gi x ¸ q — l¸ ˇè yb a yà ' O bòq O l A y°l i t A yõW i v A húm e £ÅAv¸li–b-le' èˇ qAlA–b rem'`yC◊ w¬ 11
ÙBt' O yÅp i b –¸ ˇè hw√ hÃy £yòW i y√ râH e ' · t É ' E 'Äl ◊ h · rˇˇm a° '◊yC w¬ §avyC¬õ w¬ 12 :™Ωr „ b A t GA k ¸ r fiB b –E
£ÙòqAm-le' yäiGti' hAk¸l** '=√Fn-߸l* qÄl A b –A wyäl A ' E rem'=yC◊ ¬w 13 :rˇˇïE–bfid¸l rˇˇYOm¸He'
-Ùn¸b“qÃw h°e'Ërit 'Z◊l ÙõGlukÃw hÅ' e r Ë t i ˚hûˇ c E q “ sep' e ò £ÅKAHm i ˚Fnˇû ' e r Ë t Gi rˇˇû H e ' · ˇè rx E ' a
hûˇ vA b ¸ H i ˇè §b e yC«è w¬ h°gF√ s ¸ p Ki ah H'˜◊r-le' £yÅipOc hZ„d¸W èˇ ˚hèx E q –“ yC« w¬ 14 :£ïH KA m i yõl i
hYk –O búc FE y¬ t
¸ h i qÅl A b –A -le' ˇè r m e 'èyC◊ w¬ 15 :fixïb –E zà m Gi b –a l«y' aõ w√ rˇˇp KAú lavyC¬ô w¬ tÅx O b
–¸ zà m i
£eWú√Cy¬w £ÅAv¸li–b-le' èˇ h√whÃy rˇˇq –“ò yC« w¬ 16 :høk –O hÂrˇ ú“–qi' yõikOnA'Ãw ß°etAlOv-lav
ÙònF hi wà wyÄl A 'E 'Zb ◊ yC√ w¬ 17 :rˇˇïb –E d fi t ¸ hBk O Ãw qõAlA–b-le' b˚BH rem'_yC◊ w¬ wy°p i b –¸ rˇˇb Aõ d –fl
:hï√whÃy rˇˇõe–bÊ–d-ham qÅl A b –A ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ Ù°t G ' i bõ' A Ùm yBr „ W A wà ÙÅtl A v OZ -lav ˇè bc FA n«
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ 18
:rˇˇp KOø c i ÙBnb –¸ yYd fi Av h√nyú«z·'ah ]3 vÅm A H · ï˚ ˇè ql A b –A £˚òq
£°x A n∆ t ¸ y« wà £Yd fl ' A -§eb˚ bØz∑≈ akyï«w èˇ lE' Hyúi' 'Z◊l 19
:h√nF ïm e y÷qyà 'Bl ◊ wà rˇˇb –eõ d Ê wà hÅeW·v¬y 'Z◊lÃw èˇ ramA' '˚`hah
:h√nF ïb e yiH' · 'Bl ◊ wà ™Yr „ b E ˚ yit G x ¸ q “° l A ™Y„rAb hú≈Fnih 20
l°E'flr¸W«y¸–b lõAmAv húA'flr-'◊lÃw bÅOq·v¬yb –¸ ˇè §w∆ ' Aè Xyúb –i ih-'ø◊l 21
:Ùïb – ™elm eõ túv a ˚r¸t˚ ÙÅm G v i ˇè wyAhl » ' È hòw√ hÃy
:Ùøl £õ' E r Ë tBp O v · Ùt¸k – £«yr flÚ c ¸ m Gi m i £ûˇ ' A yicÙm lõ' E 22
l°E'flr¸W«y¸–b £esõ’q-'◊lÃw bÅOqv · y¬ b –¸ ˇè Hx a n¬è -'◊l yòk –i 23
:lïE' lavõAKp-ham lÅE'flr¸W«y¸l˚ ˇè bq O v · y¬ l ¸ rˇˇm Eò ' A y≈ tÄv E k –A
'°W KA n¬ t ¸ y« yYr Ê ' · k a wà £˚Åqy√ 'yûˇ b i l A k –¸ ˇè £v A -§eh 24
:hïeGt¸H«y £yõilAl·x-£fidÃw •ÂrÅeX lak'û◊y-dav ˇè bk –a H ¸ y« '`l ◊
:˚Fnïk
e r b A t ¸ 'Bl ◊ ™Yr „ b –A -£¬gF ˚Fnb e° q –› t i 'Zl ◊ b˜q O -£¬gF £Åv A ¸li–b-le' èˇ qAlA–b rem'`yC◊ w¬ 25
-reH·' l_O–k rÅOm'El èˇ ßyèelE' yit G r Ë ˇb –aò d –Ê 'Ä◊l·h q°AlA–b-le' rem'YyC◊ w¬ £Åv A l ¸ b –i §avˇû yC¬ w¬ 26
:hïW e v È ' ¡e ÙBt' O hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yÃ
rˇˇ°Exa' £Ù˜qAm-le' Øß·xûˇ “–qe' èˇ '√Fn-hAk¸l £ÅAv¸li–b-le' èˇ ql A b –A rem'`yC◊ w¬ 27
£°Av¸li–b-te' qõAlA–b xú—–q«Cy¬w 28 :£ïH KA m i yõl i ÙtBb –O q — wà £yÅh i l » ' È h A yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè rH a y«y yòl a ˚'
qÅAlA–b-le' èˇ £Av¸li–b rem'`yC◊ w¬ 29 :§øm O yiHyà h a yún≈ p K¸ -lav •õq “ H ¸ nF« h a rÙÅv¸Kpah H'˘◊r
húAv¸biHÃw ]3 myYr Ê p A húv A b
¸ H i hØz∆ b –A ˇè yl i §úk E h A wà tÚx O b –¸ zà m i hûˇ v A b ¸ iH hõ∆zAb yúil-h≈n¸–b
:fixïb –E zà m Gi b
–a l«y' aõ w√ rˇˇp KAú lavyC¬ô w¬ £°v A l ¸ b –i rˇˇû m a ' A rˇˇõeH·'a–k qÅAlA–b Wavûˇ yC¬ w¬ 30 :£yïl i yE'

Numbers 24
™úalAh-'◊lÃw lÅE'flr¸Wy« -te' ™Zr „ b A l ¸ ˇè hw√ hÃy yòn≈ yEvb –¸ bÙãX yûˇ k –i £Äv A l ¸ b –i 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 1
'âW
KA yC« w¬ 2 :wyïn√ p KA rˇˇb –Aõ d Ë m Gi h a -le' teHyC√ú w¬ £y°H i x A nà t'ZfirŸqil £avõap¸–b-£avïap¸–k
x
fi ˚ır wyõl A v A yúh i t G¸ w¬ wy°X A b A H ¸ il §õEkOH lÅE'flr¸W«y-te' èˇ 'ËryC¬ w¬ wyÆn√ yEv-te' £äv A l ¸ b i
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ 3 :£yïh i l » ' È
:§«yïv A h A £út u H ¸ rebgF∆õ h a £ú' u nà ˚ rÅv O b ¸ Ùûnb –¸ ˇè £v A l ¸ b –i £ò' u nÃ
l°E'-y„r¸mi' fivm Eõ H O £à' u nà 4
:£«yïn√ yEv y˚Blgà ˚ lõp E nO hØz∆ x È ïy∆ ˇè yd –fi H a hò≈z·xam râeH·'
:lï' E r fl W ¸ y« ßyõt e nO k –¸ H ¸ m i b˝q O ·v¬y ßyõelAhO' ˚bBOLX-ham 5
rˇˇh A° n√ yûˇ l E v · tYnFO g¬ k –¸ ˚yÅX LA n« £yûˇ l i x A nà k –i 6
:£«yïm A -yElv · £yõz« r fl ' · k –a hØw√ hÃy vûˇ X a n√ ˇè £yilh A ' · k –a
£y°b –i r fi £«yˇû m a b –¸ ÙYvr Ë z¬ wà wØy√ l ¸ d –flZ m i ˇè £y« m aè -l¬z∑ ïy« 7
:Ùøtk u l ¸ m a 'õW KE nF¬ t i wà ÙÅk – l ¸ m a ˇè gg¬ ' · ïm E £`r O y√ wÃ
ÙÚl £õ' E r Ë tBp O v · Ùt¸k – £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ÙZ'yicÙm lE'ò 8
:¶ïx A m ¸ y« wyúc FA x i wà £Yr „ g√ yà £ôh e yEtm O c ¸ v a wà wyÄr fl c A £ûˇ y« ÙFg lãak'◊y
˚Fnm e° y÷qyà yûˇ m i 'yõb i l A k ¸ ˚ y_Êr·'a–k büakAH vâfirA–k 9
:r˚¡rA' ßyYÂrËrO'Ãw ™˚ÅrAb ßyûˇ ekrAb¸m
-le' qäl A b –A rem'=yC◊ w¬ wy°p KA k –a -te' qYOKp¸s«Cy¬w £ÅAv¸li–b-le' èˇ qAlA–b •òa'-raxï«Cy¬w 10
:£yïm i v A p K¸ HBl » H A hõz∆ ™År „ b A t GA k ¸ r fiZ b –E èˇ hnF≈ h i wà ßyÅt i 'flrq Ÿ ˇè yb a yà ' Oø bòq O l A £Äv A l ¸ b –i
ß
ú v · n√ m ¸ hônF≈ h i wÃ ß Ø d
Ë b –e k a ' · dˇˇû b –E k –a ˇè yt Gi r Ë m aè ' A ß°m e Ùq¸m-le' ûˇ ߸l-xfir¸–b hõAGtavÃw 11
ßyôekA'¸lam-le' £ü¬Fg 'Ä◊l·h q°AlA–b-le' £õv A l ¸ b –i rem'ByC◊ w¬ 12 :dÙøbk –A m i hõw√ hÃy
Ùê tyEb 'Zl ◊ m ¸ qäl A b A yâl i -§et G y« -£i' 13 :rˇˇm Oø 'El yit G r Ë ˇb –aú d –Ê yõl a ' E t GA x ¸ úalAH-reH·'
hõAvflr ÙB' hôAbÙX tÙBW·val hØ√whÃy yûˇ p Ki -te' ˇè rb O v · l a lÄk a ˚' 'Zl ◊ b Ç h A z√ wà •esˇû k –e
y°m
Gi v a l¸ ™õl E Ùh yún« nà h i hàt GA v a wà 14 :rˇˇïE–bfid·' ÙBtO' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà -reH' · y°b –i l Gi m i
:£yïm i yC√ h
a tyBr Ê x · ' a b –¸ ß õ m G¸ av¸l hô∆∑zah £úAvAh häeW·v¬y râeH' · ß Ø c ¸ ˇû v A yi' ˇè hk A l ¸
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ 15
:§«yïv A h A £út u H ¸ rebgF∆õ h a £ú' u nà ˚ rÅv O b ¸ Ùûnb –¸ ˇè £v A l ¸ b –i £ò' u nÃ
§Ù°yl ¸ v e tavd –fiZ v fi d „Y yO wà lÅ' E -y„rm ¸ ' i ˇè v fi m Eè H O £Ä' u nà 16
:£«yïn√ yEv y˚Blgà ˚ lõp E nO hØz∆ x È y¿∆ ˇè yd –fi H a hòz≈ x · m a
bÙ˝rq “ 'Zl ◊ wà ˚Fnr ÂY ˚H·' hÅAGtav 'Z◊lÃw èˇ ˚nF ' eè r Ë ' e 17
lÅ' E r fl W ¸ yC« m i ˇè Xb e H Eè £úq “ wà bÄq O v · yC¬ ïm i bäk A Ù–k ™âr fi d –fl
:tïH E -y≈nb –¸ -lAk – rˇˇq —õ r Ë q — wà bÅ' A Ùm yûˇ t E ' · p Ka ˇè ¶x a m A ˚
wy°b
A yà '
O ryõv i W E hôH A r „ yà hü√yh A wà hÄH A r „ yà £Ùäd' È h=y√ h A wà 18
b˝q O v · yC¬ ïm i d –Ë r Ë ˇ y≈õ wà 19 :l«yïAx heWBOv lõE'flr¸W«yÃw
:ryïv i m E dyYr Ê W A dyúb i 'È h ¡e wÃ
rˇˇma° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ qÅElAm·v-te' èˇ 'Ër¬Cy¬w 20
:dˇˇïb E ' O yBd „ v · ÙYtyÊrx · ' a wà qÅl E m A v · ˇè £y« ÙFg tyòH i '„r
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ yØn« y‘q – h a -te' ˇè 'r Ë yC¬ w¬ 21
:ßïnF∆ q ÷ vals –eõ b –a £yúW i wà ßÅb e H A Ùøm ˇè §t A yE'
:≠ïe–b¸HiGt r˚úKHa' hõm A -dav §«yq “° rˇˇïv E ûˇ b A l¸ hõy∆ h ¸ y« -£i' yúk –i 22
rˇˇm a° '◊yC w¬ ÙYlH A m ¸ 'úW KA yC« w¬ 23
£yÅt Gi k –i dˇˇû yC¬ m i ˇè £yicwà 24 :lï' E ÙBmW Ku m i hõy∆ x ¸ y« yúm i yÙà'
:dˇˇïb E ' O yBd „ v · '˚Yh-£¬gwà rebv E° -˚Fnv i wà r˚õH K ' a ˚únF v i wÃ
> :Ùï–kËrfid¸l ™úalAh qõl A b
–A -£¬gwà ÙÚmq O m ¸ l i bAHˇû yC√ w¬ ™el≈õyC w¬ £Åv A l ¸ b –i £“qˇû yC√ w¬ 25

Numbers 25
:bï' A Ùm tÙBnb –¸ -le' tÙYnzà l i £Åv A h A lexˇû yC√ w¬ £y°X Li H Ki b –a lõ' E r fl W ¸ y« beHyC≈ú w¬ 1
:§ïehyEh»l'ïEl ]1 wF ˚õ x · t Ga H ¸ ïyC« w¬ £Åv A h A lak'ûyC◊ w¬ §°h e yEhl » ' È yõx E b ¸ z« l ¸ £ÅAvAl ®'ZÂrŸqiGt¬w 2
rem'=◊Cy¬w 4 :lïE'flr¸W«y¸–b hõ√whÃy •úa'-raxï«Cy¬w rÙÚv¸Kp lavûˇ b a l ¸ lõ' E r fl W ¸ y« demc FAú yC« w¬ 3
d∆gˇû n∆ hõw√ hyal £ôt A Ù' vúq — ÙhÃw £ÅAvAh yûˇ EH'flr-lA–k-te' x—qò hÄeHOm-le' hM√whÃy
yõEX¸pOH-le' hÅeHOm rem'ûyC◊ w¬ 5 :lï' E r fl W ¸ yC« m i hõw√ hÃy-•a' §Ùırx · b_H O y√ wà HemH KA° h a
hºnF≈ h i wà 6 :rÙøvp K¸ lavb aú l ¸ £yYd Ê m A c ¸ nF« ha wyÅH A n√ ' · Hyûˇ ' i ˇè ˚gËrh i l°' E r fl W ¸ y«
hÅHe m O yûˇ n≈ yEvl ¸ tyØn« y√ d Ë m Gi ah-te' èˇ wyAxe'-le' b`„rŸq¬Cy¬w 'Äb –A lä' E r fl W ¸ y« y=n≈ b –¸ m i H É yi'
'ËryC¬Æ w¬ 7 :dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ £yÅk i b O hAm G ˇû h E wà l°' E r fl W ¸ y« -y≈nb –¸ tZd fi v · -lAk – yõn≈ yEvl ¸ ˚
xam˜Or xú—–q«Cy¬w hÅfldEvïAh ™Ùûˇ t G m i ˇè £q “ yC√è w¬ §°h E k –O h a §˜Or·ha'-§ïe–b rØ√zAv¸l' e -§eb – ˇè sx A nà yïp Ki
tE'ò £Åh e y≈nH ¸ -te' ˇè rq O d Ë yC« w¬ hÄA–bÿ–qah-le' läE'flr¸W«y-Hyïi' râx a ' a '◊byC√ w¬ ∏ 8 :Ù¡dy√ b –¸
yún≈ b–¸ lõv a m E hÅp A gF≈ m Ga h a ˇè rc a AvïEGt¬w –h°AtAb›q-le' hõAKHi'Ah-te'Ãw lÅE'flr¸W«y Hyûˇ i'
> :•elï' A £yYr Ê W ¸ v e wà húv A b –A r Ë ' a h°p A gF≈ m Ga b –a £yõt i m GE h a ˚Dy¸h«Cy¬w 9 :lïE'flr¸W«y
§˘Or·ha'-§e–b rM√zAv¸le'-§e–b sâx A nà yïp Ki 11 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 10
£°k A Ùt¸b – yõt i ' A nà q ÷ -te' ÙB'nà q — b –¸ lÅ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ lûˇ v a m E ˇè yt i m A x · -te' byòH i h E §Äh E k –O h a
Ù_l §út E nO y=n« nà h i rˇˇm OÚ ' È §õk E Al 12 :yïitA'Ãn÷q¸–b lõE'flr¸W«y-yïn≈ b –¸ -te' yityúl Gi k i -'◊lwÃ
£°l A Ùv tûˇ nF¬ h u k –¸ tyYr Ê b –¸ wyÅr fl ·xa' ÙZvËr¬z¸l˚ ˇè Ùl G hAtyà òAhÃw 13 :£ÙølAH yõityÊr¸–b-te'
Hyâi' É£EHÃw 14 :lïE'flr¸W«y yú≈nb –¸ -lav rˇˇp KEõ ka yà w¬ wyÅh A l » 'ïl E ˇè 'nF≈ q ÷ rˇˇòeH·' taxÄaGt
-tyïb E 'yúW i nà '˚Úls A -§eb – yYr Ê m ¸ z« tyØn« y√ d Ë m Gi h a -te' ˇè hk –A uh rˇˇòeH·' hÄe–kuGmah läE'flr¸W«y
r˚Úc-tab yûˇ b –i zà k –A tyõn« y√ d Ë m Gi h a hôk –A m Gu h a hüAH K ' i ïh A £âH E wà 15 :yïn« v O m ¸ H Ki l a bõ' A
-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 16 > :'˚øh §õy√ d Ë m i b –¸ bô' A -tyïb –E tÙúGmu' H'˘◊r
£yBr Ê r Ë c O yûˇ k –i 18 :£ït A Ù' £õt e yik – h i wà £y°n« y√ d Ë m Gi h a -te' rÙ˜rAc 17 :rˇˇøOm'EGl húeHOm
rãabË–d-lavÃw rÙÚv¸Kp-rabË–d-lav £õekAl ˚Bl¸–k«n-reH·' £ôehyEl¸kn« b –¸ £Åk e l A ˇè £h E
:rÙøv¸Kp-rabË–d-lav hõAp≈FgaGmah -£Ùy¸b húk –A m Gu h a £Åt A x O ' · ˇè §y√ d Ë m i 'yòW i nà -tab yâb –i zà k –A
> ]2 :h°p A gF≈ m Ga h a yZr „ x · ' a yõh i yà w¬ 19

Numbers 26
lüe'wà hÅH e m O -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 1
-y≈n¸–b tZfid·v-lA–k |H'˘◊r-te' ˚ã'W ¸ 2 :rˇˇm
Oø 'El §õh E k–O h
a §ıOr·ha'-§e–b rˇˇô√zAv¸le'
'õb
A c
A 'úc
E yO -lAk
– £°t
A b
O '
· tyûˇ b
E l¸ hAlv
¸ m aõ w√ hôn√ HA £yBr Ê W¸ v
e §âb
–e m
i lÄ'
E r fl W¸ y«
-lav b°' A Ùm tZb O r Ë ˇ ïv a b –¸ £õt A ' O §ôh E k –O h a rˇˇüz√ Av¸le'Ãw häeHm O râb –E d fi yà w¬ 3 :lï' E r fl W ¸ y« b –¸
hò√whÃy h=√Fwic ÉreH·'a–k hAlv ¸ m A° w√ hõn√ H A £yBr Ê W ¸ v e §ôb –e m i 4 :rˇˇm Oø 'El ÙYxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬
§õb E ˚'Ër 5 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E £yõ' i c ¸ yCO h a lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb ¸ ˚ ˇè hH e m O -te'
taxp Kaõ H ¸ m i '˚àl G p a l ¸ yÅk i nO x · h a taxˇû p Ka H ¸ m i ˇè ™Ùn·x §Äb E ˚'Ër yûˇ n≈ b –¸ l°' E r fl W ¸ y« rÙZkb –¸
:yïm i r Ë k –a h a taxp Kaõ H ¸ m i yàm i r Ë k a l ¸ y°n« Ùr¸cx e ïh a taxp Kaõ H ¸ m i §àOr¸cex¸l 6 :yïi'uGlaKpah
•el' eÅ ˇè £yivb –A r Ë ' a wà hòH A l » H ¸ £Äh e y„dq ÿ p ¸ ˚ûyh ¸ yC« w¬ ]1 y°n« b E ˚'Ωr Á h A tZx O ¸Kp¸Him heGlõE' 7
bÅ' A yil' È yûˇ n≈ b ¸ ˚ 9 :bï' A yilÈ' '˚õl G p a yún≈ b ¸ ˚ 8 :£yïH i l » H ¸ ˚ tÙY'm E vúb a H ¸ ˚
râeH·' hÄfldEvAh yûˇ E'yÊrŸq** yE'˚rŸq* £äflryib·'¬w §âAtfld-'˚øh £Úr fl yib' · w¬ §ûˇ t A d fl wà lõ' E ˚mÃn
:hï√whÃy-lav £õAtOFcah¸–b xfirÅOq-tfid·va–b èˇ §Or·ha'-lïavÃw hòeHOm-lav ˚äFcih
hÚfldEvAh tÙZm¸–b xfirˇ q O˜ -te'wà £ôt A ' O vúl a b ¸ t Gi w¬ h A yÄp Ki -te' ¶ÂräA'Ah xâaGt¸piGt¬w 10
xfirˇ q O˜ -y≈nb ¸ ˚ 11 :sïn≈ l ¸ ˚Yyh ¸ yC« w¬ HyÅ' i ˇè £y« t aè 'Am˚ £yòKi Him·x tûˇ E' HÄE'Ah lZOk·'a–b
ˇè tx a p Kaè H ¸ m i lÄ' E ˚mÃnl i £ Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §ê Ùv¸mH i yûˇ n≈ b –¸ 12 < :˚tïEm-'◊l
xfirD∆z¸l 13 :yï«nyik√Cyah taxõaKpH ¸ m i §yàk i y√ l ¸ y°n« yimyC√ h a taxp Kaõ H ¸ m i §yàm i y√ l ¸ yÅl i ' E ˚ZmnFÃ h a
y°n« vO m ¸ H Ki h a tZx O p K¸ H ¸ im heGlõE' 14 :yïil˚'AKHah taxõaKp¸Him l˚à'AH¸l y°ixËr¬∑zah taxõaKp¸Him
§ÙÄpc ¸ l i £ Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ d ê g√ yûˇ n≈ b –¸ 15 < :£«yït A 'Am˚ •eleõ' £y_r Ê W ¸ v e wà £«yü¬nH ¸
yDn« zà ' A l ¸ 16 :yïn« ˚KHh a taxp Kaõ H ¸ m i yDn« ˚H¸l y°gF« x a ïh a taxKaõpH ¸ m i yDgF« x a l ¸ yØn« Ùp¸c F h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i
yÚÊdÙr·'Ah taxõaKp¸Him dÙàr·'al 17 :yΩÊrEvAh taxõaKp¸Him yàÊrEvl ¸ y°n« zà ' A h A taxp Kaõ H ¸ m i
£°h e y„dq ÿ p ¸ l i dˇˇg√õ -yïn≈ b –¸ tBOx¸Kp¸Him heGlôE' 18 :yïilE'Ëra'h A taxp Kaõ H ¸ m i yÅilE'Ërâa'¸l
tAmyC√ú w¬ §°n√ Ù'Ãw rˇˇû v E hYd fl ˚hÃy yún≈ b –¸ 19 < :tÙø'm E Húm E ·x¬w •elõe' £yúivA–bËra'
hÄAlEH¸l Ç£AtOx¸Kp¸Him¸l êhfld˚hÃy-y≈nb ¸ ˚ûyh ¸ yC« w¬ 20 :§avïn√ –¸k ¶Ârˇ ' eú b –¸ §õn√ Ù'Ãw rˇˇv Eô
:yïixËr¬∑zah taxõaKp¸Him xfirD∆zl ¸ y°c i r Ë p Ka h a taxp Kaõ H ¸ m i ¶Âreàpl ¸ yØn« l A ˇû H KE h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i
taxp Kaõ H ¸ m i l˚àmx A l ¸ y°n« r O c ¸ x e ïah taxõaKp¸Him §àOr¸cex¸l ¶ÂrÅep-y≈nb ¸ ˚ûyh ¸ yC« w¬ 21
•el' eõ £yôv i b ¸ H i wà hüAKHiH £°ehy„dÿq¸pil hYd fl ˚hÃy tBx O p K¸ H ¸ m i heGlôE' 22 :yïil˚mAxeh
taxp Kaõ H ¸ m i vàl A ÙGt £Åt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè rk A SAW K y« yòn≈ b –¸ 23 < :tÙø'm E Húm E x · w¬
§àrO m ¸ H i l ¸ y°b i ˚H√yC h a taxp Kaõ H ¸ m i b˚àHy√ l ¸ 24 :yïn« ˚Kph a taxaõp K H ¸ m i hDw√ p u l ¸ y°v i l A ÙGth a
hüAvA–bËra' £°ehy„dÿq¸pil rˇˇõAkSAKW«y tBOx¸Kp¸Him heGlôE' 25 :yïn« r O m ¸ H Ki h a taxp Kaõ H ¸ m i
dÂrÄes¸l Ç£AtOx¸Kp¸Him¸l ê§ul˚bÃz yûˇ n≈ b –¸ 26 < :tÙø'm E HBl » ¸H˚ •el' eõ £yôH Ki H i wÃ
:yïilE'¸l¸x¬Cyah taxõaKp¸Him lÅ' E l ¸ x ¸ y¬= l ¸ y°n« »lE'Ah taxõaKp¸Hm i §Ùàl' E l ¸ yÅd –Ê r Ë s –a h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i
< :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ £yúH Ki H i £°h e y„dq ÿ p ¸ l i yõn« l » ˚bÃz∑ h a tBOx¸Kp¸Him heGlôE' 27
ˇè ryikm A l ¸ hÄH Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b –¸ 29 :£«yr flΩ p ¸ ' e wà hõH Ke n¬ m ¸ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ •õs E Ùy yún≈ b –¸ 28
:yΩd Ê v A l ¸ gF« h a taxp Kaõ H ¸ m i dàv A l ¸ g« l ¸ dˇˇv A° l ¸ gF« -te' dyûˇ l i Ùh ryõk i m A ˚ yÅr Ê yikm GA h a taxˇû p Ka H ¸ m i
:yæ÷q¸lexïah taxõaKp¸Him qelàEx¸l yÚÊrÃzevyïi'Ah taxõaKp¸Him r∆zv eà yi' dÅv A l ¸ g« yûˇ n≈ b –¸ hel G ' E ò 30
vàd fl yimH ¸ ˚ 32 :yïm i k ¸ H Ki h a taxp Kaõ H ¸ m i £ekH eà wà y°ilE'ΩÊr¸Wa'ïAh taxõaKp¸Him lÅE'yÊr¸Wâa'Ãw 31
repx EÄ -§eb – dˇˇû x A p ¸ l A c ¸ ˚ 33 :yΩÊr¸pexïah taxõaKp¸Him repàExÃw y°v i d fl yimH K¸ h a taxp Kaõ H ¸ m i
húl A gà x A hÅv A nO wà hûˇ l A x ¸ m a dÅx A p ¸ l A c ¸ tÙûnb –¸ ˇè £H E wà tÙ°n–Ab-£i' yûˇ k –i £yõn« b –A Ù_l ˚yúh A -'◊l
£yôH Ki m i x · w¬ £«yü¬nH ¸ £Åh e y„dˇ ûˇ q ÿ p ¸ ˚ h°H Ke n¬ m ¸ tZx O p K¸ H ¸ m i heGlõE' 34 :hïAcËritÃw hõA–k¸lim
£
Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £ ê y« r fi p ¸ ' e -y≈n¸b hel G ˇû ' E 35 < :tÙø'm E vúb a H ¸ ˚ •elõe'
taxp Kaõ H ¸ m i §axt aà l ¸ yÚr Ê k ¸ b –a h a taxõaKp¸Him rekàeb¸l yÅix¸latûˇ H Ku h a ˇè tx a p Kaè H ¸ im xalÄet˚H¸l
heGlûˇ E' 37 :yï«nflrEvAh taxõaKpH ¸ m i §àr fl v E l ¸ xalt A° ˚H yûˇ n≈ –¸b heGlõE'Ãw 36 :yï«n·xaGtïah
tÙÚ'm E Hûˇ m E x · w¬ •el' eõ £yôH i l » H ¸ ˚ £«yü¬nH ¸ £Åh e y„dˇ û ˇq ÿ p ¸ l i ˇè £y« r fiè p ¸ ' e -y≈nb –¸ t`x O p K¸ H ¸ m i
valb eÄ l ¸ £ Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §ê m i y√ Ãnb i yûˇ n≈ b –¸ 38 < :£ït A x O p K¸ ¸Hm i l ¸ •õs E Ùy-y≈nb ¸ hel G ' Eú
taxp Kaõ H ¸ m i £àr fl yix' · l a y°l i b –E H ¸ a'ïAh taxõaKp¸Him làE–b¸Ha'¸l yÅv i l ¸ b –a h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i
taxp Kaõ H ¸ m i £àp A ˚x¸l y°m i p A ˚KHh a taxõaKp¸Him £àAp˚p¸Hil 39 :yïimflryix·'Ah
yÅd –Ê r Ë ' a ïh A ˇè tx a p Kaè H ¸ m i §°m A v · n¬ wà d –Ë r Ë ˇ û ˇ' a valb eõ -y≈n¸b ˚Byh ¸ yC« w¬ 40 :yïm i p A ˚xah
£Åh e y„dˇ û ˇq ÿ p ¸ ˚ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §õm i y√ nà b i -y≈nb ¸ hel G ' Eú 41 :yïm i v · nF¬ ïh a taxp Kaõ H ¸ m i §Åm A v · ïn¬ l ¸
èˇ §fld-y≈n¸b heGlòE' 42 < :tÙø'm E HúH E wà •el' eõ £yôv i b –A r Ë ' a wà hüAH K m i x ·
:£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §Yd –fl tBx O p K¸ H ¸ m i hel G ' Eô y°m i x A ˚KHh a taxp Kaõ ¸Him £àAx˚H¸l £ÅAtOx¸Kp¸Him¸l
vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôH Ki iHÃw hüAvA–bËra' £°ehy„dÿq¸pil yõimAx˚KHah tBOx¸Kp¸Him-lA–k 43
hØn√ m ¸ yC« h a ˇè tx a p Kaè H ¸ m i hÆn√ m ¸ y« ¸l Ç£AtOx¸Kp¸Him¸l êrEHA' yûˇ n≈ b –¸ 44 < :tÙø'm E
hÅv A yÊrb ¸ yûˇ n≈ b ¸ l i 45 :yïv i yÊr ¸–bah taxõaKp¸Him hàAvyÊr¸bil y°w« H ¸ yC« h a taxp Kaõ H ¸ m i yDw« H ¸ y« l ¸
£úH E wà 46 :yïl i ' E yik – l ¸ m Ga h a taxp Kaõ H ¸ m i lÅ' E yik – l ¸ m aâ l ¸ yÚr Ê b ¸ exïah taxõaKp¸Him rebàex¸l
hüAH»l¸H £°ehy„dÿq¸pil rˇˇõEHA'-y≈n¸–b tBOx¸Kp¸Him heGlôE' 47 :xfirˇ ïAW rˇˇõEHA'-ta–b
£Åt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè yl i t GA p ¸ n¬ yòn≈ b –¸ 48 < :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôH Ki m i x · w¬
taxp Kaõ H ¸ m i recy≈D l ¸ 49 :yïn« ˚Fgh a taxp Kaõ H ¸ m i yDn« ˚g¸l y°l i ' E ¸cx ¸ yC¬ h a taxp Kaõ H ¸ m i lÅ' E c ¸ x ¸ y¬= l ¸
£°tA x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yõl i t GA p ¸ n¬ tBx O ¸Kp¸Him heGlôE' 50 :yïimEGliKHah taxp Kaõ H ¸ m i £àl GE H i l ¸ yÚr Ê c ¸ yC« h a
ˇè yd „ ˚q¸p K hel G ' EÄ 51 :tÙø'm E vúb –a r Ë ' a wà •el' eõ £yôv i b –A r Ë ' a Ãw hüAH K m i x · £Åh e y„dˇ û ˇq ÿ p ¸ ˚
> :£yïH i l » H ¸ ˚ tÙY'm E vúb a H ¸ •el°A'√w •elõe' tÙB'Em-HEH lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸
hõl A x · n¬ b –¸ ¶Ârˇ ' Aô h A qúElAxEGt heGlÄE'Al 53 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 52
Hyi'ò ÙÚtl A x · n¬ Xyõv i m ¸ t Ga Xàv a m ¸ l a wà ÙÅtl A x · n¬ ˇè hb –e r Ë t Ga bÄr fi l A 54 :tÙømH E rˇˇp Kaú s ¸ m i b –¸
tÙBmH ¸ l i ¶Ârˇ ' A° Ah-te' qõElAx≈y ]3 làflrÙg¸–b-™a' 55 :ÙøtAl·x¬n §õt Ga y… wyÅd fl q ÿ p ¸ yûˇ p i l ¸
bYr fi §yúb –E ÙÚtl A x · n¬ qõElAxEGt lÅflrÙFgah èˇ yiKp-lav 56 :˚lïAx nà y« £õt A b O ' · -tÙLXm a
ˇè tx a p Kaè H ¸ m i §ÙÄHr Ë g≈ l ¸ £ Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yê w« l GE ah yZ„d˚q¸p heGlâE'Ãw 57 < :XïAv¸mil
|heGlûˇ E' 58 :yΩÊrflr¸Gmah taxõaKpH ¸ m i yàr Ê r fl m ¸ li y°t i h A q –Ÿ h a taxõaKp¸Him tàAhŸqil yØnF« H u r Ë ˇ û ˇgF≈ h a
ˇè yl i x ¸ m Ga h a taxp Kaò H ¸ m i ˇè yn« r O b ¸ x e ïh a taxp Kaò H ¸ m i yMn« b ¸ l Gi h a taxp Kaâ H ¸ m i yÆw« l E tZx O p K¸ H ¸ m i
|£ûˇ H E wà 59 :£Ωr fl m ¸ v a -te' dˇˇúilÙh tõAhŸq˚ y°ixËr“–qah taxõaKpH ¸ m i yÅH i ˚Gmh a taxˇû p Ka H ¸ m i
delˇû t GE w¬ £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ yõw« l E ¸l –hôAtO' hBfldl ¸ y√ râH e ' · yØw« l E -tab – ˇè db e k eè Ùy £Är fl m ¸ v a teHˇû ' E
§ÅrO h · ' a l ¸ dˇˇû l E wF√ yC« w¬ 60 :£ït A x O ' · £úy√ r Ë m i tõ' E wà hÅH e m O -te'Ãw èˇ §Or·ha'-tïe' £Äflr¸mav¸l
bYd fl n√ tAmyC√ú w¬ 61 :rˇˇïm A t A yi'-te'Ãw rˇˇõ√zAv¸le'-te' '˚Úhyib·'-te'Ãw bYfld√n-te'
hòAH»l¸H £Äehy„dÿq¸p ˚ûy¸h«Cy¬w 62 :hï√whÃy yú≈n¸pil hYflr√z-HE' £úb A yÊrq Ÿ h a b –¸ '˚Úhyib' · w¬
ˇè ™Ùt¸b – ˚Ädq Ÿ p KA t ¸ h A 'Zl ◊ |yûˇ k –i hAlv ¸ m A° w√ HÂdˇ x OZ -§eb – m i rˇˇk Aõ z√ -lAk – •el' eÅ ˇè £yÊrW ¸ v e wÃ
heGlE'ò 63 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b ™ÙYtb –¸ hÅl A x · n¬ ˇè £h e l A §òt Ga «n-'◊l yik – ∏ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
tZb O r Ë ˇ ïv a b –¸ ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ ¸–b-te' ˚ädŸqAïKp râeH·' §°EhO–kah rˇˇõ√zAv¸le'Ãw hÅH e m O yZd „ ˚q¸p K
§˜r
O h · ' a wà hÅH e m O yZd „ ˚q¸p K m i HyÅ' i h√yˇû Ah-'◊l èˇ heGlèE'¸b˚ 64 :Ùøxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ lõv a bÅ' A Ùm
ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -yïk –i 65 :yïn√ yis rˇˇb –aú d Ë m i ¸–b lõE'flr¸W«y yún≈ b –¸ -te' ˚_dq Ÿ p KA rˇˇH eú ' · §°h E k –O h a
-§eb – bûˇ l E k –A -£i' yik – ò HyÅ' i ˇè £h e m E rˇˇt aò Ùn-'◊lwà rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a ˚tõm u y√ tÙBm £Åh e l A
< :§˚Ωn-§ib – v fi H uõ Ùhy«w hØnF∆ p u yÃ

Numbers 27
-§eb – ryûˇ k i m A -§eb – ˇè dv A l ¸ gF« -§e–b repòEx-§e–b dÄAx¸pAl¸c tÙûnb –¸ h√nb ¸ r fiä q Ÿ t Gi w¬ 1
hÅv A nO hûˇ l A x ¸ m a wyÅt A nO b –¸ tÙZmH ¸ ˇè hl Ge ' Eè wà •°s E Ùy-§eb hûˇ H Ke n¬ m ¸ tYx O p K¸ H ¸ m i l ¸ hÅH Ke n¬ m ¸
rˇˇû z√ v A l ¸ ' e ˇè yn≈ p ¸ l i wà hÄH e m O yûˇ n≈ p ¸ l i h√nd Ë m Oä v · t Ga ïw¬ 2 :hïc A r Ë t i wà hõk –A l ¸ m i ˚ húl A gà x A wÃ
˚ê nyib'
A 3 :rˇˇm Oø 'El dˇˇv Eõ Ùm-lehøO' xatúeKp hÚfldEvAh-lAkÃw £õ' i yiWnFà h a yún≈ p ¸ l i wà §Åh E k –O h a
-tfidv · b –a hõw√ hÃy-lav £y_d Ê v A ÙFnah hÄfldEvAh ™ÙZt¸–b hM√yAh-'◊l '˚âhwà r Ç b –A d Ë m Gi b –a tûˇ m E
ˇè ˚nyèb i ' A -£EH v`r fi gF√ y« hAm G ˇû Al 4 :Ùøl ˚yúh A -'◊l £yõn« b A ˚ tÅm E ÙZ'X ¸ x e b ¸ -yïk –i xfirˇ q O˝
:˚nyïb i ' A yúx E ' · ™ÙYtb –¸ hØz∑√ x u ' · ˚nûˇ l GA -h√nt G¸ §°b –E ÙYl §yú' E yôk –i ÙÅt G x ¸ p Ka H ¸ m i ™Ùûˇ t G m i
-le' hõw√ hÃy rem'ByC◊ w¬ 6 < :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ]5 nõX A p
KA H ¸ m i -te' hôH e m O bBr „ q Ÿ yC¬ w¬ 5
tûˇ z∑¬ x u ' · ˇè £h e l A §òt GE t Gi §ât O n√ ÇtOr¸bO–d êdAx¸pAl¸c tÙûn¸b – §Äk –E 7 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O
-le'Ãw 8 :§ïehAl §õehyib·' túal·xn¬ -te' t GAô r Ë b a v · ïh a wà £°h e yib' · yûˇ x E ' · ™ÙYtb –¸ hÅl A x · n¬
£út Ge r Ë b a v · ïh a wà ÙÅl §yûˇ ' E ˇè §b E ˚ t˚Ämy√ -yïk –i Hyûˇ ' i rˇˇOÚ m'El rˇˇû b –E d fi t G¸ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸
:wyAx' e l ¸ ÙYtl A x · n¬ -te' £út Ge t a nà ˚ t°b –a ÙYl §yú' E -£i'wà 9 :ÙïGtib¸l ÙYtAl·x¬n-te'
§yûˇ '
E -£i'wà 11 :wyïb i ' A yúx E ' · l a ÙYtl A x · n¬ -te' £út Ge t a nà ˚ £y°ixa' ÙYl §yúE'-£i'Ãw 10 ]1
ÙõtG x ¸ p Ka H ¸ m Gi m i wyôl A ' E bır O q –“ h a ÙãrE'¸Hil ÙÄtAl·x¬n-te' £ûˇ t Ge t a nà ˚ wÇ yib' A l ¸ £ ê yix' a
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a XÅp KA H ¸ m i tûˇ q –— x u l ¸ èˇ lE'flr¸W«y yòn≈ b ¸ l i hät A yà h Aâ ïÃw h – t A° ' O HZr fi y√ wÃ
< :hïeHOm-te'
ˇè h' E r Ë ˚ h°z∑∆ h a £yYr Ê Ab·vAh rˇˇúah-le' hôEl·v hÅeHOm-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 12
t
GAú p ¸ s a ' È n∆ wà h – t AÅ ' O hAtyûˇ ' i flrÃw 13 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸bil yit G t aõ n√ rˇˇH eú ' · ¶ÂrÅA'Ah-te'
£âetyÊr¸m ÉreH·'a–k 14 :ßyïixA' §ır O h · ' a •õs a ' È n∆ rˇˇH eú ' · k –a hAt G ' A° -£¬gF ßyõm Ge v a -le'
£ôh E £°h e y≈nyEvl ¸ £«ym Gaõ b a y«núEHyÊ–dŸqah¸l hÅd fl v E h¡A ˇè tb a yÊrm ¸ b –i §Äc i -rab – d Ë m i b –¸ yäp Ki
hõw√ hÃy-le' hÅH e m O rˇˇû b –E d fi yà ¬w 15 > :§ïic-ra–bËdim HY„d“q túb a yÊrm ¸ -yïm E
:hΩfldEvAh-lav Hyõi' rˇˇ°AWA–b-lAk¸l tYOx˚rAh yúEh»lÈ' hØ√whÃy dˇˇq O˘ p ¸ y« 16 :rˇˇm Oø 'El
rˇˇû He ' · w¬ £õ' E yicÙy rˇˇH eú ' · w¬ £Åh e y≈np ¸ l i ˇè 'b ◊ y√ rˇˇH eò '· w¬ £Äh e y≈np ¸ li 'ûˇ c E y≈ -reH' · 17
rem'=◊Cy¬w 18 :hïevOr £õehAl-§yE' rˇˇH eú ' · §'àc F◊ k –a hØw√ hÃy tZd fi v · ˇè hy∆ h ¸ t i '`l ◊ wà £°' E yibyÃ
Ù°b
– x fi ˚˘r-reH' · Hyõ' i §˚Øn-§ib – fivûˇ uHÙhÃy-te' èˇ ß¸l-x—q hÄeHOm-le' hM√whÃy
yõn≈ p
¸ l i wà §Åh E k –O h a rˇˇû z√ v A l ¸ e' ˇè yn≈ p ¸ l i ÙÄt' O ˇû t GA d Ë m a v · h¡a wà 19 :wyïl A v A ß õ dË y√ -te' t GAú k ¸ m a s A wÃ
§avˇû ma l ¸ wy°l A v A ß õ d Ë Ùøhm E hút GA t a n√ wà 20 :£ïh e y≈nyEvl ¸ ÙYt' O húAty«FwicÃw hÚfldEvAh-lA–k
la'H Aú wà dÅm O v · y¬ ˇè §EhO–kah rˇˇò√zAv¸le' y=≈n¸pilÃw 21 :lïE'flrW ¸ y« yún≈ b –¸ tYd fi v · -lAk – ˚Åvm ¸ H ¸ y«
'˚_h ˚'Äb O y√ wyûˇ p Ki -lavwà ˚ä'c ¸ y≈ wyâp Ki -lav h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ il £yYÊr˚'Ah XúaKpH ¸ m i b –¸ Ù_l
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô '
· k –a hÅH e mO Wavûˇ ¬Cy¬w 22 :hΩfldEvAh-lAkwà Ùõt G ' i lú' E r fl W¸ y« -y≈nb –¸ -lAkwÃ
-lAk – yõn≈ p ¸ l i wà §Åh E k –O h a rˇˇû √zv A l ¸ ' e ˇè yn≈ p ¸ li ˇè ˚hèd „ m i v · ïyC¬ w¬ vfi H uÄ ÙhÃy-te' xûˇ q –— yC« w¬ ÙÚt' O
-d¬yb –¸ hõw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eô ' · k –a ˚h°wF≈ c a yà w¬ wyõl A v A wy_fld√y-te' ™^Om¸s«Cy¬w 23 :hΩfldEvAh
> :hïH e m O

Numbers 28
õAGtËramA'Ãw lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ -te' wacò 2 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 1
byBÊrŸqah¸l ˚àr¸m¸HiGt yÅx i x O yïn« x fi y„rˇ ò yÄH Ka ' i l ¸ yäm i x ¸ l a y=«nA–bËr“q-te' £°ehEl·'
˚byYÊrŸqaGt rˇˇúeH·' hÅeKHi'ïAh h∆zò £Åh e l A ˇû t GA r Ë m a ' A wà 3 :Ù¡dv · Ùm¸b – yõl i
-te' 4 :dyïimAt húAlOv £ÙõCyal £«yn¬ú H ¸ £ôm i yimt ¸ hü√nH A -yïn≈ –¸b £yâW i b A k –¸ h°w√ hyal
§yúb –E hõW e v · t Ga yØn« H KE h a Webˇû k –e h a ˇè t' E wà r’qb –OÚ b a hûˇ eW·vaGt dˇˇõAxe' Webúe–kah
tyõt i k –A §emH eú b –¸ hôl A ˚l¸b – h°x A nà m i l ¸ telYOs hôApyE'Ah ty^ÊryiWv · w¬ 5 :£«yïb –A r Ë v a ïh A
hõeKHi' fixÅOxy«n fixyZr „ l ¸ yØn¬ yis rˇˇû h a b –¸ ˇè hy√ W u v · h A dy°imt GA tõl a v O 6 :§yïh i h a túv i yibr Ë
™esú∆n ™ôE–sah HÂdÄO–qa–b dˇˇ°Axe'Ah Webõe–kal §yÅh i h a tûˇ v i yibr Ë ˇè Ùk – s ¸ n« wà 7 :hïw√ hyïl a
tâx a nà m i k –¸ £«yb –A° r Ë v a ïh A §yûˇ b –E hõW e v · t Ga yØn« H KE h a Webˇû ek – h a ˇè t' E wà 8 :hïw√ hyal rˇˇk Aõ H E
ˇè £Ùy¸b˚ 9 > :hïw√ hyal x fi x OY y«n x fi yBr „ hôH KE ' i hÅW e v · t Ga ˇè Ùk – s ¸ n« k ¸ ˚ r’qb –O` h a
hôx A nà m i tels O^ £yÆn« r O W ¸ v e yûˇ ≈nH ¸ ˚ £°m i yimt G¸ hõn√ H A -yïn≈ b –¸ £yúW i b A k ¸ -yïn≈ H ¸ tÅb –A H Ka h a
dyõm i t GA h a túl a v O -lav Ù°t G b –a H a b –¸ tõb –a H a túl a v O 10 :Ùïk – s ¸ n« Ãw §emH Keõ b a húl A ˚l¸b –
£yâr Ê p KA h°w√ hyal hõl A v O ˚byBr Ê q Ÿ t Ga £Åk e yEHd Ë x A ˇè yH E 'flrb ¸ ˚ 11 < :–hïk –A s ¸ n« wÃ
:£ïm i yimt G¸ hõv A b ¸ H i hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ dÅx A ' e l«yˇû ' a wà ˇè £y« n¬è H ¸ rˇˇq “ò b A -yïn≈ b –¸
yûˇ n≈ H ¸ ˚ dˇˇx A° ' e h A rˇˇp KAõ l a §emH KeÅ b a hûˇ l A ˚l¸b – ˇè hx A nà m i tel`Os £yÆ«nOr¸Wev hûˇ AH»l¸H˚ 12
§ÙÄrW KA v i §˘r O W KA v i wà 13 :dˇˇïx A ' e ïh A l«y' aõ l A §emH KeÅ b a hûˇ l A ˚l¸b – ˇè hx A nà m i tels O` £yÆn« r O W ¸ v e
hõeKHi' fixÅOxy«n fixyZr „ ˇè hl A v O dˇˇx A° ' e h A Webk –eõ l a §emH KeÅ b a hûˇ l A ˚l¸b – ˇè hx A nà m i tels O`
l«y' aÄ l A §yûˇ h i h a tüiHyilH ¸ ˚ räp KA l a h=y∆ h ¸ y« §É yihh a yûˇ c i x · £Äh e yEk – s ¸ n« wà 14 :hïw√ hyal
:hï√nAKHah yõEHËdAx¸l ÙÅHËdAx¸–b èˇ HÂdèOx túl a v O t'ûz◊ §«yy√° Webk –eõ l a §yôh i h a túv i yibr Ë ˚
hõeWAv≈y dyôimAGtah tüalOv-lav h°√whyal t'õALXax¸l dˇˇôAxe' £yú«∑ziv ryâiv¸W˚ 15
HÂdˇ x OÚ l a £ÙYy rˇˇW Aô Av húAvA–bËra'¸–b §ÙÄH'ÊrAh HÂdˇ ZOxab˚ 16 < :Ùïk – s ¸ n« wÃ
£yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ H i g°x A hõz∑∆ h a HÂdˇ x OB l a £Ù_y rˇˇúAWAv hâAKHim·xab˚ 17 :hï√whyal xasõeKp
hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k HÂdˇ ˝Oq-'flrŸqim §ÙYH'ÊrAh £ÙúCya–b 18 :lïk E ' A y≈ tÙõc F m a
£«yn¬õ H ¸ rˇˇq “ô b A -y≈nb –¸ £y^r Ê p KA hØ√whyïal èˇ hAlOv hòeKHi' £âeGt¸bfirŸqihÃw 19 :˚øW·vat 'B◊l
£Åt A x A nà m iâ ˚ 20 :£ïk e l A ˚Byh ¸ y« £õm i yimt G¸ hØn√ H A yûˇ n≈ b –¸ ˇè £yiWb A k ¸ hòv A b ¸ H i wà dˇˇx A° ' e l«yˇû ' a wÃ
:˚øWv · t Ga l«y' aõ l A £yôn« r O W ¸ v e yü≈nH ¸ ˚ rÄp KA l a £yMn« r O W ¸ v e hâH A l » H ¸ §emH KA° b a hûˇ l A ˚l¸b – tels OY
ryúiv¸W˚ 22 :£yïiWAb¸–kah tõav¸biH¸l dˇˇ°Axe'Ah Webõe–kal hÅeW·vt Ga ˇè §ÙrAW K v i §Ù`rW KA v i 21
tûˇ alOv¸l rˇˇõeH·' r’qÅO–bah tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i 23 :£ïk e yEl·v rˇˇp KEõ k a l ¸ dˇˇ°Axe' t'õALXax
£yÅm i y√ tûˇ v a b ¸ H i ˇè £ÙCyl a ˚`Wv · t Ga hel G ' Eä k –A 24 :hel G ï' E -te ' ˚YWv · t Ga dy°m i t GA h a
:Ùïk – s ¸ n« wà hõW e v A y≈ dyôm i t GA h a tüalÙv-lav h°√whyal fixYOxy«n-fixyΩ„r húEKHi' £exôel
'B◊l hYfldOb·v tek'úelm ¸ -lAk – £°k e l A hûˇ y∆ ¸h«y HÂdˇ ˜Oq-'flrŸqim yÅv i yibH K¸ h a ˇè £ÙCyb a ˚ 25
hØ√whyïal èˇ hAHfld·x hòAxÃnim £äk e b ¸ yâr Ê q Ÿ h a b –¸ £yÄr Ê ˚–kb –i h a £wûˇ 0 y¸b˚ 26 < :˚øWv · t a
:˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v tek'úel¸m-lA–k £ÅekAl hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè Hd  èOq-'flrŸqïim £°ekyEtYOvubAH¸–b
£«yn¬õ H ¸ rˇˇq “ô b A -y≈nb –¸ £y^r Ê p KA hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n x fi y`r „ ¸l häAlÙv £âeGt¸bfirŸqihÃw 27
hûˇ l A ˚l¸b – tels OY £Åt A x A nà m i ˚ 28 :hïn√ H A yún≈ b –¸ £yõW i b A k ¸ húAvb ¸ H i dˇˇx A° ' e l«yˇû ' a
:dˇˇïAxe'Ah l«yõa'Al £yØn« r O W ¸ v e ˇè yn≈ H ¸ dÅx A ' e ïh A rˇˇû p KA l a ˇè £y«nr O W ¸ v e hòH A l » H ¸ §emH KA° b a
£yõz∑« v i ryúv i W ¸ 30 :£yïW i b A k –¸ ah tõav¸biH¸l dˇˇx A° ' e h A Webk –eõ l a §ÙÅrW KA v i ˇè §ÙrAW K v i 29
˚ÚWv
· t
Ga ÙYtx
A nà m
i ˚ dyôm
i t
GA h
a tüalOv dãab¸Glim 31 :£ïekyEl·v rˇˇp KEõ k
a l
¸ dˇˇxA° ' e
> :£ïh e yEk
– s
¸ n« wà £õk
e l
A -˚y¸hy« £úm i yimt G¸

Numbers 29
dˇˇû x A ' e b –¸ yäv i yib¸KHah HÂdâOxab˚ 1
£ÙBy ˚ÚW·vat 'Z◊l hYfldOb·v tek'úl e m ¸ -lAk – £Åk e l A hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè HÂdèOq-'flrŸqïim HÂdÄOxal
-§eb – rˇˇüp Ka hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n fixy`„r¸l häAlOv £âetyiW·v¬w 2 :£ïekAl hú∆y¸h«y hõAv˚r¸Gt
£Åt A x A nà m i ˚ 3 :£ïm i yimt G¸ hõv A b ¸ H i hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ dˇˇ°Axe' l«yûˇ a' dˇˇx Aõ ' e rˇˇq “ô b –A
:l«yï' A l A £yõn« r O W ¸ v e yún≈ H ¸ rÅp KA l a ˇè £y«nr O W ¸ v e hòH A l » H ¸ §emH KA° b a hûˇ l A ˚l¸b – tels OY
£yúz∑« v i -ryivW ¸ ˚ 5 :£yïW i b A k –¸ h a tõav¸biH¸l dˇˇ°Axe'Ah Webõe–kal dÅAxe' §Ù˘rAKWivÃw 4
tòl a v O wà h – t AÄ x A nà m i ˚ HÂdx Oä h a tâalOv Édab¸Glim 6 :£ïekyEl·v rˇˇp KEõ k a l ¸ t'°X LA ax dˇˇõAxe'
< :hï√whyal hõeKHi' fixÅOxy«n fix yZr „ l ¸ £°X A p KA H ¸ m i k –¸ £õh e yEk – ¸sn« wà h – t AÅ x A nà m i ˚ ˇè dyimt GA h a
-te' £õt e y«nF v i wà £Åk e l A hûˇ y∆ ¸h«y èˇ HÂdèOq-'flrŸqïim hÆ∆∑zah yäivyib¸KHah HÂdâOxal ÉrÙWAveb˚ 7
x
fi yZr „ ˇè hw√ hyïl a hòl A v O £ât Ge b ¸ firŸqihÃw 8 :˚øW·vat 'B◊l hõAk'Alm ¸ -lAk – £°k e yEtH O p ¸ n¬
£õm i yimt G¸ hÅv A b ¸ H i ˇè hn√ H A -yï≈nb –¸ £yòW i b A k –¸ dˇˇx A° ' e l«yˇû a' dˇˇõAxe' rˇˇô“qA–b-§eb – rˇˇüp Ka x fi x OÅ y«n
ˇè yn≈ H ¸ rÅp KA l a ˇè £y«nr O W ¸ v e hòH A l » H ¸ §emH KA° b a hûˇ l A ˚l¸b – tels OY £Åt A x A nà m i ˚ 9 :£ïk e l A ˚Byh ¸ y«
tõav¸biH¸l dˇˇ°Axe'Ah Webk –eõ l a §ÙÅrW KA v i èˇ §ÙrAW K v i 10 :dˇˇïAxe'Ah l«yõa'Al £yØ«nOr¸Wev
ˇè £yÊrp Ku k –i h a t'òX La x a dãb a l G¸ im t'°ALXax dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W 11 :£yïiWAb¸–kah
£ÙMy râW A v A h É H KA m i x · b a ˚ 12 > :£ïh e yEk – s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i ˚ dyÅm i t GA h a tûˇ l a v O wÃ
'Z◊l hYfldOb·v tek'úelm ¸ -lAk – £Åk e l A hûˇ y∆ ¸h«y èˇ HÂdèOq-'flrŸqïm i yÄv i yibH K¸ h a HÂdˇ x OZ l a
hâEKHi' häAlOv £âeGt¸bfirŸqihÃw 13 :£yïm i y√ túv a b ¸ H i hõw√ hyal gôx a £út e gFO x a wà ˚ÚWv · t a
£yüiWb A k –¸ £«yn√° H ¸ £ûˇ l i yE' rˇˇW Aõ v A húH A l » H ¸ rˇˇq “ô b A -y≈nb –¸ £y^r Ê p KA hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n x fi y`r „
§emH KA° b a hûˇ l A ˚l¸b – tels OY £Åt A x A nà m i ˚ 14 :˚Ωyh ¸ y« £úm i yimt G¸ rˇˇW Aõ v A húv A b –A r Ë ' a hôn√ H A -yïn≈ b –¸
ˇè £y«nr O W ¸ v e yòn≈ H ¸ £yÅr Ê p KA ˇè r AWAv hòAH»l¸Hil dÄAxe'ïAh rˇˇû ˇp KA l a £yMn« r O ¸Wev hâAH»l¸H
dˇˇ°Axe'Ah Webõe–kal §ÙÅrAKWiv ]4 èn$ÙrAKWivÃw 15 :£ïilyE'Ah yõ≈n¸Hil dÅAxe'ïAh l«yûˇ a'Al
tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i t'°X LA x a dˇˇx Aõ ' e £yúz∑« v i -ryivW ¸ ˚ 16 :£yïW i b A k –¸ rˇˇW Aõ v A húAvA–bËra'¸l
rˇˇq “ô b A -y≈nb –¸ £y^r Ê p KA yÆn« H KE h a £Ùûˇ yC b a ˚ 17 < :–hïk –A s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i dyÅm i t GA h a
:£ïm i yimt G¸ rˇˇW Aõ v A húv A b –A r Ë ' a hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ £«y√°nH ¸ £ûˇ l i yE' rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸
:Xïp KA H ¸ m Gi k –a £Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôW i b A k –¸ l a wà £üilyE'l A £yÊrp KA al∏ £áh e yEk – s ¸ n« wà £ûˇ t A x A nà m i ˚ 18
:£ïh e yEk – s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i ˚ dyÅm i t GA h a tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i t'°X LA x a dˇˇx Aõ ' e £yúz∑« iv-ryiv¸W˚ 19
£yüiWb A k –¸ £«yn√° H ¸ £ûˇ l i yE' rˇˇW Aõ v A -yEt G H ¸ v a £yBr Ê p KA yôH i yil¸KHah £ÙüCyab˚ 20 <
£yÊrp KA l a ∏ £áh e yEk – s ¸ n« wà £ûˇ t A Axnà m i ˚ 21 :£ïm i yimt G¸ rˇˇW Aõ v A húv A b –A r Ë ' a hôn√ H A -y≈nb –¸
dˇˇ°Axe' t'õALXax ryúiv¸W˚ 22 :Xïp KA H ¸ m Gi k –a £Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôiWAb¸–kalÃw £üilyE'Al
yôv i yibr Ë h A £ÙüCyb a ˚ 23 < :–hïk –A s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i ˚ dyÅm i t GA ah tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i
:£ïm i yimt G¸ rˇˇW Aõ v A húv A b –A r Ë ' a hôn√ H A -yïn≈ b –¸ £yüiWb A k –¸ £«y°n√ H ¸ £ûˇ l i yE' hYr fl W A v · £yBr Ê p KA
:Xïp KA H ¸ m Gi k –a £Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôW i b A k –¸ l a wà £üilyE'l A £yÊrp KA al∏ £áh e yEk – s ¸ n« wà £ûˇ t A x A nà m i 24
:–hïk –A s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i dyÅm i t GA h a tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i t'°LAXax dˇˇõAxe' £yú«∑ziv-ryiv¸W˚ 25
-yïn≈ b –¸ £yüiWb A k –¸ £«yn√° H ¸ £ûˇ l i yE' hõv A H ¸ t Gi £yBr Ê p KA yôH i yimx · h a £ÙüCyb a ˚ 26 <
£üilyE'l A £yÊrp KA l a ∏ £áh e yEk – s ¸ n« wà £ûˇ t A x A nà m i ˚ 27 :£ïm i yimG¸t rˇˇW Aõ v A húv A A–bËra' hô√nAH
tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i dˇˇx A° ' e t'õALXax ryúiv¸W˚ 28 :XïAKp¸HiGmak – £Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôW i b A k –¸ l a wÃ
£ûˇ l i yE' hõn√ m O H ¸ £yBr Ê p KA yôH Ki H Ki h a £ÙüCyb a ˚ 29 < :–hïk –A s ¸ n« wà h – t Aõ x A nà m i ˚ dyÅm i t GA h a
£áh e yEk – s ¸ n« wà £ûˇ t A x A nà m i ˚ 30 :£ïm i yimt G¸ rˇˇW Aõ v A húv A b –A r Ë a' hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ £«yn√° H ¸
t'õALXax ryúiv¸W˚ 31 :XïAKp¸Hm Gi k –a £Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôW i b A k –¸ l a wà £üilyE'l A £yÊrp KA l a ∏
£ÙüCyb a ˚ 32 > :Ahyïk e s A nà ˚ h – t Aõ x A nà m i dyÅm i t GA h a tûˇ l a v O ˇè dab¸Glim dˇˇ°Axe'
rˇˇõAWAv húAvA–bËra' hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ £«yn√° H ¸ £ûˇ l i yE' hõv A b ¸ H i £yBr Ê p KA yôv i yibH K¸ h a
£Yr fl p KA s ¸ m i b –¸ £yôW i b A k –¸ l a wà £üilyE'l A £yÊrp KA l a ∏ £áh e k –E s ¸ n« Ãw £ûˇ t A x A nà m i ˚ 33 :£ïm i yimt G¸
h
– t Aõ x A nà m i dyÅm i t GA h a tûˇ l a v O ˇè db a l G¸ m i dˇˇ°Axe' t'õALXax ryúv i W ¸ ˚ 34 :£ïX A p KA H ¸ m i k –¸
tek'úl e m ¸ -lAk – £°k e l A hûˇ y∆ h ¸ t Gi tÂrˇ c eõ v · yØn« yimH K¸ h a ˇè £ÙCyb –a 35 > :–hïk –A s ¸ n« wÃ
rˇˇp Kaú hØw√ hyïl a ˇè x fi x Oè y«n fixy`„r hâEKHi' häl A v O £ât Ge b ¸ r fi q Ÿ ihÃw 36 :˚øW·vat 'B◊l hYfldOb·v
£ûˇ t A x A nà m i 37 :£ïm i yimt G¸ hõv A b ¸ H i hôn√ H A -y≈nb –¸ £yüiWb A k –¸ dˇˇx A° ' e l«yˇû ' a dˇˇx Aõ ' e
ryúv
i W
¸ ˚ 38 :Xïp KA H
¸ mGi k–a £Yrfl pKA s
¸ mi b–¸ £yôW i b A k–¸ l
a wà l«yüa'l A râp KA la £Äh e yEk – s¸ n« wÃ
heGlôE' 39 :–hïA–k¸s«nÃw –hõAtAxnà m i ˚ dyÅm i tGA h a tûˇ l a vO ˇè dab¸Glim dˇˇ°Axe' t'õALXax
ˇè £k
e yEtl»ø v
O l
¸ £Äk
e yEtbO d Ë n« Ãw £äk
e y„rd Ë nF« m
i dâb a l ¸ £°k e y„d·vÙm¸b – hõw√ hyal ˚BWv · tGa
:£ïk e yEml¸ H a l ¸ ˚ £õk e yEk
– s
¸ n« l
¸ ˚ £Åk e yEtxOZ nà m
i l ¸ ˚

Numbers 30
yûˇ n≈ b –¸ -le' hõH e m O rem'ByC◊ w¬ 1
> :hïeHOm-te' hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' l_Ok¸–k l°E'flr¸W«y
rÅAbfl–dah hûˇ ∆z rˇˇÚOm'El lõE'r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ l i tÙÅX L m Ga h a yûˇ EH'flr-le' èˇ heHOm rˇˇb –Eò d fi yà w¬ 2
èˇ hAvub¸H vabòAKHih-Ùø' hÆ√whyïal rÂdM∆n râO–d«y-yïi–k ÉHyi' 3 :hïw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eõ ' ·
:hïW e v · y¬ wyõp Ki m i 'úc E yCO h a -lAkk –¸ Ù˝rb A d –Ë lõx E y¬ 'Bl ◊ ÙÅHp ¸ ¬n-lav èˇ rA–si' rˇˇ`Os¸'el
:AhyΩr  v u nà b –i h A yõbi ' A tyúb E b –¸ rˇˇs –Aô ' i hBr fl s ¸ A'Ãw h°√whyal rÂdˇ n∆õ rˇˇd –Oı t i -yïi–k hàAKHi'Ãw 4
HyBÊrÈxehÃw –hÅAH¸p¬n-lav hZflr¸sA¡' rˇˇû eH·' èˇ –hflrAsÈ'∆¿w – hÄflrËd«n-te' Ahyäb i ' A vâm a H A wà 5
–hõAH¸p¬n-lav hBflr¸sA'-reH·' rˇˇôA–si'-lAkÃw AhyÅÂrfldÃn-lA–k èˇ ˚mèq “ wà h A y°b i ' A h – l Aõ
h
A y_r  s A ' È w¿∆ h A yÄr  d fl nà -lAk – ÙÇ v¸mH A £Ùûyb –¸ h –ê t A ' O h A yûˇ b i A' 'y=n« h E -£i'wà 6 :£˚¿qy√
h
A yõb i ' A 'yún« h E -yik – –hÅAl-xal¸sï«y èˇ h√whyïw¬ £˚˝qy√ 'Zl ◊ h – õAH¸p¬n-lav hBflr¸sA'-reH·'
h
A yÅt e p A W ¸ 'ûˇ X A b ¸ m i Ù'ò h A y°l e v A h A yYr  d fl nà ˚ HyÅ' i l ¸ ˇè hy∆ h ¸ ïit Ù`yAh-£i'Ãw 7 :–hïAtO'
–h°Al HyZÊrÈxehÃw ÙYvm ¸ H A £ÙByb –¸ h – H Aô yi' vúm a H A wà 8 :–hïH A p ¸ ¬ n-lav hYflr¸sA' rˇˇúeH·'
£Ù=yb –¸ £i'wà ∏ 9 :˚mæq ÿ y√ h – H Aõ p ¸ ¬n-lav hBflr¸sA'-reH·' Ah_ÂrAsÈ'ïw∆ h A yÄr  d fl nà ˚mûˇ q “ wÃ
'ûˇ X A b ¸ m i ˇè t' E wà h A yÅl e vA rˇˇû H e ' · ˇè h – r fl d Ë n« -te' rÄp E h E Ãw h –Ç t A Ù' 'yûˇ n« y√ h –ê H A yi' v fi m OZ H ¸
hõ√nAm¸la' rÂdˇ ú≈nÃw 10 :–hïAl-xïal¸sï«y hõ√why¬w –h°AH¸p¬n-lav hYflr¸sA' rˇˇúeH·' AhyÅetAp¸W
–hõAHyi' tyúE–b-£i'Ãw 11 :AhyïelAv £˚ıq√y –hõAH¸p¬n-lav hBflr¸sA'-reH·' l_O–k h°AH˚rÃg˚
HZÊrÈxehÃw èˇ –hAHyi' vòamAHÃw 12 :hïAvub¸Hi–b –hõAH¸p¬n-lav rˇˇôA–si' hBflr¸sA'-Ùø' hflrˇ d flÚ n√
-lav hBflr¸sA'-reH·' rˇˇs –Aô ' i -lAkwà h A yÅr  d fl nà -lAk – ˇè ˚mèq “ wà h – tA° ' O 'yõn« h E 'B◊l –hÅAl
'âc A Ùm-lAk – ÙÇ v¸mH A £Ùûyb –¸ h –ê H A yi' |£úAtO' râEp√y ÉrEpAh-£i'Ãw 13 :£˚¿qy√ h – H Aõ p ¸ n¬
-xïal¸sï«y hõ√why¬w £ÅflrEp·h –hûˇ H A yi' £˚˝qy√ 'Zl ◊ h – H Aõ p ¸ n¬ rˇˇs –aú ' i l ¸ ˚h A y_r  d fl nà l i h A yüetp A W ¸
h
– HAú yi'wà ˚Fnm eõ y÷qyà h – H Aú yi' Hepn√° tûnFO v a l ¸ rˇˇs –Aõ ' i túv a ub¸H-lAkÃw rÂdˇ ô≈n-lA–k 14 :–hïAl
-te' ˇè £y÷qh E wà £ Ç Ùy-le' £Ùûˇ Cym i h –ê H A yi' h – l Aú Hyâr Ê x · y¬ H É „r·xah-£i'Ãw 15 :˚FnΩÂrEpÃy
HBr Ê x È h e -yik – £Åt A ' O £yûˇ q ÷ h E h A y°elAv rˇˇû eH·' AhyYÂrAsÈ'-lA–k-te' ÙB' AhyÅÂrfldÃn-lA–k
-te' 'õW A n√ wà ÙÚvm ¸ H A yZr „ x · ' a £õt A ' O rˇˇp Eô y√ rˇˇp Eú h A -£i'wà 16 :Ùøvm ¸ H A £ÙByb –¸ h – l Aõ
Hyõi' §yúE–b hÅeHOm-te' èˇ h√whÃy hòwF√ c i râH e ' · £yÄ÷–quxa¡h hel G ˇû ' E 17 :–hïn√ wO v ·
> :Ahyïb i ' A tyúb –E h A yYr  v u nà b –i ÙÅt G b i l ¸ bûˇ ' A -§yïb –E Ù°t G H ¸ i'¸l

Numbers 31
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè tm a q Ÿ n« £Äq O nà 2 :rˇˇm Oø 'EGl húeHOm-le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
£ûˇ vA hA -le' ˇè hH e m O rˇˇb –Eò d fi yà ¬w 3 :ßyïeGmav-le' •úEsA'EGt rˇˇx aõ 'a £y°n« y√ d Ë m Gi h a tõ' E m E
-tamq Ÿ n« tút E l A §Øy√ d Ë m i -lav èˇ ˚y¸hy« wà '°b A c FA l a £yõH i n√ ' · £ôek¸Gti'Em ˚^c¸lAxEh rÅOm'El
lÅ'E r fl W ¸ y« tÙûˇ X L m a ˇè lk O l ¸ h°X Le m Ga l a •el' eõ hÅeLXaGmal •ele'ò 4 :§ïy√ d Ë m i b –¸ hõw√ hÃy
rˇˇW Aú v A -£y≈nH ¸ h°X Le m Ga l a •el' eõ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ p E l ¸ ' a m E ˇè ˚r¸sïA m G yC« w¬ 5 :'ïb A cFA l a ˚Yxl ¸ H ¸ t Gi
£AtO'∏ '°AbAFcal hõeLXaGmal •elúe' hôeHOm £úAtO' xâal¸H«Cy¬w 6 :'ïAbAc yúEc˚l·x •elõe'
tÙırc ¸ c O x · w¬ HÂdˇ q –Oô h a yúl E k ¸ ˚ 'Åb A c FA l a ˇè §h E k –O h a rˇˇz√ò v A l ¸ ' e -§eb– säx A nà yâp Ki -te'wÃ
ˇè ˚'¸b – c ¸ yC« ïw¬ 7 :Ù¡dy√ b –¸ hõv A ˚r¸t G h a
h°eHOm-te' hõ√whÃy hú√Fwic rˇˇH eô ' · k –a §Øy√ d Ë m i -lav
yò«wÈ'-te' £ÄehyEl¸lax-lav ˚ûgËrAh §My√ d Ë m i yâk E l ¸ m a -te'wà 8 :rˇˇïk A z√ -lAk – ˚Ygr Ë h a ïyC¬ w¬
ˇè t' E wà §°y√ d
Ë m i yûˇ k E l ¸ m a teHõEm·x vabÅÂr-te'wà ˇè r˚x-te'wà r˚`c-te'wà ˇè £q ’ r Âè -te'wÃ
§õ√yËdim yúEHÃn-te' lôE'flr¸W«y-y≈nb ¸ ˚ü–bH ¸ yC« w¬ 9 :bÂrˇ ïx A b –e ˚Ygr Ë h A rÙÅvb –¸ -§eb – £ûˇ v A l ¸ b –i
:˚zï√zA–b £õAlyEx-lA–k-te'Ãw £ôh e n≈ q Ÿ mi -lAk – -te'wà £üAt G m ¸ h e b –¸ -lA–k tâE'Ãw £°AKpaX-te'Ãw
:HïE'A–b ˚YpËrAW £°AtOryïiX-lA–k tõ' E wà £Åt A b O H ¸ ÙZmb –¸ ˇè £h e y„rAv-lA–k tòE'Ãw 10
:hïm A h E b –¸ b a ˚ £Yd fl ' A b
–A x fi Ù˝q¸laGmah-lA–k tõE'Ãw lÅAlAKHah-lA–k-te' ˇè ˚xŸqyC« w¬ 11
-te' lÄE'flr¸W«y-yï≈n¸–b tZfid·v-le'wà §äh E k –O h a r=√zAv¸le'-le'Ãw ÉheHOm-le' ˚'áib√Cy¬w 12
rˇˇH
eõ ' · bÅ' A Ùm tZb O r Ë ˇ ïav-le' h°∆n·xaGmïah-le' lõAlAKHah-te'Ãw x fi Ùôql ¸ m Ga h a -te'wà yüibH K¸ h a
yú' E yiWnà -lAkwà §ôh E k –O h a rˇˇüz√ Av¸le'Ãw hâeHOm ˚ä'¸c=≈Cy¬w 13 < :Ùøxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ -lav
yZd „ ˚q¸p K lõv a hÅH e m O •Zc O q Ÿ yC« w¬ 14 :hï∆n·xaGmïal ¶˚Yxim-le' £°At'flrŸqil hYfldEvAh
:hïm A x A l ¸ m Gi h a 'úb A c F¸ m i £yõ' i b –A h a tÙÅ'm GE h a yZr „ W A wà ˇè £yipAl·'Ah y`„rAW l«y°Axeh
yòn≈ b ¸ l i ˚=yh A h√nF h Eä §ûˇ h E 16 :hïb A q ‘ nà -lAk – £õt e y«yC x i ïh a h°H e m O £õh e yEl' · rem'ByC◊ w¬ 15
yúih¸Gt¬w rÙÚv¸Kp-rabË–d-lav hõw√ hyab – lavm aú -rAsm ¸ l i £Åv A l ¸ b –i rˇˇû b a d Ë b –i ˇè l' E r fl W ¸ y«
hÄAKHi'-lAkÃw •°ALXa–b rˇˇõAk√z-lAk ˚Bgr Ë h i hàt GA v a wà 17 :hïw√ hÃy tBd fi v · b –a hõp A gF≈ m Ga h a
˚Yvd Ë y√ -'◊l rˇˇH eú ' · £yÅH i nF√ b –a •ûˇ X La h a ˇè lk O wà 18 :˚g¡r O h · rˇˇk Aõ z√ búk –a H ¸ m i l ¸ Hyô' i tavd fiB yO
£y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i hõn∆ x · m Ga ïl a ¶˚Bxm i ˚_nx · £Ät Ge ' a wà 19 :£ïk e l A ˚Yyx · h a rˇˇk A° z√ bûˇ k –a H ¸ m i
£Ùûˇ yC b a ˚ ˇè yH i yilH K¸ h a £ÙòyC b –a ˚ã'¸LXax¸tïiGt lÄAlAxïe–b fivˇû g≈ nO |lZk O wà Hepn∆M gâr „ h O l É k –O
húEW·vam-lAkÃw rÙ_v-yil¸–k-lAkÃw d∆güeb – -lAkwà 20 :£ïk e yibH ¸ ˚ £õt Ge ' a yÅv i yibH K¸ h a
ˇè §h E k –O h a rˇˇz√ò v A l ¸ e' rem'=◊Cy¬w 21 < :˚'ïALXax¸tiGt ¶°Ev-yilk –¸ -lAkwà £yõz∑« v i
hú√Fwic-reH·' hÅflrÙGtah tûˇ —–qux t'◊zò h°AmAx¸liGmal £yõi'A–bah 'ÅAbAFcah yûˇ EHÃna'-le'
-te' èˇ teHèOxÃFnah-tïe' •es°A–kah-te'Ãw bõAh√∑zah-te' ™úa' 22 :hïeHOm-te' hõ√whÃy
HÄE'Ab 'Z◊b√y-reH·' rãAbfl–d-lA–k 23 :tÂrˇ ïApOvAh-te'Ãw lyYÊd¸–bah-tïe' lØ∆zËra–bah
'_◊b√y-'ø◊l rˇˇüeH·' lâk O wà '°X LA x a t ¸ y« hYd –fl n« yúm E b –¸ ™à' a rÅh E X A wà ˇè H' E b A ˚ryòb i v · t Ga
£°t Ge r Ë h a X ¸ ˚ yõv i yibH K¸ h a £ÙúyC b –a £ôk e y„dgà b –i £üet G s ¸ b –a k i wà 24 :£«yïm GA b a ˚ryúb i v · t Ga Hõ' E b –A
:rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rem'ByC◊ w¬ 25 > :hïn∆ x · m Ga ïh a -le' ˚'Bb O t GA rˇˇx aõ ' a wÃ
rˇˇû z√ v A l ¸ ' e wà ˇè ht GA ' a h°m A h E b –¸ b a ˚ £Yd fl ' A b –A yÅb i H K¸ h a ˇè fixÙèq¸lam H'`◊r tûˇ E' 'ÄAW 26
yûˇ W E p ¸ t GO §yEb – òx fi ÙÅql ¸ m Ga h a -te' èˇ AtyèicAxÃw 27 :hΩfldEvAh tÙBb' · yõH E 'flrwà §Åh E k –O h a
hÆw√ hyïl a sekm eä t Aâ m O r „ h · w¬ 28 :hΩfldEvAh-lA–k §yõEb˚ '°AbAFcal £yõ' i c ¸ yCO h a hÅm A x A l ¸ m Gi h a
tÙÚ'm GE h a Hõm E x · m E Hepn∆Ø dˇˇû Ax' e 'Åb A c FA l a £yûˇ ' i c ¸ yCO h a èˇ hm A x A l ¸ m Gi h a yòH E nà ' a tã' E m E
£õt A yicx · ïm Ga m i 29 :§'øc F◊ h a -§im˚ £yYr Ê m O x · h a -§im˚ rÅq “ b –A h a -§im˚ ˇè £d fl ' A h A -§im
-yïn≈ b –¸ tâc i x · m Ga m i ˚ 30 :hïw√ hÃy túm a ˚r¸t G §õh E k –O h a rˇˇz√ú v A ¸l' e l ¸ hôt GA t a n√ wà ˚x°q –“ t Gi
-§im rˇˇq “ô b –A h a -§im £^d fl ' A h A -§im £yÄH Ki m i x · h a -§im zûˇ x u ' A |dˇˇû x A ' e |xûˇ q –— t Gi lä' E r fl W ¸ y«
yàr „ m ¸ H O £ØyC« w« l ¸ l a ˇè £t A ' O hòt GA t a n√ wà h°m A h E b –¸ h a -lAk – m i §'Yc F◊ h a -§im˚ £yBr Ê m O x · h a
rˇˇH eô ' · k –a §°h E k –O h a rˇˇz√õ v A l ¸ ' e wà hÅH e m O Wavˇû yC¬ w¬ 31 :hï√whÃy §úk –a H ¸ m i tÂrˇ m eõ H ¸ m i
£ûˇ v a ˚Yzzà b –A rˇˇH eú ' · zÅb –A h a retˇû y∆ x fi ÙÅql ¸ m Ga h a ˇè yh i yà ¬w 32 :hïeHOm-te' hõ√whÃy hú√Fwic
rà“qAb˚ 33 ]3 :£yïipAl·'-teHïEm·x¬w •elõe' £yúiv¸biHÃw •elôe' tÙB'Em-HEH §'Äc ◊ '°b A c FA h a
£Åd fl ' A Hepˇû n∆ wà 35 :•elï' A £yõH Ki H i wà dˇˇx Aú ' e £yàr Ê m O x · w¬ 34 :•elï' A £yõv i b ¸ H i wà £«yn¬ú H ¸
:•elï' A £yõH i l » H ¸ ˚ £«yn¬ú H ¸ Hepn∆D -lAk – rˇˇk A° z√ bûˇ k –a H ¸ m i ˚YvËd√y-'ø◊l rˇˇúeH' · £yÅH i nF√ h aâ -§im
tÙB'm E -H»lH ¸ §'Äc F◊ h a rˇˇû p Ka s ¸ m i '°b A c FA b –a £yõ' i c ¸ yCO h a qelx Eà hÅc A x È m Ge ïh a ˇè yh i t G¸ w¬ 36
sekm Geú h a yôh i yà w¬ 37 :tÙø'm E Húm E x · w¬ £yõp i l A ' · túv a b ¸ H i wà •el' eÅ £yûˇ H i l » H ¸ ˚ ˇè •l e ' eè
húAKHiH rÅ“qA–bâahÃw 38 :£yïiv¸biHwà Húm E x A tÙY'm E HúH E §'Úc F◊ ah-§im hõ√whyïal
£yúH i l » H ¸ £yàr Ê m O x · w¬ 39 :£yïv i b ¸ H i wà £«yn¬ú H ¸ hõw√ hyal £ús A k ¸ im˚ •el' A° £yõH i l » H ¸ ˚
húH KA H i £Åd fl ' A Hepˇû n∆ wà 40 :£yïiKHiHÃw dˇˇúAxe' hõ√whyïal £úAsk ¸ m i ˚ tÙÚ'm E Hûˇ m E x · w¬ •el' eõ
-te' hÄH e m O §ûˇ t GE yC« w¬ 41 :Hepïn√ £yõH i l » H ¸ ˚ £«yn¬ú H ¸ hØw√ hyïl a ˇè £s A k ¸ m i ˚ •el' A° rˇˇW Aõ v A
:hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a §°h E k –O h a rˇˇõ√zAv¸le'¸l hØw√ hÃy tûˇ m a ˚r¸t G ˇè sk e m eè
:£yï' i b ¸ c FO h a £yõH i n√ ' · h A -§im hÅH e m O hûˇ c A x A ˇè rH e ' · l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ tyõc i x · m Ga ïm i ˚ 42
•el' eÅ £yûˇ H i l » H ¸ ˚ ˇè •l e ' eè tÙB'Em-H»l¸H §'Ú◊Fcah-§im hYfldEvAh túc a x È m e yôh i t G¸ w¬ 43
:•elïA' £yõiH»l¸H˚ húAKHiH rà“qAb˚ 44 :tÙø'Em Húm E x · w¬ £yõp i l A ·' túav¸biH
rˇˇõAWAv húAKHiH £ÅfldA' Hepˇû n∆ wà 46 :tÙø'm E Húm E x · w¬ •el' eõ £yúiH»l¸H £yàÊrOm·x¬w 45
-§im dˇˇû Axe' èˇ zuxA'ïAh-te' lÄ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ tûˇ c i x · m Ga im häeHOm xâ—–q«Cy¬w 47 :•elïA'
ˇè tr  m eè H ¸ m i ˇè yr „ m ¸ H Oø £ÆyC« w« l ¸ l a £ät A ' O §ât GE yC« w¬ h°m A h E ¸b – h a -§im˚ £Yd fl ' A h A -§im £yÅH Ki m i x · h a
hÅH e m O -le' ˇè ˚bËrq Ÿ yC« ïw¬ 48 :hïH e m O -te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇeôH' · k –a hØw√ hÃy §ûˇ k –a H ¸ m i
:tÙø'm GE h a yBr „ W A wà £yõipAl·'Ah yB„rAW '°AbAFch a yûˇ p E l ¸ ' a l ¸ rˇˇH eõ ' · £yàd Ê q ÿ p K¸ h a
rˇˇû H e ' · hõm A x A l ¸ m Gi h a yúH E nà ' a H'_◊r-te' ˚Ä'¸Wï√n ßyZÂdAb·v hÅH e m O -le' ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 49
râH e ' · H É yi' hÆw√ hÃy §ûˇ b –a r Ë q “ -te' bãr „ q Ÿ nF¬ w¬ 50 :Hyï' i ˚Fnõm Ge m i dˇˇq —ú p ¸ n« -'◊lwà ˚nÚd „ y√ b –¸
-lav rˇˇp KEú k a l ¸ z°m A ˚kÃw lyûˇ g« Av tavb –aõ X a dyÅm i c A wà hZd fl v A ¸c' e ˇè bh A z√ -yïl i k ¸ 'òc A m A
£°AGti'ïEm bõAh√∑zah-te' §ôEhO–kh a rˇˇüz√ v A l ¸ ' e wà häH e m O xâq –— «yC w¬ 51 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ˚nyõt E H O p ¸ n¬
hØw√ hyïl a ˇè ˚myèr Ê hE rˇˇH eò '
· hÄm A ˚r¸t G h a bûˇ h a zà -lAk – |yûˇ ihyà w¬ 52 :hïW e v
· m
a yúl
i k–¸ lYk –O
£yÅpi l
A ' · h ¡A yZr „ WA ˇè t' E m
E l’qH A° £yõH Ki m i x · w¬ tÙB'm E -vabH ¸ •elôe' rˇˇúAWAv hâAKHiH
häH
e m
O xâq –— yC« w¬ 54 :Ùøl Hyú' i ˚Yzzà b –A 'Åb A c FA h a ˇè yH E nà '
a 53 :tÙø'm GE h a yBr
„ W
A tõ' E m
E ˚
ˇè ÙtO' ˚'òb i yC√ w¬ tÙÚ'm GE h
a wà £yõp i lA ' · h A yBr „ W A tô' E m
E bÅh A ∑√zah-te' èˇ §EhO–kah rˇˇò√zAv¸le'Ãw
> :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b¸ li §Ùırk –A z« dÅvE Ùm lehOZ'-le'

Numbers 32
˚ã'r Ë yC« w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ £˚Zcv A dˇˇg√õ -y≈nb ¸ l i wà §ôb E ˚'Ër yü≈nb ¸ l i hUy√ h A bÄr fi |hûˇ n∆ q Ÿ m i ˚1
˚'Bb O yC√ w¬ 2 :hïn∆ q Ÿ m i £Ùıqm ¸ £Ù˜qm GA h a húnF≈ h i wà dÅv A l ¸ gF« ¶Ârˇ û ˇ' e -te'wà ˇè rz≈ ¸v¬y ¶Ârˇ òe'-te'
-le'Ãw §ÅEhO–kah rˇˇû √zAv¸le'-le'wà ˇè hH e m O -le' ˚`rm ¸ '◊yC w¬ §°b E ˚'Ër yûˇ n≈ b ¸ ˚ dˇˇg√õ -yïn≈ b ¸
h°l E v A l ¸ ' e wà §Ùõb – H ¸ x e wà hÅr fl m ¸ n« wà rˇˇû z≈ v ¸ y¬ wà ˇè §b O yÊdwà tÙ`rAX·v 3 :rˇˇøOm'El hYfldEvAh yúE'yiWÃn
lÅ' E r fl W ¸ y« tZd fi v · ˇè yn≈ p ¸ l i ˇè hw√ hÃy hòk –A ih râeH·' ¶ÂrÄA'Ah 4 :§øv O b ¸ ˚ ÙYbnà ˚ £úb A W ¸ ˚
ˇè §x E ˚n'òc A m A -£i' ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ 5 < :hïn∆ q Ÿ m i ßyYd  b A v · ïl a wà 'w°h i hõn∆ q Ÿ m i ¶Ârˇ ' eú
-te' ˚nY„rib·vaGt-la' h°√∑zux·'al ßyYÂdAb·val t'_◊∑zah ¶Ârˇ üA'h A -te' §ãt Ga y… ßyØn∆ yEvb –¸
ˇè ˚'èb O y√ £Äk e yExï' a h a §°b E ˚'Ër yûˇ n≈ b ¸ l i wà dˇˇg√õ -y≈nb ¸ l i hÅH e m O rem'ûyC◊ w¬ 6 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a
l°'
E r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ b –¸ bõl E -te' §˚Å'y«nt ¸ ** §˚'˚n¸t* hAm G ˇû l A wà 7 :høp O ˚b¸Ht GEú £õt Ge ' a wà hÅm A x A l ¸ m Gi l a
yúix¸lAH¸–b £°ekyEtOb·' ˚YWAv hBk –O 8 :hïw√ hÃy £õh e l A §út a n√ -reH·' ¶ÂrÅA'Ah-le' èˇ rOb·vïEm
lÙÄ–k¸He' laxûˇ ¬n-dav ˚ãl·v¬Cyï¬w 9 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' tÙB'Ëril fivn≈õ r Ë b –a HBd „ q –“ m i £ôt A ' O
¶ÂrÅA'Ah-le' èˇ '◊b-yiGt¸lib¸l l°E'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ bõl E -te' ˚'yDn« yC√ w¬ ¶Âr' AÅ h A -te' ˇè ˚'ËryC« w¬
:rˇˇm Oø 'El võb a H KA yC« w¬ '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a hõw√ hÃy •ú' a -raxïyC« ¬w 10 :hï√whÃy £õehAl §úat√n-reH·'
hAlv ¸ m aÅ w√ ˇè hn√ H A £y`r Ê W ¸ v e §âb –e m i £«yr fiÄ c ¸ m Gi m i £yûˇ l i v O h A £yäiH√n·'Ah ˚â'Ër«y-£i' 11
˚Y'l ¸ m i -'◊l yúk –i b˝q O v · y¬ l ¸ ï˚ qõx A c ¸ y« l ¸ £úh A r fl b ¸ ' a l ¸ yit G v ¸ aô b – H ¸ n« rˇˇH eú ' · hÅAmfld·'Ah tE'ò
˚Y'l ¸ m i yúk –i §˚°n-§ib – v fi H uõ Ùhy«w yØz∑« n« q –Ÿ h a ˇè hnF∆ p u yà -§e–b bòElA–k yãiGt¸li–b 12 :yΩflr·xa'
£yõv i b –A r Ë ' a rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè £v E n« yà w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè hw√ hÃy •òa'-raxï«Cy¬w 13 :hï√whÃy yB„r·xa'
£Ät Ge m ¸ q — hûˇ nF≈ h i wà 14 :hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ vYr fi Ah húeWOvAh rÙÅ–dah-lA–k èˇ £OGt-dav h°√nAH
-•a' §Ùır·x lôav dÙÄv tÙûˇ Kp¸sl i £y°' i X LA x a £yûˇ H i n√ ' · t˚õb – Ërt Ga £Åk e yEtb OZ ' · taxt Ga ò
rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a ÙYxy«nF h a l ¸ dÙÅv •ûˇ s a y√ wà wyÅr fl x · ' a ïm E ˇè §b u ˚H¸t yòi–k 15 :lïE'flr¸W«y-le' hõ√whÃy
§'_c ◊ tır O d Ë gF« ˚Årm ¸ '◊yC ˇû w¬ èˇ wyAl' E ˚`HgFà yC« w¬ 16 < :hï∆∑zah £úAvAh-lAk¸l £õeGtaxïiHÃw
yûˇ n≈ b –¸ ˇè yn≈ p ¸ l i £yÄH i x u ¶ûˇ Elx A n≈ ˚n¸xn¬M ' · w¬ 17 :˚nïp KE aXl ¸ £yYr Ê v A wà hÚp KO ˚nõn≈ q Ÿ m i l ¸ hún∆ b ¸ n«
rÅc A b ¸ m Gi h a yZr „ v A b –¸ ˇè ˚nèp KE X a bòH a y√ wà £°m A Ùq¸m-le' £õn… ' O yïib·h-£i' rˇˇúeH·' dˇˇôav lÅE'flr¸W«y
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè lx E n¬ t ¸ h i dÄv a ˚ny°EGtA–b-le' b˚YH√n 'Bl ◊ 18 :¶Ârˇ ï' A h A yúb E H ¸ yO yõn≈ p K¸ m i
hA'b Aò yûˇ k –i hA'l ¸ h A° w√ §Yd –„ r Ë yC¬ l a rebv Eú m E £Åt GA ' i ˇè lx a Ãnn« '`l ◊ yûˇ k –i 19 :Ùøtl A x · n¬ Hyõ' i
èˇ £ehyEl·' rem'`◊Cy¬w 20 > :hAxr flΩ zà m i §Yd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eú m E ˚nyÅl E ' E ˇè ˚nèt E l A x · n¬
:hïmA x A l ¸ m Gi l a hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i ]3 wF c _ l ¸ x Aú t GE -£i' h°z∑∆ ah rˇˇû Abfl–dah-te' §˚YW·vaGt-£ïi' hÅeH m O
-te' Ù_HyÊrÙh dˇˇüv a h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i §Yd –„ r Ë yC¬ h a -te' ¶˚_lx A -lA–k £üekAl râabAvÃw 21
£üety«yh ¸ w« ˚bÅH u t GA rˇˇû x a ' a wà ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l i ¶Âr' Aä h A hâH A b –¸ k ¸ n« wà 22 :wyïn√ p KA m i wyõb A yà ' O
yú≈n¸pil hõ√∑zux·'al £ôekAl t'B◊∑zah ¶ÂrâA'Ah hAtyà h A wà ∏ l°' E r fl W ¸ yC« m i ˚ hõw√ hÃym E £yôyC« q ÷ nÃ
£Åk e t ¸ 'aX L x a ˇè ˚vËd˚ h°w√ hyal £õt e 'AXx · húnF≈ h i §Åk –E ˇè §˚W·vat '`◊l-£i'Ãw 23 :hï√whÃy
£°k e ' · n¬ c O l ¸ t˜r O d „ gà ˚ £Åk e p K¸ X a l ¸ ˇè £yÊrv A £òk e l A -˚Ωnb –¸ 24 :£ïk e t ¸ ' e 'õc A m ¸ t Gi rˇˇH eú ' ·
-le' §Åb E ˚'Ër yûˇ n≈ b ¸ ˚ ˇè dg√ -y≈nb –¸ rem'`yC◊ w¬ 25 :˚øWv · t Ga £õk e yip K m i 'úc E yCO h a wÃ
˚nõn≈ q Ÿ m i ˚nyÅH E n√ ˚nûˇ p KE X a 26 :hïwF∆ c a m ¸ yõn« d O ' · rˇˇH eú ' · –ak ˚ÅWv · y¬ ßyZd  b A v · rˇˇm OÚ 'El hõH e m O
-lA–k ˚är¸bavï¬y ßyâÂdAb·v¬w 27 :dˇˇïAv¸l«Fgah yB„rAv¸–b £õAH-˚y¸hïy« ˚n°t GE m ¸ h e b –¸ -lAkwÃ
wòc a yà w¬ 28 :rˇˇïb E d –O yõn« d O ' · rˇˇH eú ' · k –a h°m A Ax¸liGmal hõ√whÃy yún≈ p ¸ l i 'ôb A c A ¶˚Blx ·
tÙBb' · yôH E 'flr-te'wà §˚°n-§ib – fivˇû H u ÙhÃy tõ' E wà §Åh E k –O h a rˇˇû ˇz√ v A l ¸ ' e tE'ò hÅH e m O ˇè £h e l A
dˇˇû g√ -y≈nb ¸ ˚˘rb ¸ v a y¬ -£i' £ÄehEl·' häeHOm rem'=◊Cy¬w 29 :lïE'r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ l i tÙõX L m Ga h a
hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè hm A x A l ¸ m Gi al ¶˚`lAx-lA–k §ã„–dËr¬Cyah-tïe' £ekt G¸ ' i ∏ |§ûˇ b E ˚'Ër-y≈nb ¸ ˚
:hï√∑zux·'al dˇˇõAv¸lgF« h a ¶Ârˇ ' eú -te' £ôh e l A £út Ge t a nà ˚ £°k e y≈np ¸ l i ¶Ârˇ ' Aõ h A húH A b –¸ k ¸ n« wÃ
:§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú b –¸ ]1 mõk e k ¸ t O b ¸ ˚Bzx · 'Ωn◊ wà £°k e t G¸ ' i £yõc i ˚l·x ˚_rb ¸ v a y¿¬ '^l ◊ -£i'Ãw 30
ßyYÂdAb·v-le' hô√whÃy rˇˇüe–bÊ–d râH e ' · t É ' E rˇˇm OÚ 'El §õb E ˚'Ër yún≈ b ¸ ˚ dˇˇg√ô -y≈nb ¸ ˚^nv · ïyC¬ w¬ 31
ˇè ˚nèt GA ' i wà §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇe' hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i £yôc i ˚l·x rˇˇb O^ v · n¬ ˚n¸xˇû n¬ 32 :hïW e v · n¬ §úk –E
y=n≈ b
¸ l i wà d É g√ -y≈nb ¸ l i háH e m O |£ûˇ h e l A §ûˇ t GE yC« w¬ 33 :§Ωd –„ r Ë yC¬ l a rebv Eõ m E ˚nÅt E l A x· n¬ tûˇ z∑¬ x u ' ·
™elˇû m e ˇè §x O yis ˇè tk e l eè m ¸ m a -te' •Äs E Ùy-§eb hûˇ H Ke n¬ m ¸ |Xebˇû H E |yûˇ c i x · la wà §äb E ˚'Ër
yBr
„ v A tÅl » b u gà b
–i ˇè h A yèr  v A l ¸ ¶ÂrÄA'Ah §°AHA–bh a ™elˇû m e gÙYv tekl eÅ m ¸ m a -te'wà yÅr Ê m O '
È ïh A
:rˇˇïv E rO v · tõ' E wà t˝r O X A v · -te'wà §Yb O yÊd– -te' dØg√ -y≈nb ¸ ˚ûnb ¸ yC« w¬ 34 :byïb i sA ¶Ârˇ ' Aõ h A
-te'Ãw hYflr¸m«n tyúE–b-te'Ãw 36 :hïh A b –Û gà y√ wà rˇˇz≈õ v ¸ y¬ -te'wà §ôApÙH tıOr¸Xav-te'Ãw 35
§Ùõb – H ¸ xe -te' ˚Ønb –A ˇè §b E ˚'Ër yòn≈ b ¸ ˚ 37 :§'øc ◊ tır O d Ë g« wà rˇˇc Aõ b ¸ m i yBr „ v A §Úr fl h A tyûˇ b –E
tBb –O s a ˚øm §Ù_vm ¸ lavüab – -te'wà Ùãbnà -te'wà 38 :£«yït A y√ r Ë q ÷ tõ E'Ãw '°ElAv¸le'-te'Ãw
:˚Ωnb –A rˇˇH eú ' · £yYr Ê v A h e tÙBmH ¸ -te' tÅm O H E b ¸ ˚Z'r Ë q Ÿ yC« w¬ h°Amb ¸ W i -te'wà £õH E
yBÊrOmÈ'Ah-te' HÂrÙõyC w¬ h A d ÁÚ k –¸ l¸ yC« ïw¬ hfldˇ v Aõ l¸ gF« hôH Ke n¬ m ¸ -§eb – ryüikm A y=n≈ b –¸ ˚äkl ¸ yC≈= w¬ 39
:–hïb –A beHyC≈õ w¬ h°H Ke n¬ m ¸ -§eb – ryõk i m A l ¸ dÅv A l¸ gF« h a -te' ˇè hH e m O §òt GE yC« w¬ 40 :–hïb –A -reH' ·
tBwFO x a §õh e t ¸ 'e 'Br fl q Ÿ yC« w¬ £°h e yEtwFO x a -te' dˇˇk –OY l¸ yC« w¬ ™Ål a h A ˇè hH Ke n¬ m ¸ -§eb – ryòi'√yÃw 41
hùl A '^r fl q Ÿ yC« w¬ h A y°t e nO b –¸ -te' wà tõn√ q Ÿ -te' dˇˇk –OB l ¸ yC« w¬ ™ÅalAh xabûOnÃw 42 :ryïi'√y
> :ÙømH ¸ b –i xabnOY

Numbers 33
£°t A ' O b ¸ c i l ¸ £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ˚_'c ¸ y√ rˇˇH eú ·' lÄE'flr¸W«y-yïn≈ b ¸ yûˇ v E s ¸ m a hel G ' Eä 1
yûˇ pKi -lav £õh e yEvs ¸ m a l ¸ £ôh e yE'c A Ùm-te' häH e m O bât GO k ¸ yC« w¬ 2 :§¡r O h · ' a wà hõH e m O -d¬yb –¸
§ÙÅH'Êrh A HÂdˇ x OZ b –a ˇè ss E m ¸ v ¸ r fi ˇ ïmE ˚`vs ¸ yC« w¬ 3 :£ïh e yE'c A Ùm¸l £õh e yEvs ¸ m a hel G ' Eú wà h°w√ hÃy
ˇè l'
E rfl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`'c ¸ y√ xasÄeKpah tZfirÛxAGmïim §ÙÚH'ÊrAh HÂdˇ x OZ l a £ÙYy rˇˇôAWAv húAKHim·xa–b ]3
hüA–kih râeH·' ÉtE' £yÄÊr¸–b—q¸m £«yr fiZ c ¸ m i ˚ 4 :£«yr flΩ c ¸ m i -lAk – yõn≈ yEvl ¸ hÅm A r fl dˇˇû y√ b –¸
˚Bvs ¸ yC« w¬ 5 :£yïX i p A H ¸ hõw√ hÃy húAWAv £ÅehyEhZ»l'Eb˚ rÙÚk¸–b-lAk – £õh e b –A hôw√ hÃy
£Åt A ' E b ¸ ˚ûnx · yC¬ w¬ tÚk –O s –u m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 6 :tøk –O s u b –¸ ˚Ynx · C¬yïw¬ s°s E m ¸ v ¸ r fi m E lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸
rˇˇúeH·' tÅOryixah yûˇ iKp-lav èˇ bH A yC√è w¬ £Åt A ' E ïm E ˇè ˚v¸sC«yw¬ 7 :rˇˇïb –A d Ë m Gi h a húc E q Ÿ b –i rˇˇH eõ ' ·
˚ırb ¸ v a ïyC¬ w¬ tÅr O yixïh a yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè ˚v¸syC« w¬ 8 :l¡d –O gà m i yún≈ p ¸ l i ˚Ynx · yC¬ ïw¬ §ÙÚpc ¸ lavˇû b –a yõn≈ p K¸ -lav
˚Ynx · yC¬ ïw¬ £Åt A ' E rˇˇû b –a d Ë m i b –¸ ˇè £yimy√ teHl »` H ¸ ™Ârˇ –ÂZd ˚äkl ¸ yC≈= w¬ hflrˇ b –A° d Ë m Gi h a £õyC√ h a -™Ùt¸b
tBnO yEv hãr „ W ¸ v e £yûˇ t GE H ¸ £ilyE'b ¸ ˚∏ hAml i° yE' ˚'Yb O yC√ w¬ hÅflrm GA m i ˇè ˚v¸syC« w¬ 9 :hΩr fl m A b –¸
:•˚øs-£¬y-lav ˚Ynx · yC¬ ïw¬ £°l i yE'm E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 10 :£ïH A -˚n·xyC¬ w¬ £yYr Ê m A t G¸ £yúv i b ¸ H i wà £«ym aô
˚Ynx · yC¬ ïw¬ §y°s i -rab – d Ë m Gi m i ˚Yv s ¸ yC« w¬ 12 :§yïs i -rab – d Ë m i b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ •˚Ús-£¬yC m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 11
H˚ÚlA'Em ˚Yv¸s«Cy¬w 14 :H˚ølA'b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°q “ p ¸ d –fl m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 13 :hæq “ p ¸ d fl b –¸
£Úd Ê yipr Ë m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 15 :tÙït G H ¸ l i £õv A l A £«ym aô £úH A h√yh Aâ -'◊lwà £Åd Ê yipr Ë b –i ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬
:hïw√ ' · t Ga ïh a tır O b ¸ q ÷ b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ y°n√ yis rˇˇû b –a d Ë m Gi m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 16 :yïn√ yis rˇˇb –aú d Ë m i b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬
˚Ynx · yC¬ ïw¬ t˝r O c E x · m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 18 :t¡r O c E x · b –a ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°w√ ' · t Ga ïh a t˘r O b ¸ q –÷ m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 17
¶Ârˇ p KA° §Zm GO r Ê m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 20 :¶Ârˇ ïp KA §Bm GO r Ê b –¸ ˚Ynx · C¬yïw¬ h°m A t ¸ r Ê m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 19 :hïm A t ¸ r Ê b –¸
h°s –A r Ê m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 22 :hïs –A r Ê b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°n√ b ¸ l Gi m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 21 :hïn√ b ¸ l i b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬
˚Yv¸s«Cy¬w 24 :repïAH-rah¸–b ˚Ynx · yC¬ ïw¬ hAtl A° h E q –Ÿ m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 23 :hAtïl A h E q Ÿ b –i ˚Ynx · yC¬ ïw¬
:tøl » h E q Ÿ m a b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ hÚd fl r fl x · m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 25 :hΩd fl r fl x · –ab ˚Ynx · yC¬ ïw¬ repH A° -rahïm E
:xfirˇ ït A b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ taxt GA° m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 27 :taxït A b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ tÚl » h E q Ÿ m Ga m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 26
:hïn√ m O H ¸ x a b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°q “ t ¸ m Gi m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 29 :hæq “ t ¸ m i ¸b – ˚Ynx · yC¬ ïw¬ xfirˇ t GA° m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 28
yún≈ b ¸ b –i ˚Ynx · yC¬ ïw¬ tÙ˝rs E m GO m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 31 :tÙ¡rs E m O b –¸ ˚Y nx · yC¬ ïw¬ h°n√ m O H ¸ x a ïm E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 30
rˇˇx OZ m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 33 :dˇˇïgF√ d Ë gF« h a rˇˇx OB b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ §°q “ v · y¬ yûˇ n≈ b –¸ m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 32 :§æq “ v · y¬
˚Yvs ¸ yC« w¬ 35 :hïn√ r O b ¸ v a b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ hAtb A° X ¸ yC√ m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 34 :hAtïb A X ¸ y√ b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ dˇˇgF√° d Ë gF« h a
-rab – d Ë m i b ¸ ˚Bnx · yC¬ w¬ rebgF√° §Ùûyc ¸ v e m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 36 :rebïF√g §ÙByc ¸ v e b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°n√ r O b ¸ v a ïm E
:£Ù¡dÈ' ¶Ârˇ úe' hõEcŸqi–b rÅAhAh rˇˇh OZ b –¸ ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ HÚd „ “q – m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 37 :HΩd „ q “ 'wúh i §õc i
tûˇ n¬ H ¸ b –i £°H A tAmˇû yC√ w¬ hõw√ hÃy yúiKp-lav rˇˇôAhAh rˇˇBOh-le' §äEhO–kah §âOr·ha' Élav¬Cy¬w 38
yõH i yimx · h a HÂdˇ x OB b –a £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ t'òc E l ¸ £yÄv i b –A r Ë ' a ïh A
rˇˇh OB b –¸ ÙYtm O b –¸ h°n√ H A tõ' a m ¸ ˚ £y_r Ê W ¸ v e wà H^l » H A -§eb – §År O ·ha'Ãw 39 :HÂdˇ øOxal dˇˇúAxe'¸–b
¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ b∆gnF∆õ b –a búH E yO -'˚øhwà dÅr fl v · ™elˇû m e ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a vÄm a H ¸ yC« w¬ 40 < :rˇˇïh A h A
˚Yvs ¸ yC« w¬ 42 :hïn√ m O l ¸ c a b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ rˇˇh A° h A rˇˇh OZ m E ˚Yv¸syC« w¬ 41 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ 'Yb ◊ b –¸ §avn√° k –¸
˚Yvs ¸ yC« w¬ 44 :tøb O ' O b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ §°nO ˚Kpm i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 43 :§ΩnO ˚p¸b – ˚Ynx · yC¬ ïw¬ h°n√ m O l ¸ c Fa m i
˚Ynx · yC¬ ïw¬ £y°yC« v i m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 45 :bï' A Ùm l˚Bbgà b –i £yYr Ê b A · vh A yúyC≈ v i b –¸ ˚_nx · yC¬ ïw¬ tÚb O ' O m E
˚Yvs ¸ yC« w¬ 47 :hAmyà ït A l A b ¸ d –Ê §Bm O l ¸ v a b–¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ dˇˇgF√° §Zb O yÊd – m i ˚Yvs ¸ yC« w¬ 46 :dˇˇïgF√ §Bb O yÊdb –¸
yZr
„ h A m E ˚Yvs ¸ yC« w¬ 48 :Ùøbnà yún≈ p ¸ l i £yYr Ê b A v · h A yBr „ h A b –¸ ˚_nx · yC¬ ïw¬ hAmyà t A° l A b ¸ d –Ê §Zm O l ¸ v a m E
ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a -lav ˚`nx · yC¬ w¬ 49 :Ùøxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ lõv a bÅ' A Ùm tZb O r Ë ˇ ïv a b –¸ ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ £yÚr Ê b A v · h A
< :bï' A Ùm tYb O r Ë ˇ ïv a b –¸ £y°X Li H Ki h a lûˇ b E ' A dˇˇv aõ tÅm O H i yà ah tyûˇ b –E m i
:rˇˇm Oø 'El ÙYxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ -lav b°' A Ùm tZb O r Ë ˇ ïv a b –¸ hõH e m O -le' hôw√ hÃy rˇˇüb –E dfi yà w¬ 50
§Yd
–„ r Ë yC¬ h a -te' £yBr Ê b ¸ v O £ôt Ge ' a yúk –i £°h e l E ' · t GAõ r Ë m a ' A wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' èˇ rE–bfi–d 51
£Åt
Ge d Ë b –a ' iâ wà £Åk e y≈np K¸ m i ˇè ¶ÂrèA'Ah yòEb¸HOy-lA–k-te' £äeGt¸HfirÙâhÃw 52 :§avï√n¸–k ¶Ârˇ úe'-le'
£õt A m O b –A -lAk – tú' E wà ˚dÅb –E '
a t G¸ ˇè £t A k O ïs –E m a yòm E l ¸ c a -lAk – tâ' E wà £°t A yCO k
–i W ¸ m a -lAk – tõ' E
-te' yit G t aú n√ £ôk e l A yúk –i h – b –A° -£eGt¸baHyï«w ¶Ârˇ õA'Ah-te' £út Ge H ¸ r fi ÙhÃw 53 :˚dyïm i H ¸ t Ga
£Äk e yEtx Oø p K¸ H ¸ mi l ¸ läflrÙg¸–b ¶ÂrâA'Ah-te' É£t Ge l ¸ x a n¬ t ¸ h i wà 54 :–hïAtO' teHBÂrAl ¶Ârˇ õA'Ah
'Ec=≈y-reH·' Éle' ÙÅtAl·x¬n-te' Xyûˇ v i m ¸ t Ga ˇè Xv a m ¸ l a wà ˇè ÙtAl·x¬n-te' ˚ò–bËraGt bãfirAl
'â◊l-£i'Ãw 55 :˚lïAx∆n¸tiGt £õekyEtb O ' · tÙúX L m a l ¸ h°y∆ h ¸ y« ÙZl lYr fl ÙFgh a hAm G H Aô ÙBl
ˇè £yik – W i l ¸ £Åh e m E ˚ryûˇ t i ÙGt rˇˇû H e ' · ˇè hy√ h A wà £ Ç k e y≈nK¸pm i ¶ ê r  ' A h A yûˇ b E H ¸ yO -te' ˚Hyär Ê Ùt
£õeGta' rˇˇúeH·' ¶ÂràA'Ah-lav £Åek¸te' ˚˘rrc A wà £°k e y„d – c i b –¸ £õn« y«nc ¸ l i wà £Åk e y≈nyûˇ v E b –¸
> :£ïekAl húeWÈve¡' £õehAl tÙBWv · l a yityôm Gi d –Ê rˇˇH eú ' · k –a hÆy√ h A wà 56 :–hïb –A £yúb i H ¸ yO

Numbers 34
ˇû t GA r Ë m a ' A wà ˇè l' E r fl W ¸ y« yòn≈ b –¸ -te' wãc a 2 :rˇˇm Oø 'El G húH e m O -le' hõw√ hÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 1
l`OKpiGt râeH·' ¶ÂrÄA'h A t'ûz◊ §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' A h A -le' £yõ' i A–b £úeGta'-yïi–k £ÅehEl·'
-rab – d Ë m Gi m i b∆gn∆ô -ta'p K¸ £üekl A h=y√ h A wà 3 :Ahyït e l » b u gà l i §avn¬õ k –¸ ¶Ârˇ ' eú hÅl A x · n¬ ïb –¸ ˇè £k e l A
:hAmËdˇ æ‘q xalõeGmah-£√y húc E q Ÿ m i b∆gn∆Ø l˚ZbgFà ˇè £k e l A hòy√ h A wà £Ù˝d' È yZd „ yà -lav §õc i
ˇè ˚yAhwà ** h√yh A wà * h√nc iÅ rabûˇ v A wà ˇè £yib – r fi q Ÿ v a hòl E v · m a ¸l b∆gnF∆M m i l˚âbgFà h a £ É k e l A bûˇ s a n√ wà 4
büasn√ wà 5 :h√nm Oø c ¸ v a rˇˇb aú v A wà rˇˇd –flY ' a -racx · 'úc A y√ wà v fi ≈°nr Ë b –a HZd „ q “ l ¸ b∆gnF∆õ m i wyÅt A ' O c ¸ Ùït G
£Øy√ l˚Zbgà ˚ 6 :hAm G ïyC√ h a wyõt A ' O c ¸ Ùt ˚Byh A wà £«yr flÚ c ¸ m i hAlx ¸ ˇû n¬ ]3 nÙYmc ¸ v a m E l˚_bgFà h a
húy∆ h ¸ y« -hïz∆ wà 7 :£ïy√ l˚BbgFà £õekAl hú∆y¸h«y-hï∆z l˚ÚbÃg˚ lÙ˜dgF√ h a £úyC√ h a £ôk e l A húy√ h A wÃ
rˇˇh OZ m E 8 :rˇˇïh A h A rˇˇh OB £õk e l A ˚B't A t G¸ lÅd O gF√ h a ˇè £yC√ h a -§im §ÙÚpc A l˚ZbgFà £õk e l A
ˇè lb u gFà h a 'òc A y√ wà 9 :hfldˇ d flΩ c ¸ lõb u gFà h a tB' O c ¸ ÙGt ˚_yh A wà t°Am·x 'Z◊b¸l ˚Y'At¸Gt rÅAhAh
:§Ùøpc A l˚BbgFà £õk e l A húy∆ h ¸ y« -hïz∆ §°n√ yEv rˇˇû c a x · wyõt A ' O c ¸ Ùt ˚Byh A wà h√nr OÅ p ¸ z«
dâr fi y√ wà 11 :hAmïp A H ¸ §õn√ yEv rˇˇc aú x · m E hAmd Ë ˇq ‘° l˚Zbgà l i £õk e l A £út e y«wF ' a t ¸ h i wà 10
•etk –eú -lav hôx A m A ˚ l˚ÅbgFà h a dˇˇr fiZ y√ wà §«yv A° l A £Âdˇ û ˇq –’ m i hõAl¸bÊrAh £ôAp¸KHm i lüubgFà h a
xalm Ge° h a £ûˇ y√ wyõt A ' O c ¸ Ùt ˚Byh A wà h√nd –„Å r Ë yC¬ h a ˇè l˚bÃgF h a dˇˇr fi` y√ wà 12 :hAmd Ë ˇq ‘æ tÂrˇ nF∆õ k –i -£√y
-te' hÅH e m O wûˇ c a yà w¬ 13 :byïb i s A h A yõt e l » b u gà l i ¶Ârˇ ' Aô h A £úekAl h=∆y¸hiGt Ét'◊z
hûˇ wF√ c i ˇè rH e ' · lÅr fl Ùg¸b – ˇè h – AtO' ˚`l·x¬n¸tiGt râeH·' ¶ÂrÄA'Ah t'û◊z rˇˇÚOm'El lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸
yòn≈ b ¸ hâX LE m a ˚ãxq Ÿ l A yûˇ k –i 14 :hïX Le m Ga h a yúc i x · w¬ tÙõX L m Ga ah túav¸Hit¸l tôEtAl hØ√whÃy
hûˇ X LE m a ˇè yc i x · w¬ £°t A b O ' · tyûˇ b E l ¸ yYd Ê gF√ h a -yïn≈ b ¸ húX LE am˚ £Åt A b O ' · tyûˇ b E l ¸ ˇè yn« b E ˚'rAh
£ÄAtAl·x¬n ˚ZxŸqAl h°X Le m Ga h a yûˇ c i x · w¬ tÙõX L m Ga h a yún≈ H ¸ 15 :£ït A l A x · n¬ ˚Yxq Ÿ l A hÅH Ke n¬ m ¸
-le' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 16 > :hAxΩflrÃzim hAmd Ë ˇq ‘ú ÙYxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ l ¸ rebv Eô m E
¶Ârˇ °A'Ah-te' £õekAl ˚Bl·xÃn«y-reH·' £yÅiH√n·'ïAh tÙZm¸H heGlE'ò 17 :rˇˇøOm'EGl húeHOm
h°X Le m Ga m i dˇˇx Aõ ' e 'yúW i n√ dˇˇx Aô ' e 'yúW i n√ wà 18 :§˚Ωn-§ib – v fi H uõ Ùhy«w §Åh E k –O h a èˇ r√zAv¸le'
hÅd fl ˚hÃy hûˇ X LE m a l ¸ £y°H i n√ ' · h A tÙZmH ¸ heGlõE'Ãw 19 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' lBOxÃnil ˚YxŸqiGt
:d˚øhyim G v a -§eb – lõ' E ˚m¸H §ÙÅv¸mH i yûˇ n≈ b –¸ ˇè hX LE m a l ¸ ˚ 20 :hïnF∆ p u yà -§eb – bõl E k –A
yõq –÷ b –u 'y°W i n√ §Yd fl -y≈nb ¸ húX LE m a l ¸ ˚ 22 :§Ùøls ¸ k –i -§eb – dˇˇflYdyil' È §Åm i y√ nà b i hûˇ X LE m a l ¸ 21
:dˇˇp Oø ' E -§eb – lõ' E y«nF x a 'y°W i n√ hõH Ke n¬ m ¸ -yïn≈ b ¸ húX LE m a l ¸ •Ås E Ùy yûˇ n≈ b ¸ l i 23 :yïl i gà y√ -§eb –
-yï≈n¸b húELXam¸l˚ 25 :§ïAX¸piH-§eb – lõ' E ˚mŸq 'y°W i n√ £«yr fiY p ¸ e'-yï≈n¸b húELXam¸l˚ 24
'y°W i n√ rˇˇk Aõ SAWy« -yïn≈ b ¸ húX LE m a l ¸ ˚ 26 :™ïn√ r Ë p Ka -§eb – §õp A c A yil' È 'y°W i n√ §õl u ˚bÃz
:yïm i l » H ¸ -§eb – d˚Yhyix' · 'y°W i n√ rˇˇH Eõ ' A -y≈nb ¸ húX LE m a l ¸ ˚ 27 :§ï√∑zav-§e–b lõE'yiX¸laKp
rˇˇõeH·' heGlàE' 29 :d˚øhyiGmav-§e–b lõE'¸hfid¸Kp 'y°W i n√ yõl i GAtp ¸ n¬ -yïn≈ b ¸ húX LE m a l ¸ ˚ 28
> :§avïn√ k –¸ ¶Ârˇ ' eú b –¸ lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ -te' lúEx¬n¸l h°√whÃy hûˇ wF√ c i

Numbers 35
ÙYxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ -lav b°' A Ùm tZObËrˇ ïav¸–b hõeHOm-le' hô√whÃy rˇˇüb –E d fi yà w¬ 1
£yZr Ê v A £õt A z∑√ x u ' · tôl a x · nF¬ ïm i £ÆyC« w« l ¸ l a ˚ûnt ¸ n√ wà ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' wê c a 2 :rˇˇm Oø 'El
£õh e l A £y_r Ê v A h ¡e ˚^yh A wà 3 :£ïyC« w« l ¸ l a ˚Ynt G¸ t Gi £Åh e yEtb OZ yibs ¸ ˇè £yÊrv A ïl e HÄr fl gà m i ˚ tebH A° l A
ˇè yH E r Ë gà m i ˚ 4 :£ït A yC√ x a lYk O l ¸ ˚ £ÅH A k u r Ë l i wà ˇè £t GA m ¸ h e b ¸ l i ˚`yh ¸ y« £Äh e yEHr Ë gà m i ˚ tebH A° l A
:byïibAs hõAGma' •elúe' hAc˚Åx√w ˇè ryivh A ryòq –÷ m i £°yC« w« l ¸ l a ˚Ynt G¸ t Gi rˇˇH eú ' · £yÅr Ê v A ïh e
-ta'p K¸ -te'wà hÖm GA ' a ïb –A £«yp Kaö ¸la' hAmËdˇ û ˇ‘q-ta'¸Kp-te' ryÄv i l A ¶˚Zxm i £ãt e d –O m a ˚5
§Ù_pc A tú' a p K¸ tâ' E wà hÄm GA ' a ïb –A £«yˇû p Ka l ¸ ' a |£ûˇ y√ -ta'p K¸ -te'wà häm GA ' a b –A £«yp Kaâ l ¸ ' a b É g∆ n∆
tûˇ ' E wà 6 :£yΩr Ê v A h e yõH E r Ë gà m i £Åh e l A hûˇ y∆ h ¸ y« h∆zò ™∆wt GA° b –a ryûˇ v i h A wà hõm GA ' a b –A £«yp Kaú l ¸ ' a
sún… l A ˚Ønt G¸ t Gi rˇˇû H e ' · XÅl A q Ÿ m Gi h a yZr „ v A -HEH tE'ò £ØyC« w« l ¸ l a ˇè ˚n¸t G t Gi rˇˇòeH·' £yÄÊrAvïeh
£yÄr Ê v A h e -lAk – 7 :ryïv i £«yt Gaõ H ¸ ˚ £yúv i b –A r Ë ' a ˚Ønt G¸ t Gi £ûˇ ehyEl·v¬w fix°EcOrAh hAGmõAH
:§ïh e yEHr Ë gà m i -te'wà §õh e t ¸ ' e ry°v i hõn∆ m O H ¸ ˚ £yúv i b –A r Ë ' a £ØC«yw« l ¸ l a ˇè ˚n¸t G t Gi rˇˇH eò ' ·
˚Åb – r Ë t Ga ˇè br fi h A tò' E m E lÅ' E r fl W ¸ y« -y≈nb –¸ tûˇ z∑¬ x u ' · m E ˇè ˚n¸t G t Gi rˇˇH eò ' · £yÄr Ê v A ïh e wà 8
wyYr fl v A m E §út GE y« ˚lÅx A nà y« rˇˇû e H' · ˇè ÙtAlx · n¬ yòp i k –¸ HyÄi' ˚Xy°v i m ¸ t Ga Xõv a m ¸ h a tú' E m E ˚
> :£ïyC« w« l ¸ l a
t
GAõ r Ë m a ' A wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸–b-le' èˇ rE–bfi–d 10 :rˇˇøOm'EGl húeHOm-le' hõ√whÃy rˇˇb –Eú d fi yà w¬ 9
£òt e yÊrq Ÿ h i wà 11 :§avïn√ k –¸ hAcr Ë ˇ' aú §Yd –„ r Ë yC¬ h a -te' £yBr Ê b ¸ v O £ôt Ge ' a yúk –i £°h e l E ' ·
Hepn∆õ -hEk – m a x fi c EÅ r O ˇè hm GA H Aè sún√ wà £°k e l A h√nyûˇ y∆ h ¸ t Gi Xõl A q Ÿ m i yBr „ v A £yÅr Ê v A ˇè £k e l A
-dav x fi c EÅ r O h A ˇè t˚m√y '`l ◊ wà l°' E gFO m i Xõl A q Ÿ m i l ¸ £y_r Ê v A h e £üekl A ˚=yh A wà 12 :hïg√ g√ H ¸ b –i
XõAlŸqim yB„rAv-HEH ˚n°t GE t Gi rˇˇû H e ' · £yYr Ê v A h e wà 13 :Xïp KA ¸HiGmal hYfldEvAh yún≈ p ¸ l i Ù_dm ¸ v A
HZl » H ¸ ˇè t' E wà §Åd –„ r Ë yC¬ l a rebˇû v E m E ˇè ˚n¸t G t Gi £yÄr Ê v A h e HZl » H ¸ |tûˇ ' E 14 :£ïk e l A h√nyúy∆ h ¸ t Gi
lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i 15 :h√nyïy∆ h ¸ t Gi Xõl A q Ÿ m i yBr „ v A §avn√° –¸k ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˚Ynt G¸ t Gi £yÅr Ê v A ïh e
s˚ûnAl X°AlŸqim¸l heGlõE'Ah £yBÊrAveh-HEH h√nyôy∆ h ¸ t Gi £Åk A Ùt¸–b ˇè bH A ÙGtl a wà rˇˇgF≈ò l a wÃ
˚hôA–kih |lü∆zËrab yâil¸ki–b-£i'Ãw 16 :hï√g√g¸Hi–b Hepõ∆n-hE–kam-lAk – hAm G H AÅ
h
– b –Aú t˚âmy√ -reH' · d É y√ §ebˇû e'¸–b £ái'Ãw 17 :fixïEcOrAh tõam˚y tÙBm '˚Úh x fiΩ ˇû c E r O tYm O yC√ w¬
-reH·' Éd√y-¶ïEv yûˇ il¸ki–b Ùá' 18 :fixïc E r O h A tõm a ˚y tÙBm '˚Úh x fiΩ ˇû c E r O tYm O yC√ w¬ ˚hôk –A h i
lûˇ ' E gFO 19 :fixïc E r O h A tõm a ˚y tÙBm '˚Úh x fiΩ ˇû c E r O tYm O yC√ w¬ ˚hôk –A h i Ùúb – t˚âmy√
hõ' A nà W i b –¸ -£i'wà 20 :˚Fnït e yimyà '˚Bh ÙYb-ÙvÃgip¸–b fix°EcOrAh-te' tyõm i y√ '˚Bh £Åd –fl h a
˚hòk –A h i hãb A yE'b ¸ ÙZ' 21 :tøm O yC√ w¬ hõyC√ d Ê c ¸ b –i wyôl A v A ™yúl i H ¸ h i -Ùø' ˚Fnp e° d –fl h ¸ y∆
fixõEcOrAh-te' tyôim√y £Äd –fl h a lûˇ ' E gFO '˚Úh x fiΩ ˇû c E r O hõk –e Gamh a túm a ˚y-tÙøm tÅm O yC√ w¬ ˇè Ùd√yb ¸
™yúil¸Hih-Ù' ÙÚpfld·h hõAbyE'-'◊l¸–b vatúep¸–b-£i'Ãw 22 :Ùøb-Ùvà gp i b –¸
'Zl ◊ b –¸ ˇè h – b –A t˚Bmy√ -reH' · §ebäe'-lAk¸b ÙZ' 23 :hï√CyÊd¸c 'Bl ◊ b –¸ yõl i k –¸ -lAk – wyôl A v A
:Ùøtv A r fl Hõq –‘ b a m ¸ 'Bl ◊ wà ÙÅl bûˇ y≈ Ù'-'◊l ˇè '˚hÃw tÚm O yC√ w¬ wyõl A v A lúp KE yC¬ w¬ tÙÅ'r Ë
:heGlïE'Ah £yõiXAKp¸HiGmah lúav £Úd –fl h a lûˇ ' E gFO §yõb E ˚ hÅk –e a m G h a §yEb – ò hÅd fl v E ïh A ˇè ˚X¸pïH A wà 24
hÅd fl v E ïh A ˇè ÙtO' ˚byòH i h E wà £ Ç d –fl h a lûˇ ' E gFO êdyC¬ m i x fi c EÄ r O Ah-te' häfldEvAh ˚lyâiFcihÃw 25
lÅd O gF√ h a §ûˇ h E k –O h a ˇè tÙm-dav h – b –AÄ baHˇû y√ wà hAm G H A° sûˇ √n-reH·' ÙYXAlŸqim ryúiv-le'
ˇè l˚bÃgF -te' x fi c E° r O h A 'õc E y≈ 'Bc ◊ y√ -£i'wà 26 :HÂdˇ q –O¿ h a §emúeH¸–b ÙYtO' xúaHAm-reH·'
l˚Ybgà l i ¶˚àxm i £Åd –fl h a lûˇ ' E gFO ˇè ÙtO' 'òc A m A ˚ 27 :hAm G ïH A s˚Yny√ rˇˇH eú ' · ÙÅXl A q Ÿ m i ryûˇ v i
ryòv i b ¸ yûˇ k –i 28 :£Ωd –fl ÙYl §yú' E x fi c EÅ r O ˇ û ˇh A -te' ˇè £d –fl ah lòE'OFg xãacflrÃw ÙÚXl A q Ÿ m i ryûˇ v i
ˇè b˚H√y lÅd O gF√ h a §ûˇ h E k –O h a ˇè tÙm yBr „ x · ' a wà l˝d O gF√ h a §ûˇ h E k –O h a tÙYm-dav bÅH E y≈ ˇè ÙXAlq Ÿ m i
£°k
e yEtr O d O l ¸ Xõp KA H ¸ m i túq –— x u l ¸ £ôk e l A hel G üE' ˚=yh A wà 29 :Ùøt√∑zux·' ¶Ârˇ õe'-le' fixÅEcOrAh
-te' xõacËr«y £yÅÊdEv yûˇ ip¸l HepØ∆n-hE–kâam-lA–k 30 :£ïekyEtObH ¸ Ùm lYk O b –¸
Hepˇû n∆ l ¸ ˇè rp e k Oè ˚Bxq Ÿ t i -'øl ◊ wà 31 :t˚øml A Hepn∆õ b ¸ hún∆ v · ¬y-'◊l dÅAxe' dˇˇû ˇv E wà x fi c E° r O h A
repÅOk ˚ZxŸqit-'◊lÃw 32 :tïAm˚y tÙYm-yi–k t˚ÚmAl võAHflr '˚Bh-reH·' fixÅEcOr
:§ïEhO–kah tÙYm-dav ¶ÂrÅA'A–b tebˇû H e l A ˇè b˚HAl ÙÚXl A q Ÿ m i ryûˇ v i -le' s˚Ynl A
-te' •yõn« x · y¬ '˚Bh £Åd –fl h a yûˇ k –i h – b –AÅ ˇè £t Ge ' a rˇˇH eò ' · ¶ÂrÄA'Ah-te' ]3 wF pyûˇ n« x · t a -'◊lwà 33
:Ùøkp ¸ H O £Bd fi b –¸ £õ' i -yik – h – b –AÅ -™ap K H u rˇˇû H e ' · ˇè £d –fl l a rÄp Ka k u yà -'øl ◊ ¶Ârˇ û ˇA'AlÃw ¶Ârˇ °A'Ah
§ûˇ k E H O yõn« ' · rˇˇH eú ' · h – b –AÅ £yûˇ b i H ¸ yO ˇè £t Ge ' a rˇˇH eò ' · ¶ÂrÄA'Ah-te' 'ûˇ EGmaX¸t '^◊lÃw 34
> :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ §àk E H O hØw√ hÃy yûˇ n« ' · yik – òh – k A° Ùt¸b –

Numbers 36
-§eb – ryûˇ k i m A -§eb – ˇè dv A l ¸ g« -yïn≈ b –¸ taxp Kaò H ¸ m i l ¸ tÙÄb' A ïh A yûˇ H E 'flr ˚ãbr Ë q Ÿ yC« ïw¬ 1
£yÅ' i W i nFà h a yûˇ n≈ p ¸ l i wà ˇè hH e m O yòn≈ p ¸ l i ˚ãrb –¸ d fi yà ïw¬ •°s E Ùy yûˇ n≈ b –¸ tYx O p K¸ H ¸ m Gi ïm i hÅH Ke n¬ m ¸
tât E l A hØw√ hÃy hûˇ wF√ c i ˇè yn« d O ·'-te' ˚Är¸m'◊Cy¬w 2 :lïE'flr¸Wy« yún≈ b ¸ l i tÙYb' A yúH E 'flr
tÄt E l A hØw√ hyïb a hûˇ wF√ c u ˇè yn« d O 'ïw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i lYr fl Ùg¸b – hôl A x · n¬ b –¸ ¶Ârˇ üA'Ah-te'
-yïn≈ b ¸ yúX E b ¸ H i y=n≈ b –¸ m i dãx A ' e l ¸ ˚yAhwà ∏ 3 :wyït A nO b ¸ l i ˚nyõixA' dˇˇúAx¸pAl¸c tôal·x¬n-tïe'
tûˇ l a x · n¬ lavò •às a ÙnÃw ˚nyÅt E b O ' · tûˇ l a x · nF¬ m i ˇè §t A l A x · n¬ hòv A r Ë gà n« wà £ Ç yiHn√ l ¸ VlE'r fl W ¸ y«
VlEbyCO h a hûˇ y∆ h ¸ y« -£i'wà 4 :fivr „Ω gF√ y« ˚nõt E l A x · n¬ lBr fi gFO m i ˚ £°h e l A h√nyõy∆ h ¸ t Gi rˇˇH eú ' · hÅX Le m Ga h a
£°h e l A h√nyõy∆ h ¸ t Gi rˇˇH eú ' · hÅX Le m Ga h a tûˇ l a x · n¬ lavò §Åt A l A · xn¬ ˇè hp A s ¸ ÙΩnwà ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i
yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè hH e m O wòc a yà w¬ 5 :§ït A l A x · n¬ vYr fi gF√ y« ˚nyÅt E Ob' · hûˇ X LE m a ˇè tl a x · nF¬ ïm i ˚
rãb
A d –fl h a hûˇ z∆ 6 :£yΩr Ê b ¸ d –O •õs E Ùy-yïn≈ b ¸ húX LE m a §ôk –E rˇˇÚOm'El hõ√whÃy yúiKp-lav lÅE'flr¸W«y
h√nyûˇ y∆ h ¸ t Gi £õh e y≈nyEvb –¸ bÙúX L l a rÅm O 'El ˇè dx A p ¸ l A c ¸ tÙ`n¸bil hÆ√whÃy hûˇ √Fwic-reH·'
b`s –O t i -'øl ◊ wà 7 :£yïH i n√ l ¸ h√nyúy∆ h ¸ t Gi £õh e yib' · húX LE m a taxôp Ka H ¸ m i l ¸ ™Ä' a £y°H i n√ l ¸
wyÅt A b O ' · hûˇ X LE m a ˇè tl a x · n¬ b –¸ HyÄ' i yûˇ k –i h°eLXam-le' hõeX L m Ga m i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè hl A x · n¬
±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ t ê ÙLXm Ga m i hÄAl·x¬n teHZÂrOy tãa–b-lAkÃw 8 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ˚˜qb –¸ d Ë y«
lÅ'E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚HËryï«y §avm aÄ l ¸ h°H KA ' i l ¸ hûˇ y∆ h ¸ t Gi h A yõb i ' A húX LE m a taxp Kaô H ¸ m Gi m i dÄx A ' e l ¸
-yik – rˇˇx E° ' a hûˇ X Le m a l ¸ hõX Le m Ga m i hôl A x · n¬ b^s –O t i -'øl ◊ wà 9 :wyït A b O ' · túl a x · n¬ Hyõ' i
hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a 10 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ tÙõX L m a ˚àq¸b – d Ë y« ÙÅtl A x · ˇû n¬ b –¸ ˇè Hyi'
hüAlgà x A wà hÄc A r Ë t i hûˇ l A x ¸ m a h√nyMy∆ h ¸ t Gi w¬ 11 :dˇˇïx A p ¸ l A c ¸ tÙBnb –¸ ˚YWv A §úk –E h°H e m O -te'
t_x O p K¸ H ¸ m Gi ïm i 12 :£yïH i n√ l ¸ §õh e y„dd O yún≈ b ¸ l i dˇˇx A° p ¸ l A c ¸ tÙûnb –¸ hõv A nO wà hôk –A l ¸ m i ˚
taxp Kaú H ¸ m i hõX LE m a -lav §Åt A l A x · n¬ ˇè yh i t G¸ w¬ £y°H i n√ l ¸ ˚ûyh A •õs E Ùy-§eb húH Ke n¬ m ¸ -yïn≈ b –¸
-d¬yb –¸ hôw√ hÃy hü√wF c i râH e ' · £yÄX i p KA H ¸ m Gi h a wà tUwO c ¸ m Gi h a heGlûˇ E' 13 :§ïehyib·'
:Ùøxr „ yà §Bd –„ r Ë y¬ lõv a bÅ' A Ùm tZb O r Ë ˇ ïv a b –¸ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸–b-le' hõeHOm

Deuteronomy 1
rebõEv¸–b lÅE'flr¸W«y-lA–k-le' èˇ hH e m O rˇˇb –eò d –Ê râeH·' £yÄÊrAbË–dah heGlûˇ E' 1
t˜r
O c E x · w¬ §úb A l A wà lept GO_ -§yïb E ˚ §^r fl 'Ap K -§yïb –E •˚äs lÙâm h É b A r fl v · ïb –A ráb –A d Ë m Gi b –a §Úd –„ r Ë yC¬ h a
:fivïn≈ r Ë b –a HBd „ q “ dˇˇõav ry°ivEW-rah ™Ârˇ d –ÂY bÅr „ x O ïm E ˇè £Ùy rˇˇúAWAv dâaxa' 2 :bïh A z√ yBd Ê wÃ
ˇè hH
e m O rˇˇb –eò d –Ê HÂdˇ x OÚ l a dˇˇû x A ' e b –¸ HÂdˇ YOx rˇˇúAWAv-yït GE H ¸ v a b –¸ hØn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a b –¸ ˇè yh i yà w¬ 3
ÙÄtO–kah yZ„r·xa' 4 :£ïehEl·' ÙYtO' hô√whÃy hü√Fwic râeH·' lOk¸k – ∏ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le'
§ÅH A b –A h a ™elˇû m e gÙvò tÄ' E wà §Ù°b – H ¸ x e b –¸ bõH E Ùy rˇˇH eú ' · yÅÊrm O ' È ïh A ™elˇû m e ˇè §x O yis tE'ò
b°' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ §Yd –„ r Ë yC¬ h a rebúEv¸–b 5 :yivΩÂrËde'¸–b t˜OrAGt¸Hav¸–b búEHÙy-reH·'
rˇˇb –eú d –Ê ˚nyôh E l » ' È hü√whÃy 6 :rˇˇm Oø 'El t'Y◊∑zah hBflrÙGtah-te' rˇˇ' Eô b –E hÅH e m O lyûˇ ' i Ùh
£Äk e l A ˚Zvs ¸ ˚ |˚ûnp K¸ 7 :hïz∑∆ h a rˇˇúAhA–b tebõeH £úekAl-bfir rˇˇm OÚ 'El bZr „ x O b –¸ ˚nyõl E ' E
b∆gnF∆õ b a ˚ húl A p E H K¸ b a ˚ rˇˇh Aô b A húAbflr·vA–b Çwy√nEk¸H-lA–k-le'wà yê r Ê m O ' È ïh A rˇˇh aú ˚'âb O ˚
:tΩr fl p K¸ -rahnà l˜d O gF√ h a rˇˇh Aú nF√ h a -dav §ÙØnb A l G¸ h a wà ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a ¶Ârˇ ' eò £°yC√ h a •ÙZxb ¸ ˚
vûˇ a–b¸H«n rˇˇû eH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' ˚ZHËr˚ ˚'O–bò ¶Ârˇ °A'Ah-te' £õk e y≈np ¸ l i yit G t aú n√ hô' E r Ë 8
£õv A r Ë z¬ l ¸ ˚ £Åh e l A tûˇ t E l A ˇè bOq·v¬y¸lï˚ qòAx¸c«y¸l £âAhflr¸ba'¸l £äekyEtâOb·'al h√whÃy∏
yYÊ–dab¸l lúak˚'-'◊l rˇˇÚOm'El 'wõh i h a túv E b –A £Åk e l E ' · rˇˇû amO'√w 9 :£ïehy„r·xa'
yúb
E k ¸ Ùk¸k – £ÙØyC h a £ûˇ k e nFà h i wà £°ek¸te' hûˇ A–bËrih £õekyEh»lÈ' hú√whÃy 10 :£ïek¸te' túE'¸W
•elˇû ' e £õk e k –A £ôk e yElv · •üEsyO £Äk e t E Ùøb' · yûˇ h E l » ' È hUw√ hà y 11 :b¡r O l A £«ym aõ H KA h a
yÚÊ–dab¸l 'õAKWe' húAkyE' 12 :£ïekl A rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £Åekt ¸ ' e ™Zr „ b A y«w £y°m i v A p K¸
£yôn« b O nà ˚ £yüimk A x · £yâH i n√ ' · £ekl A ∏ ˚Zbh A 13 :£ïk e b ¸ yΩr Ê wà £õek·'aKWïam˚ £úek·xËrAX
-bÙøX ˚Årm ¸ 'Zt G◊ w¬ y°t i ' O ˚Ynv · t Ga ïw¬ 14 :£ïk e yEH'flrb –¸ £õm E yiW ' · w¬ £°k e yEXb ¸ H i l ¸ £yõv i d Á y«w
£yòH i n√ ' · £Äk e yEXb ¸ H i yûˇ H E 'flr-te' xã—–qe'√w 15 :tÙøW·val AGtËrˇ õa–bÊ–d-reH·' rˇˇb Aú d –fl h a
tÙÄ'm E yZr „ W A wà £yäp i l A ' · yâr „ W A £°k e yElv · £yõH i 'flr £ôt A ' O §úGEt' e w√ £yÅv i d Á yïw« ˇè £yimk A x ·
-te' ˇè hwF∆ c a ' · w√ 16 :£ïk e yEXb ¸ iH¸l £yYÊr¸XOHÃw tÅOrAW·v yZ„rAWwà ˇè £yiH K m i x · y`r „ W A wÃ
-§yïb –E qÂdc eÅ £ûˇ t Ge X ¸ p a H ¸ ˚ ˇè £k e yEx' · -§yEb – v fi m O` H A rˇˇm OÚ 'El 'wõihah túEvA–b £ÅekyEX¸pZOH
ˇè ld O gF√ k –a §`X O q –“ k –a XÄp KA H ¸ m Gi b –a £yMn« p A ˚ryâk –i t a -'øl ◊ 17 :Ù¡rgF≈ §yúb E ˚ wyõx i ' A -§yEb˚ Hyú' i
èˇ rAbfl–dahÃw '˚Úh £yûˇ ih»l'El Xõp KA H ¸ m Gi h a yúk –i HyÅ' i -y≈np K¸ m i ˇè ˚r˚ègt A '`l ◊ §˚Åvm A H ¸ t Gi
tûˇ v E b –A £õk e t ¸ ' e húwF∆ c a ' · w√ 18 :wyït Gi v ¸ m a H ¸ ˚ yõl a ' E §˚Bbr Ê Ÿqt Ga £Åk –e m i hûˇ H e q Ÿ y« rˇˇû H e ' ·
™elnF≈º w¬ bÄr „ x O m E vûˇ s –a nF« w¬ 19 :§˚øWv · t Ga rˇˇH eú ' · £yYr Ê b A Ë–dah-lA–k túE' 'w°ihah
rˇˇû h a ™Ârd – ˇ ò £Ät e yi'r Ë rˇˇû ˇH e ' · '˚ähh a 'âr fl ÙFnh a wà l É Ùd√gF h a rˇˇû b –A d Ë m Gi h a -lAk – tûˇ ' E
:fivïn≈ r Ë b –a HBd „ q “ dˇˇv aõ 'àb ◊ nF√ w¬ ˚n°t A ' O ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy hôwF√ c i rˇˇH eú ' · k –a yÅr Ê m O ' È h ¡A
:˚nïl A §út E nO ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy-reH·' yÅÊrOmÈ'Ah rˇˇû ah-dav ˇè £t e 'Ab – £°k e l E ' · rˇˇm aõ ' O w√ 20
râe–bÊ–d ÉreH·'a–k HÄ„r hûˇ El·v ¶Ârˇ °A'Ah-te' ßyõ∆nAp¸l ßyôehl » ' È hü√whÃy §ât a √n hE'Ër∏ 21
êyalE' §˚ZbËrŸqiGt¬w 22 :tïAxEGt-la'Ãw 'YflryiGt-la' ™ÅAl èˇ ßyèetOb·' yòEh»lÈ' hM√whÃy
˚bòiH√yÃw ¶Ârˇ °A'Ah-te' ˚nõAl-˚r¸p K x ¸ y¬ wà ˚nyØn≈ p A l ¸ ˇè £yiHn√ ·' hòAx¸l¸H«n ˚Är¸m'◊t G w¬ £ Ç k e l G¸ k –u
'Yb ◊ n√ rˇˇH eú ' · £yÅr Ê v A ïh e ˇè t' E wà h – b –AÅ -helv · n¬ rˇˇû H e ' · èˇ ™Ârè–dah-te' rÅAbd –fl ˇè ˚nèt A ' O
Hyú' i £yÅH i n√ ' · rˇˇû W A v A £yûˇ ≈nH ¸ ˇè £k –e m i xòq –— ' e w√ rˇˇb A° d –fl h a yõn¬ yEvb –¸ búX a y«yC w¬ 23 :§ïh e yEl' ·
˚YlgFà r fi yà ïw¬ lÚk –O H ¸ e' laxûˇ ¬n-dav ˚'YOb√Cy¬w hflrÅAhAh ˚Zl·v¬yC w¬ ˇè ˚n¸pyC« w¬ 24 :XebïAKHal dˇˇõAxe'
ˇè rb A d fl ˚nòt A ' O ˚bâH i yC√ w¬ ˚ny°l E ' E ˚dˇˇr ÊY ÙCy¬w ¶Âr' AÅ h A yZr Ê p K¸ m i ˇè £d fl y√ b ¸ ˚`xq Ÿ yC« w¬ 25 :–hït A ' O
£õt e yib' · 'Bl ◊ wà 26 :˚nïl A §út E On ˚nyõEh»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶ÂrÅ' A h A hûˇ b A ÙX ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬
˚Årm ¸ 'Zt G◊ w¬ ˇè £k e yElh Û ' A b ¸ ˚`nÃgflrEGt¬w 27 :£ïekyEh»lÈ' hõ√whÃy yúp Ki -te' ˚àrm ¸ t Ga w¬ tÚl » v · l a
yYr Ê m O ' È h A dˇˇy¬ú b –¸ ˚nôt A ' O tút E l A £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˚nõ' A yicÙh ˚nÅt A ' O ˇè hw√ hÃy tò' a nà W i b –¸
rÄm O 'El ˚näb E b A l ¸ -te' ˚–sm aâ h E É˚nyEx' a £yÄl i v O ˚n¸xˇû n¬ ' · |hûˇ n√ ' A 28 :˚nΩd „ yimH ¸ h a l ¸
£yõq ÷ n√ v · yún≈ b –¸ -£¬gwà £«ym A° H KA b –a t˜r O ˚c¸b˚ tBl » d O gFà £y_r Ê Av ˚Fnm GeÅ m i ˇè £r fl w√ lÙ`dgF√ £ûˇ v a
hò√whÃy 30 :£ïehEm §˚Y'Ëryïit-'◊lïÃw §˚BcËrava¡t-'◊l £°ekEl·' rˇˇm aõ ' O w√ 29 :£ïH A ˚nyú' i r fl
£ôek¸Gti' hüAWAv râeH·' lOk¸–k∏ £°k e l A £ûˇ x E l GA y« '˚Yh £Åk e y≈n¸pil ™ûˇ ElOhah èˇ £ekyEhø»lÈ'
hûˇ w√ hÃy ˇè ß' · W A nà rˇˇH eò ' · t A yÅ' i r fl rˇˇû ˇH e ' · ˇè rb –A d Ë m Gi ab˚ 31 :£ïk e y≈nyEvl ¸ £«yr fiY c ¸ m i b –¸
-dav £Åt Ge k ¸ l a h · rˇˇû H e ' · ˇè ™ Ârè–dah-lAk¸–b Ù°n¸–b-te' Hyõi'-'AKW«y rˇˇúeH·'a–k ßyÅeh»lÈ'
hõw√ hyab – £Øn« yim' · m a ˇè £k e nà yïE' h°∆∑zah rˇˇõAbfl–dab˚ 32 :hï∆∑zah £ÙıqAGmah-dav £õek·'O–b
£°k e t ¸ nOΩ x · l ¡a £Ù˜qm A £ôk e l A r˚Btl A ™Ârd –ÂÄ b –a £äk e y≈np ¸ l i ™âl E Ohah 33 :£ïekyEh»lÈ'
:£ïm A Ùy §õn√ v A b e ˚h – b AÅ -˚k¸lït GE rˇˇû H e ' · ˇè ™r  d –Âè b –a ˇè £ek¸tøO'Ëral hAlÃyl aÄ |Hûˇ ' E b –A
húe'Ër«y-£i' 35 :rˇˇøOm'El vúabH KA yC« w¬ •Yc O q Ÿ yC« w¬ £°k e y„rb ¸ –Êd lÙ˘q-te' hõ√whÃy vúam¸H«Cy¬w 34
rˇˇû H e ' · hÅb A ÙLXh a ¶Ârˇ û ˇ' A Ah tE'ò h°∆∑zah vYflrAh rÙú–dah hel G ' EÅ h A £yûˇ H i n√ ' · b –A ˇè Hyi'
-Ùølwà h√nF ' eÅ r Ë y« '˚Zh ˇè hnF∆ p u yà -§eb – bòl E k –A yãt i l A ˚Ωz 36 :£ïk e yEtb O ' · l a tõt E l A yit G v ¸ b –aÅ H ¸ n«
:hï√whÃy yB„r·xa' 'õEGlm i rˇˇH eú ' · §avy¬D wy°n√ b A l ¸ ˚h – b –Aõ -™firˇ d –flΩ rˇˇH eú ' · ¶Ârˇ ôA'Ah-te' §üEGte'
:£ïAH 'B◊bAt-'◊l hõAGta'-£¬Fg rˇˇm OÚ 'El £õk e l ¸ l a gà b –i hØw√ hÃy •ûˇ nF¬ ' a t ¸ h i ˇè yb –i -£¬gF 37
'˚Yh-yi–k qØ≈∑zax ÙZtO' hAGm°AH '◊bˇû y√ '˚Yh ßyØn∆ p A l ¸ dˇˇû Emv O h A ˇè §˚n-§ib – v fi H uò ÙhÃy 38
£eky≈nb ¸ ˚∏ hÆy∆ h ¸ y« zûˇ b a l A £äeGtËram·' râeH·' É£ek¸KpaXÃw 39 :lïE'flr¸W«y-te' h√FnúelixÃn¬y
£õh E wà h√nF n∆Ø t G¸ ' e £ûˇ h e l A wà hAm G H A° ˚'Zb O y√ hAm G h Eõ vÅr fl w√ bÙZX èˇ £ÙCyah ˚`vËd√y-'◊l râeH·'
|˚ûnv · t Ga ïw¬ 41 :•˚øs-£¬y ™Ârˇ d –ÂB hflrˇ b –Aõ d Ë m Gi h a ˚Bvs ¸ ˚ £°ekl A ˚ûnp K¸ £õt Ge ' a wà 40 :Ah˚øHr fl y«y
˚nõwF√ c i -reH' · lBk O k –¸ ˚n¸mx aÅ l ¸ n« wà ˇè hl e v · n¬ ˚n¸xn¬ò ' · h Ç w√ hyïl a ˚ê n'AXx A yÄl a ' E ˚˘rm ¸ '◊t G w¬
:hflrˇ ïAhAh tB»l·val ˚nyõh i t GA w¬ ÙÅt G m ¸ x a l ¸ m i yûˇ l E k –¸ -te' Hyi'ò ˚ÄrgFÃ x ¸ t Ga ïw¬ ˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hÃy
y«nF n∆õ yE' yúk –i ˚Åmx · ˇû l GA t i -'◊lwà ˇè ˚l·vt ¡a '`l ◊ ˇè £h e l A rˇˇm O` ' È yÄl a ' E hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 42
£°t Ge v ¸ m a H ¸ 'Zl ◊ wà £õk e yEl' · rˇˇb –Eú d fi ' · w√ 43 :£ïk e yEbyà ' O yõn≈ p ¸ l i ˚Åpgà ïnF√ t Gi ˇè 'l ◊ wà £°k e b –¸ r Ë q ÷ b –¸
bâEHOCyah yäÊrOmÈ'Ah 'âEc≈Cy¬w 44 :hflrˇ ïh A h A ˚Blv · t Ga w¬ ˚dˇˇ«õzt GA w¬ hØw√ hÃy yûˇ p Ki -te' ˇè ˚r¸mt Ga w¬
£yÚr Ê b O d –Ë h a h√nyõW e v · t Ga rˇˇH eú ' · k –a £Åk e t ¸ ' e ˚Zpd –Ë r Ë yC« w¬ £Åek¸t'firŸqil èˇ '˚hah rˇˇòAhA–b
h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˚õk – b ¸ t Gi w¬ ˚búH u t GA w¬ 45 :hïm A r Ë x A -dav ryõi vW E b –¸ £ôk e t ¸ ' e ˚Btk –¸ yC¬ w¿¬
£yûˇ m i y√ HYd „ q “ b ¸ ˚BbH ¸ t GE w¬ 46 :£ïekyEl·' §yõ«zÈ'eh 'B◊lÃw £Åk e l ¸ q O˘ b –¸ ˇè hw√ hÃy vòm a H A -'øl ◊ wÃ
:£ït Ge b ¸ H a yà rˇˇH eú ' · £yõm i yC√ k –a £y°b –i r fi

Deuteronomy 2
y°l
A ' E hõw√ hÃy rˇˇb –eú d
–Ê rˇˇH eô ' · k
–a •˚Ås-£¬y ™Ârˇ d –ÂZ ˇè hr fl b
–Aè d Ë m Gi ha vòs –a nF« w¬ §epnF≈M w¬ 1
:rˇˇm Oø 'El yúl a '
E hõw√ hÃy rem'ByC◊ w¬ 2 < :£yïb –i r fi £yúm i y√ ryõivEW-rah-te' bAsú√Fn¬w
wûˇ c
a £ ê v A h A -te'wà 4 :h√np Oø c A £õk e lA ˚Bnp K¸ h°z∑∆ h a rˇˇû h A Ah-te' bYOs £àekAl-bfir 3
˚Z'r
Ë yïy« wà ry°v i W E b –¸ £yõb i H ¸ yCO h a wÅW A v E -y≈nb –¸ £ûˇ ke yEx' · èˇ l˚bÃgb –i £yÄr Ê b ¸ v
Oø £ûˇ t Ge ' a r Ç m O 'El
£ÅcA r Ë '
a ïm E ˇè £k e l A §òt GE ' e -'øl ◊ yik – ∏ £Åb A ˚˘rgF√ t ¸ tGi -la' 5 :dˇˇ' Oø m¸ £õt Ge r Ë m a H ¸ n« wà £Åk –e m i
lekZO' 6 :ryïivEW rˇˇúah-te' yit G t aõ n√ wÅW A v
E l ¸ hûˇ H KA rÁ yà -yïi–k l∆gÚflr-•a–k ™ZfirËdim dˇˇõav
•esk –eõ b–a £ôt GA ' i m E ˚˙rk ¸ t Gi £«ym aä -£¬gwà £°t Ge l ¸ ka ' · w¬ •es–eõkb –a £ôt GA 'i ïm E ˚˙rb –¸ H¸ t Gi
Ø߸Gt¸kel vZfid√y ßÅÂd√y hûˇ EW·vam ˇè lk O b –¸ ß Æ k ¸ r fi ˇ ïb –E ßyäh e l » ' È h=w√ hÃy yÉ k –i 7 :£ït e yitH ¸ ˚
'Bl ◊ ™Åm GA v i ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy hÆn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a |hûˇ z∆ h°∆∑zah l˜Od√Fgah rˇˇb –Aú d Ë m Gi h a -te'
ryÅv i W E b –¸ ˇè £yibH ¸ yCOΩ h a wÄW A v E -y≈nb ¸ ˚nyûˇ x E ' a tüE'm E rãb O ·vnF¬ ïw¬ 8 :rˇˇïb A d –fl t GA r Ë ˇs aõ x A
rˇˇb –aú d Ë m i ™Ârˇ d –ÂY rÅb O v · nF¬ ïw¬ ˇè §p e nF≈è w¬ < rebgF√° §ûyO c ¸ v e m E ˚ tõl a yE'm E hÅb A flr·vïAh èˇ ™Ârè–dim
£õb –A rˇˇgF√ú t ¸ t Gi -la'wà bÅ' A Ùm-te' ]2 èracèAGt-la' yÄalE' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 9 :bï' A Ùm
rˇˇv Aõ -te' yit G t aú n√ XÙÅl-y≈nb ¸ il yûˇ k –i hÅH KA r Á yà ˇè ÙcËr' a ïEm ò߸l §âEGte'-'ø◊l yik – ∏ h°m A x A l ¸ m i
:£yæq ÷ n√ v · k –A £Yr fl w√ b_r fi wà lÙıdgF√ £ûˇ v a h – b A° ˚b¸Hˇû y√ £yõ«nAp¸l £yúimE'Ah 10 ]1 :hAH K r Á yÃ
:£yïm i ' E £õh e l A ˚B'r Ë q Ÿ y« £yÅb i ' A m GOZ h a wà £y°q ÷ n√ v · k –A £õh E -•a' ˚Bb¸HAx≈y £yôi'ApËr 11
£Åhe y≈np K¸ m i ˇè £˚dyimH ¸ yC¬ w¬ £˚ÄHr fl yïy« wûˇ W A v E yü≈nb ¸ ˚£ Ç y«np A l ¸ £ ê yÊrx O h a ˚ZbH ¸ √y ryãivEW¸b˚ 12
hõw√ hÃy §út a n√ -reH' · ÙÅtH KA r Á yÃ èˇ ¶Ârèe'¸l lÄE'flrW ¸ y« hûˇ W A v A rˇˇüH e ' · k –a £°t GA x ¸ t Ga ˚YbH ¸ yC≈ w¬
laxn¬ú -te' rˇˇb OY v · nF¬ ïw¬ dÂrˇ z√° laxˇû n¬ -te' £õk e l A ˚ırb ¸ v i Ãw ˚môÿq hÄAGtav 13 :£ïehAl
-te' èˇ ˚nËrèabAv-reH·' dˇˇòav fivn≈Æ r Ë b –a HZd „ q –“ m i |˚n¸kˇû l a Ah-reH·' £yãim√CyahÃw 14 :dÂrˇ ï√z
ˇè hm A x A l ¸ m Gi h a yòH E nà a' rÙä–dah-lA–k £âOGt-dav h°n√ H A hõn∆ m O H ¸ ˚ £yúiH»l¸H dÂrz∆Ø laxˇû n¬
£Åb –A hAtyà ˇû h A ˇè hw√ hÃy-d¬y £òg¬ wà 15 :£ïh e l A hõw√ hÃy vúb –a ¸ Hn« rˇˇH eô ' · k –a hØn∆ x · m Ga ïh a bÂrˇ û ˇq –’ m i
-lAk – ˚Gmt Gaä -reH' · k a yâh i yà w¬ 16 :£ïm GA t Gu dˇˇv aõ h°n∆ x · m Ga ïh a bÂrˇ û ˇq –’ m i £õm GA h u l ¸
yúalE' hõ√whÃy rˇˇúE–bfidÃy¬w 17 < :£ïv A h A bÂrˇ q –’ú m i t˚Yml A hôm A x A l ¸ m Gi h a yüEHnà ' a
ÄAGt¸bfir“qÃw 19 :rˇˇïAv-te' bõA'Ùm l˚BbgFà -te' £ÙôyC h a rˇˇb Eú v O hâAGta' 18 :rˇˇøOm'El
-y≈nb –¸ ¶Âr' eâ m E §Et G ' e -Ñ 'øl ◊ yûˇ k –i £°b –A rˇˇû gF√ t ¸ t Gi -la'Ãw £Yr „ c u t G¸ -la' §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b –¸ l˚mò
bõEHAxEGt £yúi'ApËr-¶Ârˇ ïe' 20 :hïH KA r Á yà h A yút Gi t a nà XÙYl-y≈nb ¸ l i yúk –i hÅH KA r Á yà ˇè ßl ¸ §Ùòm G v a
:£yïm Gi z… m ¸ z¬ £õh e l A ˚B'r Ë q Ÿ y« £yØn« m GO v a ïh A wà £yØn« p A l ¸ ˇè h – Ab-˚b¸Hï√y £yòi'ApËr 'w°ih-•a'
˚BbH¸ yC≈ w¬ £õH u r fl y«yC w¬ £Åh e y≈np K¸ m i ˇè hw√ hÃy £`d „ yimH ¸ yC¬ w¬ £y°q ÷ n√ v · k –A £Yr fl w√ b_r fi wà lÙıdgF√ £ûˇ v a 21
-te' dyòim¸Hih râeH·' ry°v i W E b –¸ £yõb i H ¸ yCO h a wÅW A v E yûˇ n≈ b ¸ l i èˇ hAWAv rˇˇòeH·'a–k 22 :£ïAGt¸xat
£yôwF« v a ïh A wà 23 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ £Åt GA x ¸ t a ˚ZbH ¸ yC≈ w¬ èˇ £H u r fl yïyC« w¬ £Åh e y≈np K¸ m i ˇè yr Ê x O h a
£Yd Á yimH ¸ h i rÙÅt G p ¸ k –a m i £yûˇ i'c ¸ yCO h a ˇè £yÊrt GO p ¸ k –a h°z∑√ v a -dav £yYr Ê c E x · b –a £yúb i H ¸ yCO h a
ßËdy√ b ¸ ∏ yit G ˇû t a n√ hûˇ ' E r Ë §Ç nO r Ë ' a laxˇû n¬ -te' ˚ê r¸bv i wà ˚Ävs –¸ ˚m˚˘q 24 :£ït GA x ¸ t a ˚BbH ¸ yC≈ w¬
Ùõb – rˇˇgF√ú t ¸ h i wà HÚr fl lûˇ x E h A ÙYcr Ë ' a -te'wà y_r Ê m O ' È h ¡A §Ùü–b¸Hex-™elïem §âOxyis-te'
£yÅm Gi v a ïh A ˇè yn≈ p K¸ -lav ß Ø t ¸ ˇû ' A r Ë y« wà ˇè ßd –Ë x ¸ p Ka tòt GE ˇè lExA' hÆ∆∑zah £Ùûˇ Cyah 25 :hïAmAx¸lim
:ßyïn∆ p KA m i ˚Ylx A wà ˚Bzgà r fl wà Øßv · m ¸ H i ˇè §˚v¸mH ¸ y« rˇˇH eò ' · £«ym A° H KA h a -lAk – taxt Gaõ
§Ù°–b¸Hex ™elûˇ em §ÙYxyis-le' tÙÅmd „ q Ÿ rˇˇû b –a d Ë m Gi m i ˇè £yikA'¸lam xòal¸He'√w 26 ]3
'B◊l ™°ElE' ™Ârˇ Y–db –a ™Ârˇ d –ÂB b –a ßÅc e r Ë a'¸b hZflr¸–b¸ve' 27 :rˇˇm Oø 'El £ÙYlH A yBr „ b ¸ d –Ê
•esk –eú b –a £«ym aô ˚ yit G l ¸ k aÅ ' A wà ˇè yn« r „è b –i H ¸ t Ga •esk –eò b –a lek' OZ 28 :lw'øm ◊ W ¸ ˚ §yúm i y√ r˚Ys' A
wÄW A v E yûˇ n≈ b –¸ yäl i -˚WAv ¡ râH e ·'a–k 29 :yïAlÃgfir¸b hBflr¸–b¸ve' qYr fi yity°t i H A wà yõl i -§et G t Gi
-te' èˇ rObÈvïe'-rˇˇïeH·' dˇˇv aò rˇˇv A° b –¸ £yõb i H ¸ yCO h a £yÅb i ' A Ùûˇ m G h a wà ryÅv i W E b –¸ ˇè £yibH ¸ yCOΩ h a
ˇè §x O yis hÄb A ' A 'Zl ◊ wà 30 :˚nïl A §út E nO ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy-reH·' ¶ÂràA'Ah-le' §Åd –„ r Ë yC¬ h a
ˇè ¶m GE ' i wà ÙÄx˚r-te' ßyäeh»lÈ' h=√whÃy ÉhH A q Ÿ h i -yïk –i Ù°b – ˚nYr „ b i v · h a §ÙÅb – H ¸ x e ™elˇû m e
yÅl a ' E ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 31 < :hïz∑∆ h a £ÙúyC k –a ß õ d Ë y√ b ¸ Ùút G t Gi §avm aô l ¸ ÙÅbb A l ¸ -te'
teHYÂrAl HÅflr lûˇ ExAh ÙÚcËra'-te'wà §Yx O yis-te' ßyØn∆ p A l ¸ tûˇ EGt èˇ yitè»Glixïah hÄE'Ër
:hAch ¸ ïy√ hõm A x A l ¸ m Gi l a Ùôm G v a -lAkwà '˚^h ˚nät E 'flrq Ÿ l i §âx O yis É'Ec≈Cy¬w 32 :ÙøcËra'-te'
:Ùïm
G va -lAk – -te'wà wyõn√ b –A ** Ùn¸b – *-te'wà Ù_t' O ™únF¬ w¬ ˚ny°n≈ Ap¸l ˚nyõEh»lÈ' hú√whÃy ˚hôn≈ t G¸ yC« ïw¬ 33
£Åt i m ¸ ryûˇ v i -lAk – -te' ˇè £r „ x · nF¬ ïw¬ 'wÅh i h a tûˇ v E b –A ˇè wyflrAv-lA–k-te' dˇˇ`O–k¸l«Fn¬w 34
lúl a H ¸ ˚ ˚n°l A ˚nÃzˇû z¬ b –A hõm A h E ¸–bah qBfir 35 :dyΩÊrAW ˚nËrˇ õa'¸Hih 'B◊l •°ALXahwà £yõH i nF√ h a wÃ
ryâivAhÃw §MOnËra' lax=¬n-tap¸W-lav ÉreH·' ráEvOr·vïEm 36 :˚nËdˇ ïk A l A rˇˇH eú ' · £yYr Ê v A h e
làk–O ha -te' ˚Fnm Ge° m i hõb A gà W A rˇˇúeH·' hØ√yËr÷q èˇ hAtÃyïAh '`◊l dÅAv¸l«Fgah-davÃw èˇ lx a nF¬è b –a rˇˇH eò ' ·
t
GA b ¸ r flÚ q “ 'Zl ◊ §Ùõm G v a -y≈nb –¸ ¶Âr ˇ ' eú -le' q_r fi 37 :˚nyïn≈ p A l ¸ ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy §ôt a n√
:˚nyïh E l » ' È húw√ hÃy hõwF√ c i -reH·' lBOkÃw rÅAhAh yZr „ v A wà ˇè q–Oby¬ laxn¬ò dUy¬ -lAk –

Deuteronomy 3
'˚^h ˚näEt'flrŸqil §âAHA–bah-™elïm e gÉ Ùv 'ûˇ c
E yC≈ w¬ §°H
A b –A h
a ™Ârˇ d
–ÂY lavnF¬Ø w¬ §epˇû nF≈ w¬ 1
yûˇ k
–i ÙÅt' O 'Zrfl yit
G -la' ˇè yl
a ' E hòw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 2 :yivÂΩrËde' hõAmAx¸liGmal ÙôGmav-lAkÃw
t
A yÄW
i v
A rˇˇû H
e '
· k–a ÙÅl
G t
A yûˇ W
i vA wà ÙÚcr
Ë '
a -te'wà ÙõmG va -lAk – -te'wà Ù_t' O yit
G üatn√ ß U d Ë y√ b
¸
˚nÄd „ y√ b –¸ ˚nyäh E l » ' È h=w√ hÃy §É t GE yC« w¬ 3 :§Ùïb – H ¸ x e b –¸ bõH E Ùy rˇˇH eú ' · yÅr Ê m O ' È ïh A ™elˇû m e ˇè §x O yisl ¸
ÙYl-ryïi'¸Hih yúiGt¸li–b-dav ˚hàk –E nF¬ w¬ Ù°m G v a -lAk – -te'wà §õH A b –A h a -™elïm e gÙBv-te' £ôgF¬
rˇˇúeH·' hØ√yËr÷q èˇ hAtÃyïAh '`l ◊ 'wÅh i h a tûˇ v E b –A ˇè wyflrv A -lA–k-te' dˇˇ`O–k¸lnF« w¬ 4 :dyΩr Ê W A
:§ïH A b –A b –a gÙYv tekl eú m ¸ m a bØgFO Ëra' lebûˇ ex-lA–k èˇ ryiv £yúH Ki H i £°t GA ' i ïm E ˚n¸xõ—qAl-'◊l
yBr
„ v A m E dˇˇb aô l ¸ x fi yÚr Ê b ¸ ˚ £«yûˇ atAlË–d hõAhObÃg húAmÙx tÙ_ruc¸–b £y^ÊrAv heGläE'-lA–k 5
™elˇû m e §Yx O yisl ¸ ˚nyÅW i v A rˇˇû ˇH e ' · k –a £Åt A Ù' £Zr „ x · nF¬ w¬ 6 :dˇˇ' Oø m ¸ húb –E r Ë ah yõ«zflr¸Kpah
lúal¸H˚ hôAmEh¸–bah-lAkwà 7 :•ïX LA h a wà £yõH i nF√ h a £Åt i m ¸ ryûˇ iv-lA–k èˇ £„r·xah §Ù°–b¸Hex
ˇè yn≈ H ¸ dÆyC¬ m i ¶Âr' AÅ h A -te' ˇè 'wihh a tòv E b –A xãq –— nF« w¬ 8 :˚nïl A ˚nÙúz∑ b –a £yYr Ê v A h e
:§Ùømr Ë x e rˇˇh aú -dav §YnO r Ë ' a laxnF¬ú m i §Úd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E –¸b rˇˇH eõ ' · yÅr Ê m O ' È h A yûˇ k E l ¸ m a
|lZO–k 10 :ryï«n¸W ÙYl-˚'ËrŸq«y yÅr Ê m O ' È ˇû h A wà §°yO r Ë W i §ÙYmr Ë x e l ¸ ˚B'r Ë q Ÿ y« £yôn« d O yic 9
y_r „ v A yivr ÂÚ d Ë ' e wà hõAk¸las-dav §ÅAHA–bah-lAkwà ˇè dv A l ¸ gF« h a -lAkwà rÄH O yim G h a yZr „ v A
£
Ç yi'p A r Ë h A retˇû yC∆ m i r ê ' a H ¸ n« §ÄH A b –A h a ™elˇû m e gÙãv-qfir yûˇ k –i 11 :§ïH A b –A b –a gÙYv tekl eú m ¸ m a
tÙûˇ m G ' a vaHüEt G §Ù°m G v a yûˇ ≈nb –¸ tõb –a r fi b –¸ 'wÅih hZ»l·h lØ∆zr Ë b –a WÂrˇ û ˇv e ˇè ÙWËrv a hònF≈ h i
t'_◊∑zah ¶Ârˇ üA'Ah-te'Ãw 12 :Hyïi'-taGma'¸–b –hõA–b¸xflr tÙôGma' vúa–bËra'Ãw –hÄA–kËrA'
èˇ dAv¸l«Fgah-rˇˇïah yòc i x · w¬ §ÆnO r Ë ' a laxûˇ ¬n-lav-reH·' rãEvOrv · m E 'w°h i h a tûˇ v E b –A ˚n¸Hr fiY y√
tekˇû l e m ¸ m a ˇè §H A b –A h a -lAkwà dˇˇv Aò l ¸ gF« h a rety∆= wà 13 :yΩd Ê √gF l a wà ]1 yõn« b E ˚'ÿr ¡ l A yit G t aà n√ wyÅr fl v A wÃ
'˚Bhh a §ÅH A b –A h a -lAkl ¸ ˇè bgFO r Ë a'ïAh lebòex lZO–k h°eKH¬n¸mïah Xebˇû H E yõc i x · l a yit G t aà n√ gÙÅv
bØgFO r Ë ' a lebˇû x e -lAk – -te' ˇè x q — l A hÄH Ke n¬ m ¸ -§eb – ryûˇ ' i y√ 14 :£yïi'ApËr ¶Ârˇ ' eú 'Yr „ q –“ y«
tûwFO x a ˇè §H A b –A h a -te' Ù`mH ¸ -lav £ât A ' O ' É r fl q Ÿ yC« w¬ y°t i k A v · ïam G h a wà yYr Ê ˚HÃgF h a l˚BbgFà -dav
y=n« b E ˚'Árl A wà 16 :dˇˇïv A l ¸ gF« h a -te' yit G t aú n√ ryõk i m A l ¸ ˚ 15 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ ryÅ' i y√
qZb –O y¬ ˇè dv a wà l°b u gà ˚ laxnF¬õ h a ™Ùút G §ØnO r Ë ' a laxˇû n¬ -davÃw ˇè dv A l ¸ gF« h a -§im yit G t aò n√ yäd Ê gF√ l a wà ]1
£òy√ dâv a wà tÂrnF∆Æ k –i m i l°b u gà ˚ §Zd –„ r Ë yC¬ h a wà hõb A r fl v · ïh A wà 17 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ l˚YbgFà laxnF¬Ø h a
wûˇ c a ' · w√ 18 :hAxr flΩ zà m i hõgF√ ¸siKpah tıO–d¸Ha' taxôaGt xalÅeGmh a £ûˇ y√ ˇè hb A r fl v · ïh A
ˇè t'◊z∑ h a ¶Ârˇ ' Aò h A -te' £äk e l A §ât a n√ £Äk e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy rˇˇm OÚ 'El 'wõh i h a túv E b –A £Åk e t ¸ ' e
:l«yïAx-y≈n¸–b-lA–k lõE'flr¸W«y-yïn≈ b –¸ £úk e yEx' · yôn≈ p ¸ l i ˚Ärb ¸ v a ïa t G £yûˇ c i ˚l·x h – t GAÅ H ¸ r Ê l ¸
ˇè ˚b¸Hïy≈ £°k e l A bYr fi hún∆ q Ÿ m i -yïk –i yit G v ¸ d fià y√ £ Ç k e n≈ q Ÿ m i ˚ ê£k e p K¸ X a wà £ûˇ k e yEHnà qfir∏ 19
£
Ç k e k –A £ ê k e yEx' · l ¡a |húw√ hÃy x fi y=«n√y-reH·' dav∏ 20 :£ïekAl yit G t aõ n√ rˇˇH eú ' · £Åk e y„rˇ û ˇv A b –¸
rebˇû v E b –¸ £õh e l A §út E nO £ôk e yEh»lÈ' hü√whÃy râeH·' ¶ÂràA'Ah-te' £Åh E -£¬g ˚ZHr Ë y√ wÃ
fiv˚ZHÙhÃy-te'Ãw 21 :£ïekAl yiGtt aõ n√ rˇˇH eú ' · ÙÅtAKHÁryïil Hyi'ò £Ät Ge b ¸ H a wà §Úd –„ r Ë yC¬ h a
hò√whÃy häAWAv râeH·'-lA–k ÉtE' tÄ' O r O h A ßyûˇ n∆ yEv rˇˇm OÚ 'El 'wõh i h a túv E b –A yityØwF≈ c i
tÙÅkAl¸maGmah-lAk¸l èˇ h√whÃy hòW e v · y¬ -§ïk –E hel G ' EÅ h A £yûˇ k i Alm G¸ h a ˇè yn≈ H ¸ l i ˇè £k e yEhl » ' È
'˚Yh £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy yik – ò £˚Ú'flryïiGt 'Y◊l 22 :hAGmïAH rˇˇb Eú v O hõt GA ' a rˇˇH eú ' ·
< :£ïk e l A £úx A l ¸ nF« h a
hòt GA ' a hÆw« hÃy yûˇ n√ d O ' · 24 :rˇˇøOm'El 'wõihah túEvA–b h°√whÃy-le' §õ¬Fnax¸te'√w 23
-yim rˇˇòeH·' h°“q√z·xah õßËd√y-te'Ãw Ø߸lËd√Fg-tâe' ØßË–d¸bav-tïe' tÙZ'Ërah¸l èˇ AtÙèGlixïah
-hflr¸–b¸ve' 25 :ßïetOr˚bÃgikÃw ßyõW e v · m a k ¸ húW e v · ¬y-reH·' ¶ÂrÅA'b A ˚ £«yˇû m a H KA b –a ˇè l' E
hõ∆∑zah bÙôLXah rˇˇúAhAh §Ú„–dËr¬Cyah rebûˇ v E b –¸ rˇˇH eõ ' · hÅb A ÙLXah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-te' èˇ he'Ëre'Ãw 'Æ√Fn
hòw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ y°l A ' E võm a H A 'Bl ◊ wà £Åk e nà v a ˇû m a l ¸ ˇè yb –i húw√ hÃy râb –E v a t ¸ yC« w¬ 26 :§ÙΩnb A l G¸ h a wÃ
H'˘◊r |hûˇ El·v 27 :hï∆∑zah rˇˇb Aú d –fl b –a dÙYv yôl a ' E rˇˇb –Eú d –fi •esÙÄGt-la' ™ÅAl-bfir èˇ yalE'
-yik – ßy°n∆ yEvb ¸ hûˇ ' E r Ë ˚ hAxr flY zà m i ˚ h√nm Aú yEtwà h√np O_ c A wà hAm G ü√y ßyôn∆ yEv 'úW A wà hÆgF√ s ¸ p Ki h a
˚h°c E m G¸ ' a wà ˚hûˇ q ‘ z∑à x a wà v fi H uõ ÙhÃy-te' wúacÃw 28 :hï∆∑zah §B„–dËr¬Cyah-te' rˇˇb OY v · t a 'Bl ◊
rˇˇúeH·' ¶Ârˇ õA'Ah-te' £Åt A Ù' lyûˇ x i nà y¬ ˇè '˚hÃw hØz∑∆ h a £ûˇ v A h A ˇè yn≈ p ¸ l i rÄb O v · y¬ '˚Zh-yik –
> :rÙøvp K¸ tyúb –E l˚Ym 'ÃygF√Ø b –a beHˇû nF≈ w¬ 29 :hï' e r Ë t Gi

Deuteronomy 4
yôk
i nO ï'
A rˇˇüH e ' · £yÅX i p KA H¸ mGi h
a -le'Ãw èˇ £y÷–quxïah-le' vòam¸H lÄE'flr¸W«y hûˇ t GA v
a wà 1
rˇˇüeH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' £ûˇ t Ge H ¸ r Ê yïw« ˇè £t
e 'Ab˚ ˚Æyx ¸ ït
Gi §avû ˇ m
a l
¸ tÙÚWv · la £õk e t¸ ' e dˇˇm GEú l a m ¸
ˇè yk
i nO '
A rˇˇH eò ' · èˇ rAbfl–dah-lav ˚pÄisOt 'Z◊l 2 :£ïekAl §úEtnO £õk e yEtb O '· yúh E l » '
È hôw√ hÃy
£Åk e yEhl »ø 'È hûˇ w√ hÃy ˇè twO c ¸ mi -te' rÄm O H¸ li ˚Fnm Ge° m
i ˚YvrË Ãgt
i 'Bl◊ wà £Åk e t¸ ' e hûˇ wF∆ c a m¸
hõ√whÃy húAWAv-reH·' tôE' tÅO'Orˇ ïh A ˇè £ke y≈nyïvE 3 :£ïk e t
¸ '
e húwF∆ c
a m¸ yõk i nO 'A rˇˇH eú ' ·
Ù_dyim¸Hih rÙÅv¸Kp-lavïab yZ„r·x ' a ˇè ™l a h A rˇˇH eò ·' HyÄi'Ah-lAk yûˇ k –i rÙÚvp K¸ lavˇû b a b –¸
£yúyC« x a £°k e yEhl » ' È hõw√ hyab – £yÅq ÷ b E d –Ë h a ˇè £t Ge ' a wà 4 :ßï–ebËr÷–qim ßyõeh»lÈ' hú√whÃy
y«nwF¬õ c i rˇˇH eú ' · k –a £yÅX i p KA H ¸ m i ˚ ˇè £y÷q – x u £Äk e t ¸ ' e yit G d Ë ˇ ˇû m Ga l i |hûˇ ' E r Ë 5 :£ÙïyC h a £õk e l G¸ k –u
hAm G H Aõ £yú' i b –A £ôt Ge ' a rˇˇH eú ' · ¶Âr' AÅ h A bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ §Åk –E tÙZWv · l a y°h A l » ' È hûˇ w√ hÃy
yõn≈ yEvl ¸ £Åk e t ¸ n¬ yûˇ b i ˚ ˇè £k e t ¸ m a k ¸ x A 'wòh i yûˇ k –i £ Ç t e yiW·vw¬ £ ê t Ge r Ë m a H ¸ ˚ 6 :–hït GA H ¸ r Ê l ¸
£ûˇ k A x A -£av qfirˇ ò ˚Ärm ¸ ' A wà hel G ' EÅ h A £yûˇ q –÷ uxah-lA–k tE'ò §˚Ävm ¸ H ¸ y« rˇˇû H e ' · £y°m Gi v a h A
£yûˇ b i r O q Ÿ £yõh i l » ' È ÙBl-reH·' lÙÅd√Fg yÙûg-yim yik – ò 7 :hïz∑∆ h a lÙ˜dgF√ h a yÙúgF h a §ÙÅbn√ wÃ
Ù_l-reH' · lÙÅdgF√ yÙûˇ gF ˇè ym i ˚ 8 :wyïAlE' ˚nõE'Ër“q-lAk¸–b ˚nyÅh E l » ' È hûˇ w√ hyak – wy°l A ' E
£õk e y≈np ¸ l i §út E nO yôk i nO ' A rˇˇüeH·' t'Ø◊∑zah hZflrÙGth a ˇè lk O ¸k – £°q ÷ yÊd – c a £yõX i p KA H ¸ m i ˚ £yúq –÷ x u
-te' xâa–k¸HiGt-§eKp dÄO'¸m M߸H¸p¬n râm O H ¸ ˚ß É l ¸ remˇû H KA h i qár fi 9 :£ÙïyC h a
£út GA v ¸ d fi ÙhÃw ßy°yC∆ x a yûˇ m E yà lYk –O ß Ø b ¸ ˇû b A l G¸ m i ˇè ˚r˚èsy√ -§ep˚ ßyÆ∆nyEv ˚Z'flr-reH·' £yäÊrAbË–dah
Çb„rOx¸–b êßyeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy y=n≈ p ¸ l i t GA d Ë m aä v A râH e ' · £ÙÆy 10 :ßyïn∆ b A yún≈ b ¸ l i wà ßyõn∆ b A l ¸
râeH·' yÚflrAbË–d-te' £õv E m i H ¸ ' a wà £Åv A h A -te' èˇ yil-lehŸqah yÄalE' hM√whÃy râOmÈ'e–b
-te'wà hÅm A d fl ' · ˇû h A -lav ˇè £y«Cyax £òEh râeH·' èˇ £yimyC√ h a -lAk – yÄt i ' O hûˇ ' A r Ë y« l ¸ §˚ädm ¸ l ¸ y«
rˇˇv Eò b –O rãh A h A wà rˇˇh A° h A taxˇû t Ga §˚˜dm ¸ v a ït Ga w¬ §˚Bbr Ë q Ÿ Gi tw¬ 11 :§˚¡dm GE l a yà £õh e y≈nb –¸
£õk e yEl' · hôw√ hÃy rˇˇüb –E d fi yà w¬ 12 :lïepflr·v¬w §ú√nAv ™eHYOx £«ym aÅ H KA h a bûˇ l E -dav ˇè H' E b –A
yút i l A ˚z £yõ' i r O £úk e nà yE' hôn√ ˚m¸t˚ £yÅv i m ¸ H O £ûˇ t Ge ' a ˇè £yÊrAbË–d lÙòq H°E'Ah ™Ùûˇ Gtim
tÂrˇ W eõ v · tÙÅWv · l a ˇè £k e t ¸ ' e hò√Fwic râeH·' ÙÄtyÊr¸–b-te' £äekl A d=gF≈ yC¬ w¬ 13 :lÙ¿q
tûˇ v E b –A ˇè hw√ hÃy hòwF√ c i yãt i ' O wà 14 :£yïn« b A ' · tÙBxl u yõn≈ ¸ H-lav £Åb E t G¸ k ¸ yC« ïw¬ £yÚr Ê b A d –Ë h a
rˇˇH eú ' · ¶Âr' Aà b –A £Åt A ' O £ûˇ k e ¸tW O v · l a £y°X i p KA H ¸ m i ˚ £yõq –÷ x u £Åk e t ¸ ' e dˇˇû m GE al¸l 'wÅihah
'`l ◊ yûˇ k –i £°k e yEtH O p ¸ n¬ l ¸ dˇˇ' OY m ¸ £út Ge r Ë m a H ¸ n« wà 15 :–hïGAt¸HÊr¸l hAGmõAH £yBÊr¸bOv £ôeGta'
:Hï' E h A ™Ùút G m i bYr „ x O b –¸ £ôk e yEl·' hü√whÃy râe–bÊ–d £ÙÆy¸–b hØn√ ˚m¸t G -lAk – ˇè £t e yi'r Ë
ÙB' rˇˇk Aõ z√ tyún« b ¸ t Ga lems A° -lAk – tûˇ n¬ ˚m¸t G lesp Keõ £ôk e l A £út e yiWv · w¬ §˚Åtx i H ¸ t Ga -§âp Ke 16
rˇˇH
eú ' · •Øn√ k –A rÙûˇ p K c i -lAk – ˇè ty«nb ¸ t Ga ¶Ârˇ ' A° b –A rˇˇû eH·' hõAmEh¸–b-lA–k tyD«n¸baGt 17 :hïAb‘qÃn
-reH·' hú√gfl–d-lA–k tyô«n¸baGt h°m A d fl ' · b –A Wõm E r O -lAk – tyDn« b ¸ at G 18 :£«yïm A H KA b –a •˚Yvt GA
-te' t A yi'r fl ˇ ïwà ∏ hAmyà m aÄ H KA h a ßyMn∆ yEv 'âW KA t Gi -§ep˚ 19 :¶Ârˇ ï' A l A taxt Gaú m i £«ym Gaõ b –a
t
A yúw« x · t Ga H ¸ h i wà t GAô x ¸ d –fi n« wà £«ym aÅ H KA h a 'ûˇ b A c ¸ lOk – ò £yÄibAkÙï–kah-te'Ãw fixä„ryC√ h a -te'wà HemH Keâ h a
taxt Gaõ £yÅm Gi v a ïh A ˇè lk O l ¸ £Åt A ' O ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy qäl a x A râeH·' £°AGtËdab·v¬w £õehAl
lõ∆zËra–bah r˚ú–kim £ôk e t ¸ ' e 'úc i ÙCyw¬ hØw√ hÃy xûˇ q — l A ˇè £k e ¸ te'Ãw 20 :£«yïAmAKHah-lA–k
-lav yõb –i -•∆nF ' a t ¸ h i húw√ hyïw¬ 21 :hï∆∑zah £ÙúCya–k hõAl·x¬n £úv a l ¸ Ù_l tÙByh ¸ l i £«yr flÚ c ¸ m Gi m i
-le' èˇ '◊b-yiGt¸lib¸l˚ §Å„–dËryC¬ h a -te' ˇè yr Ê b ¸ v A yòt Gi l ¸ b i l ¸ vÄb a H KA yC« w¬ £°k e y„rb ¸ d –Ê
ˇè tm E yúk i nO ' A yûˇ k –i 22 :hïl A ·xn¬ ß õ l ¸ §út E nO ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · hÅb A ÙLXh a ¶Ârˇ û ˇ' A h A
-te' £àt Ge H ¸ r Ê yïw« £yÅr Ê b ¸ v Oø èˇ £t Ge ' a wà §Úd –„ r Ë yC¬ h a -te' rˇˇõb E v O y«nF n∆ú yE' t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A b –A
ˇè hw√ hÃy ty`r Ê b –¸ -te' ˇè ˚x¸k – H ¸ t Gi -§ïp Ke £Äk e l A ˚˘rm ¸ H KA h i 23 :t'Ω◊∑zah hõAbÙLXah ¶Ârˇ úA'Ah
rˇˇH eú ' · lÅk –O t¬n˚Zmt G¸ ˇè ls e p Keè £úk e l A £ât e yiWv · w¬ £°k e m GA iv tYr fi k –A rˇˇH eú ' · £ÅekyEhZ»lÈ'
> :'ï√Fn—q lõE' '˚Úh hõAl¸kO' HúE' ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy yik – ò 24 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy õßÃFwic
£etyòW i v · w¬ £Ät Ge x a H ¸ h i wà ¶Ârˇ ' A° b –A £õt Ge nà H a ÙnÃw £yØn« b A yûˇ n≈ b ¸ ˚ ˇè £y«nb –A dyòl i Ùt-yïk –i 25
:Ùøsyiv¸kah¸l ßyõeh»lÈ'-hï√whÃy yún≈ yEvb –¸ v_r fi h A £út e yiWv · w¬ lÅk –O t¬n˚Zmt G¸ ˇè ls e p Keè
§ê ˚dEb'◊t G dˇˇb OZ ' A -yïk –i ¶Âr' AÄ h A -te'wà £«yˇû m a H KA h a -te' £ÙMCyah £âekAb ÉyitOdyivah 26
-'ø◊l –h°AGt¸HÊr¸l hAm G H Aõ §_d –„ r Ë yC¬ h a -te' £y^r Ê b ¸ v O £ät Ge ' a râeH·' ¶ÂrÅA'Ah lûˇ v a m E r Ç h E m a
£õek¸te' hô√whÃy ¶yüipEhÃw 27 :§˚¡dm E H KA t Gi dˇˇm Eõ H KA h i yúk –i AhyÅl e v A ˇè £yimy√ §òk u yÊr' · t a
£õk e t ¸ ' e hôw√ hÃy güEhn¬ yà râH e ' · £Dy« ÙFgb –a rÅp KA s ¸ m i yûˇ t E m ¸ ˇè £t Ge r Ë ' a H ¸ n« wà £y°m Gi v a b –A
:hAm G ïH A
ˇè §˚'Ëry« -'øl ◊ rˇˇH eò ' · §eb' eÅ w√ ¶ûˇ v E £ÚfldA' yZ„dÃy hõEW·vam £yÅih»lÈ' £ûˇ AH-£eGtËdab·v¬w 28
húw√ hÃy-te' £ôH KA m i £út Ge H ¸ q –— b i ˚ 29 :§ïuxyÊrÃy 'B◊lÃw §˚Yl¸k'Ωy◊ 'Bl ◊ wà §˚Åvm ¸ H ¸ y« 'Zl ◊ wÃ
rˇˇû c Fa b –a 30 :ßïH e p ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ õ߸bAb¸l-lAk¸–b ˚FnÅeHËrËdit yûˇ k –i t A '°c A m A ˚ ßyõh e l » ' È
hûˇ w√ hÃy-dav ˇè t GA b ¸ H a wà £yÅm i √Cyah èˇ tyÊr·xa'¸–b heGl°E'Ah £yZÊrAbË–dah lYO–k ß˚à'Ac¸m˚ Ø߸l
'Z◊lÃw õ߸KpËr¬y 'B◊l ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè £˚xfir lò' E yûˇ k –i 31 :Ùølq O b –¸ t GAõ v ¸ amAHÃw ßyÅeh»lÈ'
yûˇ k
–i 32 :£ïh e l A võb –a H ¸ n« rˇˇúeH·' ßyÅetOb·' tyZÊr¸–b-te' èˇ xk –a H ¸ y« '`l ◊ wà ߰t e yixH ¸ y¬
'âflrA–b ÉreH·' èˇ £ÙCyah-§im¸l ßyÆ∆nAp¸l ˚ûyAh-reH·' £yM«nOH'ΩÊr £yâim√y¸l É'√n-la'¸H
hÆy√ h ¸ ïn« h · £«ym A° H KA h a hûˇ c E Ÿq-davwà £«ym aõ H KA h a húc E q Ÿ m i l ¸ ˚ ¶ÂrÅA'Ah-lav èˇ £fldA' |£yòih»lÈ'
£yäih»lÈ' lÙâq É£Av vïamûˇ AH·h 33 :˚høm O k –A vúm a H ¸ n« h · ÙY' hØ∆z∑ h a ˇè lÙd√gF h a rˇˇb Aò d –fl k –a
£yÄh i l » ' È hûˇ s –A n« h · |ÙZ' 34 :yixïyC∆ w¬ hõt GA ' a t GA v ¸ m aú H A -reH·'a–k HôE'Ah-™ÙGtim rˇˇüb –E d fi m ¸
hÄm A x A l ¸ m i b ¸ ˚ £yät i p ¸ Ùm¸b˚ tât O ' O b –¸ t É s –O m a b –¸ yÇ ÙFg bÂrˇ û ˇ’q – m i yê Ùg ÙZl taxâ—qAl 'ÙbAl∏
£äekAl hâAWAv-reH·' lOkk –¸ ∏ £y°l i d O gFà £yõ' i r fl Ùm¸b˚ hØy√ ˚XÃn v fi Ù˘rzà b i ˚ ˇè hq “ z√ x · dˇˇy√ò b ¸ ˚
hõw√ hÃy yúk –i tavd fiÅ l A t A ˇû ' E r Ë Ah èˇ hAGta' 35 :ßyï∆nyEv¸l £«yr fiY c ¸ m i b –¸ £ôk e yEhl » ' È hü√whÃy
ÙYlq O -te' ß ú v · yïm i H ¸ h i £«ym aô H KA h a -§im 36 :Ùïd – b a l ¸ m i dÙYv §yúE' £y°ih»lÈ'Ah '˚Zh
™Ùút G m i t GA v ¸ m aõ H A wyBr fl b A d Ë ˚ hÅl A ÙdÃgF h a Ùûˇ H K ' i -te' ˇè ß' · r Ë eh ¶ÂrÄA'Ah-lavwà ≠Úr  s –¸ y¬ l ¸
üß·'ïc i ÙCyw¬ wyÚr fl x · ' a ÙYvr Ë z¬ b –¸ rˇˇx aú b ¸ yC« w¬ ßyÅt e b O ' · -te' èˇ bahA' yòi–k taxÄatÃw 37 :HïE'Ah
ß
õ mG¸ m i £yôm i c u v · w¬ £yüild O gFà £ôy« ÙFg HyÄr Ê Ùh¸l 38 :£«yr flΩ c ¸ Gimm i l˜d O gF√ h a ÙBxk O b –¸ wyôn√ p A b –¸
ˇû t
GA v ¸ d fi y√ wà 39 :hïz∑∆ h a £ÙúyC a–k hõAl·x¬n £ôAcËra'-te' ü߸l-tetïl A ß Æ ' · yïb i h · l a ßy°n∆ p KA m i
lavm GaÅ m i £«yˇû m a H KA b –a £yÅh i l » ' È ïh A '˚Zh ˇè hw√ hÃy yòk –i ß Ç b e Ab¸l-le' êAtObEH·h¬w £ÙÆCyah
râH e ' · wyÄt A wO c ¸ m i -te'wà wyûˇ q –“ ux-te' ãAGtËramAHÃw 40 :dÙøv §yõ' E taxt GA° m i ¶Ârˇ õA'Ah-lavÃw
™y`Êr·'aGt §avâam¸l˚ ßyÚr  x · ' a ßyõn∆ b A l ¸ ˚ß Ø l ¸ bûˇ X a y«y ˇè rH e ' · £ÙØyC h a ˇè ßwFà c a m ¸ yòk i nO ' A
> :£yïm i yC√ h a -lAk – ß õ l ¸ §út E nO ßyôeh»lÈ' hü√whÃy râH e ' · hÅm A d fl ' · ˇû h A -lav ˇè £yimy√
:HemïH A hõx A r Ë zà m i §Úd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eõ b –¸ £yÅr Ê v A HZ»lAH èˇ heHm O ly`d –Ê b ¸ y¬ zûˇ ' A 41
-'◊l '˚_hÃw tavÅfid-yil¸bi–b èˇ ˚hèEv„r-te' xòacËr«y râeH·' fixÄEcÙr hAGmäAH s=…nAl 42
-te' 43 :yïAx√w lõE'Ah £yBÊrAveh-§im tôx a ' a -le' sÆn√ wà £ÙÚHl ¸ H i lÙZmt G¸ m i ÙYl 'ún≈ W O
yÅd Ê gF√ l a ˇè dv A l ¸ gF« b –a t`m O 'flr-te'wà ]1 y°n« b E ˚'Ωr Á l A rˇˇH OY yim G h a ¶Ârˇ ' eú b –¸ rˇˇb –Aô d Ë m Gi b –a recüeb –
:yïH Ki n¬ m ¸ ïl a §õH A b –A b –a §úl A ÙFg-te'wÃ
heGlE'ò 45 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b yõ≈n¸pil hÅeHOm £ûˇ AW-reH·' hÚflrÙGtah t'Y◊zÃw 44
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè hH e m O rˇˇb –eò d –Ê râeH·' £y°iXAKp¸Him G h a wà £yõq –÷ x u ïh a wà tÅd O v E ïh A
¶Âr' eÄ b –¸ rÙÅvp K¸ tyûˇ b –E l˚mò 'ÃygF¬Æ b –a §äd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eâ ¸ b – 46 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i £õt A 'Ecb –¸
lÅ'
E r fl W ¸ y« yïn≈ b ¸ ˚ ˇè hH e m O hòA–kih râeH·' §Ù°b – H ¸ x e b –¸ bõH E Ùy rˇˇH eú ' · yÅr Ê m O ' È ïh A ™elˇû m e ˇè §x O yis
§ÄAHA–bah-™elïem gÙZv |¶Ârˇ û ˇe'-te'Ãw ÙäcËra'-te' ˚âHËryï«Cy¬w 47 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i £õt A 'Ecb –¸
râeH·' rãEvOr·vEm 48 :HemïAH xYr fi zà m i §Úd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E b –¸ rˇˇH eõ ' · yÅr Ê m O ' È ïh A yûˇ k E l ¸ m a ˇè yn≈ H ¸
häAbflr·vâAh-lAkÃw 49 :§ÙømËrex '˚Bh §Y' O yiW rˇˇh aú -davwà §_nO r Ë a' laxü¬n-tap¸W-lav
> :hïgF√ s ¸ p Ki h a tıd –O H ¸ ' a taxt Gaõ h°b A r fl v · h A £ûˇ y√ dˇˇv aõ wà hAxr flÅ zà m i ˇè §d –„ Ër¬Cyah rebòEv

Deuteronomy 5
ˇè l' E r fl W ¸ y« vòm a H ¸ £ÄehEl·' rem'û◊Cy¬w ±lE'flr¸W«y-lA–k-le' êheHm O 'Zr fl q Ÿ yC« w¬ 1
£Ù°yC h a £õk e y≈nzà ' A b –¸ rˇˇb Eú d –O yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · £yÅX i p KA H ¸ Gimah-te'Ãw £yûˇ ÷–quxah-te'
tyYr Ê b –¸ ˚nôm GA v i tBr fi k –A ˚nyÄh E l » ' È hûˇ w√ hÃy 2 :£ït A W O v · l a £õt Ge r Ë m a H ¸ ˚ £Åt A ' O £ûˇ t Ge d Ë m a l ¸ ˚
˚nÄt GA ' i yûˇ k –i t'°z∑◊ h a tyZr Ê b –¸ h a -te' hõw√ hÃy tBr fi k –A ˚nyÅt E Ob·'-te' 'Z◊l 3 :bΩ„rOx¸–b
£ôk e m GA v i hü√whÃy râb –e d –Ê £yÆn« p A b –¸ |£yûˇ n« p KA 4 :£yïyC« x a ˚núl GA k –u £ÙõyC h a h_p O hel G ' Eú ˚n¸xn¬= ' ·
'wÅh i h a tûˇ v E b –A ˇè £k e y≈nyïb E ˚ hòw√ hÃy-§yEb – dâm E v O yiknO ' A ∏ 5 :HïE'Ah ™ÙúGtim rˇˇõAhA–b
£út e yilv · -'øl ◊ wà HÅ' E h A yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè £t e '„ryà yòk –i h°w√ hÃy rˇˇû b a d –Ë -te' £õk e Al dyú«Fgah¸l
< :rˇˇm Oø 'El rˇˇh Aõ b –A
tyûˇ b –E m i £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ßyôit'EcÙh rˇˇüeH·' ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè yk i nO ï' A 6
-'Zl ø◊ 8 :¬yïÆ n√ p KA -lav £yõr Êä x E ·' £yúâih»lÈ' ÉôAk¸l-hú∆y¸h«y 'Zl ◊ 7 :£yïd ÊÚ b A v ·
¶Ârˇ ' Aâõ b –A r É ˇH eú ' · w¬ lavm GaÅá m i |èmy« ˇû m aè H KA b –a rˇˇû H eò ' · hºn√Ø ˚m¸t G -lAk – |èls e ûˇ p
eè ˇû k Aú l ¸ -húW e v · t a
'Zl ◊ wà £ ê h eõ l A hûˇ ú∆w·xaGt¸Hit-'◊l 9 :¶ÂrÄïA'Al taxûˇ úaGtim |£«yˇû m Gaõ b –a rˇˇH eú ' · w¬ taxt GAä° m i
£yôn« b –A -lav tÙ^b' A §=wO v · d‘qp KO ∏ 'ØnF√ q — lûˇ ' E ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy yãk i nO ' A yûˇ k –i £ Ç d „Ú b ¸ v A t A
yõb a h · ' O l ¸ £y°p iÅ l A ' · l ¡a ˇè ds e x eèõ heWv O`ú wà 10 :y°ïA'ÃnOW¸l £yõivE–bÊr-lavÃw £yúiHEGliH-lavÃw
'Ãw°AKHal ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-£ïEH-te' 'ôAKWit 'B◊l 11 < :yïAtOwc ¸ m i ** ÙtOwc ¸ m i * yBr „ m ¸ H O l ¸ ˚
rwôm OZ H A 12 < :'ÃwïH KA l a ÙYmH ¸ -te' 'úAKW«y-reH·' tôE' hØ√whÃy ˇè hq –’ n¬ yà '`l ◊ yûˇ k –i
ˇè £yûˇ mi y√ teHˇû H Eò 13 ]2 :ßyÄïh e l » ' È hûˇ w√ú hÃy |ûˇ k Aõ wFà c i rˇˇH eú ' · k –a w°H Oä d –Ë q — l ¸ tõb –Aâ H Ka h a £ É ÙBy-te'
ßy°h eÄ l » ' È hûˇ w√õ hyal |tûˇ b –Aõ H a yÅv iä yibH K¸ h a ˇè £Ùèywà 14 :ÇßïeGt¸k'al¸m-l&A–k Atyûˇ W iõ v A wà d ê b OÅ v · ïa t G
=ßËrÙHÃw ßetAm·'¬wÑ-ïßd –Ë b ¸ v a wà ßûˇ t Ge b i ˚-ïßnà b i ˚ hûˇ t GA ' a háAk'Al¸m-lAk hûˇ eW·vat 'Z◊l
ß
ú d –Ë b ¸ v a x fi ˚_ny√ §avm aÄ l ¸ ßyÅr  v A H ¸ b –i rˇˇû H e ' · ˇè ßr Ë ˇ ïg≈ Ãw ßÄt Ge m ¸ h e b –¸ -lAkwÃ ß M r Ë ˇm Oø x · w¬
hòw√= hÃy k AäÉ ' · c iâ yCO w¬ £«yr fiÅÄ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ |èt A yûˇ y«è h A debv eòú -yûˇ k –i t GAãÄ r Ë k a z√ wà 15 :ßw°m Oø k –A ß õ t ¸ m A ' · w¬
ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè ßwFà c i §Äk –E -lav h°y√Ø ˚XÃn v fi r O˘ zà b i ˚ ˇè hq “õ z√ x · dˇˇy√òú b –¸ ˇè £H KAÅ m i ˇè ßyòh eè l » ' È
ßÅeGmi'-te'Ãw èˇ ßyèibA'-te' dˇˇb –Eò k –a 16 < :tïb –A H Ka h a £ÙBy-te' tÙYW·val
lavò ™Ål A baXyûˇ y« ˇè §v a m aè l ¸ ˚ ßyÄm e y√ §ûˇ k u yÊr' · y¬ |§avˇû am¸l ßy°eh»lÈ' hûˇ √whÃy ß õ wFà c i rˇˇH eú ' · k –a
< :xïAcËri&Gt 'õB»l 17 < :™ïAl §úEtOn ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-reH·' hÅAmfld·'ïAh
õß·vΩ„r¸b hú∆n·vat-'ø◊lÃw 20 < :bØnOΩ gà t G&i 'ûˇ l »Y wà 19 < :•°ï' A nà t Gi& 'ûˇ l »Y wà 18
'â◊lÃw < ß°ev„r teHûˇ ' E dˇˇm OY x ¸ t a 'Bl ◊ wà 21 < :'ÃwïH A dˇˇEú v
rˇˇH eú ' · lYk O wà ÙÅrm O x · w¬ Ù˘rÙH ˇè ÙtAm' · w¬ Ùòd – b ¸ v a wà ˚häd „ W A ßÄv e r „ tyûˇ b –E hMwF∆ ' a t ¸ t i
-lA–k-le' h=√whÃy Ére–bÊ–d heGláE'Ah £yZÊrAbË–dah-tïe' 22 < :ßïev„r¸l
•°s A y√ 'Zl ◊ wà lÙ˜dgF√ lÙıq lÅp e r fl v · ïh A wà §ûˇ n√ v A ïh e ˇè H' E h A ™Ùòt G m i rÄh A b –A £äk e l ¸ h a q Ÿ
yÄh i yà w¬ 23 :yïl A ' E £õn≈ t G¸ yC« ï¬w £yØn« b A ' · tZx O l u ˇè yn≈ H ¸ -lav £Äb E t G¸ k ¸ yC« ïw¬
§˚Zbr Ë q Ÿ t Gi w¬ H°' E b –A rˇˇû v E b –O rˇˇh Aõ h A wà ™eHx OÅ h a ™Ùûˇ t G m i ˇè lÙ–qh a -te' £òk e v · m ¸ H A k –¸
hòw√ hÃy ˚nä' A r Ë h e §ûˇ h E ˚Ärm ¸ '◊t G w¬ 24 :£ïk e y≈nq Ÿ z« wà £õk e yEX¸biH yúEH'flr-lA–k yÅalE'
£ÙòyC h a H°' E h A ™Ùûˇ t G m i ˚n¸vm aõ H A ÙBlOq-te'Ãw ÙÅlËd√Fg-te'Ãw Ù˘db O k –¸ -te' ˇè ˚nyèh E l » ' È
hAm G ˇû l A ˇè ht GA v a wà 25 :yïx A √w £YfldA'ïAh-te' £yôh i l » ' È rˇˇü–Ebd fi yà -yïk –i ˚nyÅ' i r fl ˇè hz∑∆ h a
-te' v fi m O H ¸ l i ∏ ˚n¸xn¬Æ ' · |£yûˇ p i s ¸ yO -£i' t'°z∑◊ ah hõAlOdÃFgah Hú' E h A ˚nÅl E k ¸ 'øt ◊ yûˇ k –i t˚Åmn√
vûˇ m a H A rˇˇû H e ' · ráW A b –A -lAk yûˇ m i yûˇ k –i 26 :˚n¸tïm A w√ dÙYv ˚nyôh E l » ' È hü√whÃy lÙâq
b`r fi q Ÿ 27 :yixïyC∆ w¬ ˚nYm O k –A Hô' E h A -™ÙGtm i rˇˇüb –E d fi m ¸ £yMyC« ax £yâih»lÈ' ÉlÙq
˚nyÄl E ' E rˇˇû b –E d fi t G¸ |¸t G ˇû ' a Ãw ˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hÃy rˇˇm aõ '◊y rˇˇúeH·'-lA–k tôE' vÅm A H · ï˚ ˇè ht GA ' a
vòm
a H ¸ yC« w¬ 28 :˚nyïW i v A wà ˚n¸vm aú H A wà ßyõl e ' E ˚nyôh E l » ' È hü√whÃy räE–bfidÃy râeH·'-lA–k ÉtE'
yit G v ¸ m a H A ∏ yÄl a ' E hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ y°l A ' E £õk e r Ë b –e d fi b –¸ £Åeky„r¸bÊ–d lÙ˘q-te' èˇ h√whÃy
rˇˇúeH·'-lA–k ˚byõiXyEh ßyÅelE' ˚˘rb –¸ d –Ê rˇˇû H e ' · ˇè hz∑∆ h a £òAvAh yä„r¸bÊ–d lÙâq-te'
rˇˇm OB H ¸ l i wà yôt i ' O húA'Ër«y¸l £ÄehAl hM∆z £âb A b A l ¸ h É y√ h A wà §át GE y« -yïm i 29 :˚rˇˇïb –E d –Ê
:£ïl A v O l ¸ £õh e y≈nb ¸ l i wà £ôh e l A búX a y«y §avm aâ l ¸ £y°m i yC√ h a -lAk – yõt a wO c ¸ m i -lAk – -te'
dˇˇm OZ v · h ê p KO hÄt GA ' a wà 31 :£ïekyElÛhA'¸l £õekAl ˚b˚BH £°ehAl rˇˇZOmÈ' ™õEl 30
rˇˇû H e ' · £yõX i p KA H ¸ m Gi h a wà £yúq –÷ x u h a wà hôw√ c ¸ m Gi h a -lAk – tüE' ßyÄelE' hZflr¸–bfid' · w¬ yÇ d Ê m GA v i
£ûˇ t
Ge r Ë m a H ¸ ˚ 32 :–hït GA H ¸ r Ê l ¸ £õh e l A §út E nO yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · ¶Âr' AÅ b A ˚ZWv A wà £Úd „ m G¸ l a t G¸
:l'øm ◊ W ¸ ˚ §yúm i y√ ˚rˇˇs uõ t A 'Bl ◊ £°k e t ¸ ' e £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy hôwF√ c i rˇˇH eú ' · k –a tÙÅWv · l a
§avm aò l ¸ ˚k°l E t GE £õk e t ¸ ' e £ôk e yEh»lÈ' hü√whÃy hM√Fwic râeH·' ™ÂrÄ–dah-lAk¸–b 33
:§˚øHr fl yït Gi rˇˇH eú ' · ¶Ârˇ ' Aõ b –A £yÅm i y√ £ûˇ t Ge k ¸ r fi ' · h a wà £Åekl A bÙZXwà ˇè §˚y¸xït Gi

Deuteronomy 6
£õk e yEhl » ' È húw√ hÃy hôwF√ c i rˇˇH eú ' · £yÅX i p KA H ¸ m Gi h a wà ˇè £y÷q – uxïah hÆ√w¸ciGmah t'û◊zÃw 1
:–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH £yBÊr¸bOv £ôeGta' rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'A–b tÙZWv · l a £°k e t ¸ ' e dˇˇû m GE l a l ¸
wê yAtwO c ¸ m i ˚ wyûˇ t A q –O x u -lAk – -te' rOm¸Hil∏ ßyÄehl » ' È hûˇ w√ hÃy-te' 'äflryiGt §avâam¸l 2
§úk
u r Ê ' · y¬ §avm aõ l ¸ ˚ ßy°yC∆ x a yûˇ m E yà lYk –O ß Ø nà b –i -§eb˚ ˇû ßÃnb i ˚ ˇè ht GA ' a ß Ç wF∆ c a m ¸ yûˇ k i nO ' A rˇˇû H e ' ·
rˇˇH eú ' · w¬ ß Ø l ¸ bûˇ X a y«y ˇè rH e ' · tÙÅWv · l a ˇû t GA r Ë m a H A wà ˇè l' E r fl W ¸ y« t GAò v ¸ m a H A wà 3 :ßyïm e y√
túab√z ¶Ârˇ ôe' ™ÅAl èˇ ßyèt e b O ' · yòh E l » ' È hM√whÃy râe–bÊ–d ÉreH' · k –a dˇˇ' OÚ m ¸ §˚õb – r Ë t Gi
> :HïAbËd˚ bõAlAx
hûˇ w√ hÃy tõ' E t GAÅ b¸ h a ˇû ' A wà 5 ]5 :dˇˇïx A ' e |húw√ hÃy ˚nyõh E »lÈ' hú√whÃy l°E'flr¸W«y ]5 võm a H ¸ 4
£yZr Ê b A d –Ë h a ˚Uyh A wà 6 :ßΩÂdO'¸m-lAk¸b˚ õ߸Hp ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ß ú b ¸ b A ¸l-lAk¸–b ßy°eh»lÈ'
t
GAõ r Ë b –a d Ê wà ßyØn∆ b A l ¸ £ûˇ t GA nà nF¬ Hi wà 7 :ßïb e b A l ¸ -lav £ÙõyC ah ß ô wFà c a m ¸ yüiknO A' râeH·' heGlÄE'Ah
£út GA rË H a q Ÿ ˚ 8 :ßïm e ˚q¸b˚ ß õ b –¸ ¸kAH¸bï˚ ™ÂrÅ–dab ûˇ ߸Gt¸kel¸b˚ ˇè ßt eè yEbb –¸ ß ò t G¸ b ¸ H i b –¸ £°b –A
tBzO ˚z¸m-lav £ôt GA b ¸ t a k ¸ ˚ 9 :ßyïn∆ yEv §yúb –E tYp O X A X O l ¸ ˚Byh A wà ßÚÂd√y-lav tÙY'¸l
-le' ßyÄeh»lÈ' hûˇ √whÃy |ûˇ k A ' · yibyà yúk –i hUy√ h A wà 10 < :ßyΩr  v A H¸ b i ˚ ßõt e yEb –
™°Al tetûˇ Al b˜Oq·v¬y¸lï˚ qúAx¸c«y¸l £ôAhflr¸ba'¸l ßyôetOb·'al vüab – H ¸ n« râH e ·' ¶ÂräA'Ah
b
ê ˚X-lAk – £yûˇ ' i l E m ¸ £yät Gi b Aâ ˚ 11 :Atyï«nAb-'◊l rˇˇúeH·' tYObX O wà tBl » d O gFà £y_r Ê v A
£yõt i y≈zwà £yúm i r fl k –¸ t GA b ¸ c aÅ x A -'◊l rˇˇû H e ' · ˇè £yib˚c·x t`O rOb˚ ÇAt'EGlim-'◊l rˇˇû eH·'
-te' xõa–k¸HiGt-§eKp Ø߸l remûˇ AKHih 12 :AGt¸vïAbAWÃw õAGt¸lak' A wà t GA v ¸ X A° n√ -'◊l rˇˇû H e ' ·
hü√whÃy-te' 13 :£yΩd Ê b A v · tyúb –E m i £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ß ô ' · yïc i Ùh rˇˇüH e ' · h°w√ hÃy
yY„r·xa' §˚Åk¸lïEt 'Z◊l 14 :fivïb E H KA t Gi ÙYmH ¸ b i ˚ dˇˇb OÚ v · t a ÙZtO'Ãw 'YflryiGt ßyôeh»lÈ'
'ônF√ q— lú' E yûˇ k –i 15 :£ïk e yEtÙbyibs ¸ rˇˇH eõ ' · £yÅm Gi v a ïh A ˇè yh E l » ' È mE £yÚr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È
ß
Ø d Ë yûˇ m i H ¸ h i wà ™Åb –A ˇè ßyèh e l» È' hò√whÃy-•a' hÂrÈx∆yÑ-§eKp ß°e–bËr÷q¸–b ßyõeh»lÈ' hú√whÃy
rˇˇH eú ' · k –a £°k e yEhl » ' È hõw√ hÃy-te' ˚Å–s¬n¸t 'Z◊l 16 < :hïAmfld' · h A yún≈ p K¸ lõv a m E
wyút
A d O v E wà £°k e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy tYwO c ¸ m i -te' §˚Årm ¸ H ¸ t Gi rÙZmH A 17 :hïs –A m Ga b –a £õt e yis – n«
baXyûˇ y« ˇè §v a m aè l ¸ h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ bÙõX L h a wà rˇˇH Aú yC√ ah AtyôiWAvÃw 18 :™ï√Fwc i rˇˇH eú ' · wyõq –“ x u wÃ
:ßyïetOb·'al hõ√whÃy vúa–b¸H«n-reH·' hÅAbOLXah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-te' ˇè t GA H ¸ r fi ˇ ïy√ wà t A 'Äb A ˚ ™Ål A
-yïk –i 20 < :hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a ßy°n∆ p KA m i ßyõb e yà O'-lA–k-te' •ıOd·hal 19
rˇˇH eú ' · £yÅX i p KA H ¸ m Gi h a wà ˇè £y÷q – x u ïh a wà tÄd O v E h A hûˇ m A rˇˇÚm O 'El rˇˇx Aõ m A ß ô nà b i ß ú l ¸ ' A H ¸ y«
hYOvËrap¸l ˚nyú«yAh £y_ÊdAb·v ØßÃnb i l¸ ˇû t GA r Ë m a ' A wà 21 :£ïk e ¸t' e ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy hôwF√ c i
tZt O Ù' hºw√ hÃy §ûˇ t GE yC« w¬ 22 :hæq “ z√ x· dˇˇy√ú b –¸ £«yr fiY c ¸ m Gi im hôw√ hÃy ˚nüE'yicÙCyw¬ £«yr flÚ c ¸ m i b –¸
:˚nyïn≈ yEvl ¸ ÙYtyEb – -lAkb ¸ ˚ hBv O r Ë p a b –¸ £«yr fi_ c ¸ m i b –¸ |£yüivr fl Ãw £yâl i d O gFà £yitp ¸ m O ˚∏
rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' ˇè ˚nèl A tetl Aò ˚nÅt A ' O 'yûˇ b i h A ˇè §v a èm a l ¸ £°H KA m i 'yûˇ c i Ùh ˚nõt A Ù'Ãw 23
hel G ' EÅ hA £yûˇ q –÷ x u h a -lAk – -te' ˇè tÙW·vl a hÆw√ hÃy ˚nûˇ wF≈ c a yà w¬ 24 :˚nyït E b O ' · l a võb –a H ¸ n«
:hïz∑∆ h a £ÙúyC h a k –¸ ˚nõt E yCO x a l ¸ £yÅm i yC√ h a -lAk – ˇè ˚nèl A bÙBX¸l ˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' hõA'Ër«y¸l
yôn≈ p
¸ li t'Æz∑◊ h a hûˇ w√ c ¸ m Gi h a -lA–k-te' tÙäW·val râOm¸H«n-yïi–k ˚n°AGl-h∆y¸hïiGt hõ“qfld¸c˚ 25
< :˚nïwF√ c i rˇˇH eú ' · k –a ˚nyõh E l » ' È húw√ hÃy

Deuteronomy 7
-le' ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè ß' · yïb i yà yòk –i 1
ßyºn∆ p KA m i |£yûˇ b –i r fi -£«yÙïgF lûˇ H a n√ wà h – t GA° H ¸ r Ê l ¸ hAm G H Aõ -'Ab húAGta'-reH·' ¶ÂràA'Ah
hûˇ v A b ¸ H i yÅs i ˚bÃyh a wà ˇè ywF« x i ïh a wà yÆz∑« r Ê p K¸ h a wà yûˇ n« v · ¬ nk –¸ h a wà yär Ê m O ' È h A wà yâH i gF√ r Ë gF« h a wà yÉ t Gi x i ïh a
£°t A yik – h i wà ßyõn∆ p A l ¸ ßyôeh»lÈ' hü√whÃy £Un√ t A nà ˚ 2 :≠ïm Ge m i £yõm i ˚c·vw¬ £yúb –i r fi £Øy« Ùg
'Bl ◊ wà 3 :£ïnF≈ x A t ¸ 'Bl ◊ wà tyYr Ê ¸–b £ôehAl tıOr¸kit-'◊l £ÅAtO' ˇè £yÊrx · t Ga £`r „ x · h a
ryòs i y√ -yïk –i 4 :ßïn∆ b ¸ l i xúq –— t i -'◊l Ùõt G b i ˚ ÙØnb ¸ l i §ûˇ t GE t i -'◊l ˇè ßt G¸ b –i £°b –A §õt GE x a t ¸ t i
£Åk e b –A ˇè hw√ hÃy-•a' h`r fl x A wà £yÚr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È ˚˜db ¸ v A wà yÅr fi x · ' a ïm E ˇè ßnà b –i -te'
˚cÅt GO t Gi £ûˇ h e yEtx O b –¸ zà m i £Åh e l A ˇè ˚W·vt a h`k –O -£i'-yïk –i 5 :rˇˇïh E m a ß õ d Ë yimH ¸ h i wÃ
:Hï' E b –A §˚Bpr Ë W ¸ t Gi £õh e yElyisp ¸ ˚ §˚Åvd –„ g¬ t G¸ ˇè £h e r „ yïH E ' · ¬w ˚rˇˇb –E° H a t G¸ £õt A b O c FE m a ˚
tÙBy¸hil ßyÄeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy |rˇˇû x a b –A U߸–b ßy°eh»lÈ' hõ√whyal hÅt GA ' a ˇè HÙd“q £òv a yûˇ k –i 6
'Z◊l 7 < :hïAmfld·'Ah yú≈n¸Kp-lav rˇˇH eõ ' · £yÅm Gi v a ïh A ˇè lk –O im hÅl GA g… s ¸ £ûˇ v a l ¸ ˇè Ùl
Xõv
a m ¸ h a £út Ge ' a -yïk –i £°k e b –A rˇˇû x a b ¸ yC« w¬ £õk e b –A hôw√ hÃy qüaHx A £yÄm Gi v a ïh A -lAk – m i £ãk e b –¸ r Á ˇ ïm E
ˇè hv A b u H K¸ h a -te' Ù`rm ¸ H KA m i ˚ £Äk e t ¸ ' e hMw√ hÃy tâb a h · ' a ïm E yÉ –ik 8 :£yïm Gi v a h A -lAk – m i
tyûˇ b
–E m i ˇè ßd –Ë p ¸ yC« ïw¬ h°q “ z√ x · dˇˇû y√ b –¸ £õk e t ¸ ' e hôw√ hÃy 'yüicÙh £Åk e yEtb OZ ' · l a ˇè vb –a H ¸ n« rˇˇH eò ' ·
'˚Zh ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-yïi–k ÅAGtv ¸ d fi ˇ û ˇy√ wà 9 :£«yr flΩ c ¸ m i -™elïm e hBv O r Ë p Ka dˇˇyC¬õ m i £yÅd Ê b A v ·
wyõt
A wO c
¸ m
i ** ÙtOwc
¸ mi * yBr „ m ¸ H O ¸l˚ wyôAb·hO'¸l desx eÄ h a wà tyZÊrb –¸ h a rˇˇüm E H O §Åm A ' È nF∆ ïah èˇ lE'Ah £y°ih»lÈ'A¡h
èˇ rExa'Ãy '`◊l Ù˝dyib·'ah¸l wyõn√ p KA -le' wyô' A nà W O l ¸ £üEl G H a m ¸ ˚ 10 :rÙï–d •elúe'¸l
£yûˇ q –÷ x u h ¡a -te'wà hMw√ c ¸ m Gi h a -te' ]3 t GAâ r Ë m a H A wà 11 :Ùøl-£el G H a yà wyõn√ p KA -le' ÙÅ'nà W OZ l ¸
> :£ït A ÙW·vl a £ÙõyC h a ß ô wFà c a m ¸ yüiknO ' A râH e ' · £yÄX i p KA H ¸ m Gi ah-te'Ãw
£õt e yiWv · w¬ £út Ge r Ë m a H ¸ ˚ hel G ' EÅ h A ˇè £yiXp KA H ¸ m Gi h a tò' E §˚Äv¸mH ¸ t Gi b’qˇû v E |hûˇ y√ h A wà 12
võb –a H ¸ n« rˇˇH eú ' · desx eÅ h a -te'wà ˇè tyÊrb –¸ ah-tïe' Æ߸l ßyäeh»l' È h=w√ hÃy r É m a H A wà £°t A ' O
ßetAmËda'Ñ-yΩÊr¸p˚ ûˇ ßÃn¸Xib-yΩÊr¸Kp ™ZfirEb˚ ß°e–bËrihÃw õ߸kfirEb˚ Ø߸bûˇ Eh·'¬w 13 :ßyïetOb·'al
hÅAmfld·'A¡h lavò ßØ∆n'◊c t˘r O t G¸ H ¸ v a wà ˇè ßyèepAl·'-r¬g¸H ßÄÂrAhc ¸ y« wà ˇû ßH ¸ r O yït i wÃ ß M nà g√= d –Ë
-'◊l £y°iGmavAh-lA–kim hõ∆y¸hïiGt ™˚ırA–b 14 :™ïAl tetúAl ßyõetOb·'al vúa–b¸H«n-reH·'
yilx OÚ -lAk – ß õ m G¸ m i hôw√ hÃy ryüisEhÃw 15 :ßïeGt¸meh¸bib˚ hYflr“qv · w¿¬ rˇˇq “ú v A ß ô b ¸ húy∆ h ¸ y«
£õn√ t A nà ˚ ™Åb –A ˇè £m A yiWyà '`l ◊ t GA v ¸ d fiÄ y√ rˇˇû H e ' · £yäv i r fl Ah £«yr fiâ c ¸ m i yÉ w≈ d Ë m a -lAkwÃ
§ûˇ t
E nO ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy râH e ' · £yÄm Gi v a ïh A -lAk – -te' ˇû GAt¸lakA'Ãw 16 :ßyïe'ÃnOW-lAk¸–b
Hú‘qÙm-yïi–k £ÅehyEhZ»lÈ'-te' èˇ db O v · t a '`l ◊ wà £°h e yElv · ß õ nà yïEv sBOxAt-'◊l ™ÅAl
y«nF m Ge° m i hel G ' Eõ h A £úy« ÙFgh a £yôb –i r fi ß Ø b ¸ ˇû b A l ¸ b –i ˇè rm a '◊t yòi–k 17 < :™ïAl '˚Yh
-reH·' tòE' rÄO–kÃziGt rˇˇZOk√z £°ehEm 'Yflryit 'B◊l 18 :£ïAHyÊrÙh¸l lõak˚' húAkyE'
-reH·' tä»lOdÃFgah tâO–saGmah 19 :£«yΩflr¸cim-lAk¸l˚ hYOvËrap¸l ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè hW A v A
rˇˇH
eú ' · hØy√ ˚XÃnF h a fivr O˘ z∑à h a wà ˇè hq “ z√ x · h a dˇˇyC√ò h a wà ˇè £yitp ¸ m GOø ha wà t`t O ' O hA wà ßyÆn∆ yEv ˚Z'r fl
-reH·' £yÅiGmavûˇ Ah-lAk¸l èˇ ßyèeh»lÈ' hò√whÃy hãeW·v¬y-§ïE–k ßy°eh»lÈ' hûˇ √whÃy õß·'ïicÙh
-dav £°A–b ßyõeh»lÈ' hú√whÃy xôl Ga H a yà hÅv A r Ë c Fi h a -te' ˇè £g¬ wà 20 :£ïh e y≈np K¸ m i 'Yr „ y√ hút GA ' a
hòw√ hÃy-yïk –i £°h e y≈np K¸ mi ¶˜r O v · t a 'Bl ◊ 21 :ßyïn∆ p KA mi £yYr Ê GAts ¸ nF« h a wà £y_r Ê ' A ¸H«Fnah dÄOb·'
£ú«yÙFgah-te' ßyäeh»lÈ' h=√whÃy l É H a n√ wà 22 :'Ωr fl ÙnÃw lÙ˜dgF√ lúE' ßÅe–bËr÷q¸–b èˇ ßyèeh»lÈ'
ßyõelAv húe–bËriGt-§eKp rÅEham £ûˇ t A l G» k –a ˇè lk a ˚t '`l ◊ X°v A ¸m Xûˇ v a m ¸ ßyõn∆ p KA m i lô' E h A
hÅl
A d O gà hûˇ m A ˚h¸m ˇè £m A h A wà ßy°n∆ p A l ¸ ßyõh e l » ' È húw√ hÃy £ôn√ AtÃn˚ 23 :hΩÂdAKWah tú¬Cyax
taxt Gaõ m i £Åm A H¸ -te' ˇû t GA d Ë b a ' · h a wà ßÅd  y√ b
–¸ ˇè £h e yEkl ¸ m a §òt a n√ wà 24 :£Ωd fl m ¸ H KA hi dˇˇv aõ
yúl
E yisp K¸ 25 :£ït A ' O ß õ d Ë ˇ ïm i H ¸ h i dˇˇv aú ßyØn∆ p A b –¸ ˇè Hyi' búc FE y¬ t ¸ y« -'øl ◊ £«ym A° H KA h a
™Ål A ˇû t GA x ¸ q — l A wà ˇè £h e yElv · bòAh√zÃw •esâe–k ÉdOm¸xat-'ø◊l H°E'A–b §˚ZpËr¸WiGt £õehyEh»lÈ'
èˇ hAbEvÙøt 'yòibAt-'◊lÃw 26 :'˚øh ßyõeh»lÈ' hú√whÃy tôab·vÙt yüik – ÙÅb – Hûˇ q ‘ wF√ t Gi §ep K ò
-yik – ˚Fnb eõ v · t a ït
G¸ |búv E t a wà ˚Fnc eô q –Ÿ Ha t G¸ |¶ü‘q – H a ˚hÚm O k –A £Ârˇ x Eõ t A yúy« h A wà ßÅt e yEb – -le'
> :'˚øh £Ârˇ x Eú

Deuteronomy 8
§avm aâ l ¸ tÙÚWv · l a §˚˘rm ¸ H ¸ t Gi £ÙõyC h a ß ô wFà c a m ¸ yüiknO ' A râH e ' · hÆ√w¸ciGmah-lA–k 1
hõ√whÃy vúa–b¸H«n-reH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' £ûˇ t Ge H ¸ r Ê yïw« ˇè £t e 'Ab˚ £Ät e yibr Ë ˚ §˚Myx ¸ ït Gi
ßyôeh»lÈ' hü√whÃy Mß·kyïilOh ]3 râeH·' ™ÂrÄ–dah-lA–k-te' ˇû t GA r Ë k a z√ wà 2 :£ïk e yEtb O ' · l a
rˇˇüeH·'-te' taväfidAl Æ߸tøO–s¬nl ¸ ß M t ¸ nFOΩ v a §avm aâ l ¸ rˇˇb –A° Ëdm Gi b –a hõn√ H A £yúivA–bËra' hô∆z
-te' ò߸lïik·'ï¬Cy¬w ÇßebivËr¬Cyw¬ ß ê nFà v a yà ïw¬ 3 :'øl » -£i' wyõt A wO c ¸ m i ** ÙtOwc ¸ m i * rˇˇm OB H ¸ t i h · ß ô b ¸ b A l ¸ ïb –i
-lav 'Z◊l yi–k∏ Æß·vΩÊdÙh §avˇû m a l ¸ ßy°t e b O ' · §˚Yvd Ë y√ 'Bl ◊ wà t GA v ¸ d fiÅ y√ -'◊l rˇˇû H e ' · ˇè §m GA h a
:£ΩfldA'Ah hú∆y¸x«y hõ√whÃy-yïip 'úAcÙm-lA–k-lav yôi–k £ÅfldA'ïAh hûˇ y∆ x ¸ y« ˇè Ùd – b a l ¸ £exl Geò h a
:hïn√ H A £yúv i b –A r Ë ' a hõ∆z h“q°EcAb 'Z◊l õ߸lÃgfirÃw ßyÅelAvïEm è ˇ hAt¸lïAb '`◊l M߸tâAl¸miW 4
ßyõeh»lÈ' hú√whÃy ÙØn¸–b-te' èˇ Hyi' rˇˇs –Eú y¬ yà râH e ' · k –a yÄ–ik ß°ebAb¸l-£iv õAGt¸vfid√yÃw 5
hú' A r Ë y« l ¸ ˚ wyõk A r fl d Ë i–b tekúelAl ßy°eh»lÈ' hûˇ w√ hÃy tYwO c ¸ m i -te' t GAÅ r Ë m a ˇû H A wà 6 :≠Ωr  s –¸ y¬ m ¸
£«ym AÅ yElx · ˇû n¬ ¶Âr' e ò h°b A ÙX ¶Ârˇ û ˇe'-le' õß·'yïib¸m ßyÅehl » ' È hûˇ w√ hÃy yik – ò 7 :Ùøt' O
§epg∆ú wà hÅr fl v O W ¸ ˚ èˇ hALXix ¶Ârˇ òe' 8 :rˇˇïh A b A ˚ hõv A q Ÿ b –i b –a £yú' i c ¸ yO tÅm O h O t ¸ ˚ ˇè tnO y√ v ·
ˇè tn… k –E s ¸ m i b ¸ '`l ◊ râeH·' ¶ÂrÄe' 9 :HïAbËd˚ §emH eõ tyúz≈ -¶Ârˇ ï' e §Ù°m G r Ê wà hõn√ ' E t ¸ ˚
lØz∆ r Ë b a h A yûˇ n∆ b A ' · rˇˇû H e ·' ¶Âre'ò –h°A–b lYO–k rˇˇúas¸xet-'ø◊l £exÅel –hûˇ A–b-lak'ø◊Gt
ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè t GA k ¸ r fi ˇ ïb E ˚t GA v ¸ b A° W A wà t GAõ l ¸ k a A'Ãw 10 :teHøOxÃn bBOc¸xaGt AhyYÂrflr·hEm˚
-te' xõk –a H ¸ t Gi -§ep K ß Ø l ¸ remˇû H KA ih 11 :™ïAl-§atï√n rˇˇúeH·' hõAbOLXah ¶Ârˇ úA'Ah-lav
yúk i nO ' A rˇˇH eô ' · wyÅt A q –O x u wà wyûˇ X A p KA H ¸ m i ˚ ˇè wyAtwO c ¸ m i rˇˇm O` H ¸ yât Gi l ¸ b i l ¸ ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy
:At G b ¸ ïH A y√ wà hõn∆ b ¸ t Gi £yôb i ÙX £yút Gi b A ˚t GA v ¸ b A° W A wà lõk a '◊t G -§ep K 12 :£ÙïyC h a ß õ wFà c a m ¸
:hïe–bËr«y õ߸l-reH·' lBOkÃw ™°l GA -heb – r Ë y« bõh A z√ wà •esk eú wà §Øy… b –¸ r Ë y« ˇè ßnà 'øc ◊ wÃ ß ò r Ë ˇq “æ b ¸ ˚ 13
£«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ß ô ' · yicÙGmh a ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè AGt¸xakïAHÃw ß°ebAb¸l £YflrÃw 14
ˇè •r fl W A |Hòx A n√ 'Är fl ÙFnh a wà l˘d O gF√ h a |rˇˇû b –A d Ë m Gi b –a ß M k · yâl i ÙGmh a 15 :£yΩd Ê b A v · tyúb –E m i
:Hyïm i l GA x a h ¡a r˚õc F m i £«ym aÅ ˇè ß l ¸ 'yòc i ÙGmh a £«ym A° -§yï' E rˇˇû H e ' · §ÙY'm GA c i wà bÅr fl q Ÿ v a wÃ
ˇè §v
a m
aè l ¸ ˚ß Æ t ¸ nFOΩ v a §avˇû m a ¸l ßy°etOb·' §˚YvËd√y-'◊l rˇˇúeH' · rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè §m A ú߸lâik·'aïGmah 16
hAWv Aú yÅd Ê y√ £ecv OZ wà ˇè yx i k –O ß°b e b A l ¸ b –i t GAõ r Ë m a ' A wà 17 :ßïetyÊr·xa'¸–b õ߸bïiXyEh¸l ßÅetO–s¬n
ß
ô l ¸ §út E nFO h a '˚Äh yûˇ k –i ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè t GA r Ë k a ï√zÃw 18 :hï∆∑zah l«yúaxah-te' yõil
ßyõetOb·'al vúa–b¸H«n-reH·' Ù_tyÊr¸–b-te' £yü÷qAh §avâam¸l l«y°Ax tÙZW·val fixYO–k
ÄAGt¸kalïAhÃw ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy-te' èˇ xa–k¸HiGt fix`OkAH-£i' hÆy√ h A wà 19 > :hïz∑∆ h a £ÙúyC k –a
ˇè £k e b A yitd O` v i h a £°h e l A t A yûˇ w« x · t Ga H ¸ h i wà £õt GA d Ë b a v · w¬ £yÅÊrEx·' £yûˇ ih»lÈ' èˇ y„r·xa'
§õk–E £Åk e y≈np K¸ m i dyûˇ b i ' · m a èˇ hw√ hÃy rˇˇH eò ' · £Æy« ÙFgk –a 20 :§˚¡db E '◊t G dˇˇb OY ' A yúk –i £ÙØyC h a
> :£ïekyEh»lÈ' hú√whÃy lÙ˜q¸–b §˚Åv¸m¸Hit 'Z◊l b’qEvò §˚˝dEb'◊ t

Deuteronomy 9
£Øy« ÙFg teHr ÂZ lA ˇè 'b ◊ lA §Åd –„ r Ë yC¬ h
a -te' ˇè £ÙCyh a rˇˇbEò v O hâtGA 'a lÄ'
E rfl W ¸ y« vûˇ m a H¸ 1
lÙıdgF√ -£ïva 2 :£«yïm A H KA b–a t˜r O c u b ¸ ˚ tBl » d O gFà £y_rÊ v A ≠°m
Ge im £yõm i c u v · w¬ £yúl i dO gFÃ
yún≈ b
–¸ yõn≈ p
¸ l
i bÅcFE y¬ t
¸ y« yûˇ m
i t GA v ¸ m aÅ HA hûˇ t GA 'a wà ˇè At
G v¸ d
fiè y√ hòt GA ' a râH e '· £y°q ÷ n√ v
· yûˇ n≈ b
–¸ £Yr fl w√
hÅl A k ¸ ' Oø Hûˇ ' E ˇè ßyèn∆ p A l ¸ rˇˇòEbOvAh-'˚øh ßyäeh»lÈ' h=√whÃy yÉ k –i £ÙÆyC h a ˇû t GA v ¸ d fi y√ wà 3 :qïn√ v ·
rˇˇôeH·'a–k rÅEham ]1 èmAGtËdaba'ïahÃw £òAGt¸HfirÙøhÃw ßy°n∆ p A l ¸ £õv E y«nk ¸ y¬ '˚Bhwà £_d „ yimH ¸ y¬ '˚^h
|£úAtO' ßyâeh»lÈ' Éh√whÃy •˘Od·hb –a ß Æ b ¸ b A l ¸ b –i rˇˇû m a '◊t G -la' 4 :™ïAl hõ√whÃy rˇˇúe–bÊ–d
t'°◊∑zah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-te' teHYÂrl A hØw√ hÃy y«nˇû ' a yibh È ˇè yt i q “ d Ë c i b –¸ r Ç m O 'El ß ê y∆np A l G¸ m i
ˇè rH
e yOè b¸ ˚ß Æ t ¸ q “ d Ë c i b ¸ 'Zl ◊ 5 :ßyïn∆ p KA m i ]3 múH A yÊrÙm hõw√ hÃy hel G ' EÅ h A £ûˇ y« ÙFgh a ˇè tv a H ¸ r Ê b ¸ ˚
hòw√ hÃy hel G ' EÄ h A £ûˇ y« ÙFgh a |tûˇ v a H ¸ r Ê b –¸ yãk –i £°c A r Ë ' a -te' teHZÂrAl 'õAb húAGta' Ø߸bûˇ Ab¸l
ˇè hw√ hÃy vòb –a H ¸ n« râH e ' · rÄb A d –fl ah-te' £yûˇ ÷qAh §aväam¸l˚ ßyØn∆ p KA m i £ûˇ H A yÊrÙm ˇè ßyèh e l » ' È
ˇè ßt ¸ q “æ d Ë c i b ¸ '`l ◊ yik – ∏t GAÄ v ¸ d fi y√ wà 6 :b¿q O v · y¬ l ¸ ï˚ qõx A c ¸ «y¸l £úAhflr¸ba'¸l ßyÅetOb·'al
-£av yúi–k –h°AGt¸HÊr¸l t'Y◊∑zah hôAbÙLXah ¶Ârˇ üA'Ah-te' M߸l §ât E nO ßyehl » ' È ∏ hûˇ w√ hÃy
-te' AGt¸pôacŸqih-reH·' tüE' xÅa–k¸HiGt-la' èˇ rOkÃz 7 :hAGtïA' •Ârˇ YOv-hEHŸq
-dav £«yr fiÄ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E |At'ûˇ c A y√ -reH' · £ÙUyC h a -§iml ¸ rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a ßyõh e l » ' È húw√ hÃy
bBr „ x O b ¸ ˚ 8 :hïw√ hÃy-£iv £õt e y«yh È £yBr Ê m ¸ m a hØz∑∆ h a £Ù˘qm GA h a -dav ˇè £k e ' · b –Oø
yûˇ t i l » v · b –a 9 :£ïk e t ¸ ' e dyúm i H ¸ h a l ¸ £õk e b –A hôw√ hÃy •ü¬nF ' a t ¸ yC« w¬ h°w√ hÃy-te' £õt Ge p ¸ c a q Ÿ h i
£°ekAGmiv hõ√whÃy tBfirA–k-reH·' tyÅr Ê b –¸ h a tZx O ˚l ˇè £y«nb A ' · ïAh t`Ox˚l taxä—qAl hflrÄAhAh
'B◊l £«yõam˚ yiGt¸lÅakA' 'Z◊l £exelò hAlyà l aÅ £yûˇ v i b –A r Ë ' a wà ˇè £Ùy £yúv i b –A r Ë ' a rÄh A b –A bûˇ H E ' E w√
vûˇ b –a c ¸ ' e b –¸ £yõb i t u k –¸ £yØn« b A ' · ïh A tZx O ˚l ˇè yn≈ H ¸ -te' yÄl a ' E hMw√ hÃy §ât GE yC« w¬ 10 :yityït i H A
rˇˇh Aô b –A £úk e m GA v i h=w√ hÃy r É b –e Ê–d rˇˇû eH·' £yáÊrAbË–dah-lAkïk –¸ £Äh e yElv · w¬ £y°h i l » ' È
£yõv i b –A r Ë ' a wà £ÙØy £yûˇ v i b –A r Ë a' èˇ ¶‘–qim yÄihÃy¬w 11 :lïAh“q – h a £ÙByb –¸ Hõ' E h A ™Ùút G m i
rem'=◊Cy¬w 12 :tyΩÊr¸–bah tÙBxul £yõn« b A ' · h A tBx O l u yôn≈ H ¸ -te' yÄl a ' E hMw√ hÃy §ât a n√ hAlyà l A°
£«yr flÚ c ¸ m Gi m i t A 'õc E Ùh rˇˇH eú ' · Øßm G¸ v a tûˇ x E H i yik – ò hØz∑∆ m i ˇè rh E m a dˇˇr „` £˚˘q yÄl a ' E hMw√ hÃy
hõw√ hÃy rem'ByC◊ w¬ 13 :hïk A s –E m a £õh e l A ˚BWv A £Åt i y«wF c i rˇˇû eH·' èˇ ™Ârè–dah-§im rÄh E m a ˚rˇˇû s A
:'˚øh •Ârˇ YOv-hEHŸq-£av hú≈Fnih wà hØz∑∆ h a £ûˇ v A h A -te' ˇè yt i yè' i r fl rˇˇm OÚ 'El yûˇ l a ' E
ˇè hW e v È ï' e wà £«ym A° H KA h a taxt Gaõ m i £Åm A H ¸ -te' hûˇ x e m ¸ ' e wà £Å„dyimH ¸ ' a wà ˇè ynF« m Geè m i •Ârˇ h eò 14
rˇˇû v E b –O rˇˇh Aõ h A wà rÅAhAh-§im èˇ d„rE'ï√w §ep' EÄ w√ 15 :˚Fnïm Ge m i bYr fl w√ £˚Bcv A -yÙg¸l ß Ø t ¸ Ùø'
hûˇ w√ hyal ˇè £t e 'AXx · hònF≈ h i wà 'ÂrÄE'√w 16 :yΩfld√y yúEGt¸H lõv a tyÅr Ê b –¸ h a tZx O l u ˇè yn≈ H ¸ ˚ H°' E b –A
-reH·' ™Ârà–dah-§im rÅh E m a £ûˇ t Ge r Ë s a h°k A s –E m a l∆gv Eõ £Åk e l A £ûˇ t e yiWv · £Åk e yEhl »ø ' È
yÚdfl y√ yûˇ t GE H ¸ lõv a m E £Åk E l i H ¸ ' a ïw√ tÅx O l Gu h a yûˇ n≈ H ¸ b –i ˇè Wp KO t ¸ ' e w√ 17 :£ïk e t ¸ ' e hõw√ hÃy húwF√ c i
ˇè £Ùy £yúv i b –A r Ë ' a hÆn√ H O 'Êrk –A hMw√ hÃy y=n≈ p ¸ l i l É p Ka n¬ t ¸ ' e ï√w 18 :£ïk e y≈nyEvl ¸ £Yr „ b –¸ H a ' · w√
-lAk – lòv a yity°t i H A 'Zl ◊ £«ym aõ ˚ yiGt¸lÅakA' 'Z◊l £exelò hAlÃyl aÅ £yûˇ v i b –A r Ë ' a wÃ
yûˇ k –i 19 :Ùøsyivk ¸ h a l ¸ hõw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ v_r fi h A tÙBWv · l a £Åe t'AX·x rˇˇû eH·' èˇ £ek¸t'aLXax
£°k e t ¸ ' e dyûˇ m i H ¸ h a l ¸ £õk e yEl·v hô√whÃy •üac“q râeH·' hÅAmExûˇ h a wà ˇè •' a h A yòn≈ p K¸ m i yit G r Ë gOÆ y√
dˇˇ' OY m ¸ hôw√ hÃy •ü¬nF ' a t ¸ h i §Är O ·ha'¸bï˚ 20 :'wïihah £avúaKpa–b £õgF¬ yÅl a ' E ˇè hw√ hÃy vòm a H ¸ yC« w¬
£ãek¸t'aLXax-te'ïÃw 21 :'wïihh a túv E b –A §˜r O h · ' a dˇˇv aú b –¸ -£¬gF lôEGlaKp¸te'ï√w Ù˝dyim¸Hah¸l
Ù`t' O tâk –O ' e w√ H Ç ' E b –A |ÙZt' O •˘r O W ¸ ' e w√ yê t Gi x ¸ —qAl l∆gÄEvAh-te' £ûˇ etyiW·v-reH·'
dˇˇB„rOCyah laxõ¬Fnah-le' ÙÅrAp·v-te' èˇ ™il¸Ha'ï√w rˇˇ°ApAv¸l qYfi–d-reH·' dˇˇúav bÅX E yEh ˇè §ÙxAX
£yúp i c i q Ÿ m a h°w√ ' · t Ga ïh a t˜r O b ¸ q ÷ b ¸ ˚ hÅs –A m a b ¸ ˚ ˇè hr fl v E b ¸ t a b ¸ ˚ 22 :rˇˇïAhAh-§im
ˇè ˚l·v rÅm O 'El ˇè v fi n≈è r Ë b –a H`d „ q –“ m i £Äk e t ¸ ' e hMw√ hÃy x fi l »â ¸Hib˚ 23 :hï√whÃy-te' £õety«yÈh
'`l ◊ wà £Åk e yEhl »Z ' È ˇè hw√ hÃy yòp Ki -te' ˚Ärm ¸ t Ga w¬ £°k e l A yit G õt a n√ rˇˇH eú ' · ¶Âr' AÅ Ah-te' ˚ZHËr˚
£ÙõyC m i h°w√ hÃy-£iv £õt e y«yh È £yBr Ê m ¸ m a 24 :Ùølq O b –¸ £õt Ge v ¸ m a ¸H 'Bl ◊ wà ÙÅl ˇè £t Ge nà m a ' È ïh e
-te'wà £ÙôyC h a £yúv i b –A r Ë ' a tûˇ E' hÆw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i lãp Ka n¬ t ¸ ' e ïw√ 25 :£ïk e t ¸ ' e yút Gi v ¸ d –fi
:£ïek¸te' dyúim¸Hah¸l hõ√whÃy rˇˇm aú ' A -yïk –i yit G l ¸ p KA° n¬ t ¸ h i rˇˇû H e ' · hAlyà l Gaõ h a £yúv i b –A r Ë ' a
ßØ t ¸ ˇû l A x · n¬ wà ˇè ßm G¸ v a tòx E H ¸ t Ga -la' hÆw« hÃy yûˇ n√ d O ' · r Ç m a O'√w êh√whÃy-le' lûˇ l GE p Ka t ¸ ' e w√ 26
èˇ rOkÃz 27 :hæ“q√z·x dˇˇú√y¸–b £«yYfir¸ciGmim At'úEcÙh-reH·' ß°l e d Ë g√ b –¸ t A yYd Ê p KA rˇˇH eú ' ·
hØ∆∑zah £ûˇ AvAh èˇ yiHŸq-le' §epÄEGt-la' b˝Oq·v¬y¸lï˚ qõAx¸c«y¸l £úAhflr¸ba'¸l ßyÅÂdAb·val
˚nûˇ t A 'EcÙh rˇˇû H e ' · ¶ ê r  ' A h A ˚Är¸m'◊y-§eKp 28 :Ùøt'ALXax-le'Ãw ÙYv¸HÊr-le'Ãw
£°h e l A rˇˇû b –e d –Ê -reH·' ¶Ârˇ õA'Ah-le' £àA'yib·hal hØ√whÃy telk OZ yà ˇè yl i b –¸ m i £ Ç H KA m i
ß°t e l A x · n¬ wÃ ß õ m G¸ v a £úh E wà 29 :rˇˇïb –A d Ë m Gi b –a £út A m i h · l a £õ' A yicÙh £Åt A Ù' ÙZt' A nà W Ki m i ˚
> :hï√y˚XÃFnah õß·vOrÃzïib˚ lÅd O gF√ h a ˇû ßx · k O b –¸ ˇè t A 'èc E Ùh rˇˇòeH·'

Deuteronomy 10
ˇè £y«nb A ' · t`x O ˚l-yïn≈ H ¸ ß U l ¸ -lAs¸Kp yÄalE' hûˇ w√ hÃy rˇˇüm a ' A 'wäihah tâEvA–b 1
-lav èˇ bOGt¸ke'Ãw 2 :¶ïEv §Ùır·' õ߸Gl AtyúiWAvÃw hflrˇ °AhAh yõalE' húEl·v¬w £yØn« H O 'Zr Ê k –A
t
GA r Ë ˇb –a° H i rˇˇû H e ' · £yõn« H O 'ÊrAh tBOxuGlah-lav ˚_yAh rˇˇúeH·' £yÅÊrAbË–dah-te' tÅOxuGlah
£yõn« b A ' · tBx O l u -y≈nH ¸ l_s O p ¸ ' e w√ £yÅX Li H i yûˇ c E v · ˇè §Ùr·' Wav' aò w√ 3 :§Ù¡r' A b –A £õt GA m ¸ W a wÃ
täOxuGlah-lïav bâOGt¸k«Cy¬w 4 :yΩd Ê y√ b –¸ tYx O l Gu h a yún≈ H ¸ ˚ ]3 hflrÅAhAh lavûˇ a'√w £y°n« H O 'Êrk –A
£úk e yEl' · h=w√ hÃy r É b –e d –Ê rˇˇû ˇH e ' · £yÅr Ê b A d –Ë h a tÂrˇ û ˇW e v · tE'ò §ÙÄH'Êrh A bûˇ t GA k ¸ m Gi k –a
-§im ˇè dr „ ' E ïw√ §ep' EÄ w√ 5 :yïl A ' E hõw√ hÃy £ún≈ t G¸ yC« w¬ l°h A –“qah £Ùûy¸–b HõE'Ah ™Ùút G m i rˇˇh Aô b –A
y«nwF¬õ ci rˇˇH eú ' · k –a £ÅH A ˚y¸hûˇ yC« w¬ yity°W i v A rˇˇû H e ' · §Ù˜rA'A–b tÅOxuGlah-te' èˇ £iWA'ï√w rÅAhAh
£ûˇ H A hÚr fl s E Ùm §õq “ v · y¬ -y≈nb –¸ tır O ' E b –¸ m i ˚_vs ¸ ïn√ lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ ˚ 6 :hïw√ hÃy
˚Yvs ¸ n√ £úH KA m i 7 :wyït GA x ¸ t Ga ÙYnb –¸ rˇˇz√ú v A l ¸ ' e §ôh E k a yà w¬ £ÅH A rˇˇû b E q –“ yC« w¬ ˇè §r O h · ' a tòm E
tûˇ v E b –A 8 :£«yïm A yElx · ïn¬ ¶Ârˇ ' eõ hAtb AÅ X ¸ y√ hfldˇ gFOû d Ë gF… h a -§im˚ hfldˇ gFO° d Ë gF… h a
h°√whÃy-tyÊr¸–b §Ù˘r·'-te' t'õEWAl yØ«wEGlah Xebûˇ EH-te' èˇ h√whÃy ly`Ê–d¸bih 'wÄihah
§ãE–k-lav 9 :hï∆∑zah £ÙúCyah dˇˇv aõ ÙÅmH ¸ b –i ™Zr „ b A l ¸ ˚ ˇè ÙtËrˇ ïH A l ¸ hòw√ hÃy y=n≈ p ¸ l i d É m O v · l a
rˇˇb–eô d –Ê rˇˇH eú ' · k –a ÙÅtl A x · n¬ '˚Zh ˇè hw√ hÃy wy°Axe'-£iv hõAlx · n¬ wà qelx Eú yôw« El¸l hü√yAh-'ø◊l
£yûˇ v i b –A r Ë ' a £yØn« H O 'Zr Ê h A èˇ £yimyC√ k –a rÄh A b A yit G d Ë ˇ û ˇm a v A yãk i nO ' A wà 10 :Ùøl ßyõeh»lÈ' hú√whÃy
húAbA'-'◊l 'wÅihah £avûˇ aKpa–b £¬gF ò yÅl a ' E hMw√ hÃy vâm a H ¸ yC« ¬w hAlyà l A° £yõv i b –A r Ë ' a wà £ÙØy
£°v A h A yûˇ n≈ p ¸ l i võs –a m a l ¸ ™úl E £˚ôq yÅl a ' E ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ ¬w 11 :ßïetyix¸Hah hõ√whÃy
> :£ïh e l A tút E l A £õt A b O ' · l a yit G ¸vúa–b¸H«n-reH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' ˚ZHr Ë ˇ ïy« wà ˇè ˚'èb O y√ wÃ
hA'r Ë y« l ¸ -Ñ £i' yûˇ k –i ™°m GA v i m E lõE'OH ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy hAmò lÅE'flr¸W«y èˇ hAGtavÃw 12
-te' èˇ dOb·vïalÃw ÙÅtO' hûˇ Ab·ha'¸l˚ èˇ wyAkflrË–d-lAk¸–b tekò elAl ßyäeh»lÈ' h=√whÃy-te'
ˇè hw√ hÃy t`wO c ¸ m i -te' rãm O H ¸ l i 13 :ßïeH¸p¬n-lAk¸b˚ õ߸bAb¸l-lAkb –¸ ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whyal §Ehò 14 :™ïl A bÙYXl ¸ £Ù°yC h a ß õ wFà c a m ¸ yúiknO ' A rˇˇH eô ' · wyÅt A q –O x u -te'wÃ
qúaHAx ßyôetOb·'a–b q^fir 15 :–hïA–b-reH·'-lAkÃw ¶Ârˇ ' Aõ h A £«y°m A H KA h a yûˇ m E H ¸ ˚ £«ym aõ H KA h a
£yõm Gi v a h A -lAk – m i £ôk e b –A £Äh e y„r·x' a £ûˇ v A r Ë z¬ b –¸ rãx a b ¸ yC« w¬ £°AtÙ' hûˇ Ab·ha'¸l hõ√whÃy
:dÙøv ˚YHq Ÿ t a 'Bl ◊ £Åk e p K¸ r Ë v Aâ wà £°k e b ¸ b a l ¸ tûˇ l a r Ë v A tõ' E £àt Ge l ¸ m a ˚ 16 :hïz∑∆ h a £ÙúyC k –a
lâ' E h A £y°n« d O ' · h A yõn≈ Od·'¬w £yÅih»lÈ'ïAh yûˇ Eh»lÈ' '˚hò £Åek yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy yik – ò 17
hôeWOv 18 :daxøOH xõ—–qy« 'Bl ◊ wà £yØn« p A 'ûˇ W KA y« -'◊l ˇè rH e ' · 'År fl ÙFnh a wà ˇè rb –O gF« h a l`d O gF√ h a
£õeGt¸bah·'¬w 19 :hïAl¸miWÃw £exl eú ÙYl tetl Aú rØgF≈ bûˇ h E ' O wà h°n√ m A l ¸ ' a wà £ÙYty√ Xúp Ka H ¸ m i
'YflryiGt ßyôeh»lÈ' hü√whÃy-te' 20 :£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú b –¸ £õt e y«yh È £yBr Ê g≈ -yïk –i rˇˇgF≈° h a -te'
ßy°eh»lÈ' '˚ZhÃw õ߸tAGlih¸t '˚Bh 21 :fivïEbAKHiGt ÙYm¸Hib˚ qÅA– bd Ë t i ÙZb˚ dˇˇb OÚ v · t a ÙZt' O
˚Y'flr rˇˇúeH·' heGlÅE'h A ˇè t' O r fl ÙïnF h a -te'Ãw t`»lOdÃFgah-te' Æ߸Gti' hûˇ AWAv-reH·'
hûˇ w√ hÃy ˇè ßm ¸ ïW A hÄt GA v a wà hAmyà r flÚ c ¸ m i ßyõt e b O ' · ˚ıdr Ë y√ Hepn∆Ø £yûˇ v i b ¸ H i b –¸ 22 :ßyïn∆ yEv
:b¡r O l A £«ym aõ H KA h a yúb E ¸kÙk¸–k ßyÅeh»lÈ'

Deuteronomy 11
hûˇ w√ hÃy tõ' E t GAÅ b ¸ ha ˇû '
A wà 1
:£yïm i yC√ h a -lAk – wyõt A wO c ¸ m i ˚ wyôX A p KA H ¸ m i ˚ wyüAtq –O x u wà ÙÄt G r Ë ma H¸ m i ˇû t GA r
Ë ma AHÃw ßy°eh»lÈ'
˚Å'flr-'◊l rˇˇû eH·'¬w èˇ ˚vËd√y-'ø◊l rˇˇòeH·' £Äeky≈n¸–b-te' 'Zl ◊ |yûˇ k –i £ Ç ÙCyh a £ ê t Ge v ¸ d fi yïw« 2
:hïy√ ˚XÃnF h a ÙYvr O zà ˚ hÅ“q√z·xah èˇ Ùd√y-te' ÙàlËd√Fg-te' £°ekyEh»lÈ' hûˇ √whÃy rˇˇs aõ ˚m-te'
-™elïem hBOvËrap¸l £«yÚflr¸cim ™ÙZtb –¸ hõW A v A rˇˇH eú ' · wyÅW A v · ma -tï' e wà ˇè wyAtt O ' Oø -te'wà 3
ÙÄb
– k ¸ r Ê l ¸ ˚ wyûˇ s A ˚s¸l £«yr fiä c ¸ m i lyâx E l ¸ h É W A v A rˇˇû H e ' · w¬ 4 :Ùøcr Ë ' a -lAkl ¸ ˚ £«yr fiY c ¸ m i
£Zd „ b–¸ ' a yà w¬ £°k e y„rx · ' a £õp A d Ë r fl b –¸ £Åh e y≈np K¸ -lav ˇè •˚s-£¬y yòEm-te' •yäicEh râeH·'
-dav £õk e ' · b –O -dav rˇˇb –A° d Ë mGi b –a £õekAl hôAWAv rˇˇH eú ' · w¬ 5 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ hØw√ hÃy
§Ç b E ˚'Ër-§eb – b ê ' A yil'È yûˇ n≈ b –¸ £Är fl yib' · l a wà §ûˇ t A dfl l ¸ häW A Av râeH·'¬w 6 :hïz∑∆ h a £Ùıqm GA h a
£°ehyElÛhA'-te'Ãw £õehyEGtA–b-te'wà £úv E l A b ¸ tGi w¬ h A yÅp Ki -te' èˇ ¶ÂrèA'Ah hòAt¸cAKp râeH·'
ˇè £k e y≈nyïv E yòk –i 7 :lï' E r fl W ¸ «y-lA–k bÂrˇ õ’q¸–b £ÅehyElÃgfir¸b – rˇˇû H e ' · ˇè £˚qÃyh a -lAk – tò' E wÃ
ˇè £t Ge r Ë m a H
¸ ˚ 8 :hïW A v A rˇˇH eõ ·' l˝Od√Fgah hõ√whÃy húEW·vam-lA–k-te' tÅO'Orˇ ïAh
ˇè £t e 'Ab˚ ˚Äqzà x e t Ge §avˇû m a ¸l £Ù°yC h a ß õ wFà c a m ¸ yúk i nO ' A rˇˇôeH·' hØ√w¸ciGmah-lA–k-te'
§avâam¸l˚ 9 :–hïAGt¸HÊr¸l hAGmH Aõ £yBr Ê b ¸ vO £ôt Ge a' rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' £ûˇ eGt¸HÊryï«w
£õehAl túEtAl £ôekyEtOb·'al hü√whÃy vâa–b¸H«n ÉreH·' hÅAmfld·'ûˇ h A -lav ˇè £yimy√ ˚ky`r Ê ' · t Ga
hòAGta' râeH·' ¶ÂrÄA'Ah yûˇ i–k 10 < :HïAbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe' £°AvËr¬z¸l˚
£°H KA m i £õt e 'Acyà rˇˇH eú ' · 'wÅh i ˇè £y« r fiè c ¸ m i ¶Ârˇ ' eò k ¸ 'Zl ◊ –hÅAGt¸HÊr¸l èˇ hAGmèAH-'Ab
¶Âr' AÄ h A wà 11 :qΩr fl yC√ h a §úg¬ k –¸ õ߸lÃgfir¸b Atyú÷q¸HihÃw Øß·vËr¬z-tïe' èˇ vfirÃziGt rˇˇòeH·'
rˇˇX aú m ¸ l i tÚv O q “ b ¸ ˚ £yYr Ê h A ¶Ârˇ ' eú h – t GAÅ H ¸ r Ê l ¸ ˇè hm GA H Aè £yBÊr¸bOv £äeGta' râeH·'
dyÄm i t GA h – t A° ' O HZr „ d –O ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶Âràe' 12 :£«y ïm GA -het G H ¸ t Gi £«ym aõ H KA h a
< :hïn√ H A tyBr Ê x · ' a dˇˇv aõ wà hØn√ H KA h a ˇè tyiHr „ ˇ ïm E h – b –AÅ èˇ ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy y=n≈ yEv
£õk e t ¸ ' e húwF∆ c a m ¸ yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · yÅt a wO c ¸ m i -le' ˇè ˚v¸mH ¸ Git fiv`OmAH-£i' hÆ√yAhÃw 13
-lAk¸b˚ £õek¸bab¸l-lAk¸–b ÙÅd¸bAvl ¸ ˚ ˇè £k e yEhl »ø ' È hòw√ hÃy-te' hãAb·ha'¸l £Ù°Cyah
ˇû t GA p ¸ s a ' A wà HÙ˝ql ¸ m a ˚ hZr  Ùy Ùõt G v i b –¸ £ôk e c ¸ r Ë ' a -rˇˇïX a m ¸ yüit G t a n√ wà 14 :£ïk e H ¸ p ¸ n¬
õAGt¸lakA'Ãw ß°eGt¸meh¸bil õßËdAWb –¸ beWv Eú yôt Gi t a n√ wà 15 :ßΩÂrh A c ¸ y« wÃ ß õ H ¸ r O yït i wà ßØn∆ g√ d Ë
ˇè £t Ge d Ë b a v · w¬ £Ät Ge r Ë s a wà £°k e b ¸ b a l ¸ hõt Ge p ¸ y« §úp Ke £Åk e l A ˚˘r¸mïAKHih 16 :AGt¸vïAbAWÃw
rˇˇc aò v A wà £Äk e b –A hMw√ hÃy-•a' hâflrAxÃw 17 :£ïehAl £õety«w·xaGt¸HihÃw £yÅÊrEx·' £yûˇ ih»lÈ'
£ûˇ t Ge d Ë b a ' · w¬ h – l A° ˚bÃy-te' §õt GE t i 'Bl ◊ hÅm A d fl ' · ˇû h A wà rÅX A m A hûˇ y∆ h ¸ y« -'øl ◊ wà ˇè £y« m aè H KA h a -te'
-te' ˇè £t Ge m ¸ W a wà 18 :£ïk e l A §út E nO hõw√ hÃy rˇˇH eú ' · hÅb A X LO h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A ˇè lv a m E hÄr fl h E m ¸
-lav èˇ tÙ'¸l £òAtO' £ât Ge r Ë H a q Ÿ ˚ £°k e H ¸ p ¸ n¬ -lïv a wà £õk e b ¸ b a l ¸ -lav heGlÅE' yZfirAbË–d
£õk e y≈nb –¸ -te' £ôt A ' O £út Ge d Ë m Ga l i wà 19 :£ïk e y≈nyEv §yúb –E tYp O X A ÙX¸l ˚Byh A wà £Åk e d Ë y∆
:ßïm e ˚q¸b˚ ß õ b –¸ k ¸ H A b ¸ ï˚ ™Ârd –ÂÅ b a ˇû ßt G¸ k ¸ l e b ¸ ˚ ˇè ßt eè yEbb –¸ ß ò t G¸ b ¸ H i b –¸ £°b –A rˇˇû b –E d fi l ¸
ˇè £k e yEmyà ˚òb – r Ë y« §avm aâ l ¸ 21 :ßyΩÂrAv¸Hib˚ ßõetyE–b tÙBz˚z¸m-lav £ôAGt¸bat¸k˚ 20
£°ehAl tûˇ EtAl £õekyEtOb·'al hôw√ hÃy vüab – H ¸ n« râH e ' · hÅm A d fl ' · ïh A lavò £Åk e y≈nb ¸ yûˇ m E y«w
-lA–k-te' §˚är¸m¸HiGt râOmAH-£i' Éyi–k 22 < :¶Ârˇ ïA'Ah-lav £«ym aõ H KA h a yúm E yik –
hü√whÃy-te' hãAb·ha'¸l –h°AtOWv · l a £õk e t ¸ ' e húwF∆ c a m ¸ yôk i nO ' A rˇˇüeH·' t'Æ◊∑zah hûˇ w√ c ¸ m Gi h a
-te' hô√whÃy Hy^ÊrÙhÃw 23 :Ùøb-h“q¸bfld¸l˚ wyõAkflrË–d-lAk¸–b tekúelAl £ôekyEh»lÈ'
:£ïk –e m i £yõm i c u v · w¬ £yúl i d O gFà £Øy« ÙFg £ûˇ t Ge H ¸ r Ê yïw« £°k e y≈n¸piGlim heGlõE'Ah £úy« ÙFgh a -lAk –
râb –A d Ë m Gi h a -§im h°y∆ h ¸ y« £ûˇ k e Al Ùõ–b £ôek¸lÃgfir-•ïa–k ™˙OrËdiGt râeH·' £ÙÄqAGmah-lA–k 24
:£ïk e l ¸ b u gFà hõy∆ h ¸ y« §ÙÅrx · ' a ïh A £ûˇ yC√ h a ˇè dv a wà tÄr fl p K¸ -rahnà rˇˇû h A nF√ h a -§im §ÙMnb A l G¸ h a wÃ
£Äk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy |§ûˇ t GE y« £äk e ' · r fi Ùøm˚ £âk e d –Ë x ¸ p Ka £°eky≈np ¸ b –i Hyõ' i búc FE y¬ t ¸ y« -'◊l 25
< :£ïk e l A rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a h – b AÅ -˚kËrd Ë t Gi rˇˇû H e ' · ˇè ¶ÂrèA'Ah-lAk ]3 yòn≈ p K¸ -lav
h°Akflr¸–bah-tïe' 27 :hïAlAlŸq˚ hõk A r fl b –¸ £Ù°yC h a £õk e y≈np ¸ l i §út E nO yôk i nO ' A hÄ' E r Ë 26
£õk e t ¸ ' e húwF∆ c a m ¸ yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy ˇè twO c ¸ m i -le' ˚Ävm ¸ H ¸ t Gi rˇˇû H e ' ·
£ûˇ t
Ge r Ë s a wà £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ √whÃy ˇè twO c ¸ m i -le' ˇè ˚v¸mH ¸ t i '`◊l-£i' hÄAlAlŸ–qahwà 28 :£ÙïyC h a
£yúih»lÈ' y_„r·xa' tekl eÄ l A £Ù°yC h a £õk e t ¸ ' e húwF∆ c a m ¸ yôk i nO ' A rˇˇüeH·' ™ÂrÅ–dah-§im
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy èˇ ß' · yïb i yà yòk –i hÆy√ h A wà 29 < :£ït Ge v ¸ fi dÃy-'ø◊l rˇˇúeH·' £yYÊrEx·'
-lav èˇ hAkflr¸–bah-te' hòAGtat√nwà h – t GA° H ¸ r Ê l ¸ hAGmõAH-'Ab húAGta'-reH·' ¶ÂràA'Ah-le'
rebûˇ Ev¸–b hAGmäEh-'◊l·h 30 :lïAbyEv rˇˇúah-lav hõAlAlŸ–qah-te'wà £yØz« r Ê gFà rˇˇû h a
l˚mò h°b A r fl v · b –A bõH E yCO h a yØn« v · n¬ k –¸ ïh a ˇè ¶r  ' eè b –¸ HemH KeÅ ah 'ÙZbm ¸ ™Ârd – ˇ ò ˇè y„r·xïa' §Ä„–dËr¬Cyah
ˇè 'b ◊ l A §Åd –„ r Ë yC¬ h a -te' £yZr Ê b ¸ v O ˇè £t Ge ' a yòk –i 31 :hΩr  m O yún≈ ÙlE' lec' Eõ lØgF√ l ¸ gF« h a
h
– t Aõ ' O £út Ge H ¸ r Ê yïw« £°k e l A §ûˇ EtOn £õekyEh»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' teHZÂrAl
£y°iXAKp¸HiGmah-te'Ãw £yõ÷–quxa¡h-lAk – tú' E tÙÅWv · l a £ûˇ t Ge r Ë amH ¸ ˚ 32 :–hïb –A -£et G b ¸ H a yïw«
:£ÙïyC h a £õk e y≈np ¸ l i §út E nO yôk i nO ' A rˇˇüH e ' ·

Deuteronomy 12
¶Âr' Aà b–A t
Ç ÙW·vl a §˚˘rm ¸ H¸ t Gi rˇˇû He ' · £ ê yiXp KA H ¸ m Gi h a wà £yûˇ ÷–quxa¡h heGlE'∏ 1
£úeGta'-reH·' £yÅim√Cyah-lA–k –h°AGt¸HÊr¸l õ߸l ßyôetOb·' yüEh»lÈ' hM√whÃy §âat√n ÉreH·'
-˚d¸bïAv rˇˇüeH·' tÙãmOq¸Gmah-lAk – -tï' e §˚d¸b – ' a t G¸ ∏ dˇˇû b–E a' 2 :hïAmfld·'Ah-lav £yõ«Cyax
ˇè £yimrfl ˇ ïh
A £y`r Ê h A eh-lav £°ehyEh»lÈ'-te' £õt A ' O £yúH i r Ë yO £ôt Ge ' a rˇˇH eú ' · £Æy« ÙFgh a £ûˇ H A
£Ät
A x
O b –¸ zà m
i -te' £ûˇ t Ge c¸ t
Ga n« wà 3 ]2 :§√nv · r fi ¶úv E -lAk – taxt aõ wà tÙÅvb A gFà h a -lavwÃ
£õehyEhø»lÈ' yúElyis¸p˚ HÅ' E b–A §˚Zpr Ë W ¸ tGi ˇè £h e y„rˇ ïH E ' · w¬ £Åt A b O ˇû c
FE m a -te' ˇè £t Ge rË b –a Hi wà ]2
§˚ZW·vat-'ø◊l 4 :'˚øhah £Ù˜qAGmh a -§im £Åm A H ¸ -te' £ûˇ t Ge d Ë b –a ' i wà §˚Úvd –„ g¬ t G¸
hò√whÃy râax¸b«y-reH·' £ÙãqAGmah-le'-£ïi' yi–k∏ 5 :£ïekyEh»lÈ' hõw√ hyal §Åk –E
t
A 'úbA ˚ ˚YHr Ë d Ë t i ÙBnk¸ Hi l ¸ £°H A ÙYm¸H-te' £˚BWAl £ÅekyEX¸biH-lAk – m i ˇè £k e yEhl »ø '
È
£Åk e yEtr O˘ W ¸ v ¸ m a ˇè t' E wà £Åk e yExb ¸ z« wà ˇè £k e yEtl »ø v O hAm G H AÄ £ûˇ t e 'Ebh · w¬ 6 :hAm G ïH A
:£ïk e nà '◊cwà £õk e r Ë q — b –¸ tır O k O b ¸ ˚ £Åk e yEtb OZ d Ë n« wà ˇè £k e y„rd Ë n« wà £°k e d Ë y∆ tûˇ m a ˚r¸t G tõ' E wÃ
£Åk e d Ë y∆ xûˇ l a H ¸ m i ˇè lk O b –¸ £Ät Ge x ¸ m a W ¸ ˚ £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p ¸ l i £ÄH A -£et G l ¸ k a ' · w¬ 7
lOk¸–k∏ §˚ÅW·vat 'Z◊l 8 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy õ߸kfirˇ ïE–b rˇˇúeH·' £°k e yEt G b A ˚ £õt Ge ' a
£õt e 'Ab – -'◊l yúk –i 9 :wyïn√ yEvb –¸ rˇˇH Aú yC√ h a -lAk – Hyõ' i £Ù°yC ah hYp KO £yôW i v O ˚n¸xü¬n' · râH e ' ·
:™ïl A §út E nO ßyõh e l » ' È húw√ hÃy-reH·' hÅAl·x¬Fna¡h-le'Ãw èˇ hAx˚n¸Gmah-le' hAGt°Av-dav
lyûˇ x i nà m a £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy-reH' · ¶Âr' AÅ b –A £ûˇ t Ge b ¸ H a yïw« ǧ„–dËr¬Cyah-te' ê£eGtËrab·v¬w 10
hûˇ √yAhÃw 11 :xaXïe–b-£eGt¸baHyïw« byõb i s –A m i £ôk e yEbyà ' O -lAk – m i £üekl A x fi y=n« h E wà £°k e t ¸ ' e
˚'yÅb i t A hAm G ˇû H A £ÅH A ˇè Ùm¸H §òk –E H a l ¸ ˇè Ùb – £úk e yEhl » ' È h=√whÃy Érax¸b«y-reH·' £ÙÄqAGmah
ˇè £k e yEtr O¡ W ¸ v ¸ m a £Äk e yExb ¸ z« Ãw £ûˇ k e yEtl » Ùv £°k e t ¸ ' e hûˇ wF∆ c a m ¸ yõk i nO ' A rˇˇH eú ' · -lAk – tô' E
£ÄeGt¸xam¸W˚ 12 :hï√whyïal ˚˜rË–dt Gi rˇˇH eú ' · £Åk e y„rd Ë n« rˇˇû ˇx a b ¸ m i ˇè lk O wà £Åk e d Ë y∆ tûˇ m a r Á t ¸ ˚
£°k e yEth O m ¸ ' a wà £õk e y„db ¸ v a wà £Åk e yEtnOû b ¸ ˚ ˇè £k e y≈nb ¸ ˚ £Ät Ge a ' £ Ç k e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy yê n≈ p ¸ l i
Ø߸l remûˇ AKHih 13 :£ïek¸Gti' hõAl·x¬nÃw qelúEx Ù_l §yú' E yûˇ k –i £Åk e y„rv · H ¡a b –¸ rˇˇû H e ' · ˇè yw« l GE h a wÃ
£Ùãqm GA b –a -£i' yûˇ k –i 14 :hï' e ËriGt rˇˇúeH·' £Ù˜qAm-lAk¸–b ßy°et»lOv hõel·vaGt-§ïeKp
l_k –O hÅW e v · t Ga £ûˇ H A wà ßy°t e l » v O hûˇ l e v · t Ga £õH A ßyÅX e b A H ¸ dˇˇû x a ' a b –¸ ˇè hw√ hÃy rˇˇòax¸b«y-reH·'
ˇû t
GA l ¸ k a ' A wà |xûˇ b –a zà t Gi ß M H ¸ p ¸ n¬ t=wF¬ ' a -lAkb –¸ q É r fi 15 :≠ïwF∆ c a m ¸ yõk i nO ' A rˇˇH eú ' ·
'òEmALXah ßyÚÂrAv¸H-lAk¸–b õ߸l-§atïn√ rˇˇH eú ' · ßyôh e l » ' È hü√whÃy tâk –a r Ë b i k –¸ rÄW A b A
¶Ârˇ úA'Ah-lav ˚l°Ek'◊t 'Z◊l £Yfl–dah qBfir 16 :lï√Cya'AkÃw yõib¸c F k –a ˚Fnl eÅ k ¸ '◊y ˇè rÙhAX L h a wÃ
ˇû ßH¸ r O yït i wà ˇè ßnà ïg√ d –Ë rˇˇW aò v ¸ m a ßyÄÂrAv¸Hi–b lZOkÈ'el lãk a ˚t-'øl ◊ 17 :£«yïm GA k –a ˚Fnk eõ p K¸ H ¸ t Gi
ßyõt e b O d Ë n« wà rÅd –O t Gi rˇˇû H e ' · ˇè ßyèr  d fl nà -lAkwà ߰n∆ '◊cwà õßËr“q¸–b tıOrOk¸b˚ ßÅr  h A c ¸ y« wÃ
râH e ' · ˇè £ÙqAm G b –a ˚Fnl eÄ k ¸ '◊t G ßyäh e l » ' È h=w√ hÃy yÉ n≈ p ¸ l i -£i' yák –i 18 :ßΩd  y√ túm a ˚r¸t˚
yõw« l GE h a wà ßÅt e m A ' · w¬ ˇû ßd –Ë b ¸ v a wà ˇè ßt Geè b i ˚ß ò nà b i ˚ hât GA a' ÇÙ–b êßyeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy räx a b ¸ y«
:ßΩd  y√ xúl a H ¸ m i lYk O b –¸ ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè yn≈ p ¸ l i t GAÄ x ¸ amW A wà ßyÚr  v A H ¸ b –i rˇˇû H e ' ·
< :ßïetAmËda'-lav ßyõem√y-lA–k y°«wEGlah-te' bYOz·vaGt-§ïeKp Ø߸l remûˇ AKHih 19
ˇè t
GA r Ë m a ' A wà ™ Ç l A -reb – d –Ê rˇˇû ˇH e ' · k –a ß ê l ¸ ˚øbgFà -tï' e ßyúh e »lÈ' h=√whÃy ÉbyixËr¬y-yïi–k 20
lúak'◊Gt õ߸H¸p¬n tú¬Fwa'-lAk¸–b rˇˇ°AWA–b lZOkÈ'el õ߸H¸p¬n hú∆Fwa'¸t-yïi–k rÅAWAb hûˇ Al¸kO'
£˚ZWAl êßyeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy räx a b ¸ y« râH e ' · £ÙÄqm GA h a ß M m G¸ m i qâaxËr«y-yïi–k 21 :rˇˇïAWA–b
ß°t i y«wF c i rˇˇH eõ ' · k –a ß Ø l ¸ ˇè hw√ hÃy §òt a n√ râH e ' · ß Æ nà 'øc F◊ m i ˚ ˇû ßr Ë q “ b –¸ m i t GAã x ¸ b a z√ wà £ Ç H A ÙZmH ¸
ˇè yb i c F¸ h a -tï' e lòk E ' A y≈ râH e ' · a–k ™Äa' 22 :ßïeH¸p¬n tú¬Fwa' lYk O b –¸ ßyÅr  v A H ¸ b –i ˇè t GA l ¸ k a ï' A wÃ
qƬz·x qZfir 23 :˚Fnïel¸k'◊y wYfl–d¸x¬y rÙÅhALXahwà ˇè 'm E X LA h a ˚Fnl e° k ¸ '◊t G §õk –E lØyC√ ' a ˇû h A -te'wÃ
-£iv Hepõ∆Fnah lúak'◊t-'◊lÃw HepnF√° h a '˚Zh £Yd –fl h a yúk –i £Åd –fl h a lZk O ' · ˇè yt Gi l ¸ b i l ¸
'Yl ◊ 25 :£«yïm GA k –a ˚Fnk eõ p K¸ H ¸ t Gi ¶Ârˇ úA'Ah-lav ˚Fn°el¸k'◊Gt 'Y◊l 24 :rˇˇïAWA–bah
yún≈ yEvb –¸ rˇˇH Aõ yC√ h a húW e v · t a -yïk –i ßyÅr  x · ' a ßyûˇ n∆ b A l ¸ ˚ ˇè ßl ¸ bòX a y«y §avm aâ l ¸ ˚Fnl e° k ¸ '◊t G
£Ù˜qm GA h a -le' t A 'Åb A ˚ 'ûˇ W KA t Gi ßyÚr  d fl nà ˚ ß õ l ¸ ˚By¸h«y-reH·' ßyôeHfld“¡q q^fir 26 :hï√whÃy
hûˇ w√ hÃy xõb –a zà m i -lav £Åd –fl h a wà rˇˇû W A b –A h a ˇè ßyèt e l » v O t A yòiWAvÃw 27 :hï√whÃy rˇˇúax¸b«y-reH·'
:lïEk'◊Gt rˇˇõAWA–bahÃw ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè xb –a zà m i -lav ˇè ™EpAKH«y ßyÄexAbÃz-£fidÃw ßy°eh»lÈ'
§É v a m a l ¸ ≠°wF∆ c a m ¸ yõk i nO ' A rˇˇúeH·' heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah-lA–k tE'ò t GAÄ v ¸ m a H A wà rˇˇm OZ H ¸ 28
yõn≈ yEvb –¸ rÅH A yC√ h a wà bÙûˇ X L h a ˇè hW e v · t a yòk –i £Ål A Ùv-dav ˇè ßyèr  x · ' a ßyòn∆ b A l ¸ ˚ß M l ¸ bâX a y«y
râeH·' £Æ«yÙFgah-te' ßyäeh»lÈ' h=w√ hÃy t É yÊrk ¸ y¬ -yïk –i 29 < :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy
:£ïc A r Ë ' a b –¸ t GAõ b ¸ H a y√ wà £Åt A ' O ˇû t GA H ¸ r fi y√ wà ßy°n∆ p KA m i £õt A Ù' teHBÂrAl hAGmôAH-'Ab húAGta'
Hâr O d Ë t Gi -§ep˚ ßy°n∆ p KA m i £Zd fl m ¸ AKHih yY„r·xa' £Åehy„r·xa' èˇ Hq ‘ nF√ t Gi -§ep K ß Æ l ¸ remˇû H KA h i 30
-heWÈve'Ãw £ÅehyEhZ»lÈ'-te' èˇ heGlèE'Ah £ò«yÙFgah ˚äd¸bav¬y hâ AkyE' râOm'El £äehyEh»l'ïEl
hMw√ hÃy tâb a v · ÙGt-lAk – yÉ k –i ßy°eh»lÈ' hõ√whyal §ÅEk hûˇ eW·vat-'◊l 31 :y«nï' A -£¬gF §õk –E
˚Bpr Ë W ¸ y« £Åh e yEtnOû b –¸ -te'wà ˇè £h e y≈nb –¸ -te' £òg¬ yûˇ k –i £Åe hyEhZ»l'El èˇ ˚WAv 'Æ≈nAW rˇˇû eH·'
:£ïehyEh»l'ïEl HõE'Ab

Deuteronomy 13
˚˜rm
¸ H
¸ t
i ÙBt'O £Åk e t
¸ '
e hûˇ wF∆ c
a m¸ ˇè yk
i nO '
A rˇˇH eò '
· rÄb A –fldah-lA–k tûˇ E' 1
> :˚FnïmGe m
i vYr fi gà t
i 'Bl ◊ wà wyÅAlAv •ûˇ EsOt-'◊l tÙÚW·val
ÙB' tÙY' ßyôle '
E §út
a n√ wà £ÙÚlx · £ûˇ l E xO ÙY' 'yÅb i n√ ˇè ßb
–¸ r
Ë q÷ b–¸ £˚òqy√ -yïk
–i 2
yâ„r·xa' hãAk¸l≈¿n rˇˇÚOm'El ßyõelE' rˇˇúe–bÊ–d-reH' · tÅp E ÙGmh a wà ˇè tÙ'Ah 'òb A ˚ 3 :tïp E Ùm
-le' vÄam¸Hit 'Z◊l 4 :£Ω„d¸bAvï√nwà £õt GA v ¸ d fi yà -'øl ◊ rˇˇH eú ' · £y_ÊrEx·' £yüih»lÈ'
hòw√ hÃy hãs –e n¬ m ¸ yûˇ k –i '˚Úhh a £ÙYl·xah £úElÙx-le' Ù_' '˚Åhah 'yûˇ b i nF√ h a ˇè yr „ b ¸ d –Ê
-lAk¸–b £ÅekyEh»lÈ' hûˇ √whÃy-te' ˇè £yibh · ' Oø £òk e H ¸ y« h · tavfiÄdAl £Åek¸te' èˇ £ekyEhø»lÈ'
˚'Úr fl yit ÙZt' O wà ˚kõl E t GE £ôk e yEh»lÈ' hü√whÃy yâ„r·xa' 5 :£ïek¸Hp ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ £õk e b ¸ b a l ¸
:§˚¿qb –A d Ë t i ÙBb˚ ˚dˇˇb OY v · t a ÙBt' O wà ˚vÅm A H ¸ t i ÙZlq O b ¸ ˚ ˇè ˚rèm O H ¸ t Gi wyòt A wO c ¸ m i -te'wÃ
-lav hflrAsÑ-re–bÊd yûˇ i–k tÄAm˚y '˚ähah £Ùâl·xah É£ElOx ÙZ' '˚áhh a 'yûˇ b i nF√ h a wà 6
tyûˇ b –E m i ˇè ßd Ë ˇp KOø h a wà £«yr fiÄ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E |£ûˇ k e t ¸ ' e 'yúc i ÙGmh a £äk e yEhl »ø ' È h=w√ hÃy
–h°A–b tekûˇ elAl ßyõeh»lÈ' hú√whÃy ß ô wFà c i rˇˇüeH·' ™ÂrÅ–dah-§im ˇè ßx · yΩd –Ê ah¸l £yÅÊdAb·v
-Ùø' ßeGmi'Ñ-§eb ßyûˇ ixA' ºß¸tyïs i yà yûˇ k –i 7 :ßïb –e r Ë q –÷ m i vYr fl h A t GAú r Ë v a ïb i ˚
rˇˇm OÚ 'El retˇû s –E b –a ß õ H ¸ p ¸ n¬ ¸–k rˇˇúeH·' ôß·vΩ„r Ù^' ßÄ’qyEx teHˇû ' E |ÙZ' ß M t G¸ b i -Ùø' ß = nà b i
:ßyït e b O ' · w¬ hõt GA ' a t GA v ¸ d fiÅ y√ 'Z◊l èˇ reH·' £yÅr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È ˇè hd fl b ¸ v a ïn¬ wà hÄk A l ¸ ïn≈
£yûˇ q ÷ x O r Ë h A ÙY' ßyÅl e ' E £yûˇ b i r O q –Ÿ h a £Åk e yEtb OZ yibs ¸ ˇè rH e ' · £yÄm Gi v a h ¡A yûˇ h E l » ' È m E 8
võam¸Hit 'B◊lÃw ÙÅl hûˇ eb'◊t-'◊l 9 :¶Ârˇ ïA'Ah húEcŸq-davÃw ¶Ârˇ ' Aõ h A húc E q Ÿ m i ≠°m Ge m i
yòi–k 10 :wyïAlAv hõe–sak¸t-'ø◊lwà lBm O x ¸ t a -'øl ◊ wà wyÅl A v A ˇè ß nà yïv E sÙ`xt A -'◊lwà wy°l A ' E
£õv A h A -lAk – dˇˇy¬ú wà ÙÚtyimh · l a hõ√nÙH'ΩÊrAb Ùú–b-h∆y¸hïiGt ôßËdˇ ïy√ ˚Fng∆Ø r Ë h a ït Ga ˇè gr O h A
hûˇ w√ hÃy ˇè lv a m E ˇè ßx · yΩd –Ê h a l ¸ HÄq –‘ b i yûˇ k –i t°m E w√ £yõn« Ab·'Ab ÙúGt¸l—q¸s˚ 11 :hï√nOr·xa'A–b
lÅE'flr¸W«y-lAkÃw 12 :£yΩÊdAb·v tyúb –E m i £«yr fiY c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ôß·'yicÙGmah ßyÅeh»lÈ'
< :ßïe–bËr÷q¸–b hõ∆∑zah v_flrAh rˇˇb Aú d –fl k –a tÙÄWv · l a ˚pûˇ s i Ùy-'øl ◊ wà §˚Ú'r fl ˇ ïy« wà ˚Yvm ¸ H ¸ y«
£õHA tebH eú l A ß ô l ¸ §út E nO ßyäh e l » È' h=√whÃy ÉreH·' ßyÄÂrAv tûˇ axa'¸–b vãam¸Hit-yïi–k 13
yúb
E H ¸ yO -te' ˚xy_d –Ê yC¬ w¬ ßÅb –e r Ë q –÷ m i ˇè lv a yC¬è l i b ¸ -yïn≈ b –¸ £yòH i n√ ' · ˚ã'c ¸ y√ 14 :rˇˇm Oø 'El
:£ït Ge v ¸ d fi yà -'◊l rˇˇH eú ' · £yYr Ê Ex·' £yúih»lÈ' h_d fl b ¸ v a n¬ wà hÄk A l ¸ n≈ rˇˇm OÚ 'El £Yr fl yiv
hôtA W ¸ v e n∆ rÅb A d –fl h a §ÙZkn√ èˇ tm e ' È hònF≈ h i wà b°X E yEh t GAõ l ¸ ' a H A wà üAt G r Ë q — x A wà üAGt¸HfirfldÃw 15
-yip¸l 'yõihah** '˚hah* ryúivAh yôb E H ¸ yOΩ -te' hÄk –e t a hûˇ k –E h a 16 :ßïe–bËr÷q¸–b t'Y◊∑zah húAbEvÙGtah
:bÂrˇ ïx A -yipl ¸ h – t GAõ m ¸ h e b –¸ -te' Ãw –hôA–b-reH·'-lA–k-te'Ãw –hüAtO' £â„r·xah bÂrˇ °Ax
ryòivAh-te' HäE'Ab âAGt¸pfirAWÃw Ç–hAbOxËr ™Ùûˇ Gt-le' ê¶O–bŸqiGt –hÄAlAl¸H-lA–k-te'Ãw 17
hõn∆ b–A t i 'Bl ◊ £Ål A Ùv lûˇ t GE ˇè ht A yà h A wà ßy°eh»lÈ' hõ√whyal lyÅilA–k èˇ –hAlAl¸H-lA–k-te'Ãw
hMw√ hÃy b˚âHy√ §É v a m a l ¸ £Ârˇ x E° h a -§im hAm˚Y'm ¸ ß ô d Ë y√ b –¸ qüab – Ëd«y-'ø◊lÃw 18 :dÙøv
:ßyïetOb·'al võa–b¸H«n rˇˇH eú ' · k –a ßÅb –e r Ë h i wà ˇû ßm ¸ x a r ÊΩ wà ˇè £yimx · r fi ß ò l ¸ -§atïn√ wà ÙÄp K ' a §Ù˘rx · m E
yúk
i nO '
A rˇˇH eô ' · wyÅt A wO c ¸ m i -lAk – -te' ˇè rm O H ¸ l i ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè lÙq¸b – vÄm a H ¸ t i yûˇ k –i 19
< :ßyïh e l » ' È húw√ hÃy yõn≈ yEvb –¸ rÅH A yC√ h a ˇè tÙW·vl a £Ù°yC h a ]3 k Aõ wFà c a m ¸

Deuteronomy 14
£yûˇ n« b –A 1
£õk e y≈nyEv §yúb –E hôx A r Ë q “ ˚myüiWt A -'øl ◊ wà ˚Ädd Ë ˇ gFOΩ t¸ t i 'Zl ◊ £°ekyEh»lÈ' hõ√whyïal £ÅeGta'
tÙByh ¸ ïli hÆw√ hÃy rˇˇû x a b –A U߸b˚ ßy°eh»lÈ' hõ√whyal hÅAGta' ˇè HÙd“q £òv a yûˇ k –i 2 :tïm E l A
< :hïAmfld·'Ah yú≈n¸Kp-lav rˇˇH eõ ' · £yÅm Gi v a ïhA ˇè lk –O m i hÅl GA g… s ¸ £ûˇ v a l ¸ ˇè Ùl
húEW rÙàH ˚l°Ek'◊Gt rˇˇû eH·' hõAmEh¸–bah t'B◊z 4 :hïAbEvÙGt-lA–k lõak'◊t 'B◊l 3
:remïz√ w√ ÙB't ¸ ˚ §YH O yÊdwà Ùúq – ' a wà r˚Úmx ¸ y¬ wà yõb i c ¸ ˚ lúyC√ ' a 5 :£yïz∑« v i húW E wà £yõb i W A k ¸
túl a v· m a tÙÅsr fl p ¸ yûˇ t GE H ¸ ˇè vasèeH tavòasOHÃw hÄAsËraKp tesZÂr¸pam hãAmEh¸–b-lAkÃw 6
hÅr
fl gF≈ h a yûˇ l E v · ïa m
G m i ˇè ˚l¸k'ø◊t '`◊l hU∆z-te' ™ûˇ a' 7 :˚lïEk'◊Gt –hõAtO' h°m A h E b –¸ b –a hYr fl gF≈
§äApAKHah-te'Ãw teb=∆nËra'Ah-te'wà lAmgF√ h a -Ñ tïe' h°Av˚s¸KHah hõs A rË p Ka h a yús E yÊrp ¸ m Ga m i ˚
-te'Ãw 8 :£ïekAl £õEh £yúi'Em¸X ˚syÅÊr¸pih 'Z◊l èˇ hAsËrap˚ hAGmh EÄ hZr fl g≈ hüElv · m a -yïk –i
ˇè £r fl WA b –¸ m i £°k e l A '˚Yh 'úm E AX hÅflr≈g 'Z◊lÃw ˇè '˚h hús A r
Ë p Ka syâÊr¸pam-yïi–k ry«z·xah∏
lYk –O m i ˚Ålk ¸ 'øt G◊ ˇè h∆z-te' 9 < :˚vï√Fgit 'Bl ◊ £õt A l A b ¸ n« b ¸ ˚ ˚lÅEk'◊t 'Z◊l
rˇˇüeH·' lâOkÃw 10 :˚lïEk'◊Gt teWq ’õ W
¸ q — wà ryúp Ki ¬n¸s Ù_l-reH·' l^k –O £«ym GA° b –a rˇˇû H e ' ·
< :£ïekAl '˚Yh 'úEmAX ˚l°Ek'◊t 'Zl ◊ teWq ’õ W ¸ q — wà ryúp Ki n¬ s ¸ Ù_l-§yïE'
£°ehEm ˚Yl¸k'◊t-'ø◊l rˇˇúeH·' hD∆zÃw 12 :˚lïEk'◊Gt hYflrOh¸X rÙúKpic-lA–k 11
:–hïn√ yiml ¸ hõyC√ d –fi h a wà hØyC√ ' a ûˇ Ah-te'Ãw èˇ hA'flrAhÃw 13 :hïyC√ n« zà v A ïh A wà sÂrˇ p Keõ h a wà reHnF∆ú h a
-te'wà sõm A x ¸ t Ga h a -te'wà hØn√ v · yC¬ ïh
a tûˇ b–a ˇè t' E wà 15 :ÙΩnyim¸l bY„rOv-lA–k túE'Ãw 14
:temïH A nà t Gi h a wà •˚YHnà yC¬ h a -te'wà sÙúk – h a -te' 16 :˚hïn≈ yiml ¸ ¶õ≈Fnah-te'Ãw •ax°AKHah
h
– n√° yiml ¸ hõp A n√ ' · h A wà hÅd fl yis·xûˇ ahÃw 18 :™ïAlAKHah-te'Ãw hAmõAxflrAh-tïe'Ãw túA'“–qahÃw 17
'Y◊l £°ekAl '˚Yh 'úEmAX •ÙÅvAh ¶Ârˇ û ˇH e ˇè lk O wà 19 :•ïl GE X a ·vh A wà tõp a yik˚–dh a wÃ
hAlEbÃnÑ-lAk ˚Zl¸k'◊t 'Z◊l 21 :˚lïEk'◊Gt rÙYhAX •ÙBv-lA–k 20 :˚lïEkA'≈y
ˇè HÙd“q £òv a yûˇ k –i yÅr Ê k ¸ n√ l ¸ ˇè rk O m A Ù`' h – l AÄ k A ' · w¬ h√nF ûˇ n∆ t G¸ t Gi ßyär  v A H ¸ i–b-reH·' r=≈Fgal
> :Ùïm G ' i búl E x · b –a yYd Ê gFÃ lúH KE ab¸t-'ø◊l ßy°eh»lÈ' hõ√whyal hÅAGta'
:hïn√ H A hún√ H A hYd  W KA ah 'úEcOCyah ß°evËr¬z tûˇ ' a ˚b¸t G -lAk – tõE' rÅEKWav¸Gt rˇˇû EKWav 22
ÙZm¸H §ûˇ E–kaH¸l êrax¸b«y-reH·' £Ù˘qm GA b –a ßyÄh e l » ' È hûˇ w√ hÃy |yûˇ n≈ p ¸ l i t GAã l ¸ k a ' A wà 23
§avˇû m a l ¸ ß°n∆ '◊cwÃ ß õ r Ë q “ b –¸ tıOrOk¸b˚ ßÅÂrAh¸cy« wà ˇû ßH ¸ r O yït Gi ˇè ßnà ïg√ d –Ë rˇˇW aò v ¸ m a £ Ç H A
ß
M m G¸ m i hâb –e r Ë y« -yïk i wà 24 :£yï im√Cyah-lA–k ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-te' hôA'Ër«y¸l dÄam¸liGt
ˇè rx a b ¸ y« rˇˇH eò ' · £ÙÅqm GA h a ˇè ßm G¸ m i qòx a r Ë y« -yïk –i ÙÇ tE'W ¸ ]2 êlak˚t 'Z◊l yûˇ i–k ™ÂrÄ–dah
hõAGtat√nÃw 25 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy ß õ k ¸ r  b A yà yúk –i £°H A ÙYmH ¸ £˚BWAl ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy
húw√ hÃy rˇˇx aô b ¸ y« rˇˇH eú ' · £ÙÅq AGmah-le' èˇ AGt¸kalïAhÃw ØßËdˇ ˇû y√ b –¸ ˇè •s e k –eè h a t GAò r Ë c a wà •esk –A° b –a
§'Äc F◊ b a ˚ rˇˇû q “ b –A b –a ß M H ¸ p ¸ n¬ h=∆Fwa'¸Gt-reH·' ÉlOk¸–b •esák –e h a hûˇ t GA t a n√ wà 26 :Ùïb – ßyõh e l » ' È
hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p ¸ l i £ÄH KA t GA l ¸ ûˇ k a ' A wà ߰H e p ¸ n¬ ß õ l ¸ ' A H ¸ ït Gi rˇˇH eú ' · l_k O b ¸ ˚ rÅk A H KE b a ˚ ˇè §y« yC¬è b a ˚
˚Fn°ebÃzava¡t 'Z◊l ßyYÂrAv¸Hi–b-reH' · yúw« l GE h a wà 27 :ßït e yEb˚ hút GA ' a t GAõ x ¸ m a W A Ãw ßyÅeh»lÈ'
ˇè 'yicÙGt £yÆn« H A HZl » H A |hûˇ EcŸqim 28 < :™ïAGmiv hõAl·x¬nÃw qelx Eú Ù_l §yú' E yûˇ k –i
'ûˇ bA ˚ 29 :ßyΩr  v A H ¸ b –i t GAõ x ¸ nF¬ h i wà 'w°h i h a hõn√ H KA b –a ß Ø t¸ ûˇ ' A ˚b¸t G ˇè rW a v ¸ m a -lAk – -te'
rˇˇû H e ' · ˇè hn√ m A l ¸ ' a ïh A wà £Ù`tyC√ h a wà r≈gF h a wà ∏ ™Äm GA v i häl A x · n¬ wà qelx Eâ ÙÉ l-§yï' E yûˇ k –i yºw« l GE h a
húEW·vam-lAk¸–b ßyÅehl » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè ßk ¸ r  b A yà §avm aò l ¸ ˚v°b E W A wà ˚Ylk ¸ ' A wà ßyÅr  v A H ¸ b –i
< :hïeW·vaGt rˇˇúeH·' õßËd√y

Deuteronomy 15
:hïX LA m i H ¸ húW e v · t Ga £yõn« AH-vabïeH ¶ú‘–qim 1
˚h°v E r „ b –¸ hõH Ke y¬ rˇˇH eú ' · ÙÅdy√ hûˇ H KE m a ˇè lv a b –aè -lAk – XÙÄmH A h Ç X LA m i H K¸ h a rˇˇû ˇb a d –Ë h ê z∆ wà 2
-te' 3 :hï√whyïal hõALXim¸H 'Bflrq “ -yïk –i wyÅx i ' A -te'wà ˇè ˚hèv E „r-te' W`OFg«y-'ø◊l
'B◊l yôi–k sepàe' 4 :ßΩd  y√ Xúm E H ¸ t Ga ßyõx i ' A -te' ô߸l hú∆y¸h«y râH e ' · w¬ W°gFO t Gi yYr Ê k ¸ nF√ h a
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy èˇ reH·' ¶ÂràA'A–b hØ√whÃy ˇè ßk ¸ r  ˇ ïb A yà ™`„rAb-yïi–k §Ù°y¸be' õ߸–b-h∆y¸hï«y
ßy°eh»lÈ' hûˇ √whÃy lÙ˜qb –¸ vÅm a H ¸ t Gi v fi ÙZmAH-£i' qfirˇ ò 5 :–hïAGt¸HÊr¸l hõAl·x¬n ú߸l-§EtOΩn
:£ÙïyC h a ß õ wFà c a m ¸ yúk i nO ' A rˇˇôeH·' t'Ø◊∑zah hûˇ w√ c ¸ m Gi h a -lA–k-te' èˇ tÙW·val rˇˇ`Om¸Hil
£yÄb –i r fi £ûˇ y« ÙFg t GAã X ¸ b a v · h ¡a wà ™°Al-re–bÊ–d rˇˇõeH·'a–k Ø߸kr fi ˇ ïb –E ˇè ßyèh e l » È' hò√whÃy-yïi–k 6
-yïk –i 7 < :˚løH O m ¸ y« 'Bl ◊ õßb ¸ ˚ £yÅb –i r fi £ûˇ y« Ùg¸b – ˇè t GA l ¸ H a ïm A ˚ XÅb O v · t a 'Zl ◊ ˇè ht GA ' a wÃ
hú√whÃy-reH·' Ø߸cËrâa'¸–b ßyÅÂrv A H ¸ dˇˇû x a ' a b –¸ ˇè ßyèx e ' a dˇˇx aò ' a m E §ÙMyb ¸ ' e ß = b ¸ h É y∆ h ¸ y«
ßyõx i ' A m E ß Ø d Ë ˇ û ˇy√ -te' ˇè ¶p KO Ÿqit '`◊lÃw Æ߸bAb¸l-te' ¶ûˇ EGma'¸t '^◊l ™°Al §ûˇ t E nO ßyõh e l » ' È
ÙÅrs O x ¸ m a y„d – ˇ ò ˚FnX eÅ yibv · t Ga èˇ XEb·vahÃw ÙÚl õßËd√y-te' xôt Ga p ¸ t Gi x fi t O^ p A -yïk –i 8 :§ÙΩyb ¸ ' e h A
lavM¬Cyil¸b =߸bAb¸l-£iv ÉrAbfld hûˇ y∆ h ¸ y« -§ep K ß º l ¸ remˇû H KA ih 9 :Ùøl rˇˇs aõ x ¸ y∆ rˇˇH eú ' ·
§ÙØyb ¸ ' e ïh A ˇè ßyèx i ' A b –¸ ß Æ nà yEv ¡ hûˇ v A r fl wà h Ç X LA m i H K¸ h a tûˇ n¬ H ¸ v ê b a H Ke h a -tïn¬ H ¸ hûˇ b A r Ë ˇq “æ rÄm O 'El
ÙÅl ˇè §t GE t Gi §Ù`tn√ 10 :'¸Xïx E ß õ b ¸ húy√ h A wà hØw√ hÃy-le' ˇè ß yèelAv '`flr“qÃw ÙÚl §õt GE t i 'Bl ◊ wÃ
hûˇ w√ hÃy ˇè ßk ¸ r  b A yà hÆz∑∆ h a rˇˇû b A d –fl h a |lûˇ l a gà b –i yãk –i ÙÚl ˇû ßt G¸ t i b –¸ ß õ b ¸ b A l ¸ vBr fi y≈ -'◊lwÃ
§ÙYy¸be' lBfi–d¸x∆y-'◊l yôi–k 11 :ßΩÂd√y xúal¸Him lYOk¸b˚ ßÅeW·vam-lïAk¸–b ßyÅeh»lÈ'
MßËd√y-te' xâaGt¸piGt fixOtAKp∏ rÅm O 'El ˇè ßwFà c a m ¸ yòk i nO ' A §ãE–k-lav ¶Ârˇ °A'Ah bÂrˇ û ˇq –’ m i
ßyûˇ x i ' A ß M l ¸ râk E m GA y« -yïk –i 12 < :ßïecËra'¸–b õßÃnOy¸be'¸l˚ ßôyC∆ n« v · l a ßyüix' A l ¸
˚Fnx eú l G¸ Ha t G¸ tÅv i yibH K¸ h a ˇè h n√ H KA b a ˚ £y°n« H A Hûˇ H E ß õ d Ë ˇ ïAb·v¬w hØ√CyÊr¸bivïAh Ù'ò yÄÊr¸bivïAh
:£æq “ y„r ˚Fnx eõ l G¸ H a t ¸ 'Bl ◊ ™°m GA v i ïm E yõH i p ¸ x A ˚Fnx eú l G¸ H a t ¸ -yïk i wà 13 :™ïm GA v i m E yõH i p ¸ x A
húw√ hÃy ß ô k ¸ r fi b –E rˇˇüH e ' · ß°b e q Ÿ yC« m i ˚ß õ nà r Ë gF√ ïm i ˚ß Ø nà 'Zc F◊ m i ÙÅl ˇè qy«nv · t Ga qyòn≈ v · h a 14
hûˇ w√ hÃy ß õ d –Ë p ¸ yC« ïw¬ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè t A yèy« h A debv eò yûˇ k –i t GAÄ r Ë k a z√ wà 15 :Ùøl-§eGtiGt ßyõeh»lÈ'
-yïk –i ˇè hy√ h A wà 16 :£ÙïyC h a hõ∆∑zah rˇˇúAbfl–dah-te' ôßÃFwac¸m yüiknO ' A §ãk –E -lav ßy°h e l » ' È
:™ïm GA v i ÙYl bÙBX-yik – ßÅt e yEb – -te'wà ˇè ßb ¸ ïh E ' · yòk –i ™°m GA v i Em 'õEcE' 'B◊l ßyÅl e ' E rˇˇû m a '◊y
£°lA Ùv debˇû v e ß õ l ¸ húy√ h A wà teld –ÂÅ b a ˚ ˇè ÙnÃz' A b ¸ hòt GA t a n√ Ãw v fi c EÄ r Ë m Ga h a -te' ûˇ AGt¸x—qAlÃw 17
ˇè yH i p ¸ x A Ù`t' O ˇè ß·xïEGlaH¸–b ßÆ∆nyEv¸b hûˇ eHŸq«y-'◊l 18 :§ïE–k-heW·vaGt õ߸tAm·'al •úa'Ãw
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy èˇ ßk ¸ r fi ˇ ïb
E ˚ £y°n« H
A Hûˇ H E ß õ d
Ë b
¡A v· ryÅk i W A rˇˇû k a W
¸ ˇè hn∆ H ¸ mi yÄk –i ™Åm GA v i ïm E
òßËr“q¸bi–b dâEl√Fw«y ÉreH·' rÙák¸–bah-lïA–k 19 > :hïeW·vaGt rˇˇH eú '
· lYk O b –¸
'B◊lÃw ßÅÂrÙH rˇˇZOk¸bb –i ˇè db O v
· t
a '`l ◊ ßy°eh»lÈ' hûˇ √whyal HyYÊ–dŸqaGt rÅAk√∑zah ˇè ßnà 'øc ◊ b ¸ ˚
£Ù˜qm GA b–a hØn√ H A b ¸ hûˇ n√ H
A ˇè ˚Fnèel·k'◊t ßyòeh»lÈ' h=√whÃy Éyn≈ p ¸ l i 20 :ßïn∆ '◊c rÙBkb –¸ zYgO t A
rØwF≈ vi ÙZ' ˇè x fi s–Eè p
Ki £˚Äm Ùäb h=y∆ h ¸ y« -yïk
i wà 21 :ßït e yEb˚ hõAGta' h°√whÃy rˇˇû ax¸b«y-reH·'
˚Fn°el·k'◊Gt ßyYÂrAv¸Hi–b 22 :ßyïeh»lÈ' hõ√whyal ˚Fnx eÅ b –A zà t i 'Zl ◊ vÚr fl £˚Zm lYk –O
l°Ek'◊t 'Z◊l ÙYmfl–d-te' qBfir 23 :lïyC√ ' a kA wà yõb
i cF¸ k –a wÅd –fl x ¸ y¬ ˇè rÙhAX L ha wà 'òm E X LA h a
> :£«yïm GA k –a ˚Fnk eõ p
K¸ ¸HiGt ¶Ârˇ úA'Ah-lav

Deuteronomy 16
yãi–k ßy°eh»lÈ' hõ√whyal xasp KeÅ t A yûˇ W i v A wà byÅb i ' A h A HÂdˇ OZ x-te' èˇ rÙmAH 1
t
GA x ¸ b aú z√ wà 2 :hAlyà ïl A £«yr fiY c ¸ m Gi m i ßyôh e l » ' È hü√whÃy ß M ' · yâicÙh byÄibA'ïAh HÂdˇ ZOx¸–b
§úk –E H a l ¸ hØw√ hÃy rˇˇû x a b ¸ y« -reH' · ˇè £ÙqAm G b –a rˇˇq “° b A ˚ §'Z◊c ßyõeh»lÈ' hú√whyal xasôeKp
tÙõc F m a wyúl A v A -lak'øt G◊ £yôm i y√ túv a b ¸ H i ¶Åm E x A ˇè wyAlv A lòk a '◊t-'◊l 3 :£ïAH ÙYm¸H
£Ù`y-te' rÄk –O zà t Gi §avˇû m a l ¸ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè t A 'èAcy√ §ÙÆzp KA x i b ¸ yûˇ k –i y«nv OÚ £exˇû l e
-lAk¸–b rˇˇ_O'¸W ú߸l hâe'flr≈y-'øl ◊ wà 4 :ßyïyC∆ x a yúm E yà lYk –O £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E ˇè ßt ¸ 'ïc E
£ÙúyC b –a bÂrˇ v eô b –A xúb –a zà t Gi râH e ' · rÄW A b –A h a -§im §yûˇ l i y√ -'◊lwà £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i ß õ l ¸ b u gFÃ
ßyÅr  v A H ¸ dˇˇû x a ' a b –¸ xasp KA° h a -te' fixZO–bÃzil lõak˚t 'B◊l 5 :r’qøO–bal §ÙYH'ÊrAh
râax¸b«y-reH·' £ÙãqAGmah-le'-£ïi' yik – ∏ 6 :™ïl A §út E nO ßyõh e l » È' hú√whÃy-reH·'
HemH KeÅ h a 'ÙZbk –¸ bÂrˇ v A° b –A xasp Keõ h a -te' xúb –a zà t Gi £ôH A ÙÅmH ¸ §ûˇ k –E H a l ¸ ˇè ßyèeh»lÈ' hò√whÃy
húw√ hÃy rˇˇx aô b ¸ y« rˇˇH eú ' · £Ùàqm GA b –a t GAÅ l ¸ k a ˇû ' A wà ˇè t GA l ¸ H Ka b i ˚ 7 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i ß ú t ¸ 'ïc E dˇˇv Eõ Ùm
tÙ°c F m a lûˇ k a '◊t G £yõm i y√ teHH Eú 8 :ßyïelAhO'¸l õAGt¸kalAhÃw r’qb –OÅ b a t A yûˇ n« p A ˚ Ù°b – ßyõh e l » ' È
< :hïAk'Al¸m hõeW·vat 'B◊l ßyÅehl » ' È hûˇ w√ hyal ˇè tr  c eè v · yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b a ˚
hõAv¸biH rÅOKp¸sil lûˇ ExAGt hÅm A q –“ b –a ˇè Hm E r Ë ex lòExAhEm ™°Al-rAKp¸siGt tYOvubAH húAv¸biH 9
ß
õ d Ë y√ túb a d Ë n« tôs –a m i ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whyal ˇè tÙvubH A gòx a t A yäW i v A wà 10 :tÙøvb u H A
hûˇ w√ hÃy |yûˇ n≈ p ¸ l i t GAã x ¸ m a W A wà 11 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy õ߸kÂrb A yà rˇˇH eú ' · k –a §°t GE t Gi rˇˇû H e ' ·
rˇˇgF≈ô ha wà ßyÅr  v A H ¸ b –i rˇˇû H e ' · ˇè yw« l GE h a wÃ ß Ç t e m A ' · w¬ ˇû ßd –Ë b ¸ v a wÃ ß ê t Ge b i ˚ ˇû ßÃnib˚ hâAGta' ßyÄeh»lÈ'
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè rx a b ¸ y« rˇˇH eò ' · £ÙÄqm GA b –a ß°b –e r Ë q ÷ b –¸ rˇˇû H e ' · hõn√ m A l ¸ ' a h A wà £ÙBtyC√ h a wÃ
t
A yÅW i v A wà ˇû t GA r Ë m a H A wà £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ t A yõy« h A debv eú -yik – AÅ t G r Ë k a ˇû z√ wà 12 :£ïH A ÙYmH ¸ §úk –E H a l ¸
> :heGlïE'Ah £yõ÷–quxa¡h-te'
:ßïb e q Ÿ yC« m i ˚ß õ nà r Ë gF√ ïm i ß Ø p K¸ s ¸ ' Aâ b –¸ £y°m i y√ tûˇ v a b ¸ H i ß õ ¸l húeW·vaGt t_O–ku–sah güax 13
rˇˇgF≈ô h a wà yÆw« l GE h a wà ßÅt e m A ' · w¬ ˇû ßd –Ë b ¸ v a wà ˇè ßt Geè b i ˚ß ò nà b i ˚ hât GA ' a ß°gF∆ x a b –¸ t GAõ x ¸ m a W A wà 14
hûˇ w√ hyal ˇè gx O t GA £yÄm i y√ tûˇ v a b ¸ H i 15 :ßyΩr  v A H ¸ b –i rˇˇH eú ' · hõn√ m A l ¸ ' a h A wà £ÙBtyC√ h a wÃ
l`Ok¸–b ßyÄeh»lÈ' hûˇ √whÃy U߸kr  b A yà yûˇ k –i h°w√ hÃy rˇˇû x a ¸b«y-reH·' £Ù˜qAGma–b ßyÅeh»lÈ'
HÙZlAH 16 :fixïEmAW ™úa' Atyõ«yAhÃw ßyÅd  y√ hûˇ W E v · m a ˇè lk O b ¸ ˚ ˇè ßt ¸ ï' A ˚b¸t G
rˇˇû H e ' · ˇè £ÙqAm G b –a ßyÄh e l » ' È hûˇ w√ hÃy |yûˇ n≈ p K¸ -te' ß M r Ë ˚kÃz-lAk hâe'flr≈y hº√nH KA b –a |£yûˇ m i v A p K¸
-te' hôe'flr≈y '^◊lÃw tÙ°k – s –u h a gûˇ x a b ¸ ˚ tÙYvb u H KA h a gúx a b ¸ ˚ tÙôc F m Ga h a güaxb –¸ rÅx A b ¸ y«
rˇˇúeH·' ßyõeh»lÈ' húw√ hÃy tôk –a r Ë b i k –¸ Ù˝dy√ tûˇ n¬ t G¸ m a k –¸ Hyõ' i 17 :£æq “ y„r hõw√ hÃy yún≈ p K¸
< :™ïAl-§atï√n
ßyôeh»lÈ' hü√whÃy râeH·' ßyÅÂrAv¸H-lAk¸–b ˇè ßl ¸ -§et G ït Gi £yÄr Ê X ¸ H Oø wà £yûˇ X i p ¸ H O 18
hûˇ eLXat-'◊l 19 :qÂdˇ ïec-XaKp¸Him £õAvAh-te' ˚BX¸pAHÃw ßy°eXAbH ¸ l i ß õ l ¸ §út E nO
yûˇ n≈ yEv ˇè rwF≈ v a yà daxH KOÄ h a yû ˇ i–k daxÅOH xûˇ —–qit-'◊lÃw £y°n« p KA ryõk –i t a 'Bl ◊ XÅp KA H ¸ m i
ˇè hy∆ x ¸ ït Gi §avm aò l ¸ •˝d –O r Ë t Gi qÂdˇ c eõ qÂdˇ c eú 20 :£æq ÷ yÊd – c a yBr „ b ¸ d –Ê •õl GE s a yïw« £yÅm i k A x ·
vúaLXit-'ø◊l 21 < :™ïAl §úEtOn ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶ÂrÅA'Ah-te' ˇû t GA H ¸ r fi y√ wÃ
< :™ïAGl-heW·vaGt rˇˇúeH·' ßyõeh»lÈ' hú√whÃy xôa–bÃzim lecÄE' ¶°Ev-lA–k hYflrEH·' ô߸l
< :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy 'õ≈nAW rˇˇH eú ' · h°b A c FE m a ß õ l ¸ £yúq ÷ t A -'ø◊lÃw 22

Deuteronomy 17
-'◊l 1
yüik
– vÚr
fl rˇˇû b
A d
–fl lYk
–O £˚Åm èˇ Ùb húy∆ h
¸ y« râH
e '
· hÄW
e w√ rÙZH ßyäeh»lÈ' h=√whyal Éxa–bÃzit
dˇˇû x a ' a b –¸ ˇè ßb –¸ r Ë q ÷ b ¸ 'òc E m GA «y-yïi–k 2 < :'˚øh ßyõeh»lÈ' húw√ hÃy tôb a v · Ùt
-te' hüeW·v¬y râeH·' hÄAKHi'-Ù' Hyûˇ ' i ™°l A §ûˇ t E nO ßyõh e l » ' È hú√whÃy-reH·' ßyÅÂrAv¸H
£yûˇ h i l » ' È ˇè db O v · yC¬ w¿¬ ™elyC≈Æ w¬ 3 :ÙøtyÊrb –¸ rˇˇb OB v · l a ßyõeh»lÈ'-hï√whÃy yún≈ yEvb –¸ v_r fi h A
rˇˇH eú ' · £«ym aõ H KA h a 'úAb¸c-lAk¸l Ù_' fixÄ„ryC√ l a ÙZ' |Hemˇû H Ke l a wà £°h e l A ˚xõt Ga H ¸ yC« w¬ £yÅr Ê x E ' ·
§ÙZkn√ ˇè tm e ' È hònF≈ h i wà bÅX E yEh ˇû t GA H ¸ r fi d fl wà t GA v ¸ m A° H A wà õ߸l-d¬FgïuhÃw 4 :yityï«Fwic-'◊l
Hyûˇ ' i h A -te' ˇû t A 'EcÙøhwà 5 :lïE'flr¸W«y¸–b t'Y◊∑zah húAbEvÙGtah hôAt¸Wev∆n rÅAbfl–dah
-le' èˇ h∆∑zah v`flrAh râAbfl–dah-te' ˚WAv∏ rˇˇû eH·' 'wäihah hâAKHi'Ah-te' ÉÙ' '˚áhah
-lav 6 :˚tïm E w√ £yõn« b A ' · b –A £út GA ¸l—q¸s˚ h°AKHi'Ah-te' ÙY' Hyài'Ah-te' ßyÅÂrAv¸H
dˇˇv Eú yõp Ki -lav tÅm a ˚y 'Zl ◊ t°m GE h a tûˇ m a ˚y £yYd Ê v E húH A l » H ¸ Ù_' £yÄd Ê v E £«yˇû n¬ H ¸ |yûˇ p Ki
£õv A h A -lAk – dˇˇy¬ú wà ÙÅtyimh · l a ˇè hn√ H O 'Êrb A Ùòb – -h∆yh ¸ ït Gi £yãd Ê v E h A dˇˇû y¬ 7 :dˇˇïx A ' e
räb A d fl ˇè ßm G¸ m i ' É l E p KA y« yûˇ i–k 8 > :ßïe–bËr÷–qim vYflrAh úAGtËravïib˚ ]3 h°√nOr·xa'A–b
tYb O yÊr yBr „ b ¸ d –Ê v¬gn∆Ø l A ˇè vg¬ n∆è §yúb E ˚ §yÄd Ê l ¸ §yZd –Ê -§yïE–b £äfld¸l |£âfl–d-§yïb –E XÄp KA H ¸ m Gi l a
:Ùïb – ßyõh e l » ' È húw√ hÃy rˇˇx aô b ¸ y« rˇˇH eú ' · £ÙÅqm GA h a -le' t A yÅilv A wà ˇû t GA m ¸ q — wà ßyÚr  v A H ¸ b –i
£°h E h A £yûˇ m i yC√ b –a hõy∆ h ¸ y« rˇˇH eú ' · XÅp E H KO h a -le'wà £ØyC« w« ¸lah èˇ £y«n·hO–kah-le' ÄAt'Ab˚ 9
ˇè rb A d –fl h a yòp Ki -lav t A yÄW i v A wà 10 :XïAKp¸HiGmah rˇˇúabË–d tõE' ß Ø l ¸ ˚dyûˇ gF« h i wà ˇè t GA H ¸ r fi d fl wÃ
tÙÅWv · l a ˇû t GA r Ë m a H A wà h°w√ hÃy rˇˇû x a b ¸ y« rˇˇH eõ ' · '˚Åhh a £Ù˘qm GA h a -§im ß Ø l¸ ˚¡dyûˇ gF« y¬ rˇˇû H e ' ·
XôAKp¸HiGmah-lavÃw ß˚ÄrÙy rˇˇû eH·' häflrÙGtah yâiKp-lav 11 :ß˚¡rÙy rˇˇH eú ' · lYk O k –¸
§yúm i y√ ß õ l ¸ ˚¡dyúgF« y¬ -reH' · rˇˇôAbfl–dah-§im r˚ÄsAt 'Z◊l h°eW·vaGt õ߸l ˚ır¸m'◊y-reH·'
dãEmOvAh èˇ §EhO–kah-le' v fi m O` H ¸ yât Gi l ¸ b i l ¸ §ÙÄdz√ b ¸ hûˇ W e v · ¬y-reH·' Hyãi'AhÃw 12 :l'ø◊m¸W˚
'˚Åhh a Hyûˇ ' i h A ˇè tm E ˚ X°p E H KO h a -le' ÙY' ßyÅeh»l' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè £H A tÂrˇ H Aò l ¸
§˚˜dy«zyà 'Bl ◊ wà ˚'Úr fl y« wà ˚Zvm ¸ ¸H«y £õAvAh-lAkÃw 13 :lïE'flr¸W«yC m i vYr fl h A t GAú r Ë v a ïb i ˚
< :dÙøv
h
– t GAõ H ¸ r Ê yïw« ™Ål A §ûˇ t E nO ˇè ß yèeh»lÈ' hò√whÃy râeH·' ¶ÂrÄA'Ah-le' 'Z◊bAt-yïi–k 14
:yït A b O yibs ¸ rˇˇH eú ' · £õy« ÙFgh a -lAkk –¸ ™elm eÅ ˇè yl a v A hAmyòW i A' t GAÄ r Ë m a ' A wà h – b –A° hAt G b ¸ ˇû H a y√ wÃ
ßyÄx
e ' a bÂrˇ û ˇq –’ m i Ù°b – ßyõh e l » ' È húw√ hÃy rˇˇx aô b ¸ y« rˇˇH eú ·' ™elm eÅ ˇè ßyèl e v A £yòW i t GA £ÙZW 15
ßyõixA'-'ø◊l rˇˇúeH·' yÅr Ê k ¸ n√ Hyûˇ ' i ˇè ßyèl e v A tòt E l A lÄk a ˚t 'Zl ◊ ™elm eÅ ˇè ßyèl e v A £yòW i t GA
hAmyà r fiÅ c ¸ m i ˇè £v A h A -te' byòH i y√ -'øl ◊ wà £ Ç yis˚s Ùûˇ l G -heb – r Ë ¬y-'◊l êqfir 16 :'˚øh
hõz∑∆ h a ™Ârˇ d –ÂB b –a b˚_Hl A §˚Äps i t O 'Zl ◊ £Åk e l A rˇˇû m a ' A ˇè hw√ hyïw¬ s˚Ús tÙûˇ b – r Ë h a §avm aõ l ¸
-he–bËr¬y 'B◊l bÅAh√zÃw •esûˇ ekÃw ÙÚbb A l ¸ r˚Ysy√ 'Bl ◊ wà £yÅH i √n èˇ ÙGl-he–bËr¬y '`◊lÃw 17 :dÙøv
h=n≈ H¸ m i -te' Ùäl batk Aâ wà ٰt G k ¸ l a m ¸ m a 'ûˇ s –E k –i lõv a ÙÅt G b ¸ H i k ¸ hûˇ y√ h A wà 18 :dˇˇ' Oø m ¸ wõ 0 l G
ÙÅm
G v i hûˇ t A yà h A wà 19 ] 9 :£ïyC« w« l G¸ h a £yõn« h · k –O h a yún≈ p ¸ l Gi im repÅEs-lav èˇ t'◊∑zah h`flrÙGtah
rOmH ¸ l i ∏ wyÅh A l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' èˇ hA'Ër«y¸l dÄaml ¸ y« §avˇû m a l ¸ wy°yC√ x a yûˇ m E yà -lAk – ÙYb 'flrˇ q “ú wÃ
:£ïAtOW·val heGlõE'Ah £yú÷–quxah-te'Ãw t'_◊∑zah hBflrÙGtah yã„r¸bÊ–d-lA–k-tïe'
lw'Úm ◊ W ¸ ˚ §yûˇ m i y√ hõw√ c ¸ m Gi h a -§im r˚Bs yôt Gi l ¸ b i l ¸ ˚ wyÅx A ' e ïEm ˇè ÙbAbl ¸ -£˚r yòt Gi l ¸ b i l ¸ 20
< :lï' E r fl W ¸ y« bÂrˇ q ’ú b –¸ wyõn√ b A ˚ '˚Bh Ùôt G k ¸ l a m ¸ m a -lav £yüimy√ ™yâr Ê ' · y¬ §É v a m a l ¸

Deuteronomy 18
-£iv hõAl·x¬nÃw qelúEx yô«wEl XebüEH-lAk – £MyC« w« l ¸ h a £y=n« h · –Okal h∆y¸h«yÑ-'ø◊l 1
bÂrˇ û ˇ’q¸–b ÙõGl-h∆y¸hï«y-'◊l húl A x · n¬ wà 2 :§˚ølk E '◊y ÙYtl A x · n¬ wà hôw√ hÃy yüEH K ' i l°' E r
fl W ¸ y«
XâpKa H¸ m i h É y∆ h ¸ y« hºz∆ wà 3 < :Ùøl-re–bÊ–d rˇˇH eõ ' · k –a ÙÅtl A x · n¬ '˚Zh ˇè hw√ hÃy wy°x A ' e
§Åh
E k –O l a ˇè §t a n√ wà h°W e -£i' rÙZH-£i' xabõ∆∑zah yúEx¸bOz tôE'Em £Äv A h
A tûˇ ' E m E £yMn« h · k –O h a
tyôH i '„rwà ßÄr  h A c ¸ y« wà ˇû ßH¸ r O yït
Gi ß M nà g¿√ d–Ë tyâH i '„r 4 :hïb A q –‘ h a wà £«yy¬õ x A l G¸ ahÃw fivıOrÃ∑zah
dâOm·val ßy°eXAb¸H-lA–kim ßyõeh»lÈ' hú√whÃy rˇˇx aô b–A ÙÄb yûˇ i–k 5 ]3 :Ùïl G -§et G t Gi ß õ nà '◊c zúgF≈
'âb◊ y√ -yïk i wà 6 < :£yïm i yC√ h
a -lAk – wyõn√ b A ˚ '˚Bh hôw√ hÃy-£EH–¸b t^„rAH¸l
tûˇ wF¬ '
a -lAkb –¸ ˇè 'b A ˚ £°H A rˇˇû ˇ√Fg '˚Yh-reH·' lÅE'flr¸W«y-lAk – m i ˇè ßyèr  v A H ¸ dˇˇx aò ' a m E yMw« l
GE h a
wy°hA l» ' È hûˇ w√ hÃy £õEH¸–b tà„rEHÃw 7 :hï√whÃy rˇˇúax¸b«y-reH·' £Ù˜qAGmah-le' ÙÅH¸p¬n
˚l°Ek'◊y qelõEx¸–k qelúEx 8 :hï√whÃy yún≈ p ¸ li £õH A £yBd Ê m ¸ v O hA £ØyC« w« l ¸ ha ˇè wyAx' e -lAkk –¸
< :tÙøbA'Ah-lav wyYr fl k –A m ¸ m i dˇˇb aú l ¸
dˇˇû m
a l ¸ ti -'øl ◊ ™°l A §ûˇ t E nO ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶ÂrÅA'Ah-le' 'ûˇ A–b èˇ hAGta' yòi–k 9
Ùõt
G b i ˚-ÙΩnb –¸ ryúb i v · ma ß Ø b ¸ 'ûˇ c E mGA y« -'øl ◊ 10 :£ïh E h A £úy« ÙFgh a tYb O v· Ùt¸k – tÙÅWv · l a
lúE'OHÃw reb°Ax rˇˇõEbOxÃw 11 :•ïH KE k a m ¸ ˚ Hõx E n¬ m ¸ ˚ §ún≈ Ùv¸m £yÅm i s A q Ÿ £ûˇ s E q O H°' E b –A
heGl°E' hEWZOv-lA–k hõ√whÃy túab·vÙt-yïi–k 12 :£yïitEGmah-le' HYr „ d O wà yØn« v O d–Ë y« wà ˇè bÙ'
£yûˇ m i t GA 13 :ßyïn∆ p KA m i £õt A Ù' HyBr Ê Ùm ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy hel G ' EÅ h A tZb O v E ÙGth a ˇè ll a gà bi ˚
ˇè ht GA ' a rˇˇH eò ' · hel G ' EÄ h A £ûˇ y« ÙFgh a |yûˇ k –i 14 < :ßyïh e »lÈ' hú√whÃy £õiv hØ∆y¸hïiGt
ß
õ l ¸ §atn√ú §Åk E 'Zl ◊ hàt GA ' a wà ˚v°m A H ¸ y« £yõm i s ¸ q O -le'wà £yún« nà v O m ¸ -le' £Åt A Ù' HZr „ Ùy
hûˇ w√ hÃy ß õ l ¸ £yúq ÷ y√ y«nm OÅ k –A èˇ ßyèx e ' a m E ß ò b –¸ r Ë q –÷ m i 'yâib√n 15 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy
ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy £âv i m E t GA ¸läa'AH-reH·' lâOk¸–k 16 :§˚øvAm¸HiGt wyõAlE' ßy°eh»lÈ'
yÅh A l» ' È hûˇ w√ hÃy èˇ lÙq-te' ˇè v fi m Oè H ¸ l i •ÄEsO' 'Z◊l rˇˇÚOm'El lõAh“–qah £ÙBy¸–b bÅ„rOx¸–b
rem'ByC◊ w¬ 17 :t˚øm' A 'Bl ◊ wà dÙYv húe'Ëre'-'ø◊l t'_◊∑zah húAlOdÃFgah HâE'Ah-te'Ãw
£õh e yEx' · bÂrˇ q –’ú m i £ôh e l A £yúq ÷ A' 'yâib√n 18 :˚rˇˇïE–bÊ–d rˇˇH eú ' · ˚byõX i yEh y°l A ' E hõw√ hÃy
:˚FnïwF∆ c a ' · rˇˇH eú ' · -lAk – tõ' E £Åh e yEl' · rˇˇû b –e d Ê wà wyÅp i –¸b ˇè yr fi bA d Ë yòt Gi t a n√ wà ßÙÚmk –A
yõk
i nO ' A y°m i H ¸ b –i rˇˇb –Eõ d fi yà rˇˇH eú ' · yÅr fi b A d –Ë -le' èˇ vam¸H«y-'øl ◊ rˇˇH eò ' · ˇè Hyi'Ah hÆ√yAhÃw 19
rˇˇH eò ' · tûˇ ' E yÄm i H ¸ b –i räb A fl–d râE–bfid¸l Édy«z√y rˇˇû eH·' 'yáb i nF√ h
a ™ûˇ ' a 20 :Ùïm G v i m E Hır O d Ë ' e
'yúb i nF√ h a tõm E ˚ £yÚr Ê x E ' · £yûˇ ihl » ' È £õH E b –¸ rÅb –E d fi yà rˇˇû eH·'¬w rÅE–bfid¸l èˇ wyity«wF c i -'øl ◊
-'◊l rˇˇúeH·' rÅAbfl–dah-te' vZd fi n≈ ˇè hk A yE' ß°b e b A l ¸ b–i rˇˇm aõ '◊t yúikÃw 21 :'˚øhah
èˇ rAbfl–dah hò∆y¸h«y-'øl ◊ wà hÆw√ hÃy £ûˇ H E b –¸ 'yäb i nF√ h a râb –E fidÃy ÉreH·' 22 :hï√whÃy Ù˜r¸–bÊd
'yÅb i nF√ h a Ù˘rb –¸ d –Ê ˇè §Ùd√zb –¸ h°√whÃy Ù˜r¸–bÊd-'◊l rˇˇúeH·' rÅAbfl–dah '˚Zh 'ÙÅb√y 'Z◊lÃw
< :˚Fnïm Ge m i r˚Ygt A 'Bl ◊

Deuteronomy 19
§útE nO ßyÅh e l » ' È hûˇ √whÃy ˇè rH e ' · £Øy« ÙFgah-te' èˇ ßyèeh»lÈ' hòw√ hÃy tyãr Ê k ¸ y¬ -yïk –i 1
£yYr Ê v A HÙBlH A 2 :£ïh e yEt G b A b ¸ ˚ £õh e y„rv A b ¸ t GAú b ¸ H a y√ wà £àt GA ¸ HÊryï«w £°AcËra'-te' õ߸l
:–hïAGt¸HÊr¸l õ߸l §úEtOn ßyÅeh»l' È hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · ß Ø c ¸ r Ë ' a ™ÙZt¸–b ™°Al lyZÊ–d¸baGt
hûˇ w√ hÃy ß õ l ¸ yïx i nà y¬ rˇˇH eú ' · ß Ø c ¸ r Ë ' a l˚ZbgFà -te' ˇè t GA H ¸ GaliHÃw Ç™Âr–dah ê߸l §yûˇ ikAGt 3
s˚Bny√ -reH' · x fi c EÅ r O h A rˇˇû b a d –Ë ˇè hz∆ wà 4 :fixïEcOr-lA–k hAGmH Aõ s˚Bnl A hDy√ AhÃw ßy°eh»lÈ'
lBm O t G¸ m i ÙYl 'ún≈ W O -'◊l '˚_hÃw tavÅfid-yilb ¸ b –i ˇè ˚hèv E r „ -te' hòk –e y¬ râH e ' · y°x A w√ hAm G H Aõ
Ù`dy√ hâx A d –Ë n« wà £ Ç yicv E bZX O x ¸ al êrav¬Cyab ˚húEv„r-te' 'â◊b√y ÉreH·'¬w 5 :£øOH¸liH
'˚Äh t°m E w√ ˚hõv E r „ -te' 'úc A m A ˚ ¶Åv E h A -§im ˇè l∆zËra–bah lòaH√nwà ¶Åv E h A t˘r O k ¸ l i ˇè §z∆ r Ë gF¬ b a
yZ„r·xa' £äfl–dah lâE'OFg É•O–dËr«y-§eKp 6 :yïAx√w heGlõE'Ah-£yÊrAveh túaxa'-le' s˚_n√y
§yûˇ '
E ˇè ÙlÃw Hepn√° ˚hûˇ k –A h i wà ™Ârˇ d –ÂY h a húb –e r Ë y« -yïk –i Ù_gyiW K h i wà ÙÇ bAbl ¸ ê£ax≈y-yi–k fixÄEcOrAh
yúk i nO ' A §ôk –E -lav 7 :£ÙøHl ¸ H i lÙBmt G¸ m i ÙYl '˚_h 'ún≈ W O 'Zl ◊ yik – ∏ t∆wm AÅ -Xap K H ¸ m i
hò√whÃy byãixËr¬y-£i'Ãw 8 < :™ïAl lyBÊ–d¸baGt £yYÊrAv HB»lAH rˇˇm OÚ 'El ß õ wFà c a m ¸
¶ÂrÅA'Ah-lA–k-te' èˇ ß¸l §atò√nÃw ßy°t e b O ' · l a võb –a H ¸ n« rˇˇH eú ·'k –a ß Ø l ¸ ˇû b u gFà -te' ˇè ßyèh e l » ' È
t'M◊∑zah h=√w¸ciGmah-lA–k-te' ÉrOm¸Hit-yïi–k 9 :ßyïetOb·'al túEtl A rˇˇb –eõ d –Ê rˇˇH eú ' ·
tekúelAlÃw ßyôeh»lÈ' hü√whÃy-te' hãAb·ha'¸l £ Ç ÙCyh a ß ê wFÃ c a m ¸ yûˇ k i nO ' A râH e ' · h – t AÄ W O v · l a
:heGlïE'Ah HB»lAKHah lõv a £yÅr Ê v A HZl » H A ˇè dÙv ß ú l ¸ ˇè t GA p ¸ s a y√ wà £y°m i yC√ h a -lAk – wyõk A r fl d Ë b –i
ß
õ l ¸ §út E nO ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · Øßc ¸ r Ë ' a bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ yÅq ÷ n√ £Zd –fl ˇè ™p E AKH«y '`◊lÃw 10
˚hÅv E r „ l ¸ 'ûˇ n≈ W O ˇè Hyi' húy∆ h ¸ y« -yïk i wà 11 < :£yïm i d –fl ßyõelAv hú√yAhÃw h°Al·x¬n
:lïE'Ah £yBÊrAveh tõax' a -le' sDn√ wà t°m E w√ Hepn∆õ ˚húk –A h i wà wyÅl A v A £ûˇ q “ wà ˇè Ùl bfirˇ ' Aò wÃ
:tïm
E w√ £Yd –fl h a lú' E gFO dˇˇy¬ô b –¸ ÙÄt' O ˚ûnt ¸ n√ wà £°H KA m i ÙYt' O ˚Bxq Ÿ l A wà ÙÅryiv yûˇ n≈ q Ÿ z« ˇè ˚x¸lïH A wà 12
< :™ïAl bÙBXÃw lõE'flr¸W«Cyim yôq ÷ nF√ h a -£Ωd fi üAt G r Ë v a ïb i ˚ wy°l A Av õßÃnyïEv sÙBxAt-'◊l 13
lÅaxÃniGt rˇˇû eH·' èˇ ß¸tïAl·x¬nb –¸ £y°n« H O 'Êr ˚Ylb ¸ gF√ rˇˇeúH·' Øß·v‘¡r l˚ZbÃFg èˇ gyis – t a '`l ◊ 14
É£˚q√y-'ø◊l 15 < :–hïAGt¸HÊr¸l õßl ¸ §út E nO ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy èˇ reH·' ¶ÂràA'A–b
'°AXÈx∆¿y rˇˇû eH·' '¸XõEx-lAk¸–b t'ÅALXax-lAk¸l˚ èˇ §OwAv-lAk¸l HyÄi'¸–b däAxe' dâEv
£˚ıqy√ -yïk –i 16 :rˇˇïb A d –fl £˚ıqy√ £yYÊdEv-hïAH»l¸H yúiKp-lav Ù_' £yÄd Ê v E yûˇ n≈ H ¸ |yûˇ p Ki -lav
-reH·' £yôiH√n·'Ah-yï≈n¸H ˚˙d¸mAvÃw 17 :hΩflrAs Ùõ–b tÙBn·val Hy°i'¸–b sõAmAx-dEv
£yúm i yC√ b –a ˚Yyh ¸ y« rˇˇH eú ' · £yÅX i p ¸ H KOZ h a wà ˇè £y«nh · k –Oø h a yòn≈ p ¸ l i h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i byYr Ê h A £úh e l A
hú√nAv r’qõeH dÅEvAh ˇè rq ’ H eè -dˇˇïv E hònF≈ h i wà b°X E yEh £yõX i p ¸ OKHah ˚BHËrfldÃw 18 :£ïEhAh
vYflrAh úAGtËravïib˚ wy°ixA'¸l tÙZWv · l a £õm a z√ rˇˇH eú ' · k –a ÙÅl £etyûˇ W i v · w¬ 19 :wyïx i ' A b ¸
rˇˇb
Aú d –fl k –a dÙÄv tÙäWv · l a ˚pâs i yO -'øl ◊ wà ˚'Úr fl y« wà ˚Zvm ¸ H ¸ y« £yYÊrA'¸H«FnahÃw 20 :ßïe–bËr÷–qim
§ûˇ H
E ˇè §y« v
aè b
–¸ §«yv
aò ]3 Hepn∆Æ b
–¸ Hepˇû n∆ ß°n∆ yEv sÙYxAt 'B◊lÃw 21 :ßïe–bËr÷q¸–b hõ∆∑zah v_flrAh
< :l∆gr flΩ b
–¸ l∆gr
ÂB dˇˇy√õ b
–¸ dˇˇy√ú §ÅH
E b
–¸

Deuteronomy 20
bZr fi £avò ˇè bk e r Âè w√ s˚`s t A yä' i r fl ˇ ïwà ßyÄb e yà ' O -lav häm A x A l ¸ m Gi l a 'âc E t E -yïk –i 1
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ß õ l ¸ v a ïm Ga h a ™Åm GA v i ˇè ßyèeh»lÈ' hò√whÃy-yïk –i £°h e m E 'Yr fl yit 'Bl ◊ ß Ø m G¸ m i
rˇˇm
aò 'A wà 3 :£ïv A h A -le' rˇˇb –eú d Ê wà §õh E k –O h a HúgF¬ n« wà h°m A x A ¸liGmah-le' £õek¸bflrˇ q “æ k –¸ hDy√ h A wà 2
-la' £°ekyEbÃyO'-lav hõAmAx¸lm Gi l a £ÙôyC h a £yúb i r „ q Ÿ £ât Ge ' a lÅ' E r fl W ¸ y« vûˇ m a H ¸ ˇè £h e l E ' ·
yik
– ò 4 :£ïh e y≈np K¸ m i ˚Ycr Ë v a ïa Gt-la'Ãw ˚_z¸Kp¸xaGt-lïa'Ãw ˚^'ËryïiGt-la' £Äek¸bab¸l ™Zfir≈y
v
fi yúH i Ùh¸l £õk e yEbyà ' O -£iv £ôk e Al £úExAGlih¸l £°ekAGmiv ™õElOhah £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy
hò√nA–b râeH·' Hyãi'Ah-yïim ÇrOm'El £ûˇ AvAh-le' ê£yÊr¸XøOKHah ˚˘rb –¸ d Ê wà 5 :£ïk e t ¸ ' e
Hyú' i wà hÅm A x A l ¸ m Gi b –a ˇè t˚m√y-§ep K ÙÚtyEbl ¸ bZH O y√ wà ™õl E y≈ ÙÅkn√ x · 'Zl ◊ wà ˇè Hd fl x A -t«yïb a
bZH O y√ wà ™õl E y≈ ÙÅll G¸ x i 'Zl ◊ wà ˇè £r  k –eè vúaX√n-reH·' Hyãi'Ah-yïm i ˚ 6 :˚Fnïk e nà x ¸ y¬ rˇˇx Eõ ' a
-reH·' Hyãi'Ah-yïim˚ 7 :˚Fnïel¸GlaxÃy rˇˇõExa' Hyú' i wà hÅm A x A l ¸ m Gi b –a ˇè t˚m√y-§ep K ÙÚtyEbl ¸
Hyú' i wà hÅm A x A l ¸ m Gi b –a ˇè t˚m√y-§ep K ÙÚtyEbl ¸ bZH O y√ wà ™õl E y≈ –hÅAx“q¸l 'Z◊lÃw èˇ hAKHi' W`firE'
Hyòi'Ah-yim ˚Är¸mA'Ãw Ç£AvAh-le' rˇˇû b –E d fi l ¸ ê£yÊr¸XOKHah ˚Zps ¸ y√ wà 8 :h√nF ïex“–q«y rˇˇõExa'
wyõx A ' e búb a l ¸ -te' sôm Ga y« 'Bl ◊ wà ÙÚtyEbl ¸ bZH O y√ wà ™õl E y≈ bÅb A EGlah ™ZfirÃw èˇ '„r√Cyah
yB„rAW ]3 wF d _ q Ÿ p Aú ˚ £°v A h A -le' rˇˇû b –E d fi l ¸ £yYr Ê X ¸ H KO ah tB»Glak¸–k hôy√ h A wà 9 :Ùøbb A l ¸ k –i
Ahy°elAv £õExAGlih¸l ryÅiv-le' bZfirŸqit-yïi–k 10 < :£ïAvAh H'ır ◊ b –¸ tÙY'b A c ¸
hU√yAhÃw ™°Al hõAx¸tAp˚ ß Ø nà v a ït Ga £ÙZlH A -£i' ˇè hy√ h A wà 11 :£ÙølAH¸l AhyõelE' At'Bflr“qÃw
ˇè £yilH ¸ t a '`l ◊ -£i'wà 12 :ß˚¡db A v · w¬ sõm a l A ß ô l ¸ ˚Byh ¸ y« h – b AÄ -'Acm ¸ nF« h a £ûˇ v A h A -lAk –
ßyõeh»lÈ' hú√whÃy –hô√nAtÃn˚ 13 :Ahyïl e v A t GAõ r Ë c a wà h°m A x A l ¸ m i ß õ m G¸ v i hút A W ¸ v A wà ™Åm GA v i
•âX La h a wà £yiHnF√ h a ∏ qZr fi 14 :bÂrˇ ïAx-yip¸l –hYflr˚kÃz-lA–k-te' t Aú yik – h i wà ßÚd  y√ b –¸
-te' èˇ AGt¸lakïA'Ãw ™°Al zZObAGt –hõAlAl¸H-lA–k ryôivAb hú∆y¸hy« râH e ' · l É k O wà häm A h E b –¸ h a wÃ
£yÅr Ê v A ˇû h e -lAkl ¸ ˇè hW e v · t Ga §òE–k 15 :™ïAl ßyõeh»lÈ' hú√whÃy §ôt a n√ rˇˇH eú ' · ßyÅb e yà ' O lûˇ l a H ¸
qÄfir 16 :h√FnïEh heGlõE'Ah-£«yÙïgF h a yBr „ v A m E -'◊l rˇˇH eô ' · dˇˇÚ' O m ¸ ß õ m G¸ m i tıq O x O r Ë h A
hõ∆Cyax¸t 'B◊l h°Al·x¬n ß õ l ¸ §út E nO ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ·' hel G ' EÅ h A ˇè £yim G v a ïh A y`r „ v A m E
yØz∑« r Ê p K¸ h a wà yûˇ n« v · n¬ k –¸ h a èˇ yr Ê m O ' È h A wà yòt Gi x i h a £Äm E yÊr·xaGt £Z„r·xah-yïi–k 17 :hïAmAHÃn-lA–k
-'ø◊l râeH·' §avÄam¸l 18 :ßyïehl » ' È húw√ hÃy ß õ wFà c i rˇˇH eú ' · k –a y°s i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a
£õet'AX·x¬w £°ehyEh»l'ïEl ˚YWAv rˇˇH eú ' · £Åt A b O v · Ùït G ˇè lk O k –¸ tÙÅWv · l a ˇè £k e t ¸ ' e ˚`dm G¸ l a yÃ
£üExl GA h i ïl ¸ £yäb –i r fi £yâm i y√ r É yiv-le' r˚ZcAt-yïi–k 19 < :£ïekyEh»lÈ' hú√whyal
lÅk E '◊t ˚Fnˇû m Ge m i yik – ò §Øz∆ r Ë gF¬ ˇè wyAlv A x fi d –O` nà l i ˇè h – AcEv-te' tyòix¸Hat-'ø◊l –hW AÄ p ¸ t A l ¸ h A yûˇ l e v A
qãr fi 20 :rÙøcm GA b –a ßyõn∆ p KA m i 'Bb ◊ l A hÅd  W KA h a ¶ûˇ v E ˇè £d fl ' A h ¡A yòk –i t˝r O k ¸ t i 'Zl ◊ ÙYt' O wÃ
t
A yûˇ n« b A ˚t GA r flÚ k A wà tyõx i H ¸ t a ÙBtO' '˚Åh èˇ lAk·'am ¶òEv-'◊l-yïi–k vÄfidEGt-reH·' ¶ûˇ Ev
> :–hït GA d Ë r Ê dˇˇv aú hõm A x A l ¸ m i ß ô m G¸ v i hüAWOv 'wâih-reH·' èˇ ryivAh-lav rÙÄcAm

Deuteronomy 21
h
– t GAÅ H ¸ r Ê l¸ ˇè ßl ¸ §òt E nO ßyäh e l» ' È h=w√ hÃy ÉreH·' èˇ hAmfld·'Ab – lÄl A x A 'ûˇ c E m GA y« -yik – 1
ˇè ˚dËdm A ˚ ßy°X e p ¸ H O wà ßyõn∆ q ‘ zà ˚B'c ¸ y√ wà 2 :˚hïk –A hi yúmi vYfidÙn 'B◊l hÚÂdAKWa–b lõEpOn
l°AlAxeh-le' hõAbOrŸ–qah ryÅivAh hûˇ √yAhÃw 3 :lïAlAxeh tBObyib ¸s rˇˇõeH·' £yÅÊrAvûˇ eh-le'
-'◊l rˇˇúeH·' –hÅA–b èˇ da–buv-'øl ◊ rˇˇH eò ' · rÄq “ b–A tûˇ l a gà ve 'wäihah ryâivAh Éy≈nŸq«z ˚áxŸqïAlÃw
§ÅtA yE' laxˇû n¬ -le' ˇè hl A gà v e ïAh-te' 'wòihah ryâivAh Éy≈nŸq«z ˚dáÊrÙhÃw 4 :løv O b –¸ hõk A H ¸ m A
˚ZHgFà n« wà 5 :laxïnF√ b –a hõl A gà v e Ah-te' £úAH-˚pËrˇ ïAvÃw fivÚ„r√z∑ y« 'Zl ◊ wà Ùõb – dˇˇb Eú Av≈y-'◊l rˇˇôeH·'
£ûˇ HE b –¸ ™Yr „ b A l ¸ ˚ ÙÅtr Ë ˇ û ˇHA ¸l èˇ ßyèeh»lÈ' hò√whÃy rãaxA–b £Äb A yûˇ k –i yÇ w« l E yûˇ n≈ b –¸ £ ê y«nh · k –O h a
'wÅh i h a ryûˇ v i hA ˇè yn≈ q Ÿ z« lÄk O wà 6 :v¬gïn√ -lAkwà byBr Ê -lAk – hõy∆ h ¸ y« £úh e yip K -lavwà h°w√ hÃy
:laxïnF√ b a húp A ˚r·vh A hõAlÃgevAh-lav £Åehy„dÃy-te' èˇ ˚c·xËr«y l°AlAxeh-le' £yõibOrŸ–qah
:˚ø'r
fl 'Bl ◊ ˚nyõn≈ yEvwà hØz∑∆ h a £Zfl–dah-te' èˇ ˚k¸pïAH** hAk¸pAH* '`l ◊ ˚nyÄd „ y√ ˚˝rm ¸ ' A wà ˚Ynv A wà 7
bÂrˇ q ’õ b –¸ yÅq÷ n√ £Zd –fl ˇè §t GE t Gi -la'wà hØw√ hÃy ˇè t A yèd
Ê p
KA -reH·' lòE'flr¸W«y èˇ ßm G¸ v a l ¸ r É p
KE k –a 8
ß°b
–e rË q –÷ m i yõq ÷ nF√ h
a £Bd –fl ha rˇˇv Eô ba tG¸ hÄt GA ' a wà 9 :£Ωd –fl ha £õh e l
A rˇˇp KEú k –a n« wà l°' E r fl W ¸ y« ˇû ßm G¸ v a
hõAmAx¸liGmal 'úEcEt-yïi–k 10 < :hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ rˇˇH Aõ yC√ ah húeW·vat-yïi–k
ˇè t
A yi'r fl wà 11 :ÙΩyb ¸ H i t A yúb i H A wà ßYd  y√ b –¸ ßyôeh»lÈ' hü√whÃy ÙUnt A nà ˚ ßy°b e yà ' O -lav
–hõAt'Eb·h¬w 12 :hïAKHi'¸l õ߸l t GAú x ¸ q — l A wà h – b AÅ ˇû t GA q Ÿ H a x A wà ra't GOÚ -tapyà teH' Eõ hØy√ b ¸ H Ki b –a
ÉhflryÉisEhÃw 13 :Ahyï∆nËrAKpic-te' hõAt¸WAvÃw –hÅAH'◊r-te' èˇ hx A l G¸ g« wà ߰t e yEb – ™Ùûˇ t G -le'
-te'Ãw AhyúibA'-te' hôAt¸kïAb˚ ßÅt e yEbb –¸ ˇè hb A H ¸ ïy√ wà h A yÄl e AvEm –hM√y¸biH tâal¸miW-te'
:hïAKHi'¸l õ߸l húAtÃyAhÃw –hÅAGtl ¸ v a b ¸ ˚ ˇè h A yèl e ' E 'Ù`bt GA §äk –E rax' aâ wà £y°m i y√ xfirˇ û ˇy∆ h – m GAõ ' i
h√nF rÂY k–¸ m ¸ t i -'◊l rˇˇk OB m A ˚h – H AÅ p ¸ n¬ l ¸ ˇè –hAGt¸xaGliHÃw –hÄA–b AGt¸cûˇ apAx '^◊l-£i' hU√yAhÃw 14
®y=∆y¸hit-yïi–k 15 < :–hïAty«nF v i rˇˇH eú ' · taxt Gaõ h – b –AÅ rˇˇû ˇm GE v a t ¸ t i -'◊l •esk –A° b –a
£yØn« b A ÙZl-˚d¸lïy√ wà hÅ' A ˚n¸W tûˇ x a ' a h A wà ˇè hb A ˚h·' tòx a ' a h A £yÄH i n√ yûˇ t GE H ¸ Hyä' i l ¸
ˇè £Ùy¸b – hÆy√ h A wà 16 :hï' A y«nW K¸ l a rÙYkb –¸ h a §úb –E h a hôy√ h A wà h°' A ˚n¸W K h a wà hõAb˚h·'Ah
hÅb A ˚h·'ˇû h A -§eb – -te' ˇè rk –E b a ¸l lÄak˚y 'Z◊l ÙÚl hõ∆y¸h«y-reH' · tú' E wyØn√ b –A -te' ÙZlyixnà h a
ryÄk –i y¬ hä' A ˚n¸W K h a -§eb – râk O b –¸ h a -te' Éyi–k 17 :rˇˇøOk¸–bah hõ' A ˚n¸W K h a -§eb yún≈ p K¸ -lav
XúpKa H¸ m i ÙYl ÙØn' O tyûˇ H i '„r èˇ '˚h-yi–k ÙÚl 'õEcAGm«y-reH·' lBk O b –¸ £«yn¬Ø H ¸ yûˇ p Ki ˇè Ùl tetl Aò
v
fi m EÅ H O ˚Fnˇû n∆ yE' hÅr  Ùm˚ rˇˇr „Z Ùs §Eb – ò HyÄ' i l ¸ hûˇ y∆ h ¸ y« -yïi–k 18 < :hΩflrOk¸–bah
ÙYb ˚W¸pt Aú wà 19 :£ïh e yEl' · võm a H ¸ y« 'Bl ◊ wà ÙÅt' O ˚˘rs –¸ y« wà ٰm G ' i lÙ˘qb ¸ ˚ wyõb i ' A lÙıqb –¸
˚ãr¸mA'Ãw 20 :ÙømOq¸m ravúaH-le'Ãw Ù˜ryiv yún≈ q Ÿ z« -le' Ù_t' O ˚'yüicÙhÃw Ù°m G ' i wà wyûˇ b i ' A
:'ïb E s O wà lõl E Ùz ˚n°l E q O b –¸ v fi m Eõ H O ˚Fnn∆ú yE' hÅr  m O ˚ rˇˇr „Z Ùs ˇè hz∆ ˚nòn≈ b –¸ ÙÄryiv yûˇ n≈ q Ÿ z« -le'
ß°e–bËr÷–qim vYflrAh úAGtËravïib˚ tÅm E w√ ˇè £y«nb A ' · ïb A Ù`ryiv yâH E nà ' a -lAk – ˚humg√ r Ë ˚∏ 21
'¸Xx Eô HyÄ' i b ¸ hûˇ y∆ h ¸ y« -yïk i wà 22 < :˚'Ωr fl y« wà ˚Bvm ¸ H ¸ y« lõE'flr¸W«y-lAkÃw
-lav ÙätAl¸b«n §yâilAt-'◊l 23 :¶ïv E -lav ÙYt' O t A yúl i t A wà t°m A ˚hÃw t∆wm Aõ -Xap K H ¸ m i
'`l ◊ wà y˚Últ GA £yõh i l » È' túal¸l÷q-yïi–k '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè ˚FnèÂr¸–bŸqiGt rÙ`b“q-yïi–k ¶ÄEvAh
< :hïl A x · n¬ ß õ l ¸ §út E nO ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · ß Ø t ¸ ˇû m A Ëda'-te' èˇ 'EGmaX¸t

Deuteronomy 22
t
GAõ m ¸ l Ga v a t ¸ h i wà £yÅx i d –fl n« ˇè ÙyEW-te' Ù`' ßyäixA' rÙâH-te' Éhe'Ërit-'ø◊l 1
'Z◊lÃw ßyõelE' ßyôixA' bÙır“q 'â◊l-£i'Ãw 2 :ßyïixA'¸l £õEbyiH¸Gt búH E h A £°h e m E
ÙÅt' O ˇè ßyèx i ' A H`r O d –Ë dˇˇû v a ß Æ m G¸ v i hûˇ y√ h A wà ßÅt e yEb – ™Ùûˇ t G -le' ˇè Ùt G p ¸ s a ' · w¬ Ù°t G v ¸ d fi yÃ
häW e v · t Ga §ûˇ k E wà ÙÇ tAlm ¸ W i l ¸ h ê W e v · t Ga §ûˇ k E wà ÙÄrm O x · l a hûˇ W e v · t Ga §üEkwà 3 :Ùøl ÙYtb O H E h · w¬
:£ïEGlav¸tih¸l lõak˚t 'Bl ◊ h – t A° 'Acm ¸ ˚ ˚Fnm Geõ m i dˇˇb aú '◊t G -reH·' ßyôixA' tBfidEb·'-lAk¸l
™Ârd –ÂÅ b –a £yûˇ l i p ¸ nO ˇè ÙrÙH Ù`' ßyäixA' rÙâm·x-te' Éhe'Ërit-'◊l 4 <
-lav èˇ rebè∆g-yil¸k hò∆y¸h«y-'◊l 5 < :Ùïm G v i £yõq ÷ t GA £úq ‘ h A £°h e m E t GAõ m ¸ l Ga v a t ¸ h i wÃ
-lA–k ßyõeh»lÈ' hú√whÃy tôab·vÙt yüik – h°H KA ' i tûˇ l a m ¸ W i reb∆õFg Húa–b¸l«y-'◊lÃw hÅAKHi'
> :heGlïE' hEWBOv
¶ÂrÄA'Ah-lav ÙZ' |¶ûˇ Ev-lAk¸–b ™Ârd –Âä b –a ßyºn∆ p A l ¸ |rÙûˇ p K ci -§—q 'Zr „ q –“ y« yûˇ k –i 6
£y°icyE–bah-lav ÙY' £yÅixOr¸pe'ïAh-lav ˇè tc e b eè r O £ò' E h A wà £yÅc i yEb ÙZ' ˇè £yixr O p ¸ ' e
£yõn« b –A ha -te'wà £Å' E h A -te' ˇè xl Ga H a t G¸ x fi l GEò H a 7 :£yïn« b –A h a -lav £õE'Ah xú—–qit-'◊l
t«yˇû b –a ˇè hn∆ b ¸ t i yòk –i 8 < :£yïm i y√ t GAõ k ¸ r fi ' · h a wà ™Ål A baXyûˇ y« ˇè §v a m aè l ¸ ™°l A -xæq –— ït Gi
lõp E nFO h a lBp KO y« -yïk –i ßÅt e yEbb –¸ ˇè £yimd –fl £yòW i t A -'øl ◊ wà ߰gF∆ g¬ l ¸ hõq ’ v · m a AtyúiWAvÃw HÅfldAx
èˇ vfirè∆∑zah hòA'El¸mïah HÄfi–dŸqiGt-§eKp £«y°A'¸li–k õ߸mËra–k vBr fi zà t i -'◊l 9 < :˚Fnïm Ge m i
rˇˇm OY x · b a ˚-rÙH¸b – HıOr·xat-'ø◊l 10 < :£Ârˇ ïk –A h a tõ' a ˚b¸t˚ vÅr fl zà t Gi rˇˇû H e ' ·
< :wΩd –fl x ¸ y¬ £yõt Gi H ¸ p i ˚ remc eú zØ≈n¸XavïaH èˇ Ha–b¸lit '`◊l 11 < :wΩd –fl x ¸ y¬
:–hïA–b-he–sak¸Gt rˇˇúeH·' õ߸t˚s¸–k tÙBpÃna–k vôa–bËra'-lav ™°AGl-heW·vaGt £yõilÊdÃFg 12
tZ»lyil·v èˇ –hAl £úAWÃw 14 :–hï' A n≈ W ¸ ˚h A yõl e ' E 'úAb˚ h°AKHi' Hyõi' xú—–q«y-yïi–k 13 <
yitG x ¸ q —Å l A ˇè t'◊z∑ h a hòAKHi'Ah-te' rÄamA'wà vÚr fl £ûˇ H E h A yõelv A 'yúc i ÙhÃw £yÅr Ê b A d –Ë
hYr fl v · nF¬ ïh
a ** ravnF¬ h a * yúb i ' · xô—qAlÃw 15 :£yïil˚t¸–b –hõAl yit'úAcAm-'◊lÃw AhyÅelE' bZfirŸqe'√w
rˇˇôamA'Ãw 16 :hflr¸vïAKHah ryõv i h A yún≈ q Ÿ z« -le' h_r fl v · nF¬ ïh a ** ravnF¬ h a * yüEl˚t¸b – -te' ˚'yäc i ÙhÃw h – m GA° ' i wÃ
:Ahï'
e n√ W
¸ yC« w¬ hõH KA i'¸l hô∆∑zah Hyúi'Al yit G t aä n√ yÄt Gi b –i -te' £y°«n‘qÃ∑zah-le' hYflr·v¬Fnïh a ** ravnF¬ h a * yúb i ' ·
£yÅl i ˚t¸b – ˇè ßt G¸ b i l ¸ yit'òc A m A -'ø◊l rÄOm'El £yäÊrAbË–d tâ»lyil·v É£AW '˚áh-h≈FnihÃw 17
yú≈nŸq«z ˚_xŸqïAlÃw 18 :ryïivAh yún≈ q Ÿ z« yõn≈ p ¸ il hÅAl¸miKWah èˇ ˚WËrp ¡A ˚ y°t Gi b i yûˇ l E ˚t¸b – hel G ' Eõ wÃ
ˇè ˚n¸tn√ wà •esk eÄ hA'ˇû m E Ùät' O ˚âHnà v A wà 19 :Ùøt' O ˚˜rs –¸ y« à w Hy°i'Ah-te' 'wõihah-ryivïAh
hûˇ ∆y¸hit-ÙølÃw l°E'flr¸W«y tûˇ l a ˚t¸b – lõv a vÅr fl £ûˇ H E ˇè 'yicÙh yòk –i hÅr fl v · nF¬ ïh a yûˇ b i ' · l a
hØy√ h A tûˇ m e ' È -£i'wà 20 < :wyïm A y√ -lAk – h – x Aõ ¸GlaH¸l lúak˚y-'◊l hÅAKHi'¸l
-le' häflr·v¬Fnïah** rav¬Fnah*-te' ˚'yâicÙhÃw 21 :hΩflr·v¬Fnïal** ravnF¬ l a * £yõl i ˚t¸b ˚B'c ¸ m ¸ «n-'◊l h°∆∑zah rˇˇb Aõ d–fl h a
hòt A W ¸ v A -yïk –i hAtm EÅ w√ ˇè £y«nb A ·'A–b –h`flryiv yâEHÃna' ÉAh˚l“qs ¸ ˚h A yÄbi ' A -tyEb – xatˇû p Ke
< :ßïe–bËr÷–qim vYflrAh úAGtËravïib˚ h A y°b i ' A tyûˇ b –E tÙYnzà l i lÅ' E rfl W ¸ y« b –¸ ˇè hl A b A nÃ
£Åh e y≈nH ¸ -£¬gF ˇè ˚tèm E ˚ lavb –aÄ -talïuv¸b hûˇ AKHi'-£iv |bûˇ EkH O Hyä' i 'âc E m GA y« -yïk –i 22
< :lï' E r fl W ¸ yC« m i vYr fl h A t GAú r Ë avïib˚ h°AKHi'AhÃw hõAKHi'Ah-£iv búEkOKHah Hyôi'Ah
búka H A wà ryõv i b–A Hyô' i h – ' Aú cA m ¸ ˚ Hy°' i l ¸ hõW A r fl O'¸m hÅAl˚t¸b hZr fl v · n¬ ** ravn¬ * ˇè hy∆ h ¸ y« yòk –i 23
£âeGt¸l—q¸s˚ 'wÄihah ryûˇ ivAh |ravûˇ aH-le' £äehy≈n¸H-te' £âet'EcÙhÃw 24 :–hïAGmiv
ryÅivAb hûˇ “q·vAc-'◊l rˇˇû eH·' èˇ rabË–d-lav hÄflr·v¬Fnïah** ravnF¬ h a *-te' ˚Ç tEmw√ £ ê y«nb A ' · b –A £út A ' O
vYflrAh úAGtËravïib˚ ˚h°Ev„r teHûˇ E'-te' hõ√Fniv-reH·' rˇˇúabË–d-lav HyÅi'Ah-tâe'Ãw
hÅW A rfl ˇ'OZ m¸ ha ˇè hr fl v · nF¬ ïh a ** ravnF¬ h a *-te' HyÄ' i h A 'ûˇ c A m ¸ «y hãÂdAKWa–b-£i'ïÃw 25 < :ßïe–bËr÷–qim
:Ùï–dab¸l –hõAGmiv búakAH-reH·' Hyô' i hA tÄm E ˚h – m GA° v i bûˇ k a H A wà Hyõ' i h A h – b –Aú -qyï«zÈxehÃw
£˚âqy√ r
É H
e '
· k
–a yák
–i t∆wm A° '¸Xˇû x E hYr fl v· nF¬ ïl
a ** ravnF¬ l a * §yúE' rÅAbfld hûˇ eW·vat-'◊l ]3 h è r fl v · nF¬ ïl
a wà ** ravnF¬ l a wà * 26
–h°A'Ac¸m hYÂdAKWab yúi–k 27 :hïz∑∆ h a rˇˇb Aú d –fl h a §õk –E Hepn∆Ø ÙZxAcËr˚ èˇ ˚hèEv„r-lav Hyòi'
HyÄ' i 'ûˇ c A m ¸ y« -yïk –i 28 < :–hïl A v fi yõH i Ùm §yú' E wà ]3 hÅW A r fl ˇ' OZ m ¸ h a ˇè hr fl v · nF¬ ïh a ** ravnF¬ h a * hÄq “ v · c A
§atn√ wà ∏ 29 :˚'ïc A m¸ n« wà h – m GA° v i bûˇ k a H A wà h – W Aõ p A t ¸ ˚ hAWr flÅ O'-'◊l rˇˇû H e ' · ˇè hl A ˚t¸b h`r fl v · n¬ ** ravn¬ *
taxaGtò hÄAKHi'¸l hûˇ ∆y¸hit-Ùølwà •esk –A° £yûˇ H Ki m i x · hYr fl v · ¬nF ïh
a ** ravnF¬ h a * yúb i ' · la –hôAGmiv búEkOKHah Hyâi'Ah
< :wyïm A y√ -lAk – h – x Aõ l G¸ H a lúk a ˚y-'◊l h – nF√Ø v
i rˇˇû H e ' ·

Deuteronomy 23
Hyõi' xú—–q«y-'◊l 1
'ôA–kfi–d-fiv˚øc¸p '^◊b√y-'ø◊l 2 < :wyïb i ' A •ún¬ k –¸ hõl Ge g¬ yà 'Bl ◊ wà wy°b i ' A teHˇû ' E -te'
h°w√ hÃy lûˇ h a q Ÿ b –i rˇˇz≈õ m ¸ m a 'B◊b√y-'◊l 3 < :hï√whÃy lúahŸqib – hõk A p ¸ H A t˚ırk ¸ ˚
yôn« ÙGmv a '^b ◊ y√ -'øl ◊ 4 < :hïw√ hÃy lúahŸqi–b ÙYl '◊bú√y-'◊l yÅr Ê yiWv · rÙûˇ d – £¬gF ò
hõ√whÃy lúahŸqi–b £ôehAl 'B◊b√y-'◊l yÅr Ê yiWv · rÙûˇ d – £¬gF ò h°√whÃy lûˇ h a q Ÿ b –i yõb i ' A Ùm˚
£«ym GaÅ b a ˚ £exˇû l Ge b
–a ˇè £k e t ¸ e' ˚`mË–d÷q-'◊l râeH·' rãabË–d-lav 5 :£ïAlÙv-dav
rÙÄvb –¸ -§eb – £ûˇ v A l ¸ b –i -te' ßyäl e v A râk a W A r É H e ' · w¬ £«yr flÚ c ¸ Gimm i £ûˇ k e t ¸ 'Ecb –¸ ™Ârˇ d –ÂY b –a
v
fi m
OZ H ¸ l i ˇè ßyèh e l » ' È hò√whÃy hãAbA'-'ø◊lÃw 6 :≠ïel¸læ—q¸l £«yr fiY h · n¬ £Br fi ' · rÙ_tp K¸ m i
õ߸bïEh·' yúi–k h°Akflr¸bil hõAlAlŸ–qah-te' ô߸Gl ßyüeh»lÈ' h=√whÃy É™Op·h¬Cy¬w £ÅAv¸li–b-le'
< :£ïl A Ùv¸l ßyõm e y√ -lAk – £°t A b A X O wà £õm A l » H ¸ Hır O Ëdit-'◊l 7 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy
rˇˇg≈õ -yik – yÅr Ê c ¸ m i bûˇ v E t a t ¸ -'◊l < '˚Úh ßyõixA' yúi–k yÅimOd·' bûˇ Evat¸t-'ø◊l 8
£õh e l A 'Bb ◊ y√ y°H i yilH ¸ rÙûˇ d – £õh e l A ˚ıdl ¸ wF√ y« -reH' · £yôn« –Ab 9 :Ùøcr Ë ' a b ¸ t A yúy« h A
lYk –O m i t GAÅ r Ë m a H ¸ n«= wà ßy°b e yà ' O -lav hõ∆n·xam 'úEcEt-yïi–k 10 < :hï√whÃy lúahŸqi–b
hAlÃy°Al-h„rŸ–qim rÙYhAX hú∆y¸h «y-'◊l rˇˇôeH·' HyÅ' i ˇè ßb ¸ hò∆y¸h«y-yïi–k 11 :vΩflr rˇˇúAbfl–d
-tÙΩn¸pil hú√yAhÃw 12 :hï∆n·xaGmïah ™ÙúGt-le' 'Y◊b√y 'B◊l hØ∆n·xm Ga ïl a ¶˚Zxm i -le' ˇè 'c A y√ wÃ
hûˇ ∆y¸hiGt èˇ d√yÃw 1313 ]1 :h∆n·xaGmïah ™ÙúGt-le' 'Y◊b√y HemH KeÅ h a 'Zb ◊ k ¸ ˚ £«ym GA° b –a ¶ûˇ x a r Ë y« bÂrˇ v eõ
ß°∆n≈z·'-lav õ߸l hú∆y¸hiGt dˇˇt Eô y√ wà 14 :¶˚øx hAm G H Aõ t A 'úc A √ywà h°n∆ x · m Ga ïl a ¶˚Yxm i ß Ø l ¸
Éyi–k 15 :ßïetA'Ec-te' Atyúi–sikwà t GAõ b ¸ H a wà h – b AÅ hûˇ t GA r Ë p a x A wà ¶˚Åx ˇû ßt G¸ b ¸ H i b –¸ ˇè hy√ h A wÃ
ßyØn∆ pA l ¸ ˇè ßyèb e yà ' O tòt E l A wà ]3 k Aè l ¸ yïc Fi h a l ¸ ßÆn∆ x · m a bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ |™ûˇ EGlah¸tim ßyäeh»lÈ' h=w√ hÃy
< :ßyΩÂr·xa'Em bõAHÃw rÅAbfl–d tûˇ ¬wËrev èˇ ß¸b hòe'Ër«y-'ø◊lÃw HÙ˝dq “ ßyõn∆ x · m a húy√ h A wÃ
ß
U mG¸ vi 17 :wyïn√ d O ' · £úv i m E ßyõl e ' E lúc E nF√ y« -reH' · wy°n√ d O ' · -le' debõev ryú«Fg¸sat-'◊l 16
'Yl ◊ ÙÚl bÙûˇ X L b –a ßyYr  v A H ¸ dˇˇx aú ' a b –¸ rˇˇx aô b ¸ y« -reH' · £Ù˙qm GA b –a ß Æ b –¸ r Ë q ÷ b –¸ bûˇ H E y≈
HY„d“q hú∆y¸h«y-'ø◊lÃw l°' E r fl W ¸ y« tÙûnb –¸ m i hõAH„dŸq hú∆y¸hit-'◊l 18 < :˚Fnïn∆ ÙGt
ßyõeh»lÈ' hú√whÃy tyôE–b belÄe–k ryûˇ x i m ¸ ˚ hMn√ Ùz §=n¬ t ¸ ' e ' É yibAt-'◊l 19 ]1 :lE'r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ m i
™yûˇ iKHat-'◊l 20 :£ïehy≈n¸H-£¬Fg ßyõeh»lÈ' hú√whÃy tôab·vÙt yüi–k rÂdˇ °∆n-lAk¸l
yZrÊ k¸ nF√ l a 21 :™ïH KA y« rˇˇH eú ·' rˇˇõAbfl–d-lA–k ™eHD∆n lekÚO' ™eHˇû n∆ •esk –eõ ™eHú∆n ßyÅixA'¸l
xûˇ al¸Him èˇ lOk¸–b ßyÄeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ß M k ¸ r  b A yà §avm aâ l ¸ ™y°iKHat 'Z◊l ßyõixA'¸l˚ ™yÅiKHat
rˇˇıO–dit-yïi–k 22 < :–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH-'Ab húAGta'-reH·' ¶ÂràA'Ah-lav ßÅÂd√y
hò√whÃy ˚FnäeHËrËd«y HâOrfl–d-yïk –i ÙÚml G¸ H a l ¸ rˇˇõExa'¸t 'B◊l ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hyal ˇè rd  n∆è
õ߸b hú∆y¸h«y-'ø◊l rˇˇd –O˝ nà l i lYd –fi x ¸ t e yúk i Ãw 23 :'¸XïEx õ߸b húy√ h A wà ™Åm GA v i ïEm ˇè ßyèh e l » ' È
ˇè ßyèh
e l
» 'È hòw√ hyal t GA r Ë d fiä n√ râHe ' · k–a Aty°W
i v A wà rˇˇm
OZ H¸ iGt ßyõetAp¸W 'úAcÙm 24 :'¸XïEx
üAt
G l ¸ k
a 'A wà ßÅve r „ £Ârˇ û ˇke b–¸ ˇè 'b◊ t
A yòk –i 25 < :ßyïp i –¸ b t GA rË ˇb
–aõ d–Ê rˇˇúeH·' hÅAbfldÃn
tûˇ m
a q“ b –¸ ˇè 'b◊ tA yòk –i 26 < :§ïEGtit 'B◊l õßÃy¸le–k-lïe'Ãw ß°v e b
¸ W A ß õ H ¸ p ¸ n¬ k–¸ £yôb i n√ v·
< :ßïv e r„ túm a q “ lõv a •yØn« tA 'Zl ◊ ˇè Hm E r
Ë x e wà ßÚd
 y√ b
–¸ tYl » yilm ¸ t GAú p ¸ Xa q “ wà ßÅv e r „

Deuteronomy 24
-yik – wyÆn√ yEvb –¸ §ûˇ x E -'Acm ¸ t i '^◊l-£i' hU√yAhÃw –h°AlAv¸b˚ hõAKHi' Hyôi' xú—–q«y-yïi–k 1
h
– x Aõ l G¸ H i wà h – d flÅ y√ b –¸ §ûˇ t a n√ Ãw ˇè tt u yÊrk –¸ reps Eò h – l Aä batk Aâ wà rÅb A d –fl tûˇ w¬ r Ë v e ˇè h – b A 'Acm Aò
ê–hA'≈n¸W˚ 3 :rˇˇïExa'-Hyi'¸l hút A yà h A wà hõk A l ¸ h A wà ÙÚtyEb – m i hõ' A c ¸ y√ wà 2 :ÙøtyEb – m i
ÙÚtyEb – m i h – x Aõ l G¸ H i wà h – d flÅ y√ b –¸ §ûˇ t a n√ wà ˇè tt u yÊrk –¸ repEòs –häAl batâAkÃw ǧÙr·xa'Ah Hyûˇ i'Ah
lûˇ ak˚y-'◊l 4 :hïAKHi'¸l ÙYl –húAx“q¸l-reH·' §ÙÅr·xa'Ah Hyûˇ i'h A ˇè t˚m√y yòk i ÙZ'
èˇ y„r·xa' hÄAKHi'¸l ÙZl tÙ^y¸hil –häAGt¸x—q¸l b˚âHAl –hAx¸GliHÑ-rˇˇïeH·' §ÙZH'ÊrAh –hûˇ Al¸va–b
¶ÂrÅA'Ah-te' èˇ 'yiX·xat '`◊lÃw h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i 'wõh i húb A v E Ùt-yïk –i hA'm GAÅ X La h u rˇˇû H e ' ·
hûˇ H KA ' i ˇè Hyi' xúq –— y« -yïk –i 5 < :hïl A x · n¬ ß õ l ¸ §út E nO ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy èˇ reH·'
hòy∆ h ¸ y« yãq ÷ n√ rˇˇb A° fl–d-lAk¸l wyõAlAv rˇˇb OB v · y¬ -'◊lwà 'Åb A FAca–b èˇ 'Ec≈y '`◊l hÅAHfld·x
lBOb·x¬y-'◊l 6 < :xæ“qAl-reH·' ÙúGt¸Hi'-te' xõm Ga W i wà tÅx A ' e hûˇ n√ H A ˇè ÙtyEbl ¸
Hepn∆ò b=n≈ gFO HyÄ' i 'ûˇ c E m GA y« -yi–k 7 < :lïEbOx '˚Bh Hepõ∆n-yik – bekr flÚ w√ £«yx aõ r „
t
GAú r Ë v a ïb i ˚ '˚Åhh a bûˇ nF√ gF¬ h a ˇè tm E ˚ Ù˝rk A m ¸ ˚ Ùõb – -rem G v a t ¸ h i wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ m i ˇè wyAx' e m E
tÙÚWv · l a wà dˇˇ' OY m ¸ rˇˇBOm¸Hil tav_firAFcah-v¬gïn∆ b –¸ remüAH K h i 8 :ßïe–bËr÷–qim vYflrAh
˚ırm ¸ H ¸ t Gi £õt i y«wF c i rˇˇH eú ' · k –a £ôyC« w« l ¸ h a £yü«nh · k –O h a £äk e ¸te' ˚ârÙy-reH·' ÉlOk¸–k
™Ârˇ d –ÂY b –a £°y√ r Ë m i l ¸ ßyõeh»lÈ' hú√whÃy hôAWAv-reH·' tüE' rÙàk√z 9 < :tÙøW·val
hAm˚Ú'm ¸ t'ûˇ H Ka m a ]1 k A v · r „Ω b ¸ húH Ke t a -yïk –i 10 < :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i £úk e t ¸ 'Ecb –¸
ˇè ht GA 'a rˇˇH eò ' · HyÄ' i h A wà dˇˇm OÚ v · t Ga ¶˚Yxa–b 11 :ÙøXOb·v XBOb·val ÙYtyE–b-le' 'B◊bAt-'◊l
'B◊l '˚Úh yõ«nAv Hyúi'-£i'Ãw 12 :hAc˚øxah XÙYb·vah-tïe' ßyôelE' 'yúc i Ùy ÙÅb hûˇ H e nO
búka H A wà HemH KeÅ h a 'Zb ◊ ¸–k èˇ XÙb·vah-tïe' Ù`l byâiHAGt ÉbEHAh 13 :ÙøXOb·va–b bõa–k¸Hit
< :ßyïh e l » ' È húw√ hÃy yõn≈ p ¸ l i hÅq “ d fl c ¸ hûˇ y∆ h ¸ t Gi ˇè ßl ¸ ˚ ≠°ekr  ˇ ïb E ˚ ÙYtm A l ¸ W a b –¸
õ߸cËra'¸–b rˇˇúeH·' ôßr Ë gF≈ m i Ù^' ßyàx e ' a m E §Ù°yb ¸ ' e wà yûˇ n« A v ryõikAW qBOH·vat-'◊l 14
'˚Åh ˇè yn« v A yòk –i HemH KeÄ h a wyûˇ A lAv 'Ù^bAt-'◊lïÃw ÙärAk¸W §ât GE t i ÙÉ mÙy¸b – 15 :ßyΩr  v A H ¸ b –i
õ߸b hú√yAhÃw hØ√whÃy-le' èˇ ßyèelAv '`flrŸq«y-'ø◊lÃw ÙÚH¸p¬n-te' 'õEWOn '˚Bh wyàAlE'Ãw
-lav ˚Ztm ¸ ˚y-'◊l £yõn« b A ˚ £yØn« b –A -lav èˇ tÙbA' ˚`t¸m˚y-'ø◊l 16 < :'¸XïEx
'Zl ◊ wà £ÙÚty√ rˇˇû gF≈ Xõp Ka H ¸ m i hÅeLXat 'Z◊l 17 < :˚tïAm˚y ÙY'¸Xex¸–b Hyúi' tÙÚbA'
húw√ hÃy ß ô d –Ë p ¸ yC« ïw¬ £«yr fiÅ c ¸ m i b –¸ ˇè t A yèy« h A debv eò yûˇ k –i t GAÄ r Ë k a z√ wà 18 :hïn√ m A l ¸ ' a d∆gb –eõ lÅb O x · t a
< :hï∆∑zah rˇˇõAbfl–dah-te' tÙÅWv · l a ˇè ßwFà c a m ¸ yòk i nO ' A §ãk –E -lav £°AKHim ßyõeh»lÈ'
ÙÅtG x ¸ q — l ¸ ˇè b˚HAt '`◊l hÄÂdAKWa–b remZOv üAt G x ¸ k a H ¡A wà ßäd  W A b ¸ ß = r Ë yïc i q Ÿ r É c O q Ÿ t i yûˇ k –i 19
lYOk¸–b ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè ßk ¸ r  b A yà §avm aò l ¸ h°y∆ h ¸ y« hõn√ m A l ¸ ' a l A wà £ÙBtyC√ l a rˇˇgF≈ô l a
rˇˇô≈Fgal ßyÚÂr·xa' rˇˇ' Eõ p A t ¸ 'Bl ◊ ß Ø t ¸ yïz≈ ˇè Xb –O x ¸ t a yòk –i 20 :ßyΩÂd√y húEW·vam
lõl E Ùv¸t 'Bl ◊ ß Ø m ¸ r Ë k –a ˇè rc O b ¸ t i yòk –i 21 < :hïy∆ h ¸ y« hõn√ m A l ¸ ' a l A wà £ÙBtyC√ l a
t
A yõy« h A debv eú -yik – t GAÅ r Ë k a ˇû √zÃw 22 :hï∆y¸h«y hõ√nAm¸la'AlÃw £ÙBtyC√ l a rˇˇgF≈ô al ßyÚÂr·xa'
< :hï∆∑zah rˇˇõAbfl–dah-te' tÙÅWv · l a ˇè ßwFà c a m ¸ yòk i nO ' A §ãk –E -lav £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸

Deuteronomy 25
ˇè ˚qyèd–Ê c¸ h i wà £˚ÚXp A H ¸ ˚ Xõp KA H ¸ m Gi h a -le' ˚BHgFà n« wà £yÅH i n√ ·' §yûˇ b –E ˇè byÊr húy∆ h ¸ y« -yïk
–i 1
v°AHflrAh tÙõ–kah §úi–b-£i' hô√yAhÃw 2 :vïAHflrAh-te' ˚vyõiHËrihÃw qyÅÊ–daFcah-te'
£yúv i b –A rË 'a 3 :rˇˇïp KA s¸ mi b –¸ ÙYtv A H¸ r Ê yBd
„ k–¸ wyØn√ p A l ¸ ˚hûˇ k –A h i wà ˇè Xp E HKO h a Ù`lyip K h i wÃ
ßyõixA' húAlŸq«nÃw hÅA–br fi hûˇ k –A m a ˇè hl Ge èE'-lav Ù`tO–kah¸l •yâs i yO -§ep K •y°s i yO 'Zl ◊ ˚Fnk –eõ y¬
£yäixa' ˚âb¸H≈y-yïi–k 5 < :ÙøHyÊd¸–b rÙYH £BOs¸xat-'◊l 4 < :ßyïn∆ yEvl ¸
hAc˚Yxah tôEGmah-teHïE' hü∆y¸hit-'øl ◊ ÙÅl-§yï' E §ûˇ b E ˚ ˇè £he Em dˇˇx aò 'a tâm E ˚ wÄd –fl x ¸ y¬
hÆy√ hA wà 6 :–hïm A b –¸ y« wà hõH KA ' i ¸l Ù_l –húAx“q¸l˚ h A yÅl e v
A 'Zb ◊ y√ ˇè h– m
A b A yà rˇˇz√° Hyûˇ ' i l ¸
ÙYmH ¸ húx e mGA y« -'øl ◊ wà t°m GE h a wyõixA' £úEH-lav £˚àq√y dÅElEGt rˇˇû H e ' · ˇè rÙk¸b – h a
Ùât
G m
¸ b i yà h É t A l ¸ vA wà ٰt
G m ¸ b i Ãy-te' taxõ—qAl HyÅ' i h A ˇè ¶p KO x ¸ ¬y '`◊l-£i'Ãw 7 :lïE'flr¸W«Cyim
lÅ'E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè £H E wyúx i ' A l ¸ £yâq ÷ h A l ¸ yäm i b A yà §yâ' E m E ˇè hflrm ¸ ï' A wà £yÆn« q ‘ z∑à h a -le' hflr¸väaKHah
'Bl
◊ rÅm a ' A wà dˇˇû m a v A wà wy°l A ' E ˚˘rb –¸ d Ê wà ٘ryiv-y≈nq Ÿ z« ÙBl-˚'Ërˇ q “æ wà 8 :yïm i b –¸ y¬ hõb A ' A 'Bl ◊
ˇè Ùl·vn¬ hòc A l ¸ x A wà £ Ç y«nq ‘ z∑à h a yûˇ n≈ yEvl ¸ wê yAl' E Ùûˇ t G m ¸ ibyà hâH A gFà n« wà 9 :–hït GA x ¸ q — l ¸ yit G c ¸ p aõ x A
-'◊l rˇˇúeH·' HyÅi'Al hûˇ W e v A y≈ hAkk –A ò hÅr fl m ¸ ˇû '
A wà ˇè ht A nà ïv A wà wy°n√ p A b –¸ hõq “ r Ë y√ wà ÙÅlgà r fi lûˇ v a m E
< :lavï√Fnah ¶˚Bl·x tyõE–b l°E'flr W ¸ y« b –¸ ÙYmH ¸ 'Br fl q Ÿ n« wà 10 :wyïx i ' A tyúb –E -te' hõn∆ b ¸ y«
-te' lyúiFcah¸l dÅAxe'ïAh teHûˇ E' ˇè hb A r Ë q ¡“ wà wyÅx i ' A wà Hyûˇ ' i ˇè wd –fl x
¸ y¬ £yòH i n√ ' · ˚âcnF√ y« -yïk –i 11
-te' hõt A cFO q — wà 12 :wyïH A b u m ¸ b –i h“qyõ«zÈxehÃw –hÅfld√y hûˇ Ax¸lH A wà ˚h°k –E m a dˇˇû yC¬ m i h – H KAõ yi'
§eb' A° w√ §ebˇû ' e ß õ s ¸ yïk i b –¸ ß ô ¸l hú∆y¸h«y-'ø◊l 13 < :ßï∆nyEv sÙYxAt 'B◊l –h°AKpa–k
hõAlÙdÃFg h°ApyE'Ãw hûˇ ApyE' õ߸tyEb¸–b ô߸l hú∆y¸h«y-'◊l 14 < :hïnF√ X a q Ÿ ˚ hõl A ÙdÃgF
™°l
GA -h∆yh ¸ ïy« qÂdˇ c eõ w√ hôm A l E ¸H hüApyE' ™ÅAGl-h∆yh ¸ ïy« ˇè qÂdc eè w√ hòm A l E H ¸ §ebûˇ e' 15 :hï√FnaXŸq˚
yüik– 16 :™ïl A §út E nO ßyõh e l » ' È hú√whÃy-reH·' hÅAmfld·'A¡h lavò ßyÅm e y√ ˚kyZr Ê ' · y¬ ˇè §v a m aè l ¸
rÙàk√z 17 > :l∆wïAv hEWBOv lYO–k heGl°E' hEWZOv-lA–k ßyõeh»lÈ' húw√ hÃy tôb a v · Ùt
râH e ' · 18 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i £úk e t ¸ 'Ec¸–b ™Ârˇ Y–da–b q°ElAm·v õ߸l húAWAv-reH·' tôE'
'Bl ◊ wà v fi g≈° y√ wà •ûˇ y≈ v A hõt GA ' a wà ]1 k A yÅr  x a ï' a £yûˇ l i H A x È nF∆ ha -lAk – ˇè ßb –¸ bònF≈ z¬ yà w¬ ™Ârd –ÂÄ a b– ß M r Ë ˇq “æ
ßyäebÃyâO'-lA–kim ߸l∏ |ßyûˇ eh»lÈ' hûˇ w√ hÃy x fi yûˇ n« h A b –¸ hº√yAhÃw 19 :£yïih»lÈ' 'Y„r√y
ˇè hx e m ¸ t Gi h – t GAÅ H¸ r Ê ¸l èˇ hAl·x¬n ò߸l §âEtOn ßyeh»lÈ'Ñ-hï√whÃy rˇˇû H e ' · ˇè ¶r  ' Aè b –A byÄb i s –A m i
> :xïk –A H ¸ t Gi 'Yl ◊ £«ym A° H KA h a taxt Gaõ m i qÅl E m A v · rekˇû z≈ -te'

Deuteronomy 26
ß
õ l ¸ §út E nO ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · ¶ÂrÅA'Ah-le' 'ÙZbAt-yïk –i ˇè hy√ h A wà 1
hÄAmfld·'Ah yZÊr¸Kp-lA–k |tyûˇ iH'„rm E t GAã x ¸ q — l A wà 2 :–hïb –A GAtb ¸ H aú y√ wà h – t GAõ H ¸ r Ê yïw« h°l A x · n¬
'∆nX Le° b a ˇû t GA m ¸ W a wà ™õl A §út E nO ßyôeh»lÈ' hü√whÃy râeH·' ô߸cËra'ïEm 'yüibAGt râeH·'
:£ïH A ÙYmH ¸ §úk –E H a l ¸ ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè rx a b ¸ y« rˇˇH eò ' · £ÙÅqm GA h a -le' ˇè t GA k ¸ l a ïh A wÃ
ˇè £ÙCyh
a yit G d Ë ˇ gF¬ò h i wyÄl A ' E ˇû t GA r Ë m a ' A wà £°h E h A £yûˇ m i √yC b –a hõy∆ h ¸ y« rˇˇH eú ' · §Åh E O–kah-le' èˇ At'Ab˚ 3
˚nyõt E b O ' · l a hôw√ hÃy vüab – H ¸ n« râeH·' ¶ÂrÅA'Ah-le' èˇ yit'èAb-yi–k ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hyal
húw√ hÃy xõb –a zà m i yDn≈ p ¸ l i ÙÅxy«nF h iâ wà ßÚd  yC√ m i '∆nX Leõ h a §ôEhO–kah xü—qAlÃw 4 :˚nïAl tetúAl
dÂrˇ û ˇyC≈ w¬ yÅb i ' A dˇˇû b E ' O èˇ ym Gi r fi ' · ßyÄh e l » ' È hûˇ w√ hÃy |yûˇ n≈ p ¸ l i t GAä r Ë m a ' A wà t A y=n« v A wà 5 :ßyïh e l » ' È
:bΩr fl w√ £˚Bcv A lÙ˜dgF√ yÙBgl ¸ £àH A -yihyà w¿¬ X°v A m ¸ yûˇ t E m ¸ b –i £õH A r√gyC√ú w¬ hAmyà r fiÅ c ¸ m i
qàav¸c«Fn¬w 7 :hïAH“q hBfldOb·v ˚nyõl E v A ˚Bnt G¸ yC« w¬ ˚n˚°nF v a yà ¬w £yYr Ê c ¸ m Gi h a ˚nôt A ' O ˚v^r „ yC√ w¬ 6
-te'wà ˚nôy≈ nà v A -te' 'Ërˇ üyC¬ w¬ ˚nÅl E q O -te' ˇè hw√ hÃy vòm a H ¸ C«yw¬ ˚ny°t E b O ' · yûˇ h E l » ' È hõw√ hÃy-le'
v
fi r O˘ zà b i ˚ ˇè hq “ z√ x · dˇˇy√ò b –¸ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè hw√ hÃy ˚nò' E c i ÙCyw¬ 8 :˚nïc E x · l a -te'wà ˚nõl E m A v ·
h°∆∑zah £Ù˘qAGmah-le' ˚nõ' E b i yà w¬ 9 :£yït i p ¸ m O b ¸ ˚ tÙYt' O b ¸ ˚ l˝OdgF√ 'Yr fl m O b ¸ ˚ hØy√ ˚XÃn
hò≈Fnih hÄAGtavÃw 10 :HïAbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ' eô t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A -te' ˇè ˚nèl A -§et G yC« w¬
ÙÄt G x ¸ nF¬ h i wà h°w√ hÃy yõl Gi hAt G úat√n-reH·' hÅAmfld·'Ah yZÊr¸Kp ˇè tyiH'„r-te' ˇè yt i 'èb E h E
-lAkb ¸ ˇû t GA x ¸ m a W A wà 11 :ßyïh e l » ' È húw√ hÃy yõn≈ p ¸ l i t A yØw« x · Gat¸HïihÃw ßyÅeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p ¸ l i
rˇˇH eú ' · rˇˇgF≈õ h a wà yØw« l GE h a wà ˇè ht GA ' a ß°t e yEbl ¸ ˚ ßyõh e l » ' È húw√ hÃy ß ô l ¸ -§atïn√ rˇˇüeH·' bÙÄLXah
< :ßïe–bËr÷q¸–b
tõiHyil¸KHah hú√nAKHa–b ô߸tA'˚b¸Gt rˇˇüaW¸vam-lA–k-te' rEW¸val∏ hãl Ge k a t ¸ yûˇ k –i 12
ßyYr  v A H ¸ b i ˚Blk ¸ ' A wà hØn√ m A l ¸ ' a l ¡A wà £ÙZtyC√ l a ˇè rgF≈ l a yÆw« El G l a hûˇ t GA t a n√ wà rˇˇW E° v · m Ga ïh a tûˇ n¬ H ¸
£=g¬ wà t«yb –aÄ h a -§im HÂdˇ q –O˘ h a yit G r Ë ˇ üv a b –i ßyäeh»lÈ' h=√whÃy yÉ n≈ p ¸ l i t GAá r Ë m a ' A wà 13 :˚vïb E W A wÃ
y«nt A° y«wF c i rˇˇû H e ' · ß õ t ¸ w√ c ¸ m i -lAkk –¸ hØn√ m A l ¸ ' a l A wà £ÙZtC√yl a ˇè rgF≈ l a wà ˇè yw« l GE l a wyòt Gi t a nÃ
˚Fnm GeÄ m i yMn« ' O b ¸ yit G l ¸ k aâ ' A -'◊l 14 :yiGt¸xïAkAH 'B◊lÃw ßyõetwO c ¸ m Gi m i yit G r Ë ˇb aú v A -'øl ◊
hûˇ w√ hÃy ˇè lÙq¸b – yit G v ¸ m aÄ H A t°m E l ¸ ˚Fnm Geõ m i yit G t aú n√ -'◊lÃw 'Åm E X A b –¸ ˇè ˚nF m Geè m i yit G r Ë ˇv aò b i -'◊lwÃ
-§im ß M H ¸ d Ë q “ §Ùâvm G¸ m i h É p A y÷qH ¸ h a 15 :y«nït A y«wF c i rˇˇH eú ' · lYk O k –¸ yityàW i v A yÅh A l » ' È
˚n°l A hAt G t aõ n√ rˇˇH eú ' · hÅm A d fl ' · h A ˇè t' E wà lÅE'flr¸W«y-te' èˇ ßm G¸ v a -tï' e ™`r „ b A ˚ £«ym aÄ H KA h a
< :HïAbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ' eô ˚nyÅt E b O ' · l a ˇè t GA v ¸ b –aè H ¸ «n rˇˇH eò ' · k –a
heGlõE'Ah £yú÷–quxah-te' tÙ_W·val üßÃwF c a m ¸ ßyäh e l » ' È h=w√ hÃy hÆz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a 16
:ßïH e p ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ß õ b ¸ b A l ¸ -lAkb –¸ £Åt A Ù' ˇè t A yèW i v A wà t GAò r Ë m a A Hwà £y°X i p KA H ¸ m Gi h a -te'wÃ
wyÄk A r fl d Ë b –i tekˇû l e l A wà £yäh i l » 'El ¡ ß = l ¸ t É Ùy¸hl i £Ù°yC h a t GA Ërˇ õamÈ'eh hú√whÃy-te' 17
ˇû ßr Ë yïm i ' È h e hUw√ hyïw¬ 18 :Ùølq O b –¸ v fi m OB H ¸ l i wà wyõX A p KA H ¸ m i ˚ wyôt A wO c ¸ m i ˚ wyü“q – x u râm O H ¸ l i wÃ
:wyït
A wO c
¸ m
i -lAk – rˇˇm
OY H ¸ li wà ™°Al-re–bÊ–d rˇˇõeH·'a–k hÅAGl…gs
¸ £ûˇ v
a l
¸ ˇè Ùl tÙByh ¸ l i £ÙÆyC h
a
£ûˇ EH¸l˚ hõAGlih¸til hÅW A v
A rˇˇû H
e '
· ˇè £y« ÙFgh
a -lAk
– lòv
a §ÙÆyl ¸ v e ˇû ßt
G¸ ti l ¸ ï˚ 19
< :rˇˇïb –E d–Ê rˇˇH
eú '· a–k ßyõeh»lÈ' hú√whyal H_Od“q-£av ü߸tOyh ¸ ïli wà tÂrˇ ' A° p¸ t
i l
¸ ˚

Deuteronomy 27
-lAk – -te' ˇè rm O H A rˇˇm OÚ 'El £õv A Ah-te' lÅE'flr¸W«y yûˇ ≈nŸq«zÃw ˇè hH e m O wòc a yà w¬ 1
˚˘rb ¸ v a t Ga rˇˇû H e ' · £ ê ÙCyb –a hÆy√ h A wà 2 :£ÙïyC h a £õk e t ¸ ' e hú∆wF c a m ¸ yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · hØw√ c ¸ m Gi h a
£yûˇ n« b
A '· ˇè ßl ¸ t Aò m O q ‘ h · w¬ ™°l A §ûˇ t E nO ßyõh e l » ' È húw√ hÃy-reH·' ¶ÂràA'Ah-le' ǧ„–dËr¬Cyah-te'
hBflrÙGtah y_„r¸bÊ–d-lA–k-tïe' §ÄehyElv · ˇû t GA b ¸ t a k A wà 3 :dyïKiWb –a £õt A ' O t GAú d Ë W a wà tÙÅld O gFÃ
|ßyûˇ eh»lÈ' hú√whÃy-reH˛' ¶ÂräA'Ah-le' 'â◊bAGt ÉreH·' §aváam¸l ßÚÂr¸bAv¸–b t'Y◊∑zah
:™ïAl ßyõetOb·'-yïEh»lÈ' hú√whÃy rˇˇb –eô d –Ê rˇˇúeH·'a–k HÅabËd˚ ˇè bl A x A tòb a z√ ¶Ârˇ ûˇ ' e ß Æ l ¸ §ûˇ t E nO
yäikOnA' râeH·' heGlÄE'h A £yûˇ n« b A ' · h A -te' ˚myäq ÷ t GA §Ç d –„ r Ë C¬ yh a -te' £ûˇ k e r Ë b ¸ v A b –¸ h ê y√ h A wà 4
ˇè £HKA t A yòn« b A ˚ 5 :dyïW Ki b –a £õt A Ù' t GAú d Ë W a wà l°b A yEv rˇˇû h a b –¸ £ÙõyC h a £ôk e t ¸ ' e húwF∆ c a m ¸
:lï∆zËra–b £õehyEl·v •yú«nAt-'◊l £yØn« b A ' · xûˇ b –a zà m i ßy°h e l » È' hõ√whyal fixÅE–bÃzim
tÅl » Ùv ˇè wyAlv A t A yòl i v · h a wà ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy xõb –a zà m i -te' hØn∆ b ¸ t Gi ˇè tÙmElH ¸ £yòn« b A ' · 6
húw√ hÃy yõn≈ p ¸ l i t GAÅ x ¸ m a ˇû W A Ãw £°H KA t GA l ¸ ˇû k a ' A wà £yõm i l A H ¸ úAGt¸xab√zÃw 7 :ßyïeh»lÈ' hõ√whyal
rˇˇúE'a–b t'Y◊∑zah hBflrÙGtah y_„r¸bÊ–d-lA–k-tïe' £yÆ«nAb·'Ah-lav ˇû t GA b ¸ t a k A wà 8 :ßyïh e l » ' È
lõE'flr¸W«y-lA–k lúe' £ØyC« w« l ¸ h a £yûˇ n« h · k –O h a wà ˇè hH e m O rˇˇòb –E d fi yà w¬ 9 < :bïX E yEh
:ßyïeh»lÈ' hõ√whyal £Åv A l ¸ ït A yûˇ y≈ h ¸ n« ˇè hz∑∆ h a £ÙòyC h a lÅ' E r fl W ¸ y« ˇè vm a H ¸ ˚ |tòk –E s ¸ h a rˇˇm OÚ 'El
rˇˇôeH·' wyÅ“–qux-te'Ãw ]q wè t A wO c ¸ m i -te' t A yòW i v A wà ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy lÙ˜qb –¸ t GAÅ v ¸ m a ûˇ H A wà 10
:rˇˇm Oø 'El '˚Yhh a £ÙúyC b –a £Åv A h A -te' ˇè hH e m O wòc a yà w¬ 11 < :£ÙïyC h a ß õ wFà c a m ¸ yúk i nO ' A
-te' £õk e r Ë b ¸ v A b –¸ £yØz« r Ê gFà rˇˇû ˇah-lav èˇ £AvAh-te' ™`„rAb¸l ˚ãd¸mav¬¿y heGlE'∏ 12
hel G ' Eô wà 13 :§ïm i y√ nà b i ˚ •ús E ÙyÃw rˇˇk Aõ SAW K y« wà hÅd fl ˚hyïw« yûˇ w« l E wà ˇè §Ùv¸mH i §Úd –„ r Ë yC¬ h a
:yïl i t GA p ¸ n¬ wà §Bd –fl §õl u ˚bÃz˚ rÅH E ' A wà dˇˇû gF√ ˇè §b E ˚'Ër l°b A yEv rˇˇû h a b –¸ hõl A l A q –Ÿ h a -lav ˚ıdm ¸ v a y¿¬
r˚˘rA' 15 < :£Ωflr lÙıq lõE'flr¸W«y Hyúi'-lA–k-le' ˚_r¸mïA'Ãw £ÆyC« w« l ¸ h a ˚ûnv A wà 14
£ûˇ W
A wà HYr fl x A yBd „ yà hôW E v · m a hÆw√ hÃy tûˇ b a v · ÙGt häk A s –E m a ˚ lesâep ÉheW·v¬y rˇˇû eH·' Hyái'Ah
wyõibA' húelŸqam r˚àrA' 16 < :§ïm E ' A ˚˜rm ¸ ' A wà £ôv A h A -lAk ˚^nAvwà rets –A° b –a
rˇˇm aú ' A wà ˚h°v E r „ l˚ZbgFà gyõs –i m a r˚àr' A 17 < :§ïm E ' A £õv A h A -lAk – rˇˇm aú ' A wà ٰm G ' i wÃ
£õv A h A -lAk – rˇˇm aú ' A wà ™Ârˇ d –flÚ b –a rˇˇwF≈õ v i húgF∆ H ¸ m a r˚àr' A 18 < :§ïEmA' £õAvAh-lA–k
-lAk – rˇˇm aú ' A wà h°n√ m A l ¸ ' a wà £ÙYty√ -r≈gF Xúp Ka H ¸ m i hôX Le m a r˚ÄrA' 19 < :§ïEmA'
wy°b i ' A •ûˇ n¬ k –¸ hõl GA g« yúk –i wyÅb i ' A teHˇû ' E -£iv ˇè bk E H O r˚ÄrA' 20 < :§ïEmA' £õAvAh
rˇˇm aú ' A wà h°m A h E b –¸ -lAk – -£iv bõk E OH r˚àrA' 21 < :§ïEmA' £õAvAh-lAk – rˇˇm aú ' A wÃ
-tab ÙZ' wyõibA'-ta–b ÙÅtOx·'-£iv ˇè bk E H O r˚Är' A 22 < :§ïm E ' A £õAvAh-lA–k
rˇˇm aú ' A wà ٰt G nà t a x Oø -£iv bõk E H O r˚àrA' 23 < :§ïEmA' £õAvAh-lAk – rˇˇm aú ' A wà ٰm G ' i
-lAk – rˇˇm aú ' A wà rets –A° b –a ˚hõv E „r húE–kam r˚àrA' 24 < :§ïEmA' £õAvAh-lA–k
rˇˇm aú ' A wà y°q ÷ n√ £Zd –fl Hepn∆õ tÙú–kah¸l daxÅOH fixûˇ ‘q»l èˇ r˚rA' 25 < :§ïEmA' £õAvAh
-hΩflrÙGtah yB„r¸bÊ–d-te' £yô÷q√y-'◊l rˇˇüeH·' r˚ÄrA' 26 < :§ïEmA' £õAvAh-lA–k
> :§ïm E ' A £õv A h A -lAk – rˇˇm aú ' A Ãw £°AtÙ' tÙZW·val t'Y◊∑zah

Deuteronomy 28
ˇè tÙW·vl a rˇˇm O` H ¸ l i ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè lÙq¸b – ˇè vm a H ¸ tGi v fi Ù`mH A -£i' hÆy√ h A wà 1
§ÙØyl ¸ v
e ˇè ßyèh e l » 'È hòw√ hÃy ß M nà t Aâ nà ˚ £Ù°yC h a ß õ wFà c
a m ¸ yúk i nO 'A rˇˇH eô '· wyÅt A wO c ¸ mi -lAk – -te'
yûˇ k
–i ß°g… yiW K hi wà heGlõE'Ah tÙBkflr¸–bah-lAk – ßyôl e v A ˚'üAb˚ 2 :¶Ârˇ ïA'Ah yú≈yÙFg-lAk – lõv a
:hΩÂdAKWa–b hõAGta' ™˚ırAb˚ ry°ivA–b hõAGta' ™˚ırA–b 3 :ßyïeh»l ' È húw√ hÃy lÙ˜qb –¸ vÅm a H¸ t i
ßyõp e lA ' · rˇˇg¬ú H ¸ ß°t Ge m ¸ h e b ¸ yZr Ê p¸ ˚ß õ t¸ m A d Ë ' a yBr Ê p ¸ ˚ß ô nà ¸Xib-yΩÊr¸Kp ™˚˙rA–b 4
ß°e'Ob¸–b hõAGta' ™˚ırb –A 6 :ßït Ge r Ë 'a H¸ m i ˚ õß·'ÃnaX ™˚ırA–b 5 :ßïn∆ '◊c tÙırt G¸ H ¸ v a wÃ
ßyÅl e v A £yûˇ m i q –“ h
a ˇè ßyèb e yà ' O -te' hò√whÃy §âEGt«y 7 :ßïet'Ec¸–b hõAGta' ™˚ırAb˚
˚s˚Bny√ £yõk i r fl d Ë húv A b ¸ H i b ¸ ˚ ßyÅl e ' E ˚Z'c ¸ y≈ èˇ dAxe' ™Ârˇ `Âdb –¸ ßy°n∆ p A l ¸ £yõp i gF√ n«
xûˇ la H¸ m i lYk O b ¸ ˚ ßyàm e s A ' · b –a hÅAkflr¸–bah-te' ˇè ßt G¸ ' i hòw√ hÃy wâc a yà 8 :ßyïn∆ p A l ¸
ˇè Ùl húw√ hÃy ˇè ßm ¸ y÷q
¡ yà 9 :™ïAl §úEtOn ßyõeh»lÈ' hú√whÃy-reH' · ¶Âr' Aà b –A ß Ø k¸ rfi ˇ û ˇb
E ˚ ßÚd  y√
ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè twO c ¸ m i -te' rÄm O H ¸ t i yûˇ k –i ™°l A -vïb –a ¸Hïn« rˇˇH eõ ' · k –a HÙÅdq “ £ûˇ v a l ¸
ßy°elAv 'ZflrŸq«n hõ√whÃy £úEH yôk –i ¶Âr' AÅ h A yûˇ m GE v a -lAk – ˇè ˚'flrÃw 10 :wyïAkflrËdi–b õAGt¸kalAhÃw
yBr Ê p ¸ b i ˚ß ô nà X ¸ b i y^r Ê p ¸ b –i hÅb A ÙX¸l ˇè hw√ hÃy ]3 k Aò r Ë t i ÙhÃw 11 :≠ïm Ge m i ˚Y'r Ë ˇ ïy√ wÃ
ßyõt e b O ' · l a hôw√ hÃy vüab – H ¸ n« râH e ·' hÅAmfld·'Ah lavò ß°t e m A d Ë ' a yZr Ê p ¸ b i ˚ß õ t G¸ m ¸ h a b ¸
tòt E l A £«ym aÄ H KA h a -te' bÙäX L h a ÙârAcÙ'-te' ߸l∏ |hûˇ √whÃy xûˇ aGt¸p«y 12 :™ïAl tetúAl
£yÅb –i r fi £ûˇ y« ÙFg ˇè t A yèw« l ¸ h i wà ßÚÂd√y hûˇ EW·vam-lA–k tõE' ™àr „ b A l ¸ ˚ ÙÅt G v i b –¸ èˇ ß¸cËra'-rˇˇïaX¸m
qZr fi ˇè t A yèy« h A wà bØn√ z√ l ¸ 'Zl ◊ wà ˇè H'◊rl ¸ hòw√ hÃy ˇè ßnà t ¡A à n˚ 13 :hï∆w¸lit 'B◊l hõAGta'Ãw
râeH·' ßyÄeh»lÈ' hûˇ w√ hÃy |tûwO c ¸ m i -le' vãm a H ¸ t i -yïk –i hAX L m A° ¸l hõ∆y¸hit 'B◊lwà hAlv ¸ m aÅ l ¸
ˇè £yÊrb A d –Ë h a -lAk – m i r˚Äst A 'Zl ◊ wà 14 :tÙøWv · l a wà rˇˇm OB H ¸ l i £ÙõyC h a ß ô wFà c a m ¸ yüiknO ' A
£yúih»lÈ' y_„r·xa' tekl eÄ l A lw'Úm ◊ W ¸ ˚ §yûˇ imy√ £ÙõyC h a £ôk e t ¸ e' húwF∆ c a m ¸ yäk i nO ' A râH e ' ·
ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy èˇ lÙq¸b – ˇè vm a H ¸ t i '`l ◊ -£i' hÆ√yAhÃw 15 < :£Ωfld¸bAv¸l £yYÊrEx·'
£Ù°yC h a ß õ wFà c a m ¸ yúk i nO ' A rˇˇH eô ' · wyÅt A q –O x u wà wyûˇ t A wO c ¸ m i -lA–k-te' èˇ tÙW·vl a rˇˇm O` H ¸ l i
ry°ivA–b hõAGta' r˚ırA' 16 :ß˚ΩgyiKWihÃw heGlõE'Ah tÙBlAlŸ–qah-lAk – ßyôl e v A ˚'üAb˚
-yΩÊr¸Kp r˚ırA' 18 :ßïeGtËra'¸Him˚ õß·'ÃnaX r˚ırA' 17 :hΩÂdAKWa–b hõAGta' r˚ırA'Ãw
hõAGta' r˚ırA' 19 :ßï∆n'◊c tÙırt G¸ H ¸ v a wà ßyõp e l A ' · rˇˇg¬ú H ¸ ß°etm A d Ë ' a yZr Ê p ¸ ˚ß õ nà X ¸ b i
h`flrE'¸Gmah-te' ߸–b∏ |hûˇ w√ hÃy xûˇ l Ga H a Ãy 20 :ßïet'Ec¸–b hõAGta' r˚ırA'Ãw ß°e'Ob¸–b
dˇˇû v a h°W e v · t Ga rˇˇû H e ' · ß õ Ëd√y xúal¸Him-lAk¸–b tÂrÅevÃgiGmh a -te'wà ˇè hm A ˚h¸m G h a -te'
:y«nït GA b ¸ z¬ v · rˇˇH eú ' · ßyõl e l A v · m ¡a v fi r Oı yôn≈ p K¸ m i rÅh E m a ˇè ßËdAb·'-davÃw òßËdemïAKHih
-reH·' hÅAmfld·'A¡h èˇ lv a m E ß Ø t ¸ ' Oø ]3 ÙZt»Gla–k davò rebÚfl–dah-te' õ߸–b hô√whÃy qüE–bËd¬y 21
t’ql GeÄ d –fi b a ˚ taxd –fiä q –— b a ˚ tepx eâ H Ka b –a h√whÃy∏ hûˇ k A k –¸ y¬ 22 :–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH-'Ab húAGta'
˚ByAhÃw 23 :ßΩÂd¸bA' dˇˇúav ß˚Ypfldr Ë ˚ §Ù˝qr fl yC≈ b a ˚ §ÙYpd –fl H Ki b a ˚ bÂrÅexab˚ èˇ ruxËraxïab˚
§üEt G y« 24 :lïz∆ r Ë b –a ßyõt Ge x ¸ t Ga -reH·' ¶Ârˇ úA'h A wà teHx OÚ nà õ߸H'◊r-lav rˇˇúeH·' ßyôemAH
dˇˇv aõ ßyÅl e v A dˇˇr „Z y≈ ˇè £y« m aè H KA h a -§im rˇˇp A° v A wà qûˇ b A ' A õ߸cËra' rˇˇúaX¸m-te' hô√whÃy
wyÅlA ' E 'ûˇ c E t GE ˇè dx A ' e ™Ârˇ d Â` b –¸ ß Ç yebyà ' O yûˇ n≈ p ¸ l i • ê √ gF n« |húw√ hÃy ]3 k Aâ nà t Ge y« 25 :™Ωd fl m ¸ H KA h i
:¶Ârˇ ï' A h A tÙBkl ¸ m ¸ m a lYk O l ¸ hØw√ v · z¬ l ¸ t A yûˇ y« h A wà wy°n√ p A l ¸ s˚ûnt GA £yõk i r fl d Ë húv A b ¸ H i b ¸ ˚
§yõ' E wà ¶Ârˇ ' A° h A tûˇ m a h È b e l ¸ ˚ £«yõamAKHah •ÙBv-lAk¸l lÅAk·'aml ¸ ˇè ßt ¸ ïl A b ¸ n« hòt A yà h A wà 26
bYr fl gF√ ba ˚ £yÅr Ê x O X L¸ b a ˚** £yilp A v Û b A ˚* ˇè £y« r fiè c ¸ m i §yòx i H ¸ –ib hMw√ hÃy hâk A k –¸ y¬ 27 :dyΩr Ê x · m a
§Ù˝rwF√ v i b ¸ ˚ §ÙYvgF√ H i b –¸ hØw√ hÃy hûˇ k A k –¸ y¬ 28 :'ïp E r fl h E l ¸ lõ ak˚t-'◊l rˇˇúeH·' sÂrˇ x A° b e ˚
ˇè rwF≈ v i h A HòH KE m a yà râH e ' · k –a £«yr fiÄ h Û c FA ïb –a Hûˇ H KE m a m ¸ t A yMy« h A wà 29 :bïb A l E §ÙYhm ¸ t i b ¸ ˚
-lAk – l˚_zg√ wà q˚^Hv A ™ûˇ ' a t A yM«yAhÃw ßy°ekflrË–d-te' fixyõil¸cat 'B◊lÃw hÅAlEp·'A–b
hõn∆ b
¸ t
Gi t«yb
–aú h√nF b eÅ k –A H ¸ y« ** h√nF l e gF√ H ¸ y« * èˇ rExa' Hyòi'Ãw WÄ„rA'¸t hûˇ AKHi' 30 :fivyïH i Ùm §yú' E wà £yõm i yC√ h a
ßyÆ∆nyEv¸l fix˚ZbAX UßËrÙH 31 :˚Fnïl e l G¸ x a t ¸ 'Bl ◊ wà võX La t Gi £Ârˇ k –eú Ù°b – bûˇ H E t E -'◊lwÃ
tÙûnt u nà ˇè ßnà 'øc ◊ ™°l A b˚YHy√ 'Bl ◊ wà ßyØn∆ p A l G¸ m i l˚ûzgF√ ˇè ßr Ë ˇm Oø x · ˚Ç nF m Ge m i Vlak'◊t 'Zl ◊ wÃ
ßyûˇ n∆ yEvwà ˇè rx E ' a £òv a l ¸ £y=n« t u nà ßyät e nO b ¸ ˚ ßy=n∆ b –A 32 :fivyïH i Ùm ß õ l ¸ §yú' E wà ßyÅb e yà ' O l ¸
ˇè ßt ¸ ïm A d Ë ' a y`r Ê p K¸ 33 :ßΩd  y√ lõ' E l ¸ §yú' E wà £Ù°yC h a -lAk – £õehyEl·' tÙBlAkÃw tÙÅ'Or
-lA–k ¶˚YcflrÃw q˚BHAv q_fir AtyÆ«yh A wà t GA v ¸ d flÚ y√ -'◊l rˇˇû H e ' · £õv a lúk a '◊y ß Ø v · yûˇ g« yà -lAkwÃ
hM√whÃy hâAk¸–k¬y 35 :hïe'ËriGt rˇˇH eú ' · ßyõn∆ yEv hú' E r Ë m Ga m i v°gF√ H u m ¸ t A yõy« h A wà 34 :£yïm i yC√ h a
•úa–kim '°EpflrEh¸l lõak˚t-'◊l rˇˇH eú ' · £«yq —Å H KO h a -lavwà ˇè £y« k –aè r Ë b –i h a -lav vÄr fl §yûˇ x i H ¸ b –i
£yûˇ q ÷ t GA rˇˇû H e ' · ˇè ßk –¸ l ¸ m a -tïe'Ãw Æ߸tøO' hM√whÃy ™âElÙy 36 :ßΩÂd›qËd“q dˇˇúavÃw õ߸lÃgfir
£yúh i l » ' È £ôH KA t GA d Ë ˇb aú v A wà ßy°t e b O ' · w¬ hûˇ t GA ' a t GA v ¸ d fiY y√ -'◊l rˇˇúeH·' yÙDFg-le' ßyÅelAv
£yÅm Gi v a ïh A ˇè lk O b –¸ h°n√ y«nH ¸ l i Ãw lõH A m A l ¸ hÅm GA H a l ¸ t A yûˇ y« AhÃw 37 :§ebïA'√w ¶úEv £yYÊrEx·'
Xûˇ v a m ¸ ˚ hÚd  W KA h a 'yûˇ c i ÙGt bYfir vfirˇ ú∆z 38 :hAGmïAH hõ√whÃy ß ú gà h e n¬ yà -reH' ·
ˇè ht Ge H ¸ t i -'øl ◊ §«yy¬ò wà t GA d Ë ˇb A° v A wà võX La t Gi £yúm i r fl k –¸ 39 :hïb –e r Ë ' a h A ˚Fnl eõ s ¸ x ¸ y¬ yúk –i •Ås O ' È t Ge
ß°l e ˚bÃgF -lAkb –¸ ß õ l ¸ ˚Byh ¸ y« £yôt i y≈z 40 :tavïl A t GO h a ˚Fnl eõ k ¸ '◊t yúk –i rØgO ' È t e 'Zl ◊ wÃ
yúk –i ™Ål A ˚ûyh ¸ y« -'◊lwà dy°l i ÙGt tÙYnb A ˚ £yún« b –A 41 :ßït e y≈z lõH Ka y« yúk –i ™˚Åst A 'Zl ◊ ˇè §m e H eè wÃ
rˇˇû He ' · ˇè rgF≈ h a 43 :lïc a l A c F¸ h a HYr „ y√ yà ߰t e m A d Ë ' a yZr Ê p ¸ ˚ß õ c ¸ v E -lAk – 42 :yibïH Ke b –a ˚Ykl ¸ y≈
'˚Zh 44 :hALXïAGm hALXúam dˇˇY„rt E hút GA ' a wà hAlv ¸ m GA° hAlv ¸ ˇû am ßyõelAv húel·vy¬ ß Ø b –¸ r Ë q ÷ b –¸
:bïn√ z√ l ¸ húy∆ h ¸ ït Gi hõt GA ' a wà H'År ◊ l ¸ hûˇ y∆ h ¸ y« '˚hò ˚Fnw∆° l ¸ at 'Z◊l hõAGta'Ãw ØßÃw¸l¬y
™Úfld¸mïAKHih dˇˇõav ß˚ØgyiKWihÃw èˇ ß˚èpfldËr˚ heGlÄE'Ah tÙZlAlŸ –qah-lA–k ßyäelAv ˚'âAb˚ 45
:™ïwF√ c i rˇˇH eú ' · wyõt A q –O x u wà wyút A wO c ¸ m i rˇˇm O_ H ¸ l i ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè lÙq¸b – t GA v ¸ m aÄ H A 'Zl ◊ -yik –
-'◊l rˇˇòeH·' taxÄaGt 47 :£ïAlÙv-dav õß·vËr¬z¸bï˚ t°EpÙm¸l˚ tÙY'¸l Ø߸b ˚ûyAhÃw 46
ˇû t
GA d Ë b a v A wà 48 :løk –O b˜r O m E b°b A l E b˚ZXb ¸ ˚ hõx A m ¸ W i b –¸ ßyÅehl » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè t GA d Ë b aè v A
resx OZ b ¸ ˚ £˜r O yEvb ¸ ˚ 'ôm A c A b ¸ ˚ büAvr fl b –¸ ™Åb –A ˇè hw√ hÃy ˚Fnx eò ¸GlaHÃy râeH·' ßyÄb e yà ' O -te'
'ûˇ W KA y« 49 :™ït A ' O Ù˜dyimH ¸ h i dˇˇv aú ßÅr  '√wF c a -lav èˇ l∆zËrab – l`v O §ãt a n√ wà lÚk –O
rˇˇH eú ' · yÙDgF reHnF√° ah hõe'Ëd«y rˇˇúeH·'a–k ¶ÂrÅA'Ah hûˇ EcŸqm i ˇè qÙxflrm E yÙògF ßyâl e v A h É w√ hÃy
'Bl ◊ ravn¬õ wà §Åq ‘ z√ l ¸ ˇè £y«nAp 'òAKW«y-'◊l râH e ' · £y°n« p KA zûˇ v a yÙõgF 50 :ÙΩnH O l ¸ võm a H ¸ t i -'◊l
-'ø◊l râeH·' Ç™fld¸mïAKHh i dˇˇû v a ß ê t ¸ m A d Ë ' a -yΩr Ê p ¸ ˚ß ú t G¸ m ¸ h e b ¸ yâr Ê p K¸ lak' A wà ∏ 51 :§øx O y√
dˇˇv aú ß°n∆ '◊c t˘r O t G¸ H ¸ v a wà ßyõp e l A ' · rˇˇg¬ú H ¸ rÅh A c ¸ y« wà HÙ˘ryit G ˇè §g√ d –fl ß Æ l ¸ ryä' i H ¸ y¬
ˇè ßyèt e m O x O tÂdˇ r Â` dˇˇû v a ßyÄÂrAv¸H-lAk¸–b M߸l râacEhÃw 52 :™ïAtO' Ù˜dyib·'ah
ˇè ßl ¸ rˇˇc aò h E wà ߰ecËra'-lAk¸–b §õEhA–b x fi X Eú b –O hôt GA ' a rˇˇúH e ' · tÙÅrc u b –¸ h a wà tÙZhb O gFà h a
ûˇ AGt¸lakA'Ãw 53 :™ïAl ßyõeh»l' È húw√ hÃy §ôt a n√ rˇˇH eú ' · ß Ø c ¸ Ëra'-lâAk¸–b ßyÅÂrAv¸H-lAk¸–b
ˇè rÙcAmb –¸ ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy ß õ l ¸ -§atïn√ rˇˇH eú ' · ßyÅt e nO b ¸ ˚ ˇè ßyèn∆ b –A rˇˇW aò b –¸ ß Æ nà X ¸ b i -yΩr Ê p ¸
vâr fi t GE dˇˇ' OÚ m ¸ gYnO v A h e wÃ ß Ø b –¸ ™ZfirAh èˇ Hyi'Ah 54 :ßïebÃyO' ß õ l ¸ qyúc i y√ -reH' · qÙÅcm A b ¸ ˚
dˇˇû x a ' a l ¸ |tûˇ t GE m i 55 :ryït i Ùy rˇˇH eú ' · wyõn√ b –A rety∆ú b ¸ ˚ ÙÅqyEx teHˇû ' E b ¸ ˚ ˇè wyix' A b ¸ Ù`nyEv
qÙÅcm A b ¸ ˚ ˇè rÙcAmb –¸ lÚk –O ÙYl-ryïi'¸Hih yúil¸–bim lÅEk'◊y rˇˇû ˇH e ' · ˇè wy√nb –A rˇˇW aò b –¸ m i £Äh e m E
râH e ' · hÆgF√ n… v · h A wÃ ß M b ¸ hâk –A r fi Ah 56 :ßyΩÂrAv¸H-lAk¸–b õ߸b«yO' ô߸l qyúic√y râeH·'
ˇè h – n√ yEv v`r fi t GE ™˝r O m E ˚ gõnF≈ v a t ¸ h i m E ¶Âr' AÅ h A -lav gûˇ c FE h a èˇ –hAlÃgfir-•ak hòAt¸–s«n-'◊l
h
A yÄl e gà r fi §yûˇ b –E m i |tûˇ c E ÙCyah –hãAt√y¸liH¸bï˚ 57 :–hïAGtibb ¸ ˚h – n√õ b ¸ b i ˚h – q “Å yEx Hyûˇ ' i b –¸
qÙÅcm A b ¸ ˚ ˇè rÙcAmb –¸ rets –A° b –a lYO–k-resøOx¸–b £úEl¸k'◊t-yïi–k dÅl E t GE rˇˇû H e ' · ˇè h A yèn∆ b A b ¸ ˚
tÙÄW·val räOm¸Hit 'â◊l-£i' 58 :ßyΩÂrAv¸Hi–b õ߸b«yO' ô߸l qyúic√y râeH·'
-te' hA'Ër«y¸l∏ h°∆∑zh a repˇû s –E b –a £yõb i ˚t¸–kah t'Ø◊∑zah hZflrÙGtah èˇ y„r¸bÊ–d-lA–k-te'
-te' èˇ h√whÃy 'òAl¸pihÃw 59 :ßyïeh»lÈ' hú√whÃy tõE' hØ∆∑zah èˇ 'r fl ÙFnh a wà dˇˇb –Aò k ¸ nF« h a £ãH KE h a
£yõv i r fl £úy« l A x Û w√ tÙØnm A ' È ˇû n∆ Ãw ˇè tÙlOdgFà tÙòk – m a ß°v e r Ë z¬ tÙûˇ k – m a tõ' E wÃ ß Ø t ¸ k –OZ m a
£°h e y≈np K¸ m i t GA r Ë ˇ gOY y√ rˇˇH eú ' · £«yr fiÅ c ¸ m i hûˇ w≈ d Ë m a -lAk – tE'ò ß Æ b –¸ byûˇ H i h E wà 60 :£yïn« m A ' È n∆ wÃ
hZflrÙGtah repõEs¸–b b˚ÅtAk 'Z◊l ˇè rH e ' · hÅk –A m a -lAkwà ˇè yl i x Û -lA–k £ò¬Fg 61 :™ïA–b ˚˜q¸bfldÃw
XÅv A m ¸ yûˇ t E m ¸ b –i ˇè £t Ge r Ë ' a H ¸ n« wà 62 :™Ωd fl m ¸ H KA h i dˇˇv aõ ßyÅl e v A ˇè hw√ hÃy £òl E v ¸ y¬ t'°z∑◊ h a
húw√ hÃy lÙ˜qb –¸ t GA v ¸ m aÅ H A 'Zl ◊ -yik – b˝r O l A £«ym aõ H KA h a yúb E k ¸ Ùk¸k – £Åt e y«yh È rˇˇû H e ' · taxt Ga ò
tÙûˇ b – r Ë h a l ¸ ˚£ ê k e t ¸ ' e byûˇ X i yEh¸l £ÄekyEl·v hM√whÃy WâAW-reH·'a–k h√yAhÃw∏ 63 :ßyïeh»lÈ'
£°k e t ¸ ' e dyûˇ m i H ¸ h a l ¸ ˚ £õk e t ¸ ' e dyúib·'ah¸l £ÅekyEl·v èˇ h√whÃy WyòW i y√ §ûˇ k –E £ Ç k e t ¸ ' e
ò߸cyïipÈh∆w 64 :–hïAGt¸HÊr¸l hAm G H Aõ -'Ab hút GA ' a -reH·' hÅAmfld·'h ¡A lûˇ v a m E ˇè £t Ge x ¸ s –a n« wÃ
£äH KA t GA d Ë b aâ v A wà ¶Ârˇ °A'Ah hûˇ EcŸq-davÃw ¶Ârˇ õA'Ah húEcŸqim £yÅm Gi v a ˇû h A -lAkb –¸ ˇè hw√ hÃy
£òy« ÙFgb a ˚ 65 :§ebï' A w√ ¶úv E ßyõt e b O ' · w¬ hút GA ' a t GA v ¸ d fi_ y√ -'◊l rˇˇüH e ' · £yÄr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È
bûˇ l E ˇè £H A ß ú l ¸ h=w√ hÃy §É t a n√ wà ߰l e gà r fi -•akl ¸ x fi ÙYnm A húy∆ h ¸ y« -'◊lwà v fi yØgF« r Ë t a 'Zl ◊ ˇè £h E h A
d∆gnF∆° m i ß õ l ¸ £yú' i l u t G¸ ßyØyC∆ x a ˚ûyh A wà 66 :Hepïn√ §ÙBb' · d ¡— wà £«yn¬õ yEv §ÙByl ¸ k i wà zØgF√ r fi
§ûˇ t GE y« -yïm i ˇè rm a '◊t G r’qb –O` b –a 67 :ßyïyC∆ x a b –¸ §yõm i ' · t a 'Bl ◊ wà £Åm A ÙyÃw hAlyà ˇû l a ˇè t GA d Ë x a ïp A ˚
hú' E r Ë m Ga m i ˚ dÅx A p ¸ t Gi rˇˇû H e ·' èˇ ß¸bïAb¸l daxòaKpim r’qÚO–b §ûˇ t GE y« -yïm i rˇˇm aõ '◊t G bÂrˇ v eú b A ˚ bÂrv eÅ
rˇˇû H
e ' · ˇè ™r  d –Âè b –a t Ç ÙCyn« ' Û b –A £ ê y« r fi c ¸ m i |húw√ hÃy ]3 âAk¸byïiHÈhï∆w 68 :hïe'Ërt Gi rˇˇH eú ' · ßyõn∆ yEv
ßyôb e yà ' O l ¸ £üAH £ât Ge r Ë k –a m a t ¸ h i wà –h°AtO'Ëril dÙYv •yúisOt-'◊l ß Ø l ¸ yït Gi r Ë ˇ û ˇm a ' A
-reH˛' tyäÊr¸–bah yâ„r¸bÊd ÉheGlE' 69 < :hï∆nOq §yúE'Ãw tÙYxAp¸HilÃw £yBÊdAb·val
dˇˇû b a l G¸ m i b°' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e ¸–b lõE'flr¸W«y yú≈n¸–b-te' t_Or¸kl i hÄH e m O -te' hûˇ w√ hÃy hü√wF c i
> :bΩr „ x O b –¸ £õt GA ' i tBr fi A–k-reH·' tyÅÊr¸–bah

Deuteronomy 29
£Äte yi'r Ë £ûˇ tGe ' a £°h e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ lõ' E rfl W ¸ «y-lA–k-le' hôeHm O 'Br fl q Ÿ yC« w¬ 1
-lAk¸l˚ hBOvËrap¸l £«yÅfir¸cim ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè £k e y≈nyïv E l ¸ hò√whÃy hâAWAv ÉreH·'-lA–k tûˇ E'
t^t
O ' O h A ßy°n∆ yEv ˚Y'r fl rˇˇH eú ' · tÅl » d O gFà h
a ˇè tÙ–sm Ga ha 2 :ÙøcËra'-lAk¸l˚ wyYfldAb·v
£«yn¬ú yEvwà tavd fiÅ l A ˇè bl E £úk e l A ]3 h=w√ hÃy §É t a n√ -'øl ◊ wà 3 :£ïh E hA £yõl i d
O gFÃ h
a £yôt i p ¸ m GO ha wÃ
£yúvi b –A r Ë ' a £ôk e t
¸ ' e ™úl E Ù'√w 4 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ v fi m
OÚ ¸Hl
i £«yˇû n¬ zà '
A wà tÙY'r Ë l i
lúavEm hõAt¸lAb-'ø◊l ú߸lavï¬nÃw £Åk e yElv· m E ˇè £k e yEtm Oø l ¸ Wa ˚`lAb-'ø◊l rˇˇ°A–bd Ë mGi b–a hõn√ H A
yôk –i ˚Åvd
Ë ˇ ït
GE ˇè §v a maè l ¸ £°t e yitH ¸ 'Zl ◊ rˇˇk Aõ H E wà §«yy¬ú Ãw £ÅeGt¸lak·' 'Z◊l £exelò 5 :ßïelÃgfir
-™elïm e §Zx O yis 'ûˇ c E yC≈ w¬ h°z∑∆ ah £Ù˘qAGmah-le' ˚'YObAGt¬w 6 :£ïk e yEhl » ' È hõw√ hÃy yún« ' ·
ˇè xq –— nF« w¬ 7 :£ïk –E nF¬ w¬ hõm A x A l ¸ m Gi l a ˚nôt E 'flrq Ÿ l i §üAHb –A h a -™elïm e gÙâvwà §Ù–bH ¸ x e ∏
:yïH Ki n¬ m ¸ ïh a XebH Eú yõc i x · l a wà yÚd Ê gF√ l a wà yõn« Eb˚'¡rAl hÅAl·xn¬ l ¸ h – ˇû n√ t G¸ nF« w¬ £Åc A r Ë ' a -te'
˚lyÅk –i W ¸ t Ga §avˇû m a l ¸ £°t A ' O £õetyiW·v¬w t'Ø◊∑zah tyZÊr¸–bah ˇè yr „ b ¸ d –Ê -te' £Ät Ge r Ë m a H ¸ ˚8
£Åk e l G¸ k –u ˇè £ÙCyh a £yòb i c FA n« £ât Ge ' a 9 > :§˚øWv · t Ga rˇˇH eú ·'-lA–k tõE'
Hyú' i lYk –O £Åk e y„rX ¸ H OZ wà ˇè £k e y≈nq Ÿ z« £Äk e yEXb ¸ H i £ûˇ k e yEH'flr £°k e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy yõn≈ p ¸ l i
ßyÅc e v E bûˇ X E x O m E ßy°n∆ x · m a bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ rˇˇH eõ ' · ß Ø r Ë ˇ û ˇg≈ wà £Åk e yEHnà £ûˇ k e p K¸ X a 10 :lï' E r fl W ¸ y«
ˇè rH e ' · ÙÚtl A ' A b ¸ ˚ ßyõeh»lÈ' hú√whÃy ty_Êr¸bi–b ÆßËr¸bAv¸l 11 :ßyïm e yEm bú' E H O dˇˇv aõ
£ÄvA l ¸ Ùäl |£Ù=yC h a ß É t ¸ ' O -£yæq ÷ h A §avˇû m a l ¸ 12 :£ÙïyC h a ß õ m G¸ v i tBr „ k –O ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy
ßyÅt e b O ' · l a ˇè vb –a H ¸ n« rˇˇH eò ' · akÃw ™°Al-re–bÊ–d rˇˇõeH·'a–k £yÅih»l'ïEl èˇ ß¸Gl-h∆yh ¸ ïy« '˚`hwÃ
-te' ˇè tr „ k –O yÄk i nO ' A £°k e d –Ë b a ¸l £õek¸Gti' 'B◊lÃw 13 :b¿Oq·vy¬ l ¸ ï˚ qõx A c ¸ y« l ¸ £úAhflr¸ba'¸l
ˇè ˚nèm GA v i hÄp KO ÙMnH ¸ y∆ râH e ' · -te' Éyi–k 14 :t'Ω◊∑zah hõAlA'Ah-te'Ãw t'Ø◊∑zah tyZÊr¸–bah
:£ÙïyC h a ˚núm GA v i hYp KO ˚Fnn∆ô yE' rˇˇúeH·' tâE'Ãw ˚ny°Eh»lÈ' hûˇ w√ hÃy yõn≈ p ¸ l i £ÙØyC h a dˇˇû m E v O
-reH' · tüE'wà £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ ûˇ ' e b –¸ ˚n¸bH aõ y√ -reH' · tú' E £Ået G v ¸ d fi yà £ûˇ t Ge ' a -yïk –i 15
tõ' E wà £Åh e yEc˚ûˇ q – H i -te' ˇè ˚'ËriGt¬w 16 :£ïeGtËrab·v rˇˇúeH·' £õy« ÙFgh a bÂrˇ q ’ú b –¸ ˚nËrˇ b aô v A
-Ù' Hyûˇ ' i £ekb –A ∏ Hûˇ y≈ -§ep K 17 :£ïehAGmiv rˇˇúeH·' bõAh√zÃw •esk –eú §eb' eÅ w√ ¶ûˇ v E £°h e yEll Gu gF«
hûˇ w√ hÃy ˇè £v i m E ˇè £ÙCyh a hòn∆ p O Ùâbb A l ¸ r É H e ' · XebH EÄ -Ù' hû ˇ x A p KA H ¸ m i Ù^' hãH KA ' i
hBr  p KO HÂrˇ H O_ £Äk e b –A Hûˇ y≈ -§ep K £°h E h A £ûˇ y« ÙFgh a yõh E l » È '-te' dÅOb·val tekûˇ elAl ˚nyÅEh»lÈ'
™â„rA–b¸tihÃw t'Æ◊∑zah häAlA'ïAh yâ„r¸bÊ–d-te' ÙÉ v¸mH A b –¸ hºy√ AhÃw 18 :hï√n·valÃw H'˜◊r
tÙBps ¸ §avm aô l ¸ ™°l E ' E yõb –i l i t˚ırÊr¸Hi–b yôi–k yÅiGl-h∆y¸hï«y £ÙZlH A ˇè rm O 'El Ù`bb A l ¸ b –i
§âH a v ¸ y∆ zA'∏ yûˇ k –i ÙÇ l x fiΩ l »Z s ¸ êh√whÃy hûˇ eb'◊y-'◊l 19 :hïA'Em¸Fcah-te' hõ√wflrAh
hõb A ˚t¸k – h a hÅl A ' A ˇû Ah-lAk – ˇè Ùb – hAcb ¸ r fl` wà '˚Åhh a Hyûˇ ' i –A b ˇè ÙtA'nà q ÷ wà hòw√ hÃy-•a'
ˇè hw√ hÃy Ù`lyÊd – b ¸ h i wà 20 :£«yïm A H KA h a taxt Gaõ m i ÙÅmH ¸ -te' ˇè hw√ hÃy hòx A m A ˚ h°z∑∆ h a repˇû s –E b –a
repúEs¸–b hàAb˚t¸–kah tyÅÊr¸–bah tÙZlA' èˇ lOk¸–k l°E'flr¸W«y yûˇ EX¸biH lYO–kim hÅAvflr¸l
ˇè ˚m˚èqy√ rˇˇH eò ' · ˇè £k e y≈nb –¸ §ÙÄr·xa'A¡h rÙûˇ –dah rãamA'Ãw 21 :hï∆∑zah hYflrÙGtah
¶Ârˇ ' Aò h A tÙãk – m a -te' ˚'flrwà ∏ h°q “ ÙxËr ¶Ârˇ û ˇe'm E 'Yb ◊ y√ rˇˇH eú ' · yÅr Ê k ¸ nF√ h aâ wà £Åk e y„rx · ˇû ' a m E
hûˇ p A r „ W ¸ x ê l a m e w√ tyZr Ê p ¸ gF√ 22 :–hïA–b hõ√whÃy húAGlix-reH·' h A yÅ' e l u x · ˇû t Ga -te'wà ˇè 'wihh a
tãk a p KE h ¸ m a ïk –¸ beWv E° -lAk – h – b Aõ húel·v¬y-'ø◊lÃw fixÅim¸cat 'Z◊lwà ˇè vr fi z∑√ t i '`l ◊ Ç–hAcËra'-lAk
:Ùøtm
A x · b a ˚ Ùõp K ' a b –¸ hØw√ hÃy ™ûˇ p a h A ˇè rH e ' · £Øy« Ùb¸c˚** £y«yC b O c ¸ ˚* hûˇ m A d Ë ' a ˇè hr fl m O v · w¬ £`d O s ¸
húem t'°◊∑zah ¶Ârˇ û ˇA'Al hAkk –Aõ hôw√ hÃy hüAWv A hâm e -lav £Øy« ÙFgh a -lAk – ˇè ˚r¸mï' A wà 23
hõw√ hÃy tyBr Ê b –¸ -te' ˚Åbzà ïv A rˇˇû H e ' · lavò ˚Årm ¸ ˇû ' A wà 24 :hï∆∑zah lÙ˜d√Fgah •úa'Ah y_ÊrÛx
:£«yr flΩ c ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E £õt A ' O ÙB'yicÙh¸b – £Åm GA v i tZr fi k –A ˇè reH·' £°AtOb·' yûˇ Eh»lÈ'
-'ø◊l rˇˇû eH·' èˇ £yih»lÈ' £°ehAl ]1 wF ˚õ x · t Ga H ¸ ïyC« w¬ £yÅr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È ˇè ˚d¸bv a ïyC¬ w¬ ˚Äkl ¸ ≈yC w¬ 25
'yòibAh¸l 'w°ihah ¶Ârˇ û ˇ' A b –A hõw√ hÃy •ú' a -raxïyC« w¬ 26 :£ïh e Al qõalAx 'B◊lÃw £˚ÅvfldÃy
lûˇ va m E ˇè hw√ hÃy £òH E t G¸ yC« w¬ 27 :hï∆∑zah repúE–sa–b hõAb˚t¸–kah hÅAlAlŸ–qah-lA–k-te' ˇè h A yèl e v A
£ÙúyC k –a tÂrˇ x eõ ' a ¶Ârˇ ' eú -le' £ôk E l i H ¸ yC¬ w¬ lÙ˝dgF√ •ecˇû q ’ b ¸ ˚ hõm A x E b ¸ ˚ •ú' a b –¸ £Åt A m A d Ë ' a
£ÅAlÙv-dav ]4 wFè$ n$ y$ n≈è$ b A$ l ¸$ ˚$ ]4 wF$ n$ l Aò$ tãl » gà nF« h a wà ˚ny°h E l » È' hõ√whyal tÅOrAGt¸s«Fnâah 28 :hï∆∑zah
< :t'Ω◊∑zah hBflrÙGtah yY„r¸bÊ–d-lA–k-te' tÙàW·val

Deuteronomy 30
hÅAlAlŸ–qahÃw èˇ hAkflr¸–bah heGlÄE'Ah £yZÊrAbË–dah-lA–k ßyäelAv ˚'âb O y√ -yïki h É y√ hA wà 1
ôß·xyÊ–dih rˇˇüeH·' £Ø«yÙFgah-lAk¸–b ßÅebAb¸l-le' èˇ AtObEH·h¬w ßy°n∆ p A l ¸ yit G t aõ n√ rˇˇH eú ' ·
l_k O k –¸ ÙÅlq O b ¸ ˇû t GA v ¸ ma H A wÃ èˇ ßyèeh»lÈ' hò√whÃy-dav ãAGt¸baHÃw 2 :hAGmïAH ßyõeh»lÈ' hú√whÃy
:ßïeH¸p¬n-lAk¸b˚ õ߸bAb¸l-lAkb –¸ ßyØn∆ b A ˚ hûˇ t
GA ' a £Ù°yC h
a ß õ ÃwF c a m¸ yúk i nO ' A -reH' ·
£yÅm Gi v a ˇû h A -lAk – m i ˇè ßc ¸ b –e q ÷ wà bÄAHÃw ß°em·xÊrÃw õ߸t˚b¸H-te' ßyôeh»lÈ' hü√whÃy bâH A wà 3
£«ym
A° H KA h a hûˇ c E q Ÿ b–i ß õ x · d –fi ˇ ï«n hú∆y¸h«y-£i' 4 :hAGmïAH ßyõeh»lÈ' hú√whÃy ô߸cyïp i h È rˇˇüH e ' ·
ßyÄeh»lÈ' hûˇ √whÃy Uß·'yïibÈh∆w 5 :ßïx e q –“ y« £õHKA m i ˚ ßyÅh e l» È' hûˇ w√ hÃy ˇè ßc ¸ b
–e q — yà £ÄH KA m i
:ßyït e b O '
· m
E ß õ b –¸ r Ë h i wÃ ß ú b ¸ ïX
i yEhwà h
– tGA° H ¸ r
Ê yïw« ßyõte b O ' · ˚BHËr√y-reH·' ¶Ârˇ ôA'Ah-le'
hü√whÃy-te' hãAb·ha'¸l ß°evËr¬z bûˇ ab¸l-te'Ãw õ߸bAb¸l-te' ßyôeh»lÈ' hü√whÃy lâAm˚ 6
ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè §t a n√ wà 7 :ßyï∆Cyax §avúam¸l õ߸H¸p¬n-lAk¸b˚ ú߸bAb¸l-lAk¸–b ßyôeh»lÈ'
:ß˚øpfldËr rˇˇúeH·' ßyõe'ÃnOW-lavwà ßyúb e yà ' O -lav heGl°E'Ah tÙYlA'Ah-lA–k túE'
rˇˇH eô ' · wyÅt A wO c¸ m i -lAk – -te' èˇ t A yèW i v A wà h°w√ hÃy lÙ˘qb –¸ GAõtv ¸ ma H A wà b˚ÅHt A hûˇ t GA ' a wà 8
yâr
Ê p ¸ b–i ßÄd  y√ hûˇ W E v· m a |lZk O ¸–b ßyäeh»lÈ' h=√whÃy ÉßËryïitÙhÃw 9 :£ÙïyC h a ß õ wFà c a m¸ yúk i nO ' A
W˚`Wl A hÆw√ hÃy b˚ZHy√ |yûˇ k –i h°b A ÙX¸l ß õ t ¸ m A d Ë ' a yBr Ê p ¸ b i ˚ß ô t G¸ m ¸ h e b ¸ y^r Ê p ¸ b i ˚ß M nà X ¸ b i
hûˇ w√ hÃy ˇè lÙq¸b – vÄm a H ¸ t i yûˇ i–k 10 :ßyïetOb·'-lav WõAW-reH' · k –a bÙÅXl ¸ ˇè ßyèl e v A
yòi–k h°∆∑zah hYflrÙGtah repúEs¸–b hàb A ˚t¸k – h a wyÅt A q –O x u wà ˇè wyAtwO c ¸ m i rˇˇm O` ¸Hil ßyÅeh»lÈ'
yi–kò 11 > :ßïeH¸p¬n-lAk¸b˚ õ߸bAb¸l-lAk¸–b ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy-le' èˇ b˚HAt
'Bl ◊ wÃ ß Ø m G¸ m i ˇè 'wih t'úl E p ¸ n« -'øl ◊ £Ù°yC h a ß õ wFà c a m ¸ yúk i nO A' rˇˇôeH·' t'Ø◊∑zah hûˇ w√ c ¸ m Gi h a
ˇè hm A yà m aè H KA h a ˚nòl GA -helv · y¬ yûˇ m i rÄm O 'El 'w°h i £«ym aõ H KA a b 'B◊l 12 :'wïih hõ“qOxËr
rÄOm'El 'w°ih £õ√Cyal rebúEvEm-'øl ◊ wà 13 :h√nF ïW e v · n¬ wà h – t Aõ ' O ˚núv E m i H ¸ y¬ wà ˚nÅl GA h A ˇû x e q –“ y« wÃ
:h√nF ïW e v · n¬ wà h – t Aõ ' O ˚núv E m i H ¸ y¬ wà ˚nÅl GA h A ˇû x e q –“ y« wà ˇè £yC√ h a rebv Eò -le' ˚näl A -rAbv · y¬ yûˇ m i
< :ÙøtOW·val õ߸bAb¸lïib˚ ßyúp i b –¸ dˇˇ' OÚ m ¸ rˇˇõAbfl–dah ßyôelE' bÙır“q-yïi–k 14
-te'Ãw t∆wõAGmah-te'Ãw bÙ°LXah-te'wà £yõyC« x a ïh a -te' £ÙØyC h a ˇè ßyèn∆ p A l ¸ yit G t aò n√ hâ' E r Ë 15
tekûˇ elAl èˇ ßyèeh»lÈ' hò√whÃy-te' hãAb·ha'¸l Ç£ÙCyah êßÃFwac¸m yûˇ k i nO ' A râH e ' · 16 :vΩr fl h A
ˇè ßk ¸ r fi ˇ ïb E ˚t A yÅb i r fl wà t A yûˇ y« x A wà wy°X A p KA H ¸ m i ˚ wyõt A q –O x u wà wyút A wO c ¸ m i rˇˇm O_ H ¸ l i wà wyÅk A r fl d Ë b –i
hú∆n¸p«y-£i'Ãw 17 :–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH-'Ab húAGta'-reH·' ¶ÂràA'A–b ßyÅeh»lÈ' hûˇ √whÃy
:£ït GA d Ë b a v · w¬ £yYr Ê x E ' · £yúh i l » 'El t A yôw« x · t Ga H ¸ ïh i wà t GAÄ x ¸ –fidn« wà v°m A H ¸ t i 'Zl ◊ wÃ ß õ b ¸ b A l ¸
-lav èˇ £yim√y §òukyÊr·'at-'◊l §˚˝db E '◊t G dˇˇb OY ' A yúk –i £ÙØyC ah ˇè £k e l A yit G d Ë ˇ gF¬ò h i 18
:–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH 'B◊bAl §Å„–dËr¬Cyah-te' èˇ rEbOv hòAGta' râeH·' hÅAmfld·'ûˇ Ah
yit
G ˇû t
a n√ ˇè tw∆ m GAè h a wà £yòyC« x a h a ¶ Ç r  ' A h A -te'wà £«yˇû m a KA Hah-te' ê£ÙCyah £ûˇ ekAb yitâOdyivah 19
:ßïevËr¬zÃw húAGta' hõ∆y¸xiGt §avm aú l ¸ £yØyC« x a ïb –a ˇè t GA r Ë x a ïAb˚ h°AlAlŸ–qahÃw hõAkr fl b –¸ h a ßyØn∆ p A l ¸
'˚`h yûˇ i–k ÙÚb-h“q¸bfld¸l˚ ÙYlOqb –¸ v fi m OB H ¸ l i ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy-te' èˇ hAb·hïa'¸l 20
ßyôetOb·'al hü√whÃy vâa–b¸H«n ÉreH·' hÄAmfld·'Ah-lav tebûˇ eHAl ßyÅm e y√ ™Ârˇ ' OZ wà ˇè ßyèyC∆ x a
> :£ïh e l A tút E l A b˜q O v · y¬ l¸ ï˚ qúAx¸c«y¸l £ôAhflr¸ba'¸l

Deuteronomy 31
:lïE'flr¸W«y-lA–k-le' heGlõE'Ah £yBr Ê b A d –Ë h a -te' rˇˇb –Eô d
fi yà w¬ h°H e m O ™elyC≈õ w¬ 1
dÙYv lúk a ˚'-'◊l £ÙØyC h a ˇè yk i nO ' A hòn√ H A £yâr Ê W ¸ v e wà h É ' A m E -§eb – £Äh e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ 2
h=w√ hÃy 3 :hïz∑∆ h a §Bd –„ r Ë yC¬ h a -te' rˇˇb OY v · t a 'B◊l yÅalE' rˇˇû ˇm a ' A ˇè hw√ hyïw¬ 'ÙÚbl A wà t'ûˇ c E l A
ßyõn∆ p A l G¸ m i hel G ' Eô h A £úy« ÙFgh a -te' dyãim¸H¬y-'˚øh ßyÆ∆nAp¸l rˇˇû b E v O |'˚Zh ßyäh e l » ' È
hòW A v A wà 4 :hïw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a ßyØn∆ p A l ¸ rˇˇû b E v O '˚hò v fi H uÄ ÙhÃy £°t GA H ¸ r Ê yïw«
rˇˇúeH·' £°AcËra'¸l˚ yYr Ê m O ' È h A yúk E l ¸ m a gÙ_vl ¸ ˚ §ÙBxyisl ¸ hÄW A v A rˇˇû H e ' · k –a £Åh e l A ˇè hw√ hÃy
hØw√ c ¸ m Gi h a -lAkk –¸ £Åh e l A £ûˇ t e yiW v · w¬ £°k e y≈np ¸ l i hõw√ hÃy £ú√nt A nà ˚ 5 :£ït A ' O dyõm i H ¸ h i
£°h e y≈np K¸ m i ˚Ycr Ë v a t Ga -la'wà ˚B'ËryïiGt-la' ˚Åc¸mi'Ãw ˚˘qÃzix 6 :£ïk e t ¸ ' e yityõwF« c i rˇˇH eú ' ·
> :≠ïb e zà v a y¬ 'Bl ◊ wÃ ß õ p K¸ r Ë y¬ 'B◊l ™ÅAGmiv ™ûˇ ElOhah '˚hò ßyÄh e l » ' È hûˇ w√ hÃy |yûˇ k –i

Ç m A ' È w∆ qûˇ z¬ x · ]2 l ê ' E r fl W ¸ y« -lAk yûˇ n≈ yEvl ¸ wyäl A ' E rem'=yC◊ w¬ fivÄuHÙhyïil häeHm O 'âr fl q Ÿ yC« w¬ 7
£õt A b O ' · l a hôw√ hÃy vüab – H ¸ n« râeH·' ¶ÂràA'Ah-le' hØz∑∆ h a £ûˇ v A h A -te' ˇè 'ÙbAt G hÄt GA ' a yûˇ k –i
ßyÆ∆nAp¸l ™ûˇ ElOhah |'˚Zh hU√whyïw¬ 8 :£ït A Ù' h√nF l eú yixnà t Ga hõt GA ' a wà £°h e l A tûˇ t E l A
:tïAxEt 'B◊lÃw 'Yflryit 'B◊l ≠°ebzà v a ïy¬ 'Zl ◊ wà õ߸KpËr¬y 'B◊l ™Åm GA v i hûˇ y∆ h ¸ y« '˚hò
£yÅ'
i W ¸ nFOû h a yØw« l E yûˇ n≈ b –¸ èˇ £y«nh · k –O h a -le' h – n√Æ t G¸ yC« ï¬w Çt'◊∑zah hZflrÙGtah-te' h ê H e m O bZt GO k ¸ yC« w¬ 9
£ûˇ t
A Ù' hõH e m O wúc a yà w¬ 10 :lïE'flr¸W«y yõ≈nŸq«z-lA–k-le'Ãw h°√whÃy tyZÊr¸–b §Ù˜r·'-te'
'ÙZbb –¸ 11 :tÙïk – s –u h a gúx a b –¸ hõX LA m i H K¸ h a tún¬ H ¸ dˇˇv Eô m O b –¸ £yÆn« H A vabˇû H e |¶ûˇ q –‘ m i rˇˇm OÚ 'El
rˇˇx A° b ¸ y« rˇˇû H e ' · £Ù˜qm GA b –a ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè yn≈ p K¸ -te' èˇ tÙ'flrEl lÄE'flr¸W«y-lAk
lûˇ EhŸqah 12 :£ïehy≈nÃzA'¸–b lõE'flr¸W«y-lA–k d∆gn∆ú t'_z∑◊ h a hBflrÙGtah-te' 'ãflrŸqiGt
˚ävm ¸ H ¸ y« §avm aâ l¸ ßyÚr  v A H ¸ b –i rˇˇû H e ' · ß õ r Ë g≈ wà •ÅX La h a wÃ èˇ £yiHnF√ h a wà £yòH i n√ ·'ïAh £ÄAvAh-te'
-lA–k-te' tÙÅW·val ]3 wF r ˘ m ¸ H A wà £Åk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˇè ˚'Ërˇ ïy√ wà ˚Ädm ¸ l ¸ y« §avˇû m a l ¸ ˚
˚Ådm ¸ ˇû l A wà ˇè ˚v¸mH ¸ y« ˚Ävd Ë y√ -'øl ◊ rˇˇû H e ' · £ãh e y≈nb ¸ ˚ 13 :t'Ω◊∑zah hBflrÙGtah yY„r¸bÊ–d
-lav ˇè £y«yC x a £òt Ge ' a râH e ' · £yÄm i yC√ h a -lAk – £°k e yEhl » ' È hûˇ √whÃy-te' hõA'Ër«y¸l
> :–hïAGt¸HÊr¸l hAm G H Aõ §_d –„ r Ë yC¬ h a -te' £y^r Ê b ¸ v O £ät Ge ' a râeH·' hÅAmfld·'ûˇ Ah
fivÄuHÙhÃy-te' 'ZflrŸq Çt˚mAl êßyemy√ ˚Zbr Ë q “ §ûˇ h E hÄH e m O -le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 14
leh' OB b –¸ ˚Ybc F¸ y¬ t ¸ ïyC« w¬ v fi H uÅ Ùhyïw« ˇè hH e m O ™elyC≈ò w¬ ˚Fn∆°wF c a ' · w¬ dˇˇv Eõ Ùm leh' OB b –¸ ˚_bc F¸ y¬ t ¸ ïh i wÃ
-lav §õn√ v A h e d˚úm G v a dˇˇm O_ v · yC¬ w¬ §°n√ v A d˚ûˇ m G v a b –¸ leh' OY A b – hôw√ hÃy '^r fl yC≈ w¬ 15 :dˇˇïv E Ùm
-£iv bõEkOH úßÃFnih hÅeHOm-le' èˇ h√whÃy rem'`◊Cy¬w 16 < :lehøO'Ah xatúeKp
'˚`h râeH·' ¶ÂrÄA'Ah-rakïn≈ yûˇ h E l » ' È |yZr „ x · ' a |hûˇ n√ z√ wà hMz∑∆ h a £âv A h A £ É q “ wà ßy°t e b O ' ·
:Ùït G ' i yit G r fiY k –A rˇˇH eú ' · yÅt i yÊrb –¸ -te' ˇè rp E h E wà y«nb aà z√ ·vw¬ ÙÅb – r Ë q ÷ b –¸ ˇè hm GA H Aè -'Ab
hûˇ y√ h A wà ˇè £h e m E yòn¬ p A yât Gi r Ë t Ga s ¸ h i wà £yãt Gi b ¸ z¬ v · w¬ '˚hah-Ñ £ÙCyb a ÙZb yûˇ p Ki ' a hZr fl x A wà 17
-yïi–k lûˇ av 'Ä◊l·h '˚Åhah £Ùûˇ yC b –a ˇè rm a ' A wà tÙ˝rc A wà tÙõ–bfir tÙBvflr ˚hôu'Ac¸m˚ lÅOkÈ'ïel
ryòiGt¸sa' râEGt¸sah yÄikOnA'Ãw 18 :heGlïE'Ah tÙBvflrAh y«n˚Y'Acm ¸ yÅb –i r Ë q ÷ b –¸ ˇè yh a l » ' È §yò' E
£yõih»lÈ'-le' hØ√nAp yûˇ k –i h°W A v A rˇˇû H e ·' hõAvflrAh-lA–k lúv a '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè yn¬ p KA
-y≈nb –¸ -te' h – d flB m G¸ l a wà t'Øz∑◊ h a hZflryiKHah-te' èˇ £ekAl ˚`b¸ti–k hÄAGtavÃw 19 :£yΩÊrEx·'
yún≈ b ¸ b –i dˇˇv Eõ l ¸ t'_z∑◊ h a hBr fl yiH K h a yäl Gi -h∆yh ¸ t Gi §avm aâ l ¸ £°h e yipb –¸ h – ˇû m A yiW lõ' E r fl W ¸ y«
tòb a z√ wyÄt A b O ' · l a yit G v ¸ ˇû b –a H ¸ «n-reH·' |hûˇ Amfld·'Ah-lïe' ˚Fnäe'yib·'-yïi–k 20 :lïE'flr¸W«y
£˚Ådb A v · w¬ ˇè £yÊrx E ' · £yòh i l » ' È -le' hUn√ p A ˚ §°H E d fl wà võb a W A wà lúakA'Ãw HÅabËd˚ èˇ bAlAx
t
ê Ù–br fi tÙZvr fl Ùät' O ®'âc e m ¸ t i -yïi–k h√yAhÃw∏ 21 :yïityÊr¸–b-te' rˇˇp Eõ h E wà y«n˚Åc' · ˇû n« wÃ
ÙÚvr Ë z¬ yûˇ p Ki m i xõk a H KA t i 'Bl ◊ yôk –i dÅv E l ¸ ˇè wy√np A l ¸ t'`∑◊zh a hâr fl yiH K h a hAtnà v A wà ∏ t Ç ÙrAcwÃ
¶Ârˇ õA'Ah-le' ˚FnÅe'yib·' £Ârˇ û ˇX e b –¸ £ÙØyC h a ˇè hW e v O '˚`h râeH·' ÙÄr¸c«y-te' yit G v ¸ d fiZ y√ yüik –
'˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a t'Yz∑◊ h a hBr fl yiH K h a -te' hôH e m O bBt GO k ¸ yC« w¬ 22 :yit G v ¸ ïb –A H ¸ n« rˇˇH eú ' ·
r
ê m e '◊yC w¬ §˚Æn-§ib – v fi ˇû H u ÙhÃy-te' wãc a yà w¬ 23 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -te' h – d flY m G¸ l a yà ïw¬
yit
G v ¸ ˇû b–a H ¸ n« -reH' · ¶Ârˇ õA'Ah-le' lÅE'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè 'yibt GA hÄt GA ' a yûˇ k –i ¶ Ç m A ' È ïw∆ qûˇ z¬ x ·
-te' b_t GO k ¸ l i hÄH e m O tÙûˇ l G k a k –¸ |yûˇ h i yà w¬ 24 :™ïm GA v i húy∆ h ¸ ï' e yõk i nO ' A wà £°h e l A
£ØyC« w« l ¸ h a -te' ˇè hH e m O wòc a yà w¬ 25 :£ïAGmuGt dˇˇõav rep°Es-lav t'Y◊∑zah-hΩflrÙGtah yB„r¸bÊ–d
hØz∑∆ h a ˇè hr fl ÙGth a reps Eò tûˇ E' fixÄOqAl 26 :rˇˇøOm'El hõ√whÃy-tyÊr¸–b §Ùır·' ]1 yô' E W ¸ nOΩ
:dˇˇïEv¸l õ߸–b £úAH-h√yïAhÃw £°ekyEh»lÈ' hõ√whÃy-tyÊr¸–b §Ùır·' dˇˇc Faô m i ÙÅt' O £ûˇ t Ge m ¸ W a wÃ
£äk
e m GA v i yâx a yÉ nF« d  Ùv¸b – §ûˇ Eh h°eH“–qah õ߸KpËrAv-tïe'Ãw Øßyà r Ë m e -tï' e ˇè yt Gi v ¸ d fiè y√ yòk i nO ' A yûˇ k –i 27
yôl
a ' E ˚lyüihq Ÿ h a 28 :yït i Ùm yB„r·xa'-yi–k •õa'Ãw hÅAÙhÃy-£iv èˇ £t e y« h È £y`r Ê m ¸ m a £ÙÆyC h a
£yZÊrAbË–dah tE'ò £Äehy≈nÃzA'¸b hZflr¸–bfid·'¬w £°eky„r¸XOHÃw £õekyEX¸biH yú≈nŸq«z-lA–k-te'
y`r
„ x · ' a yit G v ¸ d fiÄ y√ yûˇ k –i 29 :¶Ârˇ ïA'Ah-te'Ãw £«yõamAKHah-te' £ÅA–b hfldyûˇ ivA'Ãw heGlÅE'Ah
£°k e t ¸ ' e yityõwF« c i rˇˇH eú ' · ™Ârd –ÂÅ h a -§im £ûˇ t Ge r Ë s a wà §˚Åtx i H ¸ t Ga tûˇ x E H ¸ h a -yïk –i ˇè yt i Ùm
yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè vr fi h A -te' ˚`Wv · t a -yïk –i £yÅm i yC√ h a tyZr Ê x · ' a b –¸ ˇè hv A r fl h ¡A £òk e t ¸ e' t'âflr“qÃw
lûˇ h a q Ÿ -lAk – ˇè yn≈ zà ' A b –¸ hÄH e m O rˇˇû b –E d fi yà w¬ 30 :£ïk e y„dÃy húW E v · m a b –¸ ÙYsyivk ¸ h a l ¸ hØw√ hÃy
> :£ïm GA t Gu dˇˇv aõ t'°z∑◊ h a hYr fl yiH K h a yBr „ b ¸ d –Ê -te' lÅE'flr¸W«y

Deuteronomy 32
:yïp
i -y„rm
¸ ' i ¶Ârˇ ' Aõ h A vúm a H ¸ t i wà hflrˇ b –E° d fi ' · w¬ £«ym aõ H KA h a ˚nyúz« ' · h a 1
y°ti r fl m ¸ ' i lõX La k –a lúz∑¬ t Gi yÅx i q Ÿ l i ˇè rX A m GA k –a •`r O v · y¬ 2
:beWïv E -yElv · £yõb i yibr Ë k i wà 'eHÅÂd-yEl·v £ZÊryiv¸Wi–k
:˚nyïh E l » 'El lÂdˇ gOY ˚Bbh A 'Úr fl q Ÿ ' e hõw√ hÃy £úH E yôk –i 3
X°p KA H ¸ m i wyõk A r fl d –Ë -lAk yúk –i ÙÅlv Û p KA £yûˇ m i t GA ˇè r˚Fch a 4
:'˚øh rˇˇH Aõ y√ wà qyBd –Ê c a l∆wv AÅ §yûˇ ' E wà ˇè hn√ ˚mÈ' lò' E
:løt
GO l¸ t a p ¸ ˚ Hõq –‘ v i rÙúd – £°m A ˚m wyûˇ n√ b –A 'Yl ◊ Ù_l túx E H i 5
£°kA x A 'Zl ◊ wà lõb A n√ £úv a t'Øz◊ -˚l¸mgà t Gi ˇè hw√ hÃyl a -·h 6
:ßï∆nnà k O Ãyï¬w õ߸WïAv '˚Bh ßØn∆ q –“ ßyûˇ b i ' A ˇè '˚h-'Ùl·h
rÙ˝dw√ -rÙ–d tÙûnH ¸ ˚nyõb –i £Ål A Ùv tÙZmyà ˇè rk O zà 7
:™ïl A ˚r¸m'By◊ wà ßyõn∆ q ‘ zà ßËdgF≈Ø y¬ wà ˇè ßyèb i ' A lò' a H ¸
£Úd fl ' A yûˇ n≈ b –¸ Ù˜dyÊrp ¸ h a b –¸ £Øy« ÙFg ˇè §Ùy¸lv e lòx E nà h a b –¸ 8
:lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ rˇˇp Kaõ s ¸ m i l ¸ £yÅm Gi v a tZl » b u gFà ˇè bc FE y¬
:Ùøtl A x · n¬ lebx eú b˜q O v · y¬ Ù°m G v a hõÙA hÃy qelx Eú yôk –i 9
§ÚmO Hi yà lûˇ l E yà ˚hYt O b ¸ ˚ rÅb –A d Ë m i ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè ˚hè' E c A m ¸ «y 10
:ÙΩnyEv §ÙBHyi'k –¸ ˚hÃnr ÂY c F¸ y« ˚hØn≈ nà ÙZbyà ˇè ˚hÃnb eè b ¸ sOø yÃ
•°x E r fi yà wyõl A z√ ÙFg-lav ÙØnF q ÷ ryûˇ v i y√ ˇè rH e n∆è k –¸ 11
:Ùøtflr¸be'-lav ˚hõE'AKW«y ˚hÅx E q –“ y« ˇè wyApn√ k –¸ W`r O p ¸ y«
:rˇˇïk A n≈ lú' E Ùõm G v i §yú' E wà ˚Fnx e° nà y¬ dˇˇd flZ b –A hõw√ hÃy 12
yÚd
fl W
A tZb
O ˚n¸t
G lõk a '◊yC w¬ ¶Âr' AÅ ] 9 yEtm Û ˇû b –A ** yEtÙmAb – *-lav ˇè ˚hèb E k –i r Ë y¬ 13
:r˚øc Hyúm i l ¸ x a m E §emH eõ wà vals –eÅ m i ˇè Hb a d Ë ˚øhq ‘ò n« yC≈ w¬
£yär Ê k –A belx Eâ -£iv §'Äc ◊ bûˇ El·x¬w rä“qA–b tâa'¸mex 14
h°ALXix tÙûy¸li–k belõEx-£iv £yÅÊd ˚Gtv a wà ˇè §H A b A -yïn≈ b –¸ £yòilyE'wÃ
:remïAx-heGt¸HiGt bõ√nEv-£fidÃw
t
A y°W i k –A t A yûˇ b i v A t GA nà m aõ H A XÅv A b ¸ yC« w¬ ˇè §˚ruHyà §òm a H ¸ C«yw¬ 15
:Ùøtv A H u yà r˚Bc lõb –E n¬ yà w¬ ˚hÅW A v A h fi ÙZl' È ˇè HX LO yC« w¬
:˚hïs u yivk ¸ y¬ tYb O v E Ùt¸b – £yÚÊr√z¸–b ˚hõu'«nŸq¬y 16
£˚Úvd fl yà 'Zl ◊ £yõh i l » ' È fihÅ»lÈ' 'Z◊l èˇ £yÊdEKHal ˚Äx¸–bÃz«y 17
:£ïekyEtOb·' £˚˜rAv¸W 'B◊l ˚'Åb –A b˘r O q –“ m i ˇè £yiHd fl x ·
:ßïel¸lOx¸m lúE' xõa–k¸HiGt¬w yiH°eGt õßËdAlÃy r˚Bc 18
:wyït A nO b ¸ ˚ wyõn√ b –A savk –aú m i ¶°' A nà yC« w¬ hõw√ hÃy 'Ërˇ yC¬ú w¬ 19
£°t A yÊrx · ' a hûˇ m A hõ' e r Ë ' e £Åh e m E ˇè yn¬ p A hflryòt Gi s ¸ ' a rem'Æ◊yC w¬ 20
:£ïb –A §úm u ' E -'◊l £yõn« b –A hAm G h EÅ ˇè tk O p Ku h ¸ t Ga rÙ`d yûˇ k –i
£°h e yElb ¸ h a b –¸ y«n˚Ysv · k –i lÅ' E -'◊l¸b y«n˚Z'Ãn÷q £Ehò 21
:£ïs E yivk ¸ ' a lõb A n√ yÙBgb –¸ £Åv A -'◊lb –¸ £ûˇ ' E y«nq Ÿ ' a ˇè yn« ' · ¬w
ty°iGt¸xaGt lÙZ'¸H-dav dˇˇõ—qyiGtw¬ yÅp Ki ' a b ¸ hûˇ x A d Ë q “ ˇè H' E -yi–k 22
:£yΩr Ê h A yBd „ s ¸ Ùm Xõh E l a t G¸ w¬ h – l AÅ b u yïw« ˇè ¶r  èe' lak'`◊Gt¬w
:£ïA–b-heGlak·' yõaFcix tÙÚvflr ÙmyõElAv húeKp¸sa' 23
yÚr Ê yÊrm ¸ beXˇû q ’ wà •eHr ÂY yEmx uú l ¸ ˚ bôv A r fl yúz≈ m ¸ 24
:rˇˇïp A v A yúl E x · zO tõm a x · -£iv £Åb –A -xal G H a ' · ˇè tÙmEhb –¸ -§eHwÃ
h°m A yE' £yYr Ê d fl x · m E ˚ bÂrÅex-le–kaH¸Gt èˇ ¶˚xim 25
:hïAbyEW Hyúi'-£iv qõ≈nÙy hÅl A ˚t¸b – -£¬gF ˇè r˚xAb – -£¬gF
:£Ωr fl k ¸ z« HÙYn' È m E hAtyúb –i H ¸ ' a £°h e yE'p ¸ ' a yit G r Ë ˇm aõ ' A 26
ÙmyÚr „ c A ˚˜rk –¸ n¬ yà -§ïp Ke r˚ØgA' ˇè by≈ Ù' savk –aò yÄl E ˚l 27
:t'Ω◊z-lA–k lúavAKp hõ√whÃy 'B◊lwà hAmr flÅ ˚nyZd „ y√ ˇè ˚r¸m'Ωy◊ -§ep K
:hïn√ ˚b¸t G £õh e b –A §yú' E wà hAm G h E° tÙYcv E dˇˇb aú ' O yÙ_g-yik – 28
:£ït A yÊrx · ' a l ¸ ˚nyõb i y√ t'°z◊ ˚lyûˇ k –i W ¸ y¬ ˚Ymk ¸ x A ˚Bl 29
h°b A b A r Ë ˚syûˇ n« y√ £«yn¬õ H ¸ ˚ •elÅe' èˇ dAxe' •`d –O r Ë y« hãk A yE' 30
:£Ωr fl y«gF s ¸ h i hõw√ hyïw¬ £År fl k A m ¸ £Zr fl ˚c-yik – ˇè 'l ◊ -£i'
:£yïl i yilp K¸ ˚nyõb E yà ' O wà £Úr fl ˚c ˚nYr „ ˚c¸k 'Bl ◊ yôk –i 31
hÚr fl m O v · tYm O d Ë H Ka m i ˚ £Øn√ p ¸ gF¬ ˇè £d O s ¸ §epgF∆ò m i -yïk –i 32
:Ùmïl A t˜r O r O m ¸ tBl » k –¸ H ¸ ' a HÙÅr-yEbnFà v i ˇè Ùmèb E n√ v ·
:rˇˇïz√ k ¸ ' a £yõn« t A p K¸ H'ır ◊ wà £°n√ y≈y £õn« y«nF t Ga túm a x · 33
:yït A r O c ¸ Ù'¸b – £õt u x A yÚd Ê m GA v i sûˇ umA–k '˚Yh-'◊l·h 34
£°l A gà r fi X˚Zmt GA tõv E l ¸ £Ål GE H i wà ˇè £q “ n√ yòl i 35
:Ùmïl A tıd O t i v · Hõx A wà £Åd fl yE' £Ùûy ˇè bÙr“q yòk –i
£°x A n∆ t ¸ y« wyYd fl b A v · -lavwà ÙÅm G v a ˇè hw√ hÃy §y`d Ê y√ -yïk –i 36
:b˚Ωzv A wà r˚Bcv A sep' eõ wà dØy√ talzà ˇû ' A -yik – ˇè h' e r Ë y« yòk –i
:Ùøb ˚yús A x A r˚Yc Ùmy°h E l » ' È yûˇ ' E rˇˇm aõ ' A wà 37
£°k A yisnà §yûˇ y≈ ˚õt G H ¸ y« ˚lÅk E '◊y ˇè Ùmyèx E b A zà belx Eò râH e ' · 38
:hΩr fl t ¸ s i £õk e yElv · yúh i yà £Åk e r Á zà v ¸ y¬ wà ˇè ˚m˚èqy√
yÚd
Ê m GA v i £yõh i l » ' È §yú' E wà '˚Åh ˇè yn« ' · ]3 yòn« ' · yûˇ k –i hÄt GA v a |˚Z'r Ë 39
:lyïc Fi m a yYd Ê yC√ mi §yú' E wà 'Åp KA r Ë ' e yûˇ n« ' · w¬ ˇè yt Gi c ¸ x aè m A hÆyC∆ x a ' · w¬ tyûˇ m i ' A yü«n' ·
:£ïl A v O l ¸ yõk i nO ' A yúx a yit G r Ë m aà ' A wà yÚd Ê y√ £«ym aõ H A -le' 'úW KA e'-yïi–k 40
yÚd
Ê y√ Xõp KA H ¸ m i b –¸ zúx E '◊twà yÅb –i r Ë x a qZr fi b –¸ ˇè yt i ÙFnH a -£i' 41
:£ïl GE H a ' · yõ' a nà W a m ¸ l i wà yÅr fl c A l ¸ ˇè £q “ n√ byòH i ' A
rˇˇW A° b –A lûˇ k a '◊t G yõb –i r Ë x a wà £Åd –fl m i ˇè yc Fa x i ryòk –i H ¸ ' a 42
:bïy≈ Ù' tÙBvr Ë p Ka H'˜r ◊ m E hØy√ b ¸ H i wà ˇè ll A x A £`d –fi m i
£Ù°q – y« wyYd fl b A v· -£fid yúk –i ÙÅm G v a ˇè £y« Ùg ˚nyòn« r Ë h a 43
> :Ùïm G v a ÙYtm A d Ë ' a rˇˇp Keú ki wà wyÅr fl c A l ¸ byûˇ H i y√ ˇè £q “ n√ wÃ
£°AvAh yûˇ ≈nÃzA'¸–b t'Y◊∑zah-hΩr fl yiH K h a yBr „ b ¸ Ê–d-lA–k-te' rˇˇb –Eô d fi yà w¬ hÄH e m O 'Zb ◊ yC√ w¬ 44
heGlõE'Ah £yBÊrAbË–dah-lA–k-te' rˇˇôE–bfid¸l hÄH e m O lûˇ k a yà w¬ 45 :§˚Ωn-§ib – v fi H Eú ÙhÃw '˚Yh
£yÅÊrAbË–dah-lAk¸l £Åekb ¸ b a l ¸ ˚myûˇ W i ˇè £ehEl·' rem'`◊Cy¬w 46 :lïE'flr¸W«y-lA–k-le'
tÙÅWv · l a rˇˇm OZ H ¸ l i £Åk e y≈nb –¸ -te' ˇè £wF… c a tG¸ rˇˇH eò ' · £Ù°yC ah £õk e b –A dyúv i m E yôk i nO ' A rˇˇüH e ' ·
'˚Yh-yik – £Åk –e m i ˇè '˚h qBr „ râb A fld-'ø◊l yi–k∏ 47 :t'Ω◊∑zah hBflrÙGtah yY„r¸bÊ–d-lA–k-te'
£y^r Ê b ¸ v O £ät Ge ' a râH e '· hÅm A d fl ' · ˇû hA -lav ˇè £yimy√ ˚ky`r Ê ' · Ga t hÆz∑∆ h a rˇˇû b A d –fl b a ˚ £°k e y≈yC x a
> :–hïAGt¸HÊr¸l hAGmõAH §_„–dËr¬Cyah-te'
-le' háEl·v 49 :rˇˇøOm'El hõ∆∑zah £ÙúCyah £ecôev¸–b hÅeHOm-le' ˇè hw√ hÃy rˇˇb –Eò d fi yà w¬ 48
ÙÚxr „ yà yûˇ n≈ pK¸ -lav rˇˇH eõ ' · bÅ' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè rH e ' · ÙÄbÃn-rah hM∆∑zah £yâÊrAb·vAh Érah
tÄum˚ 50 :hï√∑zux·'al lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ li §ôt E nO yún« ' · râH e ' · §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e -te' ˇè h' E r Ë ˚
§`Or·ha' tãEm-reH·'aïk – ßy°m Ge v a -le' •õs E ' A EhÃw hAGmÅAH hûˇ elOv ˇè ht GA ' a rˇˇH eò ' · ˇè rh A b –A
ˇè ™Ùt¸b – yÄb –i £ät Ge l¸ v
a m¸ râH e ' · Élav 51 :wyïAGmav-le' •esõA'yC≈ w¬ rÅh A h A rˇˇh OZ b –¸ ˇè ßyèx i ' A
èˇ £eGt¸Hfi–d÷q-'ø◊l rˇˇH eò ' · lûˇ v a §°c i -rab – d Ë m i HYd „ q “ túb a yÊrm ¸ -yïm E b –¸ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
'Zl◊ ˇè hm GA H Aè wà ¶Ârˇ °A'Ah-te' hûˇ e'Ërt Gi d∆gnF∆õ m i yúk –i 52 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ™ÙYtb –¸ yÅt i Ù'
> :lï' E r fl W¸ y« yún≈ b ¸ l i §õt E nO yú«n·'-reH·' ¶ÂràA'Ah-le' 'ÙÅbAt

Deuteronomy 33
yûˇ n≈ b
–¸ -te' £yõh i l» ' È h A Hyú' i hôeHOm ™BfirE–b râeH·' hÄAkflr¸–bah t'û◊zÃw 1
rÄm a '◊yC w¬ 2 :ÙøtÙm yõn≈ p ¸ l i l°' E r fl W ¸ y«
ÙmÅl A ˇè ryivW KE m i x`r fi z√ wÃ èˇ 'b –A yún¬ yis – m i hUw√ hÃy
HÂdˇ q O˝ tZb O b ¸ r Ê m E hõt A ' A wà §År fl 'Ap K rˇˇû h a m E ˇè v fi yèp i Ùh
:Ùmïl A tYd –fl ** Hú' E ** tfld – H ¸ ' E * ÙDnyimyïm i
ßÚÂd√y¸–b wyõAHOdŸq-lA–k £yÅm Gi v a bûˇ b E x O •a'ò 3
:ßyït e r O b –¸ d –fi m i 'õW KA y« ßÅl e gà r fi l ¸ ˚ûˇ k – t Gu ˇè £h E wÃ
:b¿q O v · y¬ túl Ga h i q Ÿ hõH A r fl Ùm h°H e m O ˚nõl A -h√Fwic hBflrÙGt 4
£Åv A yEH'Zr fl ˇè •s –E ' a t ¸ h i b –¸ ™elm e° §˚˜rH u yib yúh i yà w¬ 5
:lïE'flr¸W«y yúEX¸biH daxõ¬y
< :rˇˇïp KA s ¸ m i wyõt A m ¸ yúh i y«w tÚm O y√ -la'wà §õb E ˚'Ër yúx i yà 6
Çram'◊Cy¬w êhfld˚hyïil t'û◊zÃw 7
˚Fn'e° yibt G¸ Ùõm G v a -le'wà hÅd fl ˚hÃy lÙ˘q ˇè hw√ hÃy vòm a H ¸
< :hïy∆ h ¸ t Gi wyYr fl c FA m i r∆zv Eú wà ÙÅl bZr fl ˇè wyfldy√
rÅm a ' A yûˇ w« l E l ¸ ˚8
ßÚd  yisx · Hyûˇ ' i l ¸ ßyYr  ˚'Ãw ßyúm Ge t Gu
:hïb A yÊrm ¸ yúm E -lav ˚hõb E yÊrt G¸ hÅs –A m a b –¸ ˇè Ùtyis – n« rˇˇH eò ' ·
wyÅt i yi'r Ë 'Zl ◊ ˇè Ùm G ' i l ¸ ˚ wyòibA'¸l rãEmO'Ah 9
vÚd
fl y√ 'Zl ◊ wyõn√ b –A ** ÙnAb – *-te'Ãw ryÅi–kih 'Z◊l èˇ wyAxe'-te'wÃ
:˚rˇˇc Oø nà y« ß õ t ¸ yΩr Ê b ¸ ˚ ßÅt e r fl m ¸ ' i ˇè ˚r¸mïH A yòk –i
l°E'flr¸W«y¸l õ߸tflrÙtÃw bÅOq·vy¬ l ¸ ˇè ßyèX e p KA H ¸ m i ˚`rÙy 10
:ßïex¸–bÃzim-lïav lyõilAkÃw ßÅp Ke 'a b –¸ ˇè hr fl ÙXŸq ˚myòW i y√
h°c e r Ë t Gi wyYd fl y√ lavp OB ˚ ÙÅlyEx èˇ h√whÃy ™`„rA–b 11
< :§˚øm˚qÃy-§im wyõ' A nà W a m ¸ ˚ wyôm A q “ £«yü¬nt ¸ m A ¶âx a m ¸
rÅm a ' A §ûˇ m i y√ nà b i l ¸ 12
£ÙØyC h
a -lAk – ˇè wyAlv A •òp E x O wy°AlAv xaXõebAl §BO–k¸H«y hÅAÙhÃy dyZd Ê yÃ
< :§ïk E H A wyõp A yEtk –¸ §yúb E ˚
rÅm a ' A •ûˇ s E Ùy¸l˚ 13
lÅX LA m i ˇè £y« m aè H A d∆gm Geò m i ÙÚcr Ë ' a hõÙA hÃy tekr ÂB b O m ¸
:taxït GA tecb eú r O £ÙYht G¸ m i ˚
:£yïx i r fl yà HÂrˇ gF∆ú d∆gm Geõ m i ˚ HemH A° tZ' O ˚b¸t G d∆gm Geõ m i ˚ 14
:£ïl A Ùv tÙBvb ¸ gF« d∆gm Geõ m i ˚ £Âdˇ °’q-y„rËrah H'˜◊rEm˚ 15
h°n∆ s ¸ yõn« k ¸ H O §ÙBcr Ë ˚h – ' AÅ l » m ¸ ˚ ¶Âr' e ò d∆gm GeÄ m i ˚ 16
:wyïx A ' e ryúz« nà dˇˇ˜OqËd“q¸l˚ •ÅEsÙy H'˘r ◊ l ¸ ˇè ht A 'Ùèbt GA
wyØn√ r Ë q — ˇè £' E r Ë yòn≈ r Ë q — wà ÙÄl rˇˇZfldAh ÙärÙH rÙâk¸–b 17
¶Ârˇ °A'-yEs¸pa' wYfl–d¸x¬y xúgF¬ n¬ yà £yôm Gi v a £Äh e b –A
< :hïH Ke n¬ m ¸ yúp E l ¸ ' a £õh E wà £«yr fiÅ p ¸ ' e tÙZbb ¸ r Ê ˇè £h E wÃ
rÅm a ' A §ûˇ l u ˚bÃzl i wà 18
:ßyïelAhO'¸–b rˇˇõAkSAW K y« wà ߰t e 'Ecb –¸ §õl u ˚bÃz xúm a W ¸
qÂdˇ c e° -yExb ¸ z« ˚Zxb –¸ zà y« £õH A ˚'År fl q Ÿ y« -rah ˇè £yim G v a 19
< :lÙøx y≈n˚BmX ¸ yõn≈ ˚p¸W˚ ˚qØn√ y«y ˇè £yim G y¬ vapH eò yûˇ k –i
rÅm a ' A dˇˇû g√ l ¸ ˚ 20
:dˇˇ¿OqËd“q-•a' fivÙ˜rzà •Br fi X A wà §Åk E H A 'yûˇ b i l A k –¸ dˇˇgF√° byûˇ x i r Ë m a ™˚˜rb –A
§˚ÚpAs qõ‘qOx¸m tú—q¸lex £ôAH-yik – ÙÅl ˇè tyiH'„r 'Ërˇ yC¬ò w¬ 21
hÅW A v A ˇè hw√ hÃy tòq — d Ë c i £Åv A yEH'Zr fl ˇè 't E yC≈ w¬
< :lï' E r fl W ¸ y« -£iv wyõX A p KA H ¸ m i ˚
rÅamA' §Zfld¸l˚ 22
:§ïH A b –A h a -§im qõnF≈ z¬ yà h°y≈ r Ë ' a r˚ûˇ gF §Yd –fl
rÅm a ' A yûˇ l i t GA p ¸ n¬ l ¸ ˚ 23
h°w√ hÃy tûˇ k –a r Ë b –i 'õl E m A ˚ §ÙÅcr fl vûˇ b a W ¸ ˇè yl i t GA p ¸ n¬
< :hAHr flΩ yà £Ù˜rd fl wà £úy√
rÅamA' rˇˇû EHA'¸l˚ 24
:Ùølgà rfi §emH Keõ b –a lúb E X O wà wyÅx A ' e ˇè y˚cËr yòh i yà rˇˇH E° ' A £yõn« b –A m i ™˚ırb –A
:ßïe'¸bfl–d ]3 k A yõm e y√ k ¸ ˚ ßy°l e v A nà m i teHYOxÃn˚ lú∆zËra–b 25
ßÅr  zà v e b ¸ ˇè £y« m aè H A bòk E r O §˚˝ruHÃy lõE'A–k §yúE' 26
:£yæq ÷ x A H ¸ ÙYtw√ ' · g¬ b ¸ ˚
£°l A Ùv tZv O r O zà taxt Gaõ m i ˚ £Âdq ’Å yEhl »Z ' È ˇè hn√ v O m ¸ 27
:dˇˇïm E H ¸ h a rem'ByC◊ w¬ bõy≈ Ù' ßyôn∆ p KA m i HÂrˇ üg√ yà w¬
bÅq O v · y¬ §yûˇ v E ˇè dd fl b –A xaXb –eò lâ' E r fl W ¸ y« §É k –O H ¸ yC« w¬ 28
:lïAX ]3 wF pËrv a y¬ú wyõm A H A -•a' HÙ˝ryitwà §ûˇ g√ d –fl ¶Ârˇ ' eõ -le'
hØw√ hyïb –a vûˇ H a Ùn £avò ßÙÄmk A yûˇ im läE'flr¸W«y ßyâÂr¸Ha' 29
ß°et√w·'¬Fg bÂrˇ õex-reH·'w¬ ßÅr  zà v e §ûˇ g≈ m A
< :™¡r O d Ë t i Ùmyút E ÙmAb – -lav hõt GA ' a wà ™Ål A ˇè ßyèb e yà ' O ˚`Hx · ïk –A y« wÃ

Deuteronomy 34
rˇˇHeõ ' · hØgF√ s ¸ p Ki h a H'◊rˇ ò ÙÅbnà rˇˇû h a -le' ˇè b' A Ùm t`b O Ërv a ïm E häH e m O lavyC¬= w¬ 1
:§Ωd –fl -dav dˇˇv Aõ l ¸ gF« h a -te' ¶Ârˇ ôA'Ah-lA–k-te' hü√whÃy ˚hâE'ËryC¬ w¬ ÙÚxr „ yà yûˇ n≈ p K¸ -lav
hÅfld˚hÃy ¶Ârˇ û ˇe'-lAk – ˇè t' E wà h°H Ke n¬ m¸ ˚ £«yr fiY p ¸ 'e ¶Ârˇ eú'-te'wà yÅl i t GA p ¸ n¬ -lAk – ˇè t' E wà 2
ryúv i Ù_xr „ yà tüavq Ÿ b–i rãk –A k –i ha -te'ïwà b∆gnF∆Æ h a -te'wà 3 :§Ù¡r·xa'Ah £ú√Cyah dˇˇõav
yit
G v ¸ b–a H ¸ n« ∏ rˇˇû H e ' · ˇè ¶r  èA'Ah t'`◊z wyÄAlE' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 4 :ravc Oø -dav £yYr Ê m A t G¸ h a
ßyØn∆ yEvb ¸ ßyûˇ t i yi'r Ë h e h√nF n∆° ¸Gte' õß·vËr¬z¸l rÅOm'El èˇ bOq·v¬y¸lï˚ qòAx¸c«y¸l £âAhflr¸ba'¸l
yúp
Ki -lav bõ' A Ùm ¶Ârˇ ' eú b –¸ hôw√ hÃy-debïv e hüeHm O £äHA tAmyC√= w¬ 5 :rˇˇb Oø v · t a 'Bl ◊ hAm G H Aõ wÃ
vBd fi y√ -'øl ◊ wà rÙÚvp K¸ tyûˇ b –E l˚Ym bÅ' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè yà ¬gF b a Ù`t' O râb –O q Ÿ yC« w¬ 6 :hïw√ hÃy
hõn√ H A £y_r Ê W ¸ v e wà hüA'm E -§eb – hÄH e m O ˚ 7 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇaõv ÙÅtr fl ˇ û ˇb
u q Ÿ -te' ˇè Hyi'
-te' lüE'r fl W ¸ y« y=n≈ b ¸ ˚É k – b
¸ yC« w¬ 8 :høx O lE sún√ -'◊lwà ÙYnyEv húAt·hAk-'ø◊l ÙÚtOm¸–b
v
fi ˇû H
u Ùhyïw« 9 :hïH e m O leb' Eú yõk i b ¸ yúm E yà ˚Åmt G¸ yC« ïw¬ £Ù°y £yûˇ H i l» H ¸ bõ' A Ùm tBb O r Ë ˇ ïv a b –¸ hôH e m O
wyòlA ' E ˚âvm ¸ H ¸ yC« w¬ wy°l A v A wyYfld√y-te' hôeHOm ™úamAs-yïi–k hÅm A k ¸ x A x fi ˚˘r ˇè 'l E m A §˚Æn-§ib –
'yúib√n £â“q-'ø◊lÃw 10 :hïeHOm-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a ˚ÅWv · yC¬ ïw¬ ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
-lAk¸l 11 :£yï«nAKp-le' £yõ«nAKp hØw√ hÃy ÙZvd fl yà ˇè rH e ' · h°H e Omk –¸ lõ' E r fl W ¸ y« b –¸ dÙ_v
hBv O r Ë p a l ¸ £«yr flÚ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e ¸–b tÙYW·val hØ√whÃy èˇ ÙxAl¸H rˇˇH eò ' · £yÄt i p ¸ ÙGmh a wà tÙät' O h Aâ
'ZflrÙGmah lYOk¸l˚ hÅq
“ z√ x
· h
a dˇˇû yC√ h
a èˇ lOk¸l˚ 12 :ÙøcËra'-lAk¸l˚ wyYfldAb·v-lAk¸l˚
:lïE'flr¸W«y-lA–k yõ≈nyEv¸l hÅeHOm hûˇ W
A v
A ˇè rH
e '
· lÙ˝dgF√ h
a

Joshua 1
v
fi ˇû H u ÙhÃy-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ h°w√ hÃy debˇû v e hõH e m O tÙBm y_r „ x · ' a yÄh i yà w¬ 1
-te' räb O v · £˚âq h É t GA v a wà t°m E yYd –Ê b ¸ v a húH e m O 2 :rˇˇm Oø 'El hõH e m O tBr „ H A m ¸ §˚Øn-§ib –
£õh e l A §út E nO yôk i nO ' A rˇˇüH e ' · ¶ÂràA'Ah-le' hØz∑∆ h a £ûˇ v A h A -lAkwà ˇè ht GA ' a hÆz∑∆ h a §Zd –„ r Ë yC¬ h a
£ûˇ k e l A Ùõb – £ôk e l ¸ gà r fi -•ïk –a ™˙OrËdiGt râeH·' £ÙÄqAm-lA–k 3 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸bil
-davïwà hMz∑∆ h a §Ù=nb A l G¸ h a wà Érb –A d Ë m Gi h a m E 4 :hïeHOm-le' yiGtr Ë ˇb –aõ d –Ê rˇˇH eú ' · k –a wy°t Gi t a nÃ
'ÙZbm ¸ lÙ˜dgF√ h a £úyC√ h a -davwà £yÅt Gi x i ïh a ¶Ârˇ û ˇ' e lOk – ò tÄflr¸Kp-rahÃn lÙ˘dgF√ h a rˇˇüh A nF√ h a
ßy°yC∆ x a yûˇ m E yà lYk –O ßyØn∆ p A l ¸ ˇè Hyi' búc FE y¬ t ¸ y« -'øl ◊ 5 :£ïk e l ¸ ˚bÃgF hõy∆ h ¸ ïy« HemH KA° h a
qõ¬z·x 6 :≠ïebÃzeve' 'B◊lÃw õ߸KpËra' 'B◊l ™ÅAGmiv hûˇ ∆y¸he' èˇ hH e m O -£iv yityòy« h A râH e ' · ïa k –
yiGt¸vúa–b¸H«n-reH·' ¶ÂràA'Ah-te' hØ∆∑zah £ûˇ AvAh-te' èˇ lyixÃnt Ga hÄt GA ' a yûˇ k –i ¶°m A ' È w∆
-lAk¸–k èˇ tÙW·val rˇˇ`Om¸Hil dÄO'¸m ¶äamÈ'ï∆w q=¬z·x Éqfir 7 :£ïehAl túEtAl £õAtÙb·'al
§avˇû m a l ¸ lw'Úm ◊ W ¸ ˚ §yûˇ m i y√ ˚Fnm Geõ m i r˚Bst GA -la' yÅd –Ê b ¸ v a hûˇ H e m O ˇè ßwFà c i rˇˇH eò ' · hÄr fl ÙGth a
ßyÄiKpim hM∆∑zah hâflrÙGtah ÉrepEs H˚ám√y-'ø◊l 8 :™ïElEGt rˇˇúeH' · lYk O b –¸ lyÅk –i W ¸ t Ga
-yi–k Ù°–b b˚YtA–kah-lAk¸–k tÙÅW·vl a rˇˇm OZ H ¸ t Gi ˇè §v a m aè l ¸ hAlyà l aÅ w√ £ûˇ m A Ùy ˇè Ùb – t A yòg« h A wÃ
-lï' a ¶Åm A ' È w∆ qûˇ z¬ x · ˇè ßyèt i y«Fwic 'Ù`l·h 9 :lyïi–k¸WaGt zúA'Ãw ßõekflrË–d-te' x fi yúl i c ¸ t Ga zô' A
> :™ïElEGt rˇˇúeH·' lYOk¸–b ßyÅh e l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè ßm G¸ v i yò–ik t°AxEGt-la'Ãw ¶˜Or·vaGt
˚ò˚c
a wà hÆn∆ x · m Ga ïh a bÂrˇ û ˇq ’ ¸–b |˚˘r¸biv 11 :rˇˇøOm'El £õAvAh yB„r¸XOH-te' fivÅuHÙhÃy wûˇ c a yà w¬ 10
ˇè £t Ge ' a £yÄm i y√ teHl »Z H ¸ |dÙZvb –¸ yãk –i hÚd fl yEc £õk e l A ˚nyúk i Ah rÅOm'El èˇ £AvAh-te'
hûˇ w√ hÃy ˇè rH e ' · ¶ÂrÅA'Ah-te' teHZÂrAl ˇè 'ÙbAl hØz∑∆ h a §Zd –„ r Ë yC¬ h a -te' ˇè £yÊrb ¸ v Oø
yõc i x · l a wà yÅd Ê gF√ l a wà ˇè yn« b E ˚'¡rAlÃw 12 < :–hïAGt¸HÊr¸l £õekl A §út E nO £Åk e yEhl »ø ' È
hú√Fwic râeH·' rÅAbfl–dah-te' èˇ rÙk√z 13 :rˇˇøOm'El fivõuHÙhÃy rˇˇm aú ' A h°H Ke n¬ m ¸ ïh a Xebˇû H E
£õk e l A §út a n√ wà £Åk e l A x fi yûˇ n« m E ˇè £k e yEhl » ' È hòw√ hÃy rˇˇm OÚ 'El hõ√whÃy-debïev húeHOm £ôek¸te'
§út
a n√ râH e ' · ¶Âr' Aà b –A ˚àbH ¸ y≈ £ Ç k e y≈nq Ÿ m i ˚£ ê k e p K¸ X a £ûˇ k e yE HÃn 14 :t'Ω◊∑zah ¶Ârˇ úA'Ah-te'
lOk – ò £Äk e yEx' · yûˇ n≈ p ¸ l i £yäH i m u x · ˚ârb ¸ v a t Ga £ É t Ge ' a wà §Úd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E b –¸ hõH e m O £ôk e l A
£
Ç k e k –A £ ê k e yEx' · l ¡a |húw√ hÃy x fi y=«n√y-reH·' dav∏ 15 :£ïAtÙ' £õt Ge r Ë z¬ v · w¬ l«yx aÅ h a yZr „ Ù–bgF«
£ãt Ge b ¸ H a wà £°h e l A §ûˇ t E nO £õk e yEhø»lÈ' hú√whÃy-reH·' ¶ÂràA'Ah-te' hAm G h EÅ -£¬g ˚ZHr Ë y√ wÃ
debˇû v e ˇè hH e m O £Äk e l A §ûˇ atn√ |rˇˇû H e ' · h – t AÅ Ù' £ûˇ t Ge H ¸ r Ê yïw« ˇè £k e t ¸ H Ka ÁrÃy ¶Ârˇ òe'¸l
l`k–O rˇˇm OÚ 'El v fi H uõ ÙhÃy-te' ˚Øn·v¬Cyï¬w 16 :HemïAKHah xBfirÃzim §Yd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eú b –¸ hØw√ hÃy
-reH·' l`Ok¸–k 17 :™ïEl≈n ˚nõExAl¸HiGt rˇˇúeH·'-lA–k-lïe'Ãw hÅeWv · n¿¬ ˇè ˚nèt A y«wF c i -reH' ·
™Åm GA v i ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy hUy∆ h ¸ ïy« qfir∏ ßy°l e ' E vûˇ m a H ¸ n« §õk –E hÅH e m O -le' ˇè ˚n¸vm aè H A
vüam¸H«y-'ø◊lÃw ßyÄiKp-te' hZÂr¸m¬y-reH·' Hyãi'-lA–k 18 :hïeHOm-£iv hõ√yAh rˇˇúeH·'a–k
> :¶ïm A ' È w∆ qúz¬ x · qYr fi t°m A ˚y ˚FnwF∆õ c a t G¸ -reH' · lBk O l ¸ ßy_r  AbË–d-te'

Joshua 2
ˇè £yilgFà r fi m ¸ £yòH i n√ ' · -£«yïn¬ ¸H £yãX Li H Ki h a -§ïm i §˚nÑ-§ib – -fivˇû H u ÙhÃy xûˇ l a H ¸ yC« w¬ 1
-tyEb – ˚'ObyC√ w¬ ∏ ˚äkl ¸ yC≈= w¬ ÙÚx yÊrÃy-te'Ãw ¶Ârˇ õA'Ah-te' ˚B'Ër ˚_k¸l rÅOm'El HÂrˇ û ˇex
rˇˇmOÚ 'El ÙYxyÊryà ™elm eú l ¸ rÅm a ' A ˇû yC≈ w¬ 2 :hAm G ïH A -˚b¸k – H ¸ C«yw¬ bõx A r fl h – m Aú H ¸ ˚ hôn√ Ùz húH KA ' i
:¶Ârˇ ïA'Ah-te' rˇˇBOKp¸xal lõE'flr¸W«y yú≈n¸–bim hAlÃyôaGlah h√nF üEh ˚'ûˇ b –A £yiHn√ ' · ∏ hûˇ nF≈ hi
ˇè ™y« l
aè ' E £yò' i b
–A h a £yâiH√n·'Ah yi'yicÙh∏ rˇˇÚOm'El bõAxflr-le' ÙÅxyÊryà ™elˇû m e ˇè xla H ¸ yC« w¬ 3
xü—q – t Gi w¬ 4 :˚'ïb –A ¶Ârˇ ' Aõ h A -lA–k-te' rˇˇBOKp¸xal yôi–k ™ÅEtyEb¸l ˚'ûˇ A–b-reH·'
£yÅH i n√ ' · h ¡A ˇè yl a ' E ˚'òb –A §Äk –E |rem'Zt G◊ w¬ Ù°np K¸ c ¸ t Gi ïw¬ £yõH i n√ ' · hA yún≈ H ¸ -te' hôAKHi'A¡h
˚'Åc A y√ £yûˇ H i n√ ' · h A wà ˇè ™H e x Oè b –a rÙÆgF s ¸ l i raväaKHah yâihÃyw¬ 5 :hAm G ïh E §«y' aú m E yit G v
¸ d fiY y√ 'Bl ◊ wÃ
:£˚ΩgyiW K t a yúk –i £õh e y„rx · ' a rˇˇh Eô m a ˚Bpd Ë r Ê £y°H i n√ ' · h ¡A ˚Ykl ¸ h A h√n' Aú yit G ¸vÅfid√y 'Z◊l
:gï√Fgah-lav –hõAl tÙBkÁr·vAh ¶Åv E h A yûˇ t GE H¸ p i b –¸ ˇè £n≈ m ¸ X ¸ it G ïw¬ h√ggF√° h a £atˇû l A v È h
e 'yõh i wà 6
˚rØg√ s A ravˇû H Ka h a wà tÙ˝rb –¸ v ¸ m Ga ïh a lõv a §Åd –„ r Ë yC¬ h
a ™Ârˇ ÂZd – ˇè £h e y„rx · ' ¡a ˚`pËdflr £yÄiH√n·'AhÃw 7
'yôh i wà §˚Úbk –A H ¸ y« £Ârˇ û ˇX e hAm G h Eõ wà 8 :£ïh e y„rx · ' a £yõp i d Ë r O h A ˚B'c ¸ y√ rˇˇôeH·'a–k yà„r·xa'
hôw√ hÃy §üatn√ -yïk –i yit G v ¸ d fià y√ £yÅH i n√ ' · ˇû h A -le' ˇè rm e 'èt G◊ w¬ 9 :gïgF√ h a -lav £õehyEl·v húAt¸lAv
yúb
E H ¸ yO -lAk – ˚g_m O n√ yúk i wà ˚nyÅl E v A ˇè £k e t ¸ m a yï' E hòl A p ¸ n√ -yïikÃw ¶Ârˇ °A'Ah-te' £õekAl
-£¬y yòEm-te' hM√whÃy HyâibÙh-reH' · tE'∏ ˚n¸vm aÄ H A yûˇ k –i 10 :£ïk e y≈np K¸ m i ¶Ârˇ ' Aõ h A
yär
Ê m O ' È h A yâk E l ¸ m a yÉ n≈ H ¸ l i £át e yiWv · rˇˇû H e ' · w¬ £«yr flÚ c ¸ m Gi m i £õk e t ¸ 'Ecb –¸ £Åk e y≈np K¸ m i ˇè •˚s
ˇè vm a H ¸ nF« w¬ 11 :£ït A Ù' £õt Ge m ¸ r fi x È h e rˇˇH eú ' · gÙÅvl ¸ ˚ §Zx O yisl ¸ ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a rebòEv¸–b râeH·'
£Åk e yEhl »ø 'È hûˇ w√ hÃy yik – ò £°k e y≈np K¸ m i Hyõ' i b –¸ x fi ˚_r dÙBv hAmq “â -'◊lwà ˚nÅb E b A l ¸ sûˇ m Ga yC« w¬
-˚v¸bïAKHih hÄAGtavÃw 12 :taxïAGtm i ¶Ârˇ ' Aõ h A -lavwà lavm GaÅ m i £«yˇû m a H KA b –a ˇè £yihl » ' È '˚`h
ˇè yb i ' A tyòb –E -£iv £ät Ge ' a -£¬gF £ât e yiWv · w¬ desx A° £õk e m GA v i yityúW i v A -yik – hØw√ hyïb –a ˇè yl i 'ún√
-te'wà yÄm Gi ' i -te'wà yûˇ b i ' A -te' £ãt e y« x · h a wà 13 :tïm e ' È tÙB' yõl i £út Ge t a nà ˚ desx eÅ
:t∆wïm
GA m
i ˚nyõt
E H O p ¸ n¬ -te' £úeGt¸laFcihÃw £°ehAl rˇˇû eH·'-lAk – tõ' E wà yÅt a Ùy¸x' a ** yatÙxa'*-te'wà ˇè yx a ' a
-te' ˚dyØgF« t a 'Zl ◊ £i'ò t˚Åml A èˇ £k e yEt G x ¸ t a ˚nòH E p ¸ n¬ £yÄH i √n' · h A h – ˇû l A ˚r¸m'^yC◊ w¬ 14
:tïm e ' È w∆ desx eú ™õm GA v i ˚nyúW i v A wà ¶Âr' AÅ h A -te' ˇè ˚nèl A húw√ hÃy-tEtb –¸ hÆy√ h A wà h°z∆ ˚nYr „ b A d –Ë
hõm A Ùxïb a ˚ hÅm A Ùxïh a ryûˇ q ÷ b –¸ ˇè h – t A yEb yòk –i §Ù°l G x a h ¡a dˇˇû ˇv a b –¸ lebx eõ b –a £Bd „ r Ê ÙGtw¬ 15
£y°p i d Ë r O h A £õk e b A ˚BvgFà p ¸ y« -§ïp Ke ˚kÅl GE hflrˇ û ˇh A h A ˇè £h e Al rem'`◊Gt¬w 16 :tebïAHÙy 'yúih
˚Bkl ¸ t GE rˇˇx aõ ' a wà £yÅp i d Ë ˇr O¡ h A bÙZH davò £yÄm i y√ teHl »Z H ¸ hAm G H Aä £ât e b–E x ¸ n¬ wÃ
hõ∆∑zah ™úEtAvub¸KHim ˚n¸xn¬Ø ' · £ûˇ yC« q ÷ nà £y°H i n√ ' · h A h A yõl e E' ˚ır¸m'◊Cy¬w 17 :£ïek¸–kËrfid¸l
y=n« H KA h a X É ˚x tºw¬ q Ÿ t Gi -te' ¶Ârˇ ' A° b –A £yõ' i b A ˚n¸xn¬ú ' · hôF≈nh i 18 :˚nït GA v ¸ b –a H ¸ h i rˇˇH eú ' ·
™äEGmi'-te'Ãw ™yâibA'-te'Ãw ÙÅb ˚nûˇ t GE d Ë r fi Ùh rˇˇû H e ' · ˇè §ÙGlaxïa–b yÄÊr¸HŸqiGt hM∆∑zah
lZO–k hº√yAhÃw 19 :hAtÃyïA–bah ™«yl aõ ' E yúp i s ¸ ' a t Ga ™yÅb i ' A tyûˇ b –E -lAk – ˇè t' E wà ™«yx aÄ ' a -te'wÃ
lOkwà ∏ £°yC« q ÷ nà ˚n¸xˇû n¬ ' · w¬ ÙYH'◊rb ¸ ÙBmd –fl hAc˚_xh a |™üEtyE b yâEt¸lfi–dim É'Ec≈y-reH·'
-£i'Ãw 20 :Ùï–b-h∆y¸hïiGt dˇˇõ√y-£i' ˚nÅH E '◊rb ¸ ÙZmd –fl t«yb –aÅ a–b èˇ ™AGti' hò∆y¸hï«y râeH·'
:˚nït GA v ¸ b –a H ¸ h i rˇˇH eú ' · ™õt E v A b u H K¸ m i £ØyC« q ÷ nà ˚nyûˇ y« h A wà h°z∆ ˚nZr „ b A d –Ë -te' yÊdyõgF« t Ga
túw¬ q Ÿ t Gi -te' rˇˇH O_ q Ÿ t Gi w¬ ˚k°l E yC≈ w¬ £õx E l G¸ H a t G¸ ïw¬ '˚Åh-§e–k £ûˇ k e y„rb ¸ d Ê k –¸ ˇè rm e 'èt G◊ w¬ 21
-dav £yÅm i y√ teHl »Z H ¸ ˇè £H A ˚b¸HyC≈ò w¬ hflrh AÅ h A ˚'Zb O yC√ w¬ ˇè ˚k¸lyC≈ w¬ 22 :§Ùïl G x a b –a yõn« H KA h a
˚bäH u yC√ w¬ 23 :˚'ïc A m A 'Bl ◊ wà ™Ârˇ Y–dah-lAk¸–b £yôp i d Ë r O h A ˚^Hq Ÿ b a yà w¬ £y°p i d Ë r O h A ˚bõH A
-˚r¸p K s aâ yà w¬ §˚°n-§ib – v fi H uõ ÙhÃy-le' ˚'Åb O yC√ w¬ ˇè ˚r¸bv a yC¬ w¬ rÅh A h A ïm E ˚˘dr Ë yC≈ w¬ ˇè £yiHn√ ' · ïh A yòn≈ H ¸
hôw√ hÃy §üatn√ -yïk –i v fi H uÅ ÙhÃy-le' ˇè ˚r¸m'◊yC w¬ 24 :£ït A Ù' tÙY'¸cOGmah-lA–k túE' ÙÅl
< :˚nyïn≈ p KA m i ¶Ârˇ ' Aõ h A yúb E H ¸ yO -lAk – ˚g_m O n√ -£¬gwà ¶Ârˇ ' A° Ah-lA–k-te' ˚nY„d√y¸–b

Joshua 3
'˚Yh §Åd –„ r Ë yC¬ h a -dav ˇè ˚'èb O yC√ w¬ £yÄX Li H Ki h a ïm E ˚Zvs ¸ yC« w¬ r’qb –Oä b –a v fi H uâ ÙhÃy £ É k –E H ¸ yC¬ w¬ 1
teHl »Z H¸ hõc E q Ÿ m i yàh i yà w¬ 2 :˚rˇˇb Oø v · y¬ £Ârˇ X eú £õH A ˚núl i C√yw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAkwÃ
r
Ç m O 'El £ûˇ v A h A -te' ˚ê ˚acyà w¬ 3 :hïn∆ x · m Ga ïh a bÂrˇ q ’ú b –¸ £yYÊrX ¸ H KO h a ˚ırb ¸ v a yC¬ w¬ £y°m i y√
£yõ' i W ¸ nO £ØyC« w« l ¸ h a ˇè £y«nh · k –Oø h a wà £Åk e yEhl »Z ' È ˇè hw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù`r' · tûˇ ' E £Äk e t ¸ Ùø'r Ë k –i
hÆ∆y¸h«y qÙZxflr |™ûˇ a' 4 :wyΩr fl x · ' a £õt Ge k ¸ l a h · w¬ £Åk e m ¸ Ù˘qm G¸ m i ˇè ˚v¸st Gi £Ät Ge ' a wà ÙÚt' O
-reH'
· §avmaò l ¸ wyÄl A ' E ˚Zbr Ë ŸqiGt-lïa' hÚfl–diGma–b hõAGma' £«yp Kaú l ¸ ' a k –¸ wyØn√ yEb˚** ÙnyEb˚* ˇè £k e y≈nyïb –E
lÙBmt G¸ m i ™Ârˇ d –ÂY b –a £ôt Ge r Ë b a v · '^l ◊ yûˇ k –i h – b AÅ -˚k¸lït GE rˇˇû H e ' · ˇè ™r  d –Âè h a -te' ˇè ˚vËdˇ ït GE
hüeWv · y¬ rÄx A m A yûˇ k –i ˚HÚd –fl q — ¸tih £õAvAh-le' fivôuHÙhÃy rem'^yC◊ w¬ 5 < :£ÙøHl ¸ H i
ˇè ˚'¸W rÅm O 'El £yûˇ n« h · k –O h a -le' ˇè v fi H uè ÙhÃy rem'`yC◊ w¬ 6 :tÙø'l A p ¸ n« £õk e b –¸ r Ë q ÷ b –¸ hôw√ hÃy
˚Yk¸l≈Cy¬w tyÅÊr¸–bah §Ù˘r·'-te' ˇè ˚'¸WyC« w¬ £°v A h A yûˇ n≈ p ¸ l i ˚˜r¸bivÃw tyÅÊr¸–bah §Ù˘r·'-te'
Ø߸l–d¬Fg èˇ lExA' hÆ∆∑zh a £Ùûˇ yC h a v fi H uÅ ÙhÃy-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 7 < :£ïv A h A yún≈ p ¸ l i
húy∆ h ¸ ' e hõH e m O -£iv yityôy« h A rˇˇH eú ' · k –a yÄk –i §˚Åvd Ë ˇ ïy≈ ˇè reH·' l°E'flr¸W«y-lA–k yõ≈nyEv¸–b
rˇˇÚOm'El tyYÊr¸–bah-§Ù¡r·' yú' E W ¸ nO £yØn« h · k –OZ h a -te' ˇè hwF∆ act G¸ hÄt GA ' a wà 8 :™ïm GA v i
rem'ByC◊ w¬ 9 > :˚dˇˇm Oø v · t Ga §Yd –„ r Ë yC¬ b –a §Åd –„ r Ë yC¬ h a yûˇ m E ˇè hc E q Ÿ -dav £Äk e ' · b O k –¸
:£ïekyEhø»lÈ' hú√whÃy yY„r¸bÊ–d-te' ˚àvm ¸ H i wà h√nF h EÅ ˚HûgFO l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' fivõuHÙhÃy
HyZr Ê Ùy HZr „ ÙhÃw £°k e b –¸ r Ë q ÷ b –¸ yõx a lú' E yôk –i §˚Åvd Ë ˇ ït GE ˇè t'◊zb –¸ v fi H uÅ ÙhÃy rem'ûyC◊ w¬ 10
yÅH
i gF√ r Ë gF« h a -te'wà ˇè yz∑« r Ê p K¸ h a -te'wà yÆwF« x i h a -te'wà yät Gi x i h a -te'wà y=n« v · n¬ k –¸ h a -te' £eky≈np K¸ m i ∏
rˇˇúEbOv ¶Ârˇ °A'Ah-lA–k §Ù˜d·' tyÅÊr¸–bah §Ù˘r·' èˇ h≈Fnih 11 :yïs i ˚bÃyh a wà yYr Ê m O ' È h A wÃ
l°E'flr¸W«y yõEX¸biKHim HyÅ' i rˇˇû W A v A yûˇ n≈ H ¸ ˇè £k e l A ˚`xq Ÿ hÄt GA va wà 12 :§Ωd –„ r Ë yC¬ b –a £õk e y≈np ¸ l i
£yºn« h · k –O h a yûˇ l E gà r fi tÙûˇ p K k –a x fi Ùûnk –¸ hºy√ h A wà 13 :XebïKAHal dˇˇõAxe'-Hyi' dˇˇúAxe'-Hyi'
§˚Åtr „ ˇ û ˇk–A y« ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a yòm E §Åd –„ r Ë yC¬ h a yûˇ m E b –¸ ˇè ¶ÂrèA'Ah-lA–k §Ù`d·' hM√whÃy §Ùâr·' ÉyE'¸WOn
ˇè £v A hA v fi s O` nà b
–i yÄh i yà w¬ 14 :dˇˇïx A ' e dˇˇn≈ú ˚˜dm ¸ v a y¬ wà hAlv ¸ mA° l ¸ m i £yYd Ê rË yCO h a £«ym Gaú h a
yú≈n¸pil tyYÊr¸–bah §ÙırA'Ah yô' E W¸ nOΩ £yÆn« h · k–O h a wà §Úd –„ r Ë C¬yh a -te' rˇˇb OY v · la £Åh e yElh Û ˇû ' A m E
§ÙÅr' A ïh A yûˇ ' E W¸ nO ˇè £y«nh · k –Oø h a yòl E gà r fi wà §Å„–dËr¬Cyah-dav ˇè §ÙrA'ïh A yò' E W ¸ nO 'Ùãbk ¸ ˚ 15 :£ïv A h A
:ryïc i q “ yúmE yà lYk –O wyÅt A ÙdÃgF -lAk – -lav ˇè 'l E m A §Äd –„ r Ë yC¬ h a wà £«ym GA° h a hûˇ c E q Ÿ b–i ˚Ylb –¸ X
¸ n«
däO'¸m qâExËrah dÄAxe'-d≈n ˚mûˇ q “ hAlv ¸ m aä l¸ m i £yâd Ê r Ë yCO h
a £ É y« m Ga h a ˚ádm ¸ v a yC¬ w¬ 16
xalm
Geõ h
a -£√y hôb A rfl v · h A £ü√y lûˇ v a £yÄd Ê r Ë yCO h
a wà §Åt A r Ë ˇ ïcA dˇˇû c Fa m i ˇè rH e ' · ˇè ryivAh £`fldA'ïEm** £fldA'Ab*
§Ùâr' A h A yE'W ¸ nO ∏ £yºn« h · k –O h a ˚˘dm ¸ v a yC¬ w¬ 17 :ÙøxyÊryà d∆gn∆ú ˚˜rb ¸ v A £úv A h A wà ˚tÚr fl k ¸ n« ˚Gmˇû t Ga
hÅbA r
fl ˇ û ˇx
A b –e ˇè £yÊrb ¸ v Oø lÄE'flr¸W«y-lAkÃw §°k E h A §Yd –„ r Ë C¬yah ™ÙBt¸–b hôAbflrA¡xe–b hM√whÃy-tyÊr¸–b
:§Ωd–„ r Ë yC¬ ha -te' rˇˇb OY v · l a yÙØgF h a -lAk – ˇè ˚m G t Gaè -reH' · dˇˇòv a

Joshua 4
rem'ûyC◊ w¬ > §Úd –„ r Ë yC¬ h a -te' rÙYbv · l a yÙØgF h a -lAk ˚Gmˇû t Ga -reH' · k –a ˇè yh i yà w¬ 1
£y°H i n√ ' · rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ £Åv A h A -§im ˇè £k e l A ˚`xq Ÿ 2 :rˇˇm Oø 'El fivõuHÙhÃy-le' hØ√whÃy
hM∆∑zim £âekAl-˚ø'¸W ÇrOm'El ê£AtÙ' ˚ûˇ ˚c a wà 3 :XebïH KA m i dˇˇõAxe'-Hyi' dˇˇúAxe'-Hyi'
£y°n« b A ' · hZr „ W ¸ v e -£yEt G H ¸ §yõk i h A £yØn« h · k –O h a yûˇ l E gà r fi ˇè bc Fa m Ga m i §Äd –„ r Ë yC¬ h a ™Ùûˇ t G m i
ÙYb ˚nyúl i t GA -reH' · §Ùàlm GA b –a £Åt A Ù' £ûˇ t Ge x ¸ nF¬ h i wà £Åk e m GA iv ˇè £t A Ù' £òt Ge r Ë b a v · h a wÃ
§yõk i h E rˇˇH eú ' · HyÅ' i èˇ rAWAvïeh £yò≈n¸H-le' fivÄuHÙhÃy 'ZflrŸqyC« w¬ 4 < :hAlyà ïl GA h a
v
fi H uÅ ÙhÃy ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 5 :XebïH KA m i dˇˇx Aõ ' e -Hyi' dˇˇx Aú ' e -Hyi' l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ m i
£äk e l A ˚myâr Ê h A wà §Úd –„ Ër¬Cyah ™Ùûˇ Gt-le' £õekyEhø»lÈ' hô√whÃy §Ù˙r' · y=n≈ p ¸ l i ˚r¸bv i ∏
§avm aÄ l ¸ 6 :lï' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ yúX E b ¸ H i rˇˇp Kaõ s ¸ m i ¸l ÙÅm¸kiH-lav ˇè tx a ' a §eb' eò Hyûˇ ' i
hôm A rÅm O 'El ˇè rx A m A £òk e y≈nb –¸ §˚âl' A H ¸ y« -yïk –i £°k e b –¸ r Ë q ÷ –¸b tÙY' t'B◊z hô∆y¸hïiGt
ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a yòm E yEm ˚ätr Ë k ¸ n« râeH·' £ÄehAl £ûˇ t Ge r Ë m a ' · w¬ 7 :£ïekAl heGlõE'Ah £yú«nAb·'Ah
˚yAhwà ∏ §Úd –„ r Ë yC¬ h a yûˇ m E ˚Ytr Ë k ¸ n« §Åd –„ r Ë yC¬ b –a ˇè Ùr¸bv A –¸ b hØw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù˘r' · ˇè yn≈ p K¸ m i
-y≈nb –¸ §ûˇ k E -˚W·vyC¬ w¬ 8 :£ïl A Ùv-dav lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ l i §Ù_rA–k«z¸l heGlüE'Ah £y=n« b A ' · h A
§Äd
–„ r Ë yC¬ h a ™Ùûˇ t G m i £yMn« b A ' · hâr „ W ¸ v e -yït GE H ¸ ˚á'W ¸ yC« w¬ fiÇvH u ÙhÃy hûˇ wF√ c i rˇˇû H e ' · k –a ]2 êlE'flr¸W«y
£˚`rb i v · yC¬ w¬ l°' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ yûˇ X E b ¸ H i rˇˇp Kaõ s ¸ m i l ¸ v fi H uÅ ÙhÃy-le' èˇ h√whÃy rˇˇòe–bÊ–d râeH·'a–k
v
fiê H u ÙhÃy £yûˇ q ÷ h E £yÆn« b A ' · hZr „ W ¸ v e £yüEt G H ¸ ˚ 9 :£ïH A £˚YxF«nyC¬ w¬ §ÙÅlm GA h a -le' ˇè £m GA v i
£ÅH A ˚y¸hˇû yC« w¬ tyÚr Ê b –¸ h a §Ù˘r' · yõ' E W ¸ nO £yØn« h · k –O h a yûˇ Elgà r fi ˇè bc Fa m a taxt GaÄ §Ç d –„ r Ë yC¬ h a ™ÙZtb –¸
dˇˇû v a §Ç d –„ r Ë yC¬ h a ™ÙZtb –¸ £ ê yÊdm ¸ v O §ÙÄr' A h A yûˇ ' E W ¸ nO £yU«n·hO–kahÃw 10 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ
l_Ok¸–k £ÅAvAh-le' rˇˇû ˇb –E d fi l ¸ ˇè v fi H uè ÙhÃy-te' hòw√ hÃy h=wF√ ic-reH·' rAbfl–dahÑ-lïA–k £ZOGt
-reH' · ïa k – yôh i yà w¬ 11 :˚rˇˇb Oø v · yC¬ w¿¬ £õv A h A ˚ırh · m a yà w¬ v fi u°HÙhÃy-te' hõeHOm hú√Fwic-reH·'
:£ïv A h A yún≈ p ¸ l i £yõn« h · k –O h a wà hôw√ hÃy-§Ùr·' rˇˇb O^ v · yC¬ w¬ rÙÚb·va¡l £õAvAh-lA–k £úaGt
yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ p ¸ l i £yÅH i m u x · ˇè h H Ke n¬ m ¸ ïh a XebH Eò yâc i x · w¬ dM√g-y≈nb ¸ ˚ §âb E ˚'Ër-y≈nb –¸ ˚r¸bv a yC¬ w¬ ∏ 12
yûˇ c E ˚l·x •el' eõ £yúv i b –A r Ë ' a k –¸ 13 :hïeHOm £õehyEl·' rˇˇúe–bÊd – rˇˇH eô ' · k –a l°E'flr¸W«y
£Ùûˇ yC b –a 14 < :ÙøxyÊryà tÙBbËrˇ ïav lõe' hÅAmx A l ¸ m Gi l a ˇè h√whÃy yòn≈ p ¸ l i ˚ãrb ¸ v A '°b A c FA h a
rˇˇH eô ' · k –a ÙÅt' O ˚Z'Ërˇ ï«Cy¬w l°E'flr¸W«y-lAk – yõn≈ yEvb –¸ v fi uÅHÙhÃy-te' èˇ h√whÃy l`fi–d«Fg '˚Ähah
> :wyïyC√ x a yúm E yà -lAk – hõeHOm-te' ˚B'Ër√y
yõ' E W ¸ nO £yØn« h · k –OZ h a -te' ˇè hwF≈ ac 16 :rˇˇøOm'El fivõuHÙhÃy-le' hØ√whÃy rem'û◊Cy¬w 15
rˇˇm OÚ 'El £yõn« h · k –O h a -te' v fi H uÅ ÙhÃy wûˇ c a yà w¬ 17 :§Ωd –„ r Ë yC¬ ah-§im ˚Ylv · y¬ wà t˚˝dv E h A §Ù˘r' ·
ˇè hw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù`r' · yâ' E W ¸ nO £yMn« h · k –O h a tÙâlv · k –a ** tÙl·vb –a * yihyà w¬ ∏ 18 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a -§im ˚Ylv ·
-yïm E ˚bòH u yC√ w¬ h°b A r fl x A h e lõ' e £yØn« h · k –O h a yûˇ l E gà r fi ˇè tÙKpk –a ˚Äqt G¸ n« §Åd –„ r Ë yC¬ h a ™Ùûˇ t G m i
£ÄAvAhÃw 19 :wyïAtÙdÃFg-lA–k-lav £ÙYHl ¸ H i -lÙm¸tk i ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ £Åm A Ùq¸ml i ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a
xBfirÃzim hõEcŸqi–b lØ√Fgl ¸ gF« b –a ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ §ÙÚH'Êrh A HÂdˇ Z x O l a rÙYWv A b –e §Åd –„ r Ë yC¬ h a -§im ˇè ˚lAv
§Úd –„ r Ë yC¬ h a -§im ˚Yxq Ÿ Al rˇˇúeH·' heGlÅE'Ah ˇè £y«nb A ' · ïh A h`r „ W ¸ v e £yât GE H ¸ t É ' E wà 20 :ÙøxyÊryÃ
§˚âlA'¸H«y ÉreH·' rˇˇÚOm'El lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le' rem'_yC◊ w¬ 21 :lïgF√ l ¸ gF« b –a v fi H uõ ÙhÃy £yúq ÷ h E
£õeGt¸vfidÙhÃw 22 :heGlïE'Ah £yú«nb A ' · h A hõm A rÅm O 'El £ûˇ t A Ùb·'-te' ˇè rx A m A £òk e y≈nb –¸
-reH·' 23 :hï∆∑zah §Y„–dËr¬Cyah-te' lÅE'flr¸W«y rˇˇû b a v A ˇè hAHb –A yC¬ b –a rˇˇm OÚ 'El £ûˇ k e y≈nb –¸ -te'
rˇˇû H e ' · k –a £°k e r Ë b ¸ v A -dˇˇïv a £õk e y≈np K¸ m i §_d –„ r Ë yC¬ h a yüEm-te' £äekyEh»lÈ' h=√whÃy ÉHyibÙh
:˚nΩr „ b ¸ v A -dav ˚nyõn≈ p KA m i Hyúb i Ùh-reH·' •˚_s-£¬y¸l £üekyEh»lÈ' h=√whÃy ÉhAWAv
§avüaml ¸ 'y°h i hõq “ z√ x · yúk –i hØw√ hÃy dˇˇû ¬y-te' èˇ ¶ÂrèA'Ah yòm GE v a -lAk – tavd –fiä §avm a l ¸ ∏ 24
< :£yïim√Cyah-lA–k £õekyEh»lÈ' hú√whÃy-te' £ôet'flrÃy

Joshua 5
hAm G y√Æ §äd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eâ b –¸ r É H e ·' yár Ê m O ' È h A yûˇ k E l ¸ m a -lA–k v fi m OZ H ¸ k i yûˇ h i yà w¬ 1
yüEm-te' hM√whÃy HyâibÙh-reH·' tE'∏ £ØyC√ h a -lav rˇˇû H e ' · ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a yòk E l ¸ m a -lAkwÃ
ˇè dÙv £úb
A h√yh Aâ -'◊lwà £Äb A b A l ¸ sûˇ m Ga yC« w¬ £Úr fl b ¸ v A ** ˚nÚr fl ¸bAv*-dav lõE'flr¸W«y-yï≈nb ¸ yún≈ p K¸ m i §_d –„ r Ë yC¬ h a
:lï' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ yõn≈ p K¸ m i x fi ˚År
£yÚÊruc tÙZbËrˇ ïax õ߸l húEW·v fivH uÅ ÙhÃy-le' ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò A' 'yÄihah tûˇ EvA–b 2 <
£yÚr Ê c u tÙZbr Ë ˇ ïx a v fi H uõ ÙhÃy ÙBl-Wav¬Cy¬w 3 :tyï«nEH lõE'flr¸W«y-yïn≈ b –¸ -te' lBm O b˚_HwÃ
lûˇ Am-reH·' rˇˇõAbfl–dah hú∆zÃw 4 :tÙølflr·vAh tõav¸b«Fg-le' lÅE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè lm A yC√è w¬
˚tòm E hÄm A x A l ¸ m Gi h a yûˇ H E nà ' a |lZk –O £yär Ê k A z∑à h a £«yr fiâ c ¸ m Gi i m ' É c E yCO h a £ûˇ v A h A -lAk – v fi H u° ÙhÃy
£y°'
i c ¸ yCOΩ h a £õv A h A -lAk – ˚Øyh A £yûˇ l i m u -yïk –i 5 :£«yr flΩ c ¸ m Gi im £õt A 'Ecb –¸ ™Ârd –ÂÅ b –a ˇè rb –A d Ë m Gi b a
:˚lïm A -'◊l £«yr fiY c ¸ m Gi m i £út A 'Ecb –¸ ™Ârˇ d –Â_ b –a rˇˇb –Aú d Ë m Gi –ab £yâd Ê l G» yC« h a £Avh A -Ñ lAkwÃ
yÙMgF h a -lAk – £ât GO -dav r Ç b –A d Ë m Gi b –a VlE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚Zk¸lAh hÆn√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a |yûˇ k –i 6
râH e ' · h°w√ hÃy lÙ˘qb –¸ ˚Yvm ¸ H A -'øl ◊ rˇˇH eú ' · £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i £yûˇ ' i c ¸ yCO h a ˇè hm A x A l ¸ m Gi h a yòH E nà ' a
hò√whÃy vâa–b¸H«n ÉreH·' ¶ÂrÄA'Ah-te' £ûˇ AtÙ'Ërah yãiGt¸lib¸l £Åh e l A ˇè hw√ hÃy vòb –a H ¸ n«
£yûˇ q ÷ h E ˇè £h e y≈nb –¸ -te'wà 7 :HïAbËd˚ bõAlAx túab√z ¶Ârˇ ôe' ˚nÅl A tetˇû l A ˇè £t A Ùb·'l ¡a
:™Ârˇ d –flΩ b –a £õt A Ù' ˚lúm A -'◊l yôk –i ˚Øyh A £yûˇ l i r „ v · -yik – v fi °H u ÙhÃy lûˇ m A £õt A ' O £Åt GA x ¸ t Ga
dˇˇv aú hõn∆ x · m Ga ïb –a £ôt GA x ¸ t a ˚BbH ¸ yC≈ w¬ lÙ°m G h i l ¸ yÙõgF h a -lAk ˚Gmt Gaú -reH' · k –a yôh i yà w¬ 8
túp Ka r Ë x e -te' yitÙôl G gF¬ £ÙÆyC h a fivÅuHÙhÃy-le' èˇ h√whÃy rem'`◊yC w¬ 9 > :£ït A Ùy·x
:hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ lØgF√ l ¸ gF« ˇè '˚hah £Ùòqm GA h a £ûˇ H E 'ãr fl q Ÿ yC« w¬ £°k e yElv · m E £«yr fiY c ¸ m i
râAWAv ÉhAvA–bËra'¸–b xasáeKpah-te' ˚ZWv · yC¬ w¬ l°gF√ l ¸ gF« b –a lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚Bnx · yC¬ w¬ 10
tBfirÛxïAGmim ¶Ârˇ ôA'Ah r˚Bb·vEm ˚älk ¸ '=yC◊ w¬ 11 :ÙøxyÊryà tÙBbr Ë ˇ ïv a b –¸ bÂrˇ v eõ b –A HÂdˇ x O_ l a £ÙBy
tÄr fl x Û m GA ïm i §äm GA h a tâb –O H ¸ yC« w¬ 12 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a £ecv eõ b –¸ y˚Úlq “ wà tÙûˇ c F m a xasp Keõ h a
˚Älk ¸ '◊yC w¬ §°m A lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ il dÙ_v h√yúAh-'◊lÃw ¶ÂrÅA'Ah r˚Zbv · m E ˇè £l A k ¸ ' A b –¸
< :'yïh i h a hõn√ H KA b –a §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e ˇè t' a ˚b¸t G m i
dˇˇû m E v O ˇè Hyi'-h≈nF h i wà 'ËryC¬Ø w¬ ˇè wy√nyEv 'òW KA yC« w¬ ÙÇ xyÊryib – v fiê H u ÙhÃy tÙûyh ¸ ïb –i yÄh i yà w¬ 13
hõt GA ' a ˚núl A h · ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ ˇè wyAl' E v fi H uò ÙhÃy ™elyC≈= w¬ Ù˝ dy√ b –¸ hõp A ˚l¸H Ùúb – r Ë x a wà ÙÅd – gà n∆ l ¸
yit'°b A hûˇ t GA v a hõw√ hÃy-'ïb A c ¸ -raW yún« ' · yôk –i 'Äl ◊ |rem'ûC◊yw¬ 14 :˚nyΩr „ c A l ¸ -£i'
rˇˇb –Eú d fi m ¸ yõn« d O ' · húm A ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ ˚xÅt GA H ¸ yC« w¬ ˇè hc A r Ë ' aè wyún√ p KA -le' v fi H uâ ÙhÃy l É p KO yC« w¬
lûˇ va m E ˇè ßl ¸ v a ïn¬ -laH v fi H uÄ ÙhÃy-le' hM√whÃy 'âAb¸c-raW Érem'◊Cy¬w 15 :Ùï–d¸bav-le'
:§ïk –E v fi H uõ ÙhÃy WavyC¬ú w¬ '˚Úh HÂdˇ q O˘ wyõl A v A dˇˇm Eú v O hôt GA ' a rˇˇH eú ' · £ÙÄqm GA h a yûˇ k –i ßÅl e gà r fi

Joshua 6
:'ïb –A §yú' E wà 'õc E Ùy §yú' E l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ p K¸ m i tÂrØgF∆ s u m ¸ ˚ tÂrˇ û ˇg∆ s O ˇè ÙxyÊryïw« 1
ÙYxyÊryà -te' ß Ø d Ë ˇ ïy√ b
¸ yit G ˇû atn√ ˇè h' E r Ë v fi ÅuHÙhÃy-le' èˇ hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 2 <
hÅm
A x A l ¸ m Gi h a yûˇ H E nà ' a ]3 lOk – ò ryÄv i h A -te' £ûˇ t e b –O s a wà 3 :l«yïx A h e yYr „ Ù–bgF« h – k –A° ¸lam-te'Ãw
hûˇ v A b ¸ H i wà 4 :£yïm i y√ teHH Eú hõW e v · t a hBk –O t°x A ' e £avˇû p Ka ryõivAh-te' •yú‘–qah
yÅv
i yibH K¸ h a ˇè £ÙCyb a ˚ §ÙÅr' A h A yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yilb ¸ ÙïyC h a tÙ` rp ¸ ÙH hâv A b ¸ H i ˚É '¸Wy« £yºn« h · k O
hUy√ h A wà 5 :tÙ¡rp A ÙKHb –a ˚Yvq Ÿ t ¸ y« £yØn« h · k –OZ h a wà £y°m i v A p K¸ vabˇû H e ryõv i h A -te' ˚–bs OB t GA
£õAvAh-lAk ˚vyBÊr√y rÅApÙKHah lÙ˘q-te' ˇè £k e v · m ¸ H A k –¸ ** £ekv · ¸mH A b –¸ * lÄb E ÙCyh a §Ârˇ û ˇq ’ b –¸ |™ZH O m ¸ b –i
:Ùïd – gà n∆ Hyú' i £õv A h A ˚Blv A wà AhyÅt Ge x ¸ t Ga ˇè ryivh A tòm a Ùx häl A p ¸ n√= wà h°l A ÙdÃg hûˇ v A ˚r¸t G
§Ù˘r·'-te' ˚Y'¸W £Åehl E ' · rem'ûyC◊ w¬ £yØn« ·hZO–kah-le' èˇ §˚n-§ib – v fi H uò ÙhÃy 'ãr fl qŸ yC« w¬ 6
§Ùır' · yõn≈ p ¸ l i £yÅl i b
¸ Ùy ˇè tÙr¸pÙøH hòv A b ¸ H i ˇè ˚'¸Wy« £yÆn« ·hk Oø hûˇ v A b ¸ H i wà tyÚr Ê b –¸ h a
ràOb·v¬y ¶˚ÅlAxûˇ ehÃw ry°ivAh-te' ˚–bZOsÃw ˚˜r¸biv £ÅAvAh-le' ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ** ˚r¸m'◊yC w¬ * 7 :hïw√ hÃy
£yºn« h · k –O h a hûˇ v A b ¸ H i wà £ Ç v A h A -le' v fiê H u ÙhÃy rˇˇm OZ ' È k –e yÄh i yà w¬ 8 :hïw√ hÃy §Ùır' · yõn≈ p ¸ l i
tÙ˝rp A ÙïH K b –a ˚Yvq Ÿ t A wà ˚àrb ¸ v A hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £yilb ¸ ÙïCyh a tÙ`rp ¸ ÙH hâv A b ¸ H i £ É yi'W ¸ nO
£yØn« h · k –OZ h a ˇè yn≈ p ¸ l i ™ÅElOh ¶˚ZlAxehÃw 9 :£ïehy„r·xa' ™õElOh hØw√ hÃy tyZr Ê b –¸ ˇè §Ùr·'w¿¬
v
fi Ùıqt A wà ™ÙYlh A §ÙÅr' A h A yZr „ x · ' a ˇè ™l E h O •Äs –E ' a m ¸ ïh a wà tÙ˝rp A ÙïH K h a yõv E q Ÿ t GO ** ˚vŸqt GA *
˚vyûˇ m
i H ¸ t a -'øl ◊ wà ˇè ˚vyèr Ê t A '`◊l rÄOm'El fiväuHÙhÃy h=√Fwic É£AvAh-te'Ãw 10 :tÙ¡rApÙKHa–b
˚vyYr Ê h A £ôk e yEl' · y^r Ê m ¸ ' A £Ùûy dav∏ rˇˇb A° d –fl £õk e yip K m i 'úc E ≈y-'◊lÃw £Åek¸lÙq-te'
ˇè ˚'èb O yC√ w¬ t°x A ' e £avˇû p Ka •õ‘–qah ryÅivAh-te' èˇ h√whÃy-§Ùr·' bòs –E yC¬ w¬ 11 :£ït e v O yÊrh · w¬
£yõn« h · k –O h a ˚B'W ¸ yC« w¬ r’qb –OÚ b –a v fi H uõ ÙhÃy £úk –E H ¸ yC¬ w¬ 12 > :hïn∆ x · m Ga ïb –a ˚nyõl i yC√ w¬ hØn∆ x · m Ga ïh a
£yÄil¸bOCyah tÙär¸pÙH hâAv¸biH É£yi'W ¸ nO £yºn« h · k –O h a hûˇ v A b ¸ iHÃw 13 :hï√whÃy §Ùır·'-te'
™ûˇ l E h O ˇè ¶˚lAxh e wà tÙ˝rp A ÙKHb –a ˚Yvq Ÿ t A wà ™ÙÅlh A £yûˇ k i l ¸ h O hØw√ hÃy §Ù˘r' · ˇè yn≈ p ¸ l i
:tÙ¡rp
A ÙKHb –a v fi Ùıqt A wà ™ÙYlh A ** ™ElÙh* hØw√ hÃy §Ù˘r' · ˇè yr „ x · a¡' èˇ ™ElOh •ÄE–sa'¸mh ¡a wà £Åh e y≈np ¸ l i
˚YWv A hBk –O h°n∆ x · m Ga ïh a ˚bõH u yC√ w¬ tÅx a ' a £avˇû p Ka ˇè yn« H KE ah £ÙòyC b –a ryäv i h A -te' ˚–bs Oâ yC√ w¬ 14
˚–bs O^ yC√ w¬ raxH KaÅ h a tÙZlv · k –a ˇè ˚mèk –i H ¸ yC¬ w¬ yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a |yûˇ h i yà w¬ 15 :£yïm i y√ teHH Eú
-te' ˚Bbb ¸ s A '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a qfirˇ ò £y°m i v A p K¸ vabˇû H e hõz∑∆ ah XúAKp¸HiGma–k ryôivAh-te'
£yõn« h · k –O h a ˚Bvq Ÿ t GA tyÅv i yibH K¸ h a £avˇû p Ka b –a ˇè yh i yà w¬ 16 :£yïm i v A p K¸ vabH eú ryõv i h A
-te' £õk e l A hôw√ hÃy §üatn√ -yïk –i ˚vyÅr Ê h A ˇè £v A h A -le' fivòuHÙhÃy rem'=yC◊ w¬ tÙ˝rp A ÙKHb –a
bâAxflr Éqfir h°√whyïal –hõA–b-reH ·'-lAkÃw 'yúih £Ârˇ x Eô ryúv i h A hâAtÃyAhÃw 17 :ryïivAh
£yõikA'¸laGmah-te' hAt' aÅ b –¸ x ¸ h e yûˇ k –i t«yb –aÅ b –a h – ˇû t GA ' i rˇˇû eH·'-lAkÃw 'yihò hÆy∆ x ¸ ït Gi hMn√ Ù∑zh a
£ûˇ t Ge x ¸ q — l ¸ ˚ ˚myYr Ê x · t Ga -§ïp Ke £Ârx EÅ h a -§im ˚˘rm ¸ H i ˇè £t Ge ' a -qfirÃw 18 :˚n¸xïAlAH rˇˇúeH·'
|lZk O wà 19 :ÙøtÙ' £õt Ge r Ë k a v · w¬ £ÂrÅEx¸l èˇ lE'flrW ¸ y« hòn≈ x · m a -te' £ãt Ge m ¸ W a wà £Ârˇ x E° h a -§im
:'Ùøby√ hõw√ hÃy rˇˇc aú Ù' h°w√ hyïal '˚Yh HÂdˇ ıOq lØ∆zËrab˚ èˇ tH e x Oè nà yòl E k ¸ ˚ bÄh A z√ wà •esˇû k –e
rÄApÙKHah lÙ˘q-te' £äAvAh fivâOmH ¸ k i yÉ h i yà w¬ tÙ˝rp A H KOø b –a ˚YvŸqt ¸ yC« ïw¬ £Åv A h A vfirˇ û ˇyC√ w¬ 20
ˇè hr fl yèv i h A £òv A h A lavyC¬= w¬ AhyÄt Ge x ¸ t Ga häm A Ùxïh a lâp KO t Gi w¬ hÅl A ÙdÃg hûˇ v A ˚r¸t G ˇè £v A h A ˚vy`r Ê yC√ w¬
ˇè Hyi'm E ryÅv i b –A rˇˇû H e ' · -lAk – -te' ˇè ˚myèr Ê x · yC¬ ïw¬ 21 :ryïv i h A -te' ˚˜dk –¸ l ¸ yC« ïw¬ ÙÅd – gà n∆ Hyûˇ ' i
£«yn¬= H ¸ l i wà 22 :bÂrˇ ïx A -yipl ¸ rÙYmx · w¬ hôW e w√ rÙBH dâv a wà §°‘q√z-davÃw ravõ¬Fnim hÅAKHi'-davÃw
h°√nÙ∑zah hûˇ AKHi'Ah-tyE–b ˚'Yb –O v fi H uÅ ÙhÃy rˇˇû m a ' A ˇè ¶r  èA'Ah-te' £yòilÃFgfir¸mïh a £yäH i n√ ' · h A
:–hïl A £õt Ge v ¸ b –a H ¸ n« rˇˇH eú ' · k –a –hÅAl-reH·'-lA–k-te'Ãw èˇ hAKHi'ïAh-te' £òAKHim ˚'yâicÙhÃw
–hòAGmi'-te'Ãw AhyâibA'-te'Ãw bAxr fl -Ñ te' ˚'yác i yCO w¬ £yÄl i gFÃ r fi m ¸ ïh a £yZr Ê v A nFÃ h a ˚'äb O yC√ w¬ 23
˚'y°c i Ùh h A yõt e Ùx¸p K H ¸ m i -lAk – tú' E Ãw –hÅAl-reH·'-lA–k-te'Ãw èˇ Ahyèexa'-te'Ãw
-reH·'-lAkÃw HõE'Ab ˚BpËrAW ryôivAhÃw 24 :lïE'flr¸W«y hú≈n·xam¸l ¶˚Yxm i £˚Åxy«nF yC¬= w¬
:hïw√ hÃy-tyEb – rˇˇc aú Ù' ˚Ynt ¸ n√ lØ∆zËra–bahÃw èˇ tH e x Oè nFà h a yòl E k ¸ ˚ bÄh A z∑√ h a wà •esûˇ k –e h a |qZr fi h – b –A°
fivÅuHÙhÃy hûˇ √yÈxeh èˇ –hAl-reH·'-lA–k-te'Ãw AhyòibA' tyâE–b-te'Ãw h√nÙ∑zah∏ bûˇ Axflr-te'ïÃw 25
£yÅk i ' A l ¸ m Ga h a -te' ˇè h' A yèb –i x ¸ h e yòk –i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a dˇˇõav lÅE'flr¸W«y bÂrˇ ûˇ q ’ b –¸ ˇè bH e t GEè w¬
túv E b –A v fi H uÅ ÙhÃy vûˇ b –a H ¸ yC¬ w¬ 26 > :ÙøxyÊrÃy-te' lú≈Fgfir¸l fivõuHÙhÃy xúalAH-reH·'
ryòv i h A -te' hUn√ b A ˚ ˇè £˚q√y rˇˇH eò ' · hÆw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i Hyä' i Ah r˚ârA' rˇˇÚOm'El 'yõihah
yúhi yà w¬ 27 :Ahyït e l A d –Ë byúc Fi y¬ Ù˜ryivc ¸ b i ˚ h√nF d ÂÅ s –¸ y¬ yÃ Ù˘rOk¸bi–b ÙÅxyÊrÃy-te' èˇ t'◊∑zah
:¶Ârˇ ï' A h A -lAkb –¸ ÙYvm ¸ H A yúh i yà w¬ v fi H u° ÙhÃy-te' hõw√ hÃy

Joshua 7
-§eb yÉ m i r
Ë k –a -§eb – §ûˇ k A v A xáq –— yC« w¬ £Ârˇ x E° b –a lavm aõ lô' E rfl W ¸ y« -yïn≈ b¸ ˚^lv · m ¸ yC« w¬ 1
yún≈ b
¸ b –i hõw√ hÃy •ú' a -raxïyC« w¬ £ÂrÅExah-§im èˇ hfld˚hÃy hòELXam¸l xfirM∆z-§eb yâÊ–d¸b¬z
ˇè §w∆ ' Aè tyúb –E -£iv râH e ' · yãv a h A ÙÄxyÊryïm i £yäH i n√ ' · v fi H uâ ÙhÃy Éxal¸H«Cy¬w 2 :lïE'flr¸W«y
¶Ârˇ °A'Ah-te' ˚ZlÃFgfirÃw ˚Yl·v rÅm O 'El ˇè £h e yEl' · rem'`yC◊ w¬ lÅ' E -tyïb E l¸ £Âdˇ û ˇq –’ m i
wê yAl' E ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ v fi H uÄ ÙhÃy-le' ˚bûˇ H u yC√ w¬ 3 :yïv A h A -te' ˚YlgFà r fi yà ïw¬ £yÅH i n√ ' · h A ˇè ˚l·vyC¬ ïw¬
˚ûˇ k
– y¬ wà ˚Ylv · y¬ HyÅ' i £yûˇ p i l A ' · teHl »Z H ¸ k –i Ù'ò HyÄ' i £«yû ˇ aKp¸la'¸–k Ç£AvAh-lAk – lavˇû y¬ -la'
-§im ˚`lv · yC¬ w¬ 4 :hAm G ïh E Xõv a m ¸ yúk –i £Åv A h A -lAk – -te' ˇè hm GA èAH-v¬Fg¬y¸Gt-la' y°AvAh-te'
£äh e m E ˚âk – yC¬ w¬ 5 :yïv A h A yúH E nà ' a yõn≈ p ¸ l i ˚sDn… yC√ w¬ Hy°' i £yõipAl·' teHB»l¸Hi–k hAm G H AÅ ˇè £v A hA
£yÅr Ê b A H K¸ h a -dav ˇè rv a H Kaè h a yòn≈ p ¸ l i £˚ãpd –Ë rË yC« ïw¬ HyÅ' i ˇè hH KA H i wà £yòH i l » H
¸ k –i yÄv a h A yûˇ H E nà ' a
wyÄt A l » m ¸ W i v fi H uä ÙhÃy vâr fi q Ÿ yC« w¬ 6 :£«yïm A ¸l yúihÃy¬w £õAvAh-babl ¸ súm Ga yC« w¬ dˇˇr flÚ ÙGmb –a £˚õk – yC¬ w¬
l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z« wà '˚Yh bÂrv eÅ h A -dav ˇè hw√ hÃy §Ù`r' · y=n≈ p ¸ l i hAcr Ë ' aä wy=n√ p KA -lav l É p KO yC« w¬
hAml A ∏ hÆw« hÃy yûˇ n√ d O ' · |–hˇû h A ' · v fi H uä ÙhÃy rem'=yC◊ w¬ 7 :£ïAH'◊r-lav rˇˇõApAv ˚Bl·v¬Cy¬w
yYr Ê m O ' È h A dˇˇy¬ú b –¸ ˚nôt A ' O tút E l A §Åd –„ r Ë yC¬ h a -te' èˇ h∆∑zah £òAvAh-te' ryäib·vah AGtËrâab·vEh
rÅm a ' O hûˇ m A y°n√ d O ' · yõb –i 8 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eõ b –¸ beHnF≈Ø ¬w ˚n¸lˇû ' a Ùh ˇè ˚lÃw ˚nÚd „ yib' · h a l ¸
ˇè lk O wà yÆn« v · n¬ k –¸ ïh a ˚Zvm ¸ H ¸ «ywà 9 :wyïb A yà ' O yún≈ p ¸ l i •Ârˇ YOv lôE'flr¸W«y ™üapAh râeH·' y„r·xa'∏
hõEW·vaGt-hïam˚ ¶Ârˇ °A'Ah-§im ˚nõm E H ¸ -te' ˚tyBr Ê k ¸ h i wà ˚nyÅl E Av ˚–bˇû s a n√ wà ¶Âr' AÅ h A yûˇ b E H ¸ yO
hØz∑∆ hAm G ˇû l A ™°l A £ûˇ q ÿ v fi H uõ ÙhÃy-le' hô√whÃy rem'^◊Cy¬w 10 < :lÙ¡dgF√ h a ß ú m ¸ H i l ¸
rˇˇH eú ' · yÅt i yÊrb –¸ -te' ˚˘rb ¸ v A ˇè £g¬ wà lÅ' E r fl W ¸ «y èˇ 'AXAx 11 :ßyïn∆ p KA -lav lúp E nO hõt GA ' a
˚múW A £õg¬ wà ˚ÅHx · ïk –i £ûˇ g¬ wà ˇè ˚bÃnïgF√ £òg¬ wà £Ârx EÅ h a -§im ˇè ˚xŸqïl A £òg¬ wà £°t A Ù' yityõwF« c i
ˇè ˚n¸py« •Ârv OÄ £Åh e yEbyà ' O yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £˚qAl lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚älk ¸ y… 'âl ◊ wà 12 :£ïh e yElk ¸ b i
'Bl ◊ -£i' £Åk e m GA v i tÙûyh ¸ ïl i ˇè •yisÙ' '`l ◊ £Ârˇ x E° l ¸ ˚Yyh A yúk –i £Åh e yEbyà ' Oø yûˇ n≈ p ¸ l i
˚ZHd –Ë q — t ¸ h i t GAõ r Ë m a ' A wà £Åv A h A -te' HZ„–d—q £ÿqò 13 :£ïek¸–bËrq –÷ ïm i £Ârˇ x Eõ h a ˚dyôm i H ¸ t a
'Z◊l lÅE'flr¸W«y èˇ ß¸–bËr÷q¸–b £Ârˇ òEx lÄE'flrW ¸ y« yûˇ h E l » ' È hMw√ hÃy râm a ' A h É k O yûˇ k –i rˇˇx A° m A l ¸
:£ïk e b –¸ r Ë q –÷ ïm i £Ârˇ x Eõ h a £úk e r Ë yish · -dav ßyÅb e yà ' O yûˇ n≈ p ¸ il ˇè £˚qAl lÄk a ˚t
hM√whÃy ˚FnâÂd¸–k¸l«y-reH·' ÉXebEKHah hº√yAhÃw £°ekyEX¸biH¸l r’qb –OY b –a £út Ge b ¸ r fi q Ÿ n« wà 14
£yÅt Gi b –A l a bZr fi q Ÿ t Gi ˇè hw√ hÃy h√Fn`Âd¸–k¸l«y-rˇˇïeH·' hãAxAKpH ¸ m Gi h a wà tÙÄxp KA H ¸ m Gi l a bZr fi q Ÿ y«
£Ârx EÅ b –a dˇˇû k –A l ¸ nF« h a ˇè hy√ h A wà 15 :£yΩr Ê b A gFà l a bYr fi q Ÿ y« hØw√ hÃy ˚Fnd ÂZ k –¸ l ¸ y« rˇˇû H e ' · ˇè ty« b –aè h a wÃ
-yïk i wà hØw√ hÃy tyZr Ê b –¸ -te' ˇè rabAv yòi–k ÙÚl-reH·'-lA–k-te'Ãw ÙYt' O HÅ' E b –A •Zr „ W KA y«
:lïE'flr¸W«y¸–b hõAlAbÃn húAWAv
dˇˇk Eõ l GA yC« w¬ wy°X A b A ¸Hil lõE'flr¸W«y-te' bBr „ q Ÿ yC¬ w¬ r’qb –OÅ –ab ˇè v fi H uè ÙhÃy £òk –E H ¸ yC¬ w¬ 16
taxˇû p Ka H ¸ m i tõ' E dàk –O l ¸ yC« w¬ hÅd fl ˚hÃy taxˇû p Ka H ¸ m i -te' ˇè b„rŸq¬Cy¬w 17 :hΩfld˚hÃy XebúEH
bBr „ q Ÿ yC¬ w¬ 18 :yΩd –Ê b ¸ z¬ dˇˇk Eõ l GA yC« w¬ £yÅr Ê b A gFà l a ˇè yx i r Ë ¬∑zah taxòaKp¸Him-te' bãr „ q Ÿ yC¬ w¬ y°x i r Ë z∑¬ h a
húX LE m a l ¸ xfirˇ z∆õ -§eb – y_d –Ê b ¸ z¬ -§eb yüimr Ë k –a -§eb – §ãk A v A dÄEkl GA yC« w¬ £yÚr Ê b A gFà l a ÙYtyEb – -te'
yúEh»lÈ' hô√whyïal dÙÄbAk 'ûˇ √n-£yïW i ˇè yn« b –¸ §Äk A v A -le' v fi äH u ÙhÃy rem'=yC◊ w¬ 19 :hΩd fl ˚hÃy
:y«nF ïm Ge m i dˇˇx Eõ k a t G¸ -la' t A yÅW i v A hûˇ m e ˇè yl i 'ún√ -d∆gF h a Ãw hÚd fl Ùt ÙZl-§etÃw lõE'flr¸W«y
yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hyïl a ˇè yt i 'èX A x A yòk i nO ' A hÆn√ m ¸ ' A rˇˇm a° '◊Cyw¬ v fi H uõ ÙhÃy-te' §ôk A v A §avü¬yC w¬ 20
tâaxa' ÉrAvÃniH tÂrˇ Z–da' láAlH KA b a 'Ârˇ û ˇ' E w√ ** he'r Ë ' e w√ * 21 :yityïiWAv t'Y◊zAkÃw t'B◊zAkÃw lÅE'flr¸W«y
ÙÅlq “ H ¸ m i ˇè £yilq “ H ¸ £yòH Ki m i x · ˇè dx A ' e bòh A z√ §ÙâHl ¸ ˚ •es–eÄk £yûˇ l i q “ H ¸ £«yüat'Am˚ häb A ÙX
•esk –eú h a wà yõl i h Û ' ¡A h A ™ÙBtb –¸ ¶Ârˇ ' Aô b –A £yún« ˚m¸X £=nF√ h i wà £°x E q –“ ' e ïw√ £Yd „ m ¸ x ¸ ' e ïw√
hôn√ ˚m¸X hü≈nF h i wà hAlh È ' OÚ h A ˚cYr Á yC√ w¬ £yÅk i ' A l ¸ m a ˇè v fi H uè ÙhÃy xòl a H ¸ yC« w¬ 22 :Ahyït Ge x ¸ t Ga
-le' ˇè £˚'ibyà w¬ leh' OÅ h A ™Ùûˇ t G m i ˇè £˚x“q – yC« w¬ 23 :Ahyït Ge x ¸ t Ga •esk –eú h a wà ÙYlh Û ' A b –¸
v
fi ˇû H u ÙhÃy xûˇ q –— yC« w¬ 24 :hïw√ hÃy yún≈ p ¸ l i £õq ÿ c Fi yC¬ w¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lAk – lõ' e wà v fi H uÅ ÙhÃy
báAh√∑zah §ÙZH¸l-te'ïÃw tÂrˇ Z–da'Ah-te'Ãw •esûˇ e–kah-te'Ãw xfirz∆º -§eb – §ûˇ k A v A -te'
ˇè ÙlÛh' A -tï' e wà Ù`n'◊c-te'wà Ùârm O x · -te'wà ÙÉ rÙH-te'wà wyát A nO b –¸ -te'ïwà wyºn√ b –A -te'ïwÃ
:rÙøkv A qemv Eú £õt A ' O ˚Blv · yC¬ w¬ Ù°Gmiv lõE'flr¸W«y-lAkÃw ÙÅl-reH·'-lA–k-te'Ãw
Ù`t' O ˚âmgFà r Ë yC« w¬ h°z∑∆ h a £Ùûˇ Cyb –a hõw√ hÃy ß ú r Ë k –Û v ¸ y¬ ˚nÅAt G r Ë k a v · hûˇ m e ˇè v fi H uè ÙhÃy rem'`yC◊ w¬ 25
:£yïn« b A ' · b –A £õt A ' O ˚Blq Ÿ s ¸ yC« w¬ HÅ' E b –A ˇè £t A ' O ˚`pr Ë W ¸ yC« w¬ §ebÅe' èˇ lE'flr¸W«y-lAk
§Ù˘rx · m E hõw√ hÃy bAHyC√ú w¬ hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a davò lÙÄdgF√ £yûˇ n« b A ' · -l¬gF wyäl A v A ˚myâq ÷ yC√ w¬ 26
> :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ rÙÅkAv qemˇû v E ˇè '˚hah £Ùòqm GA h a £ûˇ H E 'ãr fl q “ §Ek – -Ñ lav Ù°p K ' a

Joshua 8
tE'ò Æ߸Gmiv xûˇ —q tÅAxEGt-la'Ãw 'ZflryiGt-la' èˇ v fi H uè ÙhÃy-le' hòw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 1
ˇè yv
a h A ™elm eò -te' ß Æ d Ë y√ b ¸ yit G ˇû t a n√ |hûˇ ' E r Ë y°v A h A hûˇ Elv · £˚˜qwà hÅm A x A l ¸ mGi ha £ûˇ v a -lAk –
râeH·'a–k –hÄA–k¸lam¸l˚ yäv a l A t A yâW i v A wà 2 :Ùøcr Ë ' a -te'wà ٘ryiv-te'wà ÙÅm G v a -te'wÃ
ß
ú l¸ -£yiW £°k e l A ˚∑zb OZ t GA h – t GAõ m ¸ h e b ¸ ˚h – l Aú l A ¸H-qfir –hÅA–k¸lm a l ¸ ˚ ˇè ÙxyÊryïl i t A yòW i v A
tÙZlv · l a hõm A x A l ¸ m Gi h a £úv a -lAkwà v fi H uô ÙhÃy £“qü√yC w¬ 3 :AhyΩr  ·xa'Em ryõivAl b_„rO'
:hAlÃyïAl £õExAl¸H«Cyw¬ l«yx aÅ h a yZr „ Ù–bgF« ˇè Hyi' •el' eò £yâiHl » H ¸ v fi Hu ÙhÃy∏ rˇˇû x a b ¸ yC« w¬ y°v A h A
-la' ryÅivAh yZ„r·xa'm E ˇè ryivl A £yòb i r Ë ' O £ãt Ge ' a ˚'Ër∏ rÄm O 'El £ät A ' O wâc a yà w¬ 4
ˇè £v A hA -lAkwà yÆn« ' · w¬ 5 :£yï«nk O nà £õk e l G¸ k –u £út e y«yh ¸ w« dˇˇ' OÚ m ¸ ryõv i h A -§im ˚qyúx i r Ë t Ga
hØn√ HO 'Ωr Ê b –A rˇˇû H e ·'k –a ˇè ˚nèt E 'flrq Ÿ l i ˚`'c ¸ y≈ -yïk –i hÆy√ AhÃw ry°ivAh-le' bYfirŸqn« yÅt Gi ' i rˇˇû H e ' ·
yûˇ k–i ryÅv i h A -§im ˇè £t A Ù' ˚nòq ‘ yit G h a dˇˇû v a ˚nyÄr „ x · ' a ˚Z'c ¸ y√ wà 6 :£ïh e y≈np ¸ l i ˚n¸sn¬õ wÃ
£Ät Ge ' a wà 7 :£ïh e y≈np ¸ l i ˚n¸sn¬õ wà h°n√ H O 'Ωr Ê b –A rˇˇH eõ '· k –a ˚nyØn≈ p A l ¸ £yûˇ s i n√ ˚Årm ¸ 'Ωy◊
£õk e yEhl »ø ' È húw√ hÃy h – n√ô t A nà ˚ ry°ivAh-te' £õeGt¸HfirÙhÃw bÅ„rÙ'ûˇ h A m E ˇè ˚mèq ÿ t GA
HÅ'E b –A ˇè ryivh A -te' ˚tyòc Fi t Ga ryÄv i h A -te' £ûˇ k e W ¸ p ¸ t A k–¸ hUy√ h A wà 8 :£ïk e d Ë y∆ b –¸
ˇè ˚k¸lïyC≈ w¬ v fi H uÄ ÙhÃy £ûˇ x E l A ¸HyC« w¬ 9 :£ïk e t ¸ ' e yityúwF« c i ˚Y'r Ë ˚ÚWv · t Ga hõw√ hÃy rˇˇb aú d Ë k –i
v
fi H uô ÙhÃy §elü√yC w¬ y°v A l A £ûˇ yC√ m i yõv a h A §yúb E ˚ lô' E -tyïb –E §yüEb – ˚ÄbH ¸ yC≈ w¬ bÅflr¸'aGmah-le'
:£ïAvAh ™ÙBt¸–b '˚Yhah hAlÃyúaGla–b
lô' E r fl W ¸ y« yü≈nq Ÿ z« wà '˚äh lavyC¬= w¬ £°v A h A -te' dˇˇq O˜ p ¸ yC« w¬ r’qb –OÅ b –a ˇè v fi H uè ÙhÃy £òk –E H ¸ yC¬ w¬ 10
˚'Yb O yC√ w¬ ˚ÅHgFà yC« ïw¬ ˇè ˚lAv ÙÄt G ' i rˇˇû H e ' · häm A x A l ¸ m Gi h a £âAvAh-lAkÃw 11 :yïAvAh £õAvAh yú≈n¸pil
teHm
Eú x
· k
–a xàq –— yC« w¬ 12 :yïv A h A -§yEb˚ wyún√ yEb – ** ÙnyEb – * yõ¬ gF h a wà yÅv a l A §ÙZpc F¸ m i ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ ry°v i h A d∆gˇû n∆
:ryïv i l A £úyC√ m i yõv a h A §yúb E ˚ lô' E -tyïb –E §yüEb – bÄr „ ' O £ät A Ù' £eWyC√= w¬ Hy°' i £yõp i l A ' ·
£ûˇ yC√ m i ÙYbq ‘ v · -te'wà ryÅv i l A §ÙZpc F¸ m i ˇè rH e ' · hÆn∆ x · m Ga ïh a -lA–k-te' £äAvAh ˚myâiW√Cy¬w 13
tÙZ'Ëri–k yãihÃy¬w 14 :qemïEvAh ™ÙBt¸–b '˚Yhah hAlÃyúaGla–b fivôH u ÙhÃy ™elü≈yC w¬ ry°v i l A
lE'flr¸W«yÑ-t'ΩfirŸqil ryûˇ ivAh-yïH E nà ' a ˚Z'c ¸ yC≈ w¬ ˚myák –i H ¸ yC¬ w¬ ˚árh · m a yà ïw¬ yÄv a h A -™elïm e
vÅfid√y 'Z◊l èˇ '˚hÃw h°Abflr·vïAh yûˇ n≈ p ¸ l i dˇˇv Eõ ÙGml a Ùôm G v a -lAkÃw '˚^h hãAmAx¸liGmïal
£°ehy≈n¸pil lõE'flr¸W«y-lAkÃw fivH uú ÙhÃy ˚_vgà ïnF√ yC« w¬ 15 :ryïv i h A yBr „ x · ' a m E ÙYl bB„rO'-yïi–k
•˜d –O r Ë l i yÅv a b –A ** ryivb –A * rˇˇû ˇH e ' · ˇè £v A h A -lAk – ˚Äqv · z∑√ «yC w¬ 16 :rˇˇïb –A d Ë m Gi h a ™Ârˇ d –ÂB ˚sõn… yC√ w¬
rˇˇû a'¸H«n-'ø◊lÃw 17 :ryïivAh-§im ˚˜qt ¸ nF√ yC« w¬ v fi H uÅ ÙhÃy yZ„r·xa' èˇ ˚pË–dËr«Cyï¬w £°ehy„r·xa'
-te' ˚`bzà v a yC¬ w¬ l°' E r fl W ¸ y« yZr „ ·xa' ˚Y'¸c√y-'ø◊l rˇˇúeH·' lÅE' tyûˇ b E ˚ ˇè yv a b –A HyÄ' i
-le' hM√whÃy rem'=◊Cy¬w 18 > :lï' E r fl W ¸ y« yBr „ x · ' a ˚Ypd –Ë r Ë yC« ïw¬ hÅx A ˚t¸p K ˇè ryivh A
Xü≈yC w¬ h√nF n∆° t G¸ ' e ß õ d Ë y√ b ¸ yúi–k yÅavAh-le' èˇ ßËdˇ ï√y¸–b-reH' · §Ù`dyik – b –a hEXnà ∏ v fi H uÄ ÙhÃy
hâflrEh¸m É£“q bá„rÙ'AhÃw 19 :ryïivAh-le' Ù˜d√y¸–b-reH·' §Ùıdyi–kb –a v fi H uô ÙhÃy
˚tyúc Fi yC¬ w¬ ˚Årh · m a yà ïw¬ h A ˚˝dk –¸ l ¸ yC« ïw¬ ryõv i h A ˚'Bb O yC√ w¬ ÙÅdy√ tÙZXnà k –i ˇè ˚c˚èryC√ w¬ Ù`mÙq¸m G m i
häl A v A h=nF≈ h i wà ˚Ä'r Ë yC« w¬ £äh e y„rx · ' a yâv a h A yÉ H E nà ' a ˚ûnp ¸ C« y¬w 20 :HïE'A–b ryõivAh-te'
ˇè £v A h A wà h√nF h E° w√ h√nF ˇû h E s˚Ynl A £«yd fi_ y√ £úh e b A h=y√ h A -'◊lwà hAmyà m aÅ H KA h a ˇè ryivh A §òH a v ·
-yïi–k ˚Ä'flr läE'flr¸W«y-lïAkÃw v fi H uâ Ùhy«w 21 :•Ω„dÙrAh-le' ™õaKph ¸ n∆ rÅb –A d Ë m Gi h a sûˇ nF√ h a
yúH E nà ' a -te' ˚õk – yC¬ w¬ ˚bàH u yC√ w¬ ry°v i h A §ûˇ H a v · hõl A v A yúk i Ãw ryÅivAh-te' èˇ b„rO'ïAh dˇˇòakAl
hel G ' Eú ™∆wt GAÅ b –a ˇè l' E r fl W ¸ y« l ¸ ˚`yh ¸ ïyC« w¬ £Åt A 'flrq Ÿ l i ˇè ryivh A -§im ˚`'c ¸ y√ hel G ' Eâ wà 22 :yïv A h A
:Xyïl i p A ˚ dyBr Ê W A ÙYl-ryïi'¸Hih yúiGt¸li–b-dav £Åt A Ù' ˚ûˇ k – yC¬ w¬ h°z∑∆ m i hel G ˇû ' E wà hõz∑∆ m i
:fivïuHÙhÃy-le' ÙYtO' ˚bBÊrŸq¬Cyw¬ y°x A ˚W¸pˇû t GA yõv a h A ™elm eú -te'Ãw 23
ˇè rb –A d Ë m Gi b –a hÄd  W KA a–b yäavAh yâEb¸HOy-lA–k-te' ÉgOr·hal lá' E r fl W ¸ y« tÙûˇ l G k a k –¸ yûˇ h i yà w¬ 24
-lAk ˚bòH u yC√ w¬ £°m GA t Gu -dav bÂrˇ x eõ -yipl ¸ £ôl GA k u ˚Blp K¸ yC« ï¬w ÙÅb – £˚Zpd fl r Ë rˇˇû H e ' ·
ˇè '˚hah £ÙòyC b –a £yäl i p ¸ nFO= h a -lAk yÉ h i yà w¬ 25 :bÂrˇ ïx A -yipl ¸ h – t Aõ ' O ˚úk – yC¬ w¬ yÅavAh èˇ lE'flr¸W«y
-'ø◊l èˇ fivèuHÙhy«w 26 :yïAvAh yúH E nà ' a lYk –O •el°A' rˇˇõAWAv £yún≈ H ¸ hÅH KA ' i -davwà Hyûˇ ' i m E
:yïv A h A yúb E H ¸ yO -lAk – tõ' E £yÅr Ê x È h e rˇˇû H e ' · davò §Ù˝dyik – –ab hõX A n√ rˇˇH eú ' · ÙÅdy√ byûˇ H i h E
hØw√ hÃy rˇˇû b a d Ë k –i l°E'flr¸W«y £õehAl ˚Bzzà b –A 'yÅh i h a ryûˇ ivAh èˇ lal¸H˚ hÄAmEh¸–bah qZfir 27
-lEt G h A m eò yiWyà w¬ y°v A h A -te' fivH uõ ÙhÃy •ır O W ¸ yC« w¬ 28 :fivïH u ÙhÃy-te' hõwF√ c i rˇˇH eú ' ·
-dav ¶õEvAh-lav húAlAGt yôavAh ™elüem-te'wà 29 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ hÅm A m A H ¸ ˇè £l A Ùv
¶Äv E h A -§im ÙZtl A b ¸ n« -te' ˚dy^r Ê yCO w¬ v fi H uä ÙhÃy h=wF√ c i H É m e H Ke ah 'ÙZbk ¸ ˚ bÂrˇ v A° h A tûˇ v E
lÙÅdgF√ £yûˇ n« b A ' · -l¬gF ˇè wyAlAv ˚myòq ÷ yC√ w¬ ryÅv i h A ravˇû H a ˇè xt a p Keè -le' ˇè h – t A Ù' ˚kyòl i H ¸ yC¬ w¬
> :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ
:lïb A yEv rˇˇh aõ b –¸ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È hõw√ hyïl a x fi b –EÅ zà m i èˇv fi H uè ÙhÃy hòn∆ b ¸ y« zûˇ ' A 30
ˇè rp e s Eè b –¸ ˇè b˚tAk – k –a lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' hMw√ hÃy-debïv e hâH e m O h É wF√ c i rˇˇû H e ' · k –a 31
˚âlv · yC¬ w¬ l°z∆ r Ë b –a §õh e yElv · •yú«nEh-'ø◊l rˇˇôeH·' tÙÅmEl¸H £yûˇ n« b A ' · ˇè xb –a zà m i hÅH e m O tZr fi ÙGt
tÄE' £y°«nAb·'Ah-lav £õAH-bAGt¸kyC« w¬ 32 :£yïm i l A H ¸ ˚Yxb –¸ zà yC« ïw¬ hØw√ hyïl a ˇè tÙlOv wyòl A v A
láE'flr¸W«y-lAkÃw 33 :lïE'flr¸W«y yún≈ b –¸ yõn≈ p ¸ l i bÅt a k –A rˇˇû eH·' hÅeHOm tZfirÙGt ˇè hn≈ H ¸ m i
£y=n« h · k –O h a d É g∆ n∆ §Ùár' A l A |hûˇ z∑∆ m i ˚ |hûˇ z∑∆ m i £yZd Ê m ¸ v O wyáX A p ¸ H O wà |£yZr Ê X ¸ H O wà wyºn√ q ‘ zà ˚
-rah l˚Zm-le' èˇ Ùy¸cex xÅflrÃz' e ïk –A ˇè rgF≈ k –a hÆw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù˘r' · |yûˇ ' E W ¸ nO £MyC« w« l ¸ h a
hÆw√ hÃy-debïv e hûˇ H e m O hMwF√ c i râeH·'a–k l°AbyEv-rah l˚Zm-le' ÙYyc ¸ x e ïh a wà £yØz« r Ê gFÃ
-lA–k-te' èˇ 'flr“q §ÄEk-y„r·xa¡'Ãw 34 :hï√nOH'ÊrA–b lõE'flr¸W«y £úAvAh-te' ™_„rAb¸l
:hΩr fl ÙGth a reps Eú b –¸ b˚Ytk –A h a -lAk¸–k h°AlAlŸ–qh a wà hõk A r fl b –¸ h a hÅflrÙGtah yZ„r¸bÊ–d
d∆gˇû n∆ v fi H uÄ ÙhÃy 'är fl “q-'ø◊l râeH·' h°eHOm hûˇ √Fwic-reH·' lYO–kim rÅAbfld hûˇ √yAh-'ø◊l 35
> :£ïb –A r Ë q ÷ b –¸ ™úl E h O h a rˇˇgF≈õ h a wà •ÅX La h a wà £yûˇ H i nF√ h a wÃ èˇ lE'flr¸W«y lòahŸq-lA–k

Joshua 9
hÄl
A p
E H
K¸ b
a ˚ rˇˇû h
A b
–A §äd
–„ r
Ë yC¬ h
a rebv
Eâ ¸–b ÉreH·' £yáikAl¸m
G h
a -lïk
–A v
fi m
OZ H
¸ k
i yûˇ h
i yà w¬ 1
ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a yÅr Ê m O ' È ˇû h A Ãw ˇè yt Gi x i ïh a §Ù°nb A l G¸ h a l˚Ym-le' lÙÅdgF√ h a £ûˇ yC√ h a •Ùxò ˇè lk O b ¸ ˚
-£ivÃw fivõuHÙhÃy-£iv £úExAGlih¸l wÅd –fl x ¸ y¬ ˚Zcb –¸ q — t ¸ ïyC« w¬ 2 :yïs i ˚bÃyh a wà yõwF« ixah yØ«∑zÊr¸Kpah
hüAWv A râH e ' · t É ' E ˚Ävm ¸ H A §Ùävb ¸ g« yâb E H ¸ yO wà 3 > :dˇˇïx A ' e hõeKp l°E'flr¸W«y
˚rˇˇyC√° X a c ¸ yC« w¬ ˚Ykl ¸ yC≈ w¬ hÅm A r Ë v A b –¸ ˇè hm GA h Eè -£¬g ˚`Wv · C¬yw¬ 4 :yïv A l A wà ÙYxyÊryïl i v fi H uô ÙhÃy
:£yΩr Ê r fl c O m ¸ ˚ £yõv i q –“ b u m ¸ ˚ £yÅl i b –A ˇè §y« y¬è tÙıd'◊nwà £Åh e y„rÙZmx · l a ˇè £yilb –A £yòq –÷ W a ˚ãxq Ÿ yC« w¬
ˇè lk O wà £°h e yElv · tÙYlb –A tÙBmAlW ¸ ˚ £Åh e yElgà r fi b –¸ ˇè tÙ'Al G X u m ¸ ˚ tÙ`lb –A tÙâlv A nà ˚ 5
hõ∆n·xaGmïah-le' fivôuHÙhÃy-le' ˚^kl ¸ yC≈ w¬ 6 :£yΩd Ê q –ÿ n« húy√ h A Hõb E y√ £Åd fl yEc £exˇû l e
hõt GA v a wà ˚n'Åb –A ˇè hq “ ÙxËr ¶Ârˇ òe'Em lÄE'flr¸W«y Hyûˇ i'-le'Ãw wyäl A ' E ˚ârm ¸ '◊yC w¬ l°gF√ l ¸ gF« h a
ˇè yb
–i r
Ë q
÷ b
–¸ yÄl a ˚' y°wF« x i h a -le' lõE'flr¸W«y-Hyï' i rem'ByC◊ w¬ ** ˚r¸m'◊yC w¬ * 7 :tyΩr Ê b ¸ ˚núl A -˚tËrk –i
ßyZÂdAb·v fivõuHÙhÃy-le' ˚ır¸m'◊Cy¬w 8 :tyΩÊr¸b ú߸l-tflr¸kïe'** tÙr¸k' e * ™yõ' E wà bÅH E Ùy hûˇ t GA ' a
wyÄl A ' E ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 9 :˚'øb O t GA §«y' aú m E ˚ £õt Ge ' a yúm i v fi H uô ÙhÃy £üehEl·' rem'=yC◊ w¬ ˚n¸xn√° ' ·
˚n¸vˇû m a H A -yïk –i ßy°h e l » ' È hûˇ w√ hÃy £õH E l ¸ ßyÅd  b A v · ˚'ûˇ b –A ˇè d' O m ¸ hòq “ ÙxËr ¶Ârâe'Em
ˇè yn≈ H ¸ l i hÄW A v A rˇˇû H e ' · -lAk – |tûˇ ' E wà 10 :£«yr flΩ c ¸ m i b –¸ hõAWAv rˇˇúeH·'-lA–k tô' E wà ÙÅvm ¸ H A
-™elïm e gÙBvl ¸ ˚ §ÙÅb – H ¸ x e ™elˇû m e ˇè §Ùxyisl ¸ §Úd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E b –¸ rˇˇH eõ ' · yÅr Ê m O ' È h A yûˇ k E l ¸ m a
˚näc E r Ë ' a yâb E H ¸ yO -lAkwà ˚É ny≈ny‘qïzà ˚nyál E ' E ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 11 :tÙ¡rt GA H ¸ v a b –¸ rˇˇúeH·' §õAHA–bah
ˇè £h e yEl' · £òt Ge r Ë m a ' · w¬ £°t A 'flrŸqil ˚Yk¸l˚ ™ÂrÅ–dal èˇ hfldyEc £òekËd∆y¸b ˚âxŸq rÄOm'El
˚nËdˇ yC¬ò X a c ¸ h i £ãx A ˚nÄm E x ¸ l a |hûˇ ∆z 12 :tyΩÊr¸b ˚núAl-˚tËrik – hõt GA v a wà ˚n¸xn¬Ø ' · £ûˇ k e y„db ¸ v a
hõy√ h A wà HÅb E y√ hûˇ nF≈ h i ˇè ht GA v a wà £°k e yEl' · tekˇû l e l A ˚nõEt'Ec £ÙByb –¸ ˚nyÅt GE ˇû b –A m i ˇè ÙtO'
˚v°q –“ b –a t ¸ h i hõnF≈ h i wà £yÅH i d fl x · ˚n'ûˇ l GE m i rˇˇû H e ' · ˇè §y« yC¬è h a tÙ`d'◊n hel G ' Eâ wà 13 :£yΩd Ê q –ÿ n«
£yõH i n√ ' · ïh A ˚Bxq Ÿ yC« w¬ 14 :dˇˇ' Oø m ¸ ™Ârˇ d –ÂY h a bır O m E ˚àlb –A ˚nyÅl E v A nà ˚ ˇè ˚nyèt E Ùm¸lW a hel G ' Eò wÃ
tır O k ¸ yC« w¬ £ÙÅlH A ˇè v fi H uè ÙhÃy £òehAl Wav=¬Cy¬w 15 :˚lïA'AH 'Bl ◊ hõw√ hÃy yúp Ki -te'wà £Úd fl yEc F m i
:hΩd fl v E h A yõ' E yiWnà £Åh e l A ˚Zvb ¸ H KA yC« w¬ £°t A ÙCyx a l ¸ tyYr Ê b –¸ £ôehAl
tyÚÊr¸–b £õehAl ˚BtËrA–k-reH·' yàr „ x · ' a £yÅm i y√ teHl »Z H ¸ ˇè hc E q Ÿ m i yÄh i yà w¬ 16
-yïn≈ b ¸ ˚Zvs ¸ yC« w¬ 17 :£yïb i H ¸ yO £úh E Ùõb – r Ë q ÷ b ¸ ˚ wyÅl A ' E ˇè £Eh £yúb i r O q Ÿ -yik – ˚Ävm ¸ H ¸ yC« ïw¬
hÅr fl yipk –¸ h a wà §ÙZvb ¸ gF« ˇè £h e y„rv A wà y°H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a £õehy„rAv-le' ˚'_Ob√Cy¬w lÄE'flr¸W«y
ˇè £h e l A ˚`vb –¸ H ¸ n« -yïk –i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè £˚–kh i '`l ◊ wà 18 :£yΩr Ê v A yà túy¬ r Ë q ÷ wà tÙ˜r' E b ¸ ˚
:£yïi'yiWÃFnah-lav hYd fl v E h A -lAk ˚nBl G» yC« w¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È hõw√ hyïb –a hÅd fl v E ïh A yûˇ ' E yiWnÃ
hõw√ hyïb –a £Åh e l A ˚n¸vˇû b –a H ¸ n« ˇè ˚n¸xn¬è ' · hÅd fl Evûˇ Ah-lA–k-le' ˇè £yi'yiWnFà h a -lAk ˚`rm ¸ '◊yC w¬ 19
£õehAl húeW·v¬n t'_◊z 20 :£ïehb –A v fi gFOB nà l i lõk a ˚n 'Bl ◊ hàt GA avÃw l°E'flr¸W«y yûˇ Eh»lÈ'
˚n¸vúa–b¸H«n-reH·' hõAv˚b¸KHah-lav •ecq ’Å ˇè ˚nyèl E v A hòy∆ h ¸ ïy« -'øl ◊ wà £°t A Ù' hûˇ y≈ x · h a wÃ
-yEb' · H Oø wà £yòc i v E yâb E X ¸ x O ˚y¸hïyC« w¬ ∏ ˚°yx ¸ ïy« £yõ' i yiWnFà h a £ôehyEl·' ˚˙r¸m'◊Cy¬w 21 :£ïehAl
ˇè £h e l A '`r fl q Ÿ yC« w¬ 22 :£yï' i yiWÃFnah £õehAl ˚ır¸–bÊ–d rˇˇôeH·'k –a hÅd fl v E ˇû h A -lAkl ¸ ˇè £y« m aè
£yâq ÷ ÙxËr rÄm O 'El ˚nät A ' O £ât e yim G Êr ÉhAGmAl rˇˇÚOm'El £õehyEl·' rˇˇb –Eú d fi yà w¬ v fi H uÅ ÙhÃy
£°t Ge ' a £yZr Ê ˚r·' hõt GA v a wà 23 :£yïb i H ¸ yO ˚núb –E r Ë q ÷ b –¸ £õt Ge ' a wà dÅ' O m ¸ ˇè £k –e m i ˚n¸xn¬ò ' ·
:yïh A l » ' È tyúb E l ¸ £«ym aõ -yEb' · H Oø wà £yôc i v E yúb E X ¸ x O wà debv eÄ £äk –e m i târ „ k –A y« -'øl ◊ wÃ
hMwF√ c i râH e ' · t É ' E ˇè ßyèd  b A v · l a dˇˇgF¬ò h u d=gF≈ h u yÉ k –i ˚Är¸m'◊yC w¬ v fi H uä ÙhÃy-te' ˚=nv · yC¬ w¬ 24
dyôim¸Hah¸l˚ ¶ÂrÅA'Ah-lA–k-te' èˇ £k e l A tòt E l A ÙÅd – b ¸ v a hûˇ H e Om-te' èˇ ßyèeh»lÈ' hò√whÃy
hõW E v · nF¬ ïw¬ £Åk e y≈np K¸ m i ˇè ˚nyèt E H O p ¸ n¬ l ¸ dˇˇ' O` m ¸ 'âr fl y«nF w¬ £°k e y≈np K¸ m i ¶Ârˇ ' Aõ Ah yúEb¸HOy-lA–k-te'
tÙBWv · l a ßyôn∆ yEvb –¸ rˇˇüH A yC√ k a wà bÙâX L k –a ßÚd  y√ b ¸ ˚ûnnà h i hõAGtavÃw 25 :hï∆∑zah rˇˇúAbfl–dah-te'
'B◊lÃw lõE'flr¸W«y-yï≈n¸–b dˇˇyC¬ú m i £ôt A Ù' lúc FE yC¬ w¬ §°k –E £õehAl Wavú¬Cy¬w 26 :hïEW·v ˚nõAl
hÚd fl v E ïl A £«ym aõ yEb' · H OB wà £yôc i v E yúb E X ¸ x O '˚Ähh a £Ùûˇ yC b –a v fi H uä ÙhÃy £=n≈ t G¸ yC« w¬ 27 :£˚Ωgr fl h ·
> :rˇˇïx A b ¸ y« rˇˇH eú ' · £Ù˜qm GA h a -le' hØ∆∑zah £Ùûˇ Cyah-dav èˇ hw√ hÃy xòb –a zà m i l ¸ ˚

Joshua 10
v
fi ˇû H
u ÙhÃy dâk a l A -yïk –i £il aÄ H
A ˚rÃy ™elˇû m e qÂdc eä -y«nd
O¡ ' · fivm Oâ H¸ k i yÉ h i yà w¬ 1
yõavAl húAWAv-§E–k –hk –AÅ l ¸ ma l ¸ ˚ ˇè ÙxyÊryïil hòAWAv râeH·'a–k h –Ç m A yÊrx · yC¬ w¬ yê v a h A -te'
:£ïb –A r
Ë q÷ b –¸ ˚Yyh¸ ïyC« w¬ lÅ' E rfl W ¸ y« -te' ˇè §Ùv¸bg« yòb E H
¸ yO ˚myäl i H ¸ h i yâk i wà h – k–A° l¸ m a l ¸ ˚
'yòh
i yâk
i wà h°k A lA m ¸ m
Ga ha yZr „ v A tõx a ' a k
–¸ §ÙÅvb ¸ gF« ˇè hl A ÙdÃgF ryòv i yûˇ k –i dÅ' O m ¸ ˚Z'r Ë yïyC« w¬ 2
™elûˇ em qÂdäec-y«nOd·' xâal¸HyC« w¬ 3 :£yΩr Ê b –O gF« hA yõH
e n√ '
· -lAkwà yÅv a hA -§im ˇè hl A ÙdÃg
-le'Ãw t˚ämËr¬y-™elïem £âA'ËriKp-le'Ãw §Ùr¸bexÑ-™elïem £ûˇ AhÙh-le' £iÄalAH˚rÃy
y«nr ÁÅ zà v i wà yûˇ l a ' E -˚ølv · 4 :rˇˇm Oø 'El §ÙYlgà v e -™elïm e ryúb i Ë–d-le'Ãw HyôikAl-™elïm e v fi yüipy√
˚âps ¸ ' A yC≈ w¬ 5 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -te'Ãw fivõuHÙhÃy-te' hAmyúil¸Hh i -yïk –i §ÙÚvb ¸ gF« -te' hõk –e n¬ wÃ
èˇ t˚mËr¬y-™elïem §Ù`r¸bex-™elïem £il aä H A ˚rÃy ™elˇû m e yÄr Ê m O ' È h A yûˇ k E l ¸ m a |teHˇû m E x · ˚älv · yC¬ ïw¬
˚Ymx · l GA ïyC« w¬ §ÙÅvb ¸ gF« -lav ˇè ˚n·xyC¬ ïw¬ £°h e y≈nx · ïm a -lAkwà £õEh §ÙÅlÃgv e -™elïem Hyûˇ ikAl-™elïem
hAlˇû gF√ l ¸ gF« h a ˇè hn∆ x · m Ga ïh a -le' v fi H uò ÙhÃy-le' §Ùâvb ¸ g« yÉ H E nà ' a ˚Zxl ¸ H ¸ yC« w¬ 6 :AhyïelAv
ˇè ˚nèl GA hAvyòH i ÙhÃw hÄr fl h E m ¸ ˚nyûˇ l E ' E hüElv · ßyÚd  b A v · ïm E ßyYÂd√y •Ârˇ úeGt-la' rÅOm'El
v
fi Huä ÙhÃy lavyC¬= w¬ 7 :rˇˇïh A h A yúb E H ¸ yO yYr Ê OmÈ'Ah yúEk¸lam-lAk – ˚nyÅl E ' E ˚Zcb –¸ q Ÿ n« yik – ò ˚nÅr „ zà v A wÃ
> :l«yïx A h e yBr „ Ù–bgF« lYk O wà ÙÅm G v i ˇè hm A x A l ¸ m Gi h a £òv a -lAkÃw ]3 '˚hò lÆgF√ l ¸ gF« h a -§im
£y°t Gi t a nÃ ß õ d Ë y√ b ¸ yúk –i £Åh e m E 'ZflryiGt-la' èˇ fivèuHÙhÃy-le' hòw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 8
-lA–k £ÚO'¸tiKp fivõuHÙhÃy £ôehyEl·' '^b ◊ yC√ w¬ 9 :ßyïn∆ p A b –¸ £õehm E Hyô' i dˇˇm OB v · y¬ -'øl ◊
-hïk –A m a £úk –E yC¬ w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè hw√ hÃy £òm GE h u yà w¬ 10 :lï√Fg¸l«Fgah-§im hõAlAv hAlÃyàaGlah
hõ“q≈z·v-dav £úE–k¬Cy¬w §ÅOrÙx-tyEb hûˇ l E v · m a ™Ârd – ˇ ò £Äp E –Ëdr Ë yC« ïw¬ §ÙÚvb ¸ g« b –¸ hõl A ÙdÃg
ˇè §r O Ùx-tyEb – dˇˇr fi` Ùm¸b – £ãh E lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ p K¸ m i |£ûˇ s A …nb –¸ yãh i yà w¬ 11 :hΩd fl q –‘ m a -davwÃ
˚t°m u yC√ w¬ hõq “ z≈ v · -dav £«ym aô H KA h a -§im tÙ^ld O gFà £y=n« b A ' · £ É ehyEl·v ™yûˇ il¸Hih hº√whyï¬w
< :bÂrˇ ïx A b –e lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ ˚_gr Ë h A rˇˇH eú ' · m E dÅr fl b –A h a yûˇ n≈ b ¸ ' a b –¸ ˇè ˚tèm E -reH' · £yÄb –i r fi
yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ p ¸ l i yÅr Ê m O ' È ˇû h A -te' ˇè hw√ hÃy tòt GE £ÙÆyb –¸ hØw√ hyïl a ˇè v fi H u ÙhÃy rˇˇb –Eò d fi yà zûˇ ' A 12
lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ yEvl ¸ |rem'ûyC◊ w¬ l°' E r fl W ¸ y«
:§ÙølyC√ ' a qemv Eú b –¸ x fi r „Y y√ wà £ÙÅd – §ÙZvb ¸ g« b –¸ HemH e ò
wyÅb A yà ' Oø ˇè yÙFg £ıq –O y« -dav dÄm A v A x fi r „Z y√ wà HemH Keä h a £âd –O yC« w¬ 13
£«ym aÅ H KA h a yûˇ c i x · b –a ˇè Hm e H Keè h a dˇˇm O` v · yC¬ w¬ rˇˇH A° yC√ h a repûˇ Es-lav hõAb˚t¸k 'yúih-'◊l·h
wyÅr fl x · ' a wà wyûˇ n√ p A l ¸ ˇè '˚hah £ÙòyC k –a hMy√ h A 'âl ◊ wà 14 :£yïm i t GA £ÙByk –¸ 'ÙYbl A ¶ú' A -'◊lwÃ
> :lïE'flr¸W«y¸l £õAx¸l«n hØ√whÃy yûˇ k –i Hy°' i lÙ˘qb –¸ hõw√ hÃy v fi m OB H ¸ l i
˚sDn… yC√ w¬ 16 :hAlïgF√ l ¸ gF« h a hõn∆ ·xaGmïah-le' ÙÅGmiv lûˇ E'flr¸Wy« -lAkwà ˇè v fi H uè ÙhÃy bAHyC√ò w¬ 15
v
fi ˇû H u Ùhyil dˇˇgF¬õ yC… w¬ 17 :hΩd fl q –‘ m a b –¸ hYr fl v A m G¸ b a ˚B'b ¸ x A ≈yC w¬ hel G ' E° h A £yûˇ ikl A m G¸ h a teHm Eõ x ·
rem'ûyC◊ w¬ 18 :hΩd fl q –‘ m a b –¸ hYr fl v A m G¸ b –a £yú' i b –¸ x ¸ n∆ £yÅk i l A G¸mh a teHˇû m E x · ˇè ˚'¸cm ¸ n« rˇˇm OÚ 'El
£yõH i n√ ' · h A yôl e v A ˚dyü÷qp ¸ h a wà hÚflrAv¸Gmah yûˇ iKp-le' tÙYlOdÃgF £yún« b A ' · ˚GlgFO_ v fi H uÅ ÙhÃy
£°t A Ù' £õt Ge b ¸ nF¬ z« wà £Åk e yEbyà ' Oø yZr „ x · ' a ˇè ˚pËdr Ê ˚dÅm O v · Gat-lïa' èˇ £eGta'Ãw 19 :£Ωflr¸mAH¸l
:£ïk e d Ë y∆ b –¸ £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy £ôn√ t A nà yüik – £Åh e y„rˇ û ˇv A -le' èˇ 'ÙbAl £˚Æn¸GtiGt-lïa'
-dav dˇˇYO'¸m-hïAlÙdÃg húA–kam £ôt A Ù–kh a l ¸ lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ ˚v fi H uä ÙhÃy tÙâl G k a k –¸ yÉ h i yà w¬ 20
-lAk ˚É buHyC√ w¬ 21 :rˇˇïc A b ¸ m Gi h a yBr „ v A -le' ˚'Yb O yC√ w¬ £Åh e m E ˚˘dr Ë W A ˇè £yÊdyÊrW K¸ h a wà £°m GA t Gu
lôE'flr¸W«y yü≈n¸bil ¶ãfirAx-'ø◊l £ÙÚlAH¸–b hYfld‘–qam fivôuHÙhÃy-le' hü∆n·xaGmah-le' £âAvAh
˚'yûˇ c i ÙhÃw hÚr fl v A m G¸ h a yûˇ p Ki -te' ˚Yx¸tiKp fivÅuHÙhÃy rem'û◊Cy¬w 22 :ÙΩnOH¸l-te' Hyõi'¸l
˚'yûˇ c i yCO w¬ §Åk E ˚W·vˇû yC¬ w¬ 23 :hΩflrAv¸Gmah-§im heGlõE'Ah £yúk i l A m G¸ h a teHm Eô ·x-te' yÄalE'
-te' £il aÄ H A ˚rÃy ™elˇû m e |tûˇ E' hÚflrAv¸Gmah-§im heGlõE'Ah £yúk i l A m G¸ h a teHm Eô x · -te' wyÄAlE'
:§ÙølÃgev ™elúem-te' HyõikAl ™elm eú -te' t˚Åmr Ë y¬ ™elˇû m e -te' èˇ §Ùr¸bx e ™elm eò
fiväuHÙhÃy 'âflrŸq«Cy¬w ÇfivuHÙhÃy-le' êheGlE'Ah £yûˇ ikAl¸Gmah-te' £ã' A yicÙhïk –¸ yihyà w¬ ∏ 24
'˚Zk¸lAheh èˇ hAmAx¸lm Gi h a yòH E nà ' a yUn≈ yicq Ÿ -le' rem'◊yC w¬ ∏ lÄE'flr¸W«y Hyûˇ i'-lA–k-le'
˚Åbr Ë q Ÿ yC« ïw¬ hel G ' E° h A £yûˇ k i Al¸Gmah yY„r'ÃFwac-lïav £ÅekyElÃgr fi -te' ˚myiWò ˚Äbr Ë q ÷ ÙÅt G ' i
-la' fivÅuHÙhÃy èˇ £ehyEl·' rem'`yC◊ w¬ 25 :£ïh e y„r'ÃwF c a -lav £õehyElgà r fi -te' ˚myúW i yC√ w¬
£Åk e yEbyà ' OZ -lAkl ¸ ˇè hw√ hÃy hòW e v · y¬ hAkk AÄ yûˇ k –i ˚Åcm ¸ ' i wà ˚˘qÃzix ˚Gt°AxEGt-la'Ãw ˚Y'ËryïiGt
£àl E t ¸ yC« w¬ £Åt E yimyà w¬ ˇè §k E -y„rx · ï' a v fi H uò ÙhÃy £âk –E yC¬ w¬ 26 :£ït A Ù' £yúm i x A l ¸ n« £õt Ge ' a rˇˇH eú ' ·
|tûˇ v E l ¸ yãh i yà w¬ 27 :bÂrˇ ïv A Ah-dav £yõicEvAh-lav £ú«y˚l¸Gt ˚_yh ¸ ïyC« w¬ £y°c i v E hûˇ H KA m i x · lõv a
hYflrAv¸Gmah-le' £ÅukilH ¸ yC¬= w¬ £yÅc i v E h A lûˇ v a m E ˇè £˚dyÊrˇ OΩ yC w¬ ˇè v fi H uè ÙhÃy hòwF√ c i HemH KeÄ h a 'Ùûˇ b –
£ÙúyC h a £ecv eõ -dav hÅr fl v A m G¸ h a yûˇ p Ki -lav ˇè tÙlOdgFà £yòn« b A ·' ˚mäW i yC√ w¬ £°H A -˚'¸b – x ¸ n∆ rˇˇû H e ' ·
êbÂrex-yip¸l Ahûˇ e–k¬Cy¬w '˚Ähah £Ùûˇ yC b –a v fi H uä ÙhÃy dâk a l A Éhfld‘–qam-te'Ãw 28 > :hï∆∑zah
ryõi'¸Hih 'B◊l –hÅA–b-reH·' èˇ Hepè∆Fnah-lAk – -te'wà £Ät A Ù' £Zr Ê Èxeh Ç–hA–k¸lam-te'Ãw
rˇˇb OZ v · yC¬ w¬ 29 :ÙøxyÊryà ™elm eú l ¸ hõW A v A rˇˇúeH·'a–k hÅfld‘–qam ™elˇû m e l ¸ ˇè Wv a yC¬è w¬ dyÚr Ê W A
§É t GE yC« w¬ 30 :hïn√ b ¸ l i -£iv £exl GAõ yC« w¬ h°n√ b ¸ l i hYd fl q –‘ m Ga m i ÙôGmiv lúE'flr¸W«y-lïk A wà v fi H u ÙhÃy∏
-lA–k-te'Ãw bÂrÄex-yip¸l Ahûˇ k –e yC¬ w¬ h –Ç k –A l ¸ m a -te'wà ]2 l ê ' E r fl W ¸ y« dˇˇû y¬ b –¸ h – t Aä Ù'-£¬gF h=w√ hÃy
hõAWAv rˇˇúeH·'a–k –hk –AÅ l ¸ m a l ¸ Wavˇû yC¬ w¬ dyÚÊrAW –hõA–b ryúi'¸Hih-'ø◊l –hÅA–b-reH' · ˇè Hp e nF∆è h a
hõn√ b¸ l Gi m i Ùôm G vi lú' E flr¸W«y-lAkÃw fivuHÙhÃy∏ rˇˇZOb·v¬Cy¬w 31 < :ÙøxyÊryà ™elm eú l ¸
lÄE'flr¸W«y dˇˇû ¬y¸–b HyäikAl-te' h=w√ hÃy §É t GE yC« w¬ 32 :–hï–Ab £exl GAõ yC« w¬ h A yÅl e v A §axˇû yC« w¬ hAHy°k i l A
–h°A–b-reH·' Hepõ∆Fnah-lA–k-te'Ãw bÂrx eÅ -yipl ¸ h A ˇû k –e yC¬ w¬ yØn« H KE h a £Ùûˇ yC b –a ˇè h – d fl k –¸ l ¸ yC« ïw¬
rˇˇYOz¸val r∆zØ∆Fg ™elˇû m e ˇè £r fl hO hÄl A v A zûˇ ' A 33 > :hïn√ ¸bil¸l hõAWAv-reH·' lBOk¸–k
:dyΩÊrAW ÙYl-ryïi'¸Hh i yút Gi l ¸ b –i -dav ÙÅm G v a -te'wà ˇè v fi H uè ÙhÃy ˚hòk –E yC¬ w¬ Hy°k i l A -te'
˚Ymx
· l GA ïyC« w¬ h A yÅle v A ˚ûnx · yC¬ w¬ h√nl »Ú gà v e Hyõk i l GA m i Ùôm G v i lúE'flr¸W«y-lAkÃw fivuHÙhÃy∏ rˇˇb OZ v · yC¬ w¬ 34
Hepûˇ ∆Fnah-lA–k èˇ tE'Ãw bÂrÅex-yipl ¸ h A ˚ûˇ k – yC¬ w¬ ˇè '˚hah £ÙòyC b –a h A ˚ädk –¸ l ¸ yC« ïw¬ 35 :Ahyïl e v A
> :HyïikAl¸l hõAWAv-reH·' lBOkk –¸ £yÚr Ê x È h e '˚Yhh a £ÙúyC b –a h – ÅA–b-reH·'
:Ahyïl e vA ˚Ymx · l GA ïyC« w¬ h√nÙ˝r¸bx e h√nÙYlgà v e mE Ùôm G v i lú' E r fl ¸Wy« -lïk A wà v fi H u ÙhÃy∏ lavˇû yC¬ w¬ 36
-lA–k-te'Ãw AhyäÂrAv-lA–k-te'Ãw –hâA–k¸lam-te'Ãw bÂrexÑ-yip¸l-Ah˚ïk – yC¬ w¬ h A ˚˘dk –¸ l ¸ yC« w¬ 37
£Z„r·x¬Cy¬w §ÙÚlÃgev¸l hõAWAv-reH·' lBOk¸–k dyÅÊrAW ryûˇ i'¸Hih-'ø◊l èˇ –hA–b-reH·' Hepò∆Fnah
lúE'flr¸W«y-lAkÃw fivôuHÙhÃy bAHü√yC w¬ 38 < :–hïA–b-reH·' Hepõ∆Fnah-lA–k-te'Ãw –hÅAtÙ'
èˇ AhyèÂrAv-lA–k-te'Ãw –hòA–k¸lam-te'Ãw –hãfld¸–k¸l«Cyï¬w 39 :Ahyïl e v A £exl GAõ yC« w¬ hflrˇ b i° d –Ë Ùõm G v i
dyÚÊrAW ryõi'¸Hih 'B◊l –hÅA–b-reH·' Hepûˇ ∆n-lAk – -te' ˇè ˚myèr Ê x · yC¬ ïw¬ bÂrx eÅ -yipl ¸ £˚ûˇ k – yC¬ w¬
hôAWAv rˇˇúeH·'akÃw –hk –AÅ l ¸ ma l ¸ ˚ ˇè hr fl b iè Ëdil hòAWAv-§E–k §ÙÄr¸bex¸l häAWAv râeH·'a–k
b∆g=∆FnahÃw ÉrAhAh ¶ÂráA'Ah-lA–k-te' v fi ˇû H u ÙhÃy hûˇ k –e yC¬ w¬ 40 :–hïA–k¸lam¸l˚ hõ√n¸bil¸l
-lA–k tòE'Ãw dyÚÊrAW ryõi'¸Hih 'B◊l £ÅehyEk¸lm a -lAk – ˇè t' E wà tÙÄdEH·'AhÃw häAlEp¸KHahÃw
fivôuHÙhÃy £üE–k¬Cy¬w 41 :lïE'flr¸W«y yúh E l » 'È hõw√ hÃy hØwF√ c i rˇˇû H e ' · k –a £yÅr Ê x È h e ˇè hm A H A nFà h a
-lA–k tâE'Ãw 42 :§Ùøv¸b«Fg-davwà §eHgFOY ¶Ârˇ ' eú -lAk – tô' E wà h°z∑√ v a -davwà v fi n≈õ r Ë b –a HBd „ q –“ m i
yûˇ h
E l » 'È ˇè hw√ hÃy yÄk –i t°x A ' e £avˇû p Ka v fi H uõ ÙhÃy dˇˇk aú l A £Åc A r Ë ' a -te'wà ˇè hl Ge ' Eè h A £yòk i l A m G¸ h a
-le' ÙÅGmiv lûˇ E'flr¸W«y-lAkÃw èˇ fivèuHÙhÃy bAHò√Cy¬w 43 :lïE'flr¸W«y¸l £õAx¸l«n lÅE'flr¸W«y
> :hAlïgF√ l ¸ gF« h a hõn∆ x · m Ga ïh a

Joshua 11
§ÙÅdm A ™elˇû m e ˇè bb A Ùy-le' xÄl a H ¸ yC« w¬ rÙÚcx A -™elïm e §yûˇ b i √y v fi m OY H ¸ k –i yàh i yà w¬ 1
§ÙÄpc F¸ m i rˇˇû H e ' · £yãk i l A m G¸ h a -le'ïÃw 2 :•ïAH¸ka' ™elúem-le'wà §Ù˜rm ¸ H i ™elm eú -le'wÃ
ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a 3 :£ïyC√ m i rÙõd – tÙBpn√ b ¸ ˚ h°l A p E H K¸ b a ˚ tÙ˜rnœ ïk –i b∆gn∆ú hôb A r fl v · b A ˚ rˇˇüh A b –A
taxˇû t Ga ˇè ywF« x i ïh a wà rˇˇh A° b –A yõs i ˚bÃyh a wà yúz∑« r Ê p K¸ h a wà yôt Gi x i h a wà y^r Ê m O ' È h A wà £ØyC√ m i ˚ xZr fl zà m Gi m i
bàr fl -£av £Åm GA v i ˇè £h e y≈nx · ïm a -lAkwà £Äh E ˚Z'c ¸ yC≈ w¬ 4 :hïp KA ¸cm Gi h a ¶Ârˇ ' eõ b –¸ §ÙÅmr Ë x e
˚Ådv · ˇû wF√ yC« w¬ 5 :dˇˇ' Oø m ¸ -bfir bekr ÂY w√ s˚Bswà b˝r O l A £õyC√ h a -tap¸W-lav rˇˇúeH·' lÙ_xa–k
-£iv £õExAGlih¸l £ÙÅrEm yûˇ Em-le' ˇè wd –fl x ¸ y¬ ˚`nx · yC¬ w¬ ˚'äb O yC√ w¬ hel G ' E° h A £yûˇ k i l A m G¸ h a lYk –O
-yïk –i £ Ç h e y≈np K¸ m i 'Zr fl yit G -la' êfivuHÙhÃy-le' hûˇ w√ hÃy rem'=◊yC w¬ 6 > :lï' E r fl W ¸ y«
-te' l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ p ¸ l i £yõl i l A x · £ôl GA k –u -te' §üEtnO yãk i nO ' A t'Æz∑◊ h a tûˇ v E k –A rãx A m A
-lAkÃw fiváuHÙhÃy 'Z◊b√Cy¬w 7 :HïE'A–b •ıOr¸WiGt £õehyEtOb¸–kËram-te'wà rÅq –‘ v a t G¸ £ûˇ h e yEs˚s
:£ïh e b –A ˚Ylp K¸ yC« ïw¬ £Ú' O t ¸ p Ki £Ù˜rm E yúm E -lav £ôh e yElv · ÙüGmiv hâm A x A l ¸ m Gi h a £ É v a
ˇè dv a wà hÄb –A r fi §Ù˘dyic-dav £˚ãpd –Ë r Ë yC« ïw¬ £ Ç ˚–kyC¬ w¬ VlE'r fl ¸Wy« -dˇˇïy¬ b –¸ húw√ hÃy £=n≈ t G¸ yC« w¬ 8
-ryïi'¸Hih yúiGt¸li–b-dav £àu–k¬Cyw¬ hAxr flÚ zà m i hõp Ke c ¸ m i túv a Ÿqb –i -davwà £«ym aÅ tÙZpr Ë W ¸ m i
£ûˇ h
e yEs˚s-te' h°w√ hÃy ÙYl-ramï' A rˇˇH eú ' · k –a v fi H uÅ ÙhÃy ˇè £h e Al Wavò¬Cy¬w 9 :dyΩÊrAW £õehAl
< :HïE'A–b •BfirAW £õehyEtOb¸–kËram-te'Ãw rÅ‘–qiv
hûˇ k –A h i h – k –Aõ l ¸ m a -te'wà rÙÅcAx-te' dˇˇZO–k¸l«Cy¬w èˇ 'yihah tòv E b –A v fi H uä ÙhÃy bAHyC√= w¬ 10
˚–k¬Cy¬w∏ 11 :heGlïE'Ah tÙBkAl¸maGmah-lA–k H'˜◊r 'yàh i £yØn« p A ¸l rÙZcAx-yïi–k bÂrˇ °Axeb
h°m A H A nà -lAk – rˇˇt aõ Ùn 'B◊l £Å„r·xïah èˇ bÂrèex-yip¸l –hòA–b-reH·' Hep=∆Fnah-lA–k-te'
-te'ïÃw heGlE'AhÑ-£yi¡kAl¸Gmah yZ„rAv-lA–k-te'ïÃw 12 :HïE'A–b •BfirAW rÙYcAx-te'Ãw
rˇˇû H e ' · k –a £°t A Ù' £yZr Ê x È h e bÂrˇ x eõ -yipl ¸ £úk –E yC¬ w¬ v fi H uô ÙhÃy dˇˇük a l A £ãh e yEkl ¸ m a -lAk –
'Bl ◊ £Ål GA t Gi -lav ˇè tÙd¸møOvAh £yÄÊrAveh-lA–k qZfir 13 :hï√whÃy debv eú hõH e m O hØwF√ c i
lãal¸H lOkÃw∏ 14 :fivïuHÙhÃy •BfirAW –hYfl–dab¸l rÙBcAx-te' yôitAl˚z l°E'flr¸W«y £õApflr¸W
-lA–k-tïe' qZfir l°E'flr¸W«y yûˇ ≈nb –¸ £õh e l A ˚Bzzà b –A hÅm A h E b –¸ ahÃw èˇ heGlèE'Ah £y`ÊrAveh
-lA–k ˚ryõi'¸Hih 'B◊l £ÅAtÙ' èˇ £fld im¸Hih-dav bÂrÄex-yip¸l ˚ûˇ –kih £ãfldA'Ah
-te' hõH e m O húwF√ c i -§Ek – ÙÅd – b ¸ va hûˇ H e m O -te' ˇè hw√ hÃy hòwF√ ic râeH·'a–k 15 :hïAmAHÃn
hõ√whÃy hú√Fwic-reH·' l_O–kim rÅAbfl–d ryûˇ isEh-'ø◊l fivÅuHÙhÃy hûˇ W A v A ˇè §k E wà v fi H u° ÙhÃy
:hïeHOm-te'
ˇè bg∆ nF∆è h a -lAk – -te'wà rˇˇh Aò h A t'Æ◊∑zah ¶Ârˇ û ˇA'Ah-lA–k-te' v fi Huä ÙhÃy xâq –— yC« w¬ 16
lõE'flr¸W«y rˇˇúah-te'Ãw h°Abflr·vAh-te'Ãw hõAlEp¸KHah-te'Ãw §eHØgFO h a ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk – ˇè t' E wÃ
tûˇ v
a qŸ b
i b
–¸ ˇè dgF√ ]3 lavòa–b-davÃw ryÅivEW hûˇ elÙvAh èˇ qAlAxïeh rˇˇòAhAh-§im 17 :høOtAlEp¸H˚
:£ït E yimyà w¬ £õk –E yC¬ w¬ dÅk a l A ˇè £h e yEkl ¸ m a -lAk – tò' E wà §ÙÚmr Ë ex-rah taxõaGt §ÙØnAb¸Glah
:hïm A x A l ¸ m i hel G ' Eõ h A £yúk i l A m G¸ h a -lA–k-te' fivôuHÙhÃy hüAWAv £yÄb –i r
fi £yûˇ m i y√ 18
yõwF« x i h a yút Gi l ¸ b –i lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè hm A yèl i H ¸ h i rˇˇH eò ' · ryÄv i hûˇ AtÃyAh-'ø◊l 19
hátA yà h A |hûˇ w√ hÃy tûˇ ' E m E yûˇ i–k 20 :hïAmAx¸liGmab ˚BxŸqAl lYk –O h
a -te' §ÙÚvb ¸ g« yûˇ b E H ¸ yO
£Åm A yÊrx · ïh a §avˇû m a l ¸ ˇè l' E r fl ¸W«y-te' hòAmAx¸liGmah t'âfirŸqil É£A–bil-te' qûˇ ≈∑zax¸l
-te' hõw√ hÃy húwF√ c i rˇˇH eô ' · k –a £Åd fl yimH ¸ h a §avˇû m a l ¸ yik – ò h°nF√ x i t G¸ £õh e l A -tÙyÈh yút Gi l
¸ b i l ¸
-§im ˇè £y÷qn√ v · ïh A -te' t`r „ k ¸ yC¬ w¬ 'yÄh i h a tûˇ v E b –A v fi H uä ÙhÃy 'âb ◊ yC√ w¬ 21 < :hïH e m O
rˇˇû h a lYk –O m i ˚ hÅd fl ˚hÃy rˇˇû h a ˇè lk –O m i ˚ bØn√ v · -§im rˇˇû ˇb i d –Ë -§im ˇè §Ùr¸bx e -§im rˇˇh Aò h A
¶Ârˇ ' eõ b –¸ £yÅq ÷ n√ v · rˇˇû t a Ùn-'ø◊l 22 :fivïuHÙhÃy £úAmyÊrÈxeh £õehy„rAv-£iv l°E'flr¸W«y
-te' fiväuHÙhÃy xâ—–q«Cy¬w 23 :˚rˇˇï' A H ¸ n« dÙõd – H ¸ ' a b ¸ ˚ túg¬ b –¸ hô√∑zav¸–b qÄfir l°E'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
hüAlx · n¬ l ¸ v fi H uâ ÙhÃy h –É n√ t G¸ yC« w¬ h Ç H e m O -le' h ê w√ hÃy rˇˇû b –e Ê–d râeH·' lOk¸–k∏ ¶ÂrÄA'Ah-lA–k
> :hïm A x A l ¸ m Gi m i hõX A q Ÿ H A ¶Ârˇ ' Aú hA wà £°h e yEX¸biH¸l £õAtOq¸l¸xam¸–k lôE'flr¸W«y¸l

Joshua 12
-te' ˚ZHËrˇ ï«Cy¬w èˇ lE'flr¸W«y-yïn≈ b ¸ ˚òk – h i râeH·' ¶ÂrÄA'Ah yûˇ k E l ¸ m a |hel G ˇû ' E wà 1
§ÙÅmr Ë x e rˇˇû h a -dav ˇè §ÙnËr' a laxnF¬ò m i HemH KA° h a hûˇ x A r Ë zà m i §Yd –„ r Ë yC¬ ha rebv Eú b –¸ £Åc A r Ë ' a
láH E m O §Ù°b – H¸ x e b –¸ bõH E ÙCyh a yÅr Ê m O ' È h A ™elˇû m e ˇè §Ùxyis 2 :hAxΩflrÃzim hõAbflr·vAh-lAkÃw
ˇè dv a wà dÅv A l¸ gF« h a yûˇ c i x· w¬ ˇè lx a nF¬è h a ™Ù`tÃw §ÙMnr Ë ' a lax=¬n-tap¸W-lav ÉreH·' ráEvÙr·vEm
davwà ∏ hAxr flÄ zà m i tÙärnà k –i £=y√ -dav h É b A r fl v · h A wà 3 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ l˚YbgFà laxnF¬Ø h a qZb –O y¬
taxt Gaõ §Åm A yEt G m iâ ˚ tÙÚmH i yà h a tyûˇ b –E ™Ârˇ Y–d hAxÅflrÃzim èˇ xl a m Geè h a -£√y hòb A r fl v · h A £ûˇ y√
búH E ÙCyh a £y°' i p A r Ë h A retyC∆õ m i §ÅH A b –A h a ™elˇû m e gÙvò l˚Äbgà ˚ 4 :hï√Fg¸siKpah tÙú–d¸Ha'
-lAkb ¸ ˚ ˇè hk A l ¸ s a b ¸ ˚ §Ù`mr Ë x e râh a b –¸ lEHm O ˚∏ 5 :yivΩÂrËde'¸b˚ tÙ˜rt GA H ¸ v a b –¸
-™elïm e §ÙBxyis l˚YbgFà dÅv A l ¸ gF« h a ˇè yc i x · w¬ y°t i k A v · m Ga h a wà yYr Ê ˚HÃgF h a l˚BbgFà -dav §ÅH A b –A h a
-debïv e hâH e m O h – n√ tG¸ yC« ïw¬ ∏ £˚°–kih lõE'flr¸W«y yú≈n¸b˚ hô√whÃy-debïev hüeHOm 6 :§Ùï–b¸Hex
heGlûˇ E'Ãw 7 < :hïeKH¬n¸mïah XebH Eú yõc i x · l a wà yÅd Ê gF√ l a wà ˇè yn« b E ˚'Ωr Á l A hÄH KA r Á yà hMw√ hÃy
hAm G y√Ø ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a rebv Eò b –¸ lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b ¸ ˚v fi H uä ÙhÃy hâA–kih ÉreH·' ¶ÂráA'Ah yûˇ Ek¸lam
h
– n√= t G¸ yC« w¬ hflry°v i W E hûˇ l e v O Ah qõAlAxeh rˇˇúAhh A -davwà §ÙØnb A l G¸ h a tûˇ v a q Ÿ b i b –¸ ˇè dgF√ lavb –aò m i
hÄlA p E H K¸ b a ˚ rˇˇû h A b –A 8 :£ït A q O l ¸ x ¸ m a k –¸ hõAKHÁrÃy lôE'flr¸W«y yüEXb ¸ H i l ¸ v fi H uä ÙhÃy
yØz∑« r
Ê p K¸ h a ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a wà yÅr Ê m O ' È ïh A ˇè yt Gi x i ïh a b∆gF∆°nb a ˚ rˇˇb –Aõ d Ë m Gi b a ˚ tÙÅdH E ' · ˇû b A ˚ ˇè hb A r fl v · ïb A ˚
:yïs i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a
:dˇˇïAxe' lõE'-tyïE–b dˇˇc Faú m i -reH' · yôv a h A ™elüem dˇˇx A° ' e ÙYxyÊrÃy ™elúem 9 ]3 p
:dˇˇïAxe' §Ù˜r¸bex ™elúem dÅAxe' èˇ £ièalAH˚rÃy ™elòem 10
:dˇˇïAxe' HyõikAl ™elm eú dÅx A ' e ˇè t˚mËr¬y ™elòem 11
:dˇˇïx A ' e r∆zgF∆õ ™elm eú dÅx A ' e ˇè §ÙlÃgev ™elòem 12
:dˇˇïx A ' e rÂdˇ gF∆õ ™elm eú dÅx A ' e ˇè ribË–d ™elòem 13
:dˇˇïAxe' dˇˇYflr·v ™elm eú dÅx A ' e ˇè hm A ËrAx ™elòem 14
:dˇˇïAxe' £õAGlÁd·v ™elm eú dÅx A ' e ˇè hn√ ¸bil ™elòem 15
:dˇˇïAxe' lõE'-tyïE–b ™elúem dÅAxe' èˇ hfld‘–qam ™elòem 16
:dˇˇïAxe' repõEx ™elúem dÅAxe' èˇ fix˚èKpaGt ™elòem 17
:dˇˇïx A ' e §Ù˜rH KA l a ™elm eú dÅx A ' e ˇè qEp·' ™elòem 18
:dˇˇïAxe' rÙYcAx ™elúem dÅx A ' e ˇè §ÙdAm ™elm eò 19
:dˇˇïAxe' •õAH¸ka' ™elm eú dÅx A ' e ˇè §Ù'r¸m §Ù`r¸miH ™elûˇ em 20
:dˇˇïx A ' e Ùõd – g« m ¸ ™elm eú dÅx A ' e ˇè ™n¬ ¸vaGt ™elòem 21
:dˇˇïAxe' lõemËra–kal £úAvÏnŸq√y-™elïem dÅAxe' èˇ HÂdè’q ™elòem 22
:dˇˇïAxe' lõ√Fg¸l«g¸l £ú«yÙFg-™elïm e dˇˇx A° ' e rÙõ–d túap√n¸l rÙô–d ™elúem 23
> :dˇˇïx A ' e wà £yúH i l » H ¸ £yõk i Al¸m-lA–k dˇˇ°Axe' hõAcËriGt ]3 ¸kelúem 24
Joshua 13
ˇè ht GA nà q —è z√ hòt GA ' a wyÄl A ' E hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ £y°m i yC√ b –a 'õb –A §Åq ‘ z√ v fi ˇû H u Ùhy«w 1
¶Ârˇ õA'Ah t'B◊z 2 :–hïAGt¸HÊr¸l dˇˇYO'¸m-hïE–bËrah hBflr·'¸H«n ¶Ârˇ ' Aô h A wà £yÅm i yC√ b a t A 'ûˇ b –A
|rˇˇû eH·' rÙãxyiKHah-§ïim 3 :yΩr Ê ˚HÃgF h a -lAkwà £yõt Gi H ¸ l i p K¸ ah tÙBlyilÃFg-lA–k tÂrˇ ' A° H ¸ nF« h a
yûˇ n≈ rË s a |teHˇû m E x · b°H E x A t GE yõn« v · n¬ k –¸ ïl a h√nÙÅpc A ˇè §ÙrŸqv e l˚`bgFà dâv a wà £«yr fiÄ c ¸ m i yûˇ n≈ p K¸ -lav
:£yïwF« v a h A wà yõn« ÙrŸqv e h A wà yÅt Gi gF« h a yûˇ n« ÙlŸqH ¸ ' e h A ˇè yd Ê Ù–dH ¸ ' a h A wà yòt i z∑√ v a h A £yÄt Gi H ¸ l i p ¸
dˇˇõav h“q°Ep·'-dav £yõn« d O yic F l a rˇˇH eú ' · h_r fl v A m ¸ ˚ yÆn« v · n¬ –¸kïh a ¶Ârˇ û ˇ' e -lAk – §ãm A yEt G m i 4
lavˇû b –a m i HemH KeÅ h a xZr fi zà m i èˇ §ÙnAbl G¸ h a -lAkwà yÄl i b ¸ gF« h a ¶Ârˇ û ˇ' A h A wà 5 :yΩr Ê m O ' È h A l˚BbgFÃ
§ÙUnb A l G¸ h a -§ïm i rAhh A ∏ yûˇ b E H ¸ Oy-lA–k 6 :tïAm·x 'ÙBb¸l dˇˇõav §ÙÚmr Ë x e -rah taxt Gaõ dØgF√
qfir∏ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ yõn≈ p K¸ m i £ÅH E yÊrÙ' ˇè yk i nO ï' A £yØn« d O yûˇ c i -lAk – ˇè £y« m aè tBp O r Ë W ¸ m i -dav
¶Ârˇ üA'Ah-te' qãEGlax hÄt GA v a wà 7 :ßyït i y«wF c i rˇˇH eõ ' · k –a hÅA lx · n¬ ïb –¸ ˇè l' E r fl W ¸ «y¸l AhòeliKpah
ÙÄm G v i 8 :hïH Ke n¬ m ¸ ïh a XebH KEú h a yõc i x · w¬ £y°X i b A H K¸ h a tûˇ v a H ¸ it¸l hõAl·x¬n¸–b t'_◊∑zah
ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a rebv Eò b –¸ hÄH e m O £äh e l A §ât a n√ ÉreH·' £°AtAl·x¬n ˚Yxq Ÿ l A yÅd Ê gF√ h a wà ˇè yn« b E ˚'¡rh A
-lav ÉreH·' ráEvÙr·vEm 9 :hï√whÃy debv eú hõH e m O £Åh e l A §ûˇ t a n√ èˇ reH·'a–k hAxÅflrÃzim
'õb A d Ë yEm rˇˇH OB yim G h a -lAkwà laxnF¬ô h a -™Ùt¸b – rˇˇüeH·' ryâivAhÃw §ÙMnr Ë ' a laxn¬= -tapW ¸
§Ù°b – H ¸ x e b –¸ ™õl a m A rˇˇúeH·' yÅÊrOmÈ'Ah ™elûˇ m e ˇè §Ùxyis ˇè y„rAv lÄOkÃw 10 :§ÙøbyÊ–d-dav
rˇˇh aú lâk O wà yÄt i k A v · m Ga h a wà yZÊr˚HÃFgah l˚^bÃg˚ dãv A l ¸ gF« h a wà 11 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ l˚YbgFà -dav
-reH' · §ÅH A b –A b –a ˇè gÙv t˚Bkl ¸ m ¸ am-lA–k 12 :hïAk¸las-dav §õAHA–bah-lAkÃw §Ù_mËrex
hõH e m O £úk –E yC¬ w¬ £yÅ' i p A r Ë h A retûˇ yC∆ m i ˇè r' a H ¸ n« '˚`h yivÂÚrËde'¸b˚ tÙ˜rAGt¸Hav¸–b ™úalAm
y°t i k A v · m Ga h a -te'wà yYr Ê ˚HÃgF h a -te' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚HyèÊrÙh '`◊lÃw 13 :£ïEHÊrOCy¬w
Xebûˇ EH¸l qfirˇ ò 14 :hï∆∑zah £ÙúyC h a dˇˇv aõ lÅ' E r fl W ¸ y« bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ ˇè tk A v · ïm a ˚ r˚`HgFà beHyC≈= w¬
rˇˇH eõ ' · k –a ÙÅtl A x · n¬ '˚Zh ˇè lE'flr¸W«y yòEh»lÈ' hMw√ hÃy yâH KE i' h°l A x · n¬ §õt a n√ 'Bl ◊ yØw« l GE h a
:£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §õb E ˚'Ër-yïn≈ ¸b húX LE m a l ¸ hÅH e m O §ûˇ t GE yC« w¬ 15 < :Ùøl-re–bÊ–d
rˇˇüH
e ' · ryâv i h A wà §ÙMnr Ë ' a lax=¬n-tap¸W-lav ÉreH·' ráEvÙr·vEm l˚ÄbgFà h a £äh e l A yâh i yà w¬ 16
AhyYÂrAv-lAkÃw §Ùú–b¸Hex 17 :'ïAbËdyEm-lav rˇˇYOHyiGmah-lAkÃw laxnF¬ô h a -™Ùt¸b –
tYm O d „ q Ÿ ˚ hAch ¸ y¬ú wà 18 :§Ùøvm ¸ lavb –aú tyõb E ˚ lavb –aÅ tÙZmb A ˚ ˇè §ÙbyÊd – rˇˇH OÚ yim G b –a rˇˇû H e ' ·
tyúb E ˚ 20 :qemïv E h A rˇˇh aú b –¸ raxH Kaõ h a tÂrˇ c eú wà ]3 hÅm A b ¸ W i wà £«yˇû t a y√ r Ë q ÷ wà 19 :tavïp A m E ˚
-lïk A wà rÅH O yim G h a yZr „ v A ˇè lk O wà 21 :tÙømH i yà h a tyúb E ˚ hõgF√ ¸siKpah tÙú–d¸Ha'Ãw rÙ_v¸Kp
häeHOm hâA–kih ÉreH·' §Ù°–b¸Hexb –¸ ™õl a m A rˇˇH eú ·' yÅÊrOmÈ'Ah ™elˇû m e ˇè §Ùxyis t˚Äkl ¸ m ¸ m a
-te'Ãw èˇ r˚x-te'Ãw r˚`c-te'Ãw ˇè £q ’ r Âè -te'wà yòw« ' È -te' §Æy√ Ëdm i yûˇ ' E yiWnà -te'wà |ÙZt' O
˚^gr Ë h A £°s E Ù–qh a rÙYvb –¸ -§eb – £úAv¸li–b-te'Ãw 22 :¶Ârˇ ïA'Ah yõb E H ¸ yO §ÙÅxyis yûˇ k E yisnà vabr ÂÅ
§Yd –„ r Ë yC¬ h a §Åb E ˚'Ër yûˇ n≈ b –¸ èˇ l˚bÃgF yÄh i yà w¬ 23 :£ïh e yEl¸lax-le' bÂrˇ õexa–b lôE'flr¸W«y-yï≈n¸b
> :§ïh e y„rc ¸ x a wà £yYr Ê v A h e £Åt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ ˇè §b E ˚'Ër-yïn≈ b –¸ tòl a x · n¬ t'ûz◊ l˚Úbgà ˚
l˚ÅbgFà h a ˇè £h e l A yòh i yà w¬ 25 :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ dˇˇg√õ -y≈nb ¸ l i dØg√ -hEX L m a l ¸ ˇè hH e m O §òt GE yC« w¬ 24
-lav rˇˇõeH·' ràEvÙr·v-dav §Ù°m G v a yûˇ n≈ b –¸ ¶Ârˇ ' eõ yàc i x · w¬ dÅAv¸l«Fgah yZ„rAv-lAkwà ˇè rz≈ v ¸ y¬
l˚BbgFà -dav £«yn¬õ x · m Ga ïm i ˚ £y°n« X O b ¸ ˚ hõp Ke c ¸ m Gi h a túm a r fl -dav §Ùôb – H ¸ x e m E ˚ 26 :hïb –A r fi yún≈ p K¸
t˚Äkl ¸ m ¸ m a rety∆ ò §ÙÄpc A wà tÙûˇ –ks u wà här fl m ¸ n« tyâb E ˚£ É r fl h A tyûˇ b –E qemv Eá b A ˚ 27 :rˇˇïb i d Ë l i
§Yd –„ r Ë yC¬ h a rebv Eú tÂrnF∆Ø k –i -£√y ˇè hc E q Ÿ -dav l°b u gà ˚ §Yd –„ r Ë yC¬ h a §ÙÅb – H ¸ x e ™elˇû m e ˇè §Ùxyis
:£ïh e y„rc ¸ x a wà £yYr Ê v A h e £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ dˇˇg√õ -y≈nb –¸ túl a x · n¬ t'_◊z 28 :hAxΩflrÃzim
hõH Ke n¬ m ¸ -yïn≈ b ¸ húX LE m a yôc i x · l a yÄh i yà w¬ h°H Ke n¬ m ¸ Xebˇû H E yõc i x · l a hÅH e m O §ûˇ t GE yC« w¬ 29
|t˚Zk¸l¸mam-lïA–k §äAHA–bah-lïA–k £«yn¬= x · m Ga m i £Äl A ˚bÃg yûˇ h i yà w¬ 30 :£ït A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸
yòc i x · w¬ 31 :ryïv i £yúH Ki H i §õH A b –A b –a rˇˇH eú ' · ryô' i y√ tBwFO x a -lAkÃw §ÄAHA–bah-™elïem gÙZv
ˇè ryikm A yòn≈ b ¸ l i §°H A b –A b –a gÙYv t˚Bkl ¸ m ¸ m a y_r „ v A yivr ÂÅ d Ë ' e wà tÙ˘rt GA H ¸ v a wà ˇè dv A l ¸ gF« h a
hõeHOm lúax«n-reH·' hel G ' Eà 32 :£ït A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸ ryõk i m A -yïn≈ b ¸ yúc i x · l a hÅH Ke n¬ m ¸ -§eb –
èˇ XebèEH¸l˚ 33 < :hAxΩflrÃzim ÙYxyÊryà §Bd –„ r Ë y¬ l ¸ rebv Eô m E b°' A Ùm tÙZbr Ë ˇ ïv a b –¸
rˇˇH eõ ' · k –a £Åt A l A x · n¬ '˚Zh ˇè l E'flr¸W«y yòEh»lÈ' hU√whÃy h°Al·xn¬ hõH e m O §út a n√ -'øl ◊ yØw« l GE h a
:£ïh e l A rˇˇb –eú d –Ê

Joshua 14
˚älx · ïn« râH e ' · §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇe'¸–b lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚Bl·x√n-reH·' heGlôE'Ãw 1
yún≈ b ¸ l i tÙõX L m Ga h a tÙBb' · yôH E 'flrwà §˚Øn-§ib – v fi ˇû H u Ùhy«w ˇè §h E k –O h a rˇˇz√ò Av¸le' £ÄAtÙ'
túv a H ¸ t i l ¸ hÅH e m O -d¬yb –¸ ˇè hw√ hÃy hò√Fwic râeH·'a–k £°AtAl·x¬n lYfirÙg¸–b 2 :lïE'flr¸W«y
hÅX Le m Ga h a yûˇ c i x · w¬ ˇè tÙLXm Ga h a yòn≈ H ¸ tâl a x · n¬ häH e m O §ât a √n-yïk –i 3 :hïX Le m Ga h a yúc i x · w¬ tÙõX L m Ga h a
•ôs E Ùy-yïn≈ b ¸ ˚^yh A -yïk –i 4 :£ïk A Ùt¸b – hõl A x · n¬ §út a n√ -'øl ◊ £Ø«yC w« l ¸ l aâ wà §Úd –„ r Ë yC¬ l a rebv Eõ m E
-£i' yòk –i ¶Âr' AÄ b –A £MyC« w« l ¸ l a qelx Eâ ˚É n¸tn√ -'øl ◊ wà £«yr flÚ p ¸ ' e wà hûˇ H Ke n¬ m ¸ tÙõX L m a yún≈ H ¸
ˇè hw√ hÃy hòwF√ c i râH e ' · k –a 5 :£ïn√ y√ nà q ÷ l ¸ ˚ £õh e y≈nq Ÿ m i l ¸ £Åh e yEHr Ë gà m iâ ˚ tebH eÅ l A ˇè £yÊrv A
˚âHgFà yC« w¬ 6 > :¶Ârˇ ï' A h A -te' ˚˜q¸l¸x¬Cyï¬w l°' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˚YWv A §úk –E hÅH e m O -te'
y°z∑« n« q –Ÿ h a hõnF∆ p u yà -§eb – búl E k –A wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬ lØgF√ l ¸ «gF b –a ˇè v fi H uè ÙhÃy-le' h`d fl ˚hÃy-yïn≈ b ¸
£yÄih»lÈ'Ah-Hyi' hûˇ eHOm-le' hM√whÃy râe–bÊ–d-reH·' ÉrAbfl–dah-tï' e t GA v ¸ d fiá y√ hûˇ t GA ' a
yÄki nO ' A hMn√ H A £yâv i b –A r Ë ' a -§eb – 7 :fivïn≈ r Ë b –a HBd „ q “ b –¸ ßyõt e ÙdO' lúavÃw yôatÙdO' lüav
bòEHA'√w ¶Ârˇ °A'Ah-te' lûˇ gF≈ r fi l ¸ v fi n≈õ r Ë b –a HBd „ q –“ m i yôt i ' O hú√whÃy-debïev hâeHOm fix»l¸Hi–b∏
-te' wyõs i m ¸ h i yÅm Gi v i ˚Zlv A rˇˇû ˇH e ' · ˇè yx a ' a wà 8 :yïb i b A l ¸ -£iv rˇˇH eõ ' · k –a rÅb A d –fl ˇè ÙtO'
£Ùûˇ yC b –a hÄH e m O vûˇ b a H KA yC« w¬ 99 :yïAh»lÈ' hú√whÃy yY„r·xa' yit'Ål GE m i yûˇ k i nO ' A wà £°v A h A bûˇ l E
hôAl·x¬n¸l hü∆y¸hïit ]3 k Aâ l ¸ h – b –AÅ ˇè ßl ¸ gà fir hòAkËrfl–d râeH·' èˇ ¶ÂrèA'Ah 'Ä◊l-£i' ÇrOm'El ê'˚hah
h=√yÈxeh Éh≈Fnih hÄAGtavÃw 10 :yïAh»lÈ' hú√whÃy yY„r·xa' At'ÅEGlm i yûˇ k –i £°l A Ùv-dav ßyõn∆ b A l ¸ ˚
-te' hM√whÃy râe–bÊ–d zA'Em∏ hÆn√ H A Häm E x A wà £yâv i b –A r Ë ' a h É z∆ r Ç b –E d –Ê rˇˇû H e ' · k –a êyt i Ù' |hûˇ w√ hÃy
yûˇ k i nO ' A hûˇ nF≈ h i ˇè ht GA v a wà rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a lõE'flr¸W«y ™úalAh-reH·' hÅeHOm-le' ˇè hz∑∆ h a rˇˇb Aò d –fl h a
x
fi l »` H ¸ £Ù=yb –¸ ˇè rH e ' · ïa k – qÆz√ x A £ÙMyC h a y«nF d Ââ Ùv 11 :hïn√ AH £yõn« Ùm¸H˚ Húm E x A -§eb – £ÙØyC h a
hÄt GA v a wà 12 :'Ùøbl A wà t'úc E l A wà hõm A x A l ¸ m Gi l a hAt G v A° yixk OZ k ¸ ˚ zõ' A yixk OB k –¸ hÅH e m O ˇè yt i Ù'
t
GAÉ v ¸ m a H A -hït GA ' a yûˇ k –i '˚Úhah £Ùûˇ yC b –a hõw√ hÃy rˇˇb –eú d –Ê -reH·' hØ∆∑zah rˇˇû AhAh-te' èˇ yiGl-h√n¸Gt
ˇè yt i Ù' hòw√ hÃy yâl a ˚' tÙÅrc u b –¸ tÙZld O gFà ˇè £yÊrv A wà £ÄH A £yûˇ q ÷ n√ v · -yïk –i '˚ähh a £Ù=yC b a
§Ù_rb ¸ x e -te' §üEt G yC« w¬ v fi H u° ÙhÃy ˚hõEkËrAbÃyï¬w 13 :hï√whÃy rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £yÅt Gi H ¸ r fi ÙZhwÃ
hònF∆ p u yà -§eb – bâl E k A l ¸ §Ùr¸bx e -Ñ hïAtÃyAh §ûˇ E–k-lav 14 :hïAl·xn¬ l ¸ hõnF∆ p u yà -§eb – búl E k A l ¸
yúh E l » ' È hõw√ hÃy yàr „ ·xa' 'ÅEGlim rˇˇû eH·' §avy¬ ò h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a dˇˇv aõ hÅl A x · n¬ ïl ¸ ˇè yz∑« n« q –Ÿ h a
£yõq ÷ n√ v · b –A lÙ_dgF√ h a £^d fl ' A h A vÅb –a r Ë ' a tûˇ y¬ r Ë q ÷ ˇè £y«np A ¸ l §Ù`r¸bex £âEHÃw 15 :lïE'flr¸W«y
> :hïm A x A l ¸ m Gi m i hõX A q Ÿ AH ¶Ârˇ úA'AhÃw '˚Úh

Joshua 15
£Ù˙dÈ' l˚âbÃFg-le' £°AtOx¸Kp¸Him¸l hYfld˚hÃy yún≈ b –¸ hôX LE m a l ¸ lÄr fl ÙFgh a yûˇ h i yà w¬ 1
xalm Ge° h a £ûˇ y√ hõc E q Ÿ m i b∆gn∆Ø l˚ZbgFà ˇè £h e l A yòh i yà w¬ 2 :§ïm A yEt húc E q Ÿ m i hAb – gà n∆õ §ôc i -rab – d Ë m i
rabˇû v A wà ˇè £yib – r fi q Ÿ v a hòl E v · m a l ¸ b∆gnF∆M m i -le' 'Acy√ wà ∏ 3 :hAb – gà ïn∆ hún∆ p KO h a §YH O l GA h a -§im
bõs a n√ wà hflrd –flÅ ' a hûˇ l A v A wÃ èˇ §Ùr¸cx e rˇˇb aò v A wà v fi n≈° r Ë b –a HZd „ q “ l ¸ b∆gnF∆õ m i húl A v A wà h√nc iÅ
l˚YbgFÃ h
a tÙB'c ¸ t O ˚_yh A wà ** h√yh A wà * £«yr fiÅ c ¸ m i laxˇû n¬ ˇè 'A cy√ wà h√nÙÄmc ¸ v a rˇˇû abAvÃw 4 :hAvæ“qËr—–qah
hõEcŸq-dav xalÅeGmah £ûˇ y√ ˇè hm A d Ë q ‘è l˚BbÃg˚ 5 :b∆gïn∆ l˚BbÃgF £õk e l A húy∆ h ¸ y« -h∆z hAm G y√°
hòl A v A wà 6 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a hõc E q Ÿ m i £ØyC√ h a §ÙZHl G¸ m i ˇè hn√ Ùèpc A tò' a p ¸ l i l˚ãbgà ˚ §Úd –„ r Ë yC¬ h a
§ahb
–OY §eb' eú l˚ÅbgFà h a hûˇ l A Avwà h°b A r fl v · h A tyûˇ b E l ¸ §ÙYpF¸cm i ràb a v A wà hÅl A gà x A tyûˇ b –E ˇè l˚bÃgF h a
-le' hûˇ n∆ p KO h√nÙäpc A wà r Ç ÙkAv qemˇû v E m E h ê r fl b i d –Ë |l˚BbgFà ah hâAlAvÃw 7 :§ïEb˚'Ër-§e–b
ˇè l˚bÃgF h a rˇˇb aò v A wà laxnF√° l a b∆gnF∆õ m i rˇˇH eú ' · £yÅm Gi d Á ' · hûˇ l E v · m a l ¸ ˇè xk a nOè -reH·' lÆ√Fg¸l«Fgah
-§eb yûˇ gF≈ l˚äbgFà h a hâl A v A wà 8 :lïg≈ r O §yúv E -le' wyõt A ' O c ¸ t O ˚Byh A wà HemH eÅ §yûˇ v E -yEm-le'
H'˘◊r-le' l˚äbÃFgah hâl A v A wà £il A° H A ˚¡ryà 'yõh i b∆gnF∆Ø m i ˇè yi s˚bÃyh a •etk –eò -le' £ÆnFO h i
:h√np Oø c A £yõ' i p A r Ë -qemïv E húc E q Ÿ b –i rˇˇH eô ' · hAm G y√Ø ˇè £nFO h i -yï≈g yò≈n¸Kp-lav reH·'∏ rÄAhAh
yZr „ v A -le' 'õc A y√ wà x fi ÙÅt G p ¸ n∆ yûˇ m E ˇè §y¬ v ¸ m a -le' rÄh A h A H'˘r ◊ m E l˚äbgFà h a râ' a t A wà 9
l˚âbgFà h a b É s a n√ wà 10 :£yΩr Ê v A yà túy¬ r Ë q ÷ 'yõh i hÅl A v · b –a ˇè l˚bÃgF h a rˇˇ' aò t A wà §Ù˝rp ¸ v e -rah
h√nÙYpc FA m i £y_r Ê v A yà -rah •etüek – -le' ràb a v A wà ryÅv i W E rˇˇû h a -le' ˇè hm GA y√è húl A v · b –a m i
•etˇû k –e -le' l˚äbgFà h a 'âc A y√ wà 11 :hïn√ m ¸ t Gi rˇˇb aú v A wà HemeõH-tyïb –E dˇˇr fiB y√ wà §ÙÚls A k ¸ 'yûˇ h i
l°' E nà b ¸ y¬ 'ûˇ c A y√ wà hõl A v · b –a ïah-rah rˇˇúabAvÃw h√nÙÅr¸–kiH èˇ l˚bÃgF h a rˇˇ' aò t A wà Çhn√ ÙpAc §ê ÙrŸqv e
l˚^bgFà h∆z∏ l˚Úbgà ˚ lÙ˜dgF√ h a hAm G yC√ú h a £Øy√ l˚Zbgà ˚ 12 :hAm G ïy√ l˚YbgFà h a tÙB'c ¸ t GO ˚_yh A wÃ
™ÙZtb –¸ ˇè ql e x Eè §atn√ò hÆnF∆ p u yà -§eb – bûˇ l E k A l ¸ ˚ 13 :£ït A x O ¸p K H ¸ m i l ¸ byõb i s A h_d fl ˚hÃy-yïn≈ b –¸
qõn√ v · h A yúb i ' · vôb –a r Ë a' tú¬yËr÷q-te' fiv°uHÙhyïl i hõw√ hÃy yúKip-le' hÅfld˚hÃy-yï≈n¸–b
yòH
a H E -te' q°n√ v · h A yûˇ n≈ b –¸ hõAHÙl¸H-te' bÅElA–k èˇ £AKHim HÂrˇ yCO` w¬ 14 :§Ù¡rb ¸ x e 'yúh i
rˇˇb i° d –Ë yõb E H ¸ yO -le' £ÅH KA m i lavˇû yC¬ w¬ 15 :qïn√ v · h A yYd „ yil yà yÅm a l ¸ t Ga -te'wà ˇè §m a yix' · -te'wÃ
-te' húe–k¬y-reH·' bÅElk –A rem'ûyC◊ w¬ 16 :repïs E -t¬yr Ë q ÷ £yõn« A p¸l rˇˇúibË–d-£EHÃw
–h_fld¸–k¸l«Cyï¬w 17 :hïAKHi'¸l yõt Gi b i hús A k ¸ v a -te' Ù_l yit G t aú n√ wà h – d flÚ k A l ¸ ˚ reps Eõ -t¬yr Ë q ÷
yûˇ h
i yà w¬ 18 :hïH KA ' i l ¸ Ùõt G b i hús A k ¸ v a -te' Ù_l-§et G yC« w¬ b°l E k A yûˇ x i ' · zõn¬ q Ÿ -§eb – lú' E y«nt ¸ v A
rÙÚmx · h a lûˇ v a m E xõn¬ c ¸ t Gi w¬ hÅÂdAW èˇ AhyèibA'-tE'ïEm lÙ`'¸Hil ˇè ˚hèt E yist G¸ w¬ h – ' AÄ Ùb¸b –
ˇè bg∆ nF∆è h a ¶Ârˇ ' eò yûˇ k –i hÄk A r fl b ¸ yûˇ l Gi -h√nt G¸ rem'ät G◊ ¬w 19 :™ïAGl-ham bõElA–k h – l Aú -rem'ΩyC◊ w¬
tBl G» gF… tõ' E wà tÙØyC l Gi v i tZl G» gF… tE'ò h – l AÄ -§et G yC« w¬ £«ym A° tZl G» gF… yõl i hút GA t a n√ wà y«nt GAÅ t a nÃ
:£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ hYd fl ˚hÃy-y≈nb ¸ húELXam tôal·x¬n t'Æ◊z 20 > :tÙïyC t Gi x ¸ t Ga
hAb – gà nF∆° b –a £Ù˜d' È l˚BbÃFg-le' hÅfld˚hÃy-yï≈nb ¸ hûˇ X LE m a l ¸ ˇè hc E q Ÿ m i £yÄr Ê v A h e ˚ûyh ¸ ïyC« w¬ 21
rÙYcAxÃw HÂdˇ ú’qÃw 23 :hΩfldAvËd v a wà hõn√ ÙmyΩd Ê wà hún√ y÷qwà 22 :r˚Ωgy√ wà rÂdˇ v Eõ wà lú' E c ¸ b ¸ q —
§Ù˜rc ¸ x e tÙØyC r Ê q Ÿ ˚ èˇ hAGtfid·x |rÙ`cAxÃw 25 :tÙølAv¸b˚ £elõeX√ w •yúz« 24 :§ïn√ t ¸ y« wÃ
tyúb E ˚ §ÙYmH ¸ x e wà h_d –fl gF¬ rˇˇc aú x · w¬ 27 :hΩd fl l A Ùm˚ võm a H ¸ ˚ £úAm·' 26 :rÙøcAx 'yúih
:£ecïv A w√ £yõyC« v i wà húl A v · b –a 29 :hïy√ t ¸ ÙyÃzb i ˚ vabH eõ rˇˇ' Eú ¸b˚ lôAv˚H rˇˇúac·x¬w 28 :XelïAKp
tÙB'b A l ¸ ˚ 32 :hïnF√ s a nà s a wà hõnF√ m a d Ë m a ˚ gúl a q Ÿ ïc i wà 31 :hïm A r Ë x A wà lyõs i k ¸ ˚ dˇˇl aú ÙGtl ¸ ' e wà 30
< :§ïh e y„rc ¸ x a wà vaHt Eõ w√ £yBr Ê W ¸ v e £y_r Ê v A -lAk – §Ù°m G r Ê wà §«yˇû v a wà £yõx i l ¸ H i wÃ
x
fi ˚õp K t Ga £yØnF« gF¬ §yûˇ v E wà ˇè x fi Ùènz√ wà 34 :hïn√ H ¸ ' a wà hõv A Ë rAcÃw lÙB'AGt¸He' h°AlEp¸KHa–b 33
£«yt aÅ yÊdv · w¬ ˇè £y« r fiè v · H a wà 36 :hæ“q≈z·v¬w hYOkÙW £ÅAGlÁd·v¬w ˇè t˚mËry¬ 35 :£ïn√ yEvh A wÃ
hõH A d fl x · w¬ §ún√ c ¸ 37 :§ïh e y„rc ¸ axÃw hY„r¸Wev-vïa–bËra' £yBÊrAv £«yt A° r O d „ gà ˚ hYr fl d „ gFà h a wÃ
:§Ùølgà v e wà tõq — c ¸ b A ˚ Hyúk i l A 39 :lï' E t ¸ q Ÿ y√ wà hõp Ke c ¸ m Gi h a wà §úv A l ¸ d Ê wà 38 :dˇˇïgF√ -lfid – gà m i ˚
hÚd fl q –‘ m a ˚ hõm A v · n¬ wà §ÙBgd –fl -tyEb – tÙàrd „ gà ˚ 41 :Hyïl i t ¸ k i wà sõm A x ¸ l a wà §Ùúb – k a wà 40
xút GA p ¸ y« wà 43 :§ïH A v A wà retv eõ w√ hún√ b ¸ l i 42 < :§ïh e y„rc ¸ x a wà hY„r¸Wev-HEH £yBÊrAv
:§ïh e y„rc ¸ x a wà vaHt GEõ £yBr Ê v A h°H A '„rˇ ïm A ˚ byõz« k ¸ ' a wà húl A yivq Ÿ ˚ 44 :byïc i nà ˚ hõn√ H ¸ ' a wÃ
dˇˇú¬y-lav-reH·' l_O–k hAm G y√° w√ §Ù˜rq Ÿ v e m E 46 :AhyΩr  c E x · w¬ h A yõt e nO b ¸ ˚ §Ùırq Ÿ v e 45
h
A yYr  c E x · w¬ h A yút e Ùn¸b – húz∑√ v a AhyÄr  c E x · w¬ h A yûˇ t e Ùn¸b – dÙã–d¸Ha' 47 :§ïehy„r¸caxÃw dÙõ–d¸Ha'
ryõt
Gi y¬ wà ryúm i H A rˇˇh A° b A ˚ 48 < :l˚øbgà ˚ lÙ˜dgF√ h a ** lÙb√gF ah* £úyC√ h a wà £«yr flÚ c ¸ m i laxˇû n¬ -dav
:£yïn« v A wà hYm O t G¸ H ¸ ' e wà bún√ v · w¬ 50 :rˇˇïibËd 'yúih hõ√Fnas-t¬yr Ë q ÷ wà húnF√ d fi wà 49 :høk O ÙWÃw
hõAm˚rÃw bBfir·' 52 :§ïehy„r¸caxÃw hY„r¸Wev-taxïa' £yBÊrAv hÚ»l«gwà §Yl » x O wà §eHgOB wà 51
vôb –a r
Ë ' a túy¬ r Ë q ÷ wà hÄAX¸muxÃw 54 :h“qïEp·'¬w fix˚õKpaGt-tyEb˚ £˚Bny√ wà ** £y«ny√ wà * 53 :§ïv A H ¸ ' e wÃ
lõm e r Ë k –a |§ÙBvm A 55 < :§ïh e y„rc ¸ x a wà vaHt GEõ £yBr Ê v A rˇˇv OÚ yicwà §Ù˜rb ¸ x e 'yúh i
h°n√ m ¸ t i wà hûˇ v A b ¸ gF« §«yq –—õ h a 57 :fixÙΩn√zÃw £õAvËdŸq√yÃw l'úv e r Ë zà y« wà 56 :hïX LA ˚yÃw •yúz« w√
tBr fl v · m a ˚ 59 :rÙ¡dgà ˚ r˚Yc-tyïb –E l˚Bx¸lax 58 :§ïehy„r¸caxÃw reWv eõ £yBr Ê v A
'yôih lavÄa–b-t¬yËr÷q 60 :§ïehy„r¸caxÃw HõEH £yBr Ê v A §˝q O t G¸ l ¸ e'wà tÙYnv · -tyEb˚
tyEb – ò rˇˇb –A° d Ë m Gi b –a 61 < :§ïh e y„rc ¸ x a wà £«yt Gaõ H ¸ £yBr Ê v A h°b –A r fi ˇ ïh A wà £yYr Ê v A yà túy¬ r Ë q ÷
HõH E £yBr Ê v A yÊdˇ gF∆° §yûˇ v E wà xalm Geõ h a -ryivwà §úH A b ¸ nF« h a wà 62 :hïAkAk¸s˚ §yYÊ–dim hÅAbflr·vAh
hYd
fl ˚hÃy-yïn≈ b ¸ ˚Blk ¸ y√ ** ˚l¸k˚y*-'øl ◊ £il aÅ H A ˚¡ryà yûˇ b E H ¸ Ùy ˇè ys i ˚bÃyh a -te'wà 63 :§ïh e y„rc ¸ x a wÃ
:hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ £il aÅ H A ˚˘ryib – ˇè hd fl ˚hÃy yòn≈ b –¸ -te' yäs i ˚bÃyh a beHyC≈= w¬ £°H A yÊrÙøhl ¸
>

Joshua 16
hAxr flÚ zà m i ÙYxyÊryà yúm E l ¸ ÙÅx yÊryà §Zd –„ rË yC¬ m i ˇè •s E Ùy yòn≈ ¸bl i lär fl ÙFgh a 'âc E yC≈ w¬ 1
rˇˇôabAvÃw h√z˚Úl lõE'-tyïE–bim 'úAc√yÃw 2 :lïE'-tyïE–b rˇˇõAhAb – Ù_xyÊryim hüelv O rÄb –A d Ë m Gi h a
l˚^bgFà dˇˇû v a yÄXi l E p ¸ yC¬ h a l˚ZbgFà -le' hAm G y√M -dfirˇ ïy√ wà 3 :tÙ¡rX A v· yõk –i r Ë ' a Ah l˚BbÃFg-le'
-y≈nb
¸ ˚Blx · nà yC« w¬ 4 :hAm G ïy√ wyõt A ' O c
¸ t O ** ÙtO'c ¸ t O * ˚Byh A wà r∆zgF√° -davwà §Ùõt G x ¸ t Ga §_r O Ùx-tyEb –
yãh
i yà w¬ £°t A x O p K¸ H ¸ mi l ¸ £«yr fiY p¸ '
e -yïn≈ b –¸ l˚BbgFà yôh i yà w¬ 5 :£«yr flΩ p ¸ ' e wà húH Ke n¬ m¸ •õs E Ùy
'âcA y√ wà 6 :§ÙΩyl ¸ v e §˜r O Ùx tyúE–b-dav rÅfl–da' tÙ˘r¸Xav hAxÅflrÃzm i ˇè £t A l A x · n¬ l˚`bgFÃ
hÚl » H i tûˇ n¬ ' · t Ga hAxr flY zà m i l˚_bgFà h a büasn√ wà §ÙÅpc FA m i ˇè tt A m¸ k ¸ m Gi ïh a hAm G yC√Æ h a l˚äbgFà h a
ˇè vg¬ p A ˚ hAtr flÚ v · n¬ wà tÙ˘rX A v · hAxÙYnyC√ m i dˇˇr fiB y√ wà 7 :hAxÙΩny√ xYr fi zà m Gi m i ÙÅtÙ' rˇˇû b a v A wÃ
˚Byh A wà hØn√ q “ laxˇû n¬ ˇè hm GA y√è l˚BbgFà h a ™âl E y≈ x fi ˚äp K t Ga m i 8 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a 'õc A y√ wà ÙÅxyÊryïb –i
£yÄr Ê vA h e wà 9 :£ït A x O ¸Kp¸Him¸l £«yYfir¸pe'-y≈nb ¸ húX LE m a tôl a x
· ¬n t'Æz◊ hAm G yC√° h
a wyõt A ' O c ¸ t O
£yYr
Ê v
A h
e -lïk –A h°H Ke n¬ m ¸ -yïn≈ b
–¸ tûˇ l a x · n¬ ™ÙYtb –¸ £«yrfiÅ p
¸ ' e yûˇ n≈ b
¸ l
i ˇè tÙlfld– b ¸ m Gi h
a
beHyC≈= w¬ r∆zg√° b
–¸ bûˇ H E ÙCyha yõn« v
· n¬ k–¸ ïh
a -te' ˚HyÅr Ê Ùh 'Z◊lÃw 10 :§ïehy„r¸caxÃw
> :dˇˇïb E v O -saml ¸ yõh i yà w¬ hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h
a -dav ˇè £y« r
fiè p¸ '
e bÂrˇ q ’ò b–¸ yMn« v
· n¬ k
–¸ ïh a

Joshua 17
r
É yikm A l ¸ •°s E Ùy rÙZkb –¸ '˚Yh-yik – hÅH Ke n¬ m ¸ hûˇ X LE m a l ¸ ˇè lr fl ÙFgh a yòh i yà w¬ 1
dˇˇv Aú l ¸ gF« h a ÙYl-yihyà w¿¬ hÅm A x A l ¸ m i Hyûˇ i' ˇè hy√ h A '˚`h yûˇ k –i dÄv A l ¸ gF« h a yûˇ b i ·' häH Ke n¬ m ¸ rÙâkb –¸
r∆zv eä yib' · y=n≈ b ¸ l i £ Ç t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ £ ê yÊrt A ÙFnh a húH Ke n¬ m ¸ y=≈nb ¸ l i yihyà w¬ ∏ 2 :§ïH A b –A h a wÃ
vÚd fl yimH ¸ yûˇ n≈ b ¸ l i wà repx Eõ -y≈nb ¸ l i wà £ekH eÅ -y≈nb ¸ l i wà ˇè l' E yÊrW ¸ ' a yòn≈ b ¸ l i wà qelx EÄ -y≈nb ¸ l i wÃ
-§e–b ÉdAx¸pAl¸cilÃw 3 :£ïAtOxp K¸ H ¸ m i l ¸ £yYr Ê k A z∑à h a •ôs E Ùy-§e–b hüeH K n¬ m ¸ y=n≈ b –¸ hel G ' E ∏
tÙ°nb –A -£i' yûˇ k –i £yõn« b –A Ù_l ˚yúh A -'◊l hÄH Ke n¬ m ¸ -§eb – ryûˇ k i m A -§eb – däv A l ¸ gF« -§eb – repx Eâ
h√nb ¸ r fiá q Ÿ t Gi w¬ 4 :hïc A r Ë t i wà hõk –A l ¸ m i húl A gà x A hÅv A nO wà hûˇ Alx ¸ m a wyÅt A nO b –¸ tÙZmH ¸ ˇè hl Ge ' Eè wÃ
rÅm O 'El ˇè £yi'yiWnFà h a yòn≈ p ¸ l i wà §˚Æn-§ib – v fi ˇû H u ÙhÃy |yûˇ ≈ np ¸ l i wà §äh E k –O h a r=z√ v A l ¸ ' e yÉ n≈ p ¸ l i
yòp Ki -le' £äh e l A §ât GE yC« w¬ ˚ny°x E ' a ™ÙZtb –¸ hõl A x · n¬ ˚núl A -tetïl A hÅH e m O -te' hûˇ wF√ c i ˇè hw√ hÃy
dãab¸l hÚflrAW·v hõeKH¬n¸m-yïEl¸bax ˚Blp K¸ yC« w¬ 5 :§ïh e yib' · yúEx' · ™ÙYtb –¸ hÅl A x · n¿¬ ˇè hw√ hÃy
˚Blx · n√ hÅH Ke n¬ m ¸ tÙûnb –¸ yik – ò 6 :§Ωd –„ r Ë yC¬ l a rebv Eú m E rˇˇH eõ ' · §ÅH A b –A h a wà ˇè dv A l ¸ gF« h a ¶Ârˇ ' eò m E
:£yΩr Ê t A ÙïnF h a hõH Ke n¬ m ¸ -yïn≈ b ¸ il húAtÃyAh dÅAvl ¸ gF« h a ˇè ¶r  eè'wà wy°n√ b –A ™ÙZtb –¸ hõl A x · n¬
™òl a h A wà £°k e H ¸ yûˇ n≈ p K¸ -lav rˇˇH eõ ' · tÅt A m ¸ k ¸ m Gi ïh a rÅH E ' A ïm E ˇè hH Ke n¬ m ¸ -l˚bÃg yòh i yà w¬ 7
x
fi ˚°p K t Ga ¶Ârˇ û ˇ' e hõt A yà h A hàH Ke n¬ m ¸ l i 8 :fix˚ïp K t Ga §yúv E yõb E H ¸ yO -le' §yÅm i yC√ ah-le' èˇ l˚bÃFgah
hAb – gà ˇû n∆ hMn√ q “ laxn¬= l É ˚bÃgF h a dˇˇr fiZ y√ wà 9 :£«yr flΩ p ¸ ' e yún≈ b ¸ l i hõH Ke n¬ m ¸ l˚BbgFà -le' x fi ˚ôp K t a wÃ
§ÙZpc F¸ m i ˇè hH Ke n¬ m ¸ l˚`bgà ˚ h°H Ke n¬ m ¸ yZr „ v A ™ÙYtb –¸ £«yr fiÅ p ¸ e'¸l èˇ heGlèE'Ah £y`ÊrAv laxƬFnal
hÅH Ke n¬ m ¸ l i ˇè hn√ Ùèpc A wà £«yr fiÄ p ¸ ' e l ¸ hAb – gà ˇû n∆ 10 :hAm G ïyC√ h a wyõt A ' O c ¸ t O yúh i yà w¬ laxnF¬Ø l a
yâh i yà w¬ 11 :xΩr fl zà m Gi m i rˇˇk Aõ SAW K y« b ¸ ˚ §ÙÅpc FA m i §˚ZvgFà p ¸ y« ˇè rH E ' A b ¸ ˚ ÙÚl˚bÃgF £õyC√ h a yúh i yà w¬
-te'ïwà h A yät e Ùn¸b˚ £âv A l ¸ b ¸ y« wà h A yetÙn¸b˚∏ §ûˇ ' A H ¸ -tyEb – rÄEH' A b ¸ ˚ rˇˇû k A SAW K y« b –¸ häH Ke n¬ m ¸ l i
h
A yÅt e nO b ¸ ˚ ˇè ™n¬ v ¸ t a yòb E H ¸ yO wà h A yÅt e nO b ¸ ˚ ˇè rd –O -§yïv E yòEbH ¸ yO wà h A yÄt e Ùn¸b˚ r'˘d ◊ yüEbH ¸ yO
HyYr Ê Ùh¸l hÅH Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚l¸k√y '`◊lÃw 12 :tepï√Fnah teHl »Y H ¸ h A y°t e Ùn¸b˚ Ùõd – g« m ¸ yúb E H ¸ yO wÃ
yòk –i yÄh i yà w¿¬ 13 :t'Ωz∑◊ h a ¶Âr ˇ ' Aú b –A tebH eõ l A yØn« v · n¬ k –¸ ïah ˇè l' e ÙèyC w¬ hel G ' E° Ah £yZÊrAvïeh-te'
< :ÙøHyÊrÙh 'B◊l HY„rÙhÃw s°m a l A yõn« v · n¬ k –¸ ïh a -te' ˚Bnt G¸ yC« ¬ w lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚qÃzx ¡A
hÄl A x · n¬ yäl Gi hAt G t aâ n√ v fiÉ ˚–dm a rˇˇÚOm'El fivõuHÙhÃy-te' •ÅEsÙy yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚r¸b – d fi yà ïw¬ 14
y«núakËrˇ ïE–b hYO–k-dav-reH·' dˇˇv aú bÅr fl -£av yûˇ n« ' · w¿¬ dÅx A ' e lebˇû x e wÃ èˇ dx A ' e l`r fl ÙFg
hflrv ¸ yC¬Ø h a ˇû ßl ¸ hûˇ l E v · ˇè h AGta' b`fir-£av-£i' fivÄuHÙhÃy £äehyEl·' rem'=◊Cy¬w 15 :hï√whÃy
:£«yΩflr¸pe'-rah õ߸l ¶úA'-yïk –i £y°' i p A r Ë ˇ ïh A wà yõz∑« r Ê p K¸ h a ¶Ârˇ ' eú b –¸ £ÅH A ˇè ßl ¸ t Aò '„rb E ˚
ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a -lAkb –¸ lÆz∆ r Ë b –a bekr ÂZ wà rˇˇh A° h A ˚nõl A 'EcAúm G y« -'øl ◊ •Ås E Ùy yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 16
qemv Eú b –¸ rˇˇH eõ ' · ïl a wà h A yÅt e Ùn¸b˚ ˇè §' A H ¸ -tyEbb –¸ rˇˇH eò ' · ¡al qemÅEvAh-¶Ârˇ ïe'¸–b bûˇ EHOCyah
hõH Ke n¬ m ¸ l i wà £«yr fiB p ¸ ' e l ¸ •Ås E Ùy tyûˇ b –E -le' ˇè v fi H uè ÙhÃy rem'`◊Cy¬w 17 :l'ïevËrÃz«y
yûˇ k–i 18 :dˇˇïx A ' e lBr fl ÙFg ß õ ¸l hú∆y¸h«y-'ø◊l ™Ål A ˇè lÙd√gF fix`OkÃw hÄAGta' bZfir-£av rˇˇÚOm'El
HyZÊrÙt-yïi–k wy°AtO'¸cøOGt õ߸l húy√ h A wà ÙÅt'„rˇ û ˇb E ˚ '˚Åh ravˇû y¬ -yïk –i ˇè ™l GA -h∆y¸hï«y rˇˇòah
> :'˚øh qõz√ x A yúk –i ÙÅl ˇè lz∆ r Ë b –a bekr Â` yûˇ k –i yÆn« v · n¬ –¸kïah-te'

Joshua 18
leh' OZ -te' £õH A ˚nyúk –i H ¸ yC¬ w¬ hÅl » H i ˇè l' E rfl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ t`d fi ·v-lA–k ˚äl·hâ“–q«Cy¬w 1
-'ø◊l rˇˇúeH·' lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b ¸ b –i ˇè ˚r¸tïwF√ yC« w¬ 2 :£ïh e y≈np ¸ li hõH A b –¸ k ¸ n« ¶Ârˇ ' Aú h A wà dˇˇv E° Ùm
l°' E r
fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' v fi H uõ ÙhÃy rem'ByC◊ w¬ 3 :£yïX i b A H ¸ hõv A ¸biH £°AtAl·x¬¿n-te' ˚˜q¸lAx
£Åke l A §ûˇ t a n√ ˇè rH e '· ¶Âr' AÅ Ah-te' teHZÂrAl ˇè 'ÙbAl £yÅp Ki firt ¸ m i £ûˇ t Ge ' a ˇè hn√ ' Aè -dav
£ÄExAl¸He'Ãw Xeb°AKHal £yõH i n√ ' · húH A l » H ¸ £ôk e Al ˚BbAh 4 :£ïekyEtÙøb·' yúEh»lÈ' hõ√whÃy
:yïlA ' E ˚'Bb O y√ wà £õt A l A x · ïn¬ yúp i l ¸ h – t Aô Ù' ˚Bbt G¸ k ¸ y« wà ¶Ârˇ ' Aô b A ˚Bkl G¸ ha t ¸ ïy« wà ˚mäq ÿ y√ wÃ
b∆gnF∆Ø m i ˇè Ùl˚bÃgF -lav dˇˇm O` v · y¬ hãd fl ˚hÃy £y°q ÷ lA x · hûˇ v A b¸ iH¸l –hõAtO' ˚ıq¸Glax¸tïihÃw 5
ˇè ¶r ' Aè h A -te' ˚`bt G¸ k ¸ t Gi £ãt Ge ' a wà 6 :§Ùøpc FA m i £õl A ˚bÃgF -lav ˚ıdm ¸ va y¬ •ôs E Ùy tyúb E ˚
húw√ hÃy yõn≈ p ¸ l i hÅp KO ˇè lr fl ÙFg £òk e l A yityâr Ê y√ wà h√nF h E° yõalE' £úet'Eb·h¬¿w £yÅ÷qAl·x hûˇ Av¸biH
ÙÚtl A x · n¬ hõw√ hÃy túnF¬ h u k ¸ -yïk –i £Åk e b–¸ r Ë q ÷ b –¸ ˇè £yC« w« l ¸ l a qelòEx-§yïE' yi–k∏ 7 :˚nyïEh»lÈ'
hAxr flÅ zà m i ˇè §d –„ r Ë yC¬ l a rebv Eò m E £Ät A l A x · n¬ ˚Zxq Ÿ l A häH Ke n¬ m ¸ ïh a XebH Eâ yÉ c i x · w¬ §áb E ˚'Ër˚ dºg√ wÃ
wûˇ c a yà w¬ ˚k°l E yC≈ w¬ £yõH i n√ ' · h A ˚múq ÿ yC√ w¬ 8 :hïw√ hÃy debv eú hõH e m O £Åh e l A §ûˇ t a n√ ˇè rH e ' ·
¶ÂräA'Ab ˚âk¸Glah¸tihÃw ˚k¸l∏ rÄOm'El ¶ÂräA'Ah-te' bâOGt¸kil É£yik¸lOhah-te' fiváuHÙhÃy
:høl » H i b –¸ hõw√ hÃy yún≈ p ¸ l i l_r fl ÙFg £úk e l A ™yâl i H ¸ ' a hOp˚∏ yÅl a ' E ˚b˚ZHwà ˇè h – t A Ù' ˚`bt ¸ k i wÃ
£yõ÷qAl·x húAv¸biH¸l £y_r Ê v A ïl e h A ˚^bt G¸ k ¸ yC« ¬w ¶ÂrÅA'Ab ˚˘r¸bavyC¬ w¬ ˇè £yiHn√ ' · h ¡A ˚`kl ¸ yC≈ w¬ 9
£âehAl É™El¸H¬Cy¬w 10 :hø»liH hõ∆n·xaGmïah-le' fivôuHÙhÃy-le' ˚'^b O yC√ w¬ reps E° -lav
yú≈n¸bil ¶Ârˇ ôA'Ah-te' fivüuHÙhÃy £âAH-qeGlx a yà w¬ h°w√ hÃy yûˇ ≈np ¸ l i hYl » H i b –¸ l_r fl ÙFg v fi üuHÙhÃy
§õm i y√ nà b i -yïn≈ b ¸ húX LE m a l_r fi ÙFg lavyC¬Æ w¬ 11 > :£ït A q O l ¸ x ¸ m a ¸–k lõE'flr¸W«y
yâh
i yà w¬ 12 :•ïs E Ùy yún≈ b –¸ §yõb E ˚ hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b –¸ §yEb – ò £Ål A r fl ÙïgF l˚ZbgFà ˇè 'c E yC≈ w¬ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
ÙäxyÊryà •etk –eâ -le' l É ˚bÃgF h a hûˇ l A v A wà §Úd –„ r Ë yC¬ h a -§im h√nÙYpAc túa'¸pil l˚_bgFà h a £üehl A
r
É b
a v A wà 13 :§∆wï' A tyúb –E hflrˇ b –aõ d Ë m i wyÅt A ' O c ¸ t GOø ˇè ˚yAhÃw** h√yh A wà * hAm G y√Ø ˇè rh A b A hòl A v A wà §ÙÄpc FA m i
ˇè l˚bÃgF h a dˇˇr fi` y√ wà l°E'-tyïE–b 'yõih hAb – gà n∆Ø ˇè hz√ ˚èl •etòe–k-le' h√z˚Äl l˚äbÃFgah £âAKHim
rˇˇû ' a t A wà 14 :§Ùït G x ¸ t Ga §Ù˜rOx-tyEbl ¸ b∆gnF∆ú m i rˇˇH eô ' · ràAhAh-lav rÅfl–da' tÙ˘r¸Xav
ê§ÙrOx-tyEb yú≈n¸Kp-lav râeH·' èˇ rh A h A -§im hAb – gà n∆Æ £My√ -ta'¸pl i bâs a n√ wà l É ˚bÃgF h a
yûˇ n≈ b –¸ ryõv i £yÅr Ê v A yà tûˇ y¬ Ër÷q 'yihò èˇ lavèa–b-t¬yËr÷q-le' wyÄt A ' O c ¸ t Oø ˚ûyh A wà ** h√yh A wà * h Ç b –A gà n∆
'òc A y√ wà £yÚr Ê v A yà tûˇ y¬ r Ë q ÷ hõc E q Ÿ m i hAb – gà n∆D -ta'p ¸ ˚ 15 :£ï√y-ta'¸Kp t'Y◊z hÚfld˚hÃy
hûˇ EcŸq-le' l˚äbÃFgah dâfir√yÃw 16 :fixÙït G p ¸ n∆ yúm E §õy¬ v ¸ m a -le' 'àc A y√ wà hAm G y√Ø ˇè l˚bÃgF h a
y=gF≈ d É r fi y√ wà h√nÙÚpc A £yõ' i p A r Ë qemv Eú b –¸ rˇˇH eô ' · £ØnFO h i -§eb yûˇ gF≈ ˇè yn≈ p K¸ -lav èˇ reH·' rÄAhAh
ˇè 'c A y√ wà §ÙÄpc FA m i rˇˇû ' a t A Ãw 17 :lïg≈ r O §yúv E dˇˇr fiY y√ wà hAb – gà n∆Ø ˇè ys i ˚bÃyh a •etk –eò -le' £MnFO h i
§eb' eú dàr fi y√ wà £y°m Gi d Á ' · hûˇ l E ·vam xakYOn-reH·' tÙÅlyilÃFg-le' ˇè 'c A y√ wà HemH eÅ §yûˇ v E
dˇˇr fiY y√ wà h√nÙÚpc A hõb A r fl v · h ¡A -l˚m •etúe–k-le' rˇˇôabAvÃw 18 :§ïb E ˚'Ër-§eb – §ahb –OY
|˚ûyh A wà ** h√yh A wà * h Ç n√ ÙpAc h ê l A ÃgAx-tyE–b •etûˇ e–k-le' l˚äbÃFgah râabAvÃw 19 :hAtïAbflr·vAh
§Y„–dËr¬Cyah húEcŸq-le' h√nÙÅpAc èˇ xalèeGmah-£√y §Ù`H¸l-le' l˚ÄbgFà h a tÙZ'c ¸ t GO ** wyAtÙ'¸ct GO *
t'º◊z hAmËdˇ °‘q-ta'¸pil ÙYtO'-lOb – gà y« §Bd –„ r Ë yC¬ h a wà 20 :b∆gïn∆ l˚BbgFà hõz∆ hAb – gà n∆°
£yÄr Ê v A h ¡e ˚ûyh A wà 21 :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ byõb i s A h A yôt e l » ˚øbgà l i §üimy√ nà b i y=n≈ b –¸ t É l a x · n¬
:¶yïc i q Ÿ qemv Eú wà hõl A gà x A -tyEb˚ ÙBxyÊryà £°h e yEtÙøxp K¸ H ¸ m i l ¸ §õm i y√ nà b i yún≈ b –¸ hôX LE m a l ¸
:hΩr fl p ¸ v A wà hYr fl p KA h a wà £yúwF« v a h A wà 23 :lï' E -tyïb E ˚ £«yr fiY m A c ¸ ˚ hôAbflr·vA¡h tyüEb˚ 22
:§ïh e y„rc ¸ x a wà hYr „ W ¸ v e -£yEt G H ¸ £yBr Ê v A vabg√° w√ yõn« p ¸ v A ïh A wà hôn√ m GO v a ïh A ** y«nm GO v a h A * rˇˇüp a k ¸ ˚ 24
£’qr ÂB wà 27 :hïc A m GO h a wà hYr fl yipk –¸ h a wà húp Ke c ¸ m Gi h a wà 26 :tÙ¡r' E b ¸ ˚ hõm A r fl ˇ ïh A wà §ÙBvb ¸ gF« 25
ˇè £l aèi H A ˚¡ryà 'yòh i ]3 yâs i ˚bÃyh a wà •el' eä h A vál a c E wà 28 :hïAl·'ËratÃw lõE'¸KpËr«yÃw
§õm
i y√ nà b i -yïn≈ b –¸ túl a x · ïn¬ t'_◊z §°ehy„r¸caxÃw hY„r¸Wev-vïa–br Ë ' a £yBr Ê v A tØy¬ r Ë q ÷ tûˇ v a b ¸ gF«
> :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸

Joshua 19
£°t A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸ §ÙYvm ¸ H i -yïn≈ b ¸ húX LE m a l ¸ §ÙÅvm ¸ H i l ¸ ˇè yn« H KE ah l`r fl ÙFgh a 'ãc E yC≈ w¬ 1
-rˇˇïE'¸–b £°AtAl·xï¬n¸–b £õehAl yúh i yà w¬ 2 :hΩd fl ˚hÃy-yïn≈ b –¸ túl a x· n¬ ™ÙYtb –¸ £Åt A l A x · ïn¬ ˇè yh i yà ïw¬
dˇˇl aú ÙGtl ¸ ' e wà 4 :£ecïv A w√ hõl A b A ˚ lôv A ˚H rˇˇc aú ·x¬w 3 :hΩfldAlÙm˚ vabH eõ wà vabH eú
tyúb E ˚ 6 :hïs A ˚s rˇˇc aú x · w¬ tÙYbk –A r Ë m Ga h a -tyEb˚ gúl a qŸ ïc i wà 5 :hïm A r Ë x A wà l˚Ytb ¸ ˚
retˇû v e w√ §Ùõm G r Ê |§«yv aú 7 :§ïehy„r¸caxÃw hY„r¸Wev-H»l¸H £yBÊrAv §°ex˚rˇˇïAHÃw tÙY'Ab¸l
£yZr Ê v A ïh e ˇè tÙbyibs ¸ rˇˇH eò ' · £yÄÊrEc·xa¡h-lAkÃw 8 :§ïehy„r¸cx a wà võb –a r Ë ' a £yBr Ê v A §°H A v A wÃ
§ÙYvm ¸ H i -yïn≈ b ¸ húX LE m a tôl a x · n¬ t'Æz◊ b∆gn∆° tam'Zr fl rˇˇ' Eõ b –¸ túal·vïa–b-dav heGlÅE'Ah
qelx Eò hUy√ h A -yïk –i §ÙÚvm ¸ H i yûˇ n≈ b –¸ tõl a x · n¬ hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b –¸ ˇè lb e x eè m E 9 :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸
> :£ït A l A x · n¬ ™ÙBtb –¸ §ÙYvm ¸ iH-yïn≈ b ¸ ˚Blx · nà yC« w¬ £Åh e m E bZr fi ˇè hd fl ˚hÃy-yïn≈ b –¸
£õt
A l A x · n¬ l˚BbgFà yôh i yà w¬ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §õl u ˚bÃz yún≈ b ¸ l i yÅH i yilH K¸ h a lZr fl ÙFgah ˇè lv a yC¬è w¬ 10
ˇè vg¬ p A ˚ teHb –A° d fi b –¸ vûˇ g¬ p A ˚ hõAl·vËram˚ hAm G yC√ô l
a |£üAl˚bÃg hâAlAvÃw 11 :dyΩÊrAW-dav
xZfirÃzim hAmËd‘qò dyÄr Ê W KA m i bûˇ H A wà 12 :£ïv A nà q Ÿ y√ yún≈ p K¸ -la v rˇˇõeH·' laxجFnah-le'
:fivyïp i y√ húl A v A wà tYr fi b ¸ d –flΩ h a -le' 'úc A y√ wà rˇˇb OÚ t GA tYl » s ¸ –ik l˚BbÃFg-lav HemÅeKHah
§Ùúm G r Ê 'ôc A y√ wà §y°c i q “ hûˇ AGtiv repõEx húAGtgF« hAxr flÅ zà m i hAmd Ë ˇ û ˇq
‘ ˇè rb a v A £òH KA m i ˚ 13
yõgF≈ wyÅt A ' O c ¸ tGOø ˇè ˚yAhwà §Út O nF√ x a §ÙYpc F¸ m i l˚ÅbgFà h a ˇè ÙtO' bòas√nÃw 14 :hïAvnF≈ h a rˇˇ' Aõ t O m G¸ h a
£yBr Ê v A £exl A° tyûˇ b E ˚ hõl A ' · d Ë y« wà §ÙÅrm ¸ iHwà ˇè ll A h · n¿¬ wà tòALX—qÃw 15 :lïE'-xaGt¸p«y
£°t A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸ §õl u ˚bÃz-yïn≈ b –¸ túal·x¬n t'_◊z 16 :§ïehy„r¸caxÃw hY„r¸Wev-£yEGt¸H
y°vi yibr Ë ˇ ïh A lZr fl ÙFgh a 'õc A y√ rÅAkSAKW=«y¸l 17 > :§ïehy„r¸caxÃw heGlõE'Ah £yBÊrAvïeh
tY»l˚s¸–kahÃw hAl'úevr Ë zà y« £°l A ˚bÃgF yõh i yà w¬ 18 :£ït A Ùx¸p K H ¸ i ml ¸ rˇˇk Aõ SAW K y« yún≈ b ¸ l i
:¶ebï' A w√ §ÙYyH ¸ q ÷ wà tyúb –i r fi ˇ ïh A wà 20 :tΩr fi x · n√ ' · w¬ §Y' O yiHwà £«yr fiB p A x · w¬ 19 :£ïn≈ ˚HÃw
rÙ`bt A b –¸ l˚âbgFà h a v É g¬ p A ˚ 22 :¶ïc FE p Ka tyúb E ˚ hYd –fl x a §yúv E wà £yônF« gF¬ -§yEvwà temr Â^ wà 21
hY„r¸Wev-HEH £yBÊrAv §Úd –„ r Ë yC¬ h a £õl A ˚bÃgF tÙB'c ¸ t GO ˚_yh A wà HemH eÅ tyûˇ b E ˚ ˇè hm A yèc i x · H a wà ** hAm˚c·xH a wà *
£yYr Ê v A h e £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ rˇˇk Aõ SAW K y« -yïn≈ ¸b húX LE m a tôl a x · n¬ t'Æ◊z 23 :§ïehy„r¸caxÃw
rˇˇH Eõ ' A -yïn≈ b ¸ húX LE m a l ¸ yÅH i yimx · ïh a lZr fl ÙFgh a ˇè 'c E yC≈ w¬ 24 > :§ïh e y„rc ¸ x a wÃ
™elúeGmalïa'Ãw 26 :•ïAH¸ka'Ãw §eXb eú w√ yõl i x · w¬ tú—q¸lex £°Al˚bÃgF yõh i yà w¬ 25 :£ït A Ùx¸p K H ¸ m i l ¸
xZfirÃzim bâAHÃw 27 :tï√n¸bil rÙYxyiHb ¸ ˚ hAm G yC√Ø h a ˇè lm e r Ë k a –¸b vòg¬ p A ˚ l°' A H ¸ m i ˚ dˇˇv Aõ m ¸ v a wÃ
qemv Eõ h A tyúb –E h√nÙ_pc A lú' E -xat G p ¸ y« y=g≈ b ¸ ˚ §˚lubzà b –i ∏ vûˇ g¬ p A ˚ §Ç gO d –fl tyûˇ b –E H ê m e H Ke h a
dˇˇvaõ h°n√ q “ wà §Ùûˇ m G x a wà bYx O r Ë ˚ §ır O b ¸ v e wà 28 :l'øm ◊ W K¸ m i l˚Ybk –A -le' 'úc A y√ wà l°' E yivnà ˚
ˇè l˚bÃgF h a bòH A wà rˇˇc OÚ -racb ¸ m i ryõiv-davÃw hÅm A r fl ˇ ïh A ˇè l˚bÃgF h a bòH A wà 29 :hïb –A r fi §Ùıdyic
bÚx
O r Ë ˚ qõp E ' · w¬ húm A v u wà 30 :hAbyï«z¸ka' lebx eú m E hAm G yC√õ h a wyôt A ' O c ¸ t O ˚^yh A wà ** ˚y¸hy« wà * hÅs A x O
rˇˇH Eõ ' A -yïn≈ b ¸ húX LE m a tôl a x · n¬ t'Æz◊ 31 :§ïh e y„rc ¸ x a wà £«yGaõ tH ¸ ˚ £yBr Ê W ¸ v e £y_r Ê v A
'õc A y√ yÅl i t GA p ¸ n¬ yûˇ n≈ b ¸ l i 32 > :§ïehy„r¸caxÃw heGlõE'Ah £yBÊrAveh £°AtOx¸Kp¸Him¸l
•elx Eâ m E £Äl A ˚bÃg yûˇ h i yà w¬ 33 :£ït A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yõl i t GA p ¸ n¬ yún≈ b ¸ l i y°H Ki H Ki h a lZr fl ÙFgh a
wyõt A ' O c ¸ t O yúh i yà w¬ £˚°q – l a -dav lõ' E nà b ¸ y¬ wà b’qnF∆ô h a yúm i d fl ·'w¬ £yÆnF« n¬ v · c a b –¸ §Ùäl' E ïm E
v=g¬ p A ˚ h“qq O˝ ˚x £õH KA m i 'úc A y√ wà rÙÅbt GA tÙûnzà ' a ˇè hm GA y√è l˚BbgFà h a bâH A wà 34 :§Ωd –„ r Ë yC¬ h a
:HemïAKHah xBfirÃzim §Yd –„ r Ë yC¬ h a hÅd fl ˚hyûˇ ib˚ £ØyC√ m i vûˇ g¬ KAp ˇè rH E ' A b ¸ ˚ b∆gnF∆Æ m i §˚älb u zà b –i
hõAmflrAhÃw húAmfld·'¬w 36 :tÂrˇ ïnF√ k i wà túq –— r fi tõm Ga x a wà rÅc E £yZd –Ê c Fi h a rˇˇc A° b ¸ m i yYr „ v A wà 35
£B„rÛx lÅE'-lfi–dÃgim˚ ˇè §Ù'Ëry« wà 38 :rÙøcx A §yúv E wà yivr ÂY d Ë e 'wà HÂdˇ q ’ú wà 37 :rÙøcx A wÃ
tôal·x¬n t'Æ◊z 39 :§ïehy„r¸caxÃw hY„r¸Wev-vïaH¸Gt £yBÊrAv Hem°AH tyûˇ b E ˚ tõn√ v · -tyEb˚
húELXam¸l 40 > :§ïehy„r¸caxÃw £yYr Ê v A h e £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yõl i GAtp ¸ n¬ -yïn≈ b ¸ húX LE m a
£°t A l A x · n¬ l˚ZbgFà yõh i yà w¬ 41 :yïv i yibH K¸ h a lBr fl ÙFgh a 'õc A y√ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ §Yd fl -y≈nb ¸
§ÙBlyE'wà 43 :hïl A t ¸ y« wà §ÙYlyC√ ' a wà §yúb –i l a v · ïH a wà 42 :HemïH A ryúv i wà lÙY't GA ¸He'Ãw húAvËrAc
qYr fi b ¸ -yïn≈ b ¸ ˚ dˇˇh uú y«w 45 :tïAlv · b a ˚ §ÙYtb –¸ g« wà húq ‘ t G¸ l ¸ ' e Ãw 44 :§Ù¡rq Ÿ v e wà hAtn√õ m ¸ t i wÃ
'úc E yC≈ w¬ 47 :Ùøpy√ l˚Bm l˚YbgFà h a -£ïv i §Ù°q – r fi ˇ ïh A wà §Ù˜qr Ë C¬yh a yúm E ˚ 46 :§Ùïm G r Ê -t¬gwÃ
|–hˇû t A Ù' ˚ıdk –¸ l ¸ yC« w¬ £eHl eä -£iv ˚âmx · l GA yC« w¬ §fld-Ñ yïn≈ b ¸ ˚Zlv · yC¬ w¬ £°h e m E §Yd fl -y≈nb –¸ -l˚bÃg
§Åd –fl ˇè £H e l eè l ¸ ˚`'r Ë q Ÿ yC« w¬ h – b AÅ ˚b¸Hˇû yC≈ w¬ ˇè h – t A Ù' ˚`Hr Ë ˇ ïyC« w¬ bÂrx eÄ -yipl ¸ h – ˇû t A Ù' ˚ü–kyC¬ w¬
£yBÊrAvïeh £°AtOx¸Kp¸Him¸l §Yfld-y≈nb ¸ húX LE m a tôl a ·x¬n t'Æ◊z 48 :£ïh e yib' · §Bd –fl £õH E k –¸
Ahy°et»l˚øbÃgil ¶Ârˇ õA'Ah-te'-lOxnà l i ˚úl G k a yà w¬ 49 > :§ïh e y„r¸caxÃw heGlõE'Ah
hM√whÃy yâiKp-lav 50 :£ïAkÙt¸–b §˚Yn-§ib – v fi H uú Ùhyil hôl A x · n¬ lüE'r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚=nt G¸ yC« w¬
hún∆ b ¸ yC« w¬ £«yr flÚ p ¸ ' e rˇˇû h a b –¸ xfirˇ s eõ -t¬nm ¸ t Gi -te' lÅ' A H A rˇˇû H e ' · ˇè ryivh A -te' ÙÄl ˚n¸tˇû n√
:–hïb –A beHyC≈ú w¬ ryõv i h A -te'
yûˇ H
E 'flrwà §˚πn-§ib – v fi H uö Ùhy«w |§ûˇ h E k –O h a rˇˇû z√ v A l ¸ ' e ˚Zlx · n« rˇˇû H e ' · tál » AxÃFnah heGlûˇ E' 51
leh' OZ xatp Keõ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i èˇ h»liH¸–b |l`flrÙg¸–b |lâE'flrW ¸ y« -y≈nb –¸ t É ÙLXm a l ¸ tÙZb' A ïh A
> :¶Ârˇ ïA'Ah-te' qõEGlaxïm E ˚àl G k a yà w¬ dˇˇv E° Ùm

Joshua 20
lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -le' rˇˇb –Eô d –fi 2 :rˇˇm Oø 'El fivõuHÙhÃy-le' hØw√ hÃy rˇˇû b –E dfi yà w¬ 1
:hïH e m O -d¬yb –¸ £õk e yEl' · yit G Ërˇ úa–bÊ–d-reH·' XÅl A qŸ m
Gi h
a yZr „ v A -te' ˇè £k e l A ˚`nt G¸ rˇˇm OÚ 'El
ˇè £k e l A ˚`yh A wà tavd flÚ -yilb ¸ b –i hõg√ g√ H ¸ b –i Hepn∆ú -hEk – m a x fi EÅcÙr ˇè hm GA H
Aè s˚Bnl A 3
ˇè dm a v A wà hel G ' EÄ h
A £yZr Ê v A h e m E |tûˇ x a ' a -le' sUn√ wà 4 :£Ωd –fl a h lõE'OFgim XÅAlŸqim¸l
˚âps ¸ ' A wà wyÚr fl b A d –Ë -te' 'yõh i h a -ryïv i h A yún≈ q Ÿ z« yôn≈ zà ' A b –¸ rˇˇb –eô d Ê wà ryÅv i h A ravˇû H a xatp Ke ò
lò' E gFO •äd –O r Ë y« yâk i wà 5 :£ïm GA v i búH a y√ wà £Ù˜qm A ÙBl-˚n¸tn√ Ãw £Åh e yEl' · ˇè hr fl yèv i h A Ù`t' O
-te' hûˇ k –A h i ˇè tv a d fiè -yilb ¸ b i yòk –i Ù˝dy√ b –¸ x fi c Eõ r O hA -te' ˚rˇˇgF«ú s ¸ y¬ -'øl ◊ wà wyÅflr·xïa' èˇ £fl–dah
-dav 'yÄihah ryûˇ ivA–b |bûˇ aH√ywà 6 :£ÙøHl ¸ H i lÙBmt G¸ m i ÙYl '˚_h 'ú≈nOW-'ø◊lÃw ˚hÅEv„r
£yûˇ m
i yC√ b–a hõy∆ h ¸ y« rˇˇH eú ' · lÙÅdgF√ h a §ûˇ h E k –O h a ˇè tÙm-dav XÅAKp¸HiGmal èˇ hfldEvïAh yòn≈ p ¸ l i Ùãdm ¸ v A
-reH·' ryõivAh-le' ÙÅtyE–b-le'wà ˇè Ùryiv-le' 'òb A ˚x fi c EÄ ÙrAh b˚ZHy√ |zûˇ ' A £°h E h A
rˇˇû h
a b–¸ £õk e H ¸ -te'wà yÅl i t GA p ¸ n¬ rˇˇû h a b –¸ ˇè lyilgF√ b –a HÂdˇ ò’q-te' ˚HäÊ–dŸqyC¬ w¬ 7 :£ïH KA m i sún√
rebv Eä m E ˚ 8 :hΩd fl ˚hÃy rˇˇh aú b –¸ §Ù˜rb ¸ xe 'yúh i vôb –a r Ë '
a túy¬ r Ë ÷q-te'Ãw £«yÚflr¸pe'
§°bE ˚'Ër hûˇ X LE m Ga mi rˇˇH OY yim G b –a rˇˇb –Aô dË m Gi b –a recüeb – -te' ˚Unt ¸ n√ hAxr flÅ zà mi èˇ ÙxyÊryà §`d –„ r Ë y¬ l ¸
:hïH
Ke n¬ m
¸ húX LE mGa m i §õH A b–A b –a §úl A ÙFg** §Ùl√gF *-te'wà dØg√ -hEX L m Ga m i ˇè dv A l¸ gF« b
–a t`m O 'flr-te'wÃ
s˚ûnlA £Åk A Ùt¸b – rˇˇû gF√ ha ˇè rgF≈ l a wà lÄ' E rfl W ¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ |lZOk¸l häfldAv˚ïGmah yâ„rv A ˚É yAh hel G ˇû '
E 9
Ù˜dm ¸ v A -dav £Åd –fl h a lûˇ ' E gFO èˇ dy¬ b –¸ t˚Ämy√ 'Zl ◊ wà h°g√ g√ H
¸ ib – Hepn∆õ -hEk – m
a -lAk – hAm G H AÅ
> :hΩd fl vE hA yún≈ p ¸ l i

Joshua 21
v
fi H uõ ÙhÃy-le'wà §Åh E k –O ah èˇ r√zAv¸le'-le' £ØyC« w« l ¸ h a tÙZb' · èˇ yH E 'flr ˚ÄHgFà yC« ïw¬ 1
£äehyEl·' ˚âr¸–bfidÃy¬w 2 :lïE'flrW ¸ y« yún≈ b ¸ l i tÙõX L m Ga h a tÙBb' · yôH E 'flr-le'wà §˚°n-§ib –
£yYÊrAv ˚núAl-tetïAl hÅeHOm-d¬y¸b hûˇ wF√ c i ˇè hw√ hÃy rÅm O 'El èˇ §v a n¬è k –¸ ¶Ârˇ òe'¸–b hÄ»liH¸–b
£õt A l A x · nF¬ m i £ôyC« w« l ¸ l a lüE'r fl ¸Wy« -y≈nb ¸ ˚=nt G¸ yC« w¬ 3 :˚nïGEtm ¸ h e b ¸ l i §õh e yEHr Ë gà m i ˚ tebH A° l A
lYr fl ÙFgh a 'úc E yC≈ w¬ 4 :§ïh e yEHËrÃgim-te'Ãw heGlõE'Ah £yBÊrAveh-te' h°w√ hÃy yûˇ p Ki -le'
hûˇ X LE m Ga m i £ÆyC« w« l ¸ h a -§im §äh E k –O h a §âr O h · ' a yÉ n≈ b ¸ l i yáh i yà w¬ y°t i h A q –Ÿ h a tZx O p K¸ H ¸ m i l ¸
:hΩ„r¸Wev HB»l¸H £yYÊrv A lÅr fl ÙFgb –a ˇè §m i y√ nà b i hòX LE m Ga m i ˚ yM n« v O m ¸ H Ki h a hâX LE m Ga m i ˚ hfld˚hÃy∏
§ãfld-hELXaGmimï˚ £«yfir¸pe'Ñ-hïX LE m a tZx O p K¸ H ¸ m Gi m i £yÄr Ê t A ÙFnh a täh A q Ÿ y=n≈ b ¸ l i wà 5 <
§ÙÄHr Ë g≈ yûˇ n≈ b ¸ l i wà 6 < :reWïv A £yBr Ê v A lYr fl ÙFgb –a hôH Ke n¬ m ¸ hüEX L m a yâc i x · m E ˚
yicx · m E ˚∏ yäl i t GA p ¸ n¬ hâX LE m Ga m i ˚ rEH' A -Ñ hïX LE m Ga m i ˚ rˇˇû k A SAW K y« -hïX LE m a tÙZxp K¸ H ¸ m Gi m i
y=n≈ b ¸ l i 7 < :hΩr „ W ¸ ev HB»l¸H £yYÊrAv lÅflrÙFgb –a ˇè §H A b –A b a hòH Ke n¬ m ¸ hâX LE m a
£yYr Ê v A §Ål u ˚bÃz hûˇ X LE m Ga m i ˚ ˇè dg√ -hEX L m Ga m i ˚ §òb E ˚'Ër hâX LE m Ga m i £Ät A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yär Ê r fl m ¸
-te'Ãw heGlõE'Ah £yBÊrAveh-te' £Ø«Cy«w¸lal èˇ l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`nt G¸ yC« w¬ 8 :hΩr „ W ¸ v e £yút GE H ¸
ˇè hX LE m Ga m i ˚Ænt G¸ yC« w¿¬ 9 > :lΩflrÙFga–b hõeHOm-d¬y¸–b hô√whÃy hü√wF c i râH e ' · k –a §°h e yEHr Ë gà m i
'BflrŸq«y-reH·' heGlÅE'h A £yZr Ê v A ïh e tE'ò §ÙÚvm ¸ H i yûˇ n≈ b –¸ hõE X L m Ga m i ˚ hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b –¸
yúk
–i y°w« l E yûˇ n≈ b –¸ m i yõt i h A q –Ÿ h a tÙBxp K¸ H ¸ m Gi m i §År O h · ' a yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè yh i yà w¿¬ 10 :£ïH E b –¸ §õh e t ¸ ' e
yüib·' vâa–bËra' Ét¬yËr÷q-te' £äh e l A ˚=nt G¸ yC« w¬ 11 :hïn√ H O 'yÊr lYflrÙFgah hú√yAh £ôehAl
-te'Ãw 12 :AhyïetObyib¸s AhõeHr fl gà m i -te'wà hÚd fl ˚hÃy rˇˇû h a b –¸ §Ù˜rb ¸ x e 'yúh i qÙ_nv · ïh A
< :Ùøtz∑√ x u ' · b –a hõnF∆ p u yà -§eb – búl E k A l ¸ ˚_nt ¸ ïn√ h A yÚr  c E x · -te'Ãw ryõivAh hB„d¸W
§Ù˜r¸bex-te' fixÅEcOrAh Xûˇ alŸqim ˇè ryiv-te' ˇè ˚n¸tïn√ §Äh E –Okh a §˘r O h · ' a |yûˇ n≈ b ¸ l i wà 13
h
A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè rt Gi y¬ -te'wà 14 :AhïeHflrÃgim-te'Ãw hõ√n¸bil-te'Ãw Ah°eHflrÃgim-te'Ãw
rˇˇõibË–d-te'Ãw AhÅeHflrgà m i -te'wà ˇè §l » x O -te'wà 15 :AhïH e r fl gà i m-te'wà v fi m OY t G¸ H ¸ ' e -te'wÃ
h
A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè hALX…y-te'Ãw AhÄeHflrÃgm i -te'wà §«yˇû v a -te'Ãw 16 :AhïeHflrÃgim-te'Ãw
:heGlïE'Ah £yõiXAb¸KHah yú≈n¸H tà' E m E vaHt GEÅ £yZr Ê v A h A H e° r fl gà m i -te'wà HemH eõ tyúb –E -te'
-te'Ãw vabõ∆Fg-te' Ah°eHflrÃgim-te'wà §ÙYvb ¸ gF« -te' §Åm i y√ nà b i hûˇ X LE m Ga m i ˚ 17 >
Ah°eHflrÃgim-te'Ãw §ÙYm¸lav-te'Ãw h A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè tÙt√nv · -te' 18 :AhïeHflrÃgim
£yYÊrAv hB„r¸Wev-H»l¸H £y°n« h · k –Oø h a §˜r O h · ' a -yïn≈ b ¸ yBr „ v A -lA–k 19 :vïa–bËra' £yYÊrAv
yûˇ n≈ b –¸ m i £yYr Ê t A ÙFnh a £ØyC« w« l ¸ h a ˇè th A q Ÿ -yïn≈ b –¸ tÙ`xp K¸ H ¸ m i l ¸ ˚ 20 < :§ïh e yEHr Ë gà m i ˚
ryâiv-te' £äehAl ˚=n¸Gt«Cy¬w 21 :£«yr flΩ p ¸ ' e hõX LE m Ga m i £Ål A r fl ÙΩg yZr „ v A ˇè yh i yà ïw¬ t°h A q Ÿ
-te'Ãw r∆zõ∆Fg-te'Ãw £«yÚflr¸pe' rˇˇû h a b –¸ h A H eõ r fl gà m i -te'wà £úek¸H-te' fixôEcOrAh XüalŸqim
Ah°eHflrÃgim-te'Ãw §˜OrÙx tyúE–b-te'wà h A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè £y« èac¸b÷q-te'Ãw 22 :AhïeHflrÃgim
-tïe' Ah°eHflrÃgim-te'Ãw 'õ‘q¸Gt¸le'-tïe' §Åfld-hELXâaGmim˚ 23 < :vïb –a r Ë ' a £yYr Ê v A
-te'wà §Ùõm G r Ê -t¬gF -te' h A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè §Ùl√yC ' a -te' 24 :AhïH e r fl gà m i -te'wà §ÙYtb –¸ gF«
ˇè ™n¬ v ¸ t Ga -te' hÅH Ke n¬ m ¸ hûˇ X LE m a ˇè tyicx · m Ga ïm i ˚ 25 < :vïab – r Ë ' a £yYr Ê v A h A H e° r fl gà m i
-lA–k 26 :£«yïAGt¸H £yYÊrAv Ah°eHr fl gà m i -te'wà §Ùõm G r Ê -t¬gF -te'Ãw h A H eÅ r fl gà m i -te'wÃ
< :£yΩr Ê t A ÙFnh a tõh A q Ÿ -yïn≈ b –¸ tÙBxp K¸ H ¸ m i l ¸ §°h e yEHr Ë gà m i ˚ reWv eõ £yBr Ê v A
Xûˇ la q Ÿ mi ˇè ryiv-te' hÄH Ke n¬ m ¸ hûˇ X LE m a yãc i x · m E £ Ç yC« w« l ¸ h a tZx O p K¸ H ¸ m Gi m i §ê ÙHËrg≈ yûˇ n≈ b ¸ l i wà 27
h
A H
e° r
fl gà m
i -te'wà hYr fl t G¸ H ¸ v e b –¸ -tï' e wà h A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè §A Hb –A b –a §òl A ÙFg** §Ùl√Fg*-te' fixÅEcOrAh
Ah°eHflrÃgim-te'Ãw §ÙYy¸H÷q-te' rÅk A SAW K y« hûˇ X LE m Ga m i ˚ 28 < :£«yït GA H ¸ £yYr Ê v A
£yõnF« gF¬ §yúv E -te' h A H eÅ r fl gà m i -te'Ãw èˇ t˚mËr¬y-te' 29 :AhïeHflrÃgim-te'Ãw tYfir¸bΩfl–d-te'
-te'Ãw lõA'¸Him-te' rÅH E ' A hûˇ X LE m Ga m i ˚ 30 < :vïa–bËra' £yYÊrv A h A H e° r fl gà m i -te'wÃ
h
A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè tq “ ¸lex-te' 31 :AhïeHflrÃgim-te'Ãw §Ùõ–d¸bav-te' Ah°eHflrÃgim
yäl
i t GA p ¸ n¬ hâX LE m Ga m i ˚ 32 < :vïa–bËra' £yYÊrAv Ah°eHflrÃgim-te'Ãw bYOxËr-te'Ãw
tBm GO x a -te'wà ˇè h A H eè r fl gà m i -te'Ãw lyòil√Fga–b HÂdâ’q-te' fixÄEcr O ˇ ïhA Xûˇ l a q Ÿ m i |ryûˇ v i -te'
:Hø»lAH £yYÊrAv Ah°eHflrgà m i -te'wà §õt GA r Ë q — -te'Ãw AhÅeHflrÃgim-te'wà ˇè r'◊d –
:§ïehyEHËrÃgim˚ ryõiv hB„r¸Wev-H»lH ¸ £°t A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ yõnF« H u r Ë ≈Fgah yB„rAv-lA–k 33
hûˇ X LE m a ˇè t' E m E £ Ç yÊrt A ÙFnh a £ûˇ yC« w« l ¸ h a yê r Ê r fl m ¸ -yïn≈ b –¸ tÙZx¸Kp¸Him¸l˚ 34 <
-te' 35 :AhïeHflrÃgim-te'Ãw hõAGtËr—q-te' Ah°eHflrÃgim-te'Ãw £õAvnà q Ÿ y√ -tï' e §Ål u ˚bÃz
:vïa–bËra' £yYÊrAv Ah°eHflrÃgim-te'Ãw lõAl·h¬n-tïe' AhÅeHflrÃgim-te'wà ˇè hn√ m ¸ d –Ê
-te'Ãw èˇ tÙm„dŸq-te' 37 :AhïeHflrgà m i -te'wà hAch ¸ y¬õ -te'wà h A e°HflrÃgim-te'Ãw recõe–b-te' §Åb E ˚'Ër hûˇ X LE m Ga m i ˚ 36
èˇ ryiv-te' dÆ√g-hELXaGmim˚ 38 < :vïa–bËra' £yYÊrAv Ah°eHflrÃgim-te'wà tavp Aõ yEm-te'wà h A H eÅ r fl gà m i
-te'wà £«yn¬õ x · m a -tï' e wà h A H e° r fl gà m i -te'wà dˇˇv Aõ l ¸ gF« b –a tBm O flr-te' fixÅEcOrAh Xûˇ alŸqim
-lA–k Ah°eHflrÃgim-te'Ãw rˇˇõ≈z¸vy¬ -te' h A H eÅ r fl gà m i -te'wà ˇè §Ù–b¸Hex-te' 39 :AhïeHflrÃgim
£yYr Ê t A ÙFnh a £Åt A x O p K¸ H ¸ m i l ¸ èˇ yr Ê r fl m ¸ yòn≈ b ¸ il £yäÊrAvâeh-lA–k 40 :vïa–bËra' £yYÊrAv
yZ„rAv lO–kò 41 :hΩ„r¸Wev £yúEGt¸H £yYr Ê v A £Ål A r fl ÙFg ˇè yh i yà w¬ £°yC« w« l ¸ h a tÙZxp K¸ H ¸ m Gi m i
:§ïh e yEHr Ë gà m i ˚ hõn∆ m O H ¸ ˚ £yúv i A–bËra' £y_ÊrAv l°' E r fl W ¸ y« -yïn≈ ¸b – tûˇ z∑¬ x u ' · ™ÙYtb –¸ £ØyC« w« l ¸ h a
-lAkl ¸ §õk –E h A y°t e b O yibs ¸ h A yõH e r fl gà m i ˚ ryÅv i ryûˇ v i hel G 'EÅ Ah £yZr Ê v A h e ˇè hn√ yèy∆ h ¸ ït Gi 42
< :heGlïE'Ah £yBÊrAveh
£°t
A Ùb·'l a tûˇ t E l A võb –a H ¸ n« rˇˇúeH·' ¶ÂrÅA'Ah-lA–k-te' lÅE'flrW ¸ y« l ¸ ˇè hw√ hÃy §òt GE yC« w¬ 43
võb –a H ¸ n« -reH' · lBk O k –¸ byÅb i s –A m i ˇè £h e l A hòw√ hÃy x¬nyC√= w¬ 44 :–hïb A ˚b¸HyC≈ú w¬ h A ˚YHr fl yC« w¬
£ÅehyEbÃyZO'-lA–k tE'ò £ÅehyEbÃy' OZ -lAk – m i ˇè £h e y≈np ¸ b –i Hyò' i damâAv-'◊lÃw £°AtÙb·'al
rˇˇúe–bÊ–d-reH·' bÙÅLXh a rˇˇû b A d –fl h a ˇè lk –O m i rÅb A d –fl lûˇ p a n√ -'øl ◊ 45 :£Ωd fl y√ b
–¸ hõw√ hÃy §út a n√
> :'ïA–b lYO–kah l°E'flr¸W«y tyûˇ b –E -le' hõw√ hÃy

Joshua 22
:hïH Ke n¬ m ¸ húX LE m a yõc i x · l a wà yÚd Ê gF√ l
a wà yõn« b E ˚'¡rl A v fi H uÅ ÙhÃy 'ZflrŸq«y zA'ò 1
debˇû v e hõH e m O £Åk e t ¸ ' e hûˇ wF√ c i rˇˇû H e ' · -lAk – tE'ò £Åt Ge r Ë m a H ¸ £ûˇ t Ge ' a £Åh e yEl' · rem'ûyC◊ w¬ 2
-te' £ûˇ eGt¸b¬z·v-'ø◊l 3 :£ïek¸t' e yityõwF« c i -reH' · lBk O l ¸ yÅilÙq¸b ˚Zvm ¸ H ¸ t Gi w¬ h°w√ hÃy
tõw¬ c ¸ m i tÂrm eà H ¸ m i -te' £àt Ge r Ë m a H ¸ ˚ h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a dˇˇv aõ £yÅb –i r fi £yûˇ m i y√ h∆zò £Äk e yEx' ·
rˇˇû b –e d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £Åk e yEx·'ïl a ˇè £k e yEhl »ø ' È hòw√ hÃy x fi y=n« h E hÄt GA v a wà 4 :£ïk e yEhl » ' È húw√ hÃy
|rˇˇû H e ' · £Åk e t ¸ z∑¬ x u ·' èˇ ¶Ârèe'-le' £ÄekyElÛhA'¸l £äekAl ˚âkl ¸ ˚ ˚É n¸p K hát GA v a wà £°h e l A
tÙâW·val dÄO'¸m ˚˘r¸miH |qZfir 5 :§Ω„–dËr¬Cyah rebõEv¸–b hØ√whÃy debˇû v e ˇè hH e m O £Äk e l A §ûˇ t a n√
hAbh · ' a l ¸ ∏h Ç w√ hÃy-debïv e hûˇ H e m O £ ê k e t ¸ ' e hûˇ wF√ c i rˇˇû H e · ' êhflrÙGtah-te'Ãw hûˇ √w¸ciGmah-te'
-h“qb ¸ d fl l ¸ ˚ wyõt A wO c ¸ m i rˇˇm OB H ¸ l i wà wyôk A r fl d –Ë -lAkb –¸ teküell A Ãw £äekyEhø»lÈ' h=√whÃy-te'
£Åx E l G¸ H a yà ïw¬ v fi H u° ÙhÃy £õk E r Ë b A yà ïw¬ 6 :£ïk e H ¸ p ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ £õek¸bab¸l-lAk¸–b Ùàd¸bAv¸l˚ ÙÚb
§Ç H A b –A b –a h ê H e m O §ûˇ t a n√ hÄH Ke n¬ m ¸ ïh a Xebˇû H E |yûˇ c i x · l a wà 7 < :£ïehyElÛhA'-le' ˚Yk¸l≈Cy¬w
£üAxl
G¸ H
i yûˇ k
–i £¬gwà ∏ hAm G y√° §Yd –„ r Ë yC¬ h a ]firb e v Eú b –¸ ** rebv E m E * £Åh e yEx' · -£iv ˇè v fi H uè ÙhÃy §òt a n√ ÙÆyc ¸ x e l ¸ ˚
£yâisAkÃni–b rÄOm'El £äehyEl·' rem'=yC◊ w¬ 8 :£ïk E r  b A yà w¬ £õh e yElÛhA'-le' fivôuHÙhÃy
teHx O^ nà b i ˚ bäh A z√ b ¸ ˚ •esk eâ b –¸ dÅ' O m ¸ -bfir hûˇ n∆ q Ÿ m i b ¸ ˚ ˇè £k e yElÛhïA'-le' ˚b˚`H £yäi–bfir
> :£ïekyEx·'-£iv £õekyEbÃyO'-lal¸H ˚ıq¸lix dˇˇÚO'¸m hûˇ E–bËrah tÙYmAl¸Wib˚ lô∆zËrab¸b˚
yûˇ n≈ b –¸ ˇè t' E m E hÄH Ke n¬ m ¸ ïh a Xebˇû H E |yûˇ c i x · w¬ dMg√ -y≈nb ¸ ˚ §âb E ˚'Ër-y≈nb –¸ ˚ákl ¸ yC≈ w¬ ˚bûˇ H u yC√ w¬ 9
-le' dÄAv¸l«Fgah ¶Ârˇ û ˇe'-le' tekl eä l A §avn√° k –¸ -¶Ârˇ ï' e b –¸ rˇˇû H e ' · hYl » H Ki im lÅE'flr¸W«y
ˇè ˚'èb O yC√ w¬ 10 :hïH e m O -d¬yb –¸ hõ√whÃy yúiKp-lav –hÅAb-˚z·x'Ω◊n rˇˇû H e ' · ˇè £t A √∑zux·' ¶Ârˇ òe'
dºg√ -y≈nb ¸ ˚ §ûˇ b E ˚'Ër-y≈nb ¸ ˚ûnb ¸ yC« w¬ §avn√° k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ rˇˇH eõ ' · §Åd –„ r Ë yC¬ h
a tÙZlyilÃFg-le'
:hïe'Ëram¸l lÙ˜d√Fg fixúE–bÃzim §Åd –„ r Ë yC¬ h a -lav ˇè x fi b –Eè zà m i £òH A hâH Ke n¬ m ¸ ïh a X É b e H E yûˇ c i x· w¬
yÉ c i x · w¬ dºg√ -y≈nb ¸ ˚ §ûˇ b E ˚'Ër-yïn≈ b ¸ ˚ûnb A hûˇ nF≈ h i rˇˇm OÚ 'El lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚Bvm ¸ H ¸ yC« w¬ 11
§Åd –„ r Ë yC¬ h a ˇè tÙlyilgFà -le' §avn¬Ø k –¸ ¶Ârˇ û ˇ' e ˇè l˚m-le' fixÄE–bÃziGmah-te' häeKH¬n¸mïah XebâEH
t`fid·v-lA–k ˚äl·hâ“–q«Cyw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˚Yvm ¸ H ¸ yC« ïw¬ 12 :lïE'flr¸W«y yú≈n¸–b rebõEv-le'
-yï≈n¸b ˚âx¸l¸H«Cy¬w 13 > :'ïAbAFcal £õehyEl·v tÙBl·val hÅ»liH ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸
-le' hõeKH¬n¸m-XebïEH yúic·x-le'wà dˇˇg√ô -y≈nb –¸ -le'wà §üEb˚'Ër-y≈n¸–b-le' läE'flr¸W«y
ÙÅm
G v i ˇè £yi'W i nà h`r fl W A v · w¬ 14 :§ïEhO–kah rˇˇú√zAv¸le'-§e–b sõx A nà yip K -te' dˇˇv A° l ¸ gF« h a ¶Ârˇ û ˇ' e
H'˙◊r Hyâi'Ãw l°E'flr¸W«y tÙûˇ LXam lYk O l ¸ bÅ' A tyûˇ b E l ¸ ˇè dx A ' e 'yòW i n√ däx A ' e 'yâW i n√
-le'Ãw §üEb˚'Ër-y≈n¸–b-le' ˚'äOb√Cy¬w 15 :lïE'flr¸W«y yúEp¸la'¸l hAm G h Eõ £ôt A Ùb·'-tyEb –
:rˇˇm Oø 'El £õt GA ' i ˚ırb –¸ d fi yà w¬ dˇˇ°Av¸l«Fgah ¶Ârˇ û ˇe'-le' hõH Ke n¬ m ¸ -XebïH E yúc i x · -le'wà dˇˇg√ô -y≈nb –¸
yûˇ h
E l » 'Eb – ˇè £t Ge l ¸ v a m ¸ rˇˇH eò ·' èˇ h∆∑zah lavòaGmah-hïAm hÆw√ hÃy tZd fi v · |lZk –O ˚ãr¸mA' hZO–k 16
£úk e d Ë r fl m ¸ l i x fi b –EÅ zà m i ˇè £k e l A £òk e t ¸ ÙΩnb ¸ b –i h°w√ hÃy yYr „ x · a'Em £ÙØCyah b˚ZHAl lÅE'flr¸W«y
˚Fnm GeÅ m i ˇè ˚nËrh aè X La h i -'øl ◊ rˇˇH eò ' · rÙÅvp K¸ §ûwO v · -te' ˇè ˚nèAl-Xav¸mah 17 :hï√whya–b £ÙõCyah
yYr „ x · ' a m E £ÙØyC h a ˚bûˇ H u t GA èˇ £t Ge ' a wà 18 :hïw√ hÃy tBd fi v · b –a •∆gnF∆õ h a yúh i yà w¬ h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a dˇˇv aõ
lõE'flr¸W«y tBfid·v-lA–k-lïe' ràAxm A ˚ hØw√ hyïb –a ˇè £ÙCyh a ˚`dr Ë ¸mt Gi £ãt Ge ' a hÆy√ h A wà h°w√ hÃy
¶Ârâe'-le' £äekAl ˚âr¸biv £Äek¸tz∑¬ x u ' · ¶Ârˇ û ˇe' häA'Em¸X-£i' ™â' a wà 19 :•øc O q Ÿ y«
-la' hûˇ w√ hyïb a ˚ ˚n°k E Ùt¸b – ˚Yzx · ' A h E wà hØw√ hÃy §ûˇ k –a H ¸ m i ˇè £H A -§akïH A rˇˇH eò ' · ˇè hw√ hÃy tòz∑¬ x u ' ·
xõb –a zà m i yÅd „ v · l ¸ b –a ïm i x fi b –EÅ zà m i ˇè £k e l A £òk e t ¸ nOΩ b ¸ b –i ˚dÅr O m ¸ t Gi -le' ˇè ˚nèt A ' O wà ˚dÄr O m ¸ t Gi
-lA–k-lïavÃw £ÂrÅExa–b èˇ lavèam lavm Aò xfirz∆Æ -§eb – §ûˇ k A v A |'ÙZl·h 20 :˚nyïEh»lÈ' hú√whÃy
> :ÙΩnwO v · b –a võw¬ g√ 'Bl ◊ dÅx A ' e Hyûˇ ' i ˇè '˚hÃw •ecq “° h√yˇû Ah lõE'flr¸W«y tBfid·v
yõEH'flr-te' ˚År¸–bfidÃyï¬w h°eKHn¬ m ¸ ïh a Xebˇû H E yõc i x · w¬ dØg√ -y≈nb ¸ ˚ §ûˇ b E ˚'Ër-y≈nb –¸ ˇè ˚n·vyC¬ ïw¬ 21
v
fi d „Å yO '˚Zh ˇè hw√ hÃy |£yòh i l » ' È |lûˇ E' hM√whÃy |£yâih»lÈ' |ÉlE' 22 :lïE'flr¸W«y yúEp¸la'
£ÙúyC h a ˚nõv E yiHÙGt-la' hØw√ hyïb –a ˇè lv a m aè b –¸ -£i'wà dÂrˇ m eò ¸–b-£i' vÚfld≈y '˚Zh lõE'flr¸W«yÃw
wyäAlAv tÙâl·vah¸l-£i'Ãw h°√whÃy yZr „ x · ' a m E b˚YHl A x fi b –EÅ zà m i èˇ ˚nèl A tÙBnb ¸ l i 23 :hïz∑∆ h a
:Hæq –‘ b a yà '˚Bh hõw√ hÃy £yÅm i l A H ¸ yûˇ x E b ¸ z« ˇè wyAlv A tÙ`Wv · l a -£i'wà hÄx A nà m i ˚ hûˇ l A Ùv
£òk e y≈nb ¸ ˚ârm ¸ '◊y rÄx A m A rˇˇm OÚ 'El t'Y◊z-te' ˚nyúiWAv rÅAbfl–dim ˇè hg√ ' A d –Ë m i '`l ◊ -£i'wà 24
h√whÃyÑ-§atï√n l˚ZbÃg˚ 25 :lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' hõ√whyïalÃw £àekl GA -ham rÅm O 'El ˇè ˚nyèn≈ b A l ¸
qelõEx £úekAl-§yE' §Å„–dËr¬Cyah-te' ˇè dg√ -y≈nb ¸ ˚ §òb E ˚'Ër-y≈n¸b – £äk e y≈nyEb˚ ˚n=n≈ yEb –
rem'D◊Fn¬w 26 :hï√whÃy-te' 'ı◊ryà yõt Gi l ¸ b i l ¸ ˚nyØn≈ b –A -te' ˇè £k e y≈nb ¸ ˚tyòb –i H ¸ h i wà h°w√ hyïb –a
Éyi–k 27 :xabï√z¸l 'B◊lÃw hõAlÙv¸l 'B◊l fix°E–bÃzm Gi h a -te' tÙYn¸bl i ˚nÅl A 'ûˇ nF√ -heWv · n¬
t`fidOb·v-te' dãOb·val Ç˚ny„r·xa' ˚ê nyEtÙrOd – §yûˇ b E ˚ £Äk e y≈nyEb˚ ˚nyûˇ n≈ yEb – '˚äh dâv E
ˇè rx A m A £òk e y≈nb ¸ ˚ârm ¸ '◊y-'◊lwà ˚ny°m E l A H ¸ b i ˚ ˚nyõx E b A zà b i ˚ ˚nyút E ÙlOvb –¸ wyØn√ p A l ¸ ˇè hw√ hÃy
˚nyôl E ' E ˚ırm ¸ '◊y-yïk –i hÆy√ h A wà rem'DnF◊ w¬ 28 :hïw√ hyab – qelEõx £úk e l A -§yE' ˚nyØn≈ b A l ¸
˚ZWAv-reH·' hM√whÃy xâa–bÃzim Éty«nb ¸ t Ga -te' ˚Z'r Ë ˚nËrm aá ' A wà rˇˇx A° m A ˚nyõt E r O d –O -le'wÃ
:£ïk e y≈nyEb˚ ˚nyõn≈ yEb – '˚Åh dˇˇû v E -yik – xabz∆Ø l ¸ 'Zl ◊ wà ˇè h l A Ùv¸l '`l ◊ ˚nyÄt E Ùb·'
tÙûnb ¸ l i hØw√ hÃy yZr „ x · ' a m E ˇè £ÙCyh a b˚`Hl A wà hÆw√ hyïb –a dˇˇO˘rm ¸ l i ˚Fnm Geä m i ˚nâl GA h É l A yilx A 29
yún≈ p ¸ l i rˇˇH eõ ' · ˚nyÅh E l » ' È hûˇ w√ hÃy ˇè xb –a zà m i dÄb a l G¸ m i xabz√° l ¸ ˚ hûˇ x A nà m i l ¸ hõAlOv¸l fixÅE–bÃzim
yòEp¸la' yâEH'flrÃw häfldEvAh yâE' yiWnà ˚ §Äh E k –O h a sûˇ x A nà yïp Ki vãm a H ¸ yC« w¬ 30 > :ÙΩnk –A H ¸ m i
dˇˇg√õ -y≈nb ¸ ˚ §úb E ˚'Ër-y≈nb –¸ ˚_rb –¸ d –Ê rˇˇüH e ·' £yÅÊrAbË–dâah-te' ÙÅt G ' i rˇˇû H e ' · ˇè l' E r fl W ¸ y«
-le' §áEhO–kah rˇˇû √zAv¸le'-§e–b sûˇ x A nà yïp Ki rem'ûyC◊ w¬ 31 :£ïh e y≈nyEvb –¸ bõX a y«yC w¬ h°H Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b ¸ ˚
˚nûˇ k E Ùt¸b-yïk –i ˇè ˚n¸vd fiè y√ |£ÙòyC h a hÄH Ke n¬ m ¸ yûˇ n≈ b –¸ -le'wà dMg√ -y≈nb –¸ -le'wà §âb E ˚'Ër-y≈nb –¸
yún≈ b –¸ -te' £ôt Ge l ¸ c Fa h i zÄ' A h°z∑∆ h a lavˇû m Ga h a hõw√ hyïb –a £úeGt¸lav¸m-'ø◊l rˇˇôeH·' hØ√whÃy
£yá' i yiWnFà h a wà |§ûˇ Ehk –O h a rˇˇû z√ v A l ¸ ' e -§eb – sûˇ x A nà yïp Ki bAHˇû yC√ w¬ 32 :hïw√ hÃy dˇˇyC¬ú m i lõ' E r fl W ¸ y«
-le' §avn¬õ k –¸ ¶Ârˇ ' eú -le' dˇˇôAv¸l«Fgah ¶Ârˇ ü' e m E dMg√ -y≈n–¸b tâ' E m E ˚ §É b E ˚'Ër-yïn≈ b –¸ tûˇ ' E m E
lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè yn≈ yEvb –¸ rÄb A d –fl h a bûˇ X a y«yC w¬ 33 :rˇˇïb A d –fl £õt A Ù' ˚búH i yC√ w¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
ˇè tx E H a l ¸ 'Åb A c FA l a ˇè £h e yElv · tÙ`l·val ˚Är¸mA' 'Z◊lÃw l°E'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ £yõh i l » ' È ˚Bkr  b A yà w¬
-y≈nb –¸ ˚_'r Ë q Ÿ yC« ïw¬ 34 :–hïb –A £yúb i H ¸ yO dˇˇg√õ -y≈nb ¸ ˚ §úb E ˚'Ër-y≈nb –¸ rˇˇH eô ' · ¶ÂrÅA'Ah-te'
> :£yïh i l » ' È h A hõw√ hÃy yúk –i ˚nyÅt E nO yïb –E ˇè '˚h dˇˇv Eú yûˇ i k – x fi b –E° zà m Gi l a dˇˇg√õ -y≈nb ¸ ˚ §úb E ˚'Ër

Joshua 23
-lA–kim lôE'flr¸W«y¸l hü√whÃy x fi y=n« h E -reH' · y„rx · ' a ∏ £yÅb –i r fi £yûˇ m
i yC√ mi ˇè yh i yà w¿¬ 1
-lAk¸l èˇ fivèuHÙhÃy '`r fl q Ÿ yC« w¬ 2 :£yïm i yC√ b–a 'õb –A §Åq ‘ z√ v fi ûˇHu Ùhy«w by°b i s–A mi £õh e yEbyà ' O
yit
G nà q
—Å z√ yûˇ n« '
· £Åh e lE ' · rem'ûyC◊ w¬ wyÚr fl X¸ H Oø l ¸ ˚ wyõX A p¸ OH¸l˚ wyÅAH'flr¸l˚ èˇ wy√n‘qÃzil lÅE'flr¸W«y
£ôekyEh»lÈ' hü√whÃy häAWAv râeH' · -lAk – t É ' E £Ät e yi'r Ë £ûˇ t Ge '
a wà 3 :£yïm i yC√ b
–a yit'õb –A
:£ïk e l
A £úx A l¸ nF« h
a '˚Yh £Åk e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy yik – ò £°k e y≈np K¸ im heGlõE'Ah £ú«yÙFgah-lAk¸l
£°ekyEX¸biH¸l hõAl·x¬n¸–b heGl' Eô hA £yBr Ê ' A H ¸ nF« h a £«yÙFgh a -Ñ tï' e £äk e l A yit
G l¸ âaKpih É˚'Ër 4
:HemïH KA h
a 'ÙBbm ¸ lÙ˜dgF√ h a £úyC√ h a wà yit G r fiÅ k ¸ hi rˇˇû H e ' · ˇè £y« ÙFgh a -lAkwà §Äd –„ r Ë yC¬ h
a -§im
£°k e y≈np ¸ l Gi m i £õt A ' O HyBr Ê ÙhÃw £Åk e y≈np K¸ m i £ûˇ p E d –Ò h ¸ y∆ '˚hò £Äk e yEhl »ø ' È hûˇ w√ hy¬w 5
£ûˇ t Ge q Ÿ z¬ x · w¬ 6 :£ïk e l A £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy rˇˇb –eô d –Ê rˇˇH eú ' · k –a £Åc A r Ë ' a -te' ˇè £t Ge H ¸ r Ê yïw«
yút Gi l ¸ b i l ¸ h°H e m O tZr fi ÙGt reps Eõ ¸–b b˚ÅtA–kah-lA–k tE'ò tÙÅW·vl a wà rˇˇm OZ H ¸ l i dÅ' O m ¸
£yBr Ê ' A H ¸ nF« h a hel G ' EÅ h A £ûˇ y« ÙFgb –a ˇè 'Ùb-yit G l ¸ b i l ¸ 7 :lw'øm ◊ W ¸ ˚ §yúm i y√ ˚Fnm Geõ m i -r˚s
'Zl ◊ wà ˚vyÅb –i H ¸ t a 'Zl ◊ wà ˇè ˚ryèi–kÃzat-'◊l £òehyEh»lÈ' £âEH¸b˚ £°ek¸Gti' heGlõE'Ah
˚q°b –A d Ë t Gi £õk e yEhl » ' È húw√ hyab – -£i' yôk –i 8 :£ïh e l A ˚Ywx · t Ga ¸Hïit 'B◊lÃw £˚Åd¸bavat
£yûˇ l i d O gFà £õy« ÙFg £Åk e y≈np K¸ m i ˇè hw√ hÃy HÂrÙòyC w¬ 9 :hïz∑∆ a h £ÙúyC h a dˇˇv aõ £Åt e yiWv · rˇˇû H e ' · k –a
dˇˇúAxe'-Hyi' 10 :hï∆∑zah £ÙúCyah dˇˇv aõ £Åk e y≈np ¸ b –i ˇè Hyi' damv Aò -'◊l £Ät Ge ' a wà £y°m i ˚c·vw¬
rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eõ ' · k –a £ÅekAl £ûˇ Ax¸l«Fnah '˚hò £ÄekyEh»lÈ' hûˇ w√ hÃy |yûˇ k –i •el' A° -•fld – r Ë y« £õk –e m i
:£ïekyEh»lÈ' hú√whÃy-te' hõAb·h' a l ¸ £°k e yEtH Oø p ¸ n¬ l ¸ dˇˇ' OY m ¸ £út Ge r Ë m a H ¸ n« wà 11 :£ïk e l A
£yBr Ê ' A H ¸ nF« h a hel G ' EÅ h A £ûˇ y« ÙFgh a ˇè rt e y∆è b –¸ ˇè £t Ge q Ÿ b a d Ë ˚ ˚b˚ÄHt GA bÙZH-£i' |yûˇ k –i 12
ˇè v fi Ùèdy√ 13 :£ïk e b –A £úh E wà £õh e b –A £út e 'Ab˚ £ôh e b –A £út Ge nà a Gtax¸tïihÃw £°ek¸Gti' heGlõE'Ah
heGlõE'Ah £ú«yÙFgah-te' Hy_ÊrÙh¸l £Äk e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy •yäs i Ùy 'âl ◊ yÉ k –i ˚Åvd Ë ˇ ït GE
£yûˇ n« n« c ¸ l i wà ˇè £k e y„d – c i b –¸ XòEXOH¸l˚ HÄ‘qÙm¸l˚ xûˇ p a l ¸ £äk e l A ˚=yh A wà £°k e y≈np ¸ l Gi m i
£Åk e l A §ûˇ t a n√ ˇè rH e ' · t'Øz∑◊ h a èˇ hAbÙLXah hòAmfld·'Ah lavEm∏ £Äk e d Ë b A ' · -dav £Åk e y≈nyEvb –¸
£ãeGt¸vfidy«w ¶Ârˇ °A'Ah-lA–k ™Ârˇ d ÂY b –¸ £ÙØyC h a ˇè ™l E Ùh yòk i OnA' h=≈FnihÃw 14 :£ïekyEh»lÈ' hõ√whÃy
£yZr Ê b A d –Ë h a |lZk –O m i däx A ' e râb A d –fl l É p a n√ -'øl ◊ yûˇ k –i £Äk e H ¸ p ¸ n¬ -lAkb ¸ ˚ £ûˇ k e b ¸ b a l ¸ -lAkb –¸
lúp a n√ -'øl ◊ £Åk e l A ˚'ûˇ b –A ˇè lk –O h a £Åk e yElv · ˇè £k e yEhl » ' È hò√whÃy räe–bÊ–d râeH·' £yÄibÙLXah
rˇˇHeú '· bÙÅX L h a rˇˇû ˇb A d –fl h a -lAk – ˇè £k e yEl·v 'òA–b-reH·'a–k hÆ√yAhÃw 15 :dˇˇïAxe' rˇˇb Aú d –fl ˚Fnm Geõ m i
rˇˇû Abfl–dah-lA–k tE'ò £ÄekyEl·v hMw√ hÃy 'yâb i y√ §É k –E £°k e yEl' · £õk e yEhl » ' È húw√ hÃy rˇˇb –eô d –Ê
§ûˇ ta n√ ˇè rH e ' · t'Ø◊∑zah èˇ hAbÙLXah hòAmd fl ' · h A lavm E ∏ £Äk e t ¸ Ù' Ù˘dyim¸Hah-dav vÅflrAh
rˇˇû eH·' ê£ekyEh»lÈ' hú√whÃy tyâÊr¸–b-te' £ekËr¸bAv¸–b∏ 16 :£ïekyEh»lÈ' hõ√whÃy £ÅekAl
£°h e l A £õt e y«wx · t Ga H ¸ h i wà £yÅr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È ˇè £t Ge d Ë b a v · w¬ £Ät Ge k ¸ l a h · w¬ £ Ç k e t ¸ ' e hûˇ wF√ c i
rˇˇõeH·' hÅAbÙLXah ¶Ârˇ û ˇA'Ah ˇè lv a m E hÅr fl h E m ¸ £ûˇ t Ge d Ë b a ' · w¬ £Åk e b –A ˇè hw√ hÃy-•a' h`r fl x A wÃ
> :£ïk e l A §út a n√

Joshua 24
y=n≈ q Ÿ z« l ¸ ' É r fl q Ÿ yC« w¬ hAmk e° H ¸ lõE'flr¸W«y yúEX¸biH-lA–k-te' fivH uô ÙhÃy •^s O ' e yC∆ w¬ 1
:£yïh i l » ' È h A yún≈ p ¸ l i ˚Ybc F¸ y¬ t ¸ ïyC« w¬ wyÅr fl X ¸ H OZ l ¸ ˚ ˇè wyAXp ¸ øOH¸l˚ wyÄAH'flr¸l˚ läE'flr¸W«y
rebˇû v E b –¸ ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È h ê w√ hÃy rˇˇû m a ' A -høk –O £Äv A Ah-lA–k-le' fiväuHÙhÃy rem'=yC◊ w¬ 2
˚˜db ¸ v a yC¬ w¬ rÙÚxn√ yûˇ b i ' · w¬ £õh A r fl b ¸ ' a yúb i ' · xfirˇ t Geô £Ål A Ùvïm E ˇè £k e yEtÙøb' · ˚`bH ¸ y√ rÄh A nF√ h a
rebˇû v E m E ˇè £h A r fl b ¸ ' a -te' £òk e yib·'-te' x—–qe'√w∏ 3 :£yΩÊrEx·' £yúih»lÈ'
-te' ÙYl-§eGte'ï√w ÙÅvËr¬z-te' ˇè hb –e r Ë ' a w√ ** bÂr' e w√ * §avn√° ¸k – ¶Ârˇ û ˇ' e -lAkb –¸ ÙYtÙ' ™úElÙ'√w rÅAh√Fnah
rˇˇh aò -te' wäW A v E l ¸ §ât GE ' e w√ w°W A Ev-te'Ãw b˜Oq·v¬y-tïe' qÅAx¸cy« l ¸ §ûˇ t GE ' e w√ 4 :qïx A c ¸ y«
hòeHOm-te' xãal¸He'√w 5 :£«yr flΩ c ¸ m i ˚ıdr Ë y√ wyõn√ b A ˚ bıq O v · y¬ wà ÙÅtÙ' teHZÂrAl èˇ ryivEW
yit'úc E Ùh rˇˇx aõ ' a wà ٰb – r Ë q ÷ b –¸ yityõW i v A rˇˇH eú ' · k –a £«yr fiÅ c ¸ m i -te' •ûgFO ' e w√ ˇè §r O h · ' a -tï' e wÃ
˚âpd –Ë r Ë yC« w¬ hAm G yC√° h a ˚'Yb O t GA w¬ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè £k e yEtÙøb·'-te' 'yòicÙ'ï√w 6 :£ïek¸te'
-le' ˚˘qv · c ¸ yC« w¬ 7 :•˚øs-£¬y £yõH i r fl p A b ¸ ˚ bekr ÂB b –¸ £ôk e yEtÙb·' y^r „ x · ' a £«yr fiä c ¸ m i
ˇè £yC√ h a -te' wyòl A v A 'âb E yC√ w¬ £yÄr Ê c ¸ m Gi h a §yûˇ b E ˚ |£ûˇ k e y≈nyEb – läp E ' · m ¡a £eWyC√= w¬ hÆw√ hÃy
rˇˇb –Aõ d Ë m Gi b a ˚BbH ¸ t GE w¬ £«yr flÚ c ¸ m i b –¸ yityõW i v A -reH' · tú' E £Åk e y≈nyEv ˇè hn√ yè' e r Ë t Gi w¬ ˚hÅs –E k a yà w¬
rebˇû v
E b–¸ ˇè bH E ÙCyh a ˇè yr Ê m O È'Ah ¶Ârˇ òe'-le' £Äk e t ¸ ' e 'yûˇ b i ' A w√ ** hA'b i ' A w√ * 8 :£yïb –i r fi £yúm i y√
£Åc A r Ë ' a -te' ˚ZHr Ë yït Gi w¬ ˇè £k e d Ë y∆ b –¸ £òt A Ù' §ât GE ' e w√ £°k e G¸t' i ˚Ymx · l GA ïyC« w¬ §Åd –„ r Ë yC¬ h a
£exl GAõ yC« w¬ bÅ' A Ùm ™elˇû m e èˇ rÙKpc i -§eb – qòl A b –A £“qyC√= w¬ 9 :£ïk e y≈np K¸ m i £Yd „ yimH ¸ ' a w√
'B◊lÃw 10 :£ïek¸te' lúEGl—q¸l rÙYvb –¸ -§eb – £úv A l ¸ b i l ¸ '_r fl q Ÿ yC« w¬ xÄl a H ¸ yC« w¬ l°' E r fl W ¸ y« b –¸
:Ù¡dyC√ m i £õk e t ¸ ' e lúc Fi ' a w√ £Åk e t ¸ ' e ˇè ™ÙrAb – ™Ârˇ b Aò yà w¬ £°v A l ¸ b i l ¸ v fi m OZ H ¸ l i yityõb i ' A
ÙxyÊryà -Ñ yïl E v · b –a £ûˇ k e b A ˚Zm·xl GA yC« w¬ ÙÇ xyÊryà -le' ˚'Zb O t GA w¬ §ê d –„ r Ë yC¬ h a -te' ˚˘rb ¸ v a t Ga w¬ 11
£õtA Ù' §út GE ' e w√ y°s i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h ¡a yÅH i gF√ r Ë gF« h a wà ˇè yit G x i h ¡a wà yÆn« v · n¬ k –¸ ïh a wà yMz∑« r Ê p K¸ h a wà yâr Ê m O ' È ïh A
£Åk e y≈np K¸ m i ˇè £t A Ù' HÂrˇ g√ò t G¸ w¬ hÅv A r Ë c Fi h a -te' ˇè £k e y≈np ¸ il xòal¸He'√w 12 :£ïekËd∆y¸–b
|¶Ârˇ û ˇ' e £äk e l A §ât GE ' e w√ 13 :ßïeGt¸H—q¸b 'B◊lÃw õ߸–bËrax¸b 'Bl ◊ yÚr Ê m O ' È h A yûˇ k E l ¸ m a yõn≈ H ¸
£yòm i r fl k –¸ £°h e b –A ˚YbH ¸ t GE w¬ £Åt e y«nb ¸ -'◊l rˇˇû H e ' · ˇè £yÊrA vwà h – b –AÄ t GA v ¸ ˇû ¬gy√ -'øl ◊ rˇˇüH e ' ·
hô√whÃy-te' ˚'˙rÃy hãAGtavÃw 14 :£yïl i k ¸ ' O £õt Ge ' a £Åt Ge v ¸ X a nà -'øl ◊ rˇˇû H e ' · ˇè £yity≈zwÃ
˚âd¸bAv ÉreH·' £yÄih»lÈ'-te' ˚ryûˇ s i h A wà t°m e ' È ïb e ˚ £yûˇ m i t A ¸b – ÙYt' O ˚ıdb ¸ v i wÃ
vâfir É£i'Ãw 15 :hï√whÃy-te' ˚˜db ¸ v i wà £«yr fiÅ c ¸ m i b ¸ ˚ ˇè rh A nF√ h a rebv Eò b –¸ £äk e yEtÙb·'
£ûˇ ' i §Ç ˚dObv · t a yûˇ m i -te' £ ê ÙCyh a £ûˇ k e l A ˚ârx · b –a hÆw√ hÃy-te' dˇˇb OZ v · l a £äk e y≈nyEvïb –¸
-te' ˇè £' i wà rÅh A nF√ h a ]firb e ˇû Evm E ** rebv E b –¸ * ˇè rH e ' · £Äk e yEtÙb·' ˚˘d¸bAv-reH·' £yãih»lÈ'-te'
-te' dˇˇb OY v · n¬ yÅt i yEb˚ yûˇ k i nO ' A wà £°c A r Ë ' a b –¸ £yûˇ b i H ¸ yO £õt Ge ' a rˇˇH eú ' · yÅr Ê m O ' È h A yûˇ h E l » ' È
dˇˇYOb·val h°√whÃy-te' bYOz·vEm ˚nÅl GA hAlyûˇ l i x A rem'ØyC◊ w¬ èˇ £v A h A §avyC¬ò w¬ 16 > :hïw√ hÃy
-te'Ãw ˚nüAtO' hâel·vaGmah É'˚h ˚nyÅh E l » ' È hûˇ w√ hÃy yik – ò 17 :£yΩÊrEx·' £yúih»lÈ'
-te' ˚nyÆn≈ yEvl ¸ hûˇ W A v A rˇˇüH e ' · w¬ £yÚd Ê b A v · tyûˇ b –E m i £«yfiYrc ¸ m i ¶Ârˇ ' eú m E ˚nyôt E Ùb·'
h
– b AÅ ˚n¸kˇû l a h A rˇˇû H e ' · èˇ ™Ârè–dah-lAk¸–b ˚nÄr „ m ¸ H ¸ yC« ï¬w hel G ' EÅ h A ˇè tÙlOdgFà h a tÙ`t' O h A
£yÄiGmavAh-lA–k-te' hM√whÃy HÂr=√gyà w¬ 18 :£ïb –A r Ë q ÷ b –¸ ˚nËrˇ õb a v A rˇˇH eú ' · £yÅm Gi v a ïh A ˇè lk O b ¸ ˚
'˚Yh-yi–k hØ√whÃy-te' dˇˇZOb·v¬n ˇè ˚n¸xn¬è ' · -£¬gF ˚ny°n≈ p KA m i ¶Ârˇ õA'Ah búEHOy y_ÊrOmÈ'Ah-te'Ãw
-te' dˇˇZOb·val èˇ ˚l¸k˚øt '`◊l £ÄAvAh-le' fiväuHÙhÃy rem'=yC◊ w¬ 19 < :˚nyïEh»lÈ'
£õek·v¸Hip¸l 'úAKW«y-'ø◊l '˚Åh 'Ùûˇ Fn—q-lïE' '˚Úh £yõiHOdŸq £yúih»lÈ'-yïi–k hØ√whÃy
bâH A wà rˇˇk A° n≈ yûˇ h E l » ' È £õt Ge d Ë b a v · w¬ hØw√ hÃy-te' ˇè ˚bÃzv a ïat yòi–k 20 :£ïekyEtw'◊LXax¸l˚
rem'B◊Cy¬w 21 :£ïekAl byúiXyEh-reH·' yY„r·xa' £Åek¸te' hûˇ AGlikwà ˇè £k e l A v`r fi h E wÃ
£ÄAvAh-le' fiväuHÙhÃy rem'=yC◊ w¬ 22 :dˇˇb Oø v · n¬ hõw√ hÃy-te' yú–i k 'à◊l fiv°uHÙhÃy-le' £õAvAh
ÙÚtÙ' dˇˇZOb·val hõ√whÃy-te' £ôk e l A £út Ge r Ë x a b –¸ £ãt Ge ' a -yïk –i £Åk e b –A ˇè £t Ge ' a £y`d Ê v E
£°k e b –¸ r Ë q ÷ b –¸ rˇˇû H e ' · rˇˇk Aõ ≈Fnah yúEh»lÈ'-te' ˚ryôisAh hàAt G v a wà 23 :£yΩd Ê v E ˚˜rm ¸ '◊yC w¬
-le' £õAvAh ˚ır¸m'◊Cy¬w 24 :lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' hõ√whÃy-le' £Åekb ¸ b a l ¸ -te' ˇè ˚X L h a wÃ
târ O k ¸ yC« w¬ 25 :vïm A H ¸ n« ÙYlÙq¸b˚ dÅb O v · n¬ ˇè ˚nyèh E l » ' È hòw√ hÃy-te' fiv°uHÙhÃy
b`t GO k ¸ yC« w¬ 26 :£ïk e H ¸ b –i Xõp KA H ¸ m i ˚ qBx O Ù_l £eWyC√ú w¬ '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a £õv A l A ty_r Ê b –¸ v fi üuHÙhÃy
hÅl A ÙdÃgF §ebˇû ' e ˇè xq –— yC« w¬ £y°ih»lÈ' tZfirÙGt repõEs¸–b heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah-te' ˇè v fi H uè ÙhÃy
rem'=yC◊ w¬ 27 < :hïw√ hÃy HBd –fi Ÿqim¸–b rˇˇõeH·' hÅAGla'ïAh taxat G ò £ÅH KA h A ˇû m e y÷qyà w¬
'yûˇ h i -yïk –i hÅd fl v E l ¸ ˚nûˇ b –A -h∆yh ¸ ït Gi ˇè t'◊z∑ h a §eb' eò h A h=≈Fnih £ÄAvAh-lA–k-le' v fi H uä ÙhÃy
hÅd fl v E l ¸ ˇè £k e b A hòt A yà h A wà ˚n°m GA v i rˇˇb –eõ d –Ê rˇˇH eú ' · hØw√ hÃy yZr „ m ¸ ' i -lAk – tE'ò hÄv A m ¸ H A
:ÙøtAl·x¬n¸l Hyõi' £ÅAvAh-te' èˇ v fi H uè ÙhÃy xòl Ga H a yà w¬ 28 :£ïk e yEh»l'E–b §˚YH·xak¸Gt-§ïeKp
h°w√ hÃy debˇû v e §˚Yn-§ib – v fi H uú ÙhÃy tAmyC√ô w¬ heGlÅE'Ah £yZÊrAbd –Ë h a ˇè yr „ x · ' ¡a yÄh i yà w¬ 29 >
xfirˇ s eõ -t¬nm ¸ t i b –¸ ÙÅtl A x · n¬ l˚Zbgà b –i ˇè ÙtO' ˚`rb –¸ q Ÿ yC« w¬ 30 :£yïn« H A reWv eõ w√ hú' A m E -§eb –
hØ√whÃy-te' èˇ lE'flrW ¸ y« dˇˇb O` v · yC¬ w¬ 31 ]3 :HavïgF√ -rahl ¸ §ÙYpc F¸ m i £«yÚflr¸pe'-rah¸–b rˇˇû eH·'
v
fi H uÅ ÙhÃy yZr „ x · ' a ˇè £yimy√ ˚ky`ÊrÈ'eh râeH·' £yÆn« q ‘ z∑à h a yûˇ m E yà |lZk O wà v fi H u° ÙhÃy yûˇ m E yà lYk –O
-te'Ãw 32 :lïE'flr¸W«y¸l hõAWAv rˇˇH eú ' · hØw√ hÃy hûˇ W E v · m a -lAk – tE'ò ˚Ävd Ë y√ rˇˇû H e ' · w¬
£
Ç k e H ¸ b i ˚˘rb ¸ q “ £ ê y« r fi c ¸ m Gi m i |lú' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚âlÈveh-reH·' •EsÙy∏ tÙZmc ¸ v a
hûˇ ' A m E b –¸ £õk e H ¸ -yïb i ' · rÙBmx · -yïn≈ b –¸ tô' E m E bôq O v · y¬ hü√nq “ râeH·' hÄÂdAKWah tûˇ q — l ¸ x e b –¸
˚˘rb –¸ q Ÿ yC« w¬ t°m E §˜r O h · ' a -§ïb –e rˇˇú√zAv¸le'Ãw 33 :hïAl·x¬n¸l •õs E Ùy-yïn≈ b ¸ l i ˚Byh ¸ ïyC« w¬ h°X A yiWq Ÿ
:£«yr flΩ p ¸ ' e rˇˇh aú b –¸ ÙYl-§at G n« rˇˇH eú ' · ÙØnb –¸ sûˇ x A nà yïp Ki ˇè tv a b ¸ g« b –¸ ÙÄt' O

Judges 1
rˇˇÚOm'El hõ√whya–b lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚l·'H ¸ yC« ïw¬ v fi H uÅ ÙhÃy tÙZm ˇè yr „ x · ' a yÄh i yà w¬ 1
hZd
fl ˚hÃy hõw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ 2 :Ùïb – £exl GAú h i l¸ hõAGlix¸Gta–b yôn« v · n¬ k –¸ ïh a -le' ˚nüAl G -helv · y¬ yûˇ m i
wyäx i ' A §Ùâvm ¸ H i l ¸ h É d fl ˚hÃy rem'ûyC◊ w¬ 3 :Ù¡dy√ b –¸ ¶Ârˇ ' Aõ h A -te' yit G t aú n√ hônF≈ h i h°l e v · y¬
ß°l e r fl Ùg¸b – ß õ t G¸ ' i yôn« ' · -£¬g yüit G k ¸ l a h A wà yØn« v · n¬ k –¸ ïb –a ˇè hm A x · l GA ïn« wà yÄl i r fl Ùg¸b yûˇ t Gi ' i hüElv ·
yõz∑« rÊ p K¸ h a wà yún« v · n¬ k –¸ h a -te' hôw√ hÃy §üEt G yC« w¬ hÅd fl ˚hÃy lavˇû yC¬ w¬ 4 :§Ùøvm ¸ H i Ùõt G ' i ™elyC≈ú w¬
ˇè qz∆ b eè yún« d O ' · -te' ˚'¸cm ¸ yC« ïw¬ ∏ 5 :Hyï' i £yõp i l A ' · tÂrˇ eúWv · q∆zb eÅ b –¸ £˚ûˇ k – yC¬ w¬ £Úd fl y√ b –¸
q∆zb eÅ y«nd O˘ ' · ˇè sn√ yC√è w¬ 6 :yïz∑« r Ê p K¸ h a -te'wà yõn« v · n¬ k –¸ ï h a -te' ˚àk – yC¬ w¬ Ù°b – ˚Ymx · l GA ïyC« w¬ q∆zb eÅ b –¸
rem'ûyC◊ w¬ 7 :wyïl A gà r fi wà wyYd fl y√ tÙBnh O b –¸ -te' ˚Åcc F¸ q — yà ïw¬ ÙÅt' O ˚ûzx · '◊yC w¬ wyÚr fl x · ' a ˚Ypd –Ë r Ë yC« ïw¬
˚`yh A £yÄc i c FA q ÿ m ¸ £äh e yElgà r fi wà £âh e y„dyà t É ÙnOhïb –¸ £yák i l A m ¸ |£yûˇ v i b ¸ H i q∆zb eÄ -y«nd O¡ ' ·
˚hú' u yibyà w¬ £y°h i l » ' È yõl i -£al G H i §úk –E yityÅW i v A rˇˇû H e '· –ak yØn« x A l ¸ H
u taxˇû t Ga ˇè £yiXq –Ÿ l a m ¸
˚˘dk –¸ l ¸ yC« w¬ £il aÅ H A ˚˘ryib – ˇè hd fl ˚hÃy-yïn≈ b ¸ ˚`mx · l GA yC« w¬ 8 > :£ïH A tAmyC√ú w¬ £il aõ H A ˚rÃy
yûˇ n≈ b
–¸ ˇè ˚dËrˇ ïy√ rÄx a ' a wà 9 :HïE'Ab ˚Bx¸GliH ryõivAh-te'Ãw bÂrˇ x A° -yipl ¸ h A ˚õk – yC¬ w¬ h – t AÅ Ù'
hÄfld˚hÃy ™elûˇ ≈Cy¬w 10 :hïAlEpH K¸ h a wà b∆gnF∆õ h a wà rÅh A h A bûˇ EHÙy y°n« v · n¬ k –¸ ïb –a £õExAGlih¸l hÅfld˚hÃy
v°b –a r Ë ' a tûˇ y¬ r Ë q ÷ £yõn« p A l ¸ §Ùırb ¸ x e -£EHwà §ÙÅrb ¸ x e b –¸ bûˇ EHÙCyh a ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a -le'
yõb E H ¸ Ùy-le' £ÅH KA m i ™elˇû yC≈ w¬ 11 :yïm A l ¸ t Ga -te'wà §õm a yix' · -te'wà yúH a H E -te' ˚ôk – yC¬ w¬
húe–k¬y-reH·' bÅElA–k rem'ûyC◊ w¬ 12 :repïs E -t¬yr Ë q ÷ £yõn« p A l ¸ ryúb i d –Ë -£EHwà ry°b i d –Ë
:hïAKHi'¸l yõiGtib húAs¸kav-te' Ù_l yit G t aú n√ wà h – d flÚ k A l ¸ ˚ repõEs-t¬yËr÷q-te'
-te' Ù_l-§et G yC« w¬ ˚Fnm Ge° m i §ZX O “–qah bõElAk yúix·' zجnŸq-§e–b lûˇ ' E y«nt ¸ v A ˇè h – d fl k –¸ l ¸ yC« ïw¬ 13
ˇè h
A yèb i ' A -tE'ïm E lÙ`'H ¸ l i ˇè ˚hèt E yist G¸ w¬ h – ' AÄ Ùb¸b – yûˇ h i Ãy¬w 14 :hïAKHi'¸l ÙõGtib húAs¸kav
rem'â◊Gt¬w 15 :™ïAGl-ham bõElA–k –húAl-rem'Ω◊Cy¬w rÙÚm·xah lûˇ v a m E xõn¬ c ¸ t Gi w¬ hÅd  W KA h a
-§et G yC« w¬ £«ym A° tZl G» gF… yõl i hút GA t a n√ wà y«nt GAÅ t a nà ˇè bg∆ ènF∆ h a ¶Ârˇ ' eò yûˇ k –i hÄk A r fl ¸b yûˇ iGl-hAbïAh Ùäl
yÉ n« y‘q yûˇ n≈ b ¸ ˚ 16 > :tyït Gi x ¸ t Ga tBl G» gF… tõ' E wà tyÅl Gi v i tZl G» gF… tE'ò bÄl E k –A h – ˇû l A
rˇˇH eõ ' · hÅd fl ˚hÃy rˇˇû ˇb –a d Ë m i hÅd fl ˚hÃy yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè £yÊrAmt G¸ h a ryòv i m E ˚âlv A häH e m O §ât E x O
§ÙZvm ¸ H i -te' ˇè hd fl ˚hÃy ™elò≈Cy¬w 17 :£ïAvAh-te' beHú≈Cy¬w ™elõ yC≈ w¬ dˇˇr flÚ v · b∆gˇû n∆ b –¸
-£EH-te' 'BflrŸq«Cy¬w –hÅAtÙ' ˚myZr Ê x · yC¬ w¬ t°p a c ¸ bûˇ H E Ùy yõn« v · n¬ k –¸ ïh a -te' ˚àk – yC¬ w¬ wyÅx i ' A
§ÙYlŸq¸Ha'-tïe'Ãw –hÅAl˚bÃFg-te'wà hûˇ z∑√ v a -te' ˇè hd fl ˚hÃy dˇˇ`O–k¸l«Cy¬w 18 :hïAmËrAx ryõivAh
HÂrˇ YOCy¬w hÅfld˚hÃy-te' èˇ h√whÃy yòh i yà w¬ 19 :–hïl A ˚bÃgF -te'Ãw §Ù˜rq Ÿ v e -te'wà h – l A° ˚bÃgF -te'wÃ
:£ïehAl lõ∆zËra–b bekBÂr-yi–k qemv EÅ h A yûˇ b E H ¸ yO -te' ˇè HyÊrÙh¸l '`l ◊ yûˇ k –i rˇˇ°AhAh-te'
-te' £ÅH KA m i HÂrÙûˇ yC w¬ h°H e m O rˇˇû b –e d –Ê rˇˇH eõ ' · ïa k – §ÙÅr¸bx e -te' ˇè bl E k A l ¸ ˚`nt G¸ yC« w¬ 20
yûˇ n≈ b –¸ ˚HyYr Ê Ùh 'Bl ◊ £il aÅ H A ˚¡rÃy bûˇ H E yO ˇè ys i ˚bÃyh a -te'Ãw 21 :qïn√ v · h A yún≈ b –¸ hõH A l » H ¸
< :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ £il aÅ H A ˚˘ryib – ˇè §m i y√ nà b i yòn≈ b –¸ -te' yäs i ˚bÃyh a beHyC≈= w¬ §°m i y√ nà b i
-tyEb ˚ryút i yC√ w¬ 23 :£ïm GA v i hõw√ hyïw¬ l°' E -tyïb –E £õh E -£¬gF •ôs E Ùy-tyEb ˚^lv · yC¬ w¬ 22
'ûˇ c
E Ùy Hyõ' i £yÅr Ê m ¸ H KOZ h a ˇè ˚'ËryC« w¬ 24 :z˚øl £yõn« p A l ¸ ryúivAh-£EHÃw l°E'-tyïEb¸–b •õEsÙy
:desïx A ß õ m G¸ v i ˚nyúW i v A wà ryÅv i h A 'ÙZbm ¸ -te' ˇè 'n√ ˚nò' E r Ë h a ÙÄl ˚r¸m'ûyC◊ w¬ ry°v i h A -§im
Hyúi'Ah-te'Ãw bÂrˇ °Ax-yip¸l ryõv i h A -te' ˚úk – yC¬ w¬ ryÅv i h A 'ÙZbm ¸ -te' ˇè £' E r Ë yC¬ w¬ 25
ryÄv i §ebˇû yC« w¬ £y°t Gi x i h a ¶Ârˇ ' eõ HyÅ' i h A ™elˇû yC≈ w¬ 26 :˚xïEGliH ÙõGt¸xaKp¸Him-lA–k-te'Ãw
HyZÊrÙh-'◊lÃw 27 > :hï∆∑zah £ÙúCyah dˇˇõav –hÅAm¸H '˚Zh z˚Ål èˇ h – m A H ¸ '`r fl q Ÿ yC« w¬
-te'wà h AÇ yetnO b –¸ -te'wà ™ûˇ n¬ ¸vt Ga -te'wà h Aê yetÙn¸b – -te'wà §ûˇ ' A H ¸ -tyEb – -te' hÄH Ke n¬ m ¸
yúb
E H
¸ Ùy-te'wà h A yÅt e nO b –¸ -te'wà ˇè £v A l ¸ b ¸ y« yòb E H ¸ Ùy-te'wà h A yÄt e Ùn¸b – -te'wà rÙäd yâb E H ¸ yO ** bEHyO *
-yïk –i ˇè yh i yà w¿¬ 28 :t'Ωz∑◊ h a ¶Ârˇ ' Aú b –A tebH eõ l A yØn« v · n¬ –¸kïh a ˇè l' e ÙèyC w¬ h A y°t e Ùn¸b – -te'wà Ùõd – g« m ¸
< :ÙøHyÊrÙh 'B◊l HyYr „ ÙhÃw s°m a l A yõn« v · n¬ ¸–kïah-te' £eWú√Cy¬w lÅE'flr¸W«y qûˇ ¬zAx
Ùõb
– r
Ë q ÷ b –¸ yôn« v · n¬ k –¸ ïh a beHü≈yC w¬ r∆zg√° b –¸ bûˇ H E ÙCyh a yõn« ·v¬n¸–kïah-te' HyÅÊrÙh 'Zl ◊ ˇè £y« r fiè p ¸ ' e wà 29
yõb E H ¸ Ùy-te'wà §ÙÅrX ¸ q ÷ yûˇ b E H ¸ Ùy-te' èˇ HyÊrÙh '`◊l §Äul˚bÃz 30 > :r∆zï√g¸–b
èˇ HyÊrÙh '`◊l rÄEHA' 31 < :sïaml A ˚Yyh ¸ ïyC« w¬ ÙÅb – r Ë q ÷ b –¸ ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a beHyC≈ò w¬ lÚl » h · n¬
-te'wà ˇè by«zk ¸ ' a -te'wà bòl A x ¸ ' a -te'wà §Ù˝dyic yõb E H ¸ Ùy-te'wà ÙÅk – v a yûˇ b E H ¸ yO -te'
yõn« v · n¬ k –¸ ïh a bÂrˇ q ’ú b –¸ yÅr Ê H E ˇû ' A h A ˇè bH e yC≈è w¬ 32 :bøx O Ër-te'Ãw qyõip·'-te'Ãw hÅA–b¸lex
-te' HyãÊrÙh-'ø◊l yÄilAGt¸p¬n 33 < :ÙøHyÊrÙh 'B◊l yõi–k ¶Ârˇ °' A h A yûˇ b E H ¸ yO
yûˇ b
E H ¸ yO yõn« v · n¬ k –¸ ïh a bÂrˇ q ’ú b –¸ beHyC≈D w¬ tØn√ v · -tyEb yûˇ b E H ¸ yO -te'wà ˇè Hm e H eè -tyïb E yòb E H ¸ yO
˚^cx · l ¸ yC« w¬ 34 < :sïm a l A £õh e l A ˚Byh A tØn√ v · tyûˇ b E ˚ ˇè Hm e èH e -tyïb E yòb E H ¸ yO wà ¶Ârˇ ' A° h A
le'ÙòyC w¬ 35 :qemïv E l A tÂdˇ r ÂB l A ÙYnt A nà 'Bl ◊ -yi–k hflrˇ °AhAh §Yd fl -y≈nb –¸ -te' y_r Ê m O ' È h A
-tyEb – dˇˇû y¬ ˇè db –a k ¸ t Gi w¬ £y°b i l ¸ v a ïH a b ¸ ˚ §ÙYlyC√ ' a b –¸ sÂrÅex-rah¸–b tebûˇ eHAl èˇ yÊrOmÈ'ïAh
vals –eõ h a m E £y°b –i r fi q Ÿ v a hõl E v · m Ga ïm i yÅr Ê m O ' È h A ˇè l˚bÃg˚ 36 :sïm a l A ˚Yyh ¸ yC« w¬ •Ås E Ùy
> :hAlv ¸ ïm A w√

Judges 2
r
É me '◊yC w¬ ]3 p £y°k i b –O h
a -le' lõgF√ l ¸ gF« ha -§im hô√whÃy-™a'¸lam lavü¬Cy¬w 1
ˇè yt
Gi v
¸ b –aè H¸ n« rˇˇH eò ·' ¶ÂrÄA'Ah-le' èˇ £k e t
¸ ' e 'yòb i ' A w√ £«yr fiÄ c ¸ mGi m i £äk e t ¸ ' e hâl e v · ' a
-'ø◊l £ÄeGta'Ãw 2 :£ïAlÙv¸l £õekt G¸ 'i yôt
i yÊrb –¸ rˇˇüp E 'A -'øl ◊ ràm a 'O w√ £Åk e yEtb OZ ' · l a
-'øl ◊ wà §˚Úct GO t Gi £õh
e yEtÙx¸b – zà m
i t'Øz∑◊ h a ¶Ârˇ û ˇ'A h A ˇè yEbH ¸ ÙΩyl ¸ ˇè tyÊrb ¸ ˚`tr Ë k ¸ t i
£õAtÙ' HB„r√g·'-'ø◊l yit G rË m
aÅ 'A £ûˇ g¬ wà 3 :£ït e yiWv · t'Bz∑◊ -ham yõl i q O b –¸ £út Ge v ¸ m a H ¸
yÄh
i yà w¬ 4 :Hæq ‘ Ùm¸l £õk e lA ˚Byh ¸ y« £Åh e yEhl»Z '≈w £yÅd –Ê ci l ¸ ˇè £k e l A ˚`yh A wà £°k e y≈np K¸ m i
˚B'W
¸ yC« w¬ l°' E r fl W¸ y« yõn≈ b–¸ -lA–k-lïe' heGlÅE'Ah £yZÊrAbË–dah-te' ˇè hw√ hÃy ™ò' a l ¸ m a rãb –E d fi k –¸
-˚x¸b – zà yC« w¬ £y°k i b –O '˚Yhh a £Ùıq m GA h a -£ïH E ˚_'r Ë q Ÿ yC« ïw¬ 5 :˚ïk – b ¸ yC« w¬ £õl A Ùq-te' £ôv A h A
lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^kl ¸ yC≈ w¬ £°AvAh-te' fivõuHÙhÃy xúl Ga H a yà w¬ 6 > :hïw√ hyïl a £õH A
yûˇ m E yà lYk –O hØw√ hÃy-te' ˇè £v A Ah ˚`d¸bav¬Cy¬w 7 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' teHBÂrAl ÙYtAl·x¬n¸l Hyúi'
˚Ä'r fl rˇˇû H e ' · v fi ˚ÅHÙhÃy yZr „ x · ' a ˇè £yimy√ ˚ky`ÊrÈ'eh râeH·' £yÆn« q ‘ z∑à h a yûˇ m E yà |lZk O wà v fi H u° ÙhÃy
v
fi H uú ÙhÃy tAmyC√ô w¬ 8 :lï' E r fl W ¸ y« ¸l hõAWAv rˇˇúeH·' lÙÅd√Fgah èˇ hw√ hÃy hòW E v · m a -lAk – tûˇ ' E
l˚Zbgà b –i ˇè ÙtÙ' ˚`rb –¸ q Ÿ yC« w¬ 9 :£yïn« H A reWv eõ w√ hú' A m E -§eb – h°w√ hÃy debˇû v e §˚Yn-§ib –
-lAk – ˇè £g¬ wà 10 :HavïgF√ -rahl ¸ §ÙYpc F¸ m i £«yr flÚ p ¸ ' e rˇˇû h a ¸b – sÂrˇ x eõ -t¬nm ¸ t i b –¸ ÙÅtl A x · n¬
rˇˇòeH·' £Äehy„r·xa' räExa' rÙâ–d £ É q “ yC√ w¬ wy°t A Ùb·'-le' ˚Yps ¸ e'∆n '˚Åhah rÙûˇ –dah
< :lïE'flr¸W«y¸l hõAWAv rˇˇúeH·' hÅeW·vaGmïah-te' ˇè £g¬ wà hØw√ hÃy-te' èˇ ˚vËdˇ ï√y-'◊l
:£yïl i v A b –¸ h a -te' ˚˜db ¸ v a yC¬ w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ vYr fi h A -te' lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^Wv · yC¬ w¬ 11
£
Ç y« r fi c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E £ ê t A Ù' 'yûˇ c i ÙGmh a £Ät A Ùb·' yûˇ h E l » ' È |hûˇ w√ hÃy-te' ˚ãbzà v a yC¬ w¬ 12
£Åh e yEtÙZbyibs ¸ ˇè rH e ' · ˇè £yim G v a ïh A yòh E l » ' È m E £yÄr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È |yZr „ x · ' a ˚ãkl ¸ yC≈ w¬
lavb –aõ l a ˚ıdb ¸ v a yC¬ w¬ h°w√ hÃy-te' ˚YbÃzav¬Cy¬w 13 :hõ√whÃy-te' ˚sõv i k ¸ yC¬ w¬ £°h e l A ˚Ywx · t Ga H ¸ ïyC« w¬
˚–sH OY yC√ w¬ £yÅs i H O -d¬yb –¸ ˇè £n≈ t G¸ yC« ïw¬ lÅ' E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè hw√ hÃy •òa'-raxï«Cy¬w 14 :tÙ¡rAGt¸HavAlÃw
yún≈ p ¸ l i dˇˇm OY v · l a dÙÅv ˚Zlk ¸ √y-'øl ◊ wà byÅb i s –A m i ˇè £h e yEbyà Ùø' dˇˇy¬ò b –¸ £ãr „ k –¸ m ¸ yC« ïw¬ £°t A Ù'
èˇ reH·'ïa–k hÅAvflr¸l £ûˇ b –A -hAtyà h A ˇè hw√ hÃy-d¬y ˚Ä'c ¸ y√ rˇˇ û ˇeH·' |lZOk¸–b 15 :£ïehyEbÃyÙ'
£’qyC√ú w¬ 16 :dˇˇ' Oø m ¸ £õh e l A recyC≈ú w¬ £°h e l A hõw√ hÃy vúb –a H ¸ «n rˇˇH eô ' · k a wà hØw√ hÃy rˇˇû b –e d –Ê
'Zl ◊ ˇè £h e yEXp ¸ H Oø -le' £òg¬ wà 17 :£ïh e yEsH O dˇˇyC¬õ m i £˚ÅvyiHÙûˇ yC w¬ £y°X i p ¸ H Oø hõw√ hÃy
-§im rÄh E m a ˚rˇˇû s A £°h e l A ˚Ywx · t Ga H ¸ ïyC« w¬ £yÅr Ê x E ' · £yûˇ h i l » ' È ˇè yr „ x · ' ¡a ˚Ænz√ yûˇ k –i ˚vÅm E H A
-yïikÃw 18 :§ïEk ˚WúAv-'◊l hõ√whÃy-tOwc ¸ m i v fi m OB H ¸ l i £ôt A Ùb·' ˚^k¸lAh râeH·' ™Ârä–dah
dˇˇû yC¬ m i ˇè £v A yiHÙøhwà XÅp E H KO h a -£iv ˇè hw√ hÃy hòy√ h A wà £ Ç yiX¸pøOH ê£ehAl |hú√whÃy £yâ÷qEh
£õh e yEcx · l » yún≈ p K¸ m i £Åt A q “ ' · ïnF¬ mi ˇè hw√ hÃy £òx E nF√ y« -yïk –i X°p E ÙKHh a yûˇ m E yà lYk –O £Åh e yEbyà ' Oø
tekl eÄ l A £Åt A Ùb·'ïm E ˚tyûˇ x i H ¸ ihwà ˇè ˚bèH u y√ XÄp E ÙKHh a tÙZm–¸b |hûˇ √yAhÃw 19 :£ïehy‘q·xOdÃw
ˇè ˚lyèp Ki h i '`l ◊ £°h e l A tûwO x · t Ga ¸Hih¸l˚ £Yfld¸bAv¸l £yÅÊrEx·' £yûˇ h i l » ' È ˇè yr „ x · ï' a
rem'ÆyC◊ w¬ l°' E r fl W ¸ y« b –¸ hõw√ hÃy •úa'-raxï«Cy¬w 20 :hïAH“–qah £õk –A r Ë d –fi m i ˚ £Åh e yEll ¸ v a ˇû m Ga m i
'Bl ◊ wà £Åt A Ùb·'-te' yityûˇ wF« c i rˇˇû H e ' · ˇè yt i yÊrb –¸ -te' hÆz∑∆ h a yÙûˇ gF h a ˚ärb ¸ v A râH e ' · §É v a y¬
£ôy« ÙFgh a -§im £°h e y≈np K¸ m i Hyõ' i HyBÊrÙh¸l •yÅisÙ' 'Zl ◊ ˇè yn« ·'-£¬Fg 21 :yïilÙq¸l ˚Yv¸mH A
£yZÊr¸mOH·h l°E'flr¸W«y-te' £õb –A tÙús – n¬ §avm aô l ¸ 22 :tøm O yC√ w¬ fivõuHÙhÃy bú¬zAv-reH·'
:'ø»l-£i' £õAtÙb·' ˚ırm ¸ H A rˇˇH eô ' · k –a £Äb –A tekˇû l e l A hMw√ hÃy ™Ârâ–d-te' É£Eh
-d¬yb
–¸ £õn√ t A nà 'Bl ◊ wà rˇˇh E° m a £õAHyÊrÙh yúiGt¸lib¸l heGlÅE'Ah £ûˇ y« ÙFgh a -te' ˇè hw√ hÃy xònF¬ yC¬ w¬ 23
> :fivïH u ÙhÃy

Judges 3
-te' £õb –A tÙús – n¬ l ¸ hØw√ hÃy x fi yûˇ nF« h i rˇˇû H e ' · ˇè £y« ÙFgh a heGlòE'Ãw 1
qÄr fi 2 :§avïn√ k –¸ tÙBmx · l ¸ m i -lA–k tõE' ˚ÅvËd√y-'ø◊l rˇˇû eH·'-lA–k tE'ò l°E'flr¸W«y
£yõ«nAp¸l-reH·' qBfir h°m A x A l ¸ m i £Yd fl m G¸ l a l ¸ lÅ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ tÙ˘rd –O tavd –fi ˇ ò ˇè §v a m aè l ¸
yØwF« x i ˇû h a wà yØn« d O yûˇ c Fi h a wà ˇè yn« v · n¬ k –¸ ïh a -lAkwà £yÄt Gi ¸ Hl i p ¸ yûˇ n≈ r Ë s a |teHˇû m E x · 3 :£˚øvd fl yà 'Bl ◊
tÙús – n¬ l ¸ ˚Dyh ¸ yC« ïw¬ 4 :tïm A x · 'ÙBbl ¸ dˇˇv aõ §ÙÅmr Ë x e lavˇû –a b ˇè rh a m E §Ù°nb A l G¸ h a rˇˇû h a bõH E yO
-te' hú√Fwic-reH·' hØ√whÃy tûOw¸cm i -te' ˇè ˚v¸mH ¸ y« h · tavd fiÄ l A l°E'flr¸W«y-te' £õA–b
yòt
Gi x i h a y°n« v · n¬ k–¸ ïh a bÂrˇ û ˇ’qb –¸ ˚YbH ¸ y√ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb ¸ ˚ 5 :hïH e m O -d¬yb –¸ £õt A Ùb·'
£yÅH i n√ l ¸ ˇè £h e l A £òh e yEtÙn¸b – -te' ˚âxq Ÿ yC« w¬ 6 :yïs i ˚bÃyh a wà yõwF« x i h a wà yØz∑« r Ê p K¸ h a wà ˇè yr Ê m O ' È ïh A wÃ
> :£ïh e yEhl » ' È -te' ˚˜db ¸ v a yC¬ w¬ £°h e y≈nb ¸ l i ˚ûnt ¸ n√ £õh e yEtÙn¸ –b-te'Ãw
hûˇ w√ hÃy-te' ˚Yxk –¸ H ¸ yC« ïw¬ hØw√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè vr fi h A -te' lò' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚âWv · yC¬ w¬ 7
ˇè hw√ hÃy •ò' a -raxïyC« w¬ 8 :tÙ¡rEH·'Ah-te'Ãw £yõilAv¸–bah-te' ˚ıdb ¸ v a yC¬ w¬ £°h e yEhl »ø ' È
˚˙db ¸ v a yC¬ w¬ £«yr flÚ h · n¬ £Zr fi ' · ™elm eõ £«yt aÅ v A H ¸ r Ê §ûˇ H a ˚–k ˇè dy¬ b –¸ £Är „ k –¸ m ¸ yC« ï¬w lÅE'flr¸W«y¸–b
ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚òqv · zà yC« w¬ 9 :£yïn« H A hún∆ m O H ¸ £«yt aõ v A H ¸ Êr §úaH˚–k-te' lôE'flr¸W«y-yï≈n¸b
-§eb – lûˇ ' E y«nt ¸ v A tE'ò £°v E yiHÙïyC w¬ lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ l i v fi yôH i Ùm húw√ hÃy £’qyC√= w¬ hØw√ hÃy-le'
-te' XZOKp¸H«Cy¬w êh√whÃy-fix˚¡r wyúl A vA yâh i t G¸ w¬ 10 :˚Fnïm Ge m i §BX O q –“ h a bõl E k A yúx i ' · zØn¬ q Ÿ
™elˇû m e £«yt aõ v A H ¸ r Ê §úH a ˚–k-te' ÙÅdy√ b –¸ ˇè hw√ hÃy §òt GE yC« w¬ hÅm A x A l ¸ m Gi l a ˇè 'c E yC≈ w¬ ±lE'r fl W ¸ y«
h°n√ H A £yûˇ v i b –A r Ë ' a ¶Ârˇ õA'Ah XıOq¸HiGt¬w 11 :£«yïAtAv¸HÊr §úH a ˚–k lõv a ÙÅdy√ zAvˇû t GA w¬ £Úr fl ' ·
> :zïn¬ q Ÿ -§eb – lú' E y«nt ¸ v A tAmyC√õ w¬
-te' hMw√ hÃy q=z∑≈ x a yà w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ vYr fi h A tÙBWv · l a lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚pès i yCO w¬ 12
:hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ vYr fi h A -te' ˚BWAv-yïi–k lôav lÅE'flr¸W«y-lav ˇè b' A Ùm-™elïm e §Ù`lgà v e
˚YHr Ë yïyC« w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« -te' ˇè ™ yC¬ w¬ ™elyC≈Æ w¬ q°l E m A v · w¬ §ÙõGmv a yún≈ b –¸ -te' wyÅl A ' E •Zs O ' È yC∆ w¬ 13
bÅ' A Ùm-™elïm e §ÙZlgà v e -te' ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`db ¸ v a yC¬ w¬ 14 :£yΩr Ê m A t G¸ h a ryúv i -te'
É£’q√Cy¬w Çh√whÃy-le' VlE'flr¸W«y-yïn≈ b ¸ ˚˘qv · zà yC« w¬ 15 < :hï√nH A hYr „ W ¸ v e hún∆ Ùm¸H
Ù°nyimyà -d¬y rˇˇX LEõ ' i Hyú' i yØn« yimyà h a -§eb – ˇè 'r fl gF≈ -§eb – d˚`hE'-te' fivyÄiHÙm £äehAl h=√whÃy
Ùâl W É v a yC¬ w¬ 16 :bï' A Ùm ™elm eú §ÙYlgà v e l ¸ hÅx A nà m i ˇè Ùd√yb –¸ lò' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚âxl ¸ H ¸ yC« w¬
wyÅd –fl m a l ¸ taxˇû t Ga m i ˇè h – t A Ù' rˇˇgFO` x ¸ yC¬ w¬ h – k –A° r Ë ' A demûgFO tÙYyp E yún≈ H ¸ h – l Aô wà bÂrx eÄ d˚äh' E
§Ùàlgà v e wà b°' A Ùm ™elˇû m e §ÙYlgà v e l ¸ hÅx A nà m Gi h a -te' èˇ b„rŸq¬yC w¬ 17 :ÙΩnyimyà ™Ârˇ y∆ú lõv a
ˇè xl Ga H a yà w¬ h°x A nà m Gi ah-te' byYÊrŸqah¸l hÅl GA k –i rˇˇû H e ' · –ak ˇè yh i yà ïw¬ 18 :dˇˇ' Oø m ¸ 'yYr Ê b –A Hyú' i
lØgF√ l ¸ gF« h a -te' rˇˇû H e ' · ˇè £yilyis¸Kpah-§im bÄAH '˚ZhÃw 19 :hïx A nà m Gi h a yõ' E W ¸ nO £Åv A h A -te'
-lAk – wyÅl A v A ïm E ˇè ˚'¸cïyC≈ w¬ sÅh A rem'ûyC◊ w¬ ™el°eGmah ßyõelE' yôil retúEs-rabË–d rem'D◊Cy¬w
h`flr‘q¸Gmah t=¬Cyil·va–b bEHOyÑ-'˚øhÃw wyÄAlE' 'ûˇ A–b |d˚ZhE'Ãw 20 :wyïl A v A £yYd Ê m ¸ v O h A
lúv a m E £“qyC√õ w¬ ßy°l e ' E yõl i £yúih»lÈ'-rabË–d d˚ÅhE' rem'û◊Cy¬w ÙÅ–dab¸l èˇ Ùl-reH·'
™Ârˇ û ˇ∆y lõavEm bÂrÅexah-te' èˇ xq –— yC« w¬ ÙÅl'◊mW ¸ dˇˇû y¬ -te' èˇ d˚hE' xòal¸H«Cy¬w 21 :'ïE–si–kah
ˇè bl e x Eè h a rˇˇgFO` s ¸ yC« w¬ bahl GaÄ h a rˇˇû x a ' a bäc FA nF« h a -£ïg¬ 'âb ◊ yC√ w¬ 22 :ÙΩnX ¸ b i b –¸ h A v eõ q “ t ¸ yC« w¬ Ù°nyimyÃ
'úc E yC≈ w¬ 23 :h√nd O¡ H ¸ r Ë p Ka h ¡a 'õc E yC≈ w¬ Ù°nX ¸ b –i m i bÂrˇ x eõ h a •ôl a H A 'Bl ◊ yûˇ k –i bahl GaÅ h a dˇˇû v a b –¸
'˚`hwà 24 :lïv A n√ wà ٘dv · b –a hôyC√ l i v a h A tÙ^tl ¸ d –fi rUgFO s ¸ yC« w¬ h√nÙ˝rË–d¸siGmïah d˚YhE'
™ûˇ ' a ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ tÙÚlv u nà hõyC√ l i v · h A tÙBtl ¸ d –fi hônF≈ h i wà ˚à'r Ë yC« w¬ ˚'Åb –A wyZd fl b A v · w¬ ˇè 'c A y√
hônF≈ h i wà HÙÅb – -dav ˚lyûˇ x i yC√ ¬w 25 :hΩflr‘q¸Gmah rˇˇBfid·xa–b wyõAlÃgfir-te' '˚_h ™yúisEm
£Åh e y≈nd O˘ ' · ˇè hnF≈ h i wà ˚xÅt GA p ¸ yC« w¬ ˇè x fi t GEè p ¸ m Ga h a -te' ˚`x q Ÿ yC« w¬ hõyC√ l i v · ïh A tÙZtl ¸ d –fi x fi t Eõ p O ˚Fnn∆ú yE'
-te' rˇˇû b a v A ˇè '˚hÃw £°h A m ¸ h ¸ m a t ¸ ïh i dˇˇû v a Xõl a m ¸ n« d˚Bh' E wà 26 :tïm E hAcr Ë ˇ' aõ lúp E nO
rˇˇû h a b –¸ rˇˇp Aõ ÙKHb –a vúq — t ¸ yC« w¬ ÙÅ'Ùb¸b – yûˇ h i yà w¬ 27 :hAtΩflryiv¸KWah XõElAGmyC« w¬ £yÅl i yisp K¸ h a
rem'`◊Cy¬w 28 :£ïehy≈n¸pil '˚BhÃw rˇˇh Aõ h A -§im lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ ¸b ÙüGmv i ˚âdr Ë yC≈ w¬ £«yr flÚ p ¸ ' e
£°k e d Ë y∆ b –¸ bõ' A Ùm-te' £ôk e yEbyà ' O -te' hü√whÃy §ât a n√ -yïk –i yÅfi r·xa' ˚ZpËdÊr èˇ £ehEl·' ]3
Hyõ' i ˚Bnt ¸ n√ -'øl ◊ wà bÅ' A Ùm¸l ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a tÙ`rb –¸ v ¸ m a -te' ˚ãdk –¸ l ¸ yC« ïw¬ wyÄr fl x · ' a ˚˘dr Ë yC≈ w¬
-lAk – HyÅ' i ˇè £yipl A ' · tÂrˇ W eò v · k –a 'yÄh i h a tûˇ v E b –A bä' A Ùm-te' ˚âk – yC¬ w¬ 29 :rˇˇb Oø v · l a
'˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè b' A Ùm vòn¬ k –A t Gi w¬ 30 :Hyï' i Xõl a m ¸ n« 'Bl ◊ wà l«yx A° Hyûˇ ' i -lAkwà §õm E H A
èˇ h√yAh wy`flr·xa'Ãw 31 < :hïn√ H A £yún« Ùm¸H ¶Ârˇ õA'Ah XıOq¸Hit G w¬ l°' E r fl W ¸ y« dˇˇû y¬ taxt Gaõ
rˇˇq “° b –A h a dˇˇm aõ l ¸ m a b –¸ HyÅ' i tÙZ'm E -HïH E ˇè £yit G H ¸ l i p K¸ -te' ™òyC¬ w¬ tØn√ v · -§eb – rˇˇû gF¬ m ¸ H a
< :lïE'flr¸W«y-te' '˚Yh-£¬gF vaHyCOB w¬

Judges 4
:tïm E d˚Yh' E wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEv¸–b vYfirAh tÙBW·val lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚pès i yCO w¬ 1
èˇ Ù'Ab¸c-raWÃw rÙÚcAx¸–b ™õalAm rˇˇH eú ' · §avn¬Ø k –¸ -™elïm e §yûˇ b i y√ ˇè dy¬ b –¸ hÆw√ hÃy £Zr „ k –¸ m ¸ yC« w¬ 2
h°√whÃy-le' lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚ıqv · c ¸ yC« w¬ 3 :£ïy« ÙFgh a teHr Oı ·xa–b bõEHÙy '˚BhÃw 'Åflr¸syïis
hõ“qÃzAx¸–b lôE'flr¸W«y yü≈nb –¸ -te' ¶ãx a l A '˚hÃw∏ ÙÅl ˇè lz∆ r Ë –ab-bekr ÂΩ tÙ`'m E vâH a t G¸ yik – ∏
'yôh i tÙ˝dyip K l a teH' Eõ hÅ' A yibnà hûˇ H KA ' i ˇè hr fl ÙbËd˚ 4 < :hïn√ H A £yBr Ê W ¸ v e
hÄflrÙbË–d remäOGt-taxïaGt tebâeHÙy 'yihwà ∏ 5 :'yïh i h a túv E b–A lõE'flr¸W«y-te' húAX¸pOH
lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ h A yôl e ' E ˚Blv · yC¬ w¬ £«yr flÚ p ¸ ' e rˇˇû h a b –¸ lõ' E -tyïb –E §yúb E ˚ hôm A r fl h A §yüEb –
rem'ât G◊ w¬ y°l i t GA p ¸ n¬ HÂdˇ q –’õ m i £avnOØ yib' · -§eb – qZr fl bA l ¸ ˇè 'flrŸqiGt¬w xÄal¸HiGtw¬ 6 :Xïp KA H ¸ m Gi l a
ˇû t
GA x ¸ q— l A wà rÙÅbt GA rˇˇû h a b –¸ ˇè t GA k ¸ H a ïm
A ˚ ™òl E lÄ' E r fl W¸ y« -yïh E l » ' È hûˇ w√ hÃy |hûˇ wF√ c i 'Bl ◊ h · wyäl A ' E
ßyäl e 'E yât Gi k ¸ H a m A ˚ 7 :§˚ølb u zà yún≈ b –¸ m i ˚ yõl i t GA p ¸ n¬ yún≈ b –¸ m i HyÅ' i ˇè £yipl A ' · tÂrˇ W eò v · ß Æ m G¸ v i
Ù°nÙm·h-te'wà Ùõb – k ¸ r Ê -te'wà §yÅb i y√ 'ûˇ b A c ¸ -raW ˇè 'r fl s ¸ yïs i -te' §ÙÄHy÷q laxûˇ ¬n-le'
-£i'wà yit G k ¸ l A° hA wà yõm Gi v i yúk i ¸lEGt-£i' qÅflrA–b èˇ AhyèelE' rem'`yC◊ w¬ 8 :ßΩd  y√ b–¸ ˚hyõt Gi t a nà ˚
'â◊l Éyi–k sepe'ò ™ÄAGmiv ™ûˇ ElE' ™^»lAh rem'ä◊Gt¬w 9 :™ïElE' 'Bl ◊ yõmGi vi yôk i l ¸ t E 'Bl ◊
rˇˇk –OB m ¸ y« hÅH KA ' i -d¬yïb ¸ yûˇ i–k ™ÅElÙh hûˇ AGta' rˇˇû eH·' èˇ ™Ârè–dah-lav Æ߸GtËra'¸pïiGt hM∆y¸hïit
qâEvÃz¬Cy¬w 10 :hAHËdˇ æ’q qYflrA–b-£iv ™elúEGt¬w h_flrÙbË–d £“qüAGt¬w 'Úflr¸syïis-te' hõ√whÃy
Hy°' i yõp E l ¸ ' a tÂrˇ W eú v · wyÅl A gà r
fi b –¸ lavûˇ yC¬ w¬ hAHd Ë q ’Å ˇè yl i t GA p ¸ n¬ -te'wà §òul˚bÃz-te' qäflrA–b
§ûˇ t E x O bõb A x O yún≈ b –¸ m i §«yq –—Å m i dˇˇr flZ p ¸ n« ˇè yn« y‘q – h a rebx eò wà 11 :hΩr fl ÙbËd – Ùõm G v i lavt Gaú w¬
˚dˇˇgF«õ yC¬ w¬ 12 :HÂdˇ q ’æ -te' rˇˇH eú ' · £yõnF« n¬ v · c a b –¸ ** £y«nF v a c ¸ b –a * §ÙBl' E -dav ÙÅlh Û ' A Xûˇ yC≈ w¬ h°H e m O
qâEvÃz¬Cy¬w 13 < :rÙøbAGt-rah £avYOnyib·'-§e–b qBflrA–b hôAlAv yúk –i 'Úr fl s ¸ yïs i l ¸
rˇˇû eH·' £õAvAh-lA–k-te'Ãw lØz∆ r Ë b –a bekr ÂZ ˇè tÙ'Em vòH a t G¸ ÙÄ–b¸kÊr-lA–k-te' 'äflr¸syïis
qäflrA–b-le' hâflrObË–d Érm e '◊t G w¬ 14 :§ÙøHy÷q laxn¬ú -le' £õy« ÙFgah teHıOr·xEm Ù°Gti'
'ûˇ c A y√ hõw√ hÃy 'Bl ◊ h · ßÅd  y√ b –¸ ˇè 'r fl s ¸ yïs i -te' hòw√ hÃy §ât a n√ r É H e ' · ˇè £ÙCyh a hòz∆ yûˇ k –i £˚Äq
£Ahˇû yC√ w¬ 15 :wyΩr fl x · ' a Hyõ' i £yôp i l A ' · tÂrˇ üW e v · w¬ rÙÅbt GA rˇˇû h a m E ˇè qr fl b –A dÂrˇ yC≈ò w¬ ßy°n∆ p A l ¸
bÂrˇ õex-yip¸l hô∆n·xaGmïah-lA–k-te'Ãw bek^ÂrAh-lA–k-te'Ãw 'âflr¸syïis-te' h√whÃy∏
qÄr fl b A ˚ 16 :wyïl A gà r fi b –¸ s√nyC√ú w¬ hõb A k –A r Ë m Ge h a lúv a m E '_r fl s ¸ yïs i dÂrˇ üyC≈ w¬ qÚr fl b A yûˇ n≈ p ¸ l i
-lAk – lãp KO yC« w¬ £°y« ÙFgh a teHr O˘ x · dˇˇv aõ hØn∆ x · m Ga ïh a yZr „ x · a'wà ˇè bk e r Âè h A y`„r·xa' •ãfidflr
wyÅl A gà rfi b –¸ sûˇ n√ ˇè 'r fl s ¸ yïs i Ãw 17 :dˇˇïAxe'-dav rˇˇõa'¸H«n 'B◊l bÂrÅex-yip¸l èˇ 'r fl s ¸ yïs i hòn≈ x · m a
§yàbE ˚ rÙÅcx A -™elïm e §yûˇ b i y√ §yEb – ò £ÙÄlH A yûˇ k –i y°n« y‘q – h a rebûˇ ex teHõE' lÅEv√y lehZO'-le'
h^flr˚s wyÄAlE' rem'Z◊Gt¬w Ç'flr¸syïs i t'Zr fi q Ÿ l i VlEvy√ 'ûˇ c E t GE w¬ 18 :yïn« y‘q – h a rebx eú tyõb –E
:hïk A yimW K¸ b –a ˚hõs –E k a t G¸ w¬ hAlh È ' OÅ h A ˇè h A yèl e ' E rasyC√ò w¬ 'ÚflryiGt-la' yõalE' hBr fl ˚s yôn« d O ' ·
dw'^n◊ -te' xãt Ga p ¸ t Gi w¬ yit'°m E c A yûˇ k –i £«ym aõ -Xavm ¸ 'ún√ -y«ny÷q¸Hah AhyôelE' rem'^◊Cy¬w 19
Éh√yAhÃw lehÚO'Ah xatˇû p Ke dˇˇm OY v · h A yÅl e ' E rem'ûyC◊ w¬ 20 :˚hïs –E k a t G¸ w¬ ˚hõq ‘ ¸HaGt¬w bôAlAxeh
xûˇ q –— t Gi w¬ 21 :§«yï' A t G¸ r Ë ˇm aú A'Ãw Hyõi' hBOKp-Hï≈y·h rˇˇôamA'Ãw ™ÄElE'¸H˚ 'Ùäb√y Hyâi'-£i'
'Ù`bt GA w¬ h – d flÄ y√ b –¸ tebˇû q –’ aGmah-te' £eWüAGt¬w lehäO'Ah dâatÃy-te' rebexÑ-teHïE' lûˇ Ev√y
£Bd –fl r Ë n« -'˚øhwà ¶Ârˇ ' A° b –A xõn¬ c ¸ t Gi w¬ ÙÅtq –“ r fi b –¸ ˇè dt E yC√ ah-te' vò—q¸tiGt¬w X'ÅAGla–b èˇ wyAlE'
ÙÅt'flrŸqil èˇ lEv√y 'òEcEGt¬w Ç'flr¸syïis-te' •Z„dOr êqflrAb hûˇ nF≈ h i wà 22 :tøm O yC√ w¬ •avyC√õ w¬
h
A yÅl e ' E 'Zb ◊ yC√ w¬ H°q –‘ b a m ¸ hûˇ t GA ' a -reH' · Hyõi'Ah-te' ≠Åe'Ër' a wà ™ûˇ l E ÙÅl rem'Zt G◊ w¬
'˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè £yihl » ' È vòn¬ k ¸ yC¬ w¬ 23 :Ùøtq –“ r fi b –¸ dˇˇEõtyC√ h a wà tÅm E lûˇ p E nO ˇè 'r fl s ¸ yïs i hònF≈ h i wÃ
ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ dˇˇy¬ò ™elt GEä w¬ 24 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ yõn≈ p ¸ l i §avn√° k –¸ -™elïm e §yûˇ b i y√ tõ' E
-™elïm e §yúb i y√ tõ' E ˚tyÅr Ê k ¸ h i rˇˇû H e ' · davò §avn√° k –¸ -™elïem §yûˇ b i y√ lõv a hÅH A q “ wà ™ÙZlh A
> :§avïn√ k –¸

Judges 5
:rˇˇm Oø 'El '˚Yhh a £ÙúyC b –a £avnO° yib·'-§e–b qYflrAb˚ hÅflrÙbË–d raHˇû t GA w¬ 1
:hïw√ hÃy ˚Ykr  b –A £°v A bYd –„ n¬ t ¸ h i b –¸ lÅ' E r fl W ¸ y« b –¸ ˇè tÙvflrp K¸ v fi r O` p ¸ b –i 2
hflryÅH i ' A yûˇ k i nO ' A ˇè hw√ hyïal yÄk i nO ' ¡A £y°n« zà r O¡ ˚nyõz« ' · ah £yÅk i l A m ¸ ˚Zvm ¸ H i 3
:lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' hõ√whyïal ràEGm¬z·'
£ÙÅd' È hZd „ W K¸ m i ˇè ßd –Ë v ¸ c a b –¸ ˇè ryivW KE m i ß ò t ¸ 'Ecb –¸ hÆw√ hÃy 4
:£«yïm A ˚p¸Xn√ú £yõb i v A -£¬gF ˚p°X A n√ £«ym aõ H A -£¬gF hAHv AÅ r fl ¶Ârˇ û ˇ' e
:lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ' hõ√whÃy yDn≈ p K¸ m i yØn¬ yis hûˇ z∆ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p K¸ m i ˚Ylzà n√ £yBr Ê h A 5
tÙÚxflrÛ' ˚YlËdAx lÅEvy√ yûˇ m E yib – ˇè tn√ v · -§eb – rˇˇgF¬ò m ¸ H a yã m E yib – 6
:tÙïl G q — l ¸ q — v · tÙYxr fl ' Û ˚àkl ¸ y≈ tÙÅbyitnà yûˇ k E l ¸ h
O wÃ
˚GlÚ„dAx lõE'flr¸W«y¸–b §Ù_zflr¸p ˚^lËdAx 7
:lï' E r fl W ¸ y« b –¸ £õ' E yit G m ¸ q –—ú H a hÅr fl ÙbËd – ˇè yt Gi m ¸ q –—è H a dˇˇòv a
£yÚr Ê v A H ¸ £ûˇ x e l A zõ' A £yÅH i d fl x · £yûˇ h i l » ' È ˇè rx a b ¸ y« 8
:lï' E r fl W ¸ y« b–¸ •el' eõ £yúv i b –A r Ë ' a b –¸ xamr OÅ w√ ˇè h' e r fl ˇ ïy≈ -£i' §òg≈ m A
:hïw√ hÃy ˚Ykr  b –A £°v A b –A £yõb i d –Ë n¬ t ¸ ïm Gi h a lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ q ‘ ŸqÙx¸l èˇ yi–bil 9
:˚xyïiW ™Ârˇ Y–d-lav yúEk¸lOhÃw §y_d –Ê m i -lav yüEbH ¸ yO tÙärx O c ¸ tÙ=nt O ' · yÉ b E k ¸ r O 10
hØw√ hÃy tÙ˘qd Ë c i ˇè ˚nF t a yà £òH A £yÅb –i ' a H ¸ m a §yEb – ò £yÄc i c ¸ ïx a m ¸ lÙûˇ q – m i 11
l°' E r fl W ¸ y« b –¸ ÙYnOzËriKp tıOqËdic
:hïw√ hÃy-£av £yYr Ê v A ¸KHal ˚ıdËr√y zôA'
ry°iH-yÊr¸–bfi–d yÊr˚Yv yÊr˚Bv hÅr fl ÙbËd – ˇè yr Ê ˚v y`r Ê ˚v 12
:£avnOΩ yib' · -§eb – ß õ yà b ¸ H e húb E H · ï˚ q_r fl b –A £˚ıq
:£yΩr Ê Ù–bgF« b –a yõl i -dfiryà hDw√ hÃy £°v A £yYr Ê yÊd – a'¸l dyÅÊrAW dˇˇZfirÃy zA'ò 13
ßy°m e m A v· ïa b
– §yõm i y√ nà b i ßyBr  ·xa' qÅElAm·va–b ˇè £H A r Ë H A £«yÄr fi p ¸ ' e yûˇ nF« m i 14
:rˇˇïp E s O XebH Eú b –¸ £yõk i H ¸ m O §Ål u ˚bÃz∑ m iâ ˚ £yÅq ÷ q Ÿ x OZ m ¸ ˇè ˚dËrˇ ïy√ ryÄk i m A yûˇ nF« m i
wy°l
A gà r
fi b
–¸ xûˇ l Ga H u qemv Eõ b –A qÅr fl b –A §ûˇ k –E ˇè rk A SAW K y« wà hÅflrObË–d-£iv èˇ rAkSAW K y« b –¸ y`r fi W A wà 15
:bïEl-y‘qŸqix £yõilOdÃFg §Åb E ˚'Ër tÙûˇ gF l a p ¸ b –i
£yÚÊrfld·v tÙ˘qÊr¸H fivYOm¸Hil £«yt aÅ p K¸ H ¸ m Gi ïh a §yEb – òt GA b ¸ H aÄ √y hAm G ˇû l A 16
:bïl E -y„rq Ÿ x i £yõl i ÙdÃgF §Åb E ˚'Ër tÙûˇ gF l a p ¸ l i
tÙ°yC n« ' Û r˚Ygy√ hAm G l Aú §àd fl wà §Åk E H A ˇè §d –„ r Ë yC¬ h a rebv Eò b –¸ dÄAv¸l«Fg 17
:§Ùïk – H ¸ y« wyõc A r fl p ¸ m i lúv a wà £yÅm Gi y¬ •ÙZxl ¸ ˇè bH a y√ rÄH E ' A
:hΩd  WA yúm E Ùr¸m lõv a y°l i t GA p ¸ n¬ wà t˚Yml A Ù_Hp ¸ n¬ •Br „ x E £ûˇ a v §˚ÄlubÃz 18
§avn¬Ø k ¸ yûˇ k E l ¸ m a ˇè ˚m·xl ¸ n« zò' A ˚mÅx A l ¸ n« ˇè £yikl A m ¸ ˚'òA –b 19
:˚xæq “ l A 'Bl ◊ •esk –eõ vacb –eú Ù°d – g« m ¸ yûˇ m E -lav ™õn¬ v ¸ t a b –¸
:'Ωr fl s ¸ yis-£iv ˚Ymx · l ¸ n« £Åt A ÙGls i m G¸ m i ˇè £yibk A Ùïk – h a ˚m°x A l ¸ n« £«ym aõ H A -§im 20
§ÙÚHy÷q laxˇû n¬ £yõm i ˚dŸq laxn¬ú £Åp A r fl gFà ˇè §ÙHy÷q laxn¬ò 21
:zøv O yõH i p ¸ n¬ yúk i r Ë d Ë t Gi
:wyΩr fl yib – ' a tÙırh · d –fi tÙ˜rh · d –fi ˇ ïm i s˚Ús-yEbq –Ÿ v i ˚Yml ¸ h A zúA' 22
Ahy°eb¸HOy rÙ˜rA' ˚rˇˇBO' hØ√whÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè rm a ' A zÙÄrm E ˚rÙZ' 23
:£yΩr Ê Ù–bgF« b –a hõw√ hÃy tBr fi zà v e ¸l hØ√whÃy tZfirÃzev¸l èˇ ˚'èAb-'øl ◊ yòk –i
:™ΩflrOb¸Gt lehYO'A–b £yúH i nF√ m i y°n« y‘q – h a rebˇû x e teH' Eõ làv E y√ £yÅH i nF√ m i ˇè ™r fi b O t G¸ 24
:hïA'¸mex hAbyBÊrŸqih £yYÊryÊ–da' leps Eú b –¸ h√nt A° n√ bûˇ l A x A lõ' a H A £«ym aú 25
£y°l i m E v · t˚Zml ¸ h a l ¸ h – n√õ yimyï«w h√nx ¸ l aÅ H ¸ t Gi dˇˇû t E yC√ l a èˇ –hfld√y 26
:Ùøtq –“ r fi hõp A l ¸ x A wà húc A x · m A ˚ ÙÅH'◊r hûˇ “qx · m A ˇè 'r fl s ¸ yïs i hòm A l ¸ h A wÃ
lÅp A n√ vZr fi k –A ˇè h A yèl e gà r fi §yòb –E b°k A H A lõp a n√ vBr fi k –A h A yÅelgà r fi §yûˇ b –E 27
:d˚¡dH A lúp a n√ £õH A vÅr fi k –A rˇˇû H e ' · b –a
b°n√ H¸ 'e h ¡A dˇˇû v a b –¸ 'Yr fl s ¸ yïs i £ú' E bôb –E y¬ t G¸ w¬ hüApq Ÿ H ¸ n« §ÙâGlaxah Édav¸–b 28
:wyït A Ùb¸k – r Ë m a yõm E v · p Ka ˚Årx È ïe' v fi ˚ûˇ d – m a 'ÙÅbl A ˇè Ùb – k ¸ r Ê HòH E b –O v fi ˚Äd – m a
:–hïl A h A yYr  m A ' · byúH i t GA 'yàh i -•a' h√nF y°n∆ v · t Ga h A yõt e ÙrAW tÙBm¸kax 29
rebgF∆Ø H'˘r ◊ l ¸ ˇè £y« t aè m A x · r fi £ax`fir lÄAlAH ˚˘ql G¸ x a yà ˚ä'c ¸ ¸m«y 'â◊l·h 30
£yõv i b A c ¸ lúl a H ¸ 'År fl s ¸ yûˇ isl ¸ ˇè £yivb A c ¸ lòl a H ¸
:lïAlAH yB„r'ÃFwac¸l £«yt aõ m A q Ÿ r Ê vabc eú h°m A q Ÿ r Ê
ÙÚtrfl b u gà b
–i HemH Keõ h a t'úc E k –¸ wyÅb A h · ' OZ wà hØw√ hÃy ˇè ßyèb e yà Ù'-lAk ˚`d¸b'◊y §E–k∏ 31
> :hïn√ H A £yúv i b –A r Ë ' a ¶Ârˇ ' Aõ h A Xıq O H ¸ t Gi w¬

Judges 6
§õy√ d Ë m i -d¬yb –¸ hôw√ hÃy £ü≈nt G¸ yC« w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ vYr fi Ah lô' E r fl W ¸ y« -y≈nb ¸ ˚^Wv · yC¬ w¬ 1
yûˇ n≈ b
–¸ |£ûˇ h e l A ˚øWv A §My√ d Ë m i y=n≈ p K¸ m i l°' E rfl W ¸ y« -lav §õ√yd Ë m i -d¬y zAvt GAú w¬ 2 :£yïn« H A vabH eú
:tÙ¡dc A m G¸ h a -te'wà tÙ˜rv A m G¸ h a -te'wà £yÅr Ê h A ïb –e rˇˇû H e ' · ˇè tÙrAhÃniGmah-te' lÄE'flr¸W«y
:wyïl A v A ˚Blv A wà £Âdˇ q ’õ -y≈nb ¸ ˚ qôl E m A v · w¿¬ §ü√yd Ë m i hâl A v A wà l°E'flr¸W«y vZfir√z-£i' hõ√yAhÃw 3
˚ryòi'¸H¬y-'ø◊lÃw h°√∑zav õß·'Ù–b-dav ¶ÂrÅA'Ah l˚ZbÃy-te' èˇ ˚tyèx i H ¸ yC¬ w¬ £Äh e yElv · ˚ûnx · yC¬ w¬ 4
£Äh
e yElh Û ' A wà ˚älv · y¬ £âh e y≈nq Ÿ im˚ £ É h E yák –i 5 :rÙømx · w¬ rÙYH√w húeWÃw lÅE'flr¸W«yb –¸ ˇè hy√ x ¸ ïm i
¶Ârˇ '
Aõ b
A ˚'Bb O yC√ w¬ rˇˇp KA° s ¸ m i §yûˇ ' E £õh e yEl G m a gà l i wà £úh e AlÃw bÅOrAl èˇ he–bËra'-yΩ„dk ¸ ˚'òb A ˚** ˚'Oby√ *
-le' lõE'flr¸W«y-yï≈n¸b ˚ıq·vÃzyC« w¬ §°y√ d Ë m i yûˇ n≈ p K¸ m i dˇˇ' OY m ¸ lô' E r fl W ¸ y« l^d –fi yC« w¬ 6 :–hïAt·xaH¸l
tÙıdO' lõav h°√whÃy-le' lõE'flr¸Wy« -yïn≈ b ¸ ˚ıqv · z√ -yïk –i yàh i yà ¬w 7 > :hïw√ hÃy
-hO–k £äehAl rem'=◊Cy¬w l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -le' 'yõib√n Hyúi' hôw√ hÃy xüalH ¸ yC« w¬ 8 :§ïy√ d Ë m i
'yúc i ' O w√ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè £k e t ¸ ' e yityòl E v È h e yãk i nO ' A lÄ' E r fl ¸Wy« yûˇ h E l » ' È |hûˇ w√ hÃy rˇˇm aú ' A
-lAk – dˇˇyC¬õ m i ˚ £«yr fiÅ c ¸ m i dˇˇû ˇyC¬ m i ˇè £k e t ¸ ' e lòc Fi ' a w√ 9 :£yΩd Ê b A v · tyúb –E m i £õk e t ¸ ' e
hZflr¸mO'√w 10 :£ïAcËra'-te' £õk e l A hún√ t G¸ ' e w√ £Åk e y≈np K¸ m i ˇè £t A Ù' H`r „ g√ ' · w√ £°k e yEcx · l »
£õt Ge ' a rˇˇH eú ' · yÅr Ê m O È'Ah yûˇ Eh»lÈ'-te' èˇ ˚'Ëryïit '`◊l £ÅekyEh»lÈ' hûˇ √whÃy ˇè yn« ' · £Äk e l A
hÆ√whÃy ™ûˇ a'¸lam 'ã◊b√Cy¬w 11 > :yïl i Ùq¸b – £õt Ge v ¸ m a H ¸ 'Bl ◊ Ãw £°c A r Ë ' a b –¸ £yûˇ b i H ¸ Ùy
§ÙZvd Ë g« wà yÚr Ê zà ve ïh A yûˇ b i ' · HõA'Ùy¸l rˇˇúeH·' hÅflr¸pAv¸–b rˇˇû H e ' · ˇè hl A ' E ïh A taxt Gaò ˇè bH e yC≈è w¬
h°w√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a wyõl A ' E 'Br fl yC≈ w¬ 12 :§ïy√ d Ë m i yún≈ p K¸ m i syõ n« h A l ¸ tØgF¬ b –a ˇè £yiX L x i Xòb E x O ÙÆnb –¸
yØn« d O ' · yûˇ b –i ˇè §ÙvËdgF« wyòAlE' rem'=◊Cy¬w 13 :l«yïAxeh rÙúb – gF« ß õ m G¸ v i húw√ hÃy wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬
ÉreH·' wyáAtO'¸l¸p«n-lïAk hûˇ ≈Cy' a wà t'°z◊ -lAk – ˚n¸t' aõ c A m ¸ hAm G l Aú wà ˚nÅm GA v i ˇè hw√ hÃy Hòy≈ wÃ
˚nûˇ H
A X A nà ˇè ht GA v a wà hØw√ hÃy ˚nûˇ l A v È h e ˇè £y« r fiè c ¸ m Gi m i '` l ◊ h · rÄm O 'El ˚nyät E Ùb·' ˚nâl A -˚r¸p K s i
hØ∆z ûˇ ß·xOk¸–b ™Elò rem'ÆyC◊ w¬ hØw√ hÃy ˇè wyAl' E §epyC«ò w¬ 14 :§ïy√ d Ë m i -•akb –¸ ˚nõn≈ t G¸ yC« ïw¬ hØw√ hÃy
ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 15 :ßyït Gi x ¸ l a H ¸ 'Yl ◊ h · §°y√ d Ë m i •ûˇ k –a m i lõE'flr¸W«y-te' úAGt¸vaHÙhÃw
yúk i nO ' A wà hÅH Ke n¬ m ¸ b –i lZd –fi h a èˇ yp Ki l ¸ ' a hònF≈ h i l°E'flr¸W«y-te' v fi yõH i Ù' húm GA b –a yØn√ d O ' · yûˇ b –i
t
Aú yik – h i wà ™°m GA v i hõy∆ h ¸ ' e yúk –i hØw√ hÃy ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 16 :yïb i ' A tyúb E b –¸ ryõv i c FA h a
ßy°n∆ yEvb –¸ §õx E yit'úc A m A 'ôn√ -£i' wyÅl A ' E rem'ûyC◊ w¬ 17 :dˇˇïAxe' Hyúi'¸–k §õ√yËdim-te'
yûˇ ' i b –O -dav ˇè hz∑∆ m i Hòm u t A '=n√ -la' 18 :yïm Gi v i rˇˇb –Eú d fi m ¸ hõt GA ' a H A tÙÅ' ˇè yl Gi t A yòW i v A wÃ
dˇˇv aú bõH E ' E yúk i nO ' A ràm a '◊yC w¬ ßy°n∆ p A l ¸ yõt Gi x ¸ nF¬ h i wà yÅt i x A nà m i -te' ˇè yt i 'Ech Oø wà ßyÅl e ' E
£ûˇ W
A ˇè rW A b –A h a tÙÅc F m a xamûˇ q ’ -tapyE'wà ˇè £y«z∑ v i -yΩd Ê gFà WavyC¬ò w¬ 'Äb –A §ÙZvd Ë g« wà 19 :ßïb e ˚H
< :Hï¬Fg¬Cy¬w hõAlE'Ah taxúaGt-le' wyôl A ' E 'úc E ÙCyw¬ r˚˝rp KA –ab £ûˇ W A qYr fi m GA h a wà lÅs –a b –a
ˇè xnF¬ h a wà ˇè tÙFcm Ga h a -te'wà rˇˇòAWA–bah-te' xûˇ q — £yÄh i l » ' È h A ™ûˇ ' a l ¸ m a wyäl A ' E rem'=yC◊ w¬ 20
hÆw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a xãl a H ¸ yC« w¬ 21 :§ïE–k Wavõ¬Cy¬w ™ÙÚp¸H qYfirAGmah-te'Ãw zÅAGlah valûˇ e–sah-le'
-§im Hä' E h A lavt Gaâ w¬ tÙ°c F m Ga b a ˚ rˇˇW Aõ b –A b –a vúgF¬ yC« w¬ ÙÅdy√ b –¸ rˇˇû H e ' · ˇè tn∆ v eè ¸HiGmah hòEcŸq-te'
:wyïn√ yEvm E ™õl a h A hØw√ hÃy ™ûˇ a'l ¸ m a ˚ tÙÅc F m Ga h a -te'wà ˇè rW A A–bah-te' lak'`◊Gt¬w r˚ÄFcah
yûˇ n√ d O ' · ˇè h – h A ' · §ÙÄvd Ë gF« rem'ûyC◊ w¬ < '˚Úh hõw√ hÃy ™ú' a ¸lm a -yïk –i §ÙÅvd Ë gF« 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 22
Ù^l rem'=yC◊ w¬ 23 :£yïn« p KA -le' £yõn« p KA hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l ¸ m a ˇè yt i yè' i r fl §òk –E -lav-yïk –i hØw« hÃy
ˇè x fi b –Eè zà m i §Ù`vd Ë gF« £âH A §É ebyC« w¬ 24 :t˚ømt GA 'Yl ◊ 'Úr fl yiGt-la' õ߸l £ÙBlAH hô√whÃy
yúb i ' · tYr fl p ¸ v A b –¸ ˚Fnd Âà Ùv hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a davò £ÙÚlH A hõw√ hÃy ÙBl-'flrŸq«Cy¬w hØ√whyïal
-raKp-te' xò—q hÆ√whÃy ÙZl rem'^yC◊ w¬ ' Ç ˚hah hAlyà ˇû l Ga b –a yê ihyà w¬ 25 > :yΩr Ê zà v e h A
xòb –a zà m i -te' t GAÄ s ¸ r fi h A wà £y°n« H A vabˇû H e yõn« H KE h a rˇˇp aú ˚ ßyÅb i ' A l ¸ rˇˇû H e ' · ˇè rÙKHh a
t
A y=n« b A ˚ 26 :t¡r O k ¸ t Gi wyõl A v A -reH·' hBflrEH·'Ah-te'Ãw ßyÅibA'¸l rˇˇû H e ' · ˇè lv a b –aè h a
-te' èˇ AGt¸x—qïAlÃw h°Akflr·vïm Ga b –a hõz∑∆ h a zÙ_vAGmah H'˙◊r lûˇ v a ßyÄh e l » ' È hûˇ √whyal x fi b –Eä zà m i
xâq –— yC« w¬ 27 :t¡r O k ¸ t Gi rˇˇH eú ' · hYflrEH·'Ah yúEc·va–b hÅAlÙv Atyûˇ l i v · h a wà yØn« H KE h a rˇˇû p KA h a
yáh i yà w¬ h°w√ hÃy wyõl A ' E rˇˇb –eú d –Ê rˇˇH eô ' · k –a WavyC¬D w¬ wyÅd fl b A v · ïm E ˇè £yiHn√ ' · h`r fl W A v · §Ùävd Ë gF«
WavyC¬ú w¬ £õm A Ùy tÙBWv · m E ryôv i h A yúH E nà ' a -te'wà wyäb i ' A tyâb –E -te' ' É r „ y√ rˇˇû H e ' · k –a
lavb –aÅ h a xûˇ b –a zà m i ˇè ¶t Ga n… hònF≈ h i wà r’qb –OÅ b –a ˇè ryivh A yòH E nà ' a ˚myäk –i H ¸ yC¬ w¬ 28 :hAlyà ïl A
fixõE–bÃziGmah-lav hÅAlv · h Oø yØn« H KE h a rˇˇû p KA h a ˇè t' E wà hAtÚflrO–k wyõAlAv-reH·' hBflrEH·'AhÃw
ˇè ˚HËrd Ë yC« ïw¬ h°z∑∆ h a rˇˇû b A fl–dah hõAWAv yúim ˚hÅEv„r-le' Hyûˇ ' i ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 29 :y˚Ωnb –A h a
yòH E nà ' a ˚ärm ¸ '=yC◊ w¬ 30 :hïz∑∆ ah rˇˇúAbfl–dah hõW A v A HÅ' A Ùy-§e–b ˇè §ÙvËdgF« ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ ˚ÅHq Ÿ b a yà w¬
yúk i wà lavb –aÅ h a xûˇ b –a zà m i -te' ˇè ¶t a n√ yòk –i tÚm O y√ wÃ ß õ nà –ib-te' 'úEcÙh HÅA'Ùy-le' èˇ ryivAh
wyäAlAv ˚âd¸mAv-reH·' ÉlOk¸l HáA'Ùy rem'û◊Cy¬w 31 :wyïAlAv-reH·' hBflrEH·'Ah tYfirAk
Ù_l byBr Ê y√ râH e ' · ÙÅtÙ' §˚ZvyiHÙGt ˇè £t Ge ' a -£i' lavb –aÄ l a §˚ZbyÊrt G¸ |£ûˇ t Ge ' a h a
:Ùøxb –¸ zà m i -tï' e ¶õt a n√ yúk –i ÙÅl bÂrˇ û ˇy√ èˇ '˚h £yúih»lÈ'-£i' r’qÚO–bah-dav tõam˚y
-tï' e ¶õt a n√ yúk –i lavb –aÅ h a ˇè Ùb – bÂrˇ y√ò rˇˇm OÚ 'El lavˇû –abÁrÃy '˚Yhah-£ÙCyab ÙBl-'flrŸq«Cy¬w 32
˚ırb ¸ v a yC¬ w¬ wÚd –fl x ¸ y¬ ˚Zps ¸ ' e n∆ £Âdˇ q ’õ -y≈nb ¸ ˚ qôl E m A v · w¬ §ü√yd Ë m i -lAkwà 33 > :Ùøxb –¸ zà m i
ˇè vq — t ¸ yC« w¬ §ÙÚvd Ë gF« -te' hõH A ¸bAl hØ√whÃy fix˚˘rÃw 34 :l'ïevËrzà y« qemv Eú b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬
hÅH Ke n¬ m ¸ -lAkb –¸ xûˇ l a H A ˇè £yikA'¸lam˚ 35 :wyΩflr·xa' r∆zõevyib' · qúv E z∑√ yC« w¬ rÅp A ÙKHb –a
yÅl i t GA p ¸ n¬ b ¸ ˚ ˇè §˚lubzà b i ˚ rˇˇH Eò ' A b –¸ xÄl a H A £yûˇ k i ' A l ¸ m a ˚ wyÚr fl x · ' a '˚Yh-£¬gF qúv E z∑√ yC« w¬
fivyüiHÙm U߸H∆y-£i' £y°ih»lÈ'Ah-le' §ÙYvd Ë gF« rem'ByC◊ w¬ 36 :£ïAt'flrŸqil ˚Yl·v¬Cyï¬w
remc Feõ h a túz∑¬ gF« -te' gyôc Fi m a yÄk i nO ' A hûˇ nF≈ h i 37 :At G r Ë ˇ ïa–bÊ–d rˇˇúeH·'a–k lõE'flrW ¸ y« -te' y_d Ê y√ b –¸
yÄt Gi v ¸ d fi y√ wà bÂrx OÅ ˇè ¶r  ' Aè h A -lA–k-lavÃw –hÄfl–dab¸l hM√∑z«Fgah-lïav h=∆y¸h«y ÉlaX £á' i §Ârˇ gFO° b –a
ˇè £k –E H ¸ yC¬ w¬ §àk E -yihyà w¬ 38 :At G r Ë ˇ ïb –a d –Ê rˇˇH eú ' · k –a lõ' E r fl W ¸ y« -te' y_d Ê y√ b –¸ v fi yüiHÙt-yïk –i
:£«yïm A leps –Eõ h a 'ÙBlm ¸ hØz∑√ gF« h a -§im ˇè lX a ¶emyC«ò w¬ h°z∑√ «gF h a -te' r¬zyC√õ w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i
£av°AKpah ™ûˇ a' hYflr¸–bfid·'¬w yÅb –i ˇè ßp K¸ ' a raxy«ò -la' £yÅh i l » ' È ˇû h A -le' ˇè §ÙvËdgF« rem'`yC◊ w¬ 39
-lA–k-lavÃw –hÅfl–dab¸l èˇ h√∑z«Fgah-le' bÂrˇ x O` '=n√ -yihyà hØ√z∑ gF« b –a ˇè £v a p Kaè h a -qfir-'√nF hòs –e n¬ ' ·
-le' bÂrˇ `Ox-yihÃy¬w '˚Úhah hAlyà ˇû l Ga b –a §õk –E £yôh i l » ' È Wavü¬Cy¬w 40 :lïALX-h∆y¸hï«y ¶Ârˇ õA'Ah
> :lïAX h√yúAh ¶Ârˇ õA'Ah-lA–k-lavÃw –hd –flÅ b a l ¸ ˇè hz∑√ gF« h a

Judges 7
-lav ˚Ynx
· yC¬ ïw¬ ÙÅt
G '
i rˇˇû H
e ·' ˇè £v
A h
A -lAkwà §ÙÄvd
Ë g« '˚Zh lavb
–aä r
Á yà £âk
–E H
¸ yC¬ w¬ 1
:qemïv E b –A hYr  ÙGmh a túv a b ¸ gF« m i §ÙÅpc FA m i ÙZl-h√yh A ˇè §y√ d Ë m i hòn≈ x · m a ˚ dˇˇr O˝ x · §yûˇ v E
£Úd fl y√ b –¸ §õy√ d Ë m i -te' yút Gi t Gi m i ™Åt GA ' i rˇˇû H e ' · ˇè £v A h A bÄr fi §ÙÅvd Ë gF« -le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ 2
'Mn√ 'âr fl q Ÿ hÄt GA v a wà 3 :yïl Gi hAvyúH i Ùh yYd Ê y√ rÅm O 'El ˇè l' E flrW ¸ y« yòl a v A râ' E p KA t ¸ y« -§ep K
bAHˇû yC√ w¬ dˇˇv A° l ¸ gF« h a rˇˇû ahm E rˇˇp KOY c ¸ y« wà bBH O y√ dÅr „ Axwà 'Zr „ y√ -yïm i rÅm O 'El ˇè £v A h A yòn≈ zà ' A b –¸
rem'=yC◊ w¬ 4 < :˚rˇˇï' A H ¸ n« £yõp i Al·' tÂrˇ úeW·vw¬ •el' eÅ ˇè £y« n¬è H ¸ ˚ £y`r Ê W ¸ v e £Äv A h A -§im
ß
õ l ¸ ˚Fnp eú r Ë c ¸ ' e wà £«ym GaÅ h a -le' ˇè £t A Ù' dˇˇr „` Ùh b Ç r fl £ûˇ v A Ah êdÙv §ÙÄvËd«Fg-le' hM√whÃy
-reH·' lâOkÃw ™ÅAGti' ™ûˇ El≈y '˚hò ™ÄAGti' ™ûˇ El≈y |hûˇ ∆z ßyäelE' râamO' ÉreH·' hº√yAhÃw £°AH
-le' £õAvAh-te' dÂrÙúCy¬w 5 :™ïl E y≈ 'Bl ◊ '˚Yh ™Åm GA v i ™ûˇ l E y≈ -'◊l h∆zò ßyÄelE' räamO'
£«ym Gaä h a -§im Ù=nÙH¸lb –i q É l » y√ -reH·' lZO–k §ÙÄvËd«Fg-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ < £«ym GA° h a
wyõA–kËri–b-lav vBfir¸k«y-reH·' l_k O wà dÅb A l ¸ ˇè ÙtÙ' gyòc Fi t Ga belÄe–kah qZ»l√y rˇˇüH e ' · k –a
tÙY'm E HBl » H ¸ £Åh e yip K -le' ˇè £d fl y√ b –¸ £yòq ÷ q Ÿ l a m · ïh a rãp Ka s ¸ m i yÄh i yà w¬ 6 :tÙït G H ¸ l i
< :£«yïm A tÙút G H ¸ l i £õh e yEkr Ë b –i -lav ˚Bvr Ë k –A £Åv A h A retˇû y∆ ˇè lk O wà Hy°' i
v
fi yûˇ H i Ù' ˇè £y÷qq Ÿ l a m · ïh a Hyò' i h A tÙâ'm E H É l » H ¸ b –i §ÙÄvd Ë gF« -le' hMw√ hÃy rem'=yC◊ w¬ 7
˚Zxq Ÿ yC« w¬ 8 :Ùømq O m ¸ l i Hyú' i ˚Ykl ¸ y≈ £Åv A h A -lAkwà ßÚd  y√ b –¸ §õy√ d Ë m i -te' yút Gi t a n√ wà £Åk e t ¸ ' e
èˇ xaGliH èˇ lE'flr¸W«y Hyò' i -lAk – tâ' E wà £Äh e yEtr O¡ p ¸ ÙH tûˇ ' E Ãw £äfld√y¸–b £âAvAh ÉhfldEc-te'
taxt Gaú m i ÙYl h√yh Aú §Øy√ d Ë m i hûˇ n≈ x · m a ˚ qy°z« x È h ¡e Hyõ' i h A tÙB'm E -H»lH ¸ b i ˚ wyÅl A AhøO'¸l Hyûˇ i'
dˇˇr „Z £˚˜q hØw√ hÃy ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ '˚Åhh a hAlyà ˇû l Ga b –a ˇè yh i yà w¿¬ 9 > :qemïv E b –A
hBr fl p u ˚ hôt GA ' a dˇˇr „B tÂdˇ ÚÂrAl hõAGta' 'B„r√y-£i'Ãw 10 :ßΩÂdy√ b –¸ wyõt Gi t a nà yúk –i h°n∆ x · m Ga ïb –a
ßyÅd  y√ h√nq Ÿ ˇû z¬ x È t Ge ˇè rx a ' a wà ˚rÅb –E d fi yà -ham ˇè t GA v ¸ m a ïH A Ãw 11 :hï∆n·xaGmïah-le' õßËrav¬n
rˇˇH eú ' · £yõH i m u x · h a húEcŸq-le' ÙÅr·v¬n hZflrp u ˚ ˇè '˚h dÂrˇ C≈òyw¬ h°n∆ x · m Ga ïb –a t GAõ d Ë r fi y√ wÃ
hõb –e r Ë ' a k –A qemv EÅ b –A £yûˇ l i p ¸ On ˇè £d  q ’è -y≈nb –¸ -lAkwà qòl E Amv · w¬ §=y√ d Ë m i ˚ 12 :hïn∆ x · m Ga ïb –a
'Zb ◊ yC√ w¬ 13 :b¡r O l A £õyC√ h a túp a ¸W-laveH lÙ_xa–k rÅAKp¸sim §yûˇ ' E ˇè £h e yEl G m a gà l i wà b˝r O l A
yit G m ¸ l aÄ x A £ÙZlx · hü≈nF h i rem'MyC◊ w¬ £ÙÚlx · ˚hõEv„r¸l rˇˇúEKpasm ¸ HyÅ' i -h≈nF h iâ wà §ÙÅvd Ë g«
leh'
O hA -Ñ dav 'Zb ◊ yC√ w¬ §Øy√ d Ë m i hûˇ n≈ x · m a b –¸ ˇè ™p KE h a t ¸ m i ˇè £yÊrOv¸W £exòel lyäilc ¸ ** lÙl¸c* h=nF≈ h i wÃ
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ˚hòv E r „ §avyC¬= w¬ 14 :lehøO'Ah lúap√nÃw hAl¸võam¸l ˚húk E p ¸ h a yC¬ w¬ l_p KO yC« w¬ ˚hüEk – yC¬ w¬
ˇè £yihl » ' È ïh A §òt a n√ l°' E r fl W ¸ y« Hyûˇ ' i Hõ' A Ùy-§eb – §ÙBvd Ë gF« bÂrˇ x eô -£i' yÄt Gi l ¸ b –i t'Øz◊ §yûˇ ' E
-te' §Ùävd Ë gF« v fi m Oâ H ¸ k i yÉ h i yà ¬w 15 > :hï∆n·xaGmïah-lA–k-te'Ãw §õy√ d Ë m i -te' ÙÅdy√ b –¸
rem'ûyC◊ w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« hûˇ n≈ x · am-le' ˇè bH A yC√è w¬ ˚x°t GA H ¸ yC« w¬ Ù˜rb ¸ H i -te'wà £Ù_lx · h a rˇˇüp Ka s ¸ m i
-H»l¸H-te' ¶axô¬Cy¬w 16 :§ï√yËdim hún≈ x · m a -te' £õk e d Ë y∆ b –¸ hôw√ hÃy §üatn√ -yïk –i ˚m˚Åq
£yÅq ÷ r „ £yZd –Ê k a wà ˇè £l GA k –u -d¬yb –¸ tÙ`rp A ÙH §ât GE yC« w¬ £y°H i 'flr hûˇ AH»l¸H Hyõi'Ah tÙB'Em
˚ÚWv · t Ga §ûˇ k E wà ˚Y'r Ë t i y«nF m Geú m i £Åh e yEl' · rem'ûyC◊ w¬ 17 :£yΩd –Ê k –a h a ™ÙBtb –¸ £yYd Ê p Ki l a wÃ
:§˚øW·vaGt §úE–k hõeWÈve'-reH·'k a húy√ h A wà hØn∆ x · m Ga ïh a hûˇ c E Ÿqb –i ˇè 'b A yúk i nO ' A h=nF≈ h i wÃ
£ÄtGe 'a -£¬gF tÙärp A ÙKHb –a £ât Ge v ¸ q — t ¸ ˚ y°t Gi ' i rˇˇû H e ' · -lAkwà yõk i nO ' A rÅp A ÙKHb –a ˇè yt Gi v ¸ q — t A wà 18
'Zb ◊ yC√ w¬ 19 > :§Ùøvd Ë g« l ¸ ˚ húw√ hyal £õt Ge r Ë m a ' · w¬ hØn∆ x · m Ga ïah-lAk – ˇè tÙbyibs ¸
tÂrˇ ZOm¸Ha'Ah H'◊rˇ ò hÆn∆ x · m Ga ïh a hûˇ c E Ÿqi–b ÙäGti'-reH·' Hyâ' i -hA'm E ˚ §ÙvËdg« ∏
¶ÙBpn√ wà tÙÅrp A Ùûˇ H K b –a ˇè ˚vŸqt ¸ yC« ïw¬ £yÚr Ê m ¸ H KOø h a -te' ˚myõ÷qEh £ú‘qAh ™ôa' hØn√ Ùkyït Gi h a
˚˘rb –¸ H ¸ yC« w¬ t ê ÙrApÙïH K b –a £yúH i 'flrAh teHâ»l¸H ˚vŸq¸t«Cyï¬w∏ 20 :£Ωd fl y√ b –¸ rˇˇH eú ' · £yYd –Ê k –a h a
tÙ˜rp A ÙKHh a £Øn√ yimyà -d=y¬ b ¸ ˚ £yÅd Ê p Ki l Ga b –a ]1 m è l A Ù'm¸W-d¬yb ¸ ˚qyòz« x · yC¬ w¬ £ Ç yÊd – k –a h a
wyÅt GA x ¸ t Ga Hyûˇ ' i ˇè ˚d¸mv a ïyC¬ w¬ 21 :§Ùøvd Ë g« l ¸ ˚ hõw√ hyïl a bÂrˇ x eú ˚Å'r Ë q Ÿ yC« ïw¬ v fi Ù˝qt ¸ l i
-H»lH¸ ˚ê vŸqt ¸ yC« ïw¬ 22 :˚s˚ΩnyC√ w¬ ** ˚sy«nyC√ w¬ * ˚vyYr Ê yC√ w¬ hôn∆ x · m Ga ïh a -lAk – ¶flrˇ üyC√ w¬ h°n∆ x · m Ga ïl a byõb i s A
h°∆n·xaGmïah-lAk¸b˚ ˚hõEv„r¸–b Hyô' i bÂrˇ x eú tûˇ ' E hÆw√ hÃy £eWˇû yC√ w¬ t Ç ÙrApÙKHh a tÙZ'm E
-lav hõAlÙx¸m lúEbA'-tap¸W dˇˇv aô hAtr flÅ r „ ˇ ïc ¸ èˇ hALXiKHah tyòb –E -dav hMn∆ x · m Ga ïh a s√nyC√= w¬
h°H Ke n¬ m ¸ -lAk – -§im˚ rˇˇH Eõ ' A -§im˚ yúl i t GA p ¸ nF¬ m i lô' E r fl W ¸ y« -Hyï' i qüEvc FA yC« w¬ 23 :tïb –A X a
£«yäfir¸pe' râah-lAk¸–b ɧÙvËd«Fg xûˇ l a H A £yák i ' A l ¸ m a ˚ 24 :§ïy√ d Ë m i yBr „ x · ' a ˚Ypd –Ë r Ë yC« ïw¬
hYr fl b –A tyúb –E dˇˇv aô £«ym GaÅ h a -te' ˇè £h e l A ˚`dk ¸ l i wà ˇè §y√ d Ë im t'`firŸqil ˚ãdËr rÄOm'El
tyúb –E dˇˇv aô £«ym GaÅ h a -te' ˚˘dk –¸ l ¸ yC« w¬ ˇè £y« r fiè p ¸ ' e Hyò' i -lAk – qãv E c FA yC« w¬ §Úd –„ r Ë yC¬ h a -te'wÃ
bÄE'Ãz-te'Ãw bZ„rOv-te' §M√yËdim yâr „ W A -yïn≈ H ¸ ˚ádk –¸ l ¸ yC« ïw¬ 25 :§Ω„–dËr¬Cyah-te'Ãw hYflrA–b
˚Ypd –Ë r Ë yC« ïw¬ bÅ' E zà -b’qïy∆ b ¸ ˚ûgr Ë h A ˇè b' E zà -te'wà ˇè br „ Ùv-r˚c¸b – b`r „ Ùv-te' ˚=gr Ë h a yC¬ w¬
:§Ωd –„ r Ë yC¬ l a rebv Eõ m E §ÙÅvd Ë gF« -le' èˇ ˚'yèibEh bÅE'Ãz˚ bZ„rOv-H'◊rÃw §°√yËdim-le'
Judges 8
ˇè yt Gi l ¸ b i l ¸ ˚nÅl GA t A yûˇ W i v A ˇè hz∑∆ h a rˇˇb Aò fl–dah-hïAm £«yÄr fi p ¸ ' e Hyûˇ ' i wyäl A ' E ˚ârm ¸ '◊yC w¬ 1
rem'ûyC◊ w¬ 2 :hæq “ zà x A b –¸ Ùõt G ' i §˚BbyÊryà w¬ §°y√ d Ë m i b –¸ £ûˇ x E AGlih¸l AGt¸kõalAh yúk –i ˚nÅl A tw'˘r ◊ q Ÿ
ryúc i b ¸ m i £«yr fiY p ¸ ' e tÙBll ¸ v O bÙ_X 'ÙÄlh · £°k e k –A hõt GA v a yityúiWAv-hem £ÅehyEl·'
bÅ' E zà -te'wà bZr „ v O -te' ˇè §y√ d Ë m i y`r „ W A -te' £yäh i l » ' È §ât a n√ É£ekËd∆y¸–b 3 :r∆zïevyib·'
:hï∆∑zah rˇˇúAbfl–dah Ù˜rb –¸ d fi b –¸ wyÅl A v A ïm E ˇè £x A ˚r hòt A p ¸ r fl zÄ' A £°k e k –A tÙZWv · yit G l ¸ k OY yC√ -ham˚
ÙÅt G ' i rˇˇû H e ' · ˇè Hyi'h A tÙ`'m E -H»lH ¸ ˚ '˚Äh rˇˇû b E v O h√n„Úd – r Ë yC¬ h a §ÙYvd Ë g« 'Bb ◊ yC√ w¬ 4
£õv A l A £exl eÅ tÙ˘rk –¸ k –i ˇè 'n√ -˚n¸t G tÙÅk – s u yûˇ H E nà ' a l ¸ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 5 :£yïp i d Ë r O wà £yõp i y≈ v ·
yúk E l ¸ m a võnF√ m u l ¸ c a wà xabz∆ú y_„r·xa' •_„dOr yÄk i nO ' A wà £Åh E £yûˇ p i y≈ v · -yik – y°l A gà r fi b –¸ rˇˇû H e ' ·
§út GE n« -yïk –i ßÚd  y√ b –¸ hõt GA v a vônF√ m u l ¸ c a wà xabü∆z •akh · ∏ tÙÅk – s u yZr „ W A ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 6 :§ïy√ d Ë m i
võ√Fnum¸lac-te'Ãw xabú∆z-te' hô√whÃy tüEtb –¸ §Äk E l A §ÙÅvd Ë gF« rem'ûyC◊ w¬ 7 :£exïl A ß õ ' · b A c ¸ ïl i
:£yïn« q › r Ë b –a ïh a -te'wà rˇˇb –Aõ d Ë iGmah yúEcÙq-te' £ÅekËraW¸–b-te' ˇè yt Gi H ¸ d fi wà yÚd Ê y√ b –¸
lÅ' E ˚n¸p yûˇ H E nà ' a ˇè ÙtÙ' ˚`n·vyC¬ w¬ t'°z◊ k –A £õh e yEl' · rˇˇEúb – d fi yà w¬ lÅ' E ˚n¸p K èˇ £H KA m i lavyC¬ò w¬ 8
yûˇ b i ˚H¸b – rˇˇm OÚ 'El lõ' E ˚n¸p yúH E nà ' a l ¸ -£¬gF rem'_yC◊ w¬ 9 :tÙïk – s u yúH E nà ' a ˚Ynv A rˇˇH eú ' · k –a
rÄq O r Ë q –— b –a vMnF√ m u l ¸ c a wà xabz∆= wà 10 > :hïz∑∆ h a lBd –fl gà m Gi h a -te' ¶YOGte' £ÙÅlAH¸b
-y≈nb ¸ hûˇ n≈ x · m a lYk –O m i £yÅr Ê t A Ùûˇ nF h a lOk – ò •el' eÅ ˇè rW A v A teHm Eò x · k –a ˇè £m GA v i £òh e y≈nx · m a ˚
§ÙÄvd Ë gF« lavˇû yC¬ w¬ 11 :bÂrˇ ïAx •ïElBOH Hyõi' •elôe' £yBÊr¸Wv e wà hâ' A m E £yÅl i p ¸ nFOû h a wà £Âdˇ q ’°
hØn∆ x · m Ga ïh a -te' ˇè ™yC¬ w¬ h°h A b –Û gà y√ wà xabnOY l ¸ £Âdˇ q –’ú m i £yÅl i h A ' Û b ¡A yûˇ n≈ ˚k¸KHah ™Âr–dˇ ò
dãk –O l ¸ yC« w¬ £°h e y„rx · ' a •˜d –O r Ë yC« w¬ vØnF√ m u l ¸ c a wà xabz∆ ò ˚s˚ÆnyC√ w¬ 12 :xaXïb e h√yh Aú hõn∆ x · m Ga ïh a wÃ
:dyΩÊrÈxeh hõ∆n·xaGmïah-lAkÃw vØnF√ m u l ¸ c a -te'wà ˇè xb a z∆è -te' §Æy√ d Ë m i yûˇ k E l ¸ m a |yûˇ n≈ H ¸ -te'
-dA–k¸l«Cy¬w 14 :sÂrˇ ïAxeh hõEl·vm a l ¸ ïm i h°m A x A l ¸ m Gi h a -§im HõA'Ùy-§eb – §ÙBvd Ë gF« bAHyC√ô w¬ 13
h
A yØn∆ q ‘ zà -te'wà ˇè tÙ–ks u y`r „ W A -te' wyäl A ' E bât GO k ¸ yC« w¬ ˚h°El' A H ¸ yC« w¬ tÙõk – s u yúH E nà ' a m E ravn¬ô
xabˇû z∆ hõnF≈ h i rem'DyC◊ w¬ tÙÅk – s u yûˇ H E nà ' a -le' ˇè 'b ◊ yC√ w¬ 15 :Hyïi' hõAv¸biHÃw £yúiv¸biH
ßÅd  y√ b –¸ ˇè ht GA v a vònF√ m u l ¸ c a wà xabˇû z∆ •akh · ∏ rÄm O 'El yät i Ù' £ât Ge p ¸ r fi x E r É H e ' · v°nF√ m u l ¸ c a wÃ
yúc E Ùq-te'wà ryÅv i h A yûˇ n≈ q Ÿ z« -te' ˇè xq –— yC« w¬ 16 :£exïl A £yõp i v E yCà h a ßyúH e n√ ' · l a §ôt GE n« yúk –i
lBd –fi gà m i -te'wà 17 :tÙïk – s u yúH E nà ' a tõ' E £Åh e b –A vfidˇ yCOû w¬ £y°n« q › r Ë b –a ïh a -te'wà rˇˇb –Aõ d Ë m Gi h a
vØnF√ m u l ¸ c a -le'wà ˇè xabè∆z-le' rem'Æ◊Cy¬w 18 :ryïivAh yúEHÃna'-te' g˜r O h · yC¬ ïw¬ ¶°t A n√ lõ' E ˚n¸p K
dàx A ' e £Åh e Ùm¸k ßÙZmk –A ˇè ˚r¸m'◊yC ïw¬ rÙÚbt A b –¸ £õt Ge gà r fi h · rˇˇH eú ' · £yÅH i n√ ' · h A ˇè hp O yE'
£ûˇ te y« x · h a ˚lò hÆw√ hÃy-yax £°h E yõm Gi ' i -yïn≈ b –¸ yúx a ' a ràm a '◊yC w¬ 19 :™elïm Ge h a yún≈ b –¸ ra't OY k –¸
£°t A Ù' g˘r O h · £˚˜q ÙÅrÙk¸b – retûˇ y∆ l ¸ ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 20 :£ïk e t ¸ ' e yit G gà r fiY h A 'Bl ◊ £Åt A Ù'
xabˇû z∆ rem'MyC◊ w¬ 21 :ravïn√ ˚Fnd ÂY Ùv yúk –i 'År „ y√ yûˇ k –i ˇè Ùb – r Ë x a ravnF¬ò h a •âalAH-'◊lÃw
ˇè gr O h · yC¬ ïw¬ §ÙÄvd Ë gF« £“qˇû yC√ w¬ ÙÚtr fl ˚bÃgF Hyõ' i k A yúk –i ˚nÅb –A -v¬gp ¸ ˚ ˇè ht GA ' a £˚òq vÆnF√ m u l ¸ c a wÃ
:£ïh e yEl G m a gà yBr „ 'ÃwF c a b –¸ rˇˇH eõ ' · £yØn« r O h · ûˇ W Ka h a -te' ˇè xq –— yC« w¬ vØnF√ m u l ¸ c a -te'wà xabˇû z∆ -te'
ß
õ nà b –i -£¬gF hÅt GA ' a -£¬gF ˇè ˚nèb –A -lAH¸m §ÙÅvËd«Fg-le' èˇ lE'flr¸W«y-Hyïi' ˚`r¸m'◊Cy¬w 22
-'ø◊l §ÙÅvËd«Fg èˇ £ehEl·' rem'`yC◊ w¬ 23 :§ïy√ d Ë m i dˇˇyC¬ú m i ˚nõt GA v ¸ H a Ùh yúk –i ß°n∆ b –¸ -§eb – £ûˇ gF¬
rem'=yC◊ w¬ 24 :£ïk e b –A lBH O m ¸ y« hõw√ hÃy £°k e b –A yõn« b –¸ lBH O m ¸ «y-'øl ◊ wà £Åk e b –A èˇ yn« ' · l`H O m ¸ ' e
-yïk –i ÙÚll A H ¸ £∆zˇû n∆ Hyõ' i yàl i -˚n¸t˚ hÅl A ' E H ¸ ˇè £k –e m i hòAl·'¸He' §ÙÄvËd«Fg £äehEl·'
ˇè ˚WËrp ¸ yC« ïw¬ §°t GE n« §ÙZtn√ ˚˜rm ¸ '◊yC w¬ 25 :£ïh E £yõl i 'Evm ¸ ¸ Hy« yúk –i £Åh e l A ˇè bh A z√ yòm E zà n«
yòm E zà n« lãq — H ¸ m i yÄh i yà w¬ 26 :ÙølAl¸H £∆zú∆n Hyõ' i hAm G H AÅ ˚kyûˇ l i H ¸ yC¬ w¬ hÅl A m ¸ W Ki h a -te'
£y=n« r O h · W Ka h a -§im dab¸l∏ b°Ah√z tÙY'Em-vab¸H˚ •elúe' lÅA'AH rˇˇû H e ' · ˇè bh A z∑√ h a
rˇˇH eõ ' · tÙÅqn√ v · ˇû h A -§im ˇè db a l ¸ ˚ §Øy√ d Ë m i yûˇ k E l ¸ m a ˇè lv a H e §Äm A gF√ r Ë ' a h A yZd „ gà b i ˚ tÙäpX i nFà h a wÃ
ˇè Ùryivb ¸ Ù`tÙ' gâc FE yC¬ w¬ dÙÄpE'l ¸ §Ùävd Ë g« ÙâtÙ' W É v a yC¬ w¬ 27 :£ïh e yEl G m a gà yBr „ 'ÃwF c a b –¸
:Hæq ‘ Ùm¸l ÙYtyEbl ¸ ˚ §ÙBvd Ë g« l ¸ yôh i yà w¬ £°H A wyYflr·xa' lôE'flr¸Wy« -lïk A ˚^nzà yC« w¬ hÅr fl p ¸ v A b –¸
XıOq¸HiGt¬w £°AH'◊r t'ûˇ EWAl ˚Yps ¸ y√ 'Bl ◊ wà lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ ¸b – ˇè yn≈ p ¸ l i §Æy√ d Ë m i vûˇ n¬ k –A yC« w¬ 28
-§eb – lavb –aú r Á yà ™elyC≈ô w¬ 29 > :§Ùøvd Ë g« yúm E yib – hõn√ H A £yúivA–bËra' ¶Ârˇ ôA'Ah
-yïk –i ÙÚkr „ yà yõ' E c ¸ yO £yØn« b –A £yûˇ v i b ¸ H i ˇè ˚yAh §ÙÄvd Ë g« l ¸ ˚ 30 :ÙøtyEbb –¸ beHyC≈ú w¬ Hõ' A Ùy
'yõih-£¬g ÙúGl-hfld¸lï√y £Åek¸Hi–b rˇˇû H e ' · ˇè ÙHÃgl a yïp i ˚ 31 :Ùøl ˚yúh A tÙõb – r fi £yúH i n√
hûˇ b A yEWb –¸ Hõ' A Ùy-§eb – §ÙBvd Ë gF« tAmyC√ô w¬ 32 :™elïm e yib' · ÙYmH ¸ -te' £eWyC√ú w¬ §°b –E
> :yΩr Ê zà v e ïh A yúb i ' · hYr fl p ¸ v A b –¸ wyÅb i ' A Hûˇ ' A Ùy ˇè rb e q ’è –¸b rÄb E q –“ yC« w¬ h°b A ÙX
£y°l i v A b –¸ h a yZr „ x · ' a ˚Ynzà yC« w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚b˚èH√yC w¬ §ÙÅvd Ë gF« tûˇ m E èˇ rH e ' · ïk –a yÄh i yà w¬ 33
-te' lÅ' E r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ b
–¸ ˇè ˚r¸kï√z '`◊lÃw 34 :£yïih»l'El tyYÊrb –¸ lavb–aú £ôh
e l
A ˚myüiWyC√ w¬
-'ø◊lÃw 35 :byïibA–sim £õehyEbÃy' O -lAk
– dˇˇyC¬ú m
i £ôt A Ù' lyúc Fi aGmah £°ehyEh»lÈ' hõ√whÃy
-£iv hõAWAv rˇˇúeH·' hÅAbÙLXah-lAkk –¸ §ÙÚvd Ë gF« lavb
–aõ r
Á yà tyúE–b-£iv desÅex ˚ZWAv
> :lïE'flr¸W«y

Judges 9
rˇˇû b–E d fi yà w¬ Ù°m G ' i yõx E ' · -le' hAmk eÅ H ¸ ˇè lv a b –aè r Á yà -§eb – ™elm eò yib' · ™elyC≈= w¬ 1
y=n≈ zà ' A b –¸ 'Un√ -˚r¸b – d –fi 2 :rˇˇm Oø 'El Ùõm G ' i yúb i ' · -tyEb – taxô aKp¸Him-lA–k-le'Ãw £ÅehyEl·'
yûˇ n≈ b –¸ lOk – ò HyÄ' i £yûˇ v i b ¸ H i £äk e b –A lâH O m ¸ h a £ Ç k e l A bÙûˇ LX-ham ê£ek¸H yûˇ El·va–b-lAk
£õk e r Ë W a b ¸ ˚ £úk e m E c ¸ v a -yïk –i £àt Ge r Ë k a zà ˚ dˇˇx A° ' e Hyûˇ ' i £õk e A–b lBOH¸m-£i' lavÅa–bÁrÃy
-lA–k túE' £Åek¸H yûˇ El·va–b-lAk – ˇè yn≈ zà ' A b –¸ wyÄl A v A Ùäm G ' i -yïx E ' · ˚ârb –¸ d fi yà w¬ 3 :yïn« ' A
:'˚øh ˚nyúx i ' A ˚˜rm ¸ ' A yúk –i ™elm eÅ yib' · yZr „ x · ' a ˇè £b –A l i Xò≈yC w¬ hel G ' E° h A £yYÊrAbË–dah
™elm eÄ yib' · £äh e b –A râk –O W ¸ yC« w¬ tyÚr Ê b –¸ lavˇû b –a tyõb –E m i •esk –eÅ £yûˇ v i b ¸ H i ˇè Ùl-˚n¸t G yC« w¬ 4
hAtr flÅ p ¸ v A ˇè wyib' A -tyEb '`b ◊ yC√ w¬ 5 :wyΩr fl x · ' a ˚Ykl ¸ yC≈ w¬ £yØz« x · p OZ ˚ ˇè £y÷qy„r £yòH i n√ ' ·
£üAtÙy rãt E wF√ yC« w¬ t°x A ' e §ebûˇ e'-lav Hyõi' £yúiv¸biH lavôa–br Á yà -yïn≈ b –¸ wyüAx' e -te' gãr O h · yC¬ ïw¬
-lAkwà ˇè £k e H ¸ yòl E v · b –a -lAk – ˚äps ¸ ' Aâ yC≈ w¬ 6 < :'ïb –A x ¸ n∆ yúk –i §YX O q –“ h a lavb –aô r Á yà -§eb –
bõc FA m u §ÙBl' E -£iv ™elm e° l ¸ ™elm eõ yib' · -te' ˚kyúl i m ¸ yC¬ w¬ ˚Åkl ¸ ˇû yC≈ w¬ 'ÙÅl G m i tyûˇ b –E
'úW KA yC« w¬ £yØz« r Ê gFà -rah H'˘r ◊ b –¸ ˇè dm O v · yC¬ ïw¬ ˇè ™l e yC≈è w¬ £Ät A Ùy¸l ˚dˇˇû gF« yC¬ w¬ 7 :£ïk e H ¸ b –i rˇˇH eú ' ·
£Äh e l A rem'ûyC◊ w¬ 'Úr fl q Ÿ yC« w¬ ÙYlÙq
:£yïh i l » ' È £õk e yEl' · vúm a H ¸ y« wà £Åk e H ¸ yûˇ l E v · b –a ˇè yl a ' E ˚`vm ¸ H i
™elm e° £õh e yElv · x fi H OB m ¸ l i £yÅc i EvAh èˇ ˚k¸lïAh ™Ù`lAh 8
:˚nyïl E v A húk A l ¸ m A ** hAkÙlAm* t«yz∑¬õ l a ˚ırm ¸ '◊yC w¬
t«yz∑¬Ø h a ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 9
£y°H i n√ ' · w¬ £yõh i l » ' È ˚ıdb –¸ k a yà yôb –i -reH' · yØn« H ¸ d –Ê -te' ˇè yiGt¸lèfidÛxeh
:£yïc i v E h A -lav v fi ˚Ynl A yÅt Gi k ¸ l a ˇû h A wÃ
:˚nyïl E v A yúk i l ¸ m A t G¸ ' aõ -yikl ¸ h°n√ ' E t G¸ l a £yõc i v E h A ˚ırm ¸ '◊yC ¬w 10
hØn√ ' E t G¸ h a ˇè £h e l A rem'`◊Gt¬w 11
h°b A ÙLXh a yõt i b A ˚n¸t G -te'wà yÅq ÷ t ¸ m A -te' ˇè yt Gi l ¸ d fiè x Û h e
:£yïc i v E h A -lav v fi ˚Ynl A yÅt Gi k ¸ l a ˇû h A wÃ
:˚nyïl E v A yúk i l ¸ m A ** yikÙlAm* t G¸ ' aõ -yikl ¸ §epgF√° l a £yõc i v E h A ˚ırm ¸ '◊yC w¬ 12
§epgF∆Ø h a ˇè £h e l A rem'`t G◊ w¬ 13
£y°H i n√ ' · w¬ £yõh i l » ' È fixm GEú W a m ¸ ïh a yÅH i Ùryûˇ t Gi -te' ˇè yt Gi l ¸ èfidÛxeh
:£yïc i v E h A -lav v fi ˚Ynl A yÅt Gi k ¸ l a ˇû h A wÃ
:˚nyïElAv-™Al¸m hõAGta' ™úEl dˇˇ°AXA'Ah-le' £yõicEvAh-lAk ˚ır¸m'◊Cy¬w 14
Ç£yicEvAh-le' êdAXA'Ah rem'û◊Cy¬w 15
£Åk e yElv · ˇè ™l e m eè l ¸ yòt i ' O £yâx i H ¸ m O £ É t Ge ' a tûˇ m e ' È b –e £á' i
dÅX A ' A ˇû h A -§im ˇè H' E 'Ect GEò §«y' aà -£i'wà y°l Gi c i b ¸ ˚Zsx · ˚'Yb –O
:§ÙΩnb A l G¸ h a yúz≈ r Ë a'-te' lõak'◊tÃw
™elm e° yib' · -te' ˚kyõl i m ¸ t Ga w¬ £Åt e yiWv · ˇè £yimt A b ¸ ˚ tòm e ' È b –e -£i' hÄAGtavÃw 16
£etyúW i v · wyYd fl y√ l˚Bmgà k –i -£i'wà ÙÅtyEb – -£ivwà lavˇû b –a r Á yà -£iv ˇè £t e yiWv · hòb A ÙX-£i'wÃ
£õk
e t ¸ ' e lúc FE yC¬ w¬ d∆gnF∆Ø m i ˇè ÙH¸pn¬ -te' ™òl E H ¸ yC¬ w¬ £°k e yEl·v yõibA' £úax¸l«n-reH·' 17 :Ùøl
wyôn√ b –A -te' ˚^gr Ë h a t Ga w¬ £ÙØyC h a ˇè yb i ' A tyòb –E -lav £ât Ge m ¸ q — £ãt Ge ' a wà 18 :§ïy√ d Ë m i dˇˇyC¬ú m i
-lav ˇè ÙtAm' · -§eb – ™elm eò yib' · -te' ˚kyäl i m ¸ t Ga w¬ t°x A ' e §ebˇû e'-lav Hyõi' £yúiv¸biH
-£iv £ôt e yiWv · £yüimt A b ¸ ˚ tâm e ' È b –e -£i'wà 19 :'˚øh £õk e yix' · yú k –i £Åk e H ¸ yûˇ l E v · b –a
:£ïk e b –A '˚Yh-£¬gF xúm a W ¸ y« wà ™elm eÅ yib' · b –a ˇè ˚x¸mW i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ÙYtyEb – -£ivwà lavb –aú r Á yÃ
-te'Ãw £õek¸H yúEl·va–b-te' lôak'◊twà ™elm eÅ yib' · m E ˇè H' E 'Ecòt GE §«y' aà -£i'wà 20
-te' lõk a '◊twà 'ÙÅl G m i tyûˇ b –E m i ˚ ˇè £k e H ¸ yòl E v · b –a m i Hä' E 'âc E t E wà 'Ù°l G m i tyûˇ b –E
™elm eú yib' · yõn≈ p K¸ m i £ÅH A beHûˇ yC≈ w¬ hflrˇ ' E° b –¸ ™elˇû yC≈ w¬ xYr fi b ¸ yC« w¬ £Åt A Ùy s√nˇû yC√ w¬ 21 :™elïm e yib' ·
xòal¸H«Cy¬w 23 :£yï«nAH HB»lAH lõE'flr¸W«y-lav ™elôemyib·' raWü√yC w¬ 22 > :wyïx i ' A
£õk e H ¸ -yElv · b a ˚ıdgFà b ¸ yC« w¬ £°k e H ¸ yûˇ l E v · b –a §yõb E ˚ ™elm eÅ yib' · §yûˇ b –E hÅv A r fl x fi ˚˘r ˇè £yihl » ' È
-lav £˚ãWAl £ÄAmfldÃw lav°A–bÁrÃy-yïn≈ b –¸ £yûˇ v i b ¸ H i sõm a x · 'ÙàbAl 24 :™elïemyib·'a–b
˚ıqÃ∑zix-reH·' £Åek¸H yûˇ El·vb –a ˇè lv a wà £Åt A Ù' gZr fi h A rˇˇû eH·' èˇ £ehyix·' ™elòemyib·'
lavò £yÄb i r Ë ' A m ¸ £äk e H ¸ yâl E v · b a ÉÙl ˚myûˇ W i yC√ w¬ 25 :wyïx A ' e -te' gıOr·hal wyYfld√y-te'
dˇˇgF¬õ yC… w¬ ™Ârˇ d –flÚ b –a £õh e yEl·v rˇˇBOb·v¬y-reH·'-lA–k tôE' ˚Älzà gà yC« w¬ £yÅr Ê h A h e yûˇ H E 'flr
£°k e H ¸ b –i ˚˜rb ¸ v a yC¬ w¬ wyÅx A ' e wà ˇè db e v eè -§eb – lavgF¬ò 'ãb ◊ yC√ ¬w 26 > :™elïemyib·'al
ˇè £h e yEmr Ë k –a -te' ˚`rc ¸ b ¸ yC« ï¬w häÂdAKWah ˚â'¸c≈Cy¬w 27 :£ïek¸H yúl E v · b –a ÙYb-˚x¸Xb ¸ yC« w¬
˚Yll ¸ q — yà ïw¬ ˚Åt G H ¸ yC« w¬ ˇè ˚l¸k'ΩyC◊ w¬ £Åh e yEhl »ø ' f tyûˇ b –E èˇ ˚'èb O yC√ w¬ £y°l i ˚Glh i ˚YWv · yC¬ ïw¬ ˚Åkr Ë d Ë yC« ïw¬
ˇè £k e H ¸ -yïm i ˚ ™elm eò yib' · -yïm i debv eÄ -§eb – lavˇû gF¬ |rem'ûyC◊ ¬w 28 :™elïemyib·'-te'
ˇè rÙm·x yòH E nà ' a -te' ˚Ädb ¸ v i Ù˝dy÷q¸Kp lûˇ ubÃz˚ lavõa–bÁrÃy-§eb 'Bl ◊ h · ˚Fnd ÂÅ b ¸ v a n¬ yûˇ k –i
yÅd Ê y√ b –¸ ˇè hz∑∆ h a £òv A h A -te' §ät GE y« yâm i ˚ 29 :˚n¸xïn√ ' · ˚FnBd  b ¸ v a n¬ v fi ˚õd – m a ˚ £Åk e H ¸ yûˇ b i ' ·
:hA'ïEc√w õß·'Ab¸c húe–bfir ™elÅemyib·'al èˇ rm e 'èyC◊ w¬ ™elm e° yib·'-te' hflryõisA'Ãw
:Ùïp K ' a raxyC«õ w¬ debv A° -§eb – lavûˇ ¬Fg yY„r¸bÊ–d-te' ryÅivAh-raW ˇè lb u zà vÄm a H ¸ yC« w¬ 30
-§e–b lav=¬g Éh≈Fnih rˇˇÚOm'El hûˇ m A r Ë t A b –¸ ™elm eõ yib' · -le' £yôikA'¸lam xüal¸H«Cy¬w 31
ˇè ht GA v a wà 32 :ßyïl e v A ryõv i h A -te' £yBr Ê c A £ônF√ h i wà hAmk eÅ H ¸ £yûˇ ' i b –A ˇè wyAx' e wà debv eò
ˇè rq ’ b –Oè b a hòy√ h A wà 33 :hΩd  W KA a–b b˜OrÈ'∆w ™°AGti'-reH·' £ûˇ v A h A wà hõt GA ' a hAlyà l aÅ £˚˘q
-reH·' £òAvAhÃw '˚ãh-h≈FnihÃw ry°ivAh-lav ˇû t GA X ¸ H a p A ˚ £yõk –i ¸HaGt HemÅeKHah fix˘OrÃzi–k
£“qü√yC w¬ 34 < :ßΩd  y√ 'úc A m ¸ t Gi rˇˇH eõ ' · k –a ÙÅl G t A yûˇ W i v A wà ßyÅl e ' E £yûˇ ' i c ¸ yO ˇè Ùt G ' i
hõAvA–bËra' £Åek¸H-lav ˚Zbr Ë ' e yC∆ w¬ hAlyà l A° ÙõGmiv-reH·' £úAvAh-lAkÃw ™elôemyib·'
£“qü√yC w¬ ry°v i h A ravˇû H a xatp Keõ dàm O v · yC¬ w¬ debv eÅ -§eb – lavûˇ gF¬ ˇè 'c E yC≈ w¬ 35 :£yïH i 'flr
Ç£AvAh-te' Vlav¬Fg-'Ër¬Cy¬w 36 :bΩflr¸'aGmah-§im ÙõGti'-reH·' £úv A h A wà ™elm eô yib' ·
tûˇ ' E lÅb u zà ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ £yÚr Ê h A h e yõH E 'flrm E dÅr „ Ùy £ûˇ v A -h≈nF h i lÅb u zà -le' rem'û◊Cy¬w
r
Ç b –E d fi l ¸ VlavgF¬ dÙZv •esyCO= w¬ 37 < :£yïiH√n·'A–k hõe'Or húAGta' £y_ÊrAheh lüEc
™Ârˇ Y–dim 'ÅA–b dˇˇû Axe'-H'◊rwà ¶Ârˇ ' A° h A r˚ûˇ b – X a £õv i m E £yÅd Ê r Ë ÙΩy ˇè £v A -h≈nF h i rem'DyC◊ w¬
yúm
i rÅm a '◊t G rˇˇû H e ' · ˇè ßyèp i 'ÙBp' E h=yC≈ ' a lÄb u zà wyäl A ' E rem'=yC◊ w¬ 38 :£yïn« nà Ùv¸m §ÙBl' E
hõt GA v a 'ún√ -'Ec ÙÅb – hAt G s ¸ ˇû ' a Am rˇˇû H e ' · ˇè £v A h A hòz∆ 'âl ◊ h · ˚Fnd ÂÚ b ¸ v a n¬ yûˇ k –i ™elm eõ yib' ·
:™elïm e yib' · b –a £exl GAõ yC« w¬ £°k e H ¸ yûˇ l E v · b –a yõn≈ p ¸ l i lavg¬Ø 'Ecˇû yC≈ w¬ 39 < :Ùïb – £exl GAú h i wÃ
xatúeKp-dav £yõi–bfir £yúilAl·x ˚_lp K¸ yC« ïw¬ wy°n√ p KA m i s√nyC√õ ¬w ™elm eÅ yib' · ˚hûˇ p E d –Ë r Ë yC« w¬ 40
-te'Ãw lavú¬Fg-te' lôubzà HÂrˇ üg√ yà w¬ h°m A ˚r'A–b ™elõemyib·' beHú≈Cy¬w 41 :ravïAKHah
˚dˇˇgF«õ yC¬ w¬ hÚd  W KA h a £õv A h A 'úc E yC≈ w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè yh i yà ï w¬ 42 :£ïk e H ¸ b –i tebH Keú m i wyõx A ' e
hÚÂdAKWa–b b˜OrÈ'∆Cy¬w £yÅiH'flr hûˇ H A l » H ¸ l i ˇè £c E x È yC∆ ïw¬ £ÄAvAh-te' xûˇ —–q«Cy¬w 43 :™elïemyib·'al
™elm eÄ yib' · w¬ 44 :£ïk –E yC¬ w¬ £õh e yElv · £“qyC√ú w¬ ryÅv i h A -§im 'ûˇ c E yO ˇè £v A h A hònF≈ h i wà 'ËryC¬Æ w¬
£yÄH i 'flrh ¡A yûˇ n≈ H ¸ ˚ ry°v i h A ravˇû H a xatp Keõ ˚Ådm ¸ v a ˇû yC¬ w¬ ˚àXH ¸ p KA ÙÅm G v i rˇˇû H e ' · ˇè £yiH'flrh A wÃ
lOk – ò ryÄv i b –A £ûˇ x A l ¸ n« ™elm eä yib' · w¬ 45 :£˚ïk – yC¬ w¬ hYd  W KA a –b rˇˇúeH·'-lA–k-lïav ˚_X¸HïAKp
-te' ˇè ¶t GO yC« w¬ gÚr fl h A h – b –Aõ -reH ·' £úAvAh-te'Ãw ryÅivAh-te' ˇè dk –O l ¸ yC« w¬ '˚Åhh a £Ùûˇ yC h a
˚'Zb O yC√ w¬ £°k e H ¸ -lfid – gà ïm i yõl E v · b –a -lïk –A ˚Åvm ¸ H ¸ yC« ïw¬ 46 > :xalïm e h A v eõ r fl zà yC« w¬ ryÅv i h A
-lïk –A ˚Åcb –¸ q — t ¸ ïh i yûˇ k –i ™elm e° yib' · l a dˇˇgF¬õ yC… w¬ 47 :tyΩÊr¸–b lúE' tyõE–b fixyÅÊr¸c-le'
£ûˇ AvAh-lAkÃw ê'˚h §ÙÄm¸lac-rah ™elm eä yib' · lavyC¬= w¬ 48 :£ïk e H ¸ -lfid – gà ïm i yõl E v · b –a
£yÅc i v E tûˇ k a ÙW ˇè tr O k ¸ yC« w¬ ÙÄdy√ b –¸ tÙäm G d –Á Ër—–qah-te' ™elm eâ yib' · x É q –— yC« w¬ ÙÇ t G ' i -reH' ·
ˇè £t e yi'r Ë hòm A ÙÄm G v i -reH' · £ûˇ AvAh-le' rem'M◊Cy¬w ÙÚm¸kiH-lav £eWyC√õ w¬ h A ' eÅ W KA yC«= w¬
hÄOkÙW Hyûˇ i' £äAvAh-lA–k-£¬g ˚âtr Ë k ¸ yC« w¬ 49 :y«nÙømk A ˚BWv · ˚˜rh · m a yityÅW i v A
fixyYÊr¸Fcah-tïe' £ôehyEl·v ˚tyüic F yC¬ w¬ x fi yÅr Ê c F¸ h a -lïv a ˚myûˇ W i yC√ w¬ ˇè ™l e m eè yib' · y`r „ x · ' a ˚äkl ¸ yC≈= w¬
> :hïAKHi'Ãw Hyúi' •elõe'¸–k £ôk e H ¸ -lfid – gà ïm i yüEHnà ' a -lAk – £ûˇ gF¬ ˚täm u yC√ w¬ H°' E b –A
hûˇ √yAh êzOv-lfi–dÃgim˚ 51 :–hd flΩ k –¸ l ¸ yC« ïw¬ ¶õb E t E b –¸ §axyC«ú ¬w ¶°EbEGt-le' ™elõemyib·' ™elú≈Cy¬w 50
ryÅv i h A yûˇ l E v · b –a ˇè lk O wà £yÄH i nF√ h a wà £yûˇ H i n√ ' · h A -lAk – hAm G H Aä ˚s=n… yC√ w¬ r Ç yivh A -™Ùt¸b
lÅfl–dÃgiGmah-dav èˇ ™elèemyib·' '`b ◊ yC√ w¬ 52 :lΩd –fl gà m Gi h a gúF¬g-lav ˚Ylv · yC¬ ïw¬ £Úd fl v · b –a ˚˜rgFà s ¸ yC« ïw¬
húAKHi' ™ãEl¸HaGt¬w 53 :HïE'Ab ÙBpËrAW¸l lYfl–dÃgiGmah xatúeKp-dav HôgF¬ yC« w¬ Ù°b – £exl GAõ yC« w¬
'âflrŸq«Cy¬w 54 :ÙïGt¸l√Fg¸l…Fg-te' ¶Êrˇ t GAõ w¬ ™elm e° yib' · H'˘◊r-lav bekYÂr xalúeKp tôaxa'
-§ep K y«nt EÅ t ¸ ÙZm˚ ˇè ßb –¸ r Ë x a •`l » H ¸ ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ wyÄl A k E 'ûˇ W E nO |ravˇû nF¬ ah-le' häflrEh¸m
lõE'flr¸W«y-Hyïi' ˚B'Ër«Cy¬w 55 :tøm O yC√ w¬ Ù˜rv · n¬ ˚hBr „ q Ÿ d Ë yC« ¬w ˚h¸tg√° r fl h · hûˇ H KA ' i yõl i ˚r¸m'By◊
tûˇ v a r fl tõ' E £yÅh i l » ' È beHˇû yC√ w¬ 56 :Ùømq O m ¸ l i Hyú' i ˚Ykl ¸ C≈yw¬ ™elm e° yib' · tûˇ m E yûˇ k –i
-lA–k tÄE'Ãw 57 :wyïAxe' £yúiv¸biH-te' g˜Or·hal wyÅibA'¸l èˇ hAWAv rˇˇòeH·' ™el°emyib·'
£út
A Ùy tõl
a l
· q
÷æ £Åh
e yEl'
· 'Zb
◊ tGA w¬ £°H
A '◊rb
–¸ £yõh
i l
» '
È byúH
i h E £Åke H
¸ yûˇ H
E nà ' a ˇè tva r

> :lavïb –A rÁ yà -§eb–

Judges 10
hôA'˚Kp-§e–b vüAlÙGt lÄE'flr¸W«y-te' v fi yûˇ H i Ùh¸l ™elm eä yib' · yâr „ x · ' a £ É q “ yC√ w¬ 1
ˇè Xp KO H ¸ yC« w¬ 2 :£«yr flΩ p ¸ ' e rˇˇh aú b –¸ ryõm i AH¸–b búEHOy-'˚øhÃw rˇˇk A° SAW K y« Hyûˇ ' i Ù˜dÙ–d-§eb –
> :ryïm i H A b –¸ rˇˇb Eú q –“ yC« w¬ tAmyC√õ w¬ h°n√ H A HYl » H A wà £yBr Ê W ¸ ev lÅE'flr¸W«y-te'
£«yt Gaõ H ¸ ˚ £yBr Ê W ¸ v e lÅE'flr¸W«y-te' èˇ XOKpH ¸ yC« w¬ yÚd Ê v A l ¸ gF« ah ryõ' i y√ wyÅr fl x · ' a £“qˇû yC√ w¬ 3
£yúH i l » H ¸ ˚ £yÅr Ê y√ v · £yûˇ H i l » ¸H-lav ˇè £yibk ¸ r O¡ £yÆn« b –A £yûˇ iH»l¸H Ùãl-yihÃyï¬w 4 :hï√nAH
¶Ârˇ ' eú b –¸ rˇˇH eõ ' · hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a davò ryÄ' i y√ tûwFO x a |˚Z 'ËrŸq«y £ãehAl £°ehAl £yYÊr√y·v
> :§Ùømq “ b –¸ rˇˇb Eõ q –“ yC« w¬ ryÅ' i y√ tAmˇû yC√ w¬ 5 :dˇˇïv A l ¸ gF« ah
-te' ˚˘db ¸ v a yC¬ w¬ h Ç w√ hÃy yûˇ ≈nyEv¸–b êvfirAh tÙZW·val lÄE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ |˚pûˇ s i yCO w¬ 6
|tûˇ ' E wà §Ùädyic yâh E l » ' È -te'wà ɣflr·' yûˇ Eh»lÈ'-te'Ãw tÙárAGt¸HavAh-te'Ãw £yûˇ ilAv¸–bah
-te' ˚Bbzà v a yC¬ w¬ £y°t Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ h E l » ' È tõ' E wà §ÙÅm G v a -y≈nb ¸ yûˇ h E l » ' È ˇè t' E wà bÄ' A Ùm yûˇ h E l » ' È
-d¬yb –¸ ˇè £r „ k –¸ m ¸ yC« ïw¬ l°' E r fl W ¸ y« b –¸ hõw√ hÃy •ú' a -raxïyC« w¬ 7 :˚h˚¡dAb·v 'B◊lÃw hõ√whÃy
hõn√ H KA b –a lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -te' ˇè ˚c¸cr O¡ yà w¬ ˚`cv · r Ë yC« ï¬w 8 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ dˇˇy¬õ b ¸ ˚ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸
§Åd –„ r Ë yC¬ h a rebˇû v E b –¸ ˇè rH e ·' èˇ lE'flr¸W«y yò≈n¸–b-lA–k-tïe' hÆ√nAH hä„r¸Wev h=n∆ m O H¸ 'y°h i h a
§Åd –„ r Ë yC¬ h a -te' ˇè §ÙGmv a -yïn≈ b ¸ ˚`rb ¸ v a yC¬ w¬ 9 :dˇˇïv A l ¸ gF« –ab rˇˇH eú ' · yYr Ê m O È'Ah ¶Ârˇ úe'¸–b
:dˇˇ' Oø m ¸ lõ' E r fl W ¸ y« l ¸ rect GEú w¬ £«yr flÚ p ¸ ' e tyûˇ b E b ¸ ˚ §yõm i y√ Ãnb i b ¸ ˚ hBd fl ˚hyib – -£¬Fg £ôExAGlih¸l
-te' ˇè ˚n¸bz¬è v A yòk i wà ™Ål A ˚n'ûˇ AXAx rˇˇÚOm'El hõ√whÃy-le' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚q·vzà yC« ïw¬ 10
yûˇ n≈ b –¸ -le' hõw√ hÃy rem'◊yC w¬ú 11 > :£yïilAv¸–bah-te' dˇˇYObv · nF¬ ïw¬ ˚nyÅh E l » ' È
:£yït Gi H ¸ l i p K¸ -§im˚ §Ùõm G v a yún≈ b –¸ -§im˚ yÅr Ê m O ' È ˇû h A -§im˚ ˇè £y« r fiè c ¸ m Gi m i '`l ◊ ·h l°E'flr¸W«y
hAvyúH i Ù'√w yÅl a ' E ˚˘qv · c ¸ t Gi w¬ £°k e t ¸ ' e ˚Ycx · l A §ÙÅvm A ˚ ˇè ql E m A v · ïw¬ £yòn« Ùdyicwà 12
§úEkAl £yÚÊrEx·' £yûˇ ih»lÈ' ˚˜d¸bv a t Ga w¬ yÅt i Ù' £ûˇ t Ge b ¸ z¬ v · ˇè £t Ge ' a wà 13 :£Ωd fl yC√ m i £õk e t ¸ ' e
rˇˇúeH·' £yÅih»lÈ'ûˇ Ah-le' èˇ ˚q·vï¬zÃw ˚Äk¸l 14 :£ïek¸te' fivyúiHÙh¸l •yõisÙ'-'ø◊l
lòE'flr¸W«y-y≈n¸b ˚âr¸m'◊Cy¬w 15 :£ïk e t ¸ r fi c A túv E b –¸ £õk e l A ˚vyúH i Ùy hAm G h Eô £°b –A £õt Ge r Ë x a b –¸
'õn√ ˚núl E yic F h a ™ô' a ßy°n∆ yEvb –¸ bÙõX L h a -lAkk –¸ ˚nÅl A hûˇ t GA a'-hEW·v ˚n'ÅAXAx èˇ h√whÃy-le'
h°w√ hÃy-te' ˚˜db ¸ v a yC¬ w¬ £Åb –A r Ë q –÷ m i ˇè rk A nF≈ h a yòEh»lÈ'-te' ˚ryäs i yC√ w¬ 16 :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a
˚Ynx · yC¬ ïw¬ §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚q·vïc FA yC« w¬ 17 > :lï' E r fl W ¸ « y lúm a v · b –a ÙYHp ¸ n¬ rˇˇc aú q Ÿ t Gi w¬
y`r
„ W A £äv A h A ˚ârm ¸ '◊yC w¬ 18 :hïp KA c ¸ m Gi b –a ˚Ynx · yC¬ ïw¬ lÅ' E r fl ¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚p¸sï' A yC≈ w¬ dˇˇv A° l ¸ gF« b –a
hûˇ y∆ h¸ ïy« §Ù°m G v a yûˇ n≈ b ¸ b –i £õExAGlih¸l lÅEx√y rˇˇû eH·' HyÅ' i h A yûˇ m i ˚hÅv E r „ -le' Hyûˇ ' i ˇè dv A l ¸ g«
> :dˇˇïv A l ¸ g« yúb E H ¸ Oy lYOk¸l H'Å◊r¸l

Judges 11
delÙúyC w¬ h°n√ Ùz hûˇ H KA ' i -§eb – '˚Yhwà l«yx aÅ rÙûˇ b – gF« ˇè hy√ h A yÄd Ê v A l ¸ gF« h a xûˇ t GA p ¸ y« wà 1
häH KA ' i h A -y≈nïb ¸ ˚âld –Ë gà yC« w¬ £y°n« b –A ÙYl dˇˇv Aô l ¸ gF« -teHï' E delüEt G w¬ 2 :xït GA p ¸ y« -te' dˇˇv Aõ l ¸ gF«
húH KA ' i -§eb – yôk –i ˚nyÅb i ' A -tyEbb –¸ lûˇ x a nà t i -'øl ◊ ˇè Ùl ˚r¸m'`yC◊ w¬ xÄt GA p ¸ y« -te' ˚ZHr Ë g√ yà w¬
˚`Xq –Ÿ l a t ¸ ïyC« w¬ bÙÚX ¶Ârˇ û ˇe'b –¸ beHyC≈õ w¬ wyÅx A ' e yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè xt GA p ¸ y« x`r fi b ¸ yC« w¬ 3 :hAGtïA' tÂrˇ õexa'
˚Bmx · l GA yC« w¬ £y°m i yC√ m i yõh i yà w¬ 4 > :Ùïm G v i ˚Y'c ¸ yC≈ w¬ £yÅq ÷ y„r £yûˇ H i n√ ' · ˇè xt GA p ¸ y« -le'
l°' E r fl W ¸ y« -£iv §Ùõm G v a -yïn≈ b ¸ ˚Bm·x¸l«n-reH·'a–k yàihÃy¬w 5 :lï' E r fl W ¸ y« -£iv §Ùõm G v a -yïn≈ b ¸
xÅt GA p ¸ y« l ¸ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 6 :bÙøX ¶Ârˇ ' eú m E xõt GA p ¸ y« -te' taxq —ú l A dÅv A l ¸ g« yûˇ n≈ q Ÿ z« ˇè ˚k¸lïyC≈ w¬
yûˇ n≈ q Ÿ z« l ¸ ˇè xt GA p ¸ y« rem'`yC◊ w¬ 7 :§Ùïm G v a yún≈ b ¸ b –i hõm A x · l GA ïn« wà §y°c i q “ l ¸ ˚nõl GA hAtyúy« h A wà hàk A l ¸
£òt e 'Ab – v fi ˚äd – m a ˚ y°b i ' A tyûˇ b –E m i y«n˚YHr Ë g√ t G¸ w¬ yÅt i Ù' £ûˇ t e '≈nW ¸ ˇè £t Ge ' a '`◊l·h dÅAv¸l«g
ˇè §k E l A xÄt GA p ¸ y« -le' däv A l ¸ g« y=n≈ q Ÿ z« ˚É r¸m'◊yC w¬ 8 :£ïk e l A rˇˇc aú rˇˇH eõ ' · k –a hAt G v aÅ ˇè yl a ' E
H'År ◊ l ¸ ˇè ˚nèl GA t A yòy« h A wà §Ù°m G v a yûˇ n≈ b ¸ b –i t GAõ m¸ x a l ¸ n« wà ˚nÅm GA v i ˇû t GA k¸ l a h A wà ßyÅl e ' E ˚n¸bˇû H a ˇè ht GA v a
£òt Ge ' a £yâb i yiHm ¸ -£i' dÄv A l ¸ g« yûˇ n≈ q Ÿ z« -le' xät GA p ¸ y« rem'=◊yC w¬ 9 :dˇˇïv A l ¸ g« yúb E H ¸ yO lYk O l ¸
£õk e l A húy∆ h ¸ ' e yàk i nO 'A y°n√ p A l ¸ £õt A Ù' hôw√ hÃy §üatn√ wà §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b ¸ b –i ˇè £x E l GA h i l ¸ ˇè yt i Ù'
˚nyÅt E Ùnyïb –E ˇè v fi m Eè H O hòy∆ h ¸ y« hÆ√whÃy x°AGt¸p«y-le' dˇˇõAv¸lg« -yïn≈ q Ÿ z« ˚ırm ¸ '◊Cy¬w 10 :H'¡◊r¸l
˚myâW i yC√ w¬ dÅv A l ¸ g« yûˇ n≈ q Ÿ z« -£iv ˇè xt GA p ¸ y« ™elyC≈ò w¬ 11 :hïeW·v¬n §úE–k õßËrAbËdik 'B◊l-£i'
yú≈n¸pil wy_flrAbË–d-lA–k-te' xüAt G p ¸ y« râb –E d fi yà w¬ §y°c i q “ l ¸ ˚ H'˘◊r¸l £õehyEl·v Ù_tÙ' £úAvAh
§Ùõm G v a -yïn≈ b –¸ ™elm eú -le' £yÅk i ' A l ¸ m a ˇè xt GA p ¸ y« xòl a H ¸ yC« w¬ 12 > :hïp KA c ¸ m Gi b –a hõw√ hÃy
™elâem Érem'◊Cy¬w 13 :yïicËra'¸–b £úExAGlih¸l yõalE' At'úAb-yïik – ™Ål A w√ yûˇ l Gi -ham rˇˇm OÚ 'El
ÙZtÙl·vb –a ˇè yc i r Ë ' a -te' lò' E r fl W ¸ y« xâq — l A -yïk –i xÄt GA p ¸ y« yûˇ k E ' · l ¸ m a -le' §Ùäm G v a -y≈nb –¸
§õeh¸te' hAbyúiHAh hàAGtavÃw §Ú„–dËr¬Cyah-davÃw qYO–b¬Cyah-davÃw §ÙBnr Ë ' a m E £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i
:§Ùïm G v a yún≈ b –¸ ™elm eõ -le' £yÅk i ' A l ¸ m a ˇè xl a H ¸ yC« w¬ x°t GA p ¸ y« dÙYv •esÙúyC w¬ 14 :£ÙølH A b –¸
bÅ' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e -te' ˇè l' E r fl ¸W«y xò—qAl-'ø◊l x°t GA p ¸ y« rˇˇû m a ' A hYk –O ÙÅl rem'ûyC◊ w¬ 15
lòE'flr¸W«y ™el=≈Cy¬w £«yr flÚ c ¸ m Gi m i £ûˇ t A Ùl·vb –a yõk –i 16 :§ÙïGmv a yún≈ b –¸ ¶Ârˇ ' eõ -te'wÃ
-le' |£yûˇ ikA'¸lam lûˇ E'flr¸W«y xûˇ al¸H«Cy¬w 17 :hAHΩ„d“q 'Y◊byC√ w¬ •˚Ås-£¬y-dav ˇè rb –A d Ë m Gi b –a
£=g¬ wà £ÙÅd' È ™elˇû m e ˇè vm a H A '`◊lÃw ßÄecËra'¸b 'ûˇ nF√ -hflr–¸b¸ve' räOm'El |£ÙâdÈ' É™elem
™elûˇ ≈Cy¬w 18 :HΩ„d“q¸–b lõE'flrW ¸ y« beHyC≈ú w¬ h°AbA' 'Z◊lÃw xõalAH bôA'Ùm ™elüem-le'
ˇè Hm e H eè -xfirzà m Gi m i '`b ◊ yC√ w¬ bÅ' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e -te'wà ˇè £ÙdÈ' ¶Ârˇ òe'-te' bAsyC√M w¬ rÄb –A d Ë m Gi b –a
§ÙYnr Ë ' a yúk –i bÅ' A Ùm l˚Zbgà b –i èˇ ˚'èb A -'◊lwà §Ù°nr Ë ' a rebˇû Evb –¸ §˚Ynx · yC¬ ïw¬ bÅ' A Ùm ¶Ârˇ û ˇ' e l ¸
yYÊrOmÈ'Ah-™elïem §ÙBxyis-le' £yÅk i ' A l ¸ m a ˇè l' E flr¸W«y xòal¸H«Cyw¬ 19 :bï' A Ùm l˚BbgFÃ
:yïimÙq¸m-dav õ߸cËra'¸b 'ú√Fn-hflrb –¸ v ¸ n¬ lÅ' E r fl W ¸ y« ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ §Ù°b – H ¸ x e ™elˇû m e
-te' ˇè §Ùxyis •`s O ' È yC∆ w¬ ÙÅlb u gà b –i rˇˇb OZ v · ˇè l' E r fl W ¸ y« -te' §Ù`xyis §yâimÈ'eh-'◊lÃw 20
-yïEh»lÈ' h=√whÃy §EGt«Cy¬w∏ 21 :lïE'flr¸W«y-£iv £exõAGl«Cy¬w hAch ¸ y√° b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ ÙÅm G v a -lAk –
lÅ' E r fl W ¸ y« ˇè Hr fi y«yC w¬ £˚°k – yC¬ w¬ lõ' E r fl W ¸ y« dˇˇy¬ú b –¸ Ùôm G v a -lA–k-te'Ãw §Ù^xyis-te' läE'flr¸W«y
l˚ZbgFà -lAk – tõ' E ˚ÅHr Ë yûˇ yC« w¬ 22 :'yïihah ¶Ârˇ ' Aú h A bõH E Ùy yÅr Ê m O ' È h A ¶Ârˇ ûˇ e'-lA–k tE'ò
hãAGtavÃw 23 :§Ω„–dËr¬Cyah-davÃw rˇˇb –Aõ d Ë m Gi h a -§im˚ qÅb –O yC¬ h a -davwà ˇè §ÙnËr' a ïm E yÚr Ê m O ' È h A
hõt GA ' a wà l°' E r fl W ¸ y« Ùûˇ m G v a yõn≈ p K¸ m i yÅr Ê m O ' È ˇû h A -te' ˇè HyÊrÙh lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ Eh»lÈ' |hûˇ √whÃy
ÉtE'Ãw HÚflryit ÙBtÙ' ßyõeh»lÈ' HÙBmk –¸ ß ô H ¸ yΩr Ê Ùy rˇˇüH e ' · tûˇ E' 'ã◊l·h 24 :˚FnïeHflryiGt
bÙBXh · hÄt GA v a wà 25 :HΩr fl y«n ÙBtÙ' ˚nyõn≈ p KA m i ˚nyôh E l » ' È hü√whÃy HyäÊrÙh râeH·'-lA–k
-£i' lÅE'flr¸W«y-£iv èˇ bflr bÙır·h b°' A Ùm ™elˇû m e rÙõp K c i -§eb – qúl A b –A m i hÅt GA ' a ˇè bÙX
rÙZvr Ë v a b ¸ ˚h A yät e Ùn¸bb i ˚ §Ùâb – ¸Hex¸–b lE'flr¸W«y∏ tebûˇ eH¸–b 26 :£ïb –A £õx a l ¸ n« £Bx O l ¸ n«
v
fi ˚úd – m a ˚ h°n√ H A tÙY'm E HBl » H ¸ §ÙØnr Ë ' a yZd „ yà -lav ˇè rH e ' · ˇè £yÊrv A ïh e -lAkb ¸ ˚h A yÄt e Ùn¸bb i ˚
húeWOv hãAGta'Ãw ™ÅAl yit'ûˇ AXAx-'øl ◊ ˇè yk i nO ï' A wà 27 :'yïh i ah túEvA–b £õeGt¸laFcih-'ø◊l
§yõb E ˚ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ §yEb – ò £ÙØyC h a ˇè Xp E H KO h a hòw√ hÃy Xâp KO H ¸ y« y°b –i £exˇû l GA ih¸l hõAvflr yôiGti'
xõalAH rˇˇúeH·' xÅAGt¸py« yZr „ b ¸ d –Ê -le' §Ù°m G v a yûˇ n≈ b –¸ ™eleõm vÅm a H A 'Zl ◊ wà 28 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸
-te'Ãw dˇˇõAv¸l«Fgah-te' rˇˇb OB v · yC¬ w¬ hØw√ hÃy x fi ˚˘r ˇè xt GA p ¸ « y-lav yòih¸Gt¬w 29 > :wyïAlE'
:§Ùïm G v a yún≈ b –¸ rˇˇb aõ v A dÅv A l ¸ g« hûˇ p KE c ¸ m Gi m i ˚ dÅv A l ¸ g« hûˇ p KE c ¸ m i -te' ˇè rb O v · yC¬ ïw¬ h°H Ke n¬ m ¸
:yΩd Ê y√ b –¸ §Ùõm G v a yún≈ b –¸ -te' §ôt GE t Gi §ÙBtn√ -£i' rˇˇm a° '◊yC w¬ hõw√ hyal rÂdˇ n∆ô xút GA p ¸ y« râd –fi yC« w¬ 30
£ÙYlAH¸b yúib˚H¸–b yÅit'flrŸqil èˇ yt i yEb yòt E l ¸ d –fi m i 'äc E y≈ râeH·' 'ÄEcÙCyah hûˇ √yAhÃw 31
xôt GA p ¸ y« rˇˇb OB v · yC¬ w¬ 32 > :hïAlÙv ˚hõityil·vahÃw hØ√whyïal ˇè hy√ h A wà §Ù°m G v a yûˇ n≈ b –¸ m i
-davwà r É v E Ùr·vm E £ák –E yC¬ w¬ 33 :Ù¡dy√ b –¸ hõw√ hÃy £ún≈ t G¸ yC« w¬ £°b –A £exˇû l GA h i l ¸ §Ùõm G v a yún≈ b –¸ -le'
ˇè ˚vÃnïk –A yC« w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ hûˇ AlÙdÃgF hõk –A m a £yÅm i r fl k –¸ lûˇ b E ' A ˇè dv a wà ryÄv i £yZr Ê W ¸ v e tyMnF« m i ˇè ß' · Ù–b
-le' h ê p KA c ¸ m Gi h a xûˇ t GA p ¸ y« 'âb ◊ yC√ w¬ 34 > :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ ¸b – yõn≈ p K¸ m i §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b –¸
hÅd fl yixyà 'yûˇ h i ˇè qr fi wà tÙÚlx O m ¸ b i ˚ £yõp Ki t u b ¸ ÙÅt'flrq Ÿ l i t'ûˇ c E yO ˇè Ùt G b i hònF≈ h i wà ÙÇ tyEb –
wyÄd fl g√ b –¸ -te' vZr fi q Ÿ yC« w¬ h – t Aä Ù' ÙâtÙ'Ërk i yÉ h i yà w¬ 35 :tïb a -Ù' §õb –E ˚Fnm Geô m i ÙBl-§yï' E
-yityòc i p KA yÄk i nO ' A wà yÚr fl k ¸ v Oø b –¸ ]1 t ¸ yûˇ y« h A t G¸ ' aõ wà y«nt GiÅ v ¸ r fi k ¸ h i v fi r „Z k ¸ h a ˇè yt Gi b –i h – h Aò ' · ˇè rm e 'èyC◊ w¬
-te' hAtyòc i p KA ˇè yb i ' A wyÄl A ' E rem'Z◊Gt¬w 36 :b˚øHAl lõak˚' 'Bl ◊ wà hØw√ hÃy-le' ˇè yp i
hü√whÃy èˇ ß¸l ÉhAWAv rˇˇû eH·' yár „ x · ' a ßy°p Ki m i 'ûˇ c A y√ rˇˇõeH·'a–k yÅil hûˇ EW·v hØw√ hÃy-le' ˇè ßyèp Ki
rˇˇû b A d –fl h a yõl Gi heWv Aú y≈ h A yÅb i ' A -le' ˇè rm e 'èt G◊ w¬ 37 :§Ùïm G v a yún≈ b –¸ m i ßyõb e yà ' O m E tÙ_mq “ nÃ
ˇè hk –e b ¸ ' e wà £yÅr Ê h A ïh e -lav yûˇ t Gi d Ë r fi y√ wà ˇè hk A l ¸ ï' E wà £yÄiHd fl x Û £«yˇû n¬ H ¸ y«nF m Geä m i hâp KE r Ë h a h°z∑∆ h a
£y°H
i d
fl x
Û yûˇ n≈ H ¸ h – t Aõ Ù' xúl a H ¸ yC« w¬ yikl EÅ rem'ûyC◊ w¬ 38 :yït A Ùv„rwà ** yityivr fi wà * yõk i nO ' A yÅl a ˚t¸b – -lav
|¶ûˇ q –‘ m i yãh i yà w¬ 39 :£yΩr Ê h A eh-lav Ahyõel˚t¸–b-lav ¸–k¸búEGtw¬ h A yÅt e ÙvZr „ wà ˇè 'yih ™elt GEò w¬
ˇè 'yihwà rˇˇd flÚ n√ rˇˇû H e ' · Ù˜rËd«n-te' –hÅAl Wavûˇ ¬Cy¬w AhyÅb i ' A -le' ˇè bH A t GAè w¬ £yÄH i d fl x Û £«yˇû n¬ H ¸
tÙûnb –¸ ˇè hn√ k ¸ l aè t GE hAmyÄm i y√ |£yûˇ m i yC√ m i 40 :lï' E r fl W ¸ y« –¸b qYOx-yih¸Gt¬w HyÅi' hûˇ AvËd√y-'◊l
< :hïn√ H KA b –a £yõm i y√ tavb –aú r Ë ' a yÚd Ê v A l ¸ gF« h a xõt GA p ¸ y« -tab¸l tÙDFnat¸l lÅE'flr¸W«y
Judges 12
|fiv˚ûˇ d – m a xät GA p¸ y« l ¸ ˚ârm ¸ '◊yC w¬ h√nÙÚpc A rˇˇb OY v · yC¬ ïw¬ £«yr fiÅ p ¸ ' e Hyûˇ ' i ˇè qv E c FA yC« w¬ 1
•ırO W ¸ n« ß D t ¸ yEb – ™Åm GA v i tekˇû ell A ˇè t A 'èr fl q “ '`l ◊ ˇè ˚nèl A Ãw §ÙÄm G v a -y≈nb ¸ b –i £ûˇ x E l GA h i l ¸ |At G r Ë ˇ û ˇb a v A
-yïn≈ b ¸ ˚ yúm Gi v a wà yôn« ' · yityôy« h A byÄr Ê Hyûˇ ' i £Åh e yEl' · ˇè xt GA p ¸ y« rem'`yC◊ w¬ 2 :HïE'A–b ßyõelAv
hã' e r Ë ' e ïw√ 3 :£Ωd fl yC√ m i yõt i Ù' £úeGt¸vaHÙh-'ø◊lÃw £Åek¸te' qûˇ v a zà ' e w√ dˇˇ' OÚ m ¸ §Ùõm G v a
£ún≈ t G¸ yC« w¬ §ÙÅm G v a yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè hr fl b –¸ v ¸ ' e ïw√ ˇè yp Ki k a b ¸ yòH i p ¸ n¬ hAmyâW i ' A w√ fivyÄH i Ùm ˇû ßnà yE'-yïk –i
ˇè xt GA p ¸ y« ¶`b –O q Ÿ yC« w¬ 4 :yïi–b £exúAGlih¸l hõz∑∆ h a £ÙúyC h a yôl a ' E £út e yilv · hãm A l A wà yÚd Ê y√ b –¸ hõw√ hÃy
£«yr fiÄ p ¸ ' e -te' däv A l ¸ g« yâH E nà ' a ˚É k – yC¬ w¬ £«yr flÚ p ¸ ' e -te' £exAõl G yC« w¬ dÅv A l ¸ g« yûˇ H E nà ' a -lAk – -te'
:hïH Ke n¬ m ¸ ™ÙBtb –¸ £«yr fiY p ¸ ' e ™ÙBtb –¸ dàv A l ¸ gF« £Åt Ge ' a ˇè £y« èr fi p ¸ ' e yòX E yilp K¸ ˇè ˚r¸m' A yòk –i
yòX
E yilp K¸ ˚ãrm ¸ '◊y yûˇ k –i h√yh A ïwà ∏ £«yr flÚ p ¸ ' e l ¸ §Yd –„ r Ë yC¬ h a tÙırb –¸ v ¸ m a -tï' e dˇˇv Aô l ¸ gF« dˇˇk –OB l ¸ yC« w¬ 5
:'øl » |rˇˇïm e 'ByC◊ w¬ hAGtõa' yúitflr¸pe'ïah dˇˇôAv¸l«g-yïEHÃna' Ù^l ˚r¸m'=yC◊ w¬ hflrb OÅ v È ' e ˇè £y« r fiè p ¸ ' e
§Åk –E rˇˇû b –E d fi l ¸ ˇè §yiky√ '`l ◊ wà telb –OÄ s i rem'ûyC◊ w¬ telOäb – H i '=n√ -rAm' È ÙÉ l ˚r¸m'ûyC◊ w¬ 6
ˇè 'yihh a tòv E b –A lãp KO yC« w¬ §Úd –„ Ër¬Cyah tÙ˘r¸–b¸vam-le' ˚h˚YXx A H ¸ yC« w¬ ÙÅtÙ' ˚ûzx · '◊yC w¬
Hûˇ EH lõE'flr¸W«y-te' xôAGt¸p«y XBp KO H ¸ yC« w¬ 7 :•elï' A £«yn¬õ H ¸ ˚ £yúv i b –A r Ë ' a £«yr fiÅ p ¸ ' e ïm E
> :dˇˇïv A l ¸ g« yBr „ v A b –¸ rˇˇb Eõ q –“ yC« w¬ yÅd Ê v A l ¸ gF« h a ˇè xt GA p ¸ y« tAmyC√Æ w¬ £y°n« H A
Ùãl-yihyà w¬ 9 :£exïl A tyúb –E m i §õAc¸bi' lÅE'flr¸W«y-te' èˇ wyflr·xïa' X`OKp¸H«Cy¬w 8
wyõn√ b A l ¸ 'yúb i h E tÙØnb –A £yûˇ iH»l¸H˚ hAc˚Åxah xûˇ aGliH èˇ tÙnAb – £yòH i l » H ¸ ˚ £yÆn« b –A £yûˇ H i l » H ¸
rˇˇb Eõ q –“ yC« w¬ §Åc A b ¸ ' i tAmˇû yC√ ¬w 10 :£yï«nAH vabúeH lõE'flr¸Wy« -te' XBp KO H ¸ yC« w¬ ¶˚Úxh a -§im
y°n« l » ˚øbz∑à h a §ÙYlyE' lÅE'flr¸W«y-te' èˇ wyflrx · ' ¡a X`p KO H ¸ yC« w¬ 11 > :£exïAl tyúEb¸–b
rˇˇb Eú q –“ yC« w¬ y°n« l » ˚øbz∑à h a §ÙZl' E tAmyC√õ w¬ 12 :£yïn« H A reWúev lõE'flr¸W«y-te' XBOKp¸H«Cy¬w
§Ùú–d¸bav l°E'flr¸W«y-te' wyYflr·xa' XBOKp¸H«Cyw¬ 13 > :§ïl u ˚bÃz ¶Ârˇ ' eú b –¸ §ÙYlyC√ ' a b –¸
£yØn« b A yûˇ n≈ b –¸ ˇè £yiHl » H ¸ ˚ £yÆn« b –A £yûˇ v i b –A r Ë ' a Ùãl-yihà yw¬ 14 :yïn« ÙtAvr Ë p Ki h a lõl GE h i -§eb –
tAmyC√ô w¬ 15 :£yïn« H A hún∆ m O H ¸ lõE'flr¸W«y-te' XBOKp¸H«Cy¬w £ÚÊry√ v · £yûˇ v i b ¸ H i -lav £yõb i k ¸ r O
rˇˇh aõ b –¸ £«yr fiÅ p ¸ ' e ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˇè §ÙtAvr Ë p i b –¸ rˇˇb Eò q –“ yC« w¬ y°n« ÙtAvr Ë p Ki h a lõl GE h i -§eb – §Ùúd – b ¸ v a
> :yæq ÷ l E m A v · h A

Judges 13
hôw√ hÃy £ü≈nt G¸ yC« w¬ h°w√ hÃy yûˇ ≈ nyEv¸–b vYfirAh tÙBW·val lÅE'flrW ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚pès i yCO w¬ 1
hôAvËrAFcim dˇˇüAxe' Hyâi' ÉyihÃyw¬ 2 > :hïn√ H A £yúv i b –A r Ë ' a £yõt Gi H ¸ l i p K¸ -d¬yb –¸
-™a'¸lam 'Bflr≈Cy¬w 3 :hfldˇ ïAl√y 'B◊lÃw hYflr“q·v ÙúGt¸Hi'Ãw fixÙ°nm A ÙZmH ¸ ˚ yõn« d –fl h a taxp Kaú H ¸ m Gi m i
tyYr Ê h A wà t G¸ d Ë l aÅ y√ 'Zl ◊ wà ˇè h flr“q·v-¸Gta' 'ò√n-h≈Fnih AhyÄel' E rem'ûyC◊ w¬ h°H KA ' i Ah-le' hõ√whÃy
yõli k ¸ '◊t G -la'wà rˇˇk A° H E wà §«yˇû y¬ yõt Gi H¸ t Gi -la'wà 'Øn√ yÊr¸mˇû H KA h i ˇè ht GA v a wà 4 :§ïb –E t G¸ d Ë ˇl aú y√ wÃ
ÙÅH'◊r-lav hûˇ el·v¬y-'◊l èˇ hr fl Ùm˚ §Äb –E t G¸ d Ë ˇ û ˇl a yO wà här fl Ah ™=√Fnih Éyi–k 5 :'ïEmAX-lA–k
lõE'flr¸W«y-te' fivyúiHÙh¸l lôEx√y '˚ÄhÃw §eXb –A° h a -§im ravnF¬õ h a húy∆ h ¸ y« £yôh i l » ' È ryü«znà -yïk –i
èˇ £yih»lÈ'Ah Hyòi' ÇrOm'El ê–hAHyi'¸l rem'Z◊Gt¬w hÄAKHi'Ah 'Z◊bt GA w¬ 6 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ dˇˇyC¬ú m i
'`l ◊ wà dˇˇ' OÚ m ¸ 'Zr fl Ùn £yõih»lÈ'Ah ™úa'¸lam hôE'Ëram¸–k ˚hàE'Ërm a ˚ yÅl a ' E 'ûˇ b –A
™únF√ h i yÅl i rem'ûyC◊ w¬ 7 :yïil dyú«Fgih-'ø◊l ÙYm¸H-te'Ãw '˚Åh hûˇ z∑∆ m i -yï' E ˇè ˚hyèt Gi l ¸ ' i H ¸
hÅ' A m ¸ X u -lAk – ˇè yl i k ¸ 'ø◊Gt-la'Ãw rÄAkEHÃw §«yˇû y¬ |yûˇ t Gi H ¸ it G -la' hãt GA v a wà §°b –E t G¸ d Ë ˇ û ˇl a yO wà hYr fl h A
> :ÙøtÙm £ÙBy-dav §eXb –eõ h a -§im ravnF¬Ø h a hûˇ y∆ h ¸ y« ˇè £yihl » ' È ryòz« nà -yïk –i
t
GA x
¸ l aÄ H A rˇˇû H e ' · £yãih»lÈ'Ah Hyûˇ i' yØn√ Ùd·' yûˇ b –i rˇˇ°m a '◊yC w¬ hõw√ hÃy-le' x fi Ù_nm A rˇˇt Gaú v ¸ yC∆ w¬ 8
vúm a H ¸ yC« w¬ 9 :dˇˇïl GA ˚Cyh a ravnF¬ú l a hõW e v · nF¬ -hïm a ˚nàr „ ÙyÃw ˚nyÅl E ' E ˇè dÙv 'ún√ -'Ùb√y
èˇ 'yihÃw hÄAKHi'Ah-le' dÙäv £yâih»lÈ'Ah É™a'¸lam 'Z◊b√Cy¬w fixÙ°nm A lÙ˘qb –¸ £yõh i l » ' È h A
dˇˇû gF≈ t Ga w¬ ¶flrˇ t GAõ w¬ hÅH KA 'i ïhA ˇè rh E m a t
G¸ w¬ 10 :–hïm GA iv §yú' E h – H Aõ yi' x fi ÙBnm A ˚ hÅd  W KA b –a tebˇû H e Ùy
:yïAlE' £ÙõCyab 'úA–b-reH·' HyÅ' i h A ˇè yla ' E hò' A r Ë n« h=nF≈ h i wyÅAlE' rem'Z◊Gt¬w –h°AHyi'¸l
húAGta'ah ÙÄl rem'û◊Cy¬w HyÅi'Ah-le' èˇ '◊byC√ w¬ Ù°t G H ¸ ' i yZr „ ·x' a x fi ÙYnm A ™elyC≈ú w¬ £“qyC√ô w¬ 11
hõt GA v a x fi ÙØnm A rem'ûyC◊ w¬ 12 :y«nïA' rem'B◊Cy¬w hõAKHi'Ah-le' t GA r Ë ˇb –aú d –Ê -reH·' Hyôi'Ah
™úa'¸lam rem'_◊Cy¬w 13 :˚hïEW·vm a ˚ ravnF¬õ h a -Xap K H¸ m i húy∆ h ¸ ïC«y-ham ßyÚÂrAbËd 'Z◊b√y
lZk –O m i 14 :rˇˇïm E H KA t Gi hõH KA 'i h A -le' yit G r Ë ˇm aú A'-reH·' l_O–km i x fi Ù°nm A -le' hõw√ hÃy
hõA'¸muX-lAkÃw ¸Gt¸Ht GEÅ -la' ˇè rk A H E wà §«yy¬ò wà lÄk a '◊t 'Zl ◊ §«yyC¬M h a §epgF∆= m i ' É c E y≈ -reH' ·
™ûˇ ' a l ¸ m a -le' x fi ÙYnm A rem'ByC◊ w¬ 15 :rˇˇm Oø H ¸ t Gi h A yõt i y«wF c i -reH·' lBO–k l°ak'◊Gt-la'
™â' a l ¸ m a r É m e '◊yC w¬ 16 :£yïz∑« v i yBd Ê gFà ßyõn∆ p A l ¸ húW e v · n¬ wà ™Åt A Ù' 'ûˇ nF√ -hflrc ¸ v ¸ n¬ h°w√ hÃy
hÅl A v O hûˇ W e v · t Ga -£i'wà ßÅm e x ¸ l a b –¸ lûˇ k a ' O -'◊l ˇè yn« r „è c ¸ v ¸ aGt-£i' fixÙÆnAm-le' hM√whÃy
rem'^◊Cy¬w 17 :'˚øh hõ√whÃy ™úa'l ¸ m a -yïk –i x fi ÙØnm A vZd fi y√ -'◊l yik – ò h√nF l e° v · t Ga hõw√ hyal
rem'`yC◊ w¬ 18 :ß˚Ωnd Ë b –a k i wÃ ß õ r Ë AbËd** ßy„r¸bÊd* 'B◊b√y-yïi–k ß°m e H ¸ yûˇ m i hõw√ hÃy ™úa'¸lam-le' fixÙ_nAm
xâ—–q«Cy¬w 19 < :y'ilïep-'˚hÃw y°m i H ¸ l i lûˇ ' a H ¸ t Gi hõz∑∆ hAm G l Aú hØw√ hÃy ™ûˇ ' a l¸ m a ˇè Ùl
'ûˇ il¸pam˚ h°√whyïal r˚õFcah-lav lavyC¬ú w¬ hÅx A nà m Gi h a -te'wÃ èˇ £y«z∑ v i h A y`d Ê gFà -te' x fi ÙMnm A
ˇè x
fi b –Eè zà m Gi h a lòv a m E bahl Gaä ha tÙâlv · b a yÉ h i yà w¬ 20 :£yï' i r O Ùõt G H ¸ ' i wà x fi ÙBnm A ˚ tÙÅWv · l a
£yÅ' i r O ˇè Ùt G H ¸ ' i wà x fi Ù`nm A ˚x fi b –E° zà m Gi h a bahˇû l a b –¸ hõw√ hÃy-™a'¸lam lavú¬Cy¬w hAmyà m aÅ H KA h a
hYO'flrEh¸l hØ√whÃy ™ûˇ a'¸lam èˇ dÙv •asò√y-'◊lÃw 21 :hAcËrˇ ïA' £õh e y≈np K¸ -lav ˚Blp K¸ yC« w¬
rem'^◊Cy¬w 22 :'˚øh hõ√whÃy ™úa'l ¸ m a -yïk –i x fi ÙØnm A vZd fi y√ zA'ò Ù°Gt¸Hi'-le'Ãw fixÙûnAm-le'
ÙÄt G H ¸ ' i ÙZl rem'^t G◊ w¬ 23 :˚nyï' i r fl £yõh i l » ' È yúk –i t˚Úmn√ tÙZm Ùõt G H ¸ ' i -le' x fi Ù_nm A
˚nõA'Ëreh 'B◊lÃw hÅAxÃnm i ˚ hûˇ l A v O ˇè ˚nèd „ yC√ m i xòq — l A -'øl ◊ è ˇ ˚nèt E yimh · l a hòw√ hÃy ¶âp E x A ˚É l
§Åb
–E ˇè hH KA ' i ïh A delt GEò w¬ 24 :t'Ωz◊ k –A ˚nõv A yimH ¸ h i 'Bl ◊ tàEvAkÃw heGl°E'-lA–k-te'
fix˚˘r èˇ lexèAGt¬w 25 :hï√whÃy ˚hõk E r Ë b A yà ïw¬ ravnF¬Ø h a lZd –fi gà yC« w¬ §ÙÚHm ¸ H i ÙYmH ¸ -te' 'Br fl q Ÿ t Gi w¬
> :lø' O t GA H¸ ' e §yúb E ˚ hõv A r Ë c A §yúb –E §Úd fl -h≈nx · m a b –¸ ÙYmv · p a ¸l hØ√whÃy

Judges 14
:£yït Gi H ¸ l i p K¸ tÙBnb –¸ m i hAtn√õ m ¸ t i b –¸ hôH KA ' i 'Ërˇ yC¬ú w¬ hAt°n√ m ¸ t Gi §ÙYHm ¸ H i dÂrˇ yC≈ú w¬ 1
tÙûnb –¸ m i hAtn√õ m ¸ t i b ¸ yityú' i r fl hôAKHi' rem'Æ◊Cyw¬ ÙÅm G ' i l ¸ ˚ wyûˇ b i ' A l ¸ ˇè dgF≈ yC¬ w¬ lavyC¬Æ w¬ 2
ÙÄm G ' i wà wyûˇ b i ' A Ùäl rem'=yC◊ w¬ 3 :hïAKHi'¸l yõiGl –húAtÙ'-˚xŸq hàt GA v a wà £y°t Gi H ¸ l i p K¸
hÅAKHi' taxûˇ —qAl èˇ ™ElÙh hòt GA ' a -yïk –i hÅH KA ' i ˇè ym Gi v a -lAkb ¸ ˚ ßyòx e ' a tÙ=nb ¸ b –i §É yE'h a
'yõih-yïi–k yÅil-xæ—q –hûˇ AtÙ' èˇ wyib' A -le' §Ù`Hm ¸ H i rem'=yC◊ w¬ £y°l i r „ v · h A £yõt Gi H ¸ l i p K¸ m i
-'˚øh hú√n·'Ot-yi–k 'yÅih èˇ h√whÃym E yòk –i ˚Ävd Ë y√ 'Zl ◊ Ùäm G ' i wà wyâb i ' A wà 4 :yïn√ yEvb ¸ hBr fl H ¸ y√
> :lï' E r fl W ¸ y« b –¸ £yúl i H ¸ m O £yõt Gi H ¸ l i p K¸ 'yÅh i h a tûˇ v E b A ˚ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ m i Hõq –‘ b a m ¸
ˇè hnF≈ h i wà hAtn√Ø m ¸ t i yûˇ m E r Ë k –a -dav ˇè ˚'èb O yC√ w¬ hAtn√° m ¸ Git Ùõm G ' i wà wyúb i ' A wà §Ù_Hm ¸ H i dÂrˇ üyC≈ w¬ 5
ˇè ˚hèv E s –¸ H a yà ïw¬ hÆw√ hÃy x fi ˚˘r wyäAlAv xâal¸ciGt¬w 6 :Ùøt'flrŸql i gõ' E H O tÙØyr fl ' · ryûˇ p i k –¸
rˇˇH eú ' · tõ' E ÙÅm G ' i l ¸ ˚ wyûˇ b i ' A ¸l ˇè dy«gF h i '`l ◊ wÃ Ù˝dy√ b –¸ §yûˇ ' E hAm˚Y'm ¸ ˚ yÅd Ê gFà h a vûˇ s –a H a k –¸
ˇè £yimyC√ m i bAHyC√ò w¬ 8 :§ÙøHm ¸ H i yún≈ yEvb –¸ rˇˇH aõ yit G w¬ h°KAH' i l A rˇˇû b –E d fi yà w¬ dÂrˇ yC≈õ w¬ 7 :hïW A v A
túyC¬ w« gà b –i £y_r Ê ÙbËd – t^d fi v · h=nF≈ h i wà h°y≈ r Ë ' a h A telˇû p Ke m a tõ' E tÙÅ'r Ë l i rasˇû yC√ w¬ h – t GAÅ x ¸ q — l ¸
-le' ˇè ™l e yC≈è w¬ lÅk O A'Ãw èˇ ™ÙlAh ™elò≈Cy¬w wyÄAKpa–k-le' ˚hZd –„ r Ë yC« w¬ 9 :Hïb A Ëd˚ hõ≈yËra'Ah
hõy≈ r Ë ' a h A túyC¬ w« gFà m i yôk –i £Åh e Al dyûˇ «Fgih-'ø◊lÃw ˚l°Ek'◊Cyw¬ £õh e l A §út GE yC« w¬ ÙÅm G ' i -le'wà wyûˇ b i ' A
hÅt Ge H ¸ m i ˇè §ÙH¸mH i £òH A WavyC¬= ¬w h°AKHi'Ah-le' ˚hyõibA' dÂrˇ ú≈Cy¬w 10 :HïAbË–dah hBfldflr
£yÅv i r „ ˇ ïm E £yûˇ H i l » H ¸ ˇè ˚xŸqyC« w¬ ÙÚtÙ' £ûˇ t A Ù'Ërk –i yõh i Ãyw¬ 11 :£yΩr Ê ˚xab – h a ˚YWv · y¬ §úk –E yôk –i
dˇˇû gF≈ h a -£i' hÚd fl yix £õekAl 'ú√Fn-hfld˚øxA' §ÙÅHm ¸ H i ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 12 :Ùït G ' i ˚Yyh ¸ yC« w¬
£yûˇ H i l » H ¸ ˇè £k e l A yòt Gi t a n√ wà £Åt e 'Acm ¸ ˚ ˇè ht Ge H ¸ m Gi h a yòm E yà tâv a b ¸ H i yäl i h – t Aâ Ù' ˚É dy«gF t Ga
£ât
Ge t a nà ˚ yÇ l i dyûˇ gF« h a l ¸ ˚ê l¸k˚t 'Z◊l-£i'Ãw 13 :£yΩÊd√g¸–b tBp O l i x · £yõH i l » H ¸ ˚ £yØn« yÊds ¸
hfld˚Bx ÙÅl ˚r¸m'ûyC◊ w¬ £yÚd Ê g√ b –¸ tÙZpyilx · £yõH i l » H ¸ ˚ £yØn« yÊds ¸ £yûˇ H i l » H ¸ ˇè yl i £út Ge ' a
£ÄehAl rem'û◊Cy¬w 14 :h√Fnïv e m A H ¸ n« wÃ ß õ t ¸ d fl yix
qÙÚtm A 'ûˇ c A y√ zõv a m E ˚ lÅk A ' · m a 'ûˇ c A y√ ˇè lk E ' O ïh A m E
yÄv
i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a |yûˇ h i Ãyw¬ 15 :£yïm i y√ teHl »B H ¸ hYd fl yixah dyú«Fgah¸l ˚_l¸k√y 'B◊lÃw
-§ep K hÅd fl yixˇû h a -te' ˇè ˚nèl A -d∆gF y¬ wà ™ÄH E yi'-te' yûˇ t Gi p Ka ˇè §ÙH¸mH i -teHï' E l ¸ ˚`rm ¸ '◊yC w¬
:'øl » h · ˚nõl A £út e 'flrq Ÿ ˚nàH E r Ë y√ ¸lah H°E'A–b ™yõibA' tyúE–b-te'Ãw ™ôAtÙ' •ıOr¸W«n
y«nt GAÅ b ¸ h a ' · 'Zl ◊ wà ˇè yn« t aè '≈n¸W-qfir ˇè rm e 'èt G◊ w¬ wyÄl A v A §ÙäHm ¸ H i teH' Eâ k –¸É b ¸ t GE w¬ 16
yüib' A l ¸ h=nF≈ h i h – l AÄ rem'ûyC◊ w¬ hAt G d Ë ˇ gF¬° h i 'Zl ◊ yõl i wà yÅm Gi v a yûˇ n≈ b ¸ l i ˇè AGtËdèax hBfldyixa¡h
-reH' · £yÅm i yC√ h a tûˇ v a b ¸ H i ˇè wyAlv A k –¸ b ¸ t GEò w¬ 17 :dyïgF« ' a ™úl A wà yit G d Ë ˇ gF¬õ h i 'Bl ◊ yôm Gi ' i l ¸ ˚
˚h¸tq —Å yich È yûˇ k –i ˇè h – l A -d∆gF yC¬ w¬ yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a |yûˇ h i yà w¬ h°t Ge H ¸ m Gi h a £õh e l A húy√ h A
yÄv i yibH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a ryäv i h A yâH E nà ' a ÙÉ l ˚r¸m'ûyC◊ w¬ 18 :–hïm GA v a yún≈ b ¸ l i hYd fl yixh a dˇˇgF≈ú t Ga w¬
hAsËrÅaxah 'Z◊b√y èˇ £ÂrèeX¸–b
yÚr Ê ' · m E zõv a húm e ˚ HÅb a d –Ë m i qÙZtm GA -ham
£Åh e l A rem'ûyC◊ w¬
:yït i d fl yix £õt
e 'Acm¸ 'Bl ◊ yÅt i l A gà ve b
–¸ £ûˇ t
Ge H¸ fir·x èˇ 'El˚l
HyÄ' i £yûˇ H
i l
» H
¸ |£ûˇ h e m
E ™úyC¬ ¬w §ÙälŸq¸Ha' dÂr=≈Cy¬w hÆ√whÃy x fi ˚˘r wyäl A vA xâl a c
¸ tGi w¬ 19
lavyC¬õ w¬ ÙÅp
K '
a raxˇû yC« w¬ hÚd
fl yixh
a yYd „ y«gF m a l¸ tÙÅpyilx
· ha ˇè §t
GE yC« w¬ £Åt A Ùcyûˇ l
i x · -te' ˇè xq –— yC« w¬
:Ùøl hõAv„r rˇˇúeH·' ˚hÅv E r „ ˇ û ˇm
E l¸ §ÙÚHm¸ H
i teHˇû '
E yõh i t G¸ w¬ 20 > :˚hyïb i ' A tyúb –E

Judges 15
ˇè Ùt G H ¸ ' i -te' §Ù`Hm ¸ H i dâq O p ¸ yC« w¬ £yÄX Li x i -ryicq Ÿ yûˇ m E yib – £yäm i yC√ m i yâh i yà w¬ 1
:'Ùøbl A h A yõb i ' A ÙBnt A nà -'øl ◊ wà hflrd Ë ˇx A° h e yõt Gi ¸Hi'-le' hA'Bb O ' A rem'DyC◊ w¬ £yØz∑« v i yZd Ê gà b –i
'â◊l·h ß°ev„rEm¸l h√Fnn∆õ t G¸ ' e w√ h – t AÅ '≈nW ¸ 'ûn◊ W A -yik – ˇè yt Gi r Ë m aè ' A rˇˇm O` ' A h A yÄb i ' A rem'ûyC◊ w¬ 2
ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 3 :Ahyït Ge x ¸ t Ga ß õ l ¸ 'ún√ -yiht G¸ h√nF m GeÅ m i hûˇ b A ÙX ˇè hnF√ X a Ÿ–qah –hòAtOx·'
™elˇû yC≈ w¬ 4 :hïv A r fl £õm GA v i yôn« ' · húW e v O -yïk –i £y°t Gi H ¸ l i p K¸ m i £avp Kaõ h a yityúq –‘ n« §ÙÅHm ¸ H i
bØn√ z√ -le' ˇè bn√ z√ §epyC∆ò w¬ £yÄd Ê p Ki l a xûˇ q –— yC« w¬ £y°l i v A ˚H tÙZ'm E -H»lH ¸ dˇˇk –OY l ¸ yC« w¬ §ÙÅHm ¸ H i
£yÅd Ê yip K l Ga b –a ˇè H' E -revb ¸ yC¬ w¬ 5 :™∆wït GA b –a tÙYbn√ z∑à h a yú≈nH ¸ -§yEb – dˇˇx Aô ' e dyúp Ki l a £eWyC√= w¬
:t«yïz√ £Ârˇ k –eú -davwà hõm A q “ -davwà HyBd Ê gF√ m i rˇˇv Eô b ¸ yC¬ w¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ tÙZm“qb –¸ xõl Ga H a yà w¬
xûˇ q
— l A yik – ò yØn« m ¸ t Gi h a §ûˇ t a ·x ˇè §ÙH¸mH i ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ t Ç '◊z hAWˇû v A yûˇ m i £ ê yit G H ¸ l i p ¸ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ 6
AhyõibA'-te'Ãw –hôAtÙ' ˚BpËr¸WyC« w¬ £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ ˚Zlv · yC¬ w¬ ˚h°v E r „ m E l ¸ h – n√õ t G¸ yC« ï¬w ÙÅGt¸Hi'-te'
£õk e b A yit G m ¸ q –—ú n« -£i' yôk –i t'°z◊ k –A §˚YWv · t Ga -£ï' i §ÙÅHm ¸ H i ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ 7 :Hï' E b –A
beHyC≈Ø w¬ dÂrˇ û ˇyC≈ w¬ h°l A ÙdÃg hûˇ k –A m a ™Yr „ y√ -lav qÙ_H £út A Ù' ™=yC¬ w¬ 8 :lΩd –fl ¸xe' rˇˇúaxa'Ãw
hÚd fl ˚hyib – ˚Ynx · yC¬ ïw¬ £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ ˚Zlv · yC¬ w¬ 9 < :£ïX A yEv vals eú •yõv i s ¸ b –i
˚Ärm ¸ '◊yC w¬ ˚ny°l E v A £ûˇ t e yilv · hõm A l A hÅd fl ˚hÃy Hyûˇ ' i ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 10 :yixïl Ge b –a ˚YHX ¸ nF√ yC« w¬
˚ádr Ë yC≈ w¬ 11 :˚nïl A hAWv Aú rˇˇH eõ ' · k –a ÙÅl tÙZWv · l a ˚nyÅl i v A èˇ §ÙH¸miH-te' rÙ`sÈ'el
§ÙÄHm ¸ H i l ¸ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £ Ç X A yEv valûˇ es ê•yiv¸s-le' hÄfld˚hyïim Hyäi' £yâipAl·' ÉteH»l¸H
£Åh
e l A rem'ûyC◊ w¬ ˚n°l GA t A yûˇ W i v A t'Yz∑◊ -ham˚ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ èˇ ˚nèb –A £yúl i H ¸ m O -yïk –i ˇè t GA v ¸ d fiè y√ '`l ◊ h ·
ß
õ t G¸ t i l ¸ ˚nËdr fiÅ y√ ûˇ ßËrAsÈ'el èˇ Ùl ˚r¸m'`◊Cy¬w 12 :£ïehAl yityúW i v A §õk –E yÅl i ˚Wûˇ v A ˇè rH e ' · k –a
:£ït Ge ' a yõb –i §˚BvgFà p ¸ t Gi -§ïp Ke yÅl i ˚Zvb ¸ H KA h i §ÙÅHm ¸ H i ˇè £h e l A rem'`yC◊ w¬ £y°iGt¸Hil¸Kp-d¬y¸–b
'Zl ◊ tõm E h A wà £Åd fl y√ b ¸ ß˚ûˇ nF t a Ãn˚ ˇè ßr Ë s A ' È ïn∆ rˇˇs O` ' A -yï–ik '`◊l rÄOm'El ÙZl ˚r¸m'^◊Cy¬w 13
-'˚h 14 :valïA–sah-§im ˚h˚Yl·vyC¬ ïw¬ £yÅH i d fl x · £yûˇ t i b O v · ˇè £y« n¬è H ¸ b –i ˚hÄr Á s ¸ ' a yC¬ w¬ ß°t e yimnÃ
hÆw√ hÃy x fi ˚˘r wyäl A v A xâl a c ¸ t Gi w¬ ÙÚt'flrŸqil ˚vyZÊrEh £yõiGt¸Hil¸p˚ yixÅel-dav 'ûˇ Ab
HÅ' E b A ˚˘rv · b –A rˇˇû H e ' · ˇè £yit G H ¸ p Ki k –a wyÄt A ÙvÙrÃz-lav rˇˇû ˇH e ' · £yät i b O v · h A h√ny=y∆ h ¸ t Gi w¬
ˇè Ùd√y xòl a H ¸ yC« w¬ h°√CyÊr¸X rÙYm·x-yïix¸l 'úc A m ¸ yC« w¬ 15 :wyΩd fl y√ lúv a m E wyYr fl ˚sÈ' ˚–sm Gaú yC« w¬
§ÙÅHm ¸ H i rem'ûyC◊ w¬ 16 :Hyï' i •elúe' –hõA–b-™¬Cy¬w AhÅex“–q«Cy¬w
£«yt A° r fl m O x · rÙYmx · rÙÅmx · h a yûˇ x i l ¸ b –i
:Hyï' i •el' eú yityõk –E h i rÙÅmx · h a yûˇ x i l ¸ b –i
tamBflr '˚Yhah £ÙıqAGmal '_flrŸqyC« w¬ Ù˝dyC√ m i yõix¸Glah ™úEl¸H¬Cyw¬ rÅb –E d fi l ¸ ÙZtl G» k a k –¸ ˇè yh i yà ïw¬ 17
ß
Ø d –Ë b ¸ v a -dˇˇïy¬ b ¸ t GA ˇû t a n√ èˇ ht GA ' a rÅm a '◊yC w¬ ˇè hw√ hÃy-le' '`r fl q Ÿ yC« w¬ d Ç ' O m ¸ ' ê m A c ¸ yC« w¬ 18 :yixïl e
dˇˇy¬ú b –¸ yõt Gi l ¸ p a n√ wà 'Åm A c FA b –a t˚Zm' A ˇè ht GA v a wà t'°z∑◊ h a hõAlOdÃFgah húAv˚H¸Gtah-te'
˚Fnm Geò m i ˚â'c ¸ yC≈ w¬ yixl GeÄ b –a -reH' · Hûˇ t GE k ¸ m Ga h a -te' £yäh i »lÈ' vâ—q¸b«Cy¬w 19 :£yïil„r·vAh
ˇè 'r „ Ù–qh a §yòv E h – m AÄ H ¸ 'Zr fl q “ |§ûˇ k –E -lav yixyC∆° w¬ ÙYx˚r bAHt GAú w¬ t G¸ H ¸ yC≈Ø w¬ ˇè £y« m aè
£yõt Gi H ¸ l i p ¸ yúm E yib – lô' E r fl W ¸ y« -te' X^OKp¸H«Cy¬w 20 :hï∆∑zah £ÙúyC h a dˇˇv aõ yixl GeÅ b –a rˇˇû H e ' ·
> :hïn√ H A £yBr Ê W ¸ v e

Judges 16
:Ahyïl e ' E 'Yb ◊ yC√ w¬ hØn√ Ùz hûˇ AKHi' èˇ £AH-'Ër¬Cy¬w hAt°√∑zav §ÙYHm ¸ H i ™elyC≈ú w¬ 1
hAlÃyõaGlah-lAk ÙBl-˚bËre'∆Cy¬w ˚–bs O_ yC√ w¬ h√nF h EÅ ˇè §ÙH¸mH i 'òb –A rÄm O 'El |£yûˇ t i z∑√ v a l ¡a 2
:˚hï…nÃgËr·h¬w r’qYO–bah rÙB'-dav rÅOm'El èˇ hAlÃyèaGlah-lAk ˚`Hr Ë x
A t ¸ yC« w¬ ry°v i h A ravˇû H a b–¸
tÙ`t¸lfid¸–b zãOxÈ'∆Cy¬w hAlyà l GaÄ ha yûˇ c i x · b –a |£“qˇû yC√ w¬ h Ç l A yà l Ga h a yûˇ c i x
· -dav §ê ÙH¸mH i bûˇ k –a H¸ yC« w¬ 3 ]1
wy°p A t E k–¸ -lav £eWyC√õ w¬ x fi yÅr Ê b –¸ h
a -£ïv i ˇè £v E s –A yC« w¬ tÙØz˚z¸m G h
a yûˇ t GE H ¸ b i ˚ ˇè ryivh A -ravïH a
-y„rx · ' a ˇè yh i yà w¿¬ 4 > :§Ù¡rb ¸ x e yún≈ p K¸ -lav rˇˇõeH·' rÅAhAh H'˘◊r-le' èˇ £El·v¬Cyï¬w
yûˇ n≈ r
Ë sa h A yäle ' E ˚âlv · yC¬ w¬ 5 :hïAlyilË–d –hõAm¸H˚ qÚ„rOW laxˇû n¬ b –¸ hõH KA 'i búh a ' È yC∆ w¬ §Åk E
ÙÅl lak˚ûn ˇè hm Ge b a ˚ lÙÅdg√ ÙZxk –O ˇè hmGe b –a ˇè y'i rË ˚ ÙÄtÙ' yûˇ t Gi p
Ka h – l Aä ˚r¸m'=yC◊ w¬ £yÄt Gi H ¸ l i p ¸
rem'`t G◊ w¬ 6 :•esïk –A hõ' A m E ˚ •el' eú Hyà' i ™Ål A -§at G n« ˇè ˚n¸xèn¬ ' · w¬ ÙÚtnFO v a l ¸ ˚hõn… r Ë s a ' · w¬
rˇˇs Eõ ' A t E húm Ge b a ˚ lÙ˝dg√ ˇû ß x · k –O hõm Ge b –a yÅl i 'ûˇ nF√ -hfldyï«Fgah §ÙÅH¸miH-le' èˇ hAlyilË–d
£yõx i l a £yBr Ê t A yà hôv A b ¸ H i b –¸ y«nr ÁÄ s ¸ ' a y¬ -£i' §ÙÅHm ¸ H i ˇè h A yèl e ' E rem'`yC◊ w¬ 7 :ßït e ÙFnv a l ¸
yûˇ n≈ r Ë s a h – l Aã -˚l·vyC¬ w¬ 8 :£ΩfldA'Ah dˇˇúaxa'¸–k yityõy« h A wà yityúl i x A wà ˚bYr fl x O -'◊l rˇˇû eH·'
:£ïh e b –A ˚hYr „ s ¸ ' a t Ga w¬ ˚bÚr fl x O -'◊l rˇˇû eH·' £yõixal £yBÊrAtÃy hôv A b ¸ H i £yÄt Gi H ¸ l i p ¸
§ÙÚHm ¸ H i ßyõl e v A £yút Gi H ¸ l i p K¸ wyÅl A ' E rem'Zt G◊ w¬ rÂdx eÅ b –a ˇè –hAl búEHOy bÄ„rO'AhÃw 9
'Bl ◊ wà HÅ' E ÙZxyÊrh · b –a ˇè tr  v Oè nFà h a -lyït i p K¸ qòt E nF√ y« râH e ·'k –a £yÅr Ê t A yà h a -te' ˇè qt GE n¬ yà w¬
rˇˇb –Eú d fi t G¸ w¬ yÅb –i t GA l ¸ ˇû t a h E ˇè hnF≈ h i §ÙÅHm ¸ H i -le' ˇè hl A yild –Ë rem'`t G◊ w¬ 10 :Ùøxk –O vYd fi Ùn
-£i' AhyÅelE' rem'û◊Cy¬w 11 :rˇˇïs E ' A t GE hõm Ge b –a yÅl i 'ûˇ nF√ -hfldyïgF« h a ˇè ht GA v a £y°b i z√ k –¸ yõl a ' E
h°Ak'Al¸m £õehAb húAW·v¬n-'ø◊l rˇˇH eô ' · £yÅH i d fl x · £yûˇ t i b O v · –ab ˇè yn« ˚èrs ¸ ' a y¬ rÙ`s' A
£yäiHfld·x £yâitOb·v ÉhAlyilË–d xûˇ q –— t Gi w¬ 12 :£Ωd fl ' A h A dˇˇx aú ' a k –¸ yityõy« h A wà yityúl i x A wÃ
bûˇ H E yO bYr „ ' O h A wà §ÙÅHm ¸ H i èˇ ßyèl e v A £yòt Gi H ¸ l i p K¸ ˇè wyAl' E rem'`t G◊ w¬ £Äh e b A ˚hZr „ s ¸ ' a t Ga w¬
§ÙÄH¸miH-le' häAlyilË–d rem'â◊Gt¬w 13 :X˚øxk –a wyõt A v O r O zà lúv a m E £ôq ‘ t G¸ n¬ yà ïw¬ rÂdˇ x A° b –e
rˇˇs E° ' A t GE hõm Ge b –a yÅl Gi hfldyûˇ gF« h a £yÅb i z√ k –¸ ˇè yl a ' E rˇˇb –Eò d fi t G¸ w¬ ˇè yb –i t GA ¸lòatEh h√FnäEh-dav
:tekïs –A m Ga h a -£iv yõH i '◊r tÙBpl ¸ x ¸ m a vabH eô -te' yÆg« r Ë ' a t Ga -£i' h A yÅl e ' E rem'ûyC◊ w¬
ÙÅtn√ H K¸ m i ˇè ¶q — y«yC w¬ §ÙÚHm ¸ iH ßyõelAv £yúiGt¸Hil¸Kp wyÅAlE' rem'Zt G◊ w¬ dÅt E yC√ b –a ˇè vq — t ¸ t Gi w¬ 14
rˇˇû m a '◊t G ™yE'ò wyÄl A ' E rem'Zt G◊ w¬ 15 :tekïs –A m Ga h a -te'wà gÂrˇ ' eõ h A dˇˇt aú yà h a -te' vôs –a yC« w¬
yÅl Gi t GA d Ë ˇ û ˇgF¬ h i -'◊lwà yÅb –i t GA l ¸ ˇû t a h E ˇè £yimv A p K¸ H`»lH A hûˇ z∆ y°t Gi ' i §yûˇ ' E õ߸–bilÃw ™yÅiGt¸bah·'
£yõm i yC√ h a -lAk – h A y_r  b A d Ë b i ÙüGl h“qyâicEh-yïi–k yihÃy¬w∏ 16 :lÙ¡dg√ ß ú x · k –O hõm Ge b –a
rem'`yC◊ w¬ ÙÄb – l i -lAk – -te' h – ˇû l A -d∆gF yC¬ w¬ 17 :t˚øml A ÙYHp ¸ n¬ rˇˇc aú q Ÿ t Gi w¬ ˚h°c E l · ï' a t G¸ w¬
-£i' y°m Gi ' i §eXˇû b –e m i yõn« ' · £yôih»lÈ' ryü«zÃn-yïi–k yÅiH'◊r-lav hûˇ AlAv-'ø◊l èˇ hflrÙm èˇ –hAl
'Ârˇ û ˇEGt¬w 18 :£ΩfldA'Ah-lAk¸–k yityõy« h A wà yityúl i x A wà yÅx i Ok y«nF ˇû m Ge m i rˇˇû s A wà ˇè yt Gi x ¸ l Gaè gF…
£yòt Gi H ¸ l i p ¸ y=n≈ r Ë s a l ¸ ' É r fl q Ÿ t Gi ¬w xáal¸HiGt¬w ÇÙ–bil-lA–k-te' ê–hAl dyûˇ «Fgih-yïi–k hÄAlyilË–d
yûˇ n≈ r Ë s a ˇè h A yèl e ' E ˚`lv A wà ٰ–bil-lA–k-te' yõil** –hAl* dyúgF« h i -yïk –i £avp KaÅ h a ˚Zlv · ˇè rm O 'El
'Zr fl q Ÿ t Gi w¬ h A yÅk –e r Ë b –i -lav ˇè ˚hèn≈ H K¸ y¬ t G¸ w¬ 19 :£Ωd fl y√ b –¸ •esk –eõ h a ˚Blv · yC¬ w¬ £yÅt Gi H ¸ l i p ¸
ÙYxk –O rasyC√ú w¬ ÙÅtÙFnv a l ¸ ˇè l exèAGt¬w ÙÚH'◊r tÙZp¸l¸xam vabõeH-te' xàaGl¬g¸Gt¬w HyÅi'Al
'ãc E ' E ˇè rm e 'èyC◊ w¬ ÙÄtn√ H K¸ m i ¶ûˇ q — yC« w¬ §ÙÚHm ¸ H i ßyõl e v A £yút Gi H ¸ l i p K¸ rem'àt G◊ w¬ 20 :wyïl A v A m E
˚h˚ûzx · '◊yC w¬ 21 :wyïl A v A m E rˇˇs Aú hõw√ hÃy yúk –i vÅd fi y√ 'Zl ◊ ˇè '˚hÃw rÅv E nF√ ' i wÃ èˇ £v a p aè b –¸ £avp aò k –¸
£«yt GaÅ H ¸ x u nà ïb –a ˇè ˚h˚èrs ¸ ' a yC¬ w¬ hAtz∑√Æ v a ÙätÙ' ˚dyâr Ê ÙCyw¬ wy°n√ yEv-te' ˚˜rq –Ÿ n¬ yà w¿¬ £yÅt Gi H ¸ l i p ¸
rˇˇúeH·'a–k fixõEGmac¸l Ù_H'◊r-rav¸W lexü√Cy¬w 22 :£yΩÊr˚s·'Ah** £yÊryis' · h A * tyúb E b –¸ §õx E ÙX yúh i yà w¬
§ÙBgfld¸l lÙ_d√Fg-xabï∆z fix^O–bÃzil ]1 wFè p¸s' È ïn∆ £yÄt Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ n≈ r Ë s a wà 23 > :xïl GA gF…
˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ h°x A m ¸ W i l ¸ ˚ £õh e yEhl » ' È
:˚nyïb E yà Ù' §ÙBHm ¸ H i tõ' E ˚nÅd „ y√ b –¸ ˇè ˚nyèh E l » ' È §òt a n√
˚Ärm ¸ ' A yûˇ k –i £°h e yEhl » ' È -te' ˚Yll ¸ h a yà ïw¬ £Åv A h A ˇè ÙtO' ˚`' r Ë yC« w¬ 24
˚nÅb E yà ÙZ'-te' ˇè ˚nèd „ y√ b ¸ ˚nyòh E l » ' È §ât a n√
:˚nyïElAl·x-te' hõA–bËrih rˇˇúeH' · w¬ ˚nÅc E r Ë ' a byZr Ê x · m a ˇè t' E wÃ
˚â'r Ë q Ÿ yC« w¬ ˚n°l A -qexïW a y«w §ÙYHm ¸ H i l ¸ ˚B'r Ë q ÷ ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ £Åb –A l i bÙZXk –¸ ** bÙX* yik – * ˇè yh i yà ïw¬ 25
§yúb–E ÙYtÙ' ˚dyúm i v · yC¬ w¬ £Åh e y≈np ¸ l i ˇè qx E c a yà w¬ £yÄr Ê ˚s·'h A ** £yÊryis' · h A * tyûˇ b –E m i §ÙäHm ¸ H i l ¸
yÇ t i Ù' hAxyûˇ nF« h a Ùê d√yb –¸ qyûˇ «z·xaGmah rav=¬Fnah-le' §ÙäH¸mH i rem'=yC◊ w¬ 26 :£yΩd Ê ˚Gmv a h A
:£ïehyEl·v §õEvAKHe'Ãw £°ehyEl·v §ÙZkn√ t«yb –aõ h a rˇˇH eú ' · £yÅÊdm Gu v a ïh A -te' ˇè yn« H Eè m i h · w¬ ** y«nH E m i yEhw¬ *
gÆgF√ h a -lavwà £y°t Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ ≈nr Ë s a lYk –O hAm G H Aà wà £yÅH i nF√ ahwà ˇè £yiHn√ ' · ïh A 'òl E m A t«yb –aÄ h a wà 27
'Br fl q Ÿ yC« w¬ 28 :§ÙøHm ¸ H i qÙBx¸Wi–b £yõi'OrAh hÅH KA ' i wà Hyûˇ ' i ˇè £yipl A ' · teHl »` H ¸ k –i
£avp Kaò h a ™ûˇ ' a 'Mn√ y«nq ‘â z∑à x a wà ' É n√ y«nr „Z k ¸ z√ háÙi hŒy yûˇ n√ d O ' · rˇˇm a° '◊yC w¬ hõw√ hÃy-le' §Ù_Hm ¸ H i
tâp KO l ¸ yC« w¬ 29 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ m i yõn¬ yEv yút E H K¸ m i tôx a ' a -£—qnà hüAmq Ÿ nF√ ' i wà £yÅh i »lÈ'Ah èˇ h∆∑zah
™õm E s –A yC« w¬ £Åh e yElv · §ÙZkn√ èˇ ty« b –aè h a rˇˇH eò ·' ™∆wÄAGtah yZd „ ˚Gmv a |yûˇ n≈ H ¸ -te' §ÙäHm ¸ H i
yê H i p ¸ n¬ tÙZmt GA §ÙÄHm ¸ H i rem'ûyC◊ w¬ 30 :Ùøl'◊mW ¸ b –i dˇˇx Aú ' e wà ÙYnyimyib – dˇˇx Aú ' e £°h e yElv ·
£õAvAh-lA–k-lavÃw £yØ«nflr¸–sah-lav ˇè ty« b –aè h a l`p KO yC« w¬ x fi OÅkb –¸ Xûˇ yC≈ w¬ £ Ç yit G H ¸ l i p K¸ -£iv
:wyïyC√ x a b –¸ tyõm i h E rˇˇH eú ' · m E £yàb –i r fi ÙÅtÙm¸b – tyûˇ m i h E rˇˇû ˇH e ' · ˇè £yitm GE h a ˚`yh ¸ yC« w¬ Ù°b – -reH' ·
§yòb –E ÙÄtÙ' ˚˘rb –¸ q Ÿ yC« w¬ |˚Zlv · yC¬ ïw¬ ÙÇ tO' ˚Z'W ¸ yC« w¬ ˚ê hyib' A tyûˇ b –E -lAkwà wyäAxe' ˚âdËr≈Cy¬w 31
lõE'flr¸W«y-te' XúapAH '˚_hÃw wy°b i ' A x fi Ùûnm A rebq ’õ b –¸ lÅ' O t GA ¸H' e §yûˇ b E ˚ ˇè hv A r Ë c A
> :hïn√ H
A £yBr
Ê W
¸ v
e

Judges 17
Ùám G ' i l ¸ rem'ûyC◊ w¬ 2 :˚hÃyïk A yim ÙBmH ¸ ˚ £«yr flY p ¸ ' e -rahïm E Hyúi'-yihÃyï¬w 1
yØn¬ zà '
A b–¸ t G¸ r Ë ˇ û ˇma ' A ˇè £g¬ wà ˇè tyil' A t G¸ ' aò wà ** yit G ' a Ãw* ™ÄAl-xæ—–qïul rˇˇû eH·' •esäe–kah hâA'Em˚ É•ele'
:hïw√ hyal yõn« b –¸ ™˚ırb –A ÙÅm G ' i rem'Zt G◊ w¬ wy°t Gi x ¸ q — l ¸ yûˇ n« ·' yõiGti' •esúe–kah-hï≈Fnih
yiGt¸HZfi–dŸqih HZ„–dŸqh a Ùám G ' i rem'Zt G◊ w¬ Ù°m G ' i l ¸ •esk –eõ h a húA'Em˚-•elïe'-te' beHô√Cy¬w 3
˚Fnb eú yiH' · hõt GA v a wà hÅk A s –E m a ˚ lesˇû p Ke ˇè tÙW·vïl a yÆn« b ¸ l i yäd Ê yC√ m i h=w√ hyal • É s e k –e h a -te'
˚hûˇ n≈ t G¸ t Gi w¬ •esk –eä £«yt aâ 'Am ÙÉ m G ' i xûˇ q –— t Gi w¬ Ù°m G ' i l ¸ •esõe–kah-te' beHú√Cy¬w 4 :™ïAl
ÙYl hÅk A yim Hyûˇ ' i h A wà 5 :˚hÃyïk A yim tyúb E b –¸ yõh i yà w¬ hÅk A s –E m a ˚ lesˇû p Ke ˇè ˚hèW E v · yC¬ ïw¬ •Är „ ÙFcl a
-yihyà w¬ wyØn√ b –A m i ˇè dx a ' a dˇˇy¬ò -te' 'Äl GE m a yà w¬ £yÅp i r fl t ¸ ˚ ˇè dÙpE' WavyC¬ò w¬ £y°h i l » ' È tyûˇ b –E
wyõn√ yEvb –¸ rˇˇH Aú yC√ h a Hyô' i l°E'flr¸W«y¸–b ™elm eõ §yú' E £Åh E h A £yûˇ m i yC√ b–a 6 :§ïh E k O l ¸ ÙYl
hÚd fl ˚hÃy taxp Kaõ H ¸ m Gi m i hÅd fl ˚hÃy ˇè £x e l eè tyúb –E m i ravn¬Æ -yihÃyw¬ 7 > :hïW e v · y¬
hÅd fl ˚hÃy ˇè £x e l eè tyúb –E m i ryÄv i h A m E Hyä' i h A ™elyC≈= w¬ 8 :£ïH A -rˇˇïg√ '˚Bhwà yõw« l E '˚BhwÃ
:Ùïk – r Ë d –fi tÙBWv · l a hõk A yim tyúE–b-dav £«y_fir¸pe'-rah '^◊b√Cy¬w '°c A m ¸ y« rˇˇû H e ' · b –a r˚Ygl A
ˇè £x e l eè tyúb –E m i yiknOÆ ' A yûˇ «wl E wyäl A ' E rem'=yC◊ w¬ 'ÙÚbt GA §«yˇû ' a m E hõk A yim ÙBl-rem'◊yC w¬ 9
hûˇ b A H ¸ häk A yim Ùâl r É m e '◊yC w¬ 10 :'ïc A m ¸ ' e rˇˇH eú ' · b –a r˚Ygl A ™Ål E h O yûˇ k i nO ' A wà hÅd fl ˚hÃy
™Ârˇ v Eú wà £yÅm i yC√ la ˇè •s e k –eè tÂrˇ W eò v · ß M l ¸ -§et G ï' e yâk i nO ' A wà §Ç h E k O l ¸ ˚ bûˇ ' A l ¸ yê l i -h≈yh ¸ ïw∆ yÄd Ê m GA v i
yòihÃy¬w Hy°i'Ah-te' tebûˇ eHAl yõw« l GE h a le'ÙúyC w¬ 11 :yïw« l GE h a ™elyC≈õ w¬ ß°t e y√ x ¸ m i ˚ £yYd Ê g√ b –¸
ravnF¬õ h a ÙBl-yihyà w¬ yØw« l GE h a dˇˇû y¬ -te' ˇè hk A yim 'òl GE m a Ãyw¬ 12 :wyïn√ b –A m
i dˇˇx aõ ' a k–¸ ÙÅl ˇè rv a nF¬è h a
hõw√ hÃy byúX i y≈y-yïk –i yit G v ¸ d fiÅ y√ hûˇ t GA v a hÅk A yim rem'ûyC◊ w¬ 13 :hïk A yim tyúb E b –¸ yõh i yà w¬ §°h E k O l ¸
:§ïh E k O l ¸ yõw« l GE h a yôl i -h√yh A yüik – y°l i

Judges 18
l°' E r fl W ¸ y« b –¸ ™elm eõ §yú' E £Åh E h A £yûˇ m i yC√ b –a 1
Ùäl G hAlp ¸ n√= -'øl ◊ yÉ k –i tebH eÅ l A ˇè hl A x · ïn¬ Ù`l-H’q – b a m ¸ yUn« d –fl h a Xebˇû H E £Äh E h A £yûˇ m i yC√ b a ˚
˚Zx¸l¸H«Cy¬w 2 < :hïAl·x¬n¸–b lõE'flr¸W«y yúEX¸biH-™Ùt¸–b '˚_hah £ÙúCyah-dav
l«yx aä -y≈nb –¸ £yâH i n√ ' · £ É t A ÙcŸqm i £yûˇ H i n√ ' · hûˇ H KA m i x · £áGA tx ¸ p Ka H ¸ m Gi ïm i |§Zd fl -y≈nb ¸
£Åh e l E ' · ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ –hÅflrŸqAx¸l˚ èˇ ¶ÂrèA'Ah-te' lò≈Fgfir¸l lÄO't GA H ¸ ' e ïm E ˚ hûˇ v A r Ë c FA m i
:£ïH A ˚nyõl i yC√ w¬ hÅk A yim tyûˇ E–b-dav èˇ £«yèfir¸pe'-rah ˚'`Ob√yC w¬ ¶Ârˇ ' A° h A -te' ˚˘rŸqix ˚Yk¸l
£ÄHA ˚r˚ZsyC√ w¬ y°w« l GE h a ravnF¬õ h a lÙıq-te' ˚ryÅk –i h i hAm G ˇû Ehwà hÅk A yim tyûˇ b –E -£iv hAm G h E ò3
:høOp ú߸Gl-ham˚ hõ∆zA–b hôeWOv húAGta'-hïAm˚ £Ål » h · ˇû ß' · yibÈh-yïm i ˇè Ùl ˚r¸m'`yC◊ w¬
:§ïh E k O l ¸ ÙYl-yih' È w√ y«nr „à k –¸ W ¸ yC« w¬ h°k A yim yõl i hAWv Aú hØz∆ k A wà hûzO k –A £Åh e l E ' · rem'ûyC◊ w¬ 4
˚n¸xn¬õ ' · rˇˇH eú ' · ˚nÅk –E r Ë d –fi x fi yûˇ l i c ¸ t a h · hÅv A d Ë ˇ û ˇn≈ wà £y°ih»l'Eb 'ûˇ √n-la'¸H ÙYl ˚r¸m'B◊Cy¬w 5
£õk e k –¸ r Ë d –fi hØw√ hÃy xaknOû £ÙÚlH A l ¸ ˚Zkl ¸ §õh E O–kah £ôehAl rem'^yC◊ w¬ 6 :Ahyïl e v A £yúk i l ¸ h O
˚Z'r Ë yC« w¬ hAHyà l A° ˚'Yb O yC√ w¬ £yÅH i n√ ' · h A teHˇû m E x · ˇè ˚k¸lC≈yw¬ 7 > :–hïb A -˚k¸lït GE rˇˇH eú ' ·
|Xûˇ q ‘ H O £yMn« d O c i Xâp Ka H ¸ m i k –¸ xaXb e l A -Ñ tebïH e Ùy h – ˇû b –A r Ë q ÷ ¸–b-reH·' £ûˇ AvAh-te'
£yØn« d O ˇ û ˇc Fi m i ˇè hm GA h Eè £yúq ÷ x O r Ë ˚ recv eÅ HZr „ Ùy ˇè ¶r  ' Aè b –A rˇˇb Aò d –fl £yâl i k ¸ m a -§yE'wà x fi X EÄ b O ˚
lÚO'AGt¸He'Ãw hõAvËrAc £ÅehyEx·'-le' ˇè ˚'èb O yC√ w¬ 8 :£Ωd fl ' A -£iv £õh e l A -§yE' rˇˇb Aú d fl wÃ
£Åh e yElv · hûˇ l e v · n¬ wà hAm˚qò ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ 9 :£ït Ge ' a húm A £õh e yEx' · £ôh e l A ˚ırm ¸ '◊yC w¬
˚Ålc ¸ ˇû v A t GE -la' £yÅH i x ¸ m a £ûˇ t Ge ' a wà dˇˇ' OÚ m ¸ hõb A ÙX húnF≈ h i Ãw ¶ÂrÅA'Ah-te' èˇ ˚nyè' i r fl yòk –i
x
fi X EÄ b –O £ûˇ v a -le' |˚'Zb O t GA £ãk e ·'Ob¸–k 10 :¶Ârˇ ïA'Ah-te' teHBÂrAl 'Y◊bAl tekúelAl
£ûˇ H A -§yï' E rˇˇû H e ' · ˇè £ÙqAm £°k e d Ë y∆ b –¸ £yõh i l » ' È h – n√ú t A Ãn-yïk –i £«yd fiÅ y√ tûˇ b a x · r fi ˇè ¶r  ' Aè h A wÃ
taxˇû p Ka H ¸ m Gi m i ˇè £H KA m i ˚`vs ¸ yC« w¬ 11 :¶Ârˇ ï' A b –A rˇˇH eú ' · rˇˇõAbfl–d-lA–k rÙÅs¸xam
˚Älv· yC¬ ïw¬ 12 :hïm A x A l ¸ m i yúl E ¸–k r˚YgAx HyÅi' tÙZ'Em-HïEH lÚO't GA H ¸ ' e m E ˚ hõv A r Ë c FA m i yØn« d –fl h a
§Äd fl -h≈nx · m a '˚ähh a £Ùâqm GA l a É˚'Ër“q §áE–k-lav hÚfld˚hyïi–b £yYr Ê v A yà túy¬ r Ë q ÷ b –¸ ˚_nx · yC¬ ïw¬
£«yr flÚ p ¸ ' e -rah £õH KA m i ˚ırb ¸ v a yC¬ w¬ 13 :£yΩr Ê v A yà túy¬ r Ë q ÷ yYr „ x · ' a hDnF≈ h i hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a davò
Vl≈Fgfir¸l ê£yik¸lOhah £yÄH i n√ ' · h A teHˇû m E x · ˚Unv · yC¬ ïw¬ 14 :hï k A yim tyúb –E -dav ˚'Yb O yC√ w¬
ˇè hl Ge ' Eè h A £yòt Gi b –A b –a Hûˇ y≈ yi–k∏ £ÄeGt¸vfidÃyah £ÅehyEx·'-le' ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ H Ç y« l a ¶Ârˇ û ˇ' A h A -te'
˚r˚ZsyC√ w¬ 15 :˚øWv · t Ga -hïm a ˚Bvd –Ë hõt GA v a wà h°k A s –E m a ˚ lesp eõ ˚ £yÅp i r fl t ¸ ˚ dÙZp' E
:£ÙølAH¸l ÙYl-˚l·'¸H«Cy¬w h°Akyim tyûˇ b –E yõw« l GE h a ravnF¬ú h a -tyïb –E -le' ˚'_b O yC√ w¬ hAm G H AÅ
ravH KA° h a xatˇû p Ke £yõb i c FA n« £Åt GA m ¸ x a l ¸ m i yûˇ l E k –¸ ˇè £yÊr˚g·x HyÄi' tÙZ'Em-HEHÃw 16
-te' lûˇ gF≈ r fi l ¸ £ ê yik¸lOhah £yÄiH√n·'Ah teHˇû m E x · ˚ãlv · yC¬ w¿¬ 17 :§Ωd fl -y≈nb –¸ m i rˇˇH eõ ' ·
£yõipflr¸Gtah-te'Ãw dÙÅpE'ûˇ Ah-te'Ãw èˇ lesèeKpah-te' ˚ÄxŸqAl hAm G H AÅ ˚'ûˇ b –A ¶ Ç r  ' A h A
r˚YgAxeh HyÅi'Ah tÙZ'Em-HEHÃw ravH KaÅ h a xatˇû p Ke ˇè bc FA n« §ÄEhk –O h a wà h°k A s –E m Ga h a -te'wÃ
dÙÅp' E h A lesˇû p Ke -te' ˇè ˚xŸqyC« w¬ hÅk A yim tyûˇ b –E ˚'Ab – ò heGlÄE'Ãw 18 :hïAmAx¸liGmah yúEl¸–k
:£yïW i v O £õt Ge 'a húm A §Åh E k –O h
a èˇ £h e yEl' · rem'`yC◊ w¬ h°k A s –E aGmah-te'Ãw £yõipflr¸Gtah-te'Ãw
bûˇ '
A l ¸ ˚nõl A -h≈yh ¸ ïw∆ ˚nÅm GA v i ™ûˇ l E wà ˇè ßyèp Ki -lav ß ò d Ë y√ -£yïiW Hä„r·xah Ùâl ˚É r¸m'◊yC w¬ 19
XebúEH¸l §ÅEhOk ûˇ ߸tÙyÈh Ù'ò dÅx A ' e Hyûˇ ' i ˇè tyEbl ¸ §Äh E k O ˇû ßt ¸ ÙyÈh |bÙZXh · §°h E k O l ¸ ˚
-te'Ãw dÙÅpE'ûˇ Ah-te' èˇ x—–q«Cyw¬ §Åh E k –O h a bûˇ l E ˇè bX a y«yC ¬w 20 :lïE'flr¸W«y¸–b hõAxAKp¸Him¸l˚
-te' ˚myâW i yC√ w¬ ˚k°l E yC≈ w¬ ˚Ynp ¸ yC« w¬ 21 :£ïv A h A bÂrˇ q ’ú b –¸ 'Yb ◊ yC√ w¬ lesp KA° h a -te'wà £yõp i r fl t G¸ h a
tyûˇ E–bim ˚qyõixËrih hAGmúEh 22 :£ïehy≈n¸pil hYfl–d˚b¸–kah-te'Ãw hôn∆ q Ÿ m Gi h a -te'wà •üaX L h a
˚qyõb –i d Ë yC¬ w¬ ˚Åqv · zà ïn« hÅk A yim tyûˇ b –E -£iv ˇè rH e ' · ˇè £yiGtb –A b –a rˇˇH eò ' · £yÄH i n√ ' · h A wà h°k A yim
hÅk A yiml ¸ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £°h e y≈np K¸ ˚–bs –Eõ yC¬ w¬ §Åd fl -y≈nb –¸ -le' èˇ ˚'Ërq Ÿ yC« ïw¬ 23 :§Ωd fl -y≈nb –¸ -te'
-te'ïÃw £üeGt¸x—q¸l yityâiWAv-reH·' Éyah»lÈ'-te' rem'º◊Cy¬w 24 :At G q Ÿ ïv A zà n« yúk –i ß õ l G¸ -ham
˚`r¸m'◊Cy¬w 25 :™ïAGl-ham yõalE' ˚ırm ¸ '◊t G hôz∑∆ -ham˚ dÙÚv yûˇ l Gi -ham˚ ˚Ykl ¸ t GE w¬ §ôh E k –O h a
Hepn∆Ø y„rˇ û ˇm A ˇè £yiHn√ ' · £Äk e b A ˚ZvgFà p ¸ y« -§ïp Ke ˚n°m GA v i õ߸lÙq vúam¸HaGt-la' §Åd fl -y≈nb –¸ ˇè wyAl' E
hÄk A yim 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ £°k –A r Ë d fi l ¸ §Yd fl -y≈nb ¸ ˚Bkl ¸ yC≈ w¬ 26 :ßïetyEb – Hepn∆ú wÃ ß õ H ¸ p ¸ n¬ hút GA p ¸ s a ' A wÃ
˚äxq Ÿ l A hAm G h Eâ wà 27 :ÙøtyEb – -le' bAHyC√ú w¬ §epyC«õ w¬ ˚Fnm GeÅ m i ˇè hm GA h Eè £yúq ÷ z√ x · -yik –
-lav H«yÄal-lav ˚'ZOb√Cy¬w ÇÙl-h√yAh rˇˇû eH·' ê§EhO–kah-te'ïÃw hÄAkyim hûˇ AWAv-reH·' tüE'
:HïE'Ab ˚BpËrAW ryõivAh-te'Ãw bÂrˇ x A° -yipl ¸ £õt A Ù' ˚úk – yC¬ w¬ fixX EÅ b O ˚ Xûˇ q ‘ H O ˇè £v a
£Åd fl ' A -£iv ˇè £h e l A -§yE' rˇˇb Aò d fl wà §ÙÄdyic F m i 'yûˇ h i -h“qÙxΩr Ë yüik – lyäc Fi m a §yâ' E wà 28
˚`'rË q Ÿ yC« w¬ 29 :–hïb A ˚b¸HyC≈ú w¬ ryõv i hA -te' ˚Bnb ¸ yC« w¬ bÙÚxr Ë -tyEbl ¸ rˇˇû H e ' · qemv Eõ b –A 'yàh i wÃ
H«yúal £ôAl˚'Ãw l°E'flrW ¸ y« l ¸ dˇˇl Gaõ ˚y rˇˇH eú ' · £Åh e yib' · §Zd –fl ˇè £H E b –¸ §Åd –fl ˇè ryivh A -£EH
-§eb– §Atn√ Ùhy«w∏ lesp KA° h a -te' §Yd fl -y≈nb –¸ £ôh e l A ˚myü÷qyC√ w¬ 30 :hï√nOH'ÊrAl ryõivAh-£EH
tÙBlgFà £ÙYy-dav yØn« d –fl h a Xebˇû H E l ¸ ˇè £y«nh · k O ˚`yh A wyÆn√ b A ˚ '˚Zh ]7 häH Ke n¬ m ¸ -§eb – £âH O r Ë gF≈
tÙByh È yôm E yà -lAk – h°W A v A rˇˇû eH·' hõAkyim lesúeKp-te' £ÅehAl ˚myûˇ W i yC√ w¬ 31 :¶Ârˇ ï' A h A
> :hø»liH¸–b £yõih»lÈ'Ah-tyE–b

Judges 19
r√gF ò yÆw« l E Hyûˇ ' i |yûˇ h i yà ¬w l°' E r fl W ¸ y« b –¸ §yûˇ ' E ™elm eõ ˚ £Åh E h A £yûˇ m i yC√ b –a ˇè yh i yà w¬ 1
:hΩd fl ˚hÃy £exl eõ tyúb –E m i H∆gl eÅ yip hûˇ H KA ' i ˇè Ùl-xæq –— ïyC« w¬ £«yr fiÅ p ¸ ' e -rah yûˇ t E k –¸ r Ë y¬ b –¸
£exl eõ tyúb –E -le' h A yÅb i ' A tyûˇ b –E -le' ˇè Ùt G ' i ïm E ™elt GEò w¬ ÙÅHgà l a yïp Ki ˇè wyAlv A hòn∆ zà t Gi w¬ 2
h
A yÄr  x · ' a ™elˇû yC≈ w¬ h – H Aä yi' £“qyC√= w¬ 3 :£yïH i d fl x Û húv A b –A Ë r' a £yõm i y√ £àH A -yiht G¸ w¬ hÚd fl ˚hÃy
tyûˇ b
–E ˇè ˚hè'
E yibtG¸ w¬ £yÚr Ê m O x · demˇû c e wà Ùõm G v i Ùırv · n¬ wà –hÅAbyiH·hal** ÙbyiH·hal* èˇ –hA–bil-lav rˇˇòE–bfid¸l
yûˇ bi ' · ˇè Ùn¸tx Oø Ùòb – -q¬zx È yC∆ w¬ 4 :Ùøt'flrq Ÿ l i xõm a W ¸ yC« w¬ hÅr fl v · nF¬ ïh a yûˇ b i ' · ˇè ˚hè' E r Ë yC« w¬ h A yÅb i ' A
ˇè yh i yà ïw¬ 5 :£ïH A ˚nyõl i yC√ w¬ ˚Åt G H ¸ yC« w¬ ˇè ˚l¸k'◊yC w¬ £y°m i y√ teHl »Z H ¸ Ùõt G ' i beHyC≈ú w¬ hÅr fl v · nF¬ ïh a
-le' häflr·v¬Fnïah yâib·' Érem'◊yC w¬ tekl e° l A £“qˇû yC√ w¬ r’q–OYbb a ˚myúk –i H ¸ yC¬ w¬ yÅv i yibr Ë h A £Ùûˇ yC b –a
£ôh e y≈nH ¸ ˚^lk ¸ '◊yC w¬ ˚ÄbH ¸ yC≈ w¬ 6 :˚kïl E t GE rˇˇúaxa'Ãw £exõel-tap K ß ô b –¸ li dˇˇüv A s ¸ ÙÆnt A x ·
:ßïb –e l i búX a y« wà §yõl i wà 'ún√ -le'Ùøh HyÅi'Ah-le' èˇ hflr·v¬Fnïah yòb i ' · rem'MyC◊ w¬ ˚°t G H ¸ yC« w¬ wYd –fl x ¸ y¬
£âk –E H ¸ yC¬ w¬ 8 :£ïH A §elyC√ú w¬ bAHyC√õ w¬ ÙØnt ¸ x O ˇè Ùb – -racp ¸ C«yw¬ tekl e° l A Hyõ' i h A £“qyC√ú w¬ 7
ß
Ø b ¸ ˇû b A l ¸ ˇè 'n√ -dAvs ¸ hÄr fl v · nF¬ ïh a yûˇ b i ' · |rem'ûyC◊ w¬ t Ç k
e elAl êyiHyim·xah £Ùûˇ yC b –a r’qb –Oä b –a
tekl eÅ l A ˇè Hyi'h A £“qyC√ò w¬ 9 :£ïh e y≈nH ¸ ˚Ylk ¸ '◊yC w¬ £Ù°yC h a tÙZXnà -dav ˚Yhm ¸ h ¸ m a t ¸ ïh i wÃ
£ÙMyC h a hâp A r fl ' É n√ hûˇ nF≈ h i hár fl v · nF¬ ïh a yûˇ b i ' · Ùûnt ¸ x O ÙZl rem'ûyC◊ w¬ Ù˝rv · n¬ wà ÙYHgà l a yip˚ '˚Bh
£òt Ge m ¸ k –a H ¸ h i wà ßÅb e b A l ¸ bûˇ X a y«ywà ˇè hp KO §yúl i ˇè £ÙCyh a tÙ`nx · h=nF≈ h i 'Un√ -˚nyïl i bÄr O v · l a
£“qˇû yC√ w¬ §˚Åll A ˇè Hyi'h A hòAbA'-'ø◊lÃw 10 :ßïelAhO'¸l õAGt¸kl a h A wà £Åk e k–¸ r Ë d fi l ¸ ˇè rx A m A
£yÅH i ˚b·x ˇè £yÊrÙm·x demc eò ÙÄm G v i wà £il A° H A ˚rÃy 'yõh i s˚Åbyà xaknOû -dav ˇè 'b ◊ yC√ w¬ ™elyC≈Æ w¬
ravnF¬M h a rem'=yC◊ w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ dˇˇr fiZ £ÙõyC h a wà s˚Åbyà -£iv £ûˇ Eh 11 :Ùïm G v i ÙYHgà l a yip˚
:–hïb –A §yúl i n√ wà t'Yz∑◊ h a yús i ˚bÃyah-ryïiv-le' hflr˚_s√nÃw 'ô√Fn-hAk¸l wyÆ√nOd·'-le'
yún≈ b –¸ m i -'øl ◊ rˇˇH eô ' · yÅr Ê k ¸ n√ ryûˇ v i -le' ˇè r˚s√n '`l ◊ wyØ√nd O ' · ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 12
hõb A r Ë q Ÿ n« wà ]q kúÛl ÙÅr·v¬n¸l rem'û◊Cy¬w 13 :hïAvb ¸ gF« -dav ˚nËrˇ b aõ v A wà h√nF °Eh lõE'flr¸W«y
'`b ◊ t GA w¬ ˚k°l E yC≈ w¬ ˚˜rb ¸ v a yC¬ w¬ 14 :hïAmflrAb ÙB' hõAv¸b«Fgab ˚Fnl aú wà tÙÚmq O m G¸ h a dˇˇû x a ' a b –¸
§˚Zll A 'ÙYbl A £ÅH A ˚rˇˇû s u yC√ w¬ 15 :§ïm i y√ nà b i l ¸ rˇˇH eú ' · hõAvb ¸ gF« h a lec' Eú HemH KeÅ h a ˇè £h e l A
hAtyà b –aõ h a £út A Ù'-•ïs –E ' a m ¸ Hyô' i §yú' E wà ryÅv i h A bÙZxr Ë b –i ˇè bH e yC≈è w¬ 'Äb ◊ yC√ w¬ h°v A b¸ gF« b –a
ˇè Hyi'h A wà bÂrv eÅ b –A ˇè hd  W KA h a -§im ˚hòW E v · m a -§ïm i 'ûˇ b –A §Äq ‘ z√ Hyûˇ ' i |hûˇ nF≈ h i wà 16 :§˚øll A
'ûˇ W KA yC« w¬ 17 :yïn« yimyà yún≈ b –¸ £Ù˜qm GA h a yúH E nà ' a wà h°v A b ¸ «gF b –a rˇˇg√õ -'˚hÃw £«yr fiÅ p ¸ ' e rˇˇû h a m E
h√n' Aú §ôq ‘ z∑√ h a ]1 H É yüi'h A rem'=yC◊ w¬ ry°v i h A bZx O Ëri–b fixY„rO'Ah Hyúi'Ah-te' 'Ërˇ yC¬ô w¬ wyÆn√ yEv
h
ê d fl ˚hÃy £exˇû l e -tyïb –E m i ˚n¸xn¬M ' · £yâr Ê b ¸ v O wyÄl A ' E rem'ûyC◊ w¬ 18 :'Ùøbt GA §«y' aú m E ˚ ™õl E t E
hÚd fl ˚hÃy £exl eõ tyúb –E -dav ™àl E ' E w√ yiknOØ ' A £ûˇ H KA m i £ Ç y« r fi p ¸ e'-rah yûˇ Et¸–kËr¬y-dav
-£¬gwà 19 :hAtyà ïb –A h a yõt i Ù' •ús –E ' a m ¸ HyÅ' i §yûˇ ' E wà ™Ål E h O yûˇ n« ' · ˇè hw√ hÃy tyòb –E -te'wÃ
ravnF¬õ l a wà ßÅt e m A ' · ïl a wà ˇè yl i -H∆y §«yy¬ò w√ £exˇû l e £¬gwà ∏ ˚nyÅr „ Ùm·xl a Hûˇ y≈ ˇè 'ÙKps ¸ m i -£¬gF §ebt Geò
£ÙZlH A ˇè §q ‘ z∑√ h a Hyò' i h A rem'=yC◊ w¬ 20 :rˇˇïAbfl–d-lA–k rÙYs¸xm a §yú' E ßyÚd  b A v · -£iv
ÙÅtyEbl ¸ ˚hûˇ ' E yibyà w¬ 21 :§ïalAGt-la' bÙYxËrA–b qBfir y°AlAv õßËrÙs¸xam-lA–k qBfir ™ÅAl
h
ê m GA h E 22 :˚ït G H ¸ yC« w¬ ˚Ylk ¸ '◊yC w¬ £Åh e yElgà r fi ˇè ˚c·xr Ë yC« ïw¬ £yÚr Ê Ùm·xl a ] 9 lAbyC√õ w¬ ** lÙ–byC« w¬ *
-te' ˇè ˚b – s aè n√ lavyC¬Æ l i b ¸ -yï≈nb ¸ yûˇ H E nà ' a ryäv i h A yâH E nà ' a h É nF≈ h i wà £ Ç b –A l i -te' £yûˇ b i yiXyEm
ˇè §q ‘ z∑√ h a t«yb –aò h a lavˇû b –a Hyi'h A -Ñ le' ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ teld –flÚ h a -lav £yõq ÷ p K¸ d –fi t ¸ ïm i t«yb –aÅ h a
'ûˇ c E yC≈ w¬ 23 :˚Fnïv e d fl n≈ wÃ ß õ ¸tyE–b-le' 'úA–b-reH·' Hyôi'Ah-te' 'ÄEcÙh rÅOm'El
'°n√ ˚vZr „ t GA -la' yõx a a'-la' £ÅehEl·' rem'ûyC◊ w¬ t«yb –aÅ h a lavûˇ b –a ˇè Hyi'h A £Äh e yEl' ·
:t'Ωz∑◊ h a húl A b A nFà h a -te' ˚YW·vaGt-lïa' ]2 yÅt i yEb – -le' ˇè hz∑∆ h a Hyò' i Ah 'ãA–b-reH·' y„r·xa'∏
˚ZWv · w¬ £Åt A Ù' ˚ûˇ nF v a wà ˇè £t A Ù' 'ònF√ -hA'yïc i Ù' ˚hÄH E gà l a yïip˚ häl A ˚t¸b – h a yât Gi b i h É nF≈ h i 24
:t'Ω◊∑zah húAlAbÃFnah rˇˇb aõ d –Ë ˚ÅWv · t a 'Zl ◊ èˇ h∆∑zah Hyòi'AlÃw £°k e y≈nyEvb –¸ bÙõX L h a £Åh e l A
£õh e yEl' · 'úc E yCO w¬ ÙÅHgà l a yûˇ ipb –¸ ˇè Hyi'h A qòz≈ x · yC¬ w¬ ÙÅl v fiΩ m OZ H ¸ l i ˇè £yiHn√ ' · h A ˚`b' A -'øl ◊ wà 25
Ah˚Yx¸GlaHÃyï¬w r’qÅO–bah-dav èˇ hAlÃyèaGlah-lA–k –hòAb-˚l¸Glavt ¸ ïyC« w¬ h – t A Ù'∏ ˚Zvd Ë yC≈ w¬ ¶˚Úxh a
-tyEb
– xatüep K lãp KO t Gi w¬ r’qb –OÚ ah tÙûn¸pil hõAKHi'Ah 'B◊bAGt¬w 26 :raxïAKHah tÙBl·va–k** tÙl·va–b*
ˇè xt Ga p ¸ yC« w¬ r’qb –OÄ b –a h A yMn∆ d O ·' £“q=√Cy¬w 27 :rÙø'Ah-dav £õAKH Ahyú∆nÙd·'-reH·' Hyôi'Ah
xatˇû p Ke ˇè tl e p eè nO ÙÄHgà l a yïp i hûˇ AKHi'Ah hü≈nF h i wà ٰk – r Ë fidl ¸ tekˇû l e l A 'õc E yC≈ w¬ t«yb –aÅ h a tÙZtl ¸ d –fi
ˇè h A x eè q –“ yC« w¬ h°n∆ v O §yûˇ ' E wà hAkl Eõ n≈ wà yim˚ıq h A yôl e ' E rem'^yC◊ w¬ 28 :•ïs –a h a -lav h A yYd  y√ wà t«yb –aÅ h a
-te' xò—–q«Cy¬w ÙÄtyE–b-le' 'Z◊byC√ w¬ 29 :Ùømq O m ¸ l i ™elyC≈õ w¬ HyÅ' i h A £“qˇû yC√ w¬ rÙÅmx · h a -lïv a
£y°x i t A nà rˇˇW Aõ v A £yún≈ H ¸ l i h A yÅme c A v · l a ˇè h A x eè t G¸ n¬ yà ïw¬ ÙÅHgà l a yïp i b –¸ qûˇ z≈ x · yC¬ w¬ ˇè tl e k eè ' · m Ga ïh a
hòt A yà h ¸ n« -'øl ◊ ˇè rm a A'Ãw hÄe'OrAh-lAk hûˇ √yAhÃw 30 :lïE'flr¸Wy« l˚BbgFà lYk O b – ¸ A hÅex¸GlaHÃyï¬w
dˇˇv aõ £«yr fiÅ c ¸ m i ¶Ârˇ û ˇ' e m E èˇ l' E rfl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ tÙ`lv · £ÙUCym i l ¸ t'Øz◊ k –A ˇè hAt·'Ër«n-'ø◊lÃw
> :˚rˇˇïb –E d fi wà ˚cúv u h A yõl e v A £úk e l A -˚myïW i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC h a

Judges 20
-lAk – ˚ê '¸cyC≈ w¬ 1
¶Ârˇ ' eõ wà vabH eÅ rˇˇû ' E b –¸ -davwà ˇè §d –fl m i l ¸ dÄx A ' e Hyûˇ ' i ¸–k häfldEvAh lâEh“–qiGt¬w ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
yûˇ XE b ¸ H i lOk – ò £Äv A hA -lAk – tÙûˇ nF p Ki ˚ãbc F¸ y¬ t ¸ ïyC« w¬ 2 :hïAp K c ¸ m Gi h a hõw√ hÃy-le' dˇˇv A° l ¸ gF« h a
•ïElBOH yõilÃgfir Hyúi' •elôe' tÙB'Em vâa–bËra' £y°ih»lÈ'Ah ]3 mûˇ v a lõh a qŸ b –i lÅ' E r fl W ¸ y«
h°p KA c ¸ m Gi h a lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚Blv A -yïk –i §Åm i y√ nà b
i yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚v¸mH ¸ yC« ïw¬ 3 > :bÂrˇ ïx A
Hyûˇ ' i h A §avyC¬M w¬ 4 :t'Ωz∑◊ h a húv A r fl h A hõt A yà h ¸ n« húk A yE' ˚àrb –¸ d –fi lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬
yún« '
· yit'ôb –A §Åm i y√ nà b i l ¸ rˇˇû H e ' · ˇè ht A v Aè b ¸ gF« ha rˇˇm a° '◊yC w¬ hõx A cA r Ë nF« h a húH KA i'Ah Hyôi' yÆ«wEGlah
t«yb –aõ h a -te' yôl a v A ˚–bs O^ yC√ w¬ hÅv A b ¸ gF« ha yûˇ l E v · b–a ˇè yl a v A ˚mòq ÿ yC√ w¬ 5 :§˚øll A yõH i gà l a yïp i ˚
ˇè yH
i gà l a yïp i b –¸ zòx E ' O ïw√ 6 :tøm O t GA w¬ ˚õnF v i yúH i gà l a yip K -te'wà gÅr O h · l a ˚ûˇ m G d –Ê ˇè yt i Ù' hAlyà l A°
hõl A b A nà ˚ húm GA z« ˚_Wv A yúk –i l°' E r fl W ¸ y« tûˇ al·x¬n hY„d¸W-lAk¸–b AhÅex¸GlaH·'√¿w Ahx eÅ t G¸ n¬ ' · ïw√
:£øl » h · hõc A v E wà rˇˇb Aú d –fl £ôk e l A ˚Bbh A l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ £õek¸Gluk hú≈Fnih 7 :lïE'flr¸W«y¸–b
r˚Ys√n 'B◊lÃw ÙÅlÛhA'¸l Hyûˇ i' ˇè ™l E n≈ '`l ◊ rˇˇÚOm'El dˇˇõAxe' Hyú' i k –¸ £Åv A h A -lAk – ˇè £q “ yC√è w¬ 8
:lΩr fl Ùg¸b – h A yõl e v A h°v A b ¸ gF« la hõW e v · n¬ rˇˇH eú ' · rÅAbfl–dah hûˇ z∆ hàt GA va wà 9 :ÙøtyEbl ¸ Hyú' i
èˇ •elèe'Al hòA'Em˚ lÄE'flr¸W«y yûˇ EX¸biH |lZOk¸l häA'EGmal £yâiH√n·' ÉhflrAW·v ˚n¸xûˇ —qAlÃw 10
§Åm i y√ nà b –i vabˇû g∆ l ¸ ˇè £' A Ùb¸l tÙÄW·val £°AvAl hYfldEc taxú—qAl hÅAbAbËrAl •elûˇ e'Ãw
èˇ lE'flr¸W«y Hyòi'-lA–k •ãEsA'ï≈Cy¬w 11 :lïE'flr¸W«y¸–b hõAWAv rˇˇúeH·' hÅAlAbÃFnâah-lAk¸–k
ˇè l' E r fl W ¸ y« yòX E b ¸ H i ˚ãx¸l¸H«Cyï¬w 12 > :£yΩÊrEb·x dˇˇõAxe' Hyúi'¸–k ryÅivAh-le'
hõt A yà h ¸ n« rˇˇH eú ' · t'Øz∑◊ h a hûˇ v A r fl h A hAmò rˇˇm OÚ 'El §õm i y√ nà b i yúX E b ¸ H i -lAkb –¸ £yÅH i n√ ' ·
£Åt E yimnà ˚ ˇè hv A b ¸ gF« b –a rˇˇH eò ' · lavyC¬M l i b ¸ -yïn≈ b –¸ £yâH i n√ ·'Ah-te' É˚n¸Gt háAGtavÃw 13 :£ïekA–b
£úh
e yEx' · lÙ˜qb –¸ v fi m Oà H ¸ l i §Åm i y√ nà b –i ]¬yˇû n≈ b –¸ ** zz* ˇè ˚bA' '`◊lÃw l°E'flr¸W«Cyim hõAvflr hBflr·vabÃn˚
t'úEcAl hAt°Av¸b«Fgah £yYÊrAveh-§im §ôm i y√ nà b i -yïn≈ b ¸ ˚^ps ¸ ' A C≈y¬w 14 :lïE'flr¸W«y-yï≈n¸–b
ˇè '˚hah £ÙòyC b –a §äm i y√ nà b i y=n≈ b ¸ É˚dŸqïAKp¸t«Cy¬w 15 :lïE'flrW ¸ y« yún≈ b –¸ -£iv hõm A x A l ¸ m Gi l a
yòb E H ¸ yCO m i dabl ¸ ∏ bÂrˇ x A° •ïElZOH Hyõi' •el' eô húH KA H i wà £yâÊrW ¸ v e £yÅr Ê v A ˇû h e m E
hÆ∆∑zah £ûˇ AvAh |lZO–kim 16 :r˚øxb –A Hyú' i tÙY'm E vúb a H ¸ ˚Ådq Ÿ ˇû p KA t ¸ h i ˇè hv A b ¸ gF« h a
-le' §ebôe'A–b fivüElOq hÆ∆z-lA–k Ù°nyimÃy-d¬y rˇˇX LEõ ' i r˚Åxb –A Hyûˇ ' i ˇè tÙ'Em vòb a H ¸
§Åm i y√ nà b –i m i ˇè db a l ¸ ˚Ädq Ÿ ïp KA ¸tih läE'flr¸W«y Hyâi'Ãw 17 > :'ïiX·x¬y 'B◊lÃw hYflr·vaKWïah
˚mäq ÿ yC√ w¬ 18 :hïm A x A l ¸ m i Hyú' i hõ∆z-lA–k bÂrˇ °Ax •ïElZOH Hyõi' •elôe' tÙB'Em vâa–bËra'
˚nûˇ l GA -helv · y¬ yimò lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ £ Ç yih »l'Eb ˚Zl·'¸H«Cy¬w VlE'-tyïEb ˚Zl·v¬Cy¬w
:hïAGlix¸Gtab hBfld˚hÃy hõ√whÃy rem'ByC◊ w¬ §°m i y√ nà b i yûˇ n≈ b –¸ -£iv hõm A x A l ¸ m Gi al hÅAGlix¸Gtab
ˇè 'c E yC≈ w¬ 20 > :hïv A b ¸ gF« h a -lav ˚Ynx · ï¬ yC w¬ r’qb –OÚ b –a lõ' E flrW ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚m˚ıqyC√ w¬ 19
lôE'flr¸W«y-Hyïi' £üAGt' i ˚âkr Ë v a yC¬ w¬ §°m i y√ nà b –i -£iv hõm A x A l ¸ im G l a lÅ' E r fl W ¸ y« Hyûˇ ' i
˚tyâx i H ¸ yC¬ w¬ h°v A b ¸ gF« h a -§im §õm i y√ nà b i -yïn≈ b ¸ ˚B'c ¸ yC≈ w¬ 21 :hïAv¸b«Fgah-le' hõAmAx¸lim
qú≈∑zax¸t«Cy¬w 22 :hAcËrˇ ïA' Hyõ' i •el' eô £yBr Ê W ¸ v e wà £«yn¬= H ¸ '˚Ähh a £Ùûˇ yC b –a lä' E r fl W ¸ y« b ¸
£õH A ˚kËrˇ v Aú -reH' · £Ùàqm GA b –a hÅm A x A l ¸ m i ™˘r O v · l a ˇè ˚pès i yCO ¬w l°E'flr¸W«y Hyûˇ ' i £õv A h A
ÇbÂrevAh-dav êh√whÃy-yï≈n¸pil ˚ûˇ k – b ¸ yC« w¬ lÄ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚Zlv · yC¬ w¬ 23 :§ÙøH'Êrh A £ÙúyC b –a
y°xi ' A §õm i y√ nà b i yún≈ b –¸ -£iv hÅm A x A l ¸ m Gi l a ˇè tH e g∆è l A •yÄs i Ù'ah rÅm O 'El ˇè hw√ hyïb a ˚`l' · H ¸ yC« w¬
yún≈ b –¸ -le' lô' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚^br Ë q Ÿ yC« w¬ 24 > :wyïl A ' E ˚Blv · hõw√ hÃy rem'ByC◊ w¬
yÇ n« HKE h a £Ùûˇ yC b –a h ê v A b ¸ gF« h a -§ïm i |£út A 'flrq Ÿ l i |§âm i y√ nà b i ' É c E yC≈ w¬ 25 :yïn« H KE h a £ÙúyC b –a §õm i y√ nà b i
heGlõE'-lA–k hAcËrˇ °A' Hyõi' •elôe' rˇˇúAWAv t=n¬ m O H ¸ dÙÄv läE'r fl W ¸ y« y=n≈ b ¸ b i ˚É tyixH ¸ yC¬ w¬
lÄE'-tyïEb ˚'ZOb√Cy¬w £äAvAh-lAkwà lâ' E r fl W ¸ y« yÉ n≈ b –¸ -lAk ˚Zlv · yC¬ w¬ 26 :bÂrˇ ïx A yEpl ¸ H OB
˚_l·v¬Cyï¬w bÂrˇ °AvAh-dav '˚Yhah-£ÙCyb a ˚m˚BcyC√ w¬ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè £H A ˚b¸HyC≈ò w¬ ˇè ˚k – b ¸ yC« w¬
£ÄH A wà h°w√ hyïb –a lõ' E r fl W ¸ y« -yïn≈ ¸b ˚Bl·'¸H«Cy¬w 27 :hï√whÃy yún≈ p ¸ l i £yõm i l A H ¸ ˚ tÙBlv O
§äOr·ha'-§ïe–b r=√zAv¸le'-§e–b sAxnà yip˚∏ 28 :£ïh E h A £yõm i yC√ –ab £yÅih»lÈ'Ah tyZr Ê b –¸ ˇè §Ùr·'
-£iv hôAmAx¸liGmal t'üEcAl dÙäv •âs i Ù'ah r Ç m O 'El £ ê h E h A £yûˇ m i yC√ b –a wyÆn√ p A l ¸ |dˇˇû m E v O
:ßΩd  y√ b ¸ ˚Fnn∆ú t G¸ ' e rˇˇx Aõ m A yúk –i ˚Ålv · ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ w¬ lÚfl–d¸xe'-£i' yõixA' §úm i y√ nà b i -yïn≈ b –¸
-yïn≈ b ¸ ˚^lv · yC¬ w¬ 30 > :byïibAs hõAv¸b«Fgah-le' £yÅibËrˇ øO' ˇè l' E r fl W ¸ y« £eWyC√ò w¬ 29
£avúap¸–k hõAv¸b«Fgah-le' ˚BkËravyC¬ w¬ y°H i yilH K¸ h a £Ùûˇ yC b –a §õm i y√ nà b i yún≈ b –¸ -le' lô' E r fl W ¸ y«
˚Glx Eá yC√ w¬ ry°v i h A -§im ˚˜qt G¸ nà h A £Åv A h A t'Zr fi q Ÿ l i ˇè §m i y√ nà ib-yïn≈ b ¸ ˚`'c ¸ yC≈ w¬ 31 :£avïp A b –¸
hûˇ AlOv täaxa' râeH·' èˇ tÙGlism ¸ ïb –a £avp aÄ b –¸ |£avˇû p a k –¸ £yäilAl·x £âAvAhEm ÉtÙ–kah¸l
ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 32 :lï' E r fl W ¸ y« b –¸ Hyõ' i £yúH i l » ¸Hi–k hÅÂdAKWa–b ˇè ht A v Aè b ¸ gF« tòx a a'Ãw lÄE'-tyïEb
ˇè hs A ˚ènn√ ˚Ärm ¸ ' A lûˇ ' E r fl W ¸ y« yü≈nb ¸ ˚ h°n√ H O 'Êrb A k –¸ ˚nyõn≈ A pl ¸ £ôh E £yúp i gF√ n« §Åm i y√ nà b i yûˇ n≈ b –¸
ÙÅmÙq¸m G m i ˚m“qò lÄ' E r fl W ¸ y« Hyûˇ i' |lZOkÃw 33 :tÙïGlis¸mïah-le' ryõv i h A -§im ˚hØn… q –Ÿ t a nà ï˚
:vabïg√ -h„rv · ïm Ga m i ÙYmq O m G¸ m i fixyúg« m E lô' E r fl W ¸ y« b^r „ ' O wà rˇˇm A° t GA lavˇû b a b –¸ ˚Ykr Ë v a yC¬ w¬
lÅ' E r fl W ¸ y« -lAk – m i ˇè r˚xA–b Hyòi' £yâipAl·' ÉtÂreW·v häAv¸b«Fgal d∆gnF∆= m i ˚É 'ObyC√ w¬ 34
> :hïv A r fl h A £õh e yElv · tavg¬ú nO -yïk –i ˚Åvd Ë y√ 'Zl ◊ ˇè £h E wà hfld ˇ b E° k –A hõm A x A l ¸ m Gi h a wÃ
ˇè §m
i y√ nà b i b –¸ lò' E r fl W ¸ y« y=n≈ b ¸ ˚É tyixH ¸ yC¬ w¬ ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ p ¸ l i §ê m i y√ nà b –i -tï' e |húw√ hÃy ]3 p=gFO yC« w¬ 35
:bÂrˇ ïAx •ElBOH heGlõE'-lA–k Hy°i' hõA'Em˚ •elôe' húAKHim·x¬w £yâr Ê W ¸ v e '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a
§Åm i y√ nà b i l ¸ ˇè £ÙqAm lò' E r fl W ¸ y« -Hyï' i ˚=nt G¸ yC« w¬ ˚p°gF√ n« yûˇ k –i §õm i y√ nà b i -yïn≈ b ¸ ˚B'r Ë yC« w¬ 36
˚HyÅixEh bZ„rO'AhÃw 37 :hïAv¸b«Fgah-le' ˚mõAW reH' · bÅr „ ' O ˇû h A -le' ˇè ˚x¸Xïb A yòk –i
:bÂrˇ ïAx-yip¸l ryõivAh-lA–k-te' ™úyC¬ w¬ bÅr „ ' O h A ˇè ™H O m ¸ yC« w¬ h°Av¸b«Fgah-le' ˚YX¸H¸p«Cyï¬w
tú' a W ¸ m a £ôt A Ùl·vh a l ¸ bÂràeh bÚ„rO'Ah-£iv lõE'flr¸W«y Hyúi'¸l hôy√ h A dÄv E ÙGmh a wà 38
l
É x E h E §ám i y√ nà b i ˚ h°m A x A l ¸ m Gi b –a lõ' E r fl W ¸ y« -Hyïi' ™BOp·h¬Cy¬w 39 :ryïivAh-§im §õAHAveh
•Ù=gF n« ™ É ' a ˚Årm ¸ ' A yûˇ k –i HyÅ' i £yûˇ H i l » H ¸ k –i ˇè l' E r fl W ¸ y« -Hyïi'¸–b £yòilAl·x tÙâ–kah¸l
tÙBl·val hAGlôExEh tÄE'W ¸ m Ga h a wà 40 :hïn√ OH'ÊrAh hõAmAx¸liGma–k ˚nyØn≈ p A l ¸ ˇè '˚h •úgF√ n«
ryõivAh-lyil¸k húAlAv hô≈FnihÃw wyÅr fl x · ' a ˇè §m i y√ nà b –i §epyC«ò w¬ §°H A v A d˚ûˇ m G v a ryõv i h A -§im
-yïk –i hÅ' A r fl yûˇ k –i §°m i y√ nà b –i Hyûˇ ' i lõh E b –A yC« w¬ ™Åp a h A èˇ l' E r fl W ¸ y« Hyò' i wà 41 :hAmyà ïm A H KA h a
rÅA–bËdiGmah ™Ârˇ Z–d-le' èˇ lE'flr¸W«y Hyò' i y=n≈ p ¸ l i ˚Unp ¸ yC« w¬ 42 :hïv A r fl h A wyõl A v A húv A gà n√
:ÙøkÙt¸b – ÙYtÙ' £yút i yixH ¸ m a £yÅr Ê v A ˇû h
e m E ˇè rH e ' · w¬ ˚h¸tq “° yib – d Ë h i hõm A x A l ¸ m Gi h a wÃ
hõv A b ¸ gF« ha xaknOB dˇˇôav ˚h°ukyÊrËdih hõAx˚n¸m ˚hÅupyÊdËrih èˇ §m i y√ nà b
–i -te' ˚`rt G¸ k –i 43
-te' Hy°i' •elõe' rˇˇW Aú v A -hïn√ m O H ¸ §Åm i y√ nà b –i m i ˇè ˚l¸p K yC« ï¬ w 44 :HemïAH-xfirÃziGmim
§ÙÅmG r Ê ˇ ïh
A valˇû s e -le' ˇè hr fl b –Aè d Ë m Gi h a ˚sòn… yC√ w¬ ˚Unp ¸ yC« ¬w 45 :l«yïAx-yEHÃna' heGlõE'-lA–k
£Åv O d Ë gF« -dav ˇè wyflrx · ' a ˚qyòb –i d Ë yC¬ w¬ Hy°' i £yõp i l A ' · teHm Eú x · tÙÅl G s i m ¸ ïb –a èˇ ˚hèl u l ¸ v Oø yà w¬
hâH
KA mi x · w¬ £ É yÊrW ¸ ve §Äm i y√ nà b–i m
i £yäl i p ¸ nFO= h
a -lAk yÉ h i yà w¬ 46 :Hyï' i £«yp Kaú l ¸ ' a ˚Fnm Geõ m i ˚úk – yC¬ w¬
˚Unp¸ yC« w¬ 47 :l«yïx A -yEHnà ' a heGlõE'-lA–k-tïe' '˚Úhah £Ùûˇ Cya–b bÂrˇ õex •ïElBOH Hyôi' •elúe'
§ÙÅmG r Ê valˇû s e b –¸ ˇè ˚b¸HïyC≈ w¬ Hy°' i tÙY'm E HúH E §ÙÅm G r Ê ˇ ïAh valˇû s e -le' ˇè hr fl b –Aè d Ë mGi h a ˚sòn… yC√ w¬
-yipl ¸ £˚ûˇ k – yC¬ w¬ ˇè §mi y√ nà b
i yòn≈ b –¸ -le' ˚bûˇ H A lä' E r fl W ¸ y« Hyâ' i wà 48 :£yïH i fldÛx hõAvA–bËra'
£yBr Ê v A he -lAk – £ôgF¬ '°c A m ¸ nF« h a -lAk – dˇˇv aõ hÅm A h E b –¸ -dav ˇè £t O m ¸ ryòv i m E bÂrx eÅ
> :Hï' E b A ˚Bxl G¸ H i tÙY'c A m ¸ nF« h a

Judges 21
Ùôt G b –i §út GE y« -'◊l ˚Fnm GeÅ m i Hyûˇ ' i rˇˇm OÚ 'El hõp KA c ¸ m Gi b –a vúa–b¸H«n lÅE'flr¸W«y Hyûˇ ' i wà 1
yõn≈ p ¸ l i bÂrv eÅ h A -dav ˇè £H A ˚b¸HyC≈ò w¬ lÅ' E -tyïb –E ˇè £v A h A '`b ◊ yC√ w¬ 2 :hïH KA ' i l ¸ §õm i y√ nà b i l ¸
yûˇ h
E l » ' È ˇè hw√ hÃy hÄm A l A ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ 3 :lÙ¡dg√ yúk i b –¸ ˚õk – b ¸ yC« w¬ £Ål A Ùq ˚Z'W ¸ yC« w¬ £y°h i l » ' È h A
:dˇˇïAxe' XebúEH lõE'r fl W ¸ yC« m i £ÙôyC h a dˇˇú‘qAKpih¸l l°E'flr¸W«y¸–b t'Y◊z hAtÃyúAh lÅE'flr¸W«y
:£yïm i l A H ¸ ˚ tÙYlv O ˚Blv · yC¬ w¬ fixb –E° zà m i £õH A -˚n¸byC« w¬ £Åv A h A ˚myûˇ k –i H ¸ yC¬ w¬ tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè yh i yà ïw¬ 4
yúEX¸biH-lA–kim lôAh“–qab hüAlAv-'◊l râeH·' yim∏ lÅE'flr¸W«y yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 5 >
-le' hâAlAv-'◊l reH·'al∏ hÄAtÃyAh häAlÙdÃFgh a hâv A ˚b¸H K h a yÉ k –i h°√whÃy-le' lõE'flr¸W«y
§õm i y√ nà b –i -le' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ ≈nb –¸ ˇè ˚m·xïnF√ yC« w¬ 6 :tïm A ˚y tÙBm rˇˇm OY 'El hôp KA c ¸ m Gi h a hü√whÃy
£ôehAl húeW·v¬Fn-ham 7 :lïE'flrW ¸ yC« m i dˇˇx Aõ ' e XebH Eú £ÙôyC h a vBd –fi gà n« ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ wy°x i ' A
˚nyõt E Ùn¸b – m i £úh e l A -tEt G yôt Gi l ¸ b i l ¸ hØw√ hyïb a ˚n¸vˇû b –a H ¸ n« ˇè ˚n¸xn¬è ' · w¬ £y°H i n√ l ¸ £yYr Ê t A ÙFnl a
hõ√whÃy-le' húAlAv-'ø◊l rˇˇôeH·' lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ X E b ¸ H Ki m i ˇè dAx' e yÄm i ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ 8 :£yïH i n√ l ¸
:lïAh“–qah-le' dˇˇõAv¸l«Fg HyúEb√Cyim hô∆n·xaGmïah-le' Hyüi'-'Ab 'Zl ◊ h≈nF h i wà ∏ h°p KA c ¸ m Gi h a
-˚x¸l¸H«Cy¬w 10 :dˇˇïAv¸l«Fg HúEby√ yõb E H ¸ ÙCym i HyÅ' i ˇè £H A -§yï' E hònF≈ h i wà £°v A h A dˇˇq ‘õ p KA t ¸ yC« w¬ 9
˚k¸l∏ rÄm O 'El £ät A Ù' ˚â˚c a yà w¬ l«yx A° h e yûˇ n≈ b –¸ m i Hyõ' i •eleô' rˇˇúAWAv-£y≈n¸H hÄfldEvAh £ûˇ AH
húz∆ wà 11 :•ïX LA h a wà £yõH i nF√ h a wà bÂrx eÅ -yipl ¸ ˇè dv A l ¸ gF« Hòb E y√ yâb E H ¸ Ùy-te' £ãt e yik – h i wÃ
:˚myΩr Ê x · t Ga rˇˇk Aõ z√ -bak – H ¸ m i tavBfidOy hôAKHi'-lAkÃw rÄAk√z-lAk – ˚ÚWv · t Ga rˇˇû H e ' · rˇˇb Aõ d –fl h a
-'ø◊l rˇˇüeH·' hÅAl˚t¸b hZr fl v · n¬ ˇè tÙ'Em vòa–bËra' dÄAv¸l«Fg Hyûˇ b E y√ |yûˇ b E H ¸ ÙCym i ˚ã'c ¸ m ¸ yC« ïw¬ 12
¶Ârˇ ' eú b –¸ rˇˇH eõ ' · hÅl » H i ˇè hn∆ x · m Ga ïh a -le' £òt A Ù' ˚'yâb i yC√ w¬ rˇˇk A° z√ bûˇ k –a H ¸ im¸l Hyõi' hôAvËd√y
rˇˇH eõ ' · §Åm i y√ nà b i yûˇ n≈ b –¸ -le' ˇè ˚r¸b – d fi yà ïw¬ hÅd fl v E ˇû h A -lAk – ˇè ˚x¸lH ¸ yC« ïw¬ 13 < :§avïn√ k –¸
˚`nt G¸ yC« w¬ 'yÅh i h a tûˇ v E b –A èˇ §m i y√ nà b –i bAHyC√ò w¬ 14 :£ÙølAH £õehAl ˚B'ËrŸq«Cy¬w §Ù°m G r Ê valˇû s e b –¸
:§ïk –E £õh e l A ˚B'c ¸ m A -'øl ◊ wà dˇˇv A° l ¸ gF« Hûˇ b E y√ yõH E nFà m i ˚ØCyx i rˇˇû H e ' · £yÅH i nF√ h a ˇè £h e l A
˚ârm ¸ 'ΩyC◊ w¬ 16 :lï' E r fl W ¸ y« yúX E b ¸ H i b –¸ ¶Ârˇ p Keõ hôw√ hÃy hüAWAv-yïk –i §°m i y√ nà b i l ¸ £õx A n« £úv A h A wà 15
:hïH KA ' i §õm i y√ nà b –i m i hBd fl m ¸ H ¸ n« -yïk –i £y°H i n√ l ¸ £yYr Ê t A ÙFnl a húW e v · nF¬ -ham hÅd fl v E h A yûˇ n≈ q Ÿ z«
:lïE'flr¸W«Cyim XebõEH húexAGm«y-'øl ◊ wà §°m i y√ nà b i l ¸ hõX A yElp K¸ túH Ka r Á yà ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ 17
ˇè l' E rfl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`vb –¸ H ¸ n« -yïk –i ˚ny°t E Ùn¸b – m i £yõH i n√ £úh e Al-tEtAl lôak˚n 'B◊l ˚n¸xn¬Æ ' · w¬ 18
h=w√ hÃy-gax h É nF≈ h i ˚árm ¸ '◊yC w¬ 19 < :§ïm i y√ nà b i l ¸ hõH KA ' i §úEtOn r˚àrA' rÅOm'El
HemH KeÅ h a hûˇ x A r Ë zà m i ˇè l' E -tyïb E l ¸ h√nÙ`pc F¸ m i rãH e ' · hAmyÄimy√ |£yûˇ m i yC√ m i ÙälH i b –¸
yún≈ b
–¸ -te' ˚à˚c a yà w¬ ** wacyà w¬ * 20 :hïn√ Ùb¸ll i b∆gnF∆õ m i ˚ hAm° ek¸H lõE'-tyïE–bim húAlOvAh hÅAGlis¸mil
˚B'c ¸ y≈= -£i' h≈nF h i wà ∏ £Ät e yi'r Ë ˚ 21 :£yïm i r fl k –¸ b –a £út Ge b ¸ r fi ' · w¬ ˚Ykl ¸ rˇˇm OÚ 'El §õm i y√ nà b i
£ôk e l A £út Ge p ¸ X a x · w¬ £yÅm i r fl k –¸ h a -§im ˇè £t e 'Acyïw« t Ç ÙlOxm G¸ –ab l˚ZxAl êÙlyiH-tÙn¸b
˚'Zb O y√ -yïk –i hºy√ h A wà 22 :§ïm i √ynà b –i ¶Ârˇ ' eú £õt Ge k ¸ l a h · w¬ ÙÚlyiH tÙûnb –¸ m i Ùõt G H ¸ ' i Hyú' i
yûˇ k
–i £Åt A Ù' ˚n˚ûˇ nF x A ˇè £h e yEl' · ˚nËrˇ m aò ' A wà ˚nyÄl E ' E |byZÊrAl** bÙrAl* £äehyEx·' Ùâ' É£AtÙb·'
túv E k –A £õh e l A £út Ge t a nà £ôt Ge ' a 'Bl ◊ yûˇ k –i h°m A x A l ¸ m Gi b –a ÙõGt¸Hi' Hyúi' ˚n¸xô—qAl 'B◊l
-§im £År fl p KA s ¸ m i l ¸ ˇè £yiHn√ ˚`'W ¸ yC« w¬ §Åm i y√ nà b i yûˇ n≈ b –¸ ˇè §k E -˚W·vïyC¬ w¬ 23 < :˚mïH A ' ¸ t Ge
£yÅr Ê v A ˇû h e -te' ˇè ˚n¸byC« w¬ £Åt A l A x · ˇû n¬ -le' ˇè ˚b˚èHyC√ w¬ ˚Äkl ¸ yC≈ w¬ ˚l°z√ gF√ rˇˇû ˇeH·' tÙYl¸lOx¸Gmah
ÙYX¸biH¸l Hyúi' 'yÅihah tûˇ Evb –A ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b –¸ £òH KA m i ˚âkl G¸ h a t ¸ yC« w¬ 24 :£ïh e b –A ˚YbH ¸ yC≈ w¬
™elm
eõ §yú'
E £Åh
E h
A £yûˇ m
i yC√ b
–a 25 :ÙøtAl·x¬n¸l Hyõi' £ÅAKHim ˚Z'c ¸ yC≈ w¬ Ù°t
G x
¸ p
Ka H
¸ m
i l
¸ ˚
:hïW
e v· y¬ wyõn√ yEvb
–¸ rˇˇH
Aú √Cyah Hyôi' l°E'flr¸W«y¸–b

1 Samuel 1
ÙámH ¸ ˚ £«yr flÚ p ¸ ' e rˇˇû h a m E £yõp i Ùc £«yt aô m A r fl h A -§im däx A ' e Hyâ' i yÉ h i yà w¬ 1
yûˇ tGE H ¸ ˇè ÙlÃw 2 :yït i r fl p ¸ ' e •˚Yc-§eb ˚xBt GO -§eb – '˚_hyil' È -§eb – £üAxr O yà -§eb – h√nq “ l ¸ ' e ∏
hõnF√ x a l ¸ ˚ £yÅd Ê l A yà ˇè hnF√ n« p ¸ l i yòh i yà w¬ h°nF√ n« p K¸ tyõn« H KE h a £úH E wà hØnF√ x a ˇè tx a ' a £òH E £yÅH i n√
t^wO x · t Ga H ¸ ïh i l ¸ hAmyÅm i y√ |£yûˇ m i yC√ m i ˇè Ùryivïm E '˚`hh a Hyâ' i h A h É l A v A wà 3 :£yΩd Ê l A yà §yú' E
£yõn« h · k –O sÅx A nà ˇû p i ˚ ˇè yn« p ¸ x A yÄl i v E -yïn≈ b ¸ yûˇ n≈ H ¸ £ãH A Ãw hÚ»liH¸–b tÙY'Ab¸c húw√ hyal x fi b –O_ zà l i wÃ
h
A yôn∆ b –A -lAkl ¸ ï˚ ÙÄt G H ¸ ' i hûˇ nF√ n« p ¸ l i §ãt a n√ wà h°√n“q¸le' xõb –a zà yC« w¬ £ÙØyC h a yûˇ h i yà w¬ 4 :hïw√ hyal
bÅh E ' A ˇè hnF√ x a -te' yòk –i £«yp KA° ' a tõx a ' a hún√ m A §ôt GE y« hDF√nx a l ¸ ˚ 5 :tÙΩnm A h A yõt e Ùn¸b˚
–h°AmivË–rah r˚Yb·va–b savÅa–k-£¬gF ˇè h – t A r fl ˇ ïc A hAt G s aò v · ïk i wà 6 :–hïm A x ¸ r fi rˇˇg¬ú s A hõw√ hyïw¬
ˇè h – t A l » v · y`d –„ m i hÆn√ H A b ¸ hûˇ n√ H A häW e v · y¬ §âk E wà 7 :–hïm A ¸xr fi dˇˇv aú b –¸ hõw√ hÃy rˇˇg¬ú s A -yïk –i
hûˇ n√ q “ l ¸ ' e h – l Aä rem'=yC◊ w¬ 8 :lïak'◊t 'B◊lÃw hõe–k¸biGt¬w h√nF s e° v i k ¸ t Ga §õk –E hØw√ hÃy tyûˇ b E b –¸
'Ù`l·h ™°EbAb¸l vZfir≈y heml Aõ wà yÅl i k ¸ 'øt ◊ 'Zl ◊ ˇè hm e l Aè wà yÄik – b ¸ t i hemˇû l A ˇè hnF√ x a h – H AÄ yi'
hY»liH¸b húAl¸kA' y_„rx · ' a hØnF√ x a £“qˇû t GA w¬ 9 :£yïn« b –A hYr fl W A v · m E ™Ål A bÙZX ˇè yk i nO ï' A
:hï√whÃy lúakyEh tõ¬z˚z¸m-lav 'Ås –E k –i h a -lav ˇè bH E yO §Äh E k –O h a yûˇ l i v E wà hÚt O H A yZr „ x · ' a wÃ
rÂdM∆n râO–diGt¬w 11 :hïe–k¸bit hBOkAb˚ hõ√whÃy-lav lúEGlaKp¸tit G w¬ Hepn√° tfirˇ û ˇm A 'yõh i wà 10
-'øl ◊ wà ˇè yn« t Gaè r Ë k a zà ˚ ßÄt e m A ' · yûˇ n« v Û b –A |hûˇ ' e r Ë t i hB' O r fl -£i' tÙä'b A c ¸ h=w√ hÃy rÄm a '◊t G w¬
-lAk – ˇè hw√ hyïl a wyòt Gi t a nà ˚ £y°H i n√ ' · vfirˇ û ˇz∆ ß õ t ¸ m A ' · l a hút GA t a n√ wà ßÅt e m A ' · -te' xûˇ k –a H ¸ t i
lõEGlaKp¸tih¸l hÅAt¸–bËrih yûˇ i–k èˇ h√yAhÃw 12 :ÙøH'◊r-lav húel·v¬y-'◊l hYflrÙm˚ wyØyC√ x a yûˇ m E yÃ
–hÅA–bil-lav tÂrˇ û ˇe–bfid¸m 'yihò hÆ√FnaxÃw 13 :AhyïiKp-te' rˇˇm Eú H O yõl i v E wà h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i
rem'`◊Cy¬w 14 :hΩflrO–kiH¸l yõilEv h A b eú H ¸ x ¸ yC¬ w¬ v fi m E° H KA y« 'Z◊l h – l Aõ ÙqÃw tÙÅvnF√ h A yûˇ t e p A W ¸ qfirˇ ò
§avt Gaâ w¬ 15 :™«yïl A v A m E ™õn≈ y≈y-te' yÊryús i h A §yÚr Ê k –A t Ga H ¸ t Gi yõt a m A -dav yÅl i v E ˇè h A yèl e ' E
yity°t i H A 'Zl ◊ rˇˇk Aõ H E wà §«yy¬ú wà yiknOØ ' A ˇè x fi ˚èr-taHq Ÿ hòKAHi' yØ«nOd·' 'Z◊l èˇ rm e 'èt G◊ w¬ hònF√ x a
-tab – yõn≈ p ¸ l i ß Ø t ¸ ˇû m A ' · -te' èˇ §t GE t Gi -la' 16 :hïw√ hÃy yún≈ ¸pil yõiH¸p¬n-te' ™BOKp¸He'√w
rem'YyC◊ w¬ yôl i v E §avü¬yC w¬ 17 :h√nF ïh E -dav yit G r Ë ˇb –aú d –Ê yõisv ¸ k a wà yôx i yiW bır O m E -yïk –i lavyC√° l i b –¸
:Ùïm G v i m E t G¸ l ¸ ' aõ H A rˇˇúeH·' ™ÅEtAlûˇ EH-te' ˇè §t GE y« lÄ' E r fl ¸Wy« yûˇ h E l » '≈w £ÙÚlH A l ¸ yûˇ k i l ¸
lÅk
a '◊t G w¬ ˇè h – k –A r Ë fid¸l hòAKHi'Ah ™elâEGt¬w ßy°n∆ yEvb –¸ §õx E ô߸tAx¸piH 'üAc¸mt Gi rem'àt G◊ w¬ 18
hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè ˚w·xt Ga H ¸ ïyC« w¬ r’qb –OÄ b a ˚mûˇ k –i H ¸ yC¬ w¬ 19 :dÙøv –hõAl-˚yAh-'◊l Ahyú∆nAp˚
ÙÅt G H ¸ ' i hûˇ nF√ x a -te' ˇè hn√ q “ l ¸ ' e vfidˇ yC≈ò w¬ hAtm A° r fl h A £õt A yEb – -le' ˚'Bb O yC√ w¬ ˚bôH u yC√ w¬
'`rfl q Ÿ t Gi w¬ §°b –E delˇû t GE w¬ hõnF√ x a raht Gaú w¬ £yÅm i yC√ h a tÙZpq ÿ t ¸ l i ˇè yh i yà w¬ 20 :hï√whÃy h A r ÂY k –¸ zÃ ï« yC w¬
hõ√n“q¸le' Hyúi'Ah lavyC¬ô w¬ 21 :wyït Gi l ¸ ' i H ¸ hõw√ hÃym E yúk –i lÅ' E ˚m¸H ˇè Ùm¸H-te'
'Z◊l hõ√FnaxÃw 22 :Ù¡rËd«n-te'wà £yõm i yC√ h a xabz∆ú -te' hôw√ hyïal fix^O–bÃzil ÙÚtyE–b-lAkÃw
yûˇ n≈ p K¸ -te' ˇè h' A r Ë n« wà wyÄt i ' O b i h · w¬ ˇè rv a nF¬è h a lòm E gF√ y« dˇˇû v a h – H AÄ yi'l ¸ hZr fl ¸mA'-yïi–k hAt°AlAv
bÙûˇ X L h a yüiWv · h – H Aä yi' h=n√ q “ ¸le' É–hAl rem'û◊Cy¬w 23 :£ïAlÙv-dav £õAH baHú√yÃw hØ√whÃy
èˇ hAKHi'ïAh beHòEGt¬w Ù˝rAbË–d-te' hõw√ hÃy £úq ‘ y√ ™ô' a ÙÅt' O ™ûˇ l E m ¸ gF√ -dav ˇè yb i H ¸ ™«yn¬Æ yEvb –¸
˚Gtl aÄ m A gFà rˇˇû H e ' · k –a h – m GAä iv ˚hâEl·vaGt¬w 24 :ÙøtO' ]3 h – l Aõ m ¸ g√ -dav h – n√Ø b –¸ -te' q∆nyûˇ t GE w¬
hõw√ hÃy-tyEb ˚hú' E b i t G¸ w¬ §«yy¬Ø lebˇû n≈ wà ˇè xamè’q túaxa' hâp A yE'wà ˇè hH A l » H ¸ £y`r Ê p A b –¸
:yïilEv-le' ravõ¬Fnah-te' ˚'yúibyC√ w¬ rˇˇp KA° h a -te' ˚YXx · H ¸ yC« ïw¬ 25 :ravïn√ ravnF¬õ h a wà ÙÚlH i
hØz∆ b –A ˇè hk A m G¸ v i tebc Feò nF« h a hÄH KA ' i h A yûˇ n« ' · y°n« d O ' · ß õ H ¸ p ¸ n¬ yúx E yØn« d O ' · yûˇ b –i ˇè rm e 'èt G◊ w¬ 26
ˇè yl i húw√ hÃy §ât GE yC« w¬ yit G ¸l°AGlaKp¸tih hõ∆∑zah ravú¬Fnah-le' 27 :hï√whÃy-le' lõEGlaKp¸tih¸l
-lA–k hØ√whyïal èˇ ˚hèiGt¸li'¸Hh i yÄk i nO ' A £ûˇ g¬ wà 28 :Ùïm G v i Em yit G l ¸ ' aõ H A rˇˇH eú ' · yÅitAlûˇ E'¸H-te'
> :hïw√ hyal £õH A ˚xút Ga H ¸ yC« w¬ h°√whyïal l˚Y'AH '˚Bh hØ√yAh rˇˇû H e ' · ˇè £yimyC√ h a

1 Samuel 2
rÅma '◊t G w¬ ˇè hnF√ x
a lòlGE pKa t ¸ tGi w¬ 1
h°w√ hyïb –a yõn« r
Ë q — hAmr flB hØw√ hyïb –a ˇè yb –i l i ¶òl a v A
:ßït
e vA ˚Hyib – yit G x
¸ m aõ WA yúk–i yÅb a yà ÙZ'-lav ˇè yp Ki baxr fl`
:˚nyïh
E l
» 'Ek
– r˚Yc §yú'
E wà ߰t Ge l¸ b –i §yûˇ '
E yûˇ k–i hõw√ hyak – HÙıd“q-§yE' 2
£°k e yip K m i qõt A v A 'úc E y≈ hÅh A b O gà hûˇ h A b O gFà ˇè ˚r¸b – d fi t ¸ ˚òb – ËraGt-la' 3
:tÙøll i v · ˚Ynk –¸ t ¸ n« ÙBlwà ** '◊lwà * hØw√ hÃy ˇè tÙv„d – lò' E yûˇ k –i
:l«yïx A ˚rÃz' Aú £yõl i H A k ¸ n« wà £y°t Gi x a £yYr Ê b –O gF« teHq ’ú 4
-dav ˚GlÚ„dAx £yõibEvËr˚ ˚rÅA–kW ¸ n« ˇè £x e l Geè b –a £yòv i b E W ¸ 5
:hAlïl A m ¸ ' u £yõn« b –A túb –a r fi wà hÅAv¸biH hZfld¸l√y ˇè hr fl q “ v ·
:lavïyC√ w¬ lÙY'H ¸ dyBr Ê Ùm h°yC∆ x a m ¸ ˚ tyûˇ m i m E hõw√ hÃy 6
:£ïm E Ùr¸m-•a' lyõp Ki H ¸ m a ry°H i v · m a ˚ HyZr Ê Ùm hõw√ hÃy 7
§ÙØyb ¸ ' e £yZr Ê y√ ˇè tp KO H ¸ ' a ïEm lÄd –fl räp A v A m E £yâq ÷ m E 8
£°l E x i nà y¬ dÙYbk A 'ús –E k i wà £yÅb i yÊdnà -£iv ˇè byiHÙh¸l
:lïb E t GE £õh e yElv · teHyC√ú w¬ ¶Âr' eÅ y‘qˇû c u m ¸ ˇè hw√ hyïl a yò–ik
˚Gmd –flÚ y« ™eHx OZ b –a £yõv i H A r Ë ˚ rÅm O H ¸ y« ˇè wyfldyisx · ** Ùdyisx · * yòl E gà r fi 9
:Hyïi'-ra–bÃg«y fixYOk¸b 'B◊l-yïi–k
£Åv E r Ë y¬ £«yˇû m a H KA b –a ˇè wyAlv A ** ÙlAv* wyÄb A yÊrm ¸ ** ÙbyÊrm ¸ * ˚Gtˇû x a y≈ hUw√ hÃy 10
ÙÅk – l ¸ m a l ¸ zZv O -§et G y« wà ¶Ârˇ ' A° -yEsp ¸ ' a §yZd Ê y√ hõw√ hÃy
> :ÙøxyiHm ¸ §Ârˇ q ’ú £Yr „ y√ wÃ
hØw√ hÃy-te' ˇè tr „ H A m ¸ hòy√ h A ravnF¬Æ h a wà ÙÚtyEb – -lav hAtm Aõ r fl Ah hô√n“q¸le' ™elü≈Cy¬w 11
:hï√whÃy-te' ˚YvËd√y 'Bl ◊ lavyC√° l i b ¸ yûˇ ≈nb –¸ yõl i v E yún≈ b ¸ ˚ 12 :§ïh E k –O h a yúl i v E yõn≈ p K¸ -te'
ˇè §hE k –O h a ravn¬ò 'âb A ˚ xabz∆Æ fixûˇ EbOz Hyãi'-lA–k £°AvAh-te' £yõn« h · k –O h a Xúp Ka H ¸ m i ˚ 13
d˚Äd – b a ÙZ' rÙMyC k –i b a hâk –A h i wà 14 :Ù¡dy√ b –¸ £«ynF¬õ H Ki h a -HBl » H ¸ gôl E zà m Ga h a wà rÅW A b –A h a lûˇ H KE b a k –¸
hAkk –A ò Ù°b – §õh E k –O h a xúq –— y« gÅl E zà m Ga h a hûˇ l e v · y¬ rˇˇû H e ·' lO–kò r˚ÅrAKpab ÙZ' ˇè tx a l Gaè q –— b a Ù`'
-te' §˚˘riXŸq¬y ê£ÂreX¸–b ꣬Fg 15 :hø»liH¸–b £õAH £yúi'A–bah lÅE'flr¸W«y-lAk¸l ˚ZW·v¬y
§°h
E k–O l a tÙYlc ¸ l i rÅW A b A hûˇ √nt G¸ x fi b EÅ z∑O h a Hyûˇ ' i l A ˇè rm a ' A wà §Äh E k –O h a ravˇû n¬ |'ûˇ b A ˚b Ç l e x E h a
râELX—q HyÄi'Ah wyäAl' E rem'=yC◊ w¬ 16 :yïx A -£i' yúk –i lõH KA b u m ¸ rˇˇW Aú b –A ß ô m G¸ m i xü—–q«y-'ø◊lÃw
yik
– ò ˇè 'l ◊ ** Ùl* |rˇˇm aú ' A wà ߰H e p ¸ n¬ hõwF∆ ' a t G¸ rˇˇH eú ' · k –a Ø߸l-xâ—qÃw belÅExah èˇ £ÙCyk –a §˚`ryiXq Ÿ y¬
£y_r Ê v A nFà h a t'üaX L x a yâh i t G¸ w¬ 17 :hæ“qÃzAx¸b yiGt¸xú—qAl 'Y◊l-£i'wà §Åt GE t i hûˇ t GA v a
:hïw√ hÃy túx a nà m i tõ' E £yÅH i n√ ' · ïh A ˇè ˚c·'ïn« yòk –i h°w√ hÃy yûˇ n≈ p K¸ -te' dˇˇ' OY m ¸ húl A ÙdÃgF
lyòv i m ¸ ˚ 19 :dˇˇïb –A dÙBp' E r˚Ygx A ravn¬D h°w√ hÃy yûˇ n≈ p K¸ -te' tY„rAH¸m làE'˚m¸H˚ 18
-te' ˇè h – t A Ùl·vïb –a hAmy°m i y√ |£yûˇ m i yC√ m i ÙYl hút A l ¸ v a h a wà ÙÅm G ' i Ùûˇ l G -heWv · t Ga ˇè §X O q “
ÙÄGt¸Hi'-te'Ãw hûˇ √n“q¸le'-te' yäl i v E ™âr fi b E ˚ 20 :£yïm i yC√ h a xabú∆z-te' fixYO–bÃzil –hÅAHyi'
lõa'AH rˇˇúeH·' hÅAlE'¸KHah taxaGtò t'Ø◊∑zah hûˇ H KA ' i h A -§im ˇè vr fi z∆è ß ú l ¸ h=w√ hÃy £ É W E y√ ˇè rm a ' A wÃ
delt GEú w¬ raht Gaô w¬ hØnF√ x a -te' ˇè h w√ hÃy dˇˇq —ò p A -yïk –i 21 :Ùømq O ¸ml i ˚Yk¸lAhÃw h°√whyïal
< :hï√whÃy-£iv lõE'˚m¸H ravú¬Fnh a l_d –fi gà yC« w¬ tÙ°nb A yûˇ t GE ¸H˚ £yõ«nAb-hïAH»l¸H
lÅ' E r fl W ¸ y« -lAkl ¸ ˇè wy√nb –A §˚`W·v¬y râeH·'-lA–k ÉtE' vÄamAHÃw dˇˇ' OÚ m ¸ §ûˇ q ‘ z√ yõl i v E wà 22
:dˇˇïv E Ùm leh' OB xatp Keõ tÙÅ'b ¸ c FOZ h a £yÅH i nF√ h a -te' ˇè §˚b¸k – ¸H«y-rˇˇïeH·' tòE'Ãw
-te' ˇè v fi m Eè H O yòk i nO ' A râH e ' · heGl°E'Ah £yZÊrAbË–da–k §˚YW·vat hAGmúAl £ÅehAl rem'û◊Cy¬w 23
hòb A ÙX-'Ùøl yik – ∏ y°n√ b –A lõ' a 24 :heGlïE' £úAvAh-lA–k tõE'Em £yÅv i r fl £ûˇ k e y„rb ¸ d –Ê
Hyòi' 'âAXÈx∆y-£i' 25 :hï√whÃy-£av £yYr Ê b i v · m a v fi m EÅ H O yûˇ k i nO ' A rˇˇû H e ' · ˇè hv A m u H K¸ h a
'`l ◊ wà ÙÚl-lel G p Ka t ¸ y« yõm i HyÅ' i -'AXÈx∆¿y èˇ h√whyïal £òi'Ãw £yÅih»lÈ' ÙZl¸lïip˚ èˇ Hyi'¸l
lÅ' E ˚m¸H ravˇû nF¬ h a wà 26 :£ït A yim·hal hõ√whÃy ¶úEpAx-yïi–k £Åehyib' · lÙ˘ql ¸ ˇè ˚v¸mH ¸ y«
< :£yïH i n√ ' · -£iv £õg¬ wà hØw√ hÃy-£iv £¬gF ò bÙÚXw√ lYd „ g√ wà ™úl E Oh
hØw√ hÃy rˇˇû m a ' A hOk – ò wyÄl A ' E rem'ûyC◊ w¬ y°l i Ev-le' £yõih»lÈ'-Hyi' 'B◊b√Cy¬w 27
:høv O r Ë p Ka tyúb E l ¸ £«yr fiY c ¸ m i b –¸ £út A Ùy¸hïb –i ßyÅb i ' A tyûˇ b –E -le' ˇè yt i yèl E gà n« h`l » gà n« h ·
yÄix¸–bÃzim-lïav tÙZl·val §ÅEhOkl ¸ ˇè yl i lú' E r fl ¸W«y yâEX¸biH-lAk – m i ÙtO'∏ rˇˇx OZ b A ˚ 28
-lAk – -te' ßyÅb i ' A tyûˇ b E l ¸ ˇè hn√ t G¸ ' e ïw√ y°n√ p A l ¸ dÙYp' E t'úEWAl tÂrˇ _OXŸq ryúiXŸqah¸l
yityõwF« c i rˇˇH eú ' · yÅt i x A nà m i b ¸ ˚ ˇè yx i b ¸ z« b –¸ ˚ÄXv · b ¸ t i hAm G ûˇ l A 29 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ yõH KE ' i
túx a nà m i -lAk – tyôH i '„rm E £Äk e ' · yΩr Ê b ¸ h a l ¸ y«nF m GeÅ m i ˇè ßyèn∆ –Ab-te' dˇˇb –Eò k a t G¸ w¬ §ÙÚvm A
yit G r Ë m aÅ ' A rÙZm' A ±lE'r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È h ê w√ hÃy-£u'nà §Äk E l A 30 :yïiGmav¸l lõE'flr¸W«y
hAlyûˇ l i x A ˇè hw√ hÃy-£u'nà hòt GA v a wà £°l A Ùv-dav yõn¬ p A l ¸ ˚BkG¸lh a t ¸ y« ßyÅb i ' A tyûˇ b E ˚ ˇè ßt ¸ yïb –E
-te' ˇè yt Gi v ¸ d fi ˇ ïg√ wà £yÅ' i b –A £yûˇ m i y√ ˇè hnF≈ h i 31 :˚Glq “æ y≈ yúz¬ b O ˚ dˇˇb –Eõ k a ' · yBd fi b –¸ k a m ¸ -yïk –i yÅl Gi
rˇˇû c a ˇè t GA X ¸ b –a h i wà 32 :ßïetyEbb –¸ §õq ‘ z√ tÙByh ¸ ïm i ßy°b i A' tyûˇ E–b fiv˜OrÃz-te'Ãw Øß·v˘OrÃz
-lA–k õ߸tyEb¸–b §ô‘q√z hú∆y¸h«y-'ø◊lÃw l°E'flr¸W«y-te' byõiXy≈y-reH·' lBOk¸–b §ÙÅvAm
ßyõn∆ yEv-te' tÙúl G ka l¸ yÅx i b –¸ zà mi £ûˇ v i m E ˇè ßl¸ ty`r Ê k ¸ ' a -'øl ◊ HyÄ' i wà 33 :£yïm i yC√ h a
ûˇ ߸Gl-h∆zÃw 34 :£yïiH√n·' ˚t˚Bmy√ ß õ t ¸ yEb – tyúb –i r Ë m a -lAkwà ߰eH¸p¬n-te' byZÊd·'alÃw
˚t˚Bmy√ dˇˇx Aõ 'e £ÙByb –¸ s°x A nà yïp i ˚ yõn« p¸ x A -le' ßyØn∆ b A yûˇ ≈n¸H-le' èˇ '◊b√y rˇˇòeH·' tÙÄ'Ah
h°We v· y¬ yõH
i p¸ n¬ b
¸ ˚ yúb
i bA l¸ b –i rˇˇH eô '
· k–a §Åm A 'È n∆ §ûˇ h E k –O ˇè yl i yút
i m O y÷qh · w¬ 35 :£ïh e y≈nH ¸
hÆ√yAhÃw 36 :£yïim√Cyah-lAk – yõx i yiHm ¸ -yïn≈ p ¸ l i ]2 k ¸ l GEú h a t ¸ hi wà §Åm
A ' È n∆ t«yˇû b –a ˇè Ùl yityòn« b A ˚
£ex°Al-ra–kikÃw •esõe–k tfirÙBg·'al ÙÅl tûOw·xaGt¸Hih¸l èˇ 'Ùb√y ß Ø t ¸ yûˇ b
E b –¸ ˇè rt A ÙFnh
a -lAk –
< :£exïAl-taKp lBOkÈ'el tÙõFnuh¸–kah túaxa'-le' 'ôn√ y«nx Eú pA ¸s rÄm a ' A wÃ

1 Samuel 3
hòy√ h A hÆw√ hÃy-rabd Ë ˚ y°l i v E yûˇ ≈ n¸pil hõ√whÃy-te' tB„rAH¸m lô' E ˚m¸H ravü¬nF h a wà 1
yõl i v E wà '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè yh i yà ïw¬ 2 < :¶Ωr fl p ¸ n« §ÙYzx A §yú' E £Åh E h A £yûˇ m i yC√ b –a ˇè rq “ y√
ˇè £yihl
» '
È rˇˇn≈ò wà 3 :tÙø'r Ë il lõak˚y 'B◊l tÙÅhEk ˚Glûˇ ExEh ˇè wy√nyEvwà ** ÙnyEvwà * ]1 ÙÚmq O m ¸ b –i bûˇ k E H O
:£yïih»lÈ' §Ùır·' £õAH-reH·' hØw√ hÃy lûˇ k a yEhb –¸ b°k E H O lõ' E ˚m¸H˚ hÅb –e k ¸ y« £Ârˇ û ˇX e
yÄl i v E -le' ¶flrˇ û ˇyC√ w¬ 5 :y«nïnF≈ h i rem'ByC◊ w¬ lõE'˚m¸H-le' hôw√ hÃy '^r fl q Ÿ yC« w¬ 4 >
™elyC≈õ w¬ b°k A H ¸ b˚ZH yit'Yr fl q “ -'ø◊l rem'B◊Cy¬w yÅiGl At'Zflr“q-yïk –i ˇè yn« nà h i rem'`yC◊ w¬
ˇè l' E ˚m¸H £“qyC√ò w¬ ±lE'˚m¸H d ê Ùv '˘r ◊ q Ÿ hÆw√ hÃy •esyCOû w¬ 6 < :bïk –A H ¸ yC« w¬
yõn« b ¸ yit'Br fl q “ -'øl ◊ rem'_yC◊ w¬ y°l i t A 'Yr fl q “ yúk –i yØn« nà h i rem'ûyC◊ w¬ yÅl i v E -le' ™elˇû yC≈ w¬
-rabË–d wyõAlE' húel√Fgy« £Ârˇ X eô wà h°w√ hÃy-te' vZd fi y√ £Ârˇ eõ X làE'˚m¸H˚ 7 :bïAk¸H b˚BH
yÅl i v E -le' ™elˇû yC≈ w¬ ˇè £q “ yC√è ¬w ÇtyiHil¸KHa–b VlE'˚m¸H-'◊rŸq húw√ hÃy •esyCO= w¬ 8 :hïw√ hÃy
rem'=yC◊ w¬ 9 :ravïnF√ l a 'Br „ q O hõw√ hÃy yúk –i yÅl i v E §ebˇû yC√ w¬ y°l i t A 'Yr fl q “ yúk –i yØn« nà h i rem'ûyC◊ w¬
hØw√ hÃy rˇˇû b –E d –fi ˇè t GA r Ë m a ïA'Ãw ßyÅelE' 'ZflrŸq«y-£i' èˇ h√yh A wà b Ç k A H ¸ ™ûˇ l E VlE'˚m¸Hl i yûˇ l i v E
bÅc Fa y¬ t ¸ yC« w¬ ˇè hw√ hÃy '`b ◊ yC√ w¬ 10 :ÙømÙq¸mb –i bõk –a H ¸ yC« w¬ lÅ' E ˚m¸H ™elˇû yC≈ w¬ ßÚd – b ¸ v a v fi m Eõ H O yúk –i
v
fi m Eõ H O yúk –i rÅb –E d –fi èˇ l' E ˚m¸H rem'`yC◊ w¬ l°E'˚m¸H |lûˇ E'˚m¸H £avp aõ b –¸ -£avïp a k ¸ 'Br fl q Ÿ yC« w¬
rˇˇb Aõ d fl húW e v O yôk i nO A' hü≈Fnih lÅE'˚m¸H-le' ˇè hw√ hÃy rem'`C◊yw¬ 11 > :ßΩd – b ¸ v a
£yûˇ q ÷ ' A ˇè '˚hah £ÙòyC b –a 12 :wyïn√ zà ' A yút GE H ¸ h√nyõl Ge c i t G¸ ÙÅvm ¸ H OZ -lAk – ˇè rH e ·' l°E'flr¸W«y¸–b
ÙÅl yit G d Ë ˇ û ˇgF¬ h i wà 13 :hïl GE akÃw lõExAh ÙÚtyE–b-le' yiGtËrˇ b –aõ d–Ê rˇˇH eú ' · -lAk – tôE' yÅilEv-le'
£yòil¸læ—q¸m-yïi–k vÄfid√y-reH·' §ûwO v · b –a £°l A Ùv-dav ÙYtyEb – -te' yôn« ' · Xúp E H O -yïk –i
rãp KE k –a t ¸ y« -£ï' i y°l i v E tyûˇ b E l ¸ yit G v ¸ b –aõ H ¸ n« §úk E l A wà 14 :£ïA–b hõAhik 'B◊lÃw wyØn√ b –A ˇè £h e l A
-dav ˇè l' E ˚m¸H bòk –a H ¸ yC« w¬ 15 :£ïAlÙv-dav hõAxÃnim¸b˚ xabú∆z¸b – yôl i v E -tyEb – §^wO v ·
-te' dyúgF« h a m E 'År „ y√ lûˇ ' E ˚m¸ H˚ h°√whÃy-tyE–b tÙZt¸lfi–d-te' xõt Ga p ¸ yC« w¬ r’qb –OÅ h a
y°n« b –¸ lûˇ ' E ˚m¸H rem'YyC◊ w¬ lÅ' E ˚m¸H-te' ˇè yilEv '`flrŸq«Cy¬w 16 :yïilEv-le' hõA'ËraGmah
dˇˇõExak¸t 'ú√n-la' ßyÅl e ' E rˇˇû b –e d –Ê rˇˇû H e ' · ˇè rb A d –fl h a hòm A rem'ÆyC◊ w¬ 17 :y«nïnF≈ h i rem'YyC◊ w¬
-lAk – m i rÅb A d –fl ˇè ynF« m Geè m i dˇˇx Eò k a t G¸ -£i' •yÅs i Ùy hZk O wà ˇè £yihl » ' È ß ò l G¸ -heWv · y¬ hZk –O y«nF m Ge° m i
£yÅÊrAbË–dah-lA–k-te' èˇ l' E ˚m¸H Ù`l-d∆gF yC¬ ¬w 18 :ßyïelE' rˇˇúe–bÊ–d-reH·' rˇˇõAbfl–dah
> :hïW e v · y¬ ]q wõn√ yEvb –¸ bÙúX L h a '˚Åh hûˇ w√ hÃy ràm a '◊yC w¬ ˚Fnm Ge° m i dˇˇx Eõ k i 'Bl ◊ wÃ
:hAcr Ë ˇ ï' A wyYr fl b A d –Ë -lA–kim lyúiKpih-'ø◊lÃw ÙÅm G v i hûˇ y√ h A èˇ hw√ hyïw¬ l°' E ˚m¸H lYd –fi gà yC« w¬ 19
'yõb i n√ l ¸ lÅ' E ˚m¸H §ûˇ m A ' È n∆ yik – ò vabH A° rˇˇû ' E b –¸ -davwà §Yfl–dim lÅE'flr¸W«y-lA–k ˇè vd fi yC≈è w¬ 20
lôE'˚m¸H-le' hü√whÃy hâl A gà n« -yïk –i hÚl » H i ¸b hZO'flrEh¸l hõ√whÃy •esyCOB w¬ 21 :hïw√ hyal
> :hïw√ hÃy rˇˇb aú d Ë b –i ÙYlH i b –¸

1 Samuel 4
t'âfirŸqil ÉlE'flr¸W«y 'ûˇ Ec≈Cy¬w l°E'flr¸W«y-lAk¸l lõE'˚m¸H-rabËd yúh i yà w¬ 1
:qïp E '· ba ˚Bnx A £yõt Gi H ¸ l i p ¸ ˚ r∆zv EÅ h A §ebˇû ' e h A -lav ˇè ˚n·xC¬yïw¬ hÄm A x A l ¸ m Gi l a £yät Gi H ¸ l i p K¸
lõ'
E r fl W ¸ y« •∆gnF√ú yC« w¬ hÅm A x A l ¸ m Gi h a ˇè HX LO t Gi w¬ lÄE'flr¸W«y t'ZfirŸqil £yäiGt¸Hil¸p ˚âkr Ë v a yC¬ w¬ 2
:Hyïi' £yõipAl·' tavúa–bËra'¸–k hÅd  W
KA b –a ˇè hk A r
fl v· ïm Ga b a ˚ò–kyC¬ w¬ £y°t Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ n≈ p ¸ l i
hôw√ hÃy ˚nüApg√ nà hAm G ˇû l
A lÅ' E r
fl W
¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z« ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ ¬w h Ç n∆ x · mGa ïh
a -le' £ ê v A hA 'Zb ◊ yC√ w¬ 3
hØw√ hÃy tyZr Ê b–¸ ˇè §Ùr·'-te' hÄl » H Ki m i ˚nyûˇ l E ' E hüAxq Ÿ n« £y°t Gi H ¸ li p ¸ yûˇ n≈ p ¸ li £ÙõyC h a
£ÄHKA mi ˚Z'W ¸ yC« w¬ hÅl » H i ˇè £v A h A xòl a H ¸ yC« w¬ 4 :˚nyïb E yà '
O •úk –a m i ˚nõv E Hi yO wà ˚nÅb –E r Ë q ÷ b ¸ 'Zb ◊ y√ wÃ
yÄl i vE -yïn≈ b ¸ yûˇ n≈ H¸ £ãH A wà £y°b i r Á k –¸ h a bûˇ H E yO tÙY'b A c ¸ hôw√ hÃy-tyÊrb –¸ §Ù˙r' · tûˇ ' E
§Ù`r' · 'Ùâbk –¸ yÄh i yà w¬ 5 :sïx A Ãnyïp i ˚ yõn« p ¸ x A £yÅh i l » ' È h A tyZr Ê b –¸ ˇè §Ùr·'-£iv
£Yh O t GE w¬ h°l A ÙdÃg hûˇ v A ˚r¸t G lõ' E r fl W ¸ y« -lAk ˚vBr Ê yC√ w¬ hØn∆ x · aGmïah-le' èˇ h√whÃy-tyÊr¸–b
lÙ˘q hem∏ ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ hÅv A ˚r¸t G h a lÙ˘q-te' ˇè £yit G H ¸ l i p ¸ ˚`v¸mH ¸ yC« w¬ 6 :¶Ârˇ ï' A h A
'õb –A hØw√ hÃy §Ù˘r' · yik – ò ˚Åvd Ë ˇ û ˇyC≈ w¬ £yÚr Ê b ¸ v i h A hûˇ n≈ x · m a b –¸ t'Yz∑◊ h a hôl A ÙdÃgF h a hüAv˚r¸t G h a
h°∆n·xaGmïah-le' £yõih»lÈ' 'úA–b ˚År¸mA' yûˇ k –i £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ ah ˇè ˚'Ërˇ ïyC« w¬ 7 :hïn∆ x · m Ga ïh a -le'
yûˇ m i ˚nÅl A yÙZ' 8 :£øH O l ¸ H i lÙBm¸te' t'Y◊zA–k hôAtÃyAh 'B◊l yûˇ k –i ˚nÅl A yÙZ' ˇè ˚r¸m'◊yC w¬
£yüik – m Ga h a £yÄh i l » ' È h A £ûˇ h E heGlüE' heGl°E'Ah £yYÊryÊ–da'Ah £yúh i l » ' È h A dˇˇyC¬ô m i ˚nÅl E yic F y¬
£yÅt Gi H ¸ l i p K¸ ˇè £yiHn√ ' · l ¡a ˚`yh ¸ ï«w ˚ãqÃ∑zax¸tïih 9 :rˇˇïA–bËdm Gi b –a hõk –A m a -lAkb –¸ £«yr fi_ c ¸ m i -te'
:£ït Ge m ¸ x a l ¸ n« wà £yõH i n√ ' · l a £út e y«yh ¸ w« £°k e l A ˚˜db ¸ v A rˇˇH eú ·'k –a £yÅr Ê b ¸ v i l A ˚˘db ¸ v a t Ga §ep K ò
hõk –A m Ga h a yúh i t G¸ w¬ wyÅAlAhO'¸l Hyûˇ i' èˇ ˚sèn… yC√ w¬ ˇè l' E r fl W ¸ y« •∆gnF√ò yC« w¬ £yÄt Gi H ¸ l i p ¸ ˚Zmx · l GA yC« w¬ 10
£yõih»lÈ' §Ùır·'¬w 11 :yïilÃgfir •elõe' £yúiH»l¸H lÅE'flr¸W«Cyim ˇè lp KO yC« w¬ dˇˇ' OÚ m ¸ hûˇ l A ÙdÃgF
ˇè §m i y√ nà b –i -Hyi' ¶flrˇ yC√ò w¬ 12 :sïx A nà yïp i ˚ yõn« p ¸ x A ˚tÅm E èˇ yl i v E -yïn≈ b ¸ yòn≈ H ¸ ˚ x°q “ l ¸ n«
-lav hõm A d fl ' · w¬ £yÅv i r Á q Ÿ wyZd –fl m a ˚ '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a hYl » H i 'Bb ◊ yC√ w¬ hÅk A r fl v · ˇû m Ga h a m E
hòy√ h
A -yïk
–i hÅp Ke c a m ¸ ˇè ™r  d –Âè dˇˇy¬ú ** ™¬y* 'äs –E k –i h a -lïv a bâH E yO yilv E ∏ hûˇ nF≈ h i wà 'ÙÄbyC√ w¬ 13 :ÙøH'◊r
-lAk – qõv a zà t Gi w¬ ryÅv i b –A dyûˇ gF« h a l ¸ 'Ab – ò HyÄ' i h A wà £y°h i l » È'Ah §Ù˘r·' lõav dÅr „ x A ˇè Ùb – l i
h°∆∑zah §ÙYmAheh lÙıq hôem rem'DyC◊ w¬ hÅq “ v A c F¸ h a lÙ˘q-te' ˇè yilEv vòam¸H«Cy¬w 14 :ryïivAh
wyûˇ n√ yEvwà h°n√ H A hõn∆ m O H ¸ ˚ £yúv i H ¸ t Gi -§eb – yàl i v E wà 15 :yïl i v E l ¸ dˇˇgF≈ú yC¬ w¬ 'Yb ◊ yC√ w¬ rÅh a m i Hyûˇ ' i h A wÃ
-§im 'ûˇ b –A h a ˇè yk i nO ï' A yÄl i v E -le' Hyäi'Ah rem'=◊Cy¬w 16 :tÙø'Ëril lÙYk√y 'Bl ◊ wà hAmq “Å
rˇˇõAbfl–dah hú√yAh-hïem rem'_◊Cyw¬ £Ù°yC h a yit G s ¸ ˇû n¬ hõk A r fl v · m Ga h a -§im yDn« ' · w¬ hÅk A r fl v · m Ga h a
húp A gF≈ m a £ôg¬ wà £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ ≈np ¸ l i ˇè l' E r fl W ¸ y« sòn√ rem'ÆyC◊ w¬ räW KE b a m ¸ ïh a §avyC¬= w¬ 17 :yïn« b –¸
£yõh i l » ' È h A §Ùır' · w¬ sÅx A nà yûˇ ip˚ ˇè yn« p ¸ x A ˚tÄm E ßyMn∆ b A y=≈nH ¸ -£¬gwà £°v A b A hûˇ t A yà h A hõl A ÙdÃg
-lavïm E lZp KO yC« w¬ £yÄh i »lÈ'Ah §Ù˘r·'-te' |Ù˘ryik – zà h a k –¸ yãh i Ãyw¬ 18 > :hAxq “æ l ¸ n«
§úq ‘ z√ -yïk –i tÅm O yC√ w¬ ˇè Ùt G q Ÿ r fi p ¸ m a rˇˇb Eò H KA iGt¬w ravÄaKHah dˇˇû y¬ |dˇˇû v a b –¸ tyMnF« r fi x Oâ ' · 'Es – k –i h a ∏
ÙZtl GA k a wà 19 :hïn√ H A £yúv i b –A r Ë a' lõE'flr¸W«y-te' XúapAH '˚_hÃw dˇˇb E° k A wà Hyõ' i h A
§Ù˘r·' èˇ x—qAGlih-le' hÅAvum¸KHah-te' vûˇ am¸HiGt¬w ÇtalAl hZfl rAh êsAxÃnyiKp-teHïE'
:AhyΩr  c i h A yõl e v A ˚Bkp ¸ h e n∆ -yïk –i delt GEÅ w¬ vZr fi k ¸ t Gi w¬ h – H A° yi'wà h A yõm i x A túm E ˚ £yÅh i l » ' È h A
t
G¸ d Ë ˇl A° y√ §ûˇ b E yûˇ k –i yõ' i ËryïiGt-la' AhyÅelAv tÙZbAFc«Fnh a ˇè hn√ r Ë b –Eè d fi t G¸ w¬ h – t AÄ ˚m tûˇ v E k ¸ ˚ 20
rÅm O 'El ˇè dÙbAk-yï' i ravnF¬Æ l a 'ZflrŸqiGt¬w 21 :–hïA–bil hAtúAH-'◊lÃw hõAtÃnAv 'B◊lÃw
:–hïH A yi'wà h A yõm i x A -le'wà £yÅh i »lÈ'Ah §Ù˘r·' èˇ x—qAGlih-le' l°' E r fl W ¸ yC« m i dÙYbk A húl A gF√
> :£yïih»lÈ'Ah §Ùır·' xõ—q¸l«n yúk –i l°' E r fl W ¸ yC« m i dÙYbk A húl A gF√ rem'àt G◊ w¬ 22

1 Samuel 5
r∆zv Eõ h A §eb' eú m E ˚hô' u b i yà w¬ £y°ih»lÈ'Ah §Ù˘r·' tõE' ˚ÅxŸqïAl ˇè £yit G H ¸ l i p ¸ ˚1
tyûˇ b –E ÙYt' O ˚'yúb i yC√ w¬ £yÅh i l » È'Ah §Ù˘r·'-te' èˇ £yiGt¸Hil¸p ˚`xŸq«Cy¬w 2 :hfldÙï–d¸Ha'
hûˇ nF≈ h i wà tÅr fl x Û m GA ïm i ˇè £yÊdÙ–dH ¸ ' a ˚mòk –i H ¸ yC¬ w¬ 3 :§ÙΩg–fld lec' Eú ÙYt' O ˚gyúc Fi yC¬ w¬ §Ù°gd –fl
ÙYt' O ˚búH i yC√ w¬ §ÙØgd –fl -te' ˇè ˚xŸqyC« w¬ h°w√ hÃy §Ù˘r' · yõn≈ p ¸ l i hAcr Ë ' aÅ ˇè wy√np A l ¸ lòp E nO §ÙÆgd fl
hAcr Ë ' aÅ ˇè wy√np A l ¸ lòp E nO §ÙÆgfld hûˇ nF≈ h i wà t Ç r fl x Û m GA ïm i r ê ’qb –O b a ˚mûˇ k –i H ¸ yC¬ w¬ 4 :ÙømÙq¸ml i
§Åt
GA p ¸ m Gi h a -le' ˇè tÙtÁrk –¸ wyÄd fl y√ tÙûˇ p K k –a |yûˇ t GE H ¸ ˚ §ÙMgfl–d H'â◊rÃw h°√whÃy §Ù˘r' · yõn≈ p ¸ l i
£yüi'b –A h a -lïk A wà §ÙMgd fl y=n≈ h · Ok É˚kËrËd«y-'ø◊l §áE–k-lav 5 :wyïAlAv rˇˇúa'¸H«n §ÙYgd –fl qBr fi
dˇˇüb –a k ¸ t Gi w¬ 6 < :hïz∑∆ h a £ÙúyC h a dˇˇv aõ dÙ°d – H ¸ ' a b –¸ §ÙYg–fld §út Ga p ¸ m i -lav §Ù_gd –fl -tyEb –
dÙõ–d¸Ha'-te' ]a myÅr Ê x O X L¸ b –a ** £yilp A v Û b –A * èˇ £t A ' O ™òyC¬ w¬ £°m GE H i yà w¬ £yYd Ê Ù–d¸Ha'Ah-le' hô√whÃy-d¬y
§Ùâr·' bãEH≈y-'ø◊l ˚Är¸mA'Ãw §°Ek-yïi–k dÙõ–d¸Ha'-yïEHÃna' ˚B'ËryC« w¬ 7 :Ahyïl e ˚bÃgF -te'wÃ
˚áxl¸ H ¸ yC« w¬ 8 :˚nyïh E l » ' È §ÙBgd –fl lõv a wà ˚nyÅl E v A ˇè Ùd√y hòt A H ¸ q “ -yïk –i ˚nÅm GA v i èˇ lE'flr¸W«y yòEh»lÈ'
ˇè §Ùr·'ïl a hÄW e v · nF¬ -hïm a ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ £Äh e yEl' · £yät Gi H ¸ l i ¸p y=n≈ r Ë s a -lAk – -te' ˚É p¸s' a yC¬ w¬
§Ù˜r' · -te' ˚–bs –Eà yC¬ w¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È §Ù˜r' · bÅs –O y« tû ˇ gF¬ ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È
|hòw√ hÃy-d¬y yâh i t G¸ w¬ ÙÄt' O ˚–bˇû s a h E |yZr „ x · ' a yãh i yà w¬ 9 < :lïE'flr¸W«y yúEh»lÈ'
lÙ˝dgF√ -davwà §YX O q –“ m i ryÅv i h A yûˇ H E nà ' a -te' ˇè ™yC¬ w¬ dÅ' O m ¸ hûˇ l A ÙdÃgF ˇè hm A ˚h¸m ˇè ryivb –A
yÄh
i yà w¬ §Ù˝rqŸ ve £yõh i l » ' È h A §Ùır·'-te' ˚_x¸GlaHÃyï¬w 10 :£yΩÊrx O X ¸ ** £yilp A v Û * £õh e l A ˚ırt ¸ WKA yC« w¬
ˇè yl a ' E ˚–bs aò h E rÄm O 'El £yMn« r O q Ÿ v e ïh A ˚âqv · zà yC« w¬ §ÙÅrq Ÿ v e ˇè £yihl » ' È h A §Ù`r' · 'Ùâbk –¸
˚äps ¸ ' a yC¬ w¬ ˚âxl ¸ H ¸ yC« w¬ 11 :yïm Gi v a -te'wà y«nt Eõ yimh · l a lÅ' E flr¸W«y yûˇ Eh»lÈ' èˇ §Ùr·'-te'
bZH
O y√ wà ˇè l'
E r
fl W ¸ y« yòEh»lÈ' §Ùâr·'-te' ˚ãxl G¸ H a ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ £yÄt Gi H ¸ l
i p ¸ yûˇ n≈ r
Ë s a -lAk – -te'
-lAkb –¸ ˇè tw∆ m
Aè -tam˚øhm ¸ hòt A yà h A -yïk–i y°m Gi v
a -te'wà yõt i ' O tyúm i y√ -'øl ◊ wà ÙÅmq O m
¸ l i
˚tÅm E -'◊l rˇˇû H e ' · ˇè £yiHn√ '· ïAhÃw 12 :£ïAH £yõih»lÈ'Ah dˇˇúy¬ dˇˇ' O_ m¸ hBd fl b ¸ k–A ryÅv i h A
:£«yïmA H KA h
a ryõv i h A túv a wà ïH
a lavt Gaô w¬ ]a myÚr Ê x
O XL¸ b –a ** £yilp A v Û b –A * ˚õk– hu

1 Samuel 6
hôw√ hÃy-§Ùr·' yüihyà w¬ 1
£yòn« h · k –O l a £yÄt Gi H ¸ l i p ¸ ˚Z'r Ë q Ÿ yC« w¬ 2 :£yïH i d fl x Û húv A b ¸ H i £yõiGt¸Hil¸p hB„d¸Wi–b
˚Fnx eú l G¸ H a nà hõm Ge b –a ˚nàv u d Ê Ùh h°√whÃy §Ù˘r·'al hõeW·v¬Fn-hïam rÅm O 'El ˇè £yims ¸ q –O¿ l a wÃ
-la' èˇ lE'flr¸W«y yòEh»lÈ' §Ùâr·'-te' £yãix¸GlaH¸m-£ïi' ˚Är¸m'◊yC w¬ 3 :ÙømÙq¸ml i
£Åk e l A vZd fi ÙnÃw ˇè ˚'¸pr flΩ t GE zòA' £°AHA' ÙYl ˚byôiHAGt búEHAh-yïk –i £Åq “ y„r ˇè ÙtO' ˚`xl G¸ H a t G¸
ÙÇ l byûˇ H i n√ rˇˇû H e ' · £ ê H A ' A h A hûˇ m A ˚Ärm ¸ '◊yC w¬ 4 :£ïk –e m i Ù˜d√y r˚BsAt-'◊l hAGmôAl
yZr
„ b–¸ k¸ v
a hõH KA m i x · w¬ bÅh A z√ yZr „ x O X ¸ ** yElp ¸ v A * ˇè hH KA m i x · £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ n≈ r Ë s a èˇ rp Ka s ¸ m i ˚Ärm ¸ '◊yC w¬
£äk
e y„rx O X ¸ ** £ekyElp ¸ v A * yâm E l ¸ c a £ É t e yiWv · w¬ 5 :£ïk e y≈nr Ë s a l ¸ ˚ £õAGluk¸l tôaxa' húApgF≈ m a -yïk –i b°h A z√
lõE'flr¸W«y yúEh»l'El £ôt Ge t a nà ˚ ¶Âr' AÅ h A -te' ˇè £t i yixH ¸ m Ga h a £Äk e y„rb –¸ k ¸ v a yûˇ m E l ¸ c a wÃ
:£ïek¸cËra' lúavEm˚ £õekyEh»lÈ' lúv a m E ˚ £Åk e yElv · ïm E ˇè Ùd√y-te' lò‘q√y yÄal˚' dÙÚbA–k
£°A–bil-te' hYOvËrap˚ £«yBfir¸cm i ˚_db –¸ k –i rˇˇüH e ' · k –a £Åk e b ¸ b a l ¸ -te' ˇè ˚d¸b – k a t ¸ hAm G l Aò wà 6
˚äWv · w¬ ˚âxq Ÿ hÄt GA v a wà 7 :˚kïElyC≈ w¬ £˚Yxl G¸ H a yà w¿¬ £Åh e b –A lûˇ l GE v a t ¸ h i rˇˇû eH·'a–k èˇ 'Ùl·h
lÚOv £õehyEl·v húAlAv-'◊l rˇˇôeH ' · tÙÅlv A ˇè tÙrAp yòt GE H ¸ ˚ tÅAxe' èˇ hAHfld·x hòAl√g·v
:hAtyà ïb –A h a £õh e y„rx · ' a m E £ôh e y≈nb –¸ £üetb O yEHh · w¬ hÅl A g√ v · b –A ˇè tÙrAp K h a -te' £òt Ge r Ë s a ' · w¬
bÄh A z∑√ h a yûˇ l E k –¸ |tûˇ ' E wà hÅl A g√ v · ˇû h A -le' ˇè ÙtO' £òt Ge t a nà ˚ hÆw√ hÃy §Ù˘r' · -te' £ãeGt¸x—q¸l˚ 8
:™ïAlAhÃw ÙYtO' £úeGt¸xaGliHÃw Ù°d – c Fi m i zõgF¬ r Ë ' a b A ˚myúW i t GA £ÅH A ' A ˇè Ùl £út e ObEH·h râeH·'
-te' ˚nÅl A hAWˇû v A '˚hò HemH eÅ tyûˇ b –E ˇè hl e v · ïy¬ Ù`l˚bÃgF ™Ârâ–d-£i' £Äetyi'Ër˚ 9
hBr  q Ÿ m i ˚nÅb –A hAvgà ˇû n√ ˇè Ùd√y '`l ◊ yûˇ k –i ˇè ˚n¸vd fiè y√ wà 'Ä◊l-£i'Ãw t'°◊∑zah hõAlÙdÃFgah húAvflrAh
£˚˜rs ¸ ' a yC¬ w¬ tÙÅlv A ˇè tÙrAp yòt GE H ¸ ˚Äxq Ÿ yC« w¬ §Åk –E ˇè £yiH√n' · h A ˚`Wv · yC¬ w¬ 10 :˚nïl A h√yh Aú '˚Yh
-le' hõ√whÃy §Ùır·'-te' ˚môiW√Cyw¬ 11 :t«yïb –A b a ˚Blk –A £õh e y≈nb –¸ -te'wà h°l A g√ v · b –A
:£ïh e y„rx O X ¸ yúm E l ¸ c a tõ' E wà bÅh A z∑√ h a yZr „ b –¸ k ¸ v a ˇè t' E wà zƬgF r Ë ' a h A tûˇ ' E wà h°l A g√ v · h A
˚`kl¸ h A tÄx a ' a hûˇ l GA s i m ¸ b –i HemH eÅ tyûˇ b –E ˇè ™r  d –Âè -lav ™ÂrÄ–da–b tÙärAKpah ]2 h√nr Ë HKaâ yC« w¬ 12
£Åh e y„rx · ' a £yûˇ k i l ¸ h O ˇè £yit G H ¸ l i p ¸ yòn≈ r Ë s a wà lw'Úm ◊ W ¸ ˚ §yûˇ m i y√ ˚rˇˇs Aõ -'◊lwà ÙÅvg√ wà ˇè ™l » h A
qemv E° b –A £yõX Li x i -ryicq Ÿ £yBr Ê c ¸ q O HemH eÅ tyûˇ b E ˚ 13 :HemïH A tyúb –E l˚YbgFÃ -dav
háAl√g·vAhÃw 14 :tÙø'Ëril ˚Yx¸m¸WyC« ïw¬ §ÙÅr' A ˇû h A -te' ˇè ˚'ËryC« w¬ £Äh e y≈nyEv-te' ˚Z'W ¸ yC« w¬
h°l A ÙdÃgF §ebˇû ' e £õH A wà £ÅH A dˇˇm OZ v · t Ga w¬ ˇè yH i m ¸ H Ki h a -tyïEb – v fi H uò ÙhÃy hâd „ ¸W-le' hA'A–b∏
< :hï√whyal hõAlOv ˚BlÈveh tÙÅrp KA h aâ -te'wà hÅl A g√ v · h A yûˇ c E ·v-te' ˇè ˚vŸq – b a yà ïw¬
Ùûˇ –b-reH·' èˇ ÙGti'-reH·' zò¬FgËra'Ah-te'Ãw hÆ√whÃy §Ù˘r·'-te' |˚dyZÊrÙh £U«Cy«w¸lahÃw 15
tÙälv O ˚âlv È h e HemH eÄ -tyïb E yûˇ EHnà ' a wà h°l A ÙdÃgF h a §ebˇû ' e h A -le' ˚mõiW√Cy¬w bÅAh√z-yïEl¸k
˚Ú'r fl £yõt Gi H ¸ l i p ¸ -yïn≈ r Ë s a húH KA im·x¬w 16 :hï√whyïal '˚Yhah £ÙúyC b –a £yôx i b A zà ˚^xb –¸ zà yC« w¿¬
˚byüiHEh râeH·' bÅAh√∑zah yZ„rOx¸X èˇ heGlèE'Ãw 17 < :'˚øhah £ÙúyC b –a §Ù˜rq Ÿ v e ˚búH u yC√ w¬
dÅAxe' §ÙZlŸq¸Ha'¸l èˇ dAxe' hò√∑zav¸l dÅAxe' dÙâ–d¸Ha'¸l h°√whyïl a £õH A ' A £yôt Gi H ¸ l i p ¸
y`„rAv-lA–k rãaKp¸sim bÄAh√∑zah yZ„r¸–b¸kavÃw 18 < :dˇˇïAxe' §ÙırŸqev¸l dˇˇõAxe' tú¬g¸l
|dˇˇû v a wà y°z« r fl p K¸ h a repk –OZ dˇˇv aõ wà rÅc A b ¸ m i ryûˇ v i m E £yØn« r fl s –¸ h a teHˇû m E x · l a ˇè £yit G H ¸ l i p ¸
hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a davò hØw√ hÃy §Ù˘r' · tE'ò ˇè h A yèl e v A ˚xyònF« ih râeH·' hÄAlÙdÃFgh a lûˇ b E ' A
ˇè ˚'flr yòk –i HemH eÄ -tyïb E yûˇ H E nà ' a b –¸ ™UyC¬ w¬ 19 :yïH i m ¸ H Ki a h-tyïE–b fivõuHÙhÃy hB„d¸Wi–b
˚Zlb –¸ ' a t ¸ ïyC« w¬ Hy°' i •el' eõ £yúH Ki m i x · HyÅ' i £yûˇ v i b ¸ H i ˇè £v A b –A ™òyC¬ w¬ hØw√ hÃy §Ù˘r' · b –a
HemH eÅ -tyïb E yûˇ H E nà ' a ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ 20 ]2 :hïl A ÙdÃg húk –A m a £õv A b –A hôw√ hÃy hüA–kih-yïi–k £ÅAvAh
húl e v · y¬ yõm i -le'wà h°∆∑zah HÙ˜d“–qah £yôih»l' È h A hü√whÃy y=n≈ ¸pl i dÅm O v · l a lûˇ k a ˚y yimò
rˇˇm OÚ 'El £yYr Ê v A yà -t¬yr Ë q ÷ yúb E ¸HÙy-le' £yÅikA'¸lam èˇ ˚x¸l¸H«yC ïw¬ 21 < :˚nyïl E v A m E
:£ïk e yEl' · ÙYt' O ˚Blv · h a ˚àdr Ë hØw√ hÃy §Ù˘r·'-te' èˇ £yiGt¸Hil¸p ˚bòiHEh

1 Samuel 7
˚'äb
O yC√ w¬ 1
tyúb –E -le' ÙÅt' O ˚'ûˇ b i yC√ w¬ hØw√ hÃy §Ù˘r' · -te' ˇè ˚l·vyC¬ w¿¬ £yÄr Ê v A yà tûˇ y¬ r Ë q ÷ |yûˇ H E nà ' a
§Ùır' · -te' rˇˇm OY H ¸ l i ˚ÅHd –Ë q ÷ ˇè Ùn¸b – rˇˇò√zAv¸le'-te'Ãw h°Avb ¸ gF« b –a bYd fl n√ yib' ·
> :hïw√ hÃy
˚Yyh ¸ ïyC« w¬ £yÅm i yC√ h a ˇè ˚b – r Ë yC« w¬ £yÅr Ê v A yà tûˇ y¬ r Ë q ÷ b –¸ ˇè §ÙrA'ïh A tebH eò £ÙUyC m i yÄh i yà w¬ 2
rem'ûyC◊ w¬ 3 < :hïw√ hÃy yBr „ x · a' lõE'flr¸W«y tyúE–b-lA–k ˚_h√FnyC« w¬ h°n√ H A £yZr Ê W ¸ v e
ˇè £yibH A £òt Ge ' a £Äk e b ¸ b a l ¸ -lAk¸–b-£i' ÇrOm'El VlE'flr¸W«y tyûˇ E–b-lA–k-le' lÄE'˚m¸H
˚nyâk i h A wà tÙ˝rt GA H ¸ v a h A wà £õk e k ¸ ÙGtm i rˇˇk Aô nF≈ h a yüEhl » ' È -te' ˚ryäisAh hØ√whÃy-le'
:£yït Gi H ¸ l i p K¸ dˇˇyC¬ú m i £õk e t ¸ ' e lúc FE y¬ wà ÙÅd – b a l ¸ ˚hZd Á b ¸ v i Ãw ˇè hw√ hÃy-le' £òk e b ¸ b a l ¸
-te' ˚ıdb ¸ v a yC¬ w¬ t˝r O t GA H ¸ v a h A -te'Ãw £yõilAv¸–bah-te' lÅE'flr¸Wy« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚ryès i yC√ w¬ 4
lõE'flr¸W«y-lA–k-te' ˚Bc¸b÷q lÅE'˚m¸H rem'ûyC◊ w¬ 5 > :Ùïd – b a l ¸ hõw√ hÃy
hAtp KA c ¸ m Gi h a ∏ ˚Zcb ¸ q –“ yC« w¬ 6 :hï√whÃy-le' £õekËdava–b lúEGlaKpt ¸ ' e wà hAtp KA° c ¸ m Gi h a
£ÅH A ˚r¸m'ûyC◊ w¬ '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè ˚m˚ècyC√ w¬ hÆw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i |˚Zkp K¸ H ¸ yC« w¿¬ £«ym aä -˚b·'H ¸ ïyC« w¬
˚Zvm ¸ H ¸ yC« w¬ 7 :hïp KA c ¸ m Gi b –a lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ -te' lôE'˚m¸H X^p KO H ¸ yC« w¬ h°w√ hyal ˚n'õX A x A
£yõt Gi H ¸ l i p ¸ -yïn≈ r Ë s a ˚Blv · yC¬ w¬ hAtp KAÅ c ¸ m Gi h a ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`cb –¸ q — t ¸ h i -yïk –i £yÄt Gi H ¸ l i p ¸
˚`rm ¸ '◊yC w¬ 8 :£yït Gi H ¸ l i p ¸ yún≈ p K¸ m i ˚Y'r Ë ˇ ïyC« w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚v¸mH ¸ yC« ï¬w l°E'flr¸W«y-le'
˚ny°h E l » ' È hûˇ w√ hÃy-le' qYv O z∑à m i ˚Fnm GeÅ im HZ„r·xaGt-la' lÅE'˚m¸H-le' èˇ lE'flr¸W«y-yï≈n¸b
hôl
A Ùv ˚hüElv
· yC¬ w¬ ** helv · yC¬ w¬ * dÅx A ' e ˇè bl A Ax hòEl¸X lÄE'˚m¸H xûˇ q –— yC« w¬ 9 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ dˇˇyC¬ú m i ˚nõv E H i yO wÃ
:hïw√ hÃy ˚hõn≈ v · yC¬ ïw¬ lÅ' E r fl W ¸ y« dˇˇû v a b –¸ ˇè hw√ hÃy-le' lòE'˚m¸H qâv a zà yC« w¬ h°w√ hyïl a lyõl i k –A
l°E'flr¸W«y¸–b hõAmAx¸lm Gi l a ˚ÅHgFà n« £yûˇ t Gi ¸Hil¸p˚ hÅAlÙvAh hûˇ l e v · m a ˇè l' E ˚m¸H yòh i yà w¬ 10
˚Ypgà nF√ yC« w¬ £Åm GE h u yà w¬ ˇè £yiGt¸Hil¸Kp-lav '˚`hah £Ù=Cya–b lÙd√gF -Ñ lÙq¸b – |hûˇ w√ hÃy £ûˇ v E r Ë yC¬ w¬
-te' ˚YpË–dËr«Cyï¬w hÅAKp¸ciGmah-§im ˇè l' E r fl W ¸ y« yòH E nà ' a ˚ä'¸cyC≈= w¬ 11 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ p ¸ l i
tÄx a ' a §ebˇû ' e lä' E ˚m¸H xâq –— yC« w¬ 12 :rˇˇïk –A tyúb E l ¸ taxt Gaõ m i -dav £˚àk – yC¬ w¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸
ràm a '◊yC w¬ r∆zv A° h A §ebˇû ' e h – m Aõ H ¸ -te' 'Br fl q Ÿ yC« w¬ §ÅH KE h a §yûˇ b E ˚ ˇè hp KA c ¸ m Gi h a -§yïb –E £eWyC√ò w¬
'ÙYbl A dÙÅv ˚Zps ¸ y√ -'◊lwà £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a ˇè ˚vÃnïk –A yC« w¬ 13 :hï√whÃy ˚nBflr√z·v h√FnõEh-dav
h√nb ¸ H OZ t GA w¬ 14 :lï' E ˚m¸H yúm E yà lYk –O £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ b –a ˇè hw√ hÃy-d¬y yòh i t G¸ w¬ l°' E r fl W ¸ y« l˚Zbgà b –i
-davwà §Ù˘rq Ÿ v e m E ˇè l' E r fl W ¸ y« l ¸ |lòE'flr¸W«y tâE'm E £ É yit G H ¸ l i ¸p-˚xŸqïAl rˇˇû eH·' £yáÊrAveh
lõ' E r fl W ¸ y« §yúb –E £ÙÅlH A yûˇ ihyà w¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ dˇˇû yC¬ m i lõE'flr¸W«y lyúiFcih §Ål A ˚bÃgF -tâ' e wà tØgF¬
™Äl a h A wà 16 :wyïyC√ x a yúm E yà lYk –O lÅE'flr¸W«y-te' ˇè l' E ˚m¸H X`p KO H ¸ yC« w¬ 15 :yΩr Ê m O ' È h A §yúb E ˚
lÅE'flr¸W«y-te' èˇ XapH A wà h°p KA c ¸ m Gi h a wà lõgF√ l ¸ gF« h a wà lÅ' E -tyïb –E ˇè bb a s A wà hØn√ H A b –¸ ˇè hn√ H A y`d –„ m i
£õH A wà ÙÅtyEb – £ûˇ H A -yïk –i ˇè hAtèAmflrAh Ù`tAbuH¸t˚ 17 :heGlïE'Ah tÙYmÙq¸Gmah-lA–k túE'
> :hïw√ hyïl a x fi b –Eõ zà m i £úH A -§ebïyC« w¬ l°' E r fl W ¸ y« -te' Xûˇ p A H A

1 Samuel 8
:lï' E r fl W ¸ y« l ¸ £yõX i p ¸ H O wyôn√ b –A -te' £eWü√yC w¬ l°' E ˚m¸H §õq ‘ z√ rˇˇH eú ' · k –a yàh i yà w¬ 1
:vabïH A rˇˇ' Eú b ¸ b–i £yõX i p ¸ H O h°yC√ b i ' · ˚hõn≈ H ¸ m i £úH E wà lÅ' E Ùy ˇè rÙk¸b – h a Ù`nb –¸ -£eH yãh i yà w¬ 2
˚õX
L yC¬ w¬ daxH OÅ -˚xŸqyC«= w¬ vacb –A° h a yZr „ x · ' a ˚õX L yC« w¬ wyÅk A flrd Ë b –i ** ÙkËrd fi b –¸ * ˇè wy√nAb ˚`k¸lAh-'ø◊lÃw 3
lõE'˚m¸H-le' ˚'BOb√Cyw¬ l°' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ q Ÿ z« lYk –O ˚Åcb –¸ q — t ¸ ï yC« w¬ 4 > :Xïp KA H ¸ m i
ßy°ekflrËdi–b ˚Yk¸lAh 'Bl ◊ ßyDn∆ b A ˚t GA nà q —Å z√ hûˇ t GA ' a ˇè hnF≈ h i wyÄl A ' E ˚˘rm ¸ '◊yC ¬w 5 :hAtïAmflrAh
yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè rb A d –fl h a vfirˇ yC≈ò w¬ 6 :£ïy« ÙFgh a -lAkk –¸ ˚nõX E ¸pAH¸l ™elôem ˚núAGl-hAmyïiW hÄAGtav
-le' lõE'˚m¸H lúEGlaKp¸tyC« w¬ ˚n°X E p¸ H A l ¸ ™elm eõ ˚núl GA -h√nt G¸ ˚Årm ¸ ' A rˇˇû H e ' · k –a lÅ' E ˚m¸H
lBk O l ¸ £Åv A h A lÙ˘qb –¸ ˇè vm a H ¸ lÅ' E ˚m¸H-le' ˇè hw√ hÃy rem'`yC◊ ¬w 7 > :hïw√ hÃy
:£ïh e yElv · ™Bl » m G¸ m i ˚Ys' · m A yút i ' O -yïk –i ˚sÅ' A m A ˇè ßt ¸ ' Oø '`◊l yûˇ i–k ßy°elE' ˚˜r¸m'◊y-reH·'
-davwà ˇè £y« r fiè c ¸ m Gi m i £òt A ' O yât i »l·vah É£ÙCyim ˚ÄWAv-reH·' £yûˇ W i v · m Ga h a -lïk A k –¸ 8
:™ïl A -£¬gF £yõW i v O hAm G h Eú §ôk –E £yÚÊrEx·' £yûˇ ih»lÈ' ˚˜d¸bav¬yC w¬ y«nb uÅ zà v a ˇû yC¬ w¬ hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a
Xûˇ p
Ka H ¸ m i £Åh e l A ˇû t GA d Ë gF¬ h i wà £Åh e b –A ˇè dyivt GA dˇˇv Eò h A -yïi–k ™Äa' £°AlÙq¸–b vûˇ m a H ¸ hõt GA v a wà 9
yZ„r¸bÊ–d-lA–k tõE' lÅE'˚m¸H rem'û◊Cy¬w 10 < :£ïehyEl·v ™Y»l¸my« rˇˇH eú ' · ™elm GeÅ h a
èˇ h∆y¸hï«y hÆ∆z rem'D◊Cy¬w 11 < :™elïm e Ùõt G ' i m E £yúl i '· H KO h a £àAvAh-le' h°√whÃy
Ùûˇ t
G b ¸ k –a r Ë m e b –¸ ˇè Ùl £úW A wà xÄq –“ y« £ûˇ k e y≈nb –¸ -te' £°k e yEl·v ™Y»l¸m«y rˇˇúeH·' ™elm GeÅ h a Xûˇ p Ka H ¸ m i
yZr
„ W A wà £yõp i l A ' · yBr „ W A ÙÅl £˚ZWl A wà 12 :Ùït G b ¸ k
–a r Ë m e yún≈ p ¸ l i ˚Ycr fl wà wyÅH A r fl p A b ¸ ˚
yúl
E k ¸ ˚ Ùõt G m ¸ x a l ¸ m i -yïl E k –¸ tÙBWv · l a wà ÙÅryicq Ÿ rˇˇc OZ q Ÿ l i wÃ èˇ ÙHyÊr·x H`Or·xl a wà £y°H Ki m i x ·
-te'Ãw 14 :tÙøpO'¸l˚ tÙYxA–baXl ¸ ˚ tÙBxq –“ r fi l ¸ x°q –“ y« £õk e yEtÙn¸–b-te'Ãw 13 :Ùï–b¸kÊr
:wyΩd fl bA v · la §õt a n√ wà x°q –“ y« £yõb i ÙLXh a £ôk e yEty≈zwà £üekyEmr Ë k –a -te'wà £ekyEtÙ¡dW ¸ ∏
-te'wà 16 :wyΩd fl b A v · l a wà wyõs A yÊrs A l ¸ §út a n√ wà rˇˇW OÚ v ¸ y¬ £õk e yEmr Ë k a wà £úk e yEvr Ë z¬ wà 15
£õke y„rÙm·x-te'wà £yôb i ÙLXh a £üeky„r˚xab – -te'wà £äk e yEtÙâxp ¸ H i -te'ïwà £ É ke y„db ¸ v a
:£yΩd Ê b A v · l a ÙBl-˚y¸hït Gi £õt Ge ' a wà rˇˇW OÚ v ¸ y¬ £õk e nà '◊c 17 :ÙïGt¸k'al¸mil hõAWAvÃw x°“–q«y
-'øl ◊ wà £°k e lA £õt Ge r Ë x a b –¸ rˇˇH eú ' · £Åk e k –¸ l ¸ m a yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i '˚Åhh a £Ùûˇ yC b –a ˇè £t Ge q Ÿ va zà ˚ 18
l°' E ˚m¸H lÙ˘qb –¸ v fi m OY H ¸ l i £Åv A h A ˚ûn' · m A yà w¬ 19 :'˚øhh a £ÙúyC a b – £õk e t ¸ ' e hôw√ hÃy hü∆nv · y¬
-lAkk –¸ ˚n¸xn¬õ ' · -£¬g ˚nyúy« h A wà 20 :˚nyïl E v A húy∆ h ¸ ïy« ™elm eõ -£i' yúk –i 'Ål G◊ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬
vûˇ m
a H ¸ yC« w¬ 21 :˚nït E m O x · l ¸ m i -te' £õx a l ¸ n« wà ˚nyØn≈ p A l ¸ 'ûˇ Acy√ wà ˇè ˚nèk –E l
¸ m a ˚nòX A pA H ¸ ˚ £°y« ÙFgh a
rem'=yC◊ w¬ 22 > :hïw√ hÃy yún≈ zà ' A b –¸ £Yr „ b –¸ d fi yà ïw¬ £°v A hA yZ„r¸bÊ–d-lA–k tõE' lÅE'˚m¸H
ˇè l' E ˚m¸H rem'`yC◊ w¬ ™elm e° £õh e l A t GAú k ¸ l a m ¸ h i wà £Ål A Ùq¸b – vûˇ m a H ¸ ˇè l' E ˚m¸H-le' hòw√ hÃy
> :Ù¡ryivl ¸ Hyú' i ˚Ykl ¸ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ H E nà 'a -le'

1 Samuel 9
-§e–b rÙ˙r¸c-§e–b lãE'yib·'-§e–b Hyûˇ q ÷ Ùm¸H˚∏ ]¬nyÄm i y√ nà b –i im** §yimy√ *-§ib – m i * Hyûˇ ' i -yihyà w¿¬ 1
Ù`mH ¸ ˚ §äb E h=y√ h A -ÙlÃw 2 :l«yïx A rÙõb – gF« y°n« yimyà Hyûˇ ' i -§e b – x fi yõp i ' · -§eb – t_r fi Ùk¸b –
hAlv ¸ m aÅ w√ ÙZmk ¸ H Ki m i ˚Fnm Ge° m i bÙZX lõ' E r fl W ¸ y« yún≈ b –¸ m i Hyô' i §yú' E wà bÙÅXw√ r˚Zxb –A ˇè l˚'AH
rem'=yC◊ w¬ l˚Ú'H A yûˇ b i ' · Hyõq ÷ l ¸ tÙØnt O ' · h A ˇè hn√ d Ë b aè '◊t G w¬ 3 :£ïv A h A -lAk – m i h –fi b OY gF√
Hõq –‘ b –a ™Ål E £˚˘qwà £yÅr Ê v A nFà h a ïEm dˇˇû x a ' a -te' ˇè ßt G¸ ' i 'ò√n-x—q ÙÆn¸–b l˚Z'AH-le' Hyä÷q
'Z◊lÃw hAHõilAH-¶Ârˇ ï' e b –¸ rˇˇb OB v · yC¬ w¬ £«y_fir¸pe'-rah¸–b rˇˇb O^ v · yC¬ w¬ 4 :tΩnO t O ' · h A -te'
:˚'ïc A m A 'Bl ◊ wà yõn« yimyà -¶Ârˇ ï' e b –¸ rˇˇb OB v · yC¬ w¬ §«y' aÅ w√ ˇè £yilv · H a -¶Ârˇ ï' e b ¸ ˚`rb ¸ v a yC¬ w¬ ˚'°c A m A
hAb˚ÚHn√ wà hûˇ k A l ¸ Ùõm G v i -reH' · Ùırv · n¬ l ¸ rˇˇm aô ' A l˚B'H A wà •˚Åc ¶Ârˇ û ˇ' e b –¸ ˚'A–bò hAGmÄEh 5
-Hyi' 'òn√ -h≈nF h i ÙÄl rem'ûyC◊ w¬ 6 :˚nïl A ga'd flB wà tÙYnt O ' · h A -§im yôb i ' A lBd –fi x ¸ y∆ -§ep K
ˇè ht GA v a 'ÙÚby√ 'Ùûˇ b – rˇˇb –Eõ fidÃy-reH·' lBO–k dÅA–b¸k«n Hyûˇ ' i h A wà t'Øz∑◊ h a ryûˇ v i b –A ˇè £yihl » ' È
rem'=yC◊ w¬ 7 :Ahyïl e v A ˚n¸kl aú h A -reH·' ˚nõE–kËrfi–d-te' ˚nÅAl dyûˇ gF« y¬ ˇè yl a ˚' £ÅH KA hAkl · ˇû n≈
˚nyÅl E k –E m i lûˇ z¬ ' A ˇè £x e l Geè h a yòk –i H Ç yi'l A 'yûˇ b i nF√ -ham˚ ™ ê l E n≈ hûˇ nF≈ h i wà ÙÄrv · n¬ l ¸ l˚ä'H A
ˇè rv a nF¬è h a •esyCO` w¬ 8 :˚nït GA i' hõAm £y°ih»lÈ'Ah Hyûˇ i'¸l 'yõibAh¸l-§yE' hBflr˚H¸t˚
ˇè yt Gi t a ïn√ wà •esk –A° l’qˇû H e vabr ÂY yÅd Ê y√ b ¸ 'ûˇ c A m ¸ n« ˇè hnF≈ h i rem'DyC◊ w¬ l˚Å'H A -te' tÙûnv · l a
rˇˇòamA'-høO–k lÄE'flr¸Wy« b –¸ |£yûˇ n« p A l ¸ 9 :˚nïk –E r Ë d –fi -te' ˚nõl A dyúgF« h i wà £yÅh i l » È'Ah Hyûˇ i'¸l
ˇè 'yibnF√ l a yòk –i h°' e OrAh-dav hõAk¸l≈nÃw ˚Bk¸l £yÅih»lÈ' HÙ˘rd Ë l i ˇè Ùt G k ¸ l e b –¸ ˇè Hyi'h A
õßËrAbË–d bÙBX Ù_r·v¬n¸l l˚^'AH rem'=yC◊ w¬ 10 :hï' e r O h A £yõn« p A l ¸ 'Br „ q –“ y« £ÙØyC h a
hAGmÄEh 11 :£yïih»lÈ'Ah Hyúi' £õAH-reH·' ryÅivAh-le' èˇ ˚k¸lï≈Cyw¬ hAkl E° n≈ |hûˇ k A l ¸
˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £«ym A° bZ' O H ¸ l i tÙY'¸cyO tÙÅrv A nà ˚Z'c ¸ m A ˇè hm GA Eèhwà ryÅv i h A hûˇ l E v · m a b –¸ ˇè £yilv O
ßy°n∆ p A l ¸ hûˇ nF≈ h i HõyC≈ h√nr Ë ˇm aú '◊t G w¬ £ôt A Ù' h√nyü∆nv · t Ga ¬w 12 :hïe'OrAh hõ∆zA–b Hú≈y·h §ÅehAl
:hïm A b –A b –a £õv A l A £ÙôyC h a xabü∆z yûˇ k –i ryÅv i l A 'ûˇ b –A ˇè £ÙCyh a yòk –i hÄt GA v a |rˇˇû h E m a
yi–k∏ lÄOkÈ'el hAtäAmb –A h a hâl e v · y¬ £ É r  X e b –¸ Ùát' O §˚Z'c ¸ m ¸ t Gi §ûˇ k –E ryûˇ v i h A £ûˇ k e ' · b O k –¸ 13
˚Zl¸k'◊y §õEk-y„r·xa' xabØ∆∑zah ™Z„rAbÃy èˇ '˚h-yïi–k ÙÅ'O–b-dav èˇ £AvAh lòak'◊y-'ø◊l
ry°v i h A ˚Ylv · yC¬ ïw¬ 14 :Ùøt' O §˚B'c ¸ m ¸ t Gi £ÙõyC h a k ¸ ÙBt' O -yïk –i ˚Ålv · hûˇ t GA v a wà £y°' i r Á q –Ÿ h a
:hïAmA–bah tÙYl·val £ÅAt'flrŸqil 'ûˇ c E yO ˇè l' E ˚m¸H hònF≈ h i wà ryÅv i h A ™ÙZtb –¸ ˇè £yi'b –A hAm G h EÄ
l˚Y'AH-'Ùøb yú≈n¸pil dÅAxe' £Ùûy l°' E ˚m¸H §∆z' OZ -te' hõAl√Fg hØ√whyï¬w 15 <
Ùòt G x ¸ H a m ¸ ˚ §Äm i y√ nà b –i ¶Ârˇ û ˇe'Em Hyäi' ßyâelE' Éxal¸He' ráAxm A |tûˇ v E k –A 16 :rˇˇm Oø 'El
ˇè yt i yè' i r fl yòk –i £y°t Gi H ¸ l i p K¸ dˇˇû yC¬ m i yõm Gi v a -te' v fi yúH i ÙhÃw lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ m Gi v a -lav ˇè dy«gn√ l ¸
hûˇ √why¬w l˚Ú'AH-te' hûˇ A'flr lõ' E ˚m¸H˚ 17 :yïl A ' E ÙYtq “ v · c a hA'b –Aú yôk –i yÅm Gi v a -te'
l˚_'H A HúgF¬ yC« w¬ 18 :yïm Gi v a b –¸ rˇˇc OB v ¸ y¬ hõz∆ ßyÅl e ' E yit G r Ë ˇ û ˇm a ' A rˇˇû H e ' · ˇè Hyi'h A hònF≈ h i ˚hØn√ v A
:hïe'OrAh tyúE–b hõ∆z-yE' yÅil 'ûˇ nF√ -hfldyïgF« h a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ rav°AKHah ™ÙZt¸–b lõE'˚m¸H-te'
hÅm A b –A h a ˇè yn¬ p A l ¸ hòEl·v hÅe'OrAh yûˇ ikOn' A ˇè rm e 'èyC◊ w¬ l˚Ä'AH-te' läE'˚m¸H §av=¬Cy¬w 19
:™ïAl dyú«Fga' õ߸bAb¸lïi–b rˇˇH eú ' · l_k O wà r’qb –OÅ b a ßyûˇ t Gi ¸xl Ga H i wà £Ù°yC h a yõm Gi v i £út Ge l ¸ k a ' · w¬
ô߸–bil-tïe' £eWüAGt-la' £yÅim√Cyh a teHl »Z H ¸ ˇè £ÙCyh a ß Æ l ¸ tÙ˘d¸bO'Ah tÙUnOt·'AlÃw 20
tyúE–b lYOk¸l˚ Ø߸l 'ÙZl·h lÅE'r fl W ¸ y« tZd –fi m ¸ x e -lAk – ˇè ym i l ¸ ˚ ˚'°c A m ¸ n« yûˇ k –i £õh e l A
ˇè ynF≈ X a q –— m i ˇè yk i nO ' Aè yòn« yimÃy-§eb 'Ùâlh · rem'ÆyC◊ w¬ l˚ä'H A §avyC¬= w¬ 21 < :ßyïb i ' A
§°m
i y√ nà b
i yûˇ X E b
¸ H i tÙYxp K¸ H ¸ m i -lïk –A m i hÅr fl v i c F¸ h a ˇè yt Gi x ¸ p Ka H ¸ m i ˚ lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ X E b ¸ H i ]1
l˚Z'AH-te' èˇ lE'˚m¸H xòq –— yC« w¬ 22 < :hïz∑∆ h a rˇˇb Aõ d –fl k –a yÅ l a ' E t GA r Ë ˇ û ˇb
–a d –Ê ˇè hm GA l Aè wÃ
hAm
G h Eõ wà £yÅ' i ˚rŸq – h a H'˘r ◊ b –¸ ˇè £ÙqAm £òh e l A §ât GE yC« w¬ hAt°k –A H ¸ l i £õ' E yibyà w¬ ÙÅrv · n¬ -tï' e wÃ
yitG taõ n√ rˇˇH eú ' · hØn√ m GA ha -te' ˇè hn√ t G¸ xÅb –A X La l a ˇè l' E ˚m¸H rem'`◊Cy¬w 23 :Hyïi' £yúiH»l¸Hi–k
qÙâKHah-te' xA–baLXah∏ £Ârˇ û ˇyC√ w¬ 24 :™ïm GA v i h – t Aõ ' O £yúW i ßyÅl e ' E yit G r Ë ˇ û ˇm
a A' èˇ reH·' ™°Al
yüik
– lÅk O ' È ßyûˇ n∆ p A l ¸ -£yiW èˇ r' A H¸ nF« h a hònF≈ h i ˇè rm e 'èyC◊ w¬ l˚Ä'H A yûˇ n≈ p ¸ l i |£eWˇû yC√ w¬ h A yäl e v A h e wÃ
lõE'˚m¸H-£iv l˚_'AH lak'^◊Cy¬w yit'Úr fl q “ |£ûˇ v A h A rˇˇm OY 'El ß ú l ¸ -r˚mïH A dˇˇv Eô ÙGml a
:gï√Fgah-lav l˚Y'AH-£iv rˇˇúE–bd fi yà w¬ ry°v i h A hõm A b –A h a m E ˚ıdr Ë yC≈ w¬ 25 :'˚øhh a £ÙúyC b –a
h√gˇû gF√ h
a ** g√gF h a * ˇè l˚'AH-le' lòE'˚m¸H 'âflrq Ÿ yC« w¬ ˇè rx a èH Ka h a tÙ`lv · k –a yãh i yà w¬ ˚mÄk –i H ¸ yC¬ w¬ 26
lõ' E ˚m¸H˚ '˚Bh £ôh e y≈nH ¸ ˚^'c ¸ yC≈ w¬ l˚Ä'H A £“qˇû yC√ w¬ ≠°x e l G¸ aH·'¬w hAm˚˜q rÅOm'El
l˚Ä'AH-le' rˇˇû amA' lã' E ˚m¸H˚ ryÅv i h A hûˇ c E q Ÿ b –i ˇè £yÊdr Ë ÙΩ y hAGmÄEh 27 :hAc˚øxah
-te' ß õ v · yimH ¸ ' a wà £ÙØyC k–a dˇˇm OZ v · ˇè ht GA ' a wà rˇˇb OÚ v · yC¬ ïw¬ ˚nyõn≈ p A l ¸ rˇˇb OB v · y¬ wà ravnF¬ô l a rˇˇm OB ' È
> :£yïh i l » ' È rˇˇb aú d –Ë

1 Samuel 10
rem'DyC◊ w¬ ˚h°q ‘ H KA yC« w¬ ÙYH'◊r-lav qBc O yC« w¬ §emH Keô h a ™úp Ka -te' lä' E ˚m¸H xâq –— yC« w¬ 1
yÅd Ê m GA v i m E ˇè £ÙCyh a ß ò t G¸ k ¸ l e b –¸ 2 :dyïg« n√ l ¸ ÙYtl A x · n¬ -lav hô√whÃy üß·xAH¸m-yïi–k 'ÙÄl·h
˚˘rm ¸ ' A wà x°c a l ¸ c e b –¸ §õm i y√ nà b –i l˚BbÃgi–b lôExflr tBfirubŸq-£iv £yäH i n√ ' · y=n≈ H ¸ t AÉ 'Acm A ˚
-te' èˇ ßyèibA' HòaX√n h=nF≈ h i wà HÅq –‘ b a l ¸ t GA k ¸ ˇû l a h A rˇˇû eH' · ˇè tÙnOt' · h A ˚`'c ¸ m ¸ n« ßyÄl e ' E
£äH KA m i t GAâ p ¸ l a x A wà 3 :yïn« b ¸ l i hõW e v È ' e húm A rÅm O 'El ˇè £k e l A gò' a d fl wà tÙØnt O ' · h A yZr „ b ¸ d –Ê
£yúl i v O £yÅH i n√ ' · hûˇ H A l » H ¸ ˇè £H KA ß˚`'c A m ¸ ˚ rÙÅbt GA §ÙZl' E -dav ˇè t A 'èb A ˚ hA'l ¸ h AÄ w√
ˇè tH e l »è H ¸ 'ÄW E nO ˇè dx A ' e wà £yÆy« d fl gà hûˇ H A l » H ¸ |'ûˇ W E nO dãAxe' l°E'-tyïE–b £yõih»lÈ'Ah-le'
ˇè ßl ¸ ˚`nt ¸ n√ wà £ÙÚlH A l ¸ ß õ l ¸ ˚Bl·'AHÃw 4 :§«yï√y-lebï≈n 'õEWOn dˇˇx Aú ' e wà £exl eÅ tÙ˘rk –¸ k –i
£yÅh i l » ' È h A tûˇ v a b ¸ gF« ˇè 'ÙbAt G §Äk –E raxˇû ' a 5 :£Ωd fl yC√ m i õAGt¸x—qAlÃw £exÅel-yEGt¸H
ˇè £yi'yibnà lebx eò t GAã v ¸ g¬ p A ˚ ryÄv i h A £äH A ß = ' · b O k ¸ yÉ h i y«w £y°t Gi H ¸ l i p ¸ yûˇ b E c i nà £õH A -reH' ·
:£yï' i b –¸ n¬ t ¸ ïm i hAm G h Eõ wà rÙØnF k i wà lyûˇ l i x A wà ˇè •t O wà leb≈òn £ãh e y≈np ¸ l i wà hÅm A b –A h a ïm E £yZd Ê r Ë yO
:rˇˇïExa' Hyúi'¸l õAGtk ¸ p Ka h ¸ n∆ wà £°m GA v i t A yõb –i n¬ t ¸ h i wà hØw√ hÃy x fi ˚˘r ˇè ßyèl e Av hòAx¸lAcÃw 6
ßÅd
 y√ 'ûˇ c
A m
¸ t
Gi rˇˇû H e ' · èˇ ß¸l hòEW·v ™°Al heGlõE'Ah tÙBt' O h A h√n'_b ◊ t A ** h√nye'b O t ¸ * yúk –i hÆy√ h A wà 7
ßyÅl e ' E dˇˇr „Z yO ˇè yk i nO ï' A hònF≈ h i wà ±l√gF l ¸ gF« h a yê n¬ p A l ¸ ˇû t GA d Ë r fi y√ wà 8 :™ïm GA v i £yõh i l » ' È h A yúk –i
yûˇ '
i Ù–b-dav ˇè lx E ÙGt £yòm i y√ tâv a b ¸ H i £y°m i l A H ¸ yûˇ x E b ¸ z« fixYO–bÃzil tÙÅlOv tÙZl·vah¸l
ˇè tk e l eè l A ˇè Ùm¸kH i Ù`tnO p ¸ h a k –¸ hÆy√ h A wà 9 :hïW e v · t Ga rˇˇH eú ' · tõ' E ß Ø l ¸ yûˇ t Gi ¸vfidÙhÃw ßyÅelE'
heGlõE'Ah tÙBtO'Ah-lA–k ˚'_Ob√Cyw¬ rˇˇx E° ' a bûˇ El £yõih»lÈ' ÙBl-™Aph · yC¬ w¬ lÅ' E ˚m¸H £ûˇ v i m E
£yõ' i b i nà -lebïx e húnF≈ h i wà hAtv AÅ b ¸ gF« h a ˇè £H A ˚'`b O yC√ w¬ 10 < :'˚øhh a £ÙúyC b –a
-lAk – yÄh i yà w¬ 11 :£ïk A Ùt¸b – 'õb –E n¬ t ¸ yC« w¬ £yÅh i l » ' È x fi ˚˘r ˇè wyAlAv xòal¸ciGt¬w ÙÚt'flrŸqil
£äv A h A rem'=yC◊ w¬ '°b –A n« £yõ' i bi nà -£iv húnF≈ h i wà ˚à'r Ë yC« w¬ £ÙÅHl ¸ H i lÙZmt G¸ ' i m E ˇè ÙvËdÙΩy
§avyC¬= w¬ 12 :£yï' i yibnFà b –a l˚Y'AH £úg¬ h · HyÅq ÷ -§ebl ¸ hûˇ y√ h A ˇè hz∑∆ -ham ˚hÄv E „r-le' Hyûˇ i'
l˚Y'H A £úg¬ h · lÅH A m A l ¸ hûˇ t A yà h A ˇè §k –E -lav £°h e yib' · yûˇ m i ˚ rem'YyC◊ w¬ £ôH KA m i Hyú' i
l˚B'AH dÙâ–d Érem'◊Cy¬w 14 :hïAmb –A h a 'Yb ◊ yC√ w¬ tÙÅb – n¬ t ¸ h i ïm E ˇè lk a yà w¬ 13 :£yï' i b i nFà b –a
hûˇ ' e r Ë nF« w¬ tÙØnt O ' · ˇû h A -te' ˇè Hq –‘ b a l ¸ rem'DyC◊ w¬ £°t Ge k ¸ alh · §ûˇ ' A Ù˜rv · n¬ -lï' e wà wyôl A ' E
yÅil 'ûˇ √Fn-hfldyï«Fgah l˚Ú'AH dÙûˇ –d rem'Y◊Cy¬w 15 :lïE'˚m¸H-le' 'ÙYbnF√ w¬ §«y' aÅ -yik
˚nÅl A ˇè dy«gF h i dˇˇgF≈ò h a ÙÅdÙ–d-le' èˇ l˚'AH rem'`◊Cy¬w 16 :lï' E ˚m¸H £õk e l A rˇˇm aú ' A -hïm A
rˇˇm aú ' A rˇˇH eõ ' · ÙÅl dyûˇ gF« h i -'øl ◊ ˇè hAk˚l¸Gmah rˇˇòabË–d-te'wà tÙ°nt O ' · h A ˚Y'c ¸ m ¸ n« yúk –i
> :lï' E ˚m¸H
-le' |rem'û◊Cy¬w 18 :hïAKp¸ciGmah hõ√whÃy-le' £ÅAvAh-te' èˇ lE'˚m¸H qòv E c ¸ yC¬ w¬ 17
yityúl E v È h e yôk i nO ' A lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ h E l » ' È ˇè hw√ hÃy rˇˇm aò ' A -høk –O > lÄ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸
-lAk – ˇè dyC¬ m i ˚ £«yr fiÅ c ¸ m i dˇˇû ˇyC¬ m i ˇè £k e t ¸ ' e lyòc Fi ' a w√ £«yr flÚ c ¸ m Gi m i lõ' E r fl W ¸ y« -te'
£Äk e yEhl » ' È -te' £ûˇ t Ge s ¸ ' a m ¸ £ÙMyC h a £ât Ge ' a wà 19 :£ïk e t ¸ ' e £yõc i x · l G» h a tÙÅkl A m ¸ m Ga h a
-yik – ÙÅl ˚r¸m'Zt G◊ w¬ £ Ç k e yEtr O¡ c A wà £ûˇ k e yEtÙvflr-lAk – m i £ ê k e Al fivyûˇ iHÙm '˚Zh-reH·'
:£ïk e yEpl ¸ ' a l ¸ ˚ £õk e yEXb ¸ H i l ¸ hØw√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè ˚b¸c F y¬ t ¸ ïi h hÄt GA v a wà ˚ny°l E v A £yûˇ W i t GA ™elm eõ
:§ïm i y√ nà b –i XebH Eú dˇˇk Eõ l GA yC« w¬ l°E'flr¸W«y yûˇ EX¸biH-lA–k tõE' lÅE'˚m¸H bZ„rŸq¬Cy¬w 20
yÚr
Ê X
¸ m
Ga h
a taxˇû p
Ka H
¸ m i dˇˇk Eõ l
GA tGi w¬ wyÅt A xO p K¸ H¸ m i l¸ ** ÙtOxp K¸ H ¸ mi l ¸ * ˇè §m i y√ nà b –i XebòEH-te' bã„rŸq¬Cy¬w 21
hØ√whyïa–b èˇ dÙv-˚l·'¸H«Cy¬w 22 :'ïc A m ¸ n« 'Bl ◊ wà ˚hõH u qŸ b a yà w¬ HyÅq ÷ -§eb – l˚Z'H A ˇè dk E l GA yC« w¬
-le' 'õA–b¸x∆n '˚Bh-h≈nF h i hØw√ hÃy rem'ûyC◊ ¬w < Hy°i' £Z»l·h dÙYv 'úAb·h
-lAk – mi ˇè h– b –a gà yC« w¬ £°v A h A ™ÙZtb –¸ bõc FE y¬ t ¸ yC« w¬ £ÅH KA m i ˚hûˇ x u q –“ yC« w¬ ˇè ˚cèr Á yC√ w¬ 23 :£yïl i k –E h a
èˇ £etyi'Ë–rah £ÄAvAh-lA–k-le' läE'˚m¸H rem'=◊Cy¬w 24 :hAl¸vïAmw√ ÙYmk ¸ HKi m i £Åv A h A
£ôAvAh-lAk ˚v^Êr√Cy¬w £°AvAh-lAkb –¸ ˚hYm O k –A §yú' E yôk –i hØw√ hÃy Ùûˇ b – -raxïb –A rˇˇû H e ' ·
Xûˇ aKp¸Him tE'ò £ÄAvAh-le' läE'˚m¸H râb –E d fi yà w¬ 25 > :™elïm Ge h a yúx i yà ˚˜rm ¸ '◊yC w¬
-lA–k-te' lôE'˚m¸H xüal G H a yà w¬ h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i xõnF¬ yC¬ w¬ re ps –EÅ b–a bZt GO k ¸ yC« w¬ hÅk A l u m G¸ h a
ÙÅm
G vi ˚Zkl ¸ yC≈ w¬ hAtv A° b ¸ gF« ÙYtyEb¸l ™úalAh l˚Å'AH-£=¬gÃw 26 :ÙøtyEbl ¸ Hyú' i £õv A h A
ˇè ˚nèvE H i yCO -ham ˚Ärm ¸ ' A lavˇû yC¬ l i b ¸ yü≈nb ¸ ˚ 27 :£ïb –A li b –¸ £yõh i l » ' È vúg¬ n√ -reH·' l«yàaxah
> :HyΩr Ê x· m a k–¸ yõh i yà w¬ h°x A nà m i ÙYl ˚'yúibEh-'ø◊lÃw ˚hD…z¸b«yC w¬ hØz∆

1 Samuel 11
yòH E nà ' a -lAk – ˚ärm ¸ '=yC◊ w¬ dˇˇv A° l ¸ gF« Hûˇ b E y√ -lav §axyC«õ w¬ yØn« ÙGmv a ïh A ˇè Hx A n√ lavyC¬Æ w¬ 1
ˇè Hx A n√ £Äh e yEl' · rem'ûyC◊ w¬ 2 :≠Ωd  b ¸ v a n¬ wà tyYr Ê b ¸ ˚núl A -tflrk –¸ HÅx A n√ -le' ˇè HyEby√
h
A yút Gi m ¸ W a wà §y°m i y√ §yûˇ v E -lAk – £õk e l A rÙıqnà b –i £Åk e l A t˘r O k ¸ ' e ˇè t'◊zb –¸ yØn« ÙGmv a h A
tûˇ v
a b ¸ H i ˇè ˚nèl A •Ârˇ h eò HyÄb E y√ yûˇ n≈ q Ÿ z« wyäl A ' E ˚ârm ¸ '◊Cy¬w 3 :lïE'flr¸W«y-lA–k-lav hõAKpËrex
˚nõt A ' O v fi yôH i Ùm §yú' E -£i'wà l°' E r fl W ¸ y« l˚ZbgFà lYk O b –¸ £yÅk i ' A l ¸ m a ˇè hx A l ¸ H ¸ n« wà £yÅm i y√
£yYÊrAbË–dah ˚ır¸–bfidÃy¬w l˚Å'AH tûˇ v a b ¸ gF« ˇè £yik' A l ¸ m Ga h a ˚'`b O yC√ w¬ 4 :ßyïl e ' E ˚n'úc A y√ wÃ
'ûˇ b –A l˚Ä'H A hûˇ nF≈ h i wà 5 :˚ï–k¸b«Cy¬w £õAlÙq-te' £ôAvAh-lAk ˚^'W ¸ yC« w¬ £°v A h A yûˇ n≈ zà ' A b –¸
-˚r¸p K s aâ yà w¬ ˚°k – b ¸ y« yûˇ k –i £õAvAGl-ham l˚Å'AH rem'û◊Cy¬w hÅd  W KA h a -§im ˇè rq “ A–bah y`„r·xa'
ÙYvm
¸ H
A k–¸ ** Ùv¸mH A b –¸ * l˚Å'H A -lav èˇ £yih»lÈ'-fix˚¡r xòal¸ciGt¬w 6 :Hyïb E y√ yúH E nà ' a yY„r¸bÊ–d-te' ÙÅl
˚hÄx E t G¸ n¬ yà ïw¬ räq “ b –A demc eâ x É q –— yC« w¬ 7 :dˇˇ' Oø m ¸ Ùõp K ' a raxú«Cy¬w heGl°E'Ah £yZÊrAbË–dah-te'
'äc
E yO ˚Fnn∆= yE' r É H e ' · r Ç m O 'El |£yûˇ k i ' A l ¸ m Ga h a dˇˇû y¬ b –¸ VlE'flr¸W«y l˚ZbÃFg-lAk¸–b xãaGlaHÃy¬w
-lav èˇ h√whÃy-daxïaKp l`OKp«Cy¬w Ù˝r“q¸bil hõeWAv≈y hBO–k lÅE'˚m¸H rˇˇû x a ' a wÃ èˇ l˚'AH y`„r·xa'
HZl » H ¸ ˇè l' E r fl W ¸ y« -yïn≈ b ¸ ˚`y¸hyC« w¬ q∆zb A° b –¸ £Yd „ q Ÿ p ¸ yC« ïw¬ 8 :dˇˇïAxe' Hyúi'¸–k ˚Y'c ¸ yC≈ w¬ £Åv A h A
£yûˇ k i ' A l ¸ m Ga l a ˚ãrm ¸ '◊yC w¬ 9 :•elïA' £yúiH»l¸H hYd fl ˚hÃy Hyú' i wà •el' eÅ tÙZ'm E
hõAv˚H¸Gt £úekAl-hï∆y¸hiGt rˇˇôAxm A dÅv A l ¸ gF« Hyûˇ b E y√ ˇè Hyi'l ¸ ˇè §˚r¸m'øt ◊ h`k –O £yÄ' i b –A h a
ˇè ˚r¸m'◊yC ïw¬ 10 :˚xïm A W ¸ yC« w¬ Hyõb E y√ yúH E nà ' a l¸ ˚dyôgF« yC¬ w¬ £yÄk i ' A l ¸ m Ga h a ˚'Zb O yC√ w¬ HemH KA° h a £Zx O k –¸ ** £Oxb –¸ *
:£ïk e y≈nyEvb –¸ bÙõX L h a -lAkk –¸ ˚nÅl GA £ûˇ t e yiWv · w¬ £°k e yEl' · 'ûˇ c E n≈ rˇˇx Aõ m A HyÅb E y√ yûˇ H E nà ' a
˚'`b O yC√ w¬ £ Ç yiH'flr hûˇ H A l » H ¸ £ ê AvAh-te' l˚Z'AH £eW=√Cy¬w tÄflrx Û m GA ïm i yûˇ h i yà w¬ 11 <
yòh i yà w¬ £Ù°yC h a £Zx O -dav §Ùõm G v a -te' ˚úk – yC¬ w¬ r’qb –OÅ h a tÂrˇ m OZ H ¸ ' a b –¸ ˇè hn∆ x · m Ga ïh a -™Ùt¸b
-le' èˇ £AvAh rem'`◊Cy¬w 12 :dax ïy√ £«yn¬ú H ¸ £õb A -˚r·'H ¸ n« 'Bl ◊ wà ˚cÅp u yC√ w¬ ˇè £yÊr' A H¸ nF« h a
:£ït E yimnà ˚ £yõH i n√ ' · h A ˚Bnt G¸ ˚ny°l E v A ™Zl » m ¸ y« l˚Y'H A rÅm E ' O Ah yûˇ m i lÅ' E ˚m¸H
hõAv˚H¸Gt hú√whÃy-hïAWAv £ÙôCyah yúk –i h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC b –a Hyõ' i túam˚y-'ø◊l l˚Å'AH rem'û◊Cy¬w 13
l°gF√ l ¸ gF« h a hûˇ k A l ¸ n≈ wà ˚Ykl ¸ £ÅAvAh-le' èˇ lE'˚m¸H rem'`yC◊ ¬w 14 < :lïE'flr¸W«y¸–b
-te' £âH A ˚É kilm ¸ yC¬ w¬ lÆgF√ l ¸ gF« ah £äAvAh-lAk ˚âk¸l≈Cy¬w 15 :hïk A ˚l¸m G h a £õH A HBd –„ xa nà ˚
h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £yõm i l A H ¸ £yúx i b A zà £ôH A -˚x¸b – zà yC« w¬ lØgF√ ¸lgF« b –a ˇè hw√ hÃy yòn≈ p ¸ l i l˚ä'H A
> :dˇˇ' Oø m ¸ -dav lõ' E flr¸W«y yúEHÃna'-lAkÃw l˚_'AH £úAH xâam¸W«Cyw¬

1 Samuel 12
lBkO l ¸ £Åk e l ¸ q O¿ b ¸ yit G v ¸ ˇû ma H A ˇè hnF≈ h i lÅ' E r fl ¸W«y-lA–k-le' ˇè l' E ˚m¸H rem'`yC◊ w¬ 1
|™elˇû m Ge ha húnF≈ h i hãt GA v a wà 2 :™elïm e £õk e yElv · ™yúl i m¸ ' a w√ y°il £õeGtËram·'-reH·'
yit
G k¸ ˇû l
Ga h
a t ¸ hi ˇè yn« ' · w¬ £°k e t G¸ ' i £ûˇ nF√ h i yõn¬ b
A ˚ yit G ¸bW aÅ w√ yit G nà ˇû q
— z√ ˇè yn« ' · w¬ £Äk e y≈np¸ l i ™ûˇ lGE ha t ¸ m i
ÙÄxyiHm ¸ d∆gˇû n∆ wà hMw√ hÃy d∆gn∆= yÉ b i ˚ûnv · yûˇ n« nà h i 3 :hï∆ z∑ h a £ÙúyC h a -dav yYr fi vu nFà mi £Åk e y≈np ¸ l i
yûˇ m
i -te' ˇè yt Gi qŸ H aè v A yòm i -te'wà yit G x¸ q —Ä l A yûˇ m i rÙ^mx · ¬w yiGt¸xä—qAl yâim |ÉrÙH-te'
:£ïk e lA byõH i ' A wà ٰb – yõn¬ yEv £yúl i v ¸ ' a wà repk OÅ yit G x ¸ ˇû q
— l A ˇè ym i -d¬yC m i ˚ yitÙÅc F r fi
:hAm˚ø'm ¸ Hyõ' i -d¬yC m i t GA x ¸ q —ú l A -'øl ◊ wà ˚n°t A ÙFcr fi 'Zl ◊ wà ˚nõAGtŸqaH·v 'B◊l ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ 4
£ôt
e 'Acm ¸ '^l ◊ yûˇ k –i hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè ÙxyiHm ¸ dˇˇv Eò wà £Äk e b –A hûˇ w√ hÃy dˇˇüv E £äh e yEl' · rem'=yC◊ w¬ 5
hÆ√whÃy £°AvAh-le' lõ' E ˚m¸H rem'ByC◊ w¬ 6 > :dˇˇïv E rem'YyC◊ w¬ hAm˚Ú'm ¸ yYd Ê y√ b –¸
¶Ârˇ ' eú m E £õk e yEtb O ' · -te' hôl A v È h e rˇˇüH e ' · w¬ §ÅOr·ha'-tïe'Ãw hûˇ H e m O -te' ˇè hW A v A rˇˇH eò ' ·
-lAk – tE'ò h°w√ hÃy yûˇ n≈ p ¸ l i £õk e t G¸ ' i húX A p ¸ H KA ' i wà ˚_bc F¸ y¬ ¸tïh i hÄt GA v a wà 7 :£«yr flΩ c ¸ m i
b˜Oq·v¬y 'úA–b-reH·'ïa–k 8 :£ïekyEtÙb·'-te'Ãw £õek¸Gti' húAWAv-reH·' hØ√whÃy tÙ˘qËdic
-tïe'Ãw hûˇ eHOm-te' hM√whÃy xâal¸H«Cy¬w hØ√whÃy-le' èˇ £ekyEtÙøb' · ˚òqv · zà yC« w¬ £«yr flÚ c ¸ m i
:hïz∑∆ h a £Ùıqm GA b –a £˚YbH i yCO w¬ £«yr fiÅ c ¸ m Gi m i ˇè £k e yEtb Oø ' · -te' ˚'yòc i ÙCyw¬ §Är O h · ' a
'âb A c ¸ -raW ' É r fl s ¸ yïs i dˇˇû y¬ b –¸ £át A ' O rˇˇk –OZ m ¸ yC« w¬ £°h e yEhl » ' È hûˇ w√ hÃy-te' ˚Yxk –¸ H ¸ yC« ïw¬ 9
-le' ˚òqv · zà yC« w¬ 10 :£ïb –A ˚Ymx · l GA ïyC« w¬ bÅ' A Ùm ™elˇû m e ˇè d y¬ b ¸ ˚ £yÄt Gi H ¸ l i p K¸ -d¬yb ¸ ˚ rÙäcx A
-te'Ãw £yõilAv¸–bah-te' dˇˇBOb·v¬Fnw¬ hØw√ hÃy-te' ˇè ˚n¸bz¬è v A yòk –i ˚n'ÅX A x A ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ ** rem'◊yC w¬ * ˇè hw√ hÃy
ˇè hw√ hÃy xòl a H ¸ yC« w¬ 11 :≠Ωd  b ¸ v a n¬ wà ˚nyõb E yà ' O dˇˇyC¬ú m i ˚nôl E yic F h a hÄt GA v a wà tÙ˝rAGt¸HavAh
dˇˇyC¬ò m i £äk e t ¸ ' e lâc FE yC¬ w¬ l°' E ˚m¸H-te'wà xõt GA p ¸ y« -te'wà §Åfld¸–b-te'Ãw lavûˇ a–bÁrÃy-te'
'ûˇ b
–A §ê ÙGmv a -yïn≈ b –¸ ™elˇû m e HãAx√n-yïi–k ˚Ä'ËriGt¬w 12 :xaXïb –e ˚YbH ¸ t GE w¬ byÅb i s –A m i ˇè £k e yEbyà ' Oø
£õk e yEhl » ' È húw√ hy¬w ˚ny°l E v A ™Zl » m ¸ y« ™elm eõ -yik – 'àl ◊ yÅl i ˚r¸m'Zt G◊ w¬ £ Ç k e yElv ·
h=nF≈ h i wà £°t Ge l ¸ ' e H ¸ rˇˇû H e ' · £õt Ge r Ë x a b –¸ rˇˇúeH·' ™elôeGmah húnF≈ h i hÄt GA v a wà 13 :£ïk e k –¸ l ¸ m a
ˇè ÙtO' £òt Ge d Ë b a v · w¬ hÆw√ hÃy-te' ˚Z'ËryïiGt-£i' 14 :™elïem £õekyElv · hôw√ hÃy §üatn√
ˇè ™l
e m Geè h a -£¬gwà £Ät Ge ' a -£¬gF £ûˇ t e y« h ¸ w« h°w√ hÃy yûˇ p Ki -te ' ˚˜rm ¸ t a 'Bl ◊ wà ÙÅlq O b –¸ £ûˇ t Ge v ¸ m a H ¸ ˚
lÙ˘qb –¸ ˇè ˚v¸mH ¸ t i '`l ◊ -£i'wà 15 :£ïekyEh»lÈ' hú√whÃy rˇˇõaxa' £Åk e yElv · ™ûˇ l a m A rˇˇû H e ' ·
:£ïk e yEtb O ' · b a ˚ £õk e b –A hôw√ hÃy-d¬y hüAtyà h A wà h°w√ hÃy yûˇ p Ki -te' £õt e yÊrm ¸ ˚ hØw√ hÃy
hõW e v O hØw√ hÃy rˇˇû H e ' · h°z∑∆ h a lÙ˜dgF√ h a rˇˇúAbfl–dah-te' ˚Å'r Ë ˚ ˚Zbc F¸ y¬ t ¸ h i ˇè ht GA v a -£¬gF 16
tÙYlq O §út GE y« wà hØw√ hÃy-le' ˇè ' r fl q Ÿ ' e £ÙØyC h a ˇè £yiX L x i -ryicŸq 'Ù`l·h 17 :£ïeky≈nyEv¸l
lÙB'H ¸ l i hØw√ hÃy yûˇ n≈ yEvb –¸ èˇ £t e yiWv · rˇˇH eò ' · ˇè hb –A r fi £òk e t ¸ v a r fl -yïk –i ˚Ä'r Ë ˚ ˚Zvd Ë ˚ rˇˇX A° m A ˚
tBl » q O hôw√ hÃy §üEt G yC« w¬ hØw√ hÃy-le' èˇ lE'˚m¸H '`flrŸq«Cy¬w 18 < :™elïm e £õk e l A
:lïE'˚m¸H-te'Ãw hõ√whÃy-te' dˇˇ' O_ m ¸ £úv A h A -lAk 'âr fl y«yC w¬ '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a rˇˇX Aõ m A ˚
hú√whÃy-le' ßy_ÂdAb·v-dav¸–b lüEGlaKp¸tih lÄE'˚m¸H-le' £äAvAh-lAk ˚ârm ¸ '◊yC w¬ 19
˚nõAl lBO'¸Hil hÅAvflr èˇ ˚nyèEt'◊LXax-lA–k-lav ˚n¸ps aò y√ -yïk –i t˚Úm√n-la'Ãw ßyõeh»lÈ'
£Åt e yiWv · £ûˇ t Ge ' a ˚'År fl yit G -la' èˇ £AvAh-le' lò' E ˚m¸H rem'=C◊y¬w 20 < :™elïem
-te' £út Ge d Ë b a v · w¬ hØw√ hÃy yZr „ x · a'Em èˇ ˚r˚èsAGt-la' ™Äa' t'°◊∑zah hõAvflrAh-lA–k túE'
-'ø◊l rˇˇüeH·' ˚hÄOGtah yZr „ x · ' a |yûˇ k –i ˚r˚Úst GA 'Yl ◊ wà 21 :£ïek¸bab¸l-lAk¸–b hõ√whÃy
ÙÅm
G v a -te' ˇè hw√ hÃy H`X LO y« -'ø◊l yi–k∏ 22 :hAGmïEh ˚hBOt-yi–k ˚lyõc Fi y¬ 'Bl ◊ wà ˚lyôv i Ùy
£ûˇ gF¬ 23 :£ïv A l ¸ ÙYl £ôk e t ¸ ' e tÙBWv · l a hØw√ hÃy lyûˇ ' i Ùh yik – ò lÙ˝dgF√ h a ÙZmH ¸ r˚Ybv · b –a
yûˇ t
i y„rÙhÃw £°k e d Ë v a b –a lûˇ l GE aKp¸tih¸l l˜Od·xEm hØ√whyïal 'ZX ◊ x · m E ˇè yl Gi hAlyòl i x A yÄk i nO ' A
£úeGtËdab·v¬w hÆ√whÃy-te' ˚'˘rÃy |™ûˇ a' 24 :hΩflrAHÃyahÃw hõAbÙLXah ™Ârˇ BÂd¸–b £Åek¸te'
-£i'Ãw 25 :£ïekAGmiv lYÊ–dÃgih-reH' · tú' E ˚Å'r Ë yûˇ k –i £°k e b ¸ ab¸l-lAk¸–b tõemÈ'e–b Ù_tO'
> :˚øps –A t Gi £õk e k –¸ l ¸ m a -£ïgF¬ £út Ge ' a -£¬gF ˚vÚr „ t GA v fi r „Y h A

1 Samuel 13
:lïE'flr¸W«y-lav ™õalAm £yØ«nAH yûˇ t GE H ¸ ˚ ÙÚkl ¸ m A b –¸ l˚Z'H A hõ√nH A -§eb – 1
£«yp
KaÄ l
¸ ' a l˚ä'H A -£iv ˚=yh ¸ yC« w¬ ±lE'flr¸W«Cyim ê£yipAl·' teHZ»l¸H l˚ä'AH Ùâl-rax¸b«Cy¬w 2
retˇû y∆ wà §y°m i y√ nà b–i tõv a b ¸ g« b –¸ §Åt A n√ Ùûy-£iv ˇè ˚yAh •eleÄ 'wà lÅ' E -tyïb –E rˇˇû h a b ¸ ˚ ˇè Wm A k ¸ m i b –¸
rˇˇû H e ' · ˇè £yit G H
¸ li p K¸ byòc i nà tûˇ ' E §Ät A n√ Ùy ™ûˇ yC¬ w¬ 3 :wyïAlAhO'¸l Hyúi' xõaGliH £ÅAvAh
rÅOm'El èˇ ¶ÂrèA'Ah-lAk¸–b rˇˇp Aò ÙKHb –a vâq — t GA l É ˚'AHwà £y°t Gi H ¸ l i p K¸ ˚Yvm ¸ H ¸ yC« ïw¬ vabg∆Ø b –¸
-te' èˇ l˚'AH hòA–kih rÄOm'El ˚Zv¸mAH lãE'flr¸W«y-lAkÃw 4 :£yΩÊrb ¸ v i hA ˚Yvm ¸ H ¸ y«
yBr „ x · ' a £ôv A h A ˚ıqv · c FA yC« w¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ b –a lõ' E flr¸W«y Ha'¸bn« -£¬gwà £yÅt Gi H ¸ li p K¸ byûˇ c i nÃ
£yâiH»l¸H lÄE'flr¸W«y-£iv £ûˇ ExAGlih¸l |˚Zp¸s' e n∆ £yãt Gi H ¸ l i p ¸ ˚ 5 :lï√Fg¸l«Fgah l˚Y'AH
£õ√Cyah-tïap¸W-lav rˇˇúeH·' lÙ_xk –a £àv A wà £yÅH i r fl p KA ˇè £yipl A ' · teHH Eò wà ˇè bk e r Âè •el' eò
èˇ ˚'flr lòE'flr¸W«y Hyâi'Ãw 6 :§∆wï' A tyúb –E tõm a d Ë q ÷ WÅm A k ¸ m i b ¸ ˚ûnx · yC¬ w¬ ˇè ˚l·vyC¬ ïw¬ b˝r O l A
£yÅv i l
A s –¸ b a ˚ ˇè £yixw√ x · ïb a ˚ tÙ`rv A m G¸ b –a £Äv A h A ˚Z'b –¸ x a t ¸ ïC«yw¬ £°v A h A WõgF¬ n« yúk –i ÙÅl-rac yûˇ k –i
dˇˇv A° l ¸ g« wà dˇˇgF√õ ¶Ârˇ ' eú §Åd –„ r Ë yC¬ h a -te' ˇè ˚r¸bïv A £yÄr Ê b ¸ v i wà 7 :tÙ¡rb –O b a ˚ £yõx i r Ê cF¸ b a ˚
tûˇ v
a b
¸ H
i |lexÙûˇ yC w¬ ** lexy«yC ¬w* 8 :wyΩflr·xa' ˚ıdËrAx £õAvAh-lAkwà lØgF√ l ¸ gF« b a ˚Fnd ÂZ Ùv ˇè l˚'AHwÃ
£õv A h A ¶epyC√ú w¬ l°gF√ l ¸ gF« h a lõ' E ˚m¸H 'úb A -'◊lÃw lÅE'˚m¸H rˇˇû ˇH e ' · ˇè dv E ÙGml a £yÄm i y√
:hïl A v O h A lavyC¬õ w¬ £y°m i l A H K¸ h a wà hõl A v O h A yÅl a ' E ˚Hûˇ gF« h a l˚Å'H A rem'ûyC◊ w¬ 9 :wyïl A v A m E
l˚_'H A 'úc E yC≈ w¬ '°b –A lõ' E ˚m¸H hú≈FnihÃw hÅAlOvAh tÙZl·vah¸l èˇ Ùt»l G k a k –¸ yÄh i yà w¬ 10
-yïk –i l˚á'H A rem'ûyC◊ w¬ t A y°W i v A hûˇ m e lõ' E ˚m¸H rem'ByC◊ w¬ 11 :ÙøkrAb¸l ÙYt'flrŸqil
£yõt Gi H ¸ l i p ¸ ˚ £yÅm i yC√ h a dˇˇû v E Ùm¸l ˇè t A 'èb A -'◊l ˇè ht GA ' a wà yÄl a v A m E £äv A h A ¶âp a n√ -yïk i yÉ t i yi'r fl
yún≈ p ¸ ˚ lØgF√ l ¸ gF« h a ˇè yl a ' E £yòt Gi H ¸ l i p ¸ ˚âdr Ë y≈ hAt G v a ∏ rÄm a ' O w√ 12 :Wïm A k ¸ m i £yúp i s A ' È n∆
lôE'˚m¸H rem'^◊Cy¬w 13 < :hïAlOvAh hõel·va'√w qÅp Ka ' a t ¸ ' e ïw√ yity°iGlix 'Z◊l hõ√whÃy
™ØwF√ c i rˇˇû H e ' · ˇè ßyèh e l » ' È hòw√ hÃy tUw¬ c ¸ m i -te' t GA r Ë m aÄ H A 'Z◊l AGt¸l°A–k¸s«n l˚Y'AH-le'
hõAGtavÃw 14 :£ïAlÙv-dav lõE'flr¸W«y-le' ô߸Gt¸kal¸mïam-te' hü√whÃy §yâk i h E hÄt GA v a yûˇ k –i
ˇè dy«gn√ l ¸ hòw√ hÃy ˚h=wF≈ c a yà w¬ ÙÄbb A l ¸ k –i Hyûˇ ' i Ùäl h=w√ hÃy ÉH‘–qi–b £˚˝qAt-'◊l ˇû ßt G¸ k ¸ l a m ¸ m a
lÄ' E ˚m¸H £“qˇû yC√ w¬ 15 > :hïw√ hÃy ß õ wFà c i -rˇˇïH e ' · tú' E t GA r Ë m aÅ H A 'Zl ◊ yik – ò ÙÅm G v a -lav
ÙÅm
G v i £yûˇ ' i c ¸ m ¸ nF« h a ˇè £v A h A -te' l˚Ä'H A dˇˇq O˘ p ¸ yC« w¬ §°m i √ynà b –i tûˇ v a b ¸ gF« lõgF√ l ¸ gF« h a -§im lavyC¬ô w¬
£yõb i H ¸ yO £Åm GA v i 'ûˇ c A m ¸ nF« h a èˇ £v A h A wà ÙÆnb –¸ §ûˇ t A n√ ÙyÃw l˚ã'AHÃw 16 :Hyïi' tÙY'Em HúEH¸–k
hún≈ x · m Ga m i tyôx i H ¸ m Ga h a 'üEcyC≈ w¬ 17 :Wïm A k ¸ m i b ¸ ˚Bnx A £yõt Gi ¸Hl i p ¸ ˚ §°m i y√ nà b –i vabˇû g∆ b –¸
-le' hYflr¸pAv ™Ârˇ B–d-le' hôn∆ p ¸ y« dˇˇx Aú e' H'â◊rAh £y°iH'flr hûˇ AH»l¸H £yõiGt¸Hil¸p
dˇˇòAxe' H'â◊rAhÃw §Ù˝rOx tyûˇ b –E ™Ârˇ d –ÂY hØn∆ p ¸ y« ˇè dx A ' e H'`◊rAhÃw 18 :lïAv˚H ¶Ârˇ úe'
< :hflrˇ ïb –A d Ë m Gi h a £yõv i b O c F¸ h a yúgF≈ -lav •ôq “ H ¸ nF« h a l˚ÅbgFà h a ™Ârˇ d –ÂZ ˇè hn∆ p ¸ y«
˚ZWv
· y¬ §ep
K ò £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ ˚˘rm ¸ A'** ramA'*-yïi–k l°E'flr¸W«y ¶Ârˇ û ˇ' e lYk O b –¸ 'Åc E m GA y« 'Z◊l èˇ HflrAxÃw 19
HÙX¸lil∏ £y°iGt¸Hil¸Kpah lõE'flr¸W«y-lAk ˚ıdËr≈Cy¬w 20 :tyï«n·x ÙB' bÂrˇ x eõ £yÅr Ê b ¸ v i h A
hãt A yà h A ïwà 21 :ÙøtH A r „ x · m a tõ' E wà ÙÅm G d –Á r Ë q — -te'wà ˇè ÙtE'-te'Ãw ÙòGt¸Hfir·xam-te' Hyûˇ i'
£y°m Gi d –Á r Ë q –— h a l ¸ ˚ §ÙYH¸Gl÷q HB»l¸HilÃw £yÅit' E ˇû l A wà ˇè tH O „rx · ïm Ga l a £yÄp i hflryûˇ c i p K¸ h a
ˇè ty«nx · w¬ bÂrˇ x eò 'äc A m ¸ n« 'âl ◊ wà temx eÅ l ¸ m i £Ùûyb –¸ ˇè hy√ A hÃw 22 :§ïAbËrfl–dah byõiFcah¸l˚
§õt
A n√ Ùy¸l˚ l˚Å'H A l ¸ 'ûˇ c E m GA t Gi w¬ §°t A n√ Ùy-te'wà l˚Y'H A -te' rˇˇH eú ' · £Åv A h A -lAk – dˇˇû y¬ b –¸
< :Wïm A k ¸ m i rˇˇb aõ v · m a -lï' e £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ bûˇ c Fa m a ˇè 'c E yC≈ ¬w 23 :ÙΩnb –¸

1 Samuel 14
hÄk A l ¸ wyÅl A k E 'ûˇ W E nO ˇè rv a nF¬è h a -le' ˇè l˚'AH-§eb – §òt A n√ Ùy rem'=yC◊ w¬ £ÙÆyC h a yûˇ h i yà w¬ 1
:dyïgF« h i 'Bl ◊ wyõb i ' A ¸l˚ z°AGlah rebûˇ EvEm rˇˇH eõ ' · £yÅt Gi H ¸ ilp K¸ bûˇ c Fa m a -le' ˇè hr fl b –¸ v ¸ n¬ wÃ
rˇˇû H
e ' · ˇè £v A h A wà §Ù˝rgà m i b –¸ rˇˇû H e ' · §Ùõm G r Ê h A taxt Gaú hÅv A b ¸ gF« h a hûˇ c E q Ÿ b –i ˇè bH E Ùy l˚Ä'H A wà 2
sâx A nà yip K -§eb – |dÙZbk A yi' yáx i ' · b˚áXix·'-§eb hûˇ √Cyix·'¬w 3 :Hyï' i tÙY'm E HúH E k –¸ ÙÅm G v i
:§ït A n√ Ùy ™õl a h A yúk –i vÅd fi y√ 'Zl ◊ ˇè £v A h A wà dÙÚp' E 'ûˇ W E nO ÙYlH i b –¸ hôw√ hÃy |§üEhk –O yäl i v E -§eb –
-§EH £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ bûˇ c Fa m a -lav èˇ rb O v · ïl a ˇè §t A n√ ÙΩy Hòq –‘ i b – râH e ' · tÙÄrb –¸ v ¸ m Ga ïh a §yûˇ b E ˚4
¶Åc E Ù–b ˇè dx A ' e ïh A £òH E wà h°z∑∆ m i rebv Eõ h A m E vals –eú h a -§EHwà hØz∑∆ m i ˇè rb e v Eè h A m E vals –eò h a
dˇˇx Aú ' e h A wà W°m A k ¸ m i l˚Zm §ÙYpc FA m i q˚Bcm A dˇˇôAxe'Ah §üEKHah 5 :h∆nF ïs e dˇˇx Aõ ' e h A £úH E wÃ
ˇè hk A l ¸ wyÄl A k E 'ûˇ W E nO |ravûˇ nF¬ h a -le' §ät A n√ ÙhÃy rem'=yC◊ ¬w 6 < :vabïgF√ l˚Bm b∆gnF∆õ m i
§yò' E yûˇ k –i ˚n°l A hõw√ hÃy húW e v · y¬ yôl a ˚' hel G ' EÅ h A £yûˇ l i r „ v · h A ˇè bc Fa m a -le' hÄr fl b –¸ v ¸ n¬ wÃ
hõW E v · wyÅl A k E 'ûˇ W E nO ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ 7 :Xïv A m ¸ b i ÙB' bYr fi –¸ b v fi yúH i Ùh¸l rÙÅcv ¸ m a ˇè hw√ hyïl a
ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 8 < :ßïb e b A l ¸ k –i õßm G¸ v i yún« nà h i ™Ål A hûˇ X E nà ߰ebAb¸li–b rˇˇû eH·'-lA–k
h`O–k-£i' 9 :£ïehyEl·' ˚nyõilÃgn« wà £y°H i n√ ' · h A -le' £yYr Ê b ¸ v O ˚n¸xn¬ú ' · hônF≈ h i §Åt A n√ ÙZhyÃ
hõl e v · n¬ 'Bl ◊ wà ˚nyÅt GE x ¸ t a ˚nËdˇ û ˇm a v A wà £°k e yEl' · ˚nõv E y«gF ah-dav ]3 wF m G d –Oà ˚nyÅl E ' E ˇè ˚r¸m'Ωy◊
˚nÚd „ y√ b –¸ hõw√ hÃy £ún√ t A nà -yïk –i ˚nyÅl i v A wà ˇè ˚nyèl E v A ˚`lv · ˚är¸m'◊y hâO–k-£i'Ãw 10 :£ïehyEl·'
£yÅt Gi H ¸ l i p ¸ ˚˘rm ¸ '◊yC w¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ bõc Fa m a -le' £Åh e y≈nH ¸ ˚ZlgF√ yC« w¬ 11 :tÙø'h A ˚nõl GA -h∆zwÃ
yâH E nà ' a ˚É n·vyC¬ w¬ 12 :£ïH A -˚'¸b – x a t ¸ h i rˇˇH eú ·' £yYÊrOxah-§im £yÅ' i c ¸ yOΩ ˇè £yÊrb ¸ v i hònF≈ h i
hAvyBd Ê ÙnÃw ˚nyÅl E ' E ˚Zlv · ˇè ˚r¸m'ΩyC◊ w¬ wyÄl A k E 'ûˇ W E nO -te'Ãw |§ûˇ t A n√ Ùy-te' häb A c FA m Ga h a
-yïk –i yÅr fi x · ' a hûˇ l E v · ˇè wyAlk E 'òW E nO -le' §ät A n√ Ùy rem'=yC◊ w¬ > rˇˇb A° d –fl £õk e t ¸ ' e
'úW E nO wà wyÅl A gà r fi -lavwà ˇè wyfldy√ -lav §Ät A n√ Ùy lavˇû yC¬ w¬ 13 :lï' E r fl W ¸ y« dˇˇy¬ú b –¸ hõw√ hÃy £ún√ t A nÃ
yãh
i t G¸ w¬ 14 :wyΩr fl x · ' a tút E Ùm¸m wyõl A k E 'úW E nO wà §Åt A n√ Ùy yûˇ n≈ p ¸ l i ˇè ˚l¸p K yC« ïw¬ wyÚr fl x · ' a wyõl A k E
yúc
i x · b a k –¸ Hy°' i £yZr Ê W ¸ v e k –¸ wyõl A k E 'úW E nO wà §ôt A n√ Ùy hüAk – ih râeH·' hÆ√nOH'ÊrAh hûˇ A–kaGmah
£Åv A h A -lAkb ¸ ˚ ˇè hd  W KA b a hòn∆ x · m Ga b a hâd fl r fl ·x Éyih¸Gt¬w 15 :hΩd  W A demc eú hõn√ v · m a
:£yïih»lÈ' tBfi–dËrex¸l yõih¸Gt¬w ¶ÂrÅA'Ah zûˇ gF¬ r Ë t Gi w¬ hAm G E°h-£¬gF ˚˜dr Ë x A tyÅx i H ¸ m Ga h a wà ˇè bc FA m Ga h a
™elyC≈ú w¬ gÙYmn√ §Ù_mh A h e hü≈nF h i wà §°m i y√ nà b –i tõv a b ¸ g« b –¸ l˚Å'H A l ¸ ˇè £yipc FO h a ˚`'r Ë yC« w¬ 16
yõm i ˚Å'r Ë ˚ 'ûˇ n√ -˚dŸqp Ki ÙÅt G ' i rˇˇû eH·' èˇ £AvAl l˚Ä'AH rem'ûyC◊ w¬ 17 > :£øl » h · w¬
ˇè l˚'AH rem'`yC◊ w¬ 18 :wyïl A k E 'úW E nO wà §õt A n√ Ùy §yú' E hônF≈ h i wà ˚Ådq Ÿ p ¸ yC« ïw¬ ˚n°m GA v i m E ™ûˇ l a h A
'˚Yhah £ÙúCya–b £yôih»lÈ'Ah §Ù˙r·' hU√yAh-yïi–k £y°ih»lÈ'Ah §Ù˘r·' hAHyõ«Fgah hØ√Cyix·'ïal
ˇè rH e ' · §ÙÄmh A h e wà §Åh E k –O h a -le' èˇ l˚'AH rˇˇb –eò d –Ê dˇˇû v a yÄh i yà w¬ 19 :lï' E r fl W ¸ y« yún≈ b ¸ ˚
§õEhO–kah-le' l˚_'AH rem'^◊Cy¬w > bÚr fl w√ ™ÙYlh A ™elyC≈ú w¬ £yÅit G H ¸ l i p ¸ hûˇ n≈ x · m a b –¸
h°m A x A l ¸ m Gi h a -dav ˚'Yb O yC√ w¬ ÙÅt G ' i rˇˇû H e ' · ˇè £v A h A -lAkwà l˚Ä'H A qûˇ v E z∑√ yC« w¬ 20 :ßΩd  y√ •Bs O ' È
£yÄr Ê b ¸ v i h A wà 21 :dˇˇ' Oø m ¸ húl A ÙdÃgF hõm A ˚h¸m ˚hÅv E r „ b –¸ ˇè Hyi' bÂrˇ x eò hät A yà h A h=nF≈ h i wÃ
by°b i s A hõn∆ x · m Ga ïb –a £ôm GA v i ˚Bl Av râeH·' £ÙÅH¸lH i lÙZmt ¸ ' e k –¸ ˇè £yit G H ¸ l i p K¸ l a ˚`yh A
Hyâ' i l É k O wà 22 :§ït A n√ ÙyÃw l˚Y'AH-£iv rˇˇúeH·' lÅE'flr¸W«y-£iv ˇè tÙy¸hïl i hAm G h EÄ -£¬gwÃ
˚ıqb –¸ d Ë yC¬ ïw¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ ˚sõn√ -yïk –i ˚Åvm ¸ ïH A ˇè £y« r fiè p ¸ ' e -rah¸–b £yòi'¸–bax¸tïiGmah läE'flr¸W«y
l°E'flr¸W«y-te' '˚Yhah £ÙúCya–b hôw√ hÃy vaHÙüCyw¬ 23 :hïm A x A l ¸ Gimb –a £õh e y„rx · ' a hAm G h Eô -£¬g
£Ùûˇ yC b –a WõgF¬ n« lú' E r fl W ¸ y« -Hyïi'Ãw 24 :§∆wïA' tyúE–b-te' hYflrb ¸ v A hÅm A x A l ¸ m Gi h aâ wÃ
£exäel lak'=◊y-reH·' Hyi'Ah∏ r˚˘rA' rÄOm'El £äAvAh-te' l˚â'AH É le'OCy¬w '˚Úhah
< :£exïAl £õAvAh-lA–k £úavAX 'øl ◊ wà yÅb a yà ' OZ m E ˇè yt Gi m ¸ q –— n« Ãw bÂrÄevAh-dav
ˇè £v A h A '`b ◊ yC√ w¬ 26 :hΩd  W KA h a yún≈ p K¸ -lav Hõb a d Ë yúh i yà w¬ ravyC√° b a ˚'ûˇ b –A ¶Ârˇ ' Aõ h A -lAkwà 25
£õAvAh 'B„r√y-yïi–k wyÅiKp-le' èˇ Ùd√y gyòW Ki m a -§yE'wà H°b A d –Ë ™elûˇ Eh hõ≈FnihÃw ravجCyah-le'
xÄal¸H«Cy¬w Ç£AvAh-te' êwyibA' v fi yûˇ b –i H ¸ h a b –¸ vÄm a H A -'øl ◊ §ûˇ At√nÙyÃw 27 :hïAvub¸KHah-te'
ˇè Ùd√y beHyC√ò w¬ H°b A d –Ë h a tZr fi v ¸ y¬ b –¸ h – t Aõ Ù' lBb –O X ¸ yC« w¬ ÙÅdy√ b –¸ rˇˇû H e ' · ˇè heLXaGmah hòEcŸq-te'
v
fi yâb
–i H
¸ h
i v fiÉ b –E H ¸ h a rem'ÆyC◊ w¬ £äv A h A ïm E Hyâ' i §É v a yC¬ w¬ 28 :wyïn√ yEv h√nr Ë ˇ' OY t GA w¬ ** h√n'◊rt GA w¬ * wyÅp Ki -le'
•avyC√õ w¬ £Ù°yC h a £exl eõ lak'By◊ -reH·' Hyôi'Ah r˚ırA' rÅOm'El èˇ £AvAh-te' ßyòibA'
yØn¬ yEv ˚rˇˇ' OZ -yïk –i ˇè 'n√ -˚'Ër ¶Ârˇ °A'Ah-te' yõibA' rˇˇúakAv §Åt A n√ ÙΩy ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 29 :£ïv A h A
£Åv A h A ˇè £ÙCyh a lòk a ' A lâk O ' A É'˚l yái–k •Äa' 30 :hï∆∑zah Húabd –Ë Xõv a m ¸ yit G m ¸ v aÅ X A yûˇ k –i
˚ãk– yC¬ w¬ 31 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ b –a hõA–kam húAt¸bflr-'ø◊l hôAGtav yúk –i '°c A m A rˇˇû H e ' · wyõb A yà ' O lúl a H K¸ m i
XavyC¬ò w¬ ** WavyC¬ w¬ * 32 :dˇˇ' Oø m ¸ £õv A h A •avyC√ú w¬ h√nl »Ú yC√ ' a Wõm A k ¸ m Gi m i £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ b –a ˇè '˚hah £ÙòyC b –a
lak'ByC◊ w¬ hAcr Ë ˇ' A° -˚X·xH ¸ yC« w¬ rˇˇq “õ b A yún≈ b ¸ ˚ rˇˇq “ô b A ˚ §'^c ◊ ˚âxq Ÿ yC« w¬ lÅl A H KA h a ** lAlAH*-le' èˇ £AvAh
hõ√whyïal £y'úiXOx £ôAvAh hú≈Fnh i rÅm O 'El ˇè l˚'AHl ¸ ˚dyògF« yC¬ ¬w 33 :£Ωfl–dah-lav £õAvAh
:hïl A ÙdÃgF §eb' eú £ÙõyC h a yúl a ' E -˚GlgFOΩ £Åt Ge d Ë g¬ b –¸ rem'ûyC◊ ¬w £Úfl–dah-lav lZOkÈ'el
ÙärÙH Hyâ' i yÉ l a ' E ˚Hyûˇ gF« h a £áh e l A £ûˇ t Ge r Ë m a ' · w¬ £áv A b A ˚cûˇ p Ku l˚Z'H A rem'ûyC◊ w¬ 34
lZOkÈ'el hõ√whyïal ˚B'¸Xexet-'øl ◊ wà £Åt Ge l ¸ k a ' · w¬ ˇè hz∆ b –A £òet G X ¸ x a H ¸ ˚ ˚hÆy≈ W ¸ Hyûˇ ' i wÃ
:£ïAH-˚X·x¸H«Cy¬w hAlyà l Gaõ h a Ùdˇˇy√ô b ¸ Ù˙rÙH Hyûˇ i' £äAvAh-lAk ˚H=gF« yC¬ w¬ £Úd –fl h a -le'
> :hïw√ hyïl a x fi b –Eõ zà m i tÙBnb ¸ il lÅExEh ÙZtO' h°√whyïal fixõE–bzà m i l˚_'H A §ebü«yC w¬ 35
rÙZ'-dav |£ûˇ ehAb h√zBOb√nïÃw hAlÃyäal |£yâiGt¸Hil¸p Éy„r·xa' hZfldËr≈n l˚á'AH rem'û◊Cy¬w 36
< h°EW·v ßyõ∆nyEv¸–b bÙúLXah-lAk – ˚Årm ¸ 'ûyC◊ w¬ HyÅ' i ˇè £h e b –A rˇˇ' Eò H ¸ n¬ -'øl ◊ wà r’qb –OÄ h a
£yÅih»l'ïE–b èˇ l˚'AH lò' a H ¸ yC« w¬ 37 :£yïh i l » È'Ah-le' £Y»l·h húb A r Ë q Ÿ n« §Åh E k –O h a ˇè rm e 'èyC◊ w¬
:'˚øhh a £ÙúyC b –a ˚hõn√ v A 'Bl ◊ wà l°' E r fl W ¸ y« dˇˇû y¬ b –¸ £õn≈ t G¸ ith · £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ yZr „ ·xa' èˇ d„rE'ïah
hôt A yà ïh A hÄm GA b –a ˚Å'r Ë ˚ ˚ZvËd˚ £°v A h A tÙûˇ nF p Ki lYk –O £Ål » h · ˚øHgFOû l˚Å'H A rem'ûyC◊ w¬ 38
-£i' yüi–k lÅE'flr¸W«y-te' èˇ fivyèH i ÙGmh a hÆw√ hÃy-yax yûˇ k –i 39 :£ÙïCyah t'Y◊∑zah t'úALXaxah
-le' rem'û◊Cy¬w 40 :£ïAvAh-lA–kim ˚hõn≈ v O §yú' E wà t˚Úmy√ tÙZm yûˇ k –i yõn« b –¸ §út A n√ Ùy¸b – Ù_nH ¸ y∆
rebˇû v E l ¸ hõy∆ h ¸ n« yØn« b –¸ §ûˇ Atn√ ÙyÃw ˇè yn« ' · ïw¬ dÅx A ' e rebˇû v E l ¸ ˇè ˚y¸hït Gi ˇè £eGta' lÄE'flr¸W«y-lA–k
rem'ûyC◊ w¬ 41 < :hïW E v · ßyõn∆ yEv¸–b bÙúLXah l˚Å'AH-le' èˇ £AvAh ˚`rm ¸ '◊yC w¬ dˇˇx A° ' e
l˚Y'H A wà §ôt A n√ Ùy dˇˇük E l GA yC« w¬ £y°m i t A hAbˇû h A lõ' E r fl W ¸ y« yúEh»lÈ' hô√whÃy-le' l˚Ä'AH
dˇˇk Eõ l GA yC« w¬ y°n« b –¸ §ûˇ t A n√ Ùy §yõb E ˚ yDn« yEb – ˚lyàp Ki h a l˚Å'H A rem'ûyC◊ w¬ 42 :˚'ïc A y√ £úv A h A wÃ
§Ät
A n√ Ùy ÙZl-d∆gF yC¬ w¬ hAty°W i v A hûˇ m e yõl Gi hfldyúgF« h a §Åt A n√ Ùûy-le' ˇè l˚'AH rem'`yC◊ w¬ 43 :§ït A n√ Ùy
:t˚øm' A yún« nà h i Hõb a d –Ë Xúv a m ¸ y_d Ê y√ b –¸ -reH' · hüeX L m Ga h a hâc E q Ÿ b –i yit G m ¸ v aä X A £âv O X A r É m e '◊yC w¬
:§ït A n√ Ùy t˚Ymt GA tÙBm-yïk –i •°isÙy hZOkÃw £yõih»lÈ' húeW·v¬y-høO–k l˚Å'AH rem'û◊Cy¬w 44
hûˇ lA ÙdÃgF h a hâv A ˚HÃyh a hAWv A ∏ rˇˇû H e ' · ˇè t˚m√y |§òt A n√ Ùy˛h l˚Ä'AH-le' £äAvAh rem'=◊Cy¬w 45
-yïi–k hAcËrÅa' èˇ ÙH'◊r t`fir·vW Ka m i lãp KO y« -£i' ˇè hw√ hÃy-yax hAlyÄilAx ±lE'flr¸W«y¸–b êt'◊∑zah
< :tïm E -'◊lwà §õt A n√ Ùy-te' £ôv A h A ˚úd – p ¸ yC« w¬ h°z∑∆ h a £Ùûˇ yC a h hõAWAv £yúih»lÈ'-£iv
l˚_'AHÃw 47 :£ïAmÙq¸mil ˚Bk¸lAh £yõt Gi H ¸ l i p ¸ ˚ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ yY„r·xa'Em l˚Å'AH lavûˇ ¬Cy¬w 46
|bûˇ ' A Ùm¸b – wyáb A yà ' O -lAkïb –¸ |byûˇ b i s A £exˇû l GA yC« w¬ l°' E r fl ¸W«y-lav hõAk˚l¸m G h a dˇˇk aú l A
-reH·' lBOk¸b˚ £yÅiGt¸Hil¸Kpab˚ èˇ hb A Ùc yòk E l ¸ m a b ¸ ˚ £Ùäd' È b e ˚ §Ùâm G v a -y≈nb ¸ b i ˚
dˇˇyC¬ú m
i lõ' E r fl W¸ y« -te' lúc FE yC¬ w¬ q°l E m A v · -te' ™õyC¬ w¬ l«yx aÅ Wavˇû yC¬ w¬ 48 :fivyïH i rË y¬ hõn∆ p ¸ y«
ˇè £H E wà vfi ˚ÚH-yik – l ¸ m a ˚ yõw« H ¸ y« wà §út A n√ Ùy l˚Å'H A yûˇ n≈ b
–¸ èˇ ˚y¸hïyC« w¬ 49 < :˚hïs E H O
teHˇû ' E ˇè £H E wà 50 :lïk a yim hõnF√ X a q –Ÿ h a £úH E wà bÅr fi mE ˇè hrfl yikb –¸ h
a £òH E wyÅt
A nO b
¸ yûˇ t
GE H ¸
dÙúd
– rˇˇn≈õ -§eb – rØn≈ yib' · ˇè Ù'Ab¸c-raW £òEHÃw ¶av°Amyix·'-tab – £avnOY yix' · l˚Å'H A
< :lïE'yib·'-§e–b rˇˇõ≈n¸ba'-yïib' · rˇˇn≈ú wà l˚_'H A -yïb i '
· Hyü÷qÃw 51 :l˚ø'AH
hâ'A r fl wà l˚Ú'H A yûˇ m
E yà lYk –O £yÅiGt¸Hil¸Kp-lav hûˇ “q√z·x èˇ hAmAx¸liGmah yòih¸Gt¬w 52
< :wyïl A ' E ˚hõp E s ¸ ' a yC¬ w¬ l«yx aÅ -§eb
– -lAkwà ˇè rÙ–bgF« Hyò' i -lA–k l˚ä'AH

1 Samuel 15
™elm eÅ l ¸ ˇû ßx Û H A m ¸ l i ˇè hw√ hÃy xòl a H A yât i O' l˚Å'AH-le' èˇ lE'˚m¸H rem'`yC◊ w¬ 1
h`O–k 2 < :hï√whÃy yB„r¸bÊ–d lÙ˜q¸l vÅam¸H hûˇ AGtavÃw l°E'flr¸W«y-lav ÙõGmav-lav
-reH·' l°E'flr¸W«y¸l qõElAm·v húAWAv-reH·' tô' E yit G d Ë q —à p KA tÙÅ'b A c ¸ hûˇ w√ hÃy ˇè rm a ' A
qÄElAm·v-te' häAtyïi–kihÃw ™âEl ÉhAGtav 3 :£«yr flΩ c ¸ m Gi m i ÙYtl » ·vb –a ™Ârd –ÂÅ b –a ˇè Ùl £úW A
-dav Hyûˇ ' i m E hãt GA m a h E wà wy°l A Av lYOm¸xat 'B◊lÃw ÙÅl-reH·'-lAk – -te' ˇè £t Ge m ¸ r fi x · ïh a wÃ
< :rÙømx · -davwà lõm A gF√ m i hÅW e -davwà rÙûˇ H K m i qØn≈ Ùy-davwà ˇè lElOvïEm hÄAKHi'
y°li gà r fi •el' eõ £«yt aú 'Am £yÅ' i l A X L¸ b –a ˇè £d „ q Ÿ p ¸ yC« ïw¬ £Åv A h A -te' ˇè l˚'AH vòm Ga H a yà w¬ 4
q°ElAm·v ryûˇ iv-dav l˚Y'AH 'B◊byC√ w¬ 5 :hΩd fl ˚hÃy Hyú' i -te' £yõp i lA ' · tÂrˇ W eú v · w¬
yÄq
÷ l
E m A v
· ™Ùûˇ t G m i ˚ädr Ë ]3 Fwrâu–s É˚k¸l yº«ny‘–qah-lïe' l˚Z'H A rem'ûyC◊ w¬ 6 :laxïnF√ b –a bÂrˇ yC√õ w¬
£õt A Ùl·vb –a lÅ' E r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ -lA–k-£iv èˇ desèex hAtyòiWAv hãt GA ' a wà ÙÅm G v i ˇè ßp ¸ s i ' Oø -§ep K
èˇ hAly«w·xïEm q°ElAm·v-te' l˚Y'AH ™úyC¬ w¬ 7 :qïl E m A v · ™Ùút G m i yõn« y‘q rasyC√ú w¬ £«yr flÚ c ¸ m Gi m i
qõElAm·v-™elïem gú¬g·'-te' W_OKpt ¸ yC« w¬ 8 :£«yr flΩ c ¸ m i yún≈ p K¸ -lav rˇˇH eõ ' · r˚ÅH ˇû ß' · Ù–b
-lav £äAvAhÃw l˚â'AH ÉlOm¸x¬Cy¬w 9 :bÂrˇ ïAx-yip¸l £yBÊrÈxeh £õAvAh-lA–k-te'Ãw y°Ax
-lA–k-lavÃw èˇ £yÊrA–kah-lavÃw £yòn« H ¸ m Gi h a wà râq “ b –A h a wà §É '◊Fch a bûˇ X a yEm-lavwà gÆg√ ' ·
h
– t Aú ' O sõm E n√ wà húz√ b ¸ m i nà hôk A 'Al¸Gmah-lAkÃw £°AmyÊr·xah ˚YbA' 'B◊lÃw bÙÅLXah
yit G m ¸ x aÄ n« 11 :rˇˇm Oø 'El lõ' E ˚m¸H-le' hØ√whÃy-rabË–d èˇ yihÃyïw¬ 10 > :˚myΩr Ê x È h e
£y°÷qEh 'Z◊l yYfirAbË–d-te'wà yÅr fi x · ï' a m E ˇè bAH-yïi–k ™elÅem¸l èˇ l˚'AH-te' yiGt¸kòal¸mih-yïi–k
lô' E ˚m¸H £üEk – H ¸ yC¬ w¬ 12 :hAlyà ïAGlah-lA–k hõ√whÃy-le' qúavÃz«Cyw¬ lÅ' E ˚m¸Hl i ˇè rx a yC«è w¬
èˇ hAlèemËra–kah l˚`'AH-'ïA–b rÄm O 'El lä' E ˚m¸Hl i d=gF¬ yC… w¬ r’q ÚO–ba–b l˚Y'AH t'BfirŸqil
lõ' E ˚m¸H 'Bb ◊ yC√ w¬ 13 :lïgF√ l ¸ gF« h a dÂrˇ yC≈õ w¬ rÅb O v · yC¬ ïw¬ ˇè bs –O yC« w¬ dØy√ ˇè Ùl byúc Fi m a h=nF≈ h i wÃ
rˇˇúabË–d-te' yitYOmy÷q·h hØ√whyïal èˇ hAGta' ™˚`rA–b l˚Ä'AH ÙZl rem'^◊Cy¬w l˚Ú'AH-le'
rÅq “ b –A h a lÙ˘qwà y°n√ ÃzA'¸–b hõ∆∑zah §'B◊Fcah-lÙ¿q hôem˚ lÅE'˚m¸H rem'ûyC◊ w¬ 14 :hïw√ hÃy
lòamAx râeH·' £˚Ä'yibÈh yûˇ ÷qElAmv · m E l˚ä'H A rem'=yC◊ w¬ 15 :fivïm E H O yõk i nO ' A rˇˇH eú ' ·
rˇˇõEtÙCyah-te'Ãw ßy°eh»lÈ' hûˇ w√ hyal x fi b OY zà §avm aú l ¸ rÅq “ b –A h a wà ˇè §'◊c F h a bòX a yEm-lav ˇè £v A h A
t
É ' E ß Ø l G¸ hfldyûˇ gF« a'Ãw •Ârehò l˚Å'AH-le' ˇè l' E ˚m¸H rem'`yC◊ w¬ 16 < :˚n¸mr fiΩ x È h e
rem'ûyC◊ w¬ 17 < :rˇˇïb –E d –fi ÙYl rem'ByC◊ w¬ ** ˚r¸m'◊yC w¬ * hAlyà °AGlah yõalE' hô√whÃy rˇˇüe–bÊ–d râeH·'
hAGt°A' lõE'flr¸W«y yúEX¸biH H'_◊r ßyØ∆nyEvb –¸ ˇè ht GA ' a §`X O q “ -£i' 'ÙÄl·h lÅE'˚m¸H
rem'ÆyC◊ w¬ ™Ârˇ d flÚ b –¸ hõw√ hÃy ß ú x · Al¸H«Cy¬w 18 :lïE'flr¸W«y-lav ™elõem¸l hô√whÃy üß·xH A m ¸ yC« w¬
£õt A ÙGlk –a dˇˇv aú ÙÅb ˇû t GA m ¸ x a l ¸ n« wà qÅl E m A v · -te' ˇè £yi'X LA axïah-te' hãAGt¸mfirx · h a wà ™ûˇ l E
WavúaGt¬w lÅAlAKHah-le' ˇè Xv a t Gaè w¬ h°w√ hÃy lÙ˘qb –¸ t GA v ¸ m aõ H A -'◊l hAGmúAlÃw 19 :£ïAtO'
ˇè yt Gi v ¸ m aè H A rˇˇH eò ' · lÄE'˚m¸H-le' l˚ä'AH rem'=◊Cy¬w 20 < :hïw√ hÃy yún≈ yEvb –¸ vYr fi h A
™elˇû m e ˇè gg¬ ' · -te' 'yÄb i ' A w√ h°√whÃy y«nˇû axAl¸H-reH·' ™Ârˇ d –ÂY b –a ™àl E ' E w√ hØw√ hÃy lÙ˘qb –¸
rˇˇq “õ b A ˚ §'Bc ◊ lôl A H KA h a m E £üAvh A xâq –— yC« w¬ 21 :yit G m ¸ r fiΩ x È h e qõElAm·v-te'Ãw qÅElAm·v
lÄ' E ˚m¸H rem'ûyC◊ w¬ 22 :lïgF√ l ¸ «Fga–b ßyõeh»lÈ' hú√whyïal fix_O–bÃzil £Ârˇ °Exah tyûˇ iH'„r
h°w√ hÃy lÙ˘qb –¸ v fi m OY H ¸ k –i £yÅx i b A zà ˚ tÙZlv O b –¸ ˇè hw√ hyïl a ¶epòExah
:£yil ¡ yE' belx Eú m E byõH i q Ÿ h a l ¸ bÙÅX xabˇû z∑∆ m i ˇè v fi m Oè H ¸ hòF≈nh i
rˇˇc a° p ¸ h a £yõp i r fl t ¸ ˚ §∆w' Aú wà yÊrm eÅ ˇè £s e q ’è -t'aX L x a yòk –i 23
< :™elïm Ge m i ß õ s ¸ ' A m ¸ yC« w¬ hØw√ hÃy rˇˇû b a d –Ë -te' ˇè t GA s ¸ ' aè m A §avy¬Æ
-te'Ãw hõ√whÃy-yïiKp-te' yiGtËrˇ b aú v A -yïk –i yit'ÅX A x A ˇè l' E ˚m¸H-le' l˚`'AH rem'=◊Cy¬w 24
-te' 'õ√n 'úAW hàAGtavÃw 25 :£ïAlÙq¸–b võam¸He'√w £ÅAvAh-te' èˇ yt i 'èr „ y√ yòk –i ßyÚr  b A d –Ë
l˚Å'AH-le' èˇ lE'˚m¸H rem'`yC◊ w¬ 26 :hïw√ hyïal hõ∆w·xaGt¸Hïe'Ãw yÅm Gi v i b˚ZHwà y°t i 'AX L x a
tÙByh ¸ m i hØw√ hÃy ˇû ßs ¸ 'A m ¸ yC« w¬ hØw√ hÃy rˇˇû b a d –Ë -te' ˇè hGAts ¸ ' aè mA yòk –i ™°m GA v i b˚YH' A 'Bl ◊
-•¬nk ¸ b
–i qúz≈ x · yC¬ w¬ tekl e° l A lõ' E ˚m¸H bBs –O yC« w¬ 27 < :lï' E flr¸W«y-lav ™elõem
t˚^kl ¸ m ¸ m a -tï' e hMw√ hÃy vâr fi q “ lÅ' E ˚m¸H ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 28 :vΩr fi q –“ yC« w¬ ÙYlyivm ¸
lÅ'
E rfl W ¸ y« xacˇû n≈ ˇè £g¬ wà 29 :≠ïeGmim bÙúLXah õß·v„r¸l –hD√nt A nà ˚ £Ù°yC h a ßyõl e AvEm lôE'flr¸W«y
yit'ÅAXAx rem'û◊Cy¬w 30 :£ïEx√Fnih¸l '˚Yh £_fldA' 'Bl ◊ yûˇ k
–i £°x E nF√ y« 'Zl ◊ wà rˇˇq –‘õ H a yà 'Bl ◊
yityõw≈ x · t Ga H¸ ïhi wà yÅm Gi v i b˚ZHÃw l°' E r fl W¸ y« d∆gˇû n∆ wà yõm Gi av-yïn≈ q Ÿ z« d∆gn∆ú 'ôn√ y«nd „B b –¸ k –a hÄt GA v a
:hï√whyïal l˚Y'AH ˚xúaGt¸H«Cy¬w l˚Ú'AH yZ„r·xa' lõE'˚m¸H bAHú√Cy¬w 31 :ßyïeh»lÈ' hú√whyïal
wyÅlA 'E ™elˇû yC≈ w¬ qÅl E m A v · ™elˇû m e ˇè g¬g·'-te' èˇ yalE' ˚HyògF« h a lÄ' E ˚m¸H rem'ûyC◊ w¬ 32 <
rem'ûyC◊ w¬ 33 < :t∆wïm GA ha -ram rˇˇs Aú §õk E 'A gØg√ ' · rem'ûyC◊ w¬ t°nFO d fi v · m a gõg¬ ' ·
•âs–E Ha yà w¬ ß°m Ge 'i £yõH i nF√ mi lúk –a H¸ t Gi -§Ek – ßÅb –e r Ë x a ˇè £yiH√n hòAl¸–kiH râeH·'a–k lÅE'˚m¸H
hAt°AmflrAh lõE'˚m¸H ™elú≈Cy¬w 34 < :lïgF√ l ¸ gF« b–a hõw√ hÃy yún≈ p ¸ li gôg√ ' · -te' lüE'˚m¸H
tÙ`'Ëril läE'˚m¸H •âas√y-'◊lÃw 35 :l˚ø'AH túav¸b«Fg ÙYtyE–b-le' húAlAv l˚_'AHÃw
£ÅAx«n hûˇ √why¬w l˚Ú'AH-le' lõ' E ˚m¸H lúb –E ' a t ¸ h i -yïk –i ÙÅtÙm £Ùûy-dav èˇ l˚'AH-te'
> :lïE'flr¸W«y-lav l˚Y'AH-te' ™yúil¸mih-yïi–k

1 Samuel 16
-le' lûˇ E–ba'¸tim èˇ ht GA ' a ˇè yt a m A -dav lÄE'˚m¸H-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 1
™òl E wà §emH eÄ ß M nà r Ë q — 'âl GE m a l°' E r fl W ¸ y« -lav ™Yl » m G¸ m i wyÅt Gi ¸s' a m ¸ yûˇ n« ' · w¬ l˚Å'H A
rem'`yC◊ w¬ 2 :™elïm e yõl i wyôn√ b A b –¸ yityüi'r fl -yïk –i yÅm i x ¸ l Ga ah-tyïE–b yûˇ aH«y-le' èˇ ß·xAl¸Hïe'
tòl a gà v e hÆw√ hÃy rem'ûyC◊ w¬ < y«ng√° r fl h · w¬ l˚Y'H A vúm a H A wà ™ÅEl' E ™yûˇ ' E ˇè l' E ˚m¸H
yõH
a y« l ¸ t A 'Br fl q “ wà 3 :yit'ïb –A hõw√ hyïl a x fi b –OB zà l i t GAÅ r Ë m a ˇû ' A wà ßÅd  y√ b –¸ xûˇ q –— t Gi ˇè rq “ b –A
rˇˇõamO'-reH·' túE' yÅl i ˇû t GA x ¸ H a m A ˚ hÅW e v · t Ga -rˇˇïH e ' · tûˇ E' ˇè ßv · yΩd Ê Ù' yÄk i nO ï' A wà xabz∑√° b –a
˚ãdr Ë x e yC∆ w¬ £exl A° tyûˇ b –E 'Yb ◊ yC√ w¬ hØw√ hÃy rˇˇû b –e d –Ê rˇˇû ˇH e ' · tE'ò lÄ' E ˚m¸H Wavˇû yC¬ w¬ 4 :ßyïl e ' E
fix`O–bÃzil £ÙÄlAH |rem'û◊Cy¬w 5 :ßï' e Ù–b £Bl » H A rem'YyC◊ w¬ ÙÅt'flrq Ÿ l i ˇè ryivh A yòn≈ q Ÿ z«
-te'wà ˇè yH a y« -te' H`d –„ q — yà w¬ xabz∑√° b –a yõt Gi ' i £út e 'Ab˚ ˚ÅHË–d—q¸tïih yit'ÅA–b èˇ h√whyïal
™ôa' rem'D◊Cy¬w b°A'yilÈ'-te' 'Ërˇ yC¬õ w¬ £Å' A Ùb¸b – yûˇ h i yà w¬ 6 :xabï√∑zal £õehAl 'Br fl q Ÿ yC« w¬ wyØn√ b –A
˚hôE'Ëram-le' XüE–baGt-la' lÄE'˚m¸H-le' hM√whÃy rem'=yC◊ w¬ 7 :ÙøxyiHm ¸ hõw√ hÃy d∆gn∆ú
ˇè £d fl ' A ïh A yòk –i £Åd fl ' A h A ˇè h' e r Ë y« rˇˇH eò ' · 'Äl ◊ |yûˇ k –i ˚hy°t Gi s ¸ ' a m ¸ yûˇ k –i ÙYtm A Ùq h –fi b OB gFà -le'wÃ
bÅd fl n√ yûˇ b i ' · -le' ˇè yH a y« '`r fl Ÿq«Cy¬w 8 :bïAbEGlal húe'Ër«y hõw√ hy¬w £«yn¬Ø yEvl a hûˇ ' e r Ë y«
rˇˇb Eú v · yC¬ w¬ 9 :hïw√ hÃy rˇˇx aú b A -'øl ◊ hõz∆ b –A -£¬gF rem'DyC◊ w¬ l°' E ˚m¸H yûˇ n≈ p ¸ l i ˚hYr „ b i v · yC¬ w¬
wyõn√ b –A túv a b ¸ H i yôH a y« rˇˇb Eú v · ¬Cy¬w 10 :hï√whÃy rˇˇúaxAb-'◊l hõz∆ b –A -£¬gF rem'DyC◊ w¬ h°m GA H a yõH a y«
:heGlïE'A–b hõ√whÃy rˇˇúaxAb-'◊l yÅH a y« -le' ˇè l' E ˚m¸H rem'`yC◊ w¬ l°' E ˚m¸H yûˇ n≈ p ¸ l i
§ÅXA q –“ h a rˇˇû ' a H A dÙvò rem'ÆyC◊ w¬ £ Ç yÊrv A nFà h a ˚Gmˇû t a h · yê aH«y-le' lûˇ E'˚m¸H rem'=◊Cy¬w 11
-'◊l yúi–k ˚FnÅex“qÃw hûˇ Ax¸liH ˇè yH a y« -le' lò' E ˚m¸H rem'=yC◊ w¬ §'Úc F◊ b –a hõv e r O húnF≈ h i wÃ
£«yn¬õ yEv húp E yà -£iv yØn« ÙmËd' a '˚Zhwà ˇè ˚hè' E yibyà w¬ xòl a H ¸ C«yw¬ 12 :høp O ÙB'b –O -dav bYs O n√
xâ—–q«Cy¬w 13 :'˚øh hú∆z-yïi–k ˚hõx E H A m ¸ £˚ıq hôw√ hÃy rem'^yC◊ ¬w > yi'r O˝ bÙZXwÃ
ˇè hw√ hÃy-fix˚¡r xòl a c ¸ t Gi w¬ wÇ yAx' e bÂrˇ û ˇq ’ b –¸ Ùê tO' xûˇ H a ¸myC« w¬ §emH KeÄ h a §Ârˇ ûˇ ’q-te' läE'˚m¸H
< :hAtïm A r fl h A ™elyC≈õ w¬ lÅ' E ˚m¸H £“qˇû yC√ w¬ hAlv ¸ m A° w√ '˚Yhh a £ÙúyC h a m E dØw« d –fl -le'
:hï√whÃy túE'Em hõAvflr-fix˚¡r ˚Gtt aú v · ïb i ˚ l˚Ú'H A £ûˇ v i m E hflrˇ õAs hô√whÃy fix˚˙rÃw 14
:ßïeGtivab¸m hõAvflr £yôih»lÈ'-fix˚¡r 'ü√n-h≈Fnih wy°AlE' l˚Y'AH-yΩd „ b ¸ v a ˚ırm ¸ '◊yC w¬ 15
rÙ°nF k –i b –a §ûˇ gF≈ n¬ m ¸ v fi d „Y yO Hyà' i ˚àHq Ÿ b a yà ßyØn∆ p A l ¸ ßyZd  b A v · ˇè ˚nèn≈ d O ' · 'òn√ -ram'◊y 16
> :™ïl A bÙBXwà ٘dy√ b –¸ §úgF≈ n« Ãw hÅAvflr èˇ £yih»lÈ'-fix˚¡r ßyòl e v A tÙ=yh ¸ ïb –i hÆy√ h A wÃ
£õt e Ù'yibh · w¬ §ØgF≈ n¬ l ¸ byûˇ X i yEm Hyi'ò yÄl i 'ûˇ n√ -˚'Ër wyÚd fl Ab·v-le' l˚Y'AH rem'B◊Cy¬w 17
tyûˇ b –E yê H a y« l ¸ §ûˇ b –E yityäi'flr h=≈Fnih rem'ÆyC◊ w¬ £yär Ê v A ÃnF h a m E dâx A ' e §É v a yC¬ w¬ 18 :yïl A ' E
ra't GOÚ Hyûˇ ' i wà rˇˇb Aõ d –fl §ÙBbÃn˚ hôm A x A l ¸ m i Hyüi'wà l«yx aä rÙâb – g« wà §≈gF n¬ ∏ v fi d „Z yO yÇ m i x ¸ l Ga h a
yôalE' húAx¸liH rem'DyC◊ w¬ y°H A y« -le' £yõk i ' A ¸lam l˚_'AH xúal¸HyC« w¬ 19 :Ùïm G v i hõw√ hy¬w
yBd
Ê gà ˚ §«yy¬Ø d'ûn◊ wà ˇè £x e l eè rÙBmx · yäH a y« xâq –— yC« w¬ 20 :§'ø◊Fca–b rˇˇúeH·' õßÃnb –i dˇˇw«ú d –fl -te'
l˚Å'AH-le' èˇ d«wfld '`◊b√Cy¬w 21 :l˚ø'AH-le' ÙYn¸–b dˇˇú«wfl–d-d¬yb –¸ xôl a H ¸ yC« w¬ dˇˇx A° ' e £yõz∑« v i
l˚Å'AH xûˇ al¸H«Cy¬w 22 :£yïilEk 'úW E nO ÙYl-yihyà ïw¬ dÅ' O m ¸ ˚øhˇû b E h A ' È yC∆ w¬ wy°n√ p A l ¸ dˇˇm OY v · yC¬ ïw¬
hÆy√ h A wà 23 :yïn√ yEvb –¸ §õx E 'Acm Aú -yïk –i yØn¬ p A l ¸ ˇè dw« d fl 'ò√n-dAmv · y¬ rˇˇm OÚ 'El yõH a y« -le'
Ù˝dy√ b
–¸ §ûˇ gF≈ n« wà rÙõnF k
–i h
a -te' dˇˇô«wfl–d xú—qAlÃw l˚Å'AH-le' èˇ £yih»lÈ'-fix˚¡r tÙ`y¸hïi–b
> :hïAvflrAh fix˚ır wyõAlAvEm hflr ˇ s Aú wà ÙÅl bÙZXwà ˇè l˚'AHl
¸ xòw¬ r
fl wÃ

1 Samuel 17
hYk O W O ˚Åps ¸ ˇû ' A yC≈ w¬ hÅm A x A l ¸ m Gi l a ˇè £h e y≈nx · ïm a -te' £yòt Gi ¸Hl i p ¸ ˚âps ¸ ' a yC¬ w¬ 1
l˚`'H A wà 2 :£yïm Gi d –fi sep' eú b –¸ hõq “ z≈ v · -§yEb˚ hBk O ÙW-§yEb – ˚_nx · yC¬ ïw¬ hÚd fl ˚hyil rˇˇû H e ' ·
t'BfirŸqil hõAmAx¸lim ˚BkËrav¬Cy¬w h°AlE'Ah qemˇû v E b –¸ ˚Ynx · yC¬ ïw¬ ˚Åps ¸ ' e n∆ ˇè l' E r fl W ¸ y« -Hyï' i wÃ
-le' £yBÊd¸mOv lôE'flrW ¸ y« wà hØz∑∆ m i ˇè rh A h A -le' £y`d Ê m ¸ v O £yãiGt¸Hil¸p˚ 3 :£yïiGt¸Hil¸Kp
£yÅt Gi H ¸ l i p K¸ tÙûnx · m Ga m i ˇè £y« n¬è b –E h a -Hyï' i 'òc E yC≈ w¬ 4 :£ïehy≈nyEb – 'ÃygF¬õ h a wà h°z∑∆ m i rˇˇh Aõ h A
ÙÅH'◊r-lav ˇè tH e x Oè nà vabÙ`kwà 5 :tÂrˇ ïz√ w√ tÙõm G ' a HúH E Ùàh¸bgF√ t°gF¬ m i ÙYmH ¸ túy√ l ¸ gF√
£yõl i q “ H ¸ £yúp i l A ' · -teHm E x · §ÙØyËriKHah èˇ l—q¸Him˚ H˚ÚbAl '˚Zh £yõW Ki q — W ¸ q — §ÙByr Ë H i wÃ
¶ûˇ v
E wà ** ¶Axwà * 7 :wyïp A t E k –¸ §yúb –E teHx OY nà §Ùıdyikwà wy°l A gà r fi -lav teHx OY nà túx a c ¸ m i ˚ 6 :tïH e x Oø nÃ
'úW E nO wà l°z∆ r Ë b –a £yõl i q “ H ¸ tÙB'm E -HEH ÙÅty«nx · tebˇû h e l a wà £yØg« r Ë ˇ' Oø ˇè rÙn¸mk –i ÙÄty«nx ·
rem'ûyC◊ w¬ lÅ' E r fl W ¸ y« tZk O r Ë v a m a -le' ˇè 'r fl q Ÿ yC« w¬ dÄm O v · yC¬ ïw¬ 8 :wyïn√ p A l ¸ ™úl E h O hõnF√ c Fi h a
£yZd Ê b A v · ˇè £t Ge ' a wà yÄt Gi H ¸ l i p K¸ h a yûˇ k i nO ' A 'Ù^lh · h°m A x A l ¸ im ™˘Or·val ˚Y'¸cEt hAGmúAl £ÅehAl
y«nk –AÅ h i wà ˇè yt Gi ' i £òx E l GA h i l ¸ lãak˚y-£i' 9 :yïAlE' dˇˇB„r≈yÃw Hyõi' £úekAl-˚r¸–b l˚Å'AH¸l
ˇè ˚nèl A £etyòy« h ¸ w« wyÅt i yik – h i wà ˇè Ùl-lak˚ø' yòn« ' · -£i'wà £yÚd Ê b A v · l a £õk e l A ˚nyúy« h A wÃ
-te' yit G p ¸ r fi_ x E yÆn« ' · yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a ˇè rm e 'èyC◊ w¬ 10 :˚nït A O' £õt Ge d Ë b a v · w¬ £yÅd Ê b A v · l a
vòm a H ¸ yC« w¬ 11 :daxïy√ hõm A x · l GA ïn« wà HyÅ' i yûˇ l i -˚n¸t G h°z∑∆ ah £Ùûˇ yC h a lõ' E r fl W ¸ y« tÙBkr Ë v a m a
:dˇˇ' Oø m ¸ ˚Y'r Ë ˇ ïyC« w¬ ˚Gtx aú yC≈ w¬ hel G ' E° h A yõt Gi ¸Hil¸Kpah yB„r¸bÊ–d-te' lÅE'flr¸Wy« -lAkwà ˇè l˚'AH
yÅHa y« ÙZmH ¸ ˚ hÅd fl ˚hÃy ˇè £x e l eè tyúb –E m i hÆz∑∆ h a yät i r fl p ¸ ' e Hyâi'-§e–b Éd«wfldÃw 12 >
˚äkl ¸ yC≈= w¬ 13 :£yïH i n√ ' · b a 'úb –A §õq ‘ z√ l˚Å'H A yûˇ m E yib – ˇè H yi'h A wà £y°n« b A hûˇ n√ m O H ¸ ÙYlwÃ
teHl »Z H ¸ |£ûˇ H E wà h°m A x A l ¸ m Gi l a l˚Y'AH-y„r·xa' ˚Bk¸lAh £yÅilOdgFà h a ˇè yH a y« -yïn≈ b –¸ teHl »` H ¸
bÅd fl n√ yûˇ b i ' · ˇè ˚hèn≈ H ¸ m i ˚ rÙÄkb –¸ h a bûˇ ' A yil' È hÅm A x A l ¸ m Gi a b – ˇè ˚k¸lh A rˇˇH eò ' · wyÆn√ b –A
yBr
„ x · ' a ˚Ykl ¸ h A £yÅl i d O gFà h a ˇè hH A l » H ¸ ˚ §°AX“–qah '˚Zh dˇˇõ«wfldÃw 14 :hïAGmaH yõiHil¸KHahÃw
§'B◊c-te' tÙ_vËril l˚Ú'AH lûˇ avEm bõAH√w ™úElOh dˇˇô«wfldÃw 15 < :l˚ø'AH
£yúv i b –A r Ë ' a bõc FE y¬ t ¸ yC« w¬ bÚr „ v · h a wà £ûˇ k –E H ¸ h a yõt Gi H ¸ l i p K¸ h a HúgF¬ yC« w¬ 16 :£exïl A -tyïb –E wyõb i ' A
ˇè 'yilq –“ h a tòp a yE' ˇè ßyèx e ' a l ¸ 'òn√ -x—q ÙÆnb –¸ dˇˇû w« d fl l ¸ yäH a y« rem'=yC◊ w¬ 17 > :£ÙΩy
yòEcÊr·x tÂräeW·v tE'Ãw∏ 18 :ßyïexa'¸l hõ∆n·xaGmïah ¶B„rAhÃw h°∆∑zah £exõel hBflrAW·v¬w hØ∆∑zah
-te'Ãw £ÙÅlAH¸l dˇˇ˘Oqp ¸ t Gi ˇè ßyèx e ' a -te'wà •el°A'Ah-raW¸l 'yõibAGt heGlÅE'Ah èˇ bAlAxïeh
h°AlE'ïAh qemõEv¸–b lÅE'flr¸W«y Hyûˇ ' i -lAkwà ˇè hm GA h Eè wà l˚`'AHÃw 19 :xæ“–qiGt £õAtA–bÁr·v
-lav èˇ §'◊Fcah-te' H`OLX«Cy¬w r’qb –OÄ b –a dMw« d –fl £âk –E H ¸ yC¬ w¬ 20 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ -£iv £yõm i x A l ¸ n«
-le' èˇ 'EcOCyah l«yx aÄ h a wà hAlgF√Ø v ¸ m Ga h a ˇè 'b ◊ yC√ w¬ y°H A y« ˚hõwF√ c i rˇˇH eú ' · k –a ™elyC≈Ø w¬ 'ûˇ W KA yC« w¬ rÅm E H O
hõk A r fl v · m a £yÅt Gi H ¸ l i p ¸ ˚ èˇ lE'flr¸W«y ™`Or·vaGt¬w 21 :hïAmAx¸lim G b –a ˚vYr „ h E wà hÅk A r fl v · ˇû m Ga h a
rˇˇû m E ÙH ˇè dy¬ -lav wyÄl A v A m E £yäl i k –E h a -te' d=w« d –fl H É X LO yC« ¬w 22 :hïAkflr·vam t'BfirŸqil
|'˚ZhÃw 23 :£ÙølAH¸l wyõAxe'¸l lú' a H ¸ yC« w¬ 'àb ◊ yC√ w¬ h°k A r fl v · Gamh a ¶flrˇ yC√õ w¬ £yÅl i k –E h a
ˇè tgF¬ m i Ù`mH ¸ yât Gi H ¸ l i p K¸ h a Éty√ l ¸ gF√ hãl e Ùv £«yn¬º b –E h a Hyûˇ ' i hûˇ nF≈ h i wà £Äm GA v i rˇˇû b –E d fi m ¸
ˇè lk
O wà 24 :dˇˇïw« d–fl võm a H ¸ yC« w¬ hel G ' E° h A £yZr Ê b A d –Ë k –a rˇˇõb –E d fi yà w¬ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ ]a tÙZkr Ë v a m Ga m i ** tÙr·vm Ga m i *
|rem'ûyC◊ w¬ 25 :dˇˇ' Oø m ¸ ˚Y'r Ë yïyC« w¬ wyØn√ p KA m i ˇè ˚sèn… yC√ w¬ Hy°i'Ah-te' £õAtÙ'Ëri–b lÅE'flr¸W«y Hyûˇ i'
lõE'flr¸W«y-te' •B„rAxl ¸ yôk –i hØz∑∆ h a ˇè hl e OvïAh Hyòi'Ah èˇ £etyi'Ë–rah lÄE'flrW ¸ y« Hyûˇ ' i
ˇè Ùt G b –i -te'wà lÙÄdgF√ reHv OZ |™elˇû m Ge h a ˚Fnr ÂB H ¸ v ¸ y¬ ˚Fn–eäk¬y-reH·' Hyâi'Ah h√yAhïÃw∏ h°elOv
-lïe' dÆ«wfl–d rem'û◊Cy¬w 26 :lïE'flr¸W«y¸–b yõiH¸pAx húeW·v¬y wyÅb i ' A tyûˇ b –E ˇè t' E wà ÙÅl-§et G y«
-te' èˇ he–k¬y rˇˇòeH·' èˇ Hyi'Al hÄeWAv≈Cy-ham ÇrOm'El êÙGmiv £yZd Ê m ¸ v O h A £yãH i n√ ' · h A
ˇè lr „ v A ïh e yòt Gi H ¸ l i p K¸ h a yÄm i yûˇ k –i l°' E r fl W ¸ y« lûˇ v a m E hõAKpËrex ryúisEhÃw zÅAGlh a yûˇ t Gi H ¸ l i p K¸ h a
hõ∆∑zah rˇˇúAbfl–da–k £Åv A h A ˇè Ùl rem'`yC◊ w¬ 27 :£yïyC« x a £yúh i l » ' È tÙYkr Ë v a m a •År „ x E yûˇ k –i hØz∑∆ h a
lÙÅdgF√ h a wyûˇ x i ' A ˇè b' A yil' È vòm a H ¸ yC« w¬ 28 :˚Fnïk –e y¬ rˇˇeú H·' Hyõi'Al hÅeWAv≈y hZO–k rˇˇÚOm'El
hûˇ z∑∆ -hAm G l A |rem'ûyC◊ w¬ dMw« d fl ¸–b bâA'yilÈ' É•a'-raxï«Cy¬w £y°iH√n·'Ah-le' Ù˜r¸–bfid¸–b
ß
Æ nà dO zà -te' yit G v ¸ d fiZ y√ yü«n·' rÅb –A d Ë m Gi b –a ˇè hnF√ h Eè h A §'`◊c F h a Xâv a m ¸ t GA H ¸ X aä n√ yâm i -lavwà t GA d Ë r fiÄ y√
húm e dØw« d –fl rem'ûyC◊ w¬ 29 :At G d Ë ˇr flΩ y√ hõm A x A l ¸ m Gi h a tÙB'r Ë §avm aô l ¸ yÄk –i ßÅb e b A l ¸ v fi r O˘ ˇè t' E wÃ
rem'Y◊Cy¬w rÅExa' l˚Zm-le' èˇ Ùl¸c' e ïm E b`s –O yC« w¬ 30 :'˚øh rˇˇúAbfl–d 'ÙYl·h hAGt°Av yityõiWAv
£yÅÊrAbË–dah ]1 wFè v¸mïH KA yCà w¬ 31 :§ÙøH'Êrh A rˇˇb Aõ d –fl k –a rÅb A d –fl ˇè £v A h A ˚hòb u H i yà w¬ h°z∑∆ h a rˇˇû b A d –fl k –a
-le' èˇ d«wfl–d rem'`◊Cy¬w 32 :˚hïEx“–q«Cy¬w l˚Y'AH-yï≈n¸pil ˚dˇˇgF«ú yC¬ w¬ dˇˇw«° d –fl rˇˇû b –e d –Ê rˇˇH eõ ' ·
yút Gi H ¸ l i p K¸ h a -£iv £õx a l ¸ n« wà ™Ål E y≈ ˇû ßd –Ë b ¸ v a wy°l A v A £Yd fl ' A -bEl lBOKp«y-la' l˚Å'AH
hØz∑∆ h a yûˇ t Gi H ¸ l i p K¸ ah-le' èˇ tekèelAl èˇ lak˚t '`◊l dÆ«wfl–d-le' l˚ä'AH rem'=◊Cy¬w 33 :hï∆∑zah
< :wyΩr fl v u nFà m i hõm A x A l ¸ m i Hyú' i '˚_hwà hAt G ' aÅ ravˇû n¬ -yïk –i Ù°m G v i £õx E l GA h i l ¸
ˇè yrÊ ' · ïh A 'òb A ˚ §'Úc F◊ b –a wyõb i A'¸l ôßË–d¸bav hü√yh A hâv e r O l˚Å'AH-le' èˇ d«wfl–d rem'`◊Cy¬w 34
yit G l ¸ ˇû c Fa h i wà wyõt i k –i h i wà wy_flr·xa' yit'üAc√yÃw 35 :rÂdˇ ïEvAhEm hõeW 'úAW√nÃw bÙÅ–dah-te'Ãw
y_rÊ ' · h A -tï' e £ü¬gF 36 :wyït Gi yimh · w¬ wyõt i k –i h i wà ÙØnq “ zà b –i èˇ yt Gi q Ÿ z¬è x È h e wà yÅl a v A £“qˇû yC√ w¬ wy°p Ki m i
yûˇ k –i £Åh e m E dˇˇû x a ' a k –¸ ˇè h∆∑zah l`„rAveh yâiGt¸Hil¸Kpah h√yAhïÃw∏ ßÚ–d¸bav hûˇ k –A h i bÙõd – h a -£¬gF
râH e ' · hÆw√ hÃy d Ç w« d –fl r ê m e '◊yC w¬ 37 < :£yï«Cyax £yúih»lÈ' tYOkËravam •Å„rEx
< h°∆∑zah yõiGt¸Hil¸Kph a dˇˇyC¬ú m i y«nl EÅ yic F y¬ '˚Zh bÅd –O h a dˇˇû yC¬ m i ˚ ˇè yr Ê ' · ïh A dˇˇyC¬ò m i y«nl aä c Fi h i
-te' l˚`'AH HâE–b¸l¬Cy¬w 38 :™ïm GA v i húy∆ h ¸ y« hõw√ hyïw¬ ™Ål E ˇè d«wfl–d-le' l˚`'AH rem'=◊Cy¬w
rˇˇgFOû x ¸ yC¬ w¬ 39 :§ÙΩyr Ë H i ÙYtO' HúE–b¸l¬Cy¬w ÙÚH'◊r-lav teHYOxnà vabÙıq §ôt a n√ wà wyÅd –fl m a ˇè dw« d –fl
dMw« d –fl rem'=yC◊ w¬ h Ç s –A n« -'øl ◊ yûˇ k –i t ê k e l e l A le'yCOû w¬ wyäfl d – m a l ¸ lâv a m E Ù–br Ë x a -Ñ te' dˇˇû w« d –fl
dˇˇw«õ d –fl £Br „ s i yà w¬ yity°s –i n« 'Zl ◊ yûˇ k –i hel G ' Eõ b –A tekl eú Al lôak˚' 'B◊l l˚Ä'AH-le'
-§im |£yûˇ n« b A ' · -yæq ‘ l Gu x a hûˇ H KA m i x · ÙZl-raxb ¸ yC« w¬ ÙÄdy√ b –¸ Ùälq Ÿ m a xâq –— yC« w¬ 40 :wyïl A v A m E
Ù˝dy√ b ¸ ÙZvl G¸ q — wà X˚˜ql ¸ yC¬ b a ˚ Ù_l-reH·' £yüivOrAh yâil¸ki–b £At' O ∏ £eWˇû yC√ w¬ laxnF¬º h a
Hyôi'AhÃw dˇˇ°«wfl–d-le' bY„r“qÃw ™úElOh yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a ˇè ™l e ≈èyC w¬ 41 :yït Gi H ¸ l i p K¸ h a -le' HõgF¬ yC« w¬
hûˇ y√ h A -yïk –i ˚h°z≈ b ¸ yC« w¬ dˇˇw«õ d –fl -te' hú' e r Ë yC« w¬ yôt Gi H ¸ l i p K¸ h a XüEb – yC¬ w¬ 42 :wyïn√ p A l ¸ hõnF√ c Fi h a 'úW E nO
belˇû k e h · dØw« d –fl -le' ˇè yt Gi H ¸ l i ¸Kpah rem'`◊Cy¬w 43 :hïe'Ëram húp E yà -£iv yõn« m O d Ë ' a wà ravn¬Ø
:wyïh A l » 'Eb – dˇˇw«õ d –fl -te' yôiGt¸Hil¸Kpah lüEl G q — yà w¬ tÙÚlq Ÿ m Ga a–b yõalE'-'ïAb húAGta'-yïi–k yikØOnA'
•ÙBvl ¸ ß Ø r Ë ˇ û ˇW A b –¸ -te' ˇè hn√ t G¸ ' e wà yÅl a ' E hûˇ k A l ¸ dˇˇw«° fl–d-le' yõiGt¸Hil¸Kpah rem'ByC◊ w¬ 44
yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a -le' ˇè d«wfl–d rem'`◊Cy¬w 45 < :hΩd  W KA h a túm a h È b e l ¸ ˚ £«ym aõ H KA h a
hûˇ w√ hÃy ˇè £H E b –¸ ßyÄl e ' E -'ïb A yûˇ k i nO ' A wà §Ù˝dyikb ¸ ˚ tyûˇ «nx · b a ˚ bÂrˇ x eõ b –¸ yÅl a ' E 'ûˇ b –A ˇè ht GA ' a
ÉßËr∆FgasÃy hº∆∑zah £Ùûˇ Cyah 46 :At G p ¸ r fiΩ x E rˇˇúeH·' lõE'flr¸W«y tÙBkr Ë v a m a yôh E l » ' È tÙÅ'b A c ¸
hòn≈ x · m a r∆gˇû p Ke yät Gi t a n√= wà ßyÅl e v A m E ˇè ßH ¸ '¡r ◊ -te' yòt i r O s i h · w¬ ßÄt i yik – h i wà yäd Ê y√ b –¸ h=w√ hÃy
¶Âr' AÅ h A -lAk – ˇè ˚vËdˇ ïy≈ wà ¶Âr ˇ ' A° h A tûˇ yC¬ x a l ¸ ˚ £«ym aõ H KA ah •ÙBvl ¸ hØz∑∆ h a £Ùûˇ yC h a ˇè £yit G H ¸ l i p ¸
bÂrˇ úex¸–b '_◊l-yïi–k hØ∆∑zah lûˇ Ah“–qah-lAk – ˇè ˚vËdˇ ïy≈ wà 47 :lïE'flr¸W«y¸l £yõih»lÈ' Hú≈y yôi–k
:˚nΩd „ y√ b –¸ £õk e t ¸ ' e §út a n√ wà hÅm A x A l ¸ m Gi h a ˇè hw√ hyïl a yòk –i h°w√ hÃy v fi yûˇ H i ÙhÃy tyõn« x · b a ˚
dØw« d –fl rˇˇû h E m a yà w¬ dˇˇw«° d –fl t'ZfirŸqil bYfirq Ÿ yC« w¬ ™elyC≈ú ¬w yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a £ûˇ q “ -yïk –i ˇè hy√ h A wà 48
-le' Ùäd√y-te' d=«wfl–d Éxal¸H«Cy¬w 49 :yïiGt¸Hil¸Kpah t'BfirŸqil hõk A r fl v · m Ga h a ¶flrˇ yC√ú w¬
vòb –a X ¸ t Gi w¬ ÙÚxc ¸ m i -le' yõt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te' ™úyC¬ w¬ vÅl Ga q — yà w¬ ˇè §b e ' eè £úH KA m i xâq –— yC« w¬ yilk –eÄ h a
ˇè yt Gi H ¸ l i p K¸ h a -§im dˇˇw«ò d –fl q=z¬ x È yC∆ w¬ 50 :hAcr Ë ˇ ï' A wyõn√ p KA -lav lBp KO yC« w¬ ÙÅxc ¸ m i b –¸ ˇè §b e ' eè h A
:dˇˇïw« d –fl -d¬yb –¸ §yú' E bÂrˇ x eõ wà ˚h°t E yimÃyw¬ yõt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te' ™úyC¬ w¬ §eb' eÅ b A ˚ valˇû q –’ b –a
ˇè h
– r fl v ¸ t Ga m i h – p Aò l ¸ H ¸ yC« ïw¬ Ù–br Ë x a -Ñ te' xûˇ q –— yC« w¬ yät Gi ¸Hil¸Kpah-le' dâOm·v¬Cy¬w d«wd –fl ∏ ¶flrˇ û ˇyC√ w¬ 51
£Yr fl Ù–bgF« túm E -yïk –i £yôt Gi H ¸ l i p K¸ ah ˚^'Ër«Cy¬w ÙÚH'◊r-te' –hõb –A -tflrk ¸ yC« w¬ ˚hÅt E t ¸ m OZ yà w¬
£yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te' ˇè ˚pËd – r Ë yC« ïw¬ ˚vÄr Ê yC√ w¬ häd fl ˚hy«w lâ' E flrW ¸ y« yÉ H E nà ' a ˚mûˇ q ÿ yC√ w¬ 52 :˚sïn… yC√ w¬
™Ârˇ d ÂZ b –¸ ˇè £yit G H ¸ l i p ¸ yòl E l ¸ ïx a ˚ãlp K¸ yC« ïw¬ §Ù˝rq Ÿ v e yZr „ v · H a dˇˇv aõ wà 'Ãyg¬Ø ûˇ ß·'Ù–b-dav
yZ„r·xa' qY»lË–dim lÅE'r fl W ¸ y« yûˇ n≈ b –¸ ˇè ˚bèH u yC√ w¬ 53 :§Ù¡rŸqev-davÃw tõ¬Fg-davÃw £«yÅfir·vaH
yÅiGt¸Hil¸Kpah H'˘◊r-te' ˇè dw« d –fl xòq –— yC« w¬ 54 :£ïh e y≈nx · m a -te' ˚–sH OY yC√ w¬ £y°t Gi H ¸ l i p ¸
< :ÙølÛhA'¸–b £úAW wyõAlE–k-te'wà £il A° H A ˚rÃy ˚hõ' E b i yà w¬
-le' rÄamA' yÅiGt¸Hil¸Kpah t'ZfirŸqil èˇ 'EcOy dÆ«wfl–d-te' l˚ä'AH tÙâ'ËrikÃw 55
ú߸H¸p¬n-yïEx rØ≈n¸ba' rem'û◊Cyw¬ rˇˇn≈° b ¸ ' a ravnF¬õ h a húz∆ -yim-§eb – 'Åb A c FA h a rˇˇû W a ˇè rn≈ b ¸ ' a
:£elïAvAh hõ∆z-yim-§e–b hÅAGta' lûˇ ' a H ¸ ™elm Ge° h a rem'YyC◊ w¬ 56 :yiGt¸vΩfld√y-£i' ™elõeGmah
˚hõ' E b i yà w¬ rØn≈ b ¸ ' a ˇè ÙtO' xòq –— yC« w¬ yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te' ˇè tÙ–kahïEm dÆ«wfl–d b˚ZH¸k˚ 57 <
hõt GA ' a yúm i -§eb – l˚Å'H A ˇè wyAl' E rem'`yC◊ w¬ 58 :Ù¡dy√ b –¸ yõGi t¸Hil¸Kpah H'ı◊rÃw l˚Ú'AH yûˇ ≈n¸pil
:yïm i x ¸ l Ga h a tyúb –E yõH a y« ß ú d –Ë b ¸ v a -§ïb –e dØw« d –fl rem'ûyC◊ w¬ ravnF√° h a

1 Samuel 18
ˇè Ùt»l
G k
a k
–¸ yÄh
i yà w¬ 1
§õt
A n√ ÙhÃy ˚húb E h A ' È yC∆ w¬ ** ÙbAh' È yC∆ w¬ * dˇˇw«° d –fl Hepˇû n∆ b –¸ hYr fl H ¸ q Ÿ n« §Åt A n√ ÙZhyà ˇè Hp e n∆è Ãw l˚Å'AH-le' rˇˇû E–bfid¸l
:wyïb i ' A tyúb –E b˚YHl A ÙØnt A nà 'Zl ◊ wà '˚Úhh a £Ùûˇ yC b –a l˚Y'H A ˚húx E q –“ yC« w¬ 2 :ÙøHp ¸ n¬ k –¸
§Ät
A n√ ÙhÃy Xûˇ H KE p Ka t ¸ yC« w¬ 4 :ÙøHp ¸ n¬ k –¸ ÙYt' O ÙBtb A h · ' a b –¸ tyÚr Ê b –¸ dˇˇw«õ d fl wà §ôt A n√ ÙhÃy t˙r O k ¸ yC« w¬ 3
ÙõGt¸H—q-davÃw Ùú–bËrax-davÃw wyàd –fl m a ˚ dˇˇw«° d fl l ¸ ˚hõn≈ t G¸ yC« ïw¬ wyÅl A v A rˇˇû H e ' · ˇè lyivm G¸ h a -tï' e
˚hûˇ m E W i yà w¬ lyÅk –i W ¸ y¬ ˇè l˚'AH ˚Fnx eò l A H ¸ y« râH e ' · l É k O b –¸ dMw« d fl 'âc E yC≈ w¬ 5 :Ù¡rgO x · -davwÃ
yBd „ b ¸ v a yõn≈ yEvb –¸ £Dg¬ wà £Åv A h A -lAk yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè bX a y«yC w¬ h°m A x A l ¸ m Gi h a yûˇ H E nà ' a lõv a l˚Å'H A
yÅt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te' tÙûˇ k – h a m E èˇ dw« d –fl b˚`Hb –¸ £Ä' A Ùb¸b – yûˇ h i yà w¬ 6 > :l˚ø'H A
t'YfirŸqil tÙÅlOx¸GmahÃw ryûˇ iHAl** rÙHAl* èˇ lE'flr¸W«y y`„rAv-lAk – m i £yäH i nF√ h a h√n'âc e t GE w¬
£yúH i nF√ h a h√nyôn∆ v · t Ga ïw¬ 7 :£yïiHilAH¸b˚ hõx A m ¸ W i b –¸ £yúp Ki t u ¸–b ™el°eGmah l˚Z'AH
®Ërˇ m a° '◊t G w¬ tÙ˜qx · W a m ¸ ïh a
:wyït A b O b ¸ r Ê b –¸ dˇˇw«õ d fl wà wyÅp A l A ' · b –a ** Ùp¸l' È b –a * ˇè l˚'AH hòk –A h i
ˇè dw« d fl l ¸ ˚`nt ¸ n√ rem'ÆyC◊ w¬ hØz∑∆ h a rˇˇû b A d –fl h a ˇè wy√nyEv¸b – vfirˇ yC≈ò w¬ dÄ' O m ¸ l˚ä'H A l ¸ raxyC«= w¬ 8
l˚Y'AH yúihÃy¬w 9 :hïAk˚l¸Gmah ™ú' a ÙYl dÙBvwà £y°p i l A ' · h A ˚Yn¸tn√ yúl i wà tÙÅbb A r Ë
xûˇ l
a c ¸ tGi w¬ tÄr fl x Û m GA ïm i yûˇ h i yà w¬ 10 < :hA'l ¸ ïh A w√ '˚Yhh a £ÙúyC h a m E dˇˇw«° d –fl -te' §ûˇ y≈ Ùv** §∆wv A *
Ù˜dy√ b –¸ §úgF≈ n¬ m ¸ dˇˇw«ô d fl wà t«yb –aÅ h a -™Ùt¸b 'ûˇ b –E n¬ t ¸ yC« w¬ èˇ l˚'AH-le' |hòAvflr |£yâih»lÈ' Éfix˚r
rem'DyC◊ w¬ tyØn« x · h a -tï' e ˇè l˚'AH leXò√Cy¬w 11 :l˚ø'AH-d¬y¸–b tyõn« x · h a wà £Ù°yb –¸ |£Ùûyk –¸
yûˇ n≈ p ¸ l Gi m i l˚Y'H A 'Br fl yC« w¬ 12 :£«yïm A v · p Ka wyõn√ p KA m i dˇˇ«ôwd –fl bBs –O yC« w¬ ry°q –÷ b a ˚ dˇˇw«õ d fl b ¸ húk –e ' a
ÙÅmG v i ïm E ˇè l˚'AH ˚h`r „ s i yà w¬ 13 :rˇˇïs A l˚Y'H A £úv i m E ˚ ÙÅm G v i ˇè hw√ hÃy hòy√ h A -yïk –i dˇˇw«° d fl
dˇˇw«ô d fl yúh i yà w¬ 14 > :£ïv A h A yún≈ p ¸ l i 'Yb ◊ yC√ w¬ 'úc E yC≈ w¬ •el°A'-raW ÙYl ˚húEmiWÃy¬w
lyûˇ i–k¸Wam '˚Yh-reH·' l˚Å'AH 'Ërˇ û ˇyC¬ w¬ 15 :Ùïm G v i hõw√ hyïw¬ ly°k –i W ¸ m a q]wõAkËrfl–d-lAk¸l
'˚_h-yïi–k dˇˇ°«wfl–d-te' bõEhO' hÅd fl ˚hy«w ˇè l' E r fl ¸W«y-lAkÃw 16 :wyïn√ p KA m i r√gyC√õ w¬ dˇˇ' OÚ m ¸
> :£ïh e y≈np ¸ l i 'õb A w√ 'úc E Ùy
ˇû ßl ¸ -§et G ' e ˇè h – t A ' O ˇè br fi m E hòl A ÙdÃgF h a yât Gi ib Éh≈Fnih dÆ«wfl–d-le' l˚ä'AH rem'=◊Cy¬w 17
rÄm a ' A l˚Z'H A wà h°w√ hÃy tÙZmx · l ¸ m i £õx E l GA h i wà l«yx aÅ -§ebl ¸ yûˇ iGl-h≈yÈh ™a'ò hÅAKHi'¸l
-le' dM«wfl–d rem'=◊Cy¬w 18 < :£yït Gi H ¸ l i p K¸ -d¬y ÙYb-yiht ¸ ˚ ÙÅ–b ˇè yd Ê y√ yòh i t G¸ -la'
§õt A x A húy∆ h ¸ ' e -yïk –i l°' E r fl W ¸ y« b –¸ yõb i ' A taxp Kaú H ¸ m i yØyC¬ x a yûˇ m i ˚ ˇè yk i nO ï' A yòm i l˚Ä'H A
hôn√ t G¸ n« 'yüihwà dˇˇ°«wfld¸l l˚Y'AH-ta–b bBfirEm-te' tôEGt túEv¸ b – yÄh i yà w¬ 19 :™elïm Ge l a
dˇˇ°«wfl–d-te' l˚Y'AH-ta–b lúakyim bôahÈ'eGt¬w 20 :hïAKHi'¸l yõitAlOx¸Gmah lúE'yÊrËdav¸l
-yiht ¸ ˚ ˇè Ùl G h√nF n∆ò t G¸ ' e l˚ä'AH rem'=yC◊ w¬ 21 :wyïn√ yEvb –¸ rˇˇb Aõ d –fl h a rˇˇH aú yC« w¬ l˚Å'H A l ¸ ˚dˇˇû gF« yC¬ w¬
£«yt Gaô H ¸ b –i dØw« d –fl -le' èˇ l˚'AH rem'`◊Cyw¬ £y°t Gi H ¸ l i p K¸ -d¬y ÙYb-yiht ¸ ˚ HÅq ‘ Ùm¸l ÙZl
ˇè Xl GA b –a dˇˇw«ò d –fl -le' ˚âr¸–bfi–d q]wÄfldAb·v-te' l˚ä'AH wâacÃyw¬ 22 :£ÙïyC h a yõb –i §út GE x a t ¸ t Gi
§úEGtax¸tih hõAGtavÃw ß˚ÚbEh·' wyYfldAb·v-lAkÃw ™elm GeÅ h a ˇè ß–¸b ¶òEpAx h=≈Fnih rÅOm'El
heGl°E'Ah £yYÊrAbË–dah-te' dØw« d fl yûˇ n≈ zà A'b –¸ ˇè l˚'AH y`d „ b ¸ v a ˚ãrb –¸ d fi yà ïw¬ 23 :™elïm Ge b –a
HBflr-Hyïi' yõikOnA'Ãw ™elm GeÅ b –a §ûˇ t GE x a t ¸ h i ˇè £k e y≈nyïv E b ¸ hòl GA q — nà ïh a dÆw« d –fl rem'ûyC◊ w¬
rˇˇúe–bÊ–d heGlõE'Ah £yBÊrAbË–da–k rˇˇÚOm'El ÙYl l˚_'AH yB„d¸ba v ˚dMgF« yC¬ w¬ 24 :hïl e q Ÿ n« wÃ
ˇè ™l e m Geè l a ¶epx Eò -§yïE' dÆ«wfld¸l ˚˘r¸m'◊t-høO–k l˚ä'AH rem'=◊yC w¬ 25 > :dˇˇïw« d –fl
l˚Z'H A wà ™elm Ge° h a yûˇ b E yà ' O b –¸ £õq ‘ nF√ h i l ¸ £yÅt Gi H ¸ l i p K¸ tÙZlr Ë v A ˇè h' A m E b –¸ yÄk –i rahm OÅ b –¸
-te' ˇè dw« d fl l ¸ wy`d fl b A v · ˚d=gF« yC¬ w¬ 26 :£yït Gi H ¸ l i p K¸ -d¬yb –¸ dˇˇõ«wfl–d-te' lyúiKpah¸l bÅaHAx
'Bl ◊ wà ™elm Ge° b –a §õt GE ax¸tih¸l dØ«wfld yûˇ n≈ yEvb –¸ ˇè rb A d –fl h a rˇˇH aò yC« w¬ hel G ' EÅ Ah £yZÊrAbË–dah
£
ê yit G H ¸ l i p K¸ b –a ™ûˇ yC¬ w¬ wyÄH A n√ ' · w¬ '˚Zh |™elˇû yC≈ w¬ dMw« –fld £“qyC√= w¬ 27 :£yïm i yC√ h a ˚Y'l ¸ m A
§õt GE x a t ¸ h i l ¸ ™elm GeÅ l a £˚Z'l ¸ m a yà w¬ £Åh e yEtZ»lËrAv-te' èˇ d«wfld 'òb E yC√ w¬ H Ç yi' £«yˇû t a 'Am
ˇè l˚'AH 'Ërˇ yC¬ò w¬ 28 < :hïH KA i'¸l ÙõGti–b lúakyim-te' l˚_'AH ÙBl-§et G yC« w¬ ™elm Ge° b –a
•es'û◊Cy¬w 29 :˚h¸tïabEh·' l˚Y'AH-tab – lúk a yim˚ dˇˇw«° d –fl -£iv hõw√ hÃy yúk –i vfidyC≈Ø w¬
:£yïm i yC√ h a -lAk – dˇˇw«õ d –fl -te' búy≈ ' O l˚_'H A yúh i yà w¬ dÙÚv dˇˇõw« d fl yún≈ p K¸ m i '_r ◊ l E l˚Ä'H A
ˇè lk –O m i ˇè dw« d –fl lòk a W A £Ät A 'Ec yZd –„ m i |yûˇ h i yà w¬ £y°t Gi H ¸ l i p ¸ yZr „ W A ˚Y'c ¸ yC≈ w¬ 30 <
< :dˇˇ' Oø m ¸ ÙYmH ¸ rˇˇq —ú y«yC w¬ l˚Å'H A yZd „ b ¸ v a

1 Samuel 19
-te' tyõimAh¸l wyÅfldAb·v-lA–k-le'wà ˇè Ùn¸b – §òt
A n√ Ùy-le' l˚Ä'AH rˇˇû b –E d
fi yà w¬ 1
rÅm
O 'El dˇˇû w« d
fl l¸ ˇè §t
A n√ ÙhÃy dˇˇgF≈ò yC¬ w¬ 2 :dˇˇ'
Oø m
¸ dˇˇõ«wfld¸–b ¶úEpAx l˚Å'AH-§e–b ˇè §t
A n√ Ùøhy«w dˇˇw«° d
–fl
rets –Eõ b a t GAú b ¸ H a y√ wà r’qb –OÅ b a 'ûˇ n√ -remïH KA h i ˇè ht GA v a wà ߰t e yimh · l a yõb i ' A l˚B'H A Hôq –‘ b a m ¸
yDn« '· w¬ £ÅH A hûˇ t GA ' a rˇˇû H e ·' èˇ hÂdAKWa–b yÄibA'-d¬y¸l yûˇ t Gi d Ë m a v A wà 'äc E ' E y=n« ' · w¬ 3 :At'ïb –E x ¸ n¬ wÃ
§òt A n√ ÙhÃy râb –E d fi yà w¬ 4 < :™ïl A yit G d Ë ˇ gF¬ú h i wà hõm A yityú' i flrÃw y°ibA'-le' õ߸–b rˇˇúE–bfid·'
Ùûˇ –d¸bav¸–b ™eläeGmah 'âAXÈx∆y-la' wyAl' E ∏ rem'ûyC◊ w¬ wy°b i ' A l˚Y'AH-le' bÙÅX èˇ d«wfld¸–b
-te' £ É W e yC√ w¬ 5 :dˇˇ' Oø m ¸ ß ú ¸l-bÙX wyõW A v · m a yúk i wà ™Ål A ˇè 'AXx A 'Ù`l yûˇ k –i dÆw« d fl b ¸
-lAk¸l èˇ hAlÙdÃg hòAv˚H¸t G hMw√ hÃy WavyC¬= w¬ yÄt Gi H ¸ l i p K¸ h a -te ' ™ûˇ yC¬ w¬ Ùäp K k a b ¸ ÙâHp ¸ n¬
:£ïnF√ x i dˇˇw«õ d –fl -te' tyúm i h A l ¸ yÅq ÷ n√ £Zd fl b –¸ ˇè 'X A x È ït e hAGml Aò wà x°m A W ¸ t Gi w¬ Atyõi'flr lÅE'flr¸W«y
:tïAm˚y-£i' hõ√whÃy-yax l˚Å'AH vûˇ b a H KA yC« w¬ §°t A n√ ÙhÃy lÙ˘q–¸b l˚Y'H A vúm a H ¸ yC« w¬ 6
'âEb√Cy¬w heGl°E'Ah £yYÊrAbË–dah-lA–k túE' §ÅAt√nÙZhÃy èˇ Ùl-d∆gF yC¬ w¬ dØw« d fl l ¸ ˇè §t A n√ ÙhÃy '`r fl q Ÿ yC« w¬ 7
< :£ÙøHl ¸ H i lÙBmt ¸ ' e k –¸ wyõn√ p A ¸l yúihÃy¬w l˚Å'AH-le' èˇ d«wfl–d-te' §òt A n√ ÙhÃy
ˇè £h e b –A ™òyC¬ w¬ £yÄt Gi H ¸ l i p K¸ b –a £exˇû l GA yC« w¬ dMw« d fl 'âc E C≈yw¬ tÙ°yh ¸ ïl i hõm A x A l ¸ m Gi h a •esÙút G w¬ 8
èˇ '˚hÃw l˚Å'AH-le' èˇ hAvflr |hòw√ hÃy x fi ˚âr yÉ h i t G¸ w¬ 9 :wyïn√ Ap K m i ˚sõn… yC√ w¬ hÅl A ÙdÃg hûˇ k –A m a
tÙò–kah¸l l˚ä'AH Hâ‘–qabÃy¬w 10 :dˇˇïy√ b –¸ §úgF≈ n¬ m ¸ dˇˇw«õ d fl wÃ Ù˝dy√ b –¸ ÙYty«nx · w¬ bÅH E Ùy ÙZtyEbb –¸
dˇˇw«ô d fl wà ry°q –÷ b –a tyõn« x · h a -tï' e ™úyC¬ w¬ l˚Å'H A yûˇ n≈ p K¸ m i ˇè rX a p ¸ yC« w¬ ryÅq –÷ b a ˚ dˇˇû w« d fl b –¸ ˇè ty«nx · ïb –a
tyòE–b-le' £yäikA'¸lam l˚â'AH Éxl a H ¸ yC« w¬ 11 > :'˚øh hAlyà l Gaú b –a Xõl E m GA yC« w¬ sún√
-£i' rÅOm'El èˇ ÙGt¸Hi' lòakyim dÆw« d fl l ¸ dˇˇû gF≈ t Ga w¬ r’qb –OÚ b –a ÙYtyimh · l a wà ÙÅrm ¸ H A l ¸ ˇè dw« d –fl
lôk a yim dÂrˇ t GO^ w¬ 12 :tïm A ˚m hút GA ' a rˇˇx Aõ m A hAlyà l GaÅ h a ˇè ßH ¸ p ¸ n¬ -tï' e Xòl GE m a m ¸ ß M nà yâ' E
-te' läakyim xâ—–qiGt¬w 13 :XïElm GA yC« w¬ xYr fi b ¸ yC« w¬ ™elyC≈ú w¬ §Ù°l G x a h a dˇˇû v a b –¸ dˇˇw«õ d –fl -te'
wy°tA H O ' · r fiΩ m ¸ hAmW Aõ £yØz∑« v i ïh A ryûˇ b i k –¸ ˇè t' E wà hÅX LA m Gi ah-le' ˇè £W e t GAè w¬ £yÄp i r fl t G¸ h a
dˇˇw«° d –fl -te' taxˇû q — l A £yõk i ' A ¸lam l˚_'AH xúal¸H«Cy¬w 14 < :d∆gïb –A b –a sõk a t G¸ w¬
tÙB'r Ë l i £yÅk i ' A l ¸ m Ga h a -te' èˇ l˚'AH xòal¸H«Cy¬w 15 > :'˚øh húelOx rem'Y◊Gt¬w
£yÅk i ' A l ¸ m Ga h a ˇè ˚'èb O yC√ w¬ 16 :Ùøtm i h · l a yõl a ' E hôX LA m Gi b a Ù^tO' ˚âl·vah rˇˇÚOm'El dˇˇõ«wfl–d-te'
rem'=yC◊ w¬ 17 :wyït A H O ' · r fi m ¸ £yõz∑« v i h A ryúb i k ¸ ˚ h°ALXiGmah-le' £yõp i r fl t G¸ h a húnF≈ h i wÃ
X°l E m GA yC« w¬ yõb i yà ' O -te' yúx i l G¸ H a t G¸ w¬ y«nt iÅ yim G r Ê ˇè hk A –Aèk hAGmòAl lÄakyim-le' l˚ä'AH
:™ït E yim' · húm A l A y«nx iõ l G¸ H a yôl a ' E rˇˇm aú ' A -'˚h l˚Å'AH-le' èˇ lk

Anda mungkin juga menyukai