Anda di halaman 1dari 70

+caH jrrsm; t"rRord ;f ydu

k jf cif;
wtmif;a'o&Sd ysuo
f Ok ;f r_qo
D @kd O;D wnfaeaom zH@G +zdK;a&;pDru
H ed ;f rsm;

wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k TSYO rS xkwaf 0onf?
Ed0k ifbmv 2011 ckEpS f
1

wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k
wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k TSYO onf tjrwftpGe;f twGurf &nf&,
G o
f nfh
tzJ@G tpnf;jzpf+y;D +ird ;f csr;f a&;/ w&m;r#wa&;ESihf wef;wla&;tajccHenf;vrf;wd@k jzifh wtmif; (yavmif)
trsK;d om;w&yfv;kH ESihf vli,frsm; . vlrb
_ 0tajctae zG@H +zdK;wd;k wufap&ef zJ@G pnf;xm;jcif;jzpfonf?
wtmif;vlrsKd;wdk@. ynma&;/ usef;rma&;/ vlaer_tqifhtwef;ESifh acwfrDzHG@+zdK;a&; tp&Sdaom
vdt
k yfcsurf sm;udk tajccHaqmif&u
G Ef ikd &f ef xdik ;f -jrefrme,fpyf wae&mwGif 1998 Y tpnf;t&H;k udk
zJ@G pnf;xlaxmifco
hJ nf? tpnf;t&H;k . a&&SnOf ;D wnfcsurf mS +ird ;f csr;f a&;/ w&m;r#wa&;ESihf wef;wla&;
azmfaqmif&ef/ 'Dru
kd a&pDEikd if w
H nfaqmuf&efEiS hf wtmif;ausmif;om;vli,frsm;ESihf wtmif;vlxk
tm;vH;k . b0wd;k wufjrifrh m;vmap&ef wd@k jzpfonf?
tpnf;t&H;k .&nfreS ;f csurf mS vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm; umuG,Ef ikd &f efEiS hf avsmch sEikd &f eftwGuf
Edik if w
H um todik ;f t0dik ;f ESihf r[mrdwrf sm;udpk nf;&H;k v_y&f mS ;oGm;&ef/ wtmif;a'o&Sd obm0 ywf0ef;
usiEf iS o
hf ,HZmw t&if;tjrpfrsm;udk xde;f odr;f umuG,af pmifah &SmufomG ;&efEiS hf pGr;f &nfjriw
hf ifa&;
pDrcH suo
f ifwef;rsm;rSwqifh wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;. t&nftcsi;f jriw
hf if aqmif&u
G f
ay;&efw@kd jzpfonf? tpnf;t&H;k onf owif;jyef=um;a&; ESihf vl@tcGit
hf a&;rSww
f rf;jyKpkjcif;/ obm0
ywf0ef;usiq
f ikd &f mtcGit
hf a&;/ ynma&;/ use;f rma&; ulnaD pmifah &; tp&So
d nfh vkyif ef;aqmifwm
toD;oD;wdk@udkvnf; azmfaqmifaev#uf&Sdygonf? ,cktpD&ifcHpmonf tpnf;t&Hk;. owif;
jyef=um;a&;ESihf vl@tcGit
hf a&;rSww
f rf;jyKpka&;Xme rSyEkH ydS x
f w
k af 0jcif;jzpfonf?
OD;wnfcsuf
(u) +idr;f csr;f Iom,mzG@H +zdK;wd;k wufonfh wtmif;a'oay:xGe;f a&;?
(c) OD;aqmifrt
_ cef;uwGif wtmif;rsK;d qufopfvil ,frsm;ydrk akd y:xGe;f vma&;?
(i) usm;/ rwef;wla&;
(*) wef;wlnDr#aom trsKd;om;udk,fydkifjyXmef;cGifh ESifh ppfrSefaomjynfaxmifpk 'Drdkua&pDEdkifiH
wnfaqmufa&;
(p) tm%m&Sipf eH pfzsuo
f rd ;f a&;?

rmwdum
trSmpm ....................................................................................................... 5
wtmif;(yavmif)vlrsK;d wd@k . aemufco
H rdik ;f ......................................................... 9
ajryHk ........................................................................................................... 10
tpD&ifcpH mtusO;f csKyf ..................................................................................... 11
wdu
k w
f eG ;f t}uHjyKcsurf sm; ................................................................................ 14
tpD&ifcpH maumufcjH yKpkco
hJ nfeh nf;vrf; .............................................................. 16
v,f,majrodr;f qnf;jcif; aemufco
H rdik ;f ............................................................ 18

Z,m;- odr;f ,ljcif;cH&onfh v,f,m+cHajrpm&if; tusO;f csKyf ................................... 20


Oya' uef@owfcsuf ....................................................................................... 24
v,f,majrodr;f qnf;jcif; qd;k &Gm;r_tajctae ..................................................... 30
v,f,majrodr;f qnf;jcif; jzpfpOfrsm; ................................................................. 36
-

tusiyhf suv
f mbfpm;jcif; ..................................................................... 41
twif;t"rR ajymif;a&$@apcdik ;f jcif;ESiEhf iS x
f w
k jf cif; ........................................ 44
vl@tcGit
hf a&;xdyg;csK;d azmufrr_ sm; ......................................................... 45
twif;t"rRvyk t
f m;ay;cdik ;f apjcif; ......................................................... 48

v,f,majrodr;f qnf;jcif;a=umifh vlra_ &;/ pD;yGm;a&;wd@k tay: qd;k usK;d oufa&mufrr_ sm; .. 50
ed*;kH ........................................................................................................... 58
rSjD irf;ud;k um;pm&if;rsm; ................................................................................... 62
aemufqufwGJ .............................................................................................. 68

a0g[m& zGiq
hf ckd surf sm;
AASYC

&cdik jf ynfv;Hk qdik &f m ausmif;om;ESiv


hf il ,frsm; uGe*f &uf

ALRC

tm&Sw&m;Oya't&if;tjrpfXme

ASEAN

ta&S@awmif tm&S tmqD,EH idk if rH sm;toif;

HLP

td;k tdrf ajr,mESihf OpPmypPn;f

ICESCR

tjynfjynfqikd &f mvl@tcGit


hf a&; a=unmpmwrf;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;/
,Ofaus;r_ tcGit
hf a&;qdik &f m Edik if w
H umoabmwlnrD p_ mcsKyf

ILO

urBm@tvkyo
f rm;tzG@J csKyf

MYPO

wd;k wufaom rGev


f il ,ftpnf;t&k;H

NGO

tpd;k &r[kwaf omf tzG@J tpnf;rsm;

OSI

Open Society Institute

PSLF

yavmifjynfe,fvw
G af jrmufa&;wyfO;D

PWO

yavmiftrsK;d orD;tpnf;t&k;H

PYO

ytd0k ;f vli,ftpnf;t&k;H

SPDC

Ekid if aH wmf at;csr;f om,ma&;zG@H +zdK;a&;aumifpD

TSYO

wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&k;H

UN

ukvor*~/

UDHR

tjynfjynfqidk &f m vl@tcGit


hf a&; a=unmpmwrf;

**wtmif;vlrsK;d rsm;onf 4if;wd@k bmompum;jzifh rdru


d ,
kd u
f kd wtmif; [k ac:qdjk yD;
yavmif [lI jrefrmbmomjzifh od=uonf?

trSmpm
TtpD&ifcpH monf Edik if t
H oD;oD;&Sd toGio
f mefrsK;d pHak om vkyif ef;ukr%
` rD sm;u wtmif; wdik ;f &if;
om; vlrsK;d rsm;. tajccHtcGit
hf a&;rsm;udk csK;d azmufaea=umif; usK;d a=umif; qDav#mpf mG axmufjyxm;yg
onf? wtmif;rdbjynforl sm; &Sio
f ef&yfwnfrcDS t
kd m;xm;&aom toufarG;0rf;ausmif; vkyif ef;+cH
ajrrsm;udk odr;f ,ljcif;ESihf wtmif;vlrsK;d wd@k . obm0o,HZmwrsm;udk acgi;f yHjk zwftjrwf xkw,
f jl cif;
tp&So
d nft
h csut
f vufrsm;udk ,cktpD&ifcpH mwGif yHak zmf jyKpkxm;ygonf? jrefrmtpd;k &onf jynfwiG ;f
Oya'ESifhEdkifiHwumOya'wdk@ESifhuif;vGwfum w&m;0ifr[kwfonfh vkyfief;rsm; &Sifoef&yfwnf&ef
vkyfief;&Sifrsm;udk qufvufcGifhjyKxm;ygonf? &yf&Gmvlxkwdk@udk aqG;aEG;wdkifyif today;r_r&Sdjcif;/
vHkavmufonfhepfema=u;ay;jcif; (odk@ ) jyefvnfae&mcsay;jcif; r&SdygyJESifh }uD;rm;onfhajymif;a&G@
odr;f ,lrr_ sm; jzpfymG ;aeonfrmS a'ocHvx
l w
k @kd . b0jyefvnfxal xmif&efEiS hf pkaygi;f vkyu
f ikd f v_y&f mS ;r_
rsm;udk Oya't& umuG,u
f pk m;r_r&Sb
d J rsm;pGmxdcu
kd ef pfemapygonf?
a'ocHywf0ef;usiv
f x
l t
k ay:tusK;d oufa&mufru
_ kd vH;k 0z,f=uOfxm;onfh pD;yGm;a&;zH@G +zdK;r_ ta&mif
jy+yD; Edik if w
H iG ;f vma&muf&if;ES;D vkyu
f ikd o
f nfh Edik if jH cm;&if;ES;D jrKyfErDS r_ sm;. +cHajrrsm;odr;f ydu
k v
f ,
k jl cif;udk
cHae&onfh &Sr;f jynfe,f&dS wtmif;vlxw
k @kd . tajctaerSm txl;nGejf y&rnfh Oyrmwckjzpfygonf?
xkv
d yk &f yf rsm;. tusK;d quftjzpf wtmif;vlxw
k @kd rmS v,f,m+cHajrESihf toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef;
wd@k ukd qH;k &SL;H vdu
k &f onft
h jyif ppftyk pf .
k wtmif;vlxt
k ay: qef@usicf jGJ cm;onfh twif;t"rRvyk t
f m;
ay;cdik ;f apr_uykd g cHpm;=u&onf? twif;t"rRa&G@ajymif; cH&aom a'ocHvx
l rk sm;tay: vkyt
f m;ay;
cdik ;f apr_rsm;jzpfay:ap&ef xdyk *k v
~ u
d vkyif ef;rsm;u aphaqmfaqmif&u
G af y;ouJo
h @kd jzpf&ygonf? ,ckuo
hJ @kd
aom tajctaeatmufwiG f uav;/ vl}uD;/ trsK;d orD;rsm;tay: r#wr_uif;rJph mG xdcu
kd af pygonf?
TtpD&ifcpH monf wtmif;vlxw
k @kd . qd;k usK;d cHpm;r_rsm;udk oufaojyKazmfneG ;f xm;ygonf?
hf a&;rsm;udk vufvw
G pf y,fa=umif;usK;d rJh csK;d azmufjcif;onf jrefrm
TuJo
h @kd wtmif;vlrsK;d pkw@kd .tcGit
EdkifiHwGif tajccHtcGifhta&;rsm;udk us,fus,fjyef@jyef@ vpfvsL&SLxm;onfhoauFwjzpfaeonfudk
ud,
k pf m;jyKazmfjyvdu
k jf cif; yifjzpfonf? pD;yGm;a&;/ vlra_ &;ESi,
hf Ofaus;r_ qdik &f m Edik if w
H um oabmwlnrD _
pmcsKyf (1966) tygt0if tjynfjynf qdik &f mtvkyo
f rm;tzJ@G csKyf. Oya'trSwf 29 yk'rf 2-1 (1930)
tp&So
d nfOh ya'wd@k ukd ajymifajymifwif;wif; csK;d azmufvu
kd jf cif; jzpfonf? xdt
k wlxOkd ya'rsm;rS qifyh mG ;
jzpfvmonfh ukvor*~tzJ@G 0ifrsm;vdu
k ef m&ef uwdjyKxm;onfh ukvor*~a=unmcsuyf g zH@G +zKd ; wd;k wuf
r_qikd &f mtcGit
hf a&; (1986 wGiv
f ufcu
H sio
hf ;kH cJo
h nf)ESihf vkyif ef;cGif ESiv
hf @l tcGit
hf a&;qdik &f m ukvor*~
a&S@aqmifcsrw
S x
f m;onfh rlpnf;rsO;f rsm; (2011) udv
k nf; vdu
k ef m&efysuu
f u
G f jcif;jzpfayonf?
H um qdik &f m tpd;k &tm%m
ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;tpnf;t&H;k (tmqD,)H uJo
h @kd a'owGi;f ESiEhf ikd if w
ydik rf sm;u xdOk ya'rJv
h yk af qmifcsurf sm;udk tqH;k owfap&eftwGuf udik w
f ,
G v
f yk af qmif&ef t+rJwap
em;yif;/ rsuu
f ,
G jf yK xm;v#u&f ydS gonf? ukvor*~ at*sipf rD sm;/ Edik if w
H umESiahf 'owGi;f tzJ@G tpnf;
rsm;/ Edik if w
H umaiGa=u;&HyakH iG tzJ@G tpnf;rsm;ESihf ESpOf ;D ESpb
f ufo@kd r[kwf vltrsm;jzifh pkz@GJ xm;onfh
aiGa=u;tvSL&Sifrsm; tp&Sdolwdk@xHrS&&SEd dkifonfh oifhav#mfonfhulnDajz&Sif;r_rsm;udk wtmif;vlxk
5

udk,fpm; TtpD&ifcHpmu vdktyfonfhtpjyKr_rsm;ESifh wdusonfh vkyfaqmifcsufrsm;jzifh jznfhpGrf;


aqmif&Gufay;Edkifvdrfhrnf[k ar#mfvifhrdygonf? wtmif;trsKd;om;wdk@udk=um&SnfpGm twd'kuQ
ay;onfu
h pd &P yfrsm;udk xkwaf zmfjyoonfh tpD&ifcpH myg jzpfpOftcsut
f vufrsm;ESihf ,cktpD&ifcpH m
udx
k w
k f a0Edik &f efaqmif&u
G o
f nfh wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k .}udK;yrf;r_w@kd onf
,ckuo
hJ @kd aom qd;k &Gm;onft
h ajctaersm;udk ,cktcsed t
f ygt0if aemifvmaemufom; vufxuf
txdyg ajymif;vJEikd &f ef odomxif&mS ; onfah qmif&u
G rf r_ sm;tjzpf tvGet
f a&;}uD;aomajcvSr;f w&yf
jzpfayonf?
hJ @kd qd;k &Gm;r_rsm; pOfqufrysujf zpfEikd zf ,
G &f mr&Sad =umif; ,ck
yHrk eS pf ;D yGm;a&;vkyif ef;rsm;jzpfv#if ,ckuo
tpD&ifcHpmu oufaojyv#uf&Sdygonf? tm;vHk;yg0ifonfh awG@qHkaqG;aEG;r_rsm;jzpfay:+yD;/ EdkifiH
wumOya'rsm;/ jynfwiG ;f Oya'rsm; udk ESpOf ;D ESpzf ufav;pm;vdu
k ef m&efoabmwlncD surf sm; r&&Sv
d #if
a&S@qufajyvnfEikd zf ,
G &f mr&Sad =umif;udk OD;wnf aeygonf? jrefrmEdik if w
H iG ;f a&&Snf wnfwhH cdik +f rJonfh
pD;yGm;a&;zHG@+zdK;wdk;wufr_rsm;udk pdefac:onfh tcsuftvufrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;&if; wtmif;
trsK;d om;wd@k .vl@tcGit
hf a&;rsm;udu
k muG,jf rifw
h if&ef wtmif;vlxt
k ygt0if Edik if w
H umESihf Edik if w
H iG ;f
oufqikd o
f w
l m0ef&o
dS t
l pktzJ@G rsm;tm;vH;k pkpnf;+yD; oabmwlnED ikd o
f nfh qH;k jzwfcsurf sm;&&Sd vkyf
aqmifEikd &f ef ,cktpD&ifcpH mu tajccHtcsut
f vufrsm;jzifh tusK;d jyKEdik f taxmuftul tm;wck
jzpfEikd v
f rd rhf nf[k qENjyKvdu
k yf gonf?

Jessica Umanos Soto


Asia Programme Officer
Women and Housing Rights Programme
Center on Housing Rights and Evictions (COHRE)
Phnom Penh, Cambodia

trSmpm
jrefrmEkid if w
H iG f v,f,majrodr;f qnf;rSKonf ykpH rH sK;d pkjH zifh jzpfwnfaevsuf &So
d nf? v,f,majr tcGi@f
ta&;udk xda&mufpmG tmrcHxm;ay;aom zG@J pnf;ykt
H ajccHOya'r&Sad o;yg? txl;ojzifh jrefrmppftpd;k &
vufxufjzpfaom Ekid if aH wmfjidrf 0yfyjd ym;a&;aumifp-D e0wESihf Ekid if aH wmf at;csr;f om,ma&;ESifh
zG@H +zKd;a&;aumifp-D etz tkycf sKyfrKS umvwGif tajccHv@l tcGit
hf a&;jzpfaom t"rREiS x
f w
k rf KS ESihf v,f,m
ajrodr;f qnf;rSKwd@k ukd us,u
f s,jf yef@jyef@ csK;d azmufusL;vGecf =hJ uonf? xdck sK;d azmufccH &hJ aom tcGit
hf a&;
wdk@onf tdk;tdrfajr,mpPnf;tcGifhta&;Oya'tcef;uatmufwGifyg0ifaom tcGifhta&;rsm;jzpf
onf? jrefrmEkid if w
H iG f td;k tdraf jr,mpPn;f tcGit
hf a&;csK;d azmufrKS qd;k &Gm;pGm qufvuf&adS ea=umif;udk
Twtmif;ausmif;om;ESihf vli,frsm;tpnf;t&k;H . jcHajrrsm; t"rRord ;f ydu
k jf cif;tpD&ifcpH mu
oufaojyaeygonf?
ppftpk;d &onf awmifov
l ,form;rsm;ESihf wkid ;f &if;om;vlenf;pkw@kd xrH S yrm%}uD;rm; rsm;jym;aom
v,f,majr td;k tdrf tyg0if ypPn;f OpPmwd@k ukd odr;f qnf;&eftwGuf jynfwiG ;f Oya'jzpfap tjynfjynf
qdik &f m Oya' jzpfap tav;rxm;a=umif; twdwjf zpfpOfrsm;t& awG@&&dS ygonf? twdtustm;jzifh
qd&k v#if wkid ;f &if;om;vlenf;pkrsm;onf td;k tdr,
f majr ypPn;f ydik q
f ikd cf iG t
hf cGit
hf a&;wd@k ukd tumtuG,f
uif;rJph mG csK;d azmufcaH e=u&ygonf?
f ikd cf iG hf owfrw
S af y;xm;yg
orkid ;f tpOfqufwiG f v,f,majrydik q
f idk rf KS udk "avhx;Hk wrf; Oya't& ydik q
onf? Oyrm- bd;k bGm;ydik af jronf Xmaewkid ;f &if;om;ESihf Ekid if o
H m;wd@k uom rsK;d &k;d pOfquft&qufpyf
ykid q
f ikd cf iG @f &=dS uonf? vGyv
f yfa&; &cJ@pOf 1948-pI jrefrmppftm%m&Sirf sm;rS v,f,majr odr;f qnf;
rSKrsm;udk jyXmef;csuf trsK;d rsK;d jzihaf &;qGJ jyXmef;cJ=h ujyD;-qdv
k ckd surf mS rl Ekid if aH wmfonf ajrrsm;udk tvk;H pkH
ydik q
f ikd o
f nf-[kIyifjzpfonf?
wjydKifwnf;rSmyif Edik if aH wmfrjS yXmef;onfh tjcm;jynfwiG ;f Oya'rsm;.toGit
f jyifrmS tm%mykid rf sm;
twGuf vdt
k yfovdk qJ,
G al qmif&u
G Ef idk =f uygonf? Oyrm- tpd;k &onf rlvydik &f iS rf sm;xHrS v,f,majr
rsm;odr;f qnf;onft
h csed w
f iG f wnfqJ Oya'wckjzpfonfh v,f,majrydik q
f ikd rf t
_ ufOya' (1894) wGiyf g
&Sdonfh rsSwvkHavmufaomavsmfa=u;/ a=umif;usKd;nDnGwf cdkifvkHaom &Sif;vif;aqG;aEG;r_rsm;ESifh
v,f,majrrsm;udo
k rd ;f ,l&mwGif trsm;jynfov
l x
l k tusK;d twGuo
f m odr;f qnf;jcif; jzpf&rnf[al om
Oya't&tumuG,&f ,lyikd cf iG Ehf iS hf vkyx
f ;kH vkyef nf;rsm;udk t+rJwaprsuu
f ,
G jf yKxm;=uonf?
f ikd cf iG w
hf @kd ukd Ekid if aH wmf. pOf;pm;qifjcifrj_ zifh vkyyf ikd cf iG hf
xd@k tjyif v,f,majr/ td;k tdr/f ypPn;f OpPmydik q
tm%mrsm; tyfEx
HS m;onfh jynfwiG ;f Oya'rsm;pGm&Syd gonf? om"utm;jzifh 1953-v,f,majr Ekid if yH ikd f
jyKvkyjf cif; Oya'onf v,form;rsm;udk pdu
k yf sK;d xm;onfh v,fajrrsm; v$aJ jymif;cGihf aygiEf cHS iG hf a&mif;csciG hf
ajymif;vJciG w
hf @kd ukd ydwyf ifxm;onf?
l pd;k &onf
xk@d twl 1963-v,f,majrEkid if yH ikd jf yKvkyjf cif;Oya'onfvnf; v,f,majrudpYP tkycf sKyfot
aemufq;Hk qk;H jzwf ydik cf iG &hf o
dS jl zpfa=umif;vnf; jyXmef;xm;onf? vmbfpm;cspm;onfh tm%mydik rf sm;
7

onf txufyg Oya'udk tv$J ok;H pm;r_jyK jyD; trde@f t& nGe=f um;csut
f & a=unmcsut
f & -[lI
w&m;rsw
S rSK uif;rJph mG jzifh jynfov
l x
l .
k v,f,m pdu
k yf sK;d ajr ESihf vlaerSKb0wk@d ukd t"rRord ;f qnf;
h nf?
jcif;rsm;jyKvkyaf ecJo
,ae@umvwGif 2008-zG@J pnf;ykt
H ajccHOya'udk taumiftxnfazmfonfh 2010 a&G;aumufy[
GJ k
qdak om a&G;aumufyJG &vm'fjzifh zJ@G pnf;xm;onfh Oya'jyKv$waf wmfopfrsm;yifv#if &Si;f vif;r_r&Sad om
2008-zG@J pnf;ykH yk'rf 37 (u) udk axmufcaH eonf? yk'rf 37 (u)onf ,cifu&Scd ahJ om Oya'rsm;udk
jyefvnfxw
k af zmfyyhH ;kd aomtm;jzifh Edik if aH wmfonf Edik if aH wmf&dS ajrtm;vH;k / ajray:ajratmuf/ a&ay:
a&atmufEiS hf avxktwGi;f &Sd o,HZmw ypPn;f tm;vH;k . yif&if;ydik &f iS jf zpfonf [lI jyXmef; xm;yg
onf? Tpmudk a&;aeonft
h csed w
f iG f jrefrmtpd;k &rS v,f,majrOya'rl=urf;opfukd v$waf wmfo@kd
wifoiG ;f jy;D jyjD zpfonft
h avsmuf r=umrDumvtwGi;f twnfjyKawmhjzpfonf? Oya'opfr=l urf;.
kd yf sK;d ajrrsm;udk tcsed rf a&G;odr;f qnf;cGi&hf o
dS nf [k jyXmef;
yk'rf 2 wGif Ekid if aH wmfonf v,f,majrESiphf u
xm;ygonf?
f yf
tem*gwu
f mvY jrefrmEkid if w
H iG f td;k tdr,
f majrypPn;f ESiyhf gwo
f ufI w&m;Oya'pd;k rd;k a&;ESihf vGyv
aom w&m;pD&ifa&; taqmuftOD; rjzpfraewnfaqmuf&rnfjzpfjyD;/ v,f,majrOya'onfvnf;
jzpfaeonfh ydyuQausmv
f m$ ;Ekid af tmif td;k tdrEf iS Ohf pPmydik q
f ikd cf iG Ehf iS chf sed x
f ;kd jyD; jyefvnfo;Hk oyf&ygrnf?
v,f,majrydik q
f ikd cf iG t
hf yg0if vkaH vmufaom td;k tdrEf iS hf ypPn;f OpPmydik q
f ikd cf iG rhf sm;onf tjynfjynf
qdik &f m a=unmcsurf sm; qk;H jzwfcsurf sm; oabmwlncD surf sm;ESihf tjynftjynfqikd &f m tajccHr&l if;
tcGit
hf a&;wd@k atmufwiG jf yXmef;wnfaqmufxm;onfh tcGit
hf a&;rsm;jzpfonf?
TSYO-onf wk@d owfrw
S x
f m;aoma'o. v,f,majrudpt
P m;vk;H udk aumif;rGepf mG rSww
f rf;wif

xm;ygonf? TtpD&ifcpH m wckwnf;yifv#if jrefrmEkid if .


H v,f,majrOya'ESihf qufpyfjyD; pOf;pm;
oH;k oyfEikd &f efvaHk vmufaom tcsut
f vufyg0ifaejyD;/ tem*gw'f rD u
kd a&pDEidk if aH wmftwGuf v,f,m
ajrtcef;ujyefvnfwnfaqmuf&ef ta&;w}uD;vdt
k yfaejyD jzpfayonf?

OD;ode;f OD;
OuUX- jrefrmEkid if aH &S@aersm;aumifpD
jjrefrma&S@aersm;aumifpD

wtmif;vlrsK;d wd@k . aemufco


H rdik ;f
wtmif;vlrsKd;wdk@onf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHwGif rSDwif;aexdkifaom Xmaewdkif;&if;om;vlrsKd;
wpfrsKd;jzpf+yD;/ &Srf; jynfe,fwGif tajccsaexdkif=uygonf? wtmif;vlrsKd;wdk@onf &Snfvsm;aom
ordik ;f a=umif;ESihf xl;jcm;aom trsK;d om; a&;vuQ%mrsm; tcdik t
f rm&S=d uygonf? wtmif;vlrsK;d
wd@k onf ud,
k yf ikd b
f mompum;/ pmay/ tjcm;vlrsK;d wd@k EiS hf rwljcm;em;aom,Ofaus;r_/ ud,
k @f e,f ajra'o
ESihf oifw
h ifrh #waom pD;yGm;a&;tajctaersm;udv
k nf; ydik q
f ikd =f u ygonf? wtmif;vlrsK;d trsm;pkrmS
ax&0g'Ak'bmom udk;uG,f=u+yD; vlOD;a&.q,f&mcdkifE_ef;cef@rSm c&pf,mefESifh ewfpm;wdk@tay:
ouf0if,=kH unf=uygonf?
wtmif;vlOD;a&rSm cef@rSef;ajc woef;0ef;usifcef@&Sd+yD; &Srf;jynfe,f taemufajrmufydkif;a'owGif
trsm;pkaexdik =f u ygonf? od@k aomf &Sr;f jynfe,f awmifyikd ;f ESihf ta&S@yikd ;f a'o&Sd +rdK@e,frsm; wGiv
f nf;
ajrmufrsm;pGmaexdkif=uygonf? wtmif;(yavmif)vlrsKd;wdk@. bdk;bGm;ydkife,fajra'o rsm;wGif
urBmt
h zd;k wef ausmufwefywWjrm;/ eDvm tp&So
d nfh owWKrsm;xGu&f +dS yD; xif&mS ; ausmf =um;onfh
rd;k ukwyf wWjrm;ajrvnf;yg0ifonf? jrefrmtm%m&Sirf sm;u rd;k ukwo
f wWKwGi;f a'oudk &Sr;f jynfe,frS
z,fxw
k u
f m rE aW v;wdik ;f wGif xnfo
h iG ;f zJ@G pnf;xm;onf? a&$/ aiG/ oGy/f tvlreD D ,rf tygt0if
tjcm;wefz;kd &So
d nfh owWKwGi;f xGuaf jrmufrsm;pGmvnf; xGu&f ydS gonf?
jrifhrm;aomawmifwef;}uD;rsm;ay:wGifpdkufysKd;onfh wtmif;vlrsKd;wdk@. vufzufrSm t&nf
taoG;aumif;rGeo
f jzifh jrefrmjynfwiG f xif&mS ;vSayonf? &moDOwkEiS u
hf u
kd n
f aD om yef;oD;/ ZD;oD;/
axmywfoD;ESifhopfawmfoD;rsm;udk vnf; ajredrfhydkif;wGifwefzdk;&Sdojzifh toufarG; 0rf;ausmif;
taxmuftyHhjzpf&ef pdkufysKd;=uonf? uHta=umif; rvSpGmjzifh wtmif;vlrsKd;wdk@onf ,if;wdk@.
e,fajra'owGif +idr;f csr;f pGm aexdik Ef ikd cf iG rhf &&Sad o;ay?

okaowejyKcJah om v,f,majrodr;f rSKae&mjy wtmif;a'oajrykH

10

tpD&ifcpH mtusO;f csKyf


*syeftpdk;&rS jrefrmtpdk;&udkar;aom ar;cGef;ESpfckrSm tvGefpdwf0ifpm;zG,faumif;vSygonf?
tb,fa=umifhqdkaomf jrefrmEdkifiHwGif tcGifhta&;rsm;pHepfwuscsKd;azmufaeonfhjy\emrsm;rSm
Edik if w
H umrdom;pkEiS hf Edik if w
H umOya'rsm; .pHEe_ ;f wd@k EiS hf qufpyfjy\em&Sad ejcif;udk jiif;qdx
k m;+yD;/
xdkuJhodk@ywfoufjcif;xuf jynfwGif;Oya'rsm;ESifh tjcm; pHcsdefrDOya'wckckESifhom oufqdkif
qufpyfjcif;jzpfonf[k jrefrmtpdk;&u tuif;rJh0efcHxm;jcif;tay: ar;cGef;xkwfcJh jcif;jzpfonf?
(ALRC tm&Sw&m;Oya't&if;tjrpfXme . xkwjf yefcsu)f
TtpD&ifcpH myg v,f,majrodr;f qnf;cH&onfrh w
S w
f rf;rsm;t& jrefrmppftyk pf o
k nf jrefrmjynfwiG ;f
Oya'rsm;jzpfonfh jynfolydkifjyKjcif;tufOya'/ v,f,majr&SmazGxdef;odrf;a&;tufOya'ESifh
avhxHk;wrf;Oya'rsm;udk pOfquf rysufcsKd;azmuf,Hkr#ruyJ EdkifiHwumOya'rsm;jzpfonfh
tjynfjynfqdkif&mvl@tcGifhta&;a=unmcsufpmwrf;/ trsKd;orD;rsm;tm;enf;vrf;aygif;pHkjzifh
cJjG cm;zdEydS rf y_ aysmufa&;qdik &f moabmwlnrD p_ mcsKyf/ uav;tcGit
hf a&;qdik &f m oabmwlnrD p_ mcsKyf/
pD;yGm;a&;/ vlra_ &;/ ,Ofaus;r_ tcGit
hf a&;qdik &f m Edik if w
H umoabmwlnrD p_ mcsKyfEiS hf pdu
k yf sK;d arG;jrLa&;
qdik &f mumuG,af pmifah &Smuf&rnfo
h abmwlnrD p_ mcsKyf tp&So
d nfw@kd uykd g csK;d azmufaev#u&f o
dS nf?
xdkuJhodk@jyKvkyfjcif;a=umifh awmifolvkyfolrsm;rSm pdkufysKd;ajrrsm; Oya'rJhrw&m;odrf;ydkufcH&+yD;
tcsK@d rmS oifjh rwfr#wr_ r&Sad omav#maf =u;aiG yrm%tenf;i,fukd vufc&H &S=d u+yD;/ tcsK@d rmS rnfonf@
av#mfa=u;aiGr# r&&SdyJ v,f,majr rsm;odrf;,ljcif;cHcJh=u&onf? xdkuJhodk@ odrf;ydkufjcif;cHcJh&aom
v,f,majrpm&if;udk ,cktpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;ygonf? xdk@jyif awmifolv,form;rsm;ESifh
a'ocHjynfow
l @kd onf vufawG@usaomrnfonft
h pm;xd;k ukpm;r_ od@k r[kwf ajz&Si;f csuw
f pHw
k &mr#
ppfwyf (od@k ) tpd;k &xHrS r&&Syd J v,f,majrrsm; odr;f qnf;cHchJ =u&onf? xdu
k o
hJ @kd jyKvkyjf cif;a=umifh
vuf&SdtajctaewGif tpma&qmiwfrGwf usyfwnf;jcif;wdk@tjyif wEdkifiHvHk;twdkif;twm&Sd
vlaer_b0zHG@+zdK;wdk;wufr_ edrfhusaprnfh t}uD;tus,fqdk;usKd;oufa&mufonftxd jzpfay:
xif[yfv#u&f ydS gonf?
f ak owejyK&mwGif rdrw
d @kd .uGi;f qif;owif;aumuf,o
l al jcmufO;D u v,f,majr
tpD&ifcpH mtwGuo
odrf;qnf;cH&onfh awmifolv,form;ESifh a'ocHjynfolig;q,fausmfudk vlawG@ar;jref;cJhygonf?
xdv
k al wG@ar;jref;r_rsm;rS wtmif;a'otwGi;f &Sd v,f,majrodr;f qnf;cH&onfq
h ;kd usK;d oufa&mufr_
tcsuftvufrsm;udk pkaqmif;aumuf,lcJhygonf? v,f,majrrw&m;odrf;qnf;cH&ol awmifol
rdom;pkw@kd tm; ,if;wd@k .cHpm;r_rsm;ESihf v,f,mrsm; rnfuo
hJ @kd odr;f ,lccH &hJ onfukd xkwaf zmfajymqdk
Edik &f eftcGit
hf vrf; zefw;D ay;jcif;vnf;jzpfcyhJ gonf? vlawG@ar;jref;cH&olrsm;onf wtmif;a'oESihf
jrefrmjynfwESw
H vsm;&Sd v,f,majrodr;f qnf;cH&olrsm;udk wpdyw
f ydik ;f uk,
d pf m;jyK zGiq
hf akd jym=um;cJ=h u
ygonf?
11

odr;f qnf;cHc&hJ aomv,f,majrrsm;rSm ppfwyftwGuf ppfoifwef;e,fajrrsm;/ ppfwyf tdr,


f majr
rsm;tjzpf toHk;jyKv#uf&Sd+yD; tcsKd@rSmppfwyftwGuftydkaqmif;0ifaiG&&Sdap&ef xyfqifha&mif;cs
cJ h = uonf ? a'owG i f ; ppf w yf r sm;wd k ; csJ @ wnf a qmuf & ef ppf w yf y d k i f wyf e ,f a jrrsm;tvd k @ iS m
a'ocHrsm;ydik ;f qdik o
f nfh v,f,majrrsm;udk ppfred @f jzifh twif;t"rR odr;f ydu
k cf =hJ uonfukd vpfvsL&_
cJhjcif;a=umifh 1997 ckESpfrSpwifI xdkuJhodk@aomcsKd;azmufr_rsm;rSm ydkrdkus,fjyef@ wdk;rsm;vmonf?
EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHr_rsm;azmfxkwf&ef obm0 o,HZmw rsm;xkwf,loHk;pJG+yD; zHG@+zdK;a&;pDrHcsufrsm;
jyKvkyf&eftwGufvnf; v,f,majr ajrmufrsm;pGm odrf;qnf;cJh=uonf? Oyrm a&$vDa&umwm
ESifha&tm;v#yfppf pDrHudef;/ a&$obm0 "gwfaiG@ydkufvdkif;pDrHcsufwdk@twGuf ppfwyfpcef;rsm; wdk;csJ@
wnfaqmuf&ef/ zH@G +zdK;a&;twGuf vrf;rsm;wd;k cs@J &efEiS hf pDru
H ed ;f azmfaqmif&efw@kd twGuf v,f,majr
yrm%}uD;rm;pGm odr;f ydu
k cf =hJ uonf?
jrefrmjynfzHG@+zdK;wdk;wufa&;twGuftoHk;jyKcJhygu ,ckpDrHudef;rsm;udk }udKqdk=urnfjzpfaomfvnf;
a'ocHjynfoltrsm; rnfonfhtusKd;aus;Zl;r#cHpm;&jcif; r&Sday? wtmif;vlrsKd;trsm;pkrSm v#yfppf
"gwftm;r&&Sd=ubJ udk,fxludk,fx tdrfoHk;a&tm;v#yfppfi,frsm; jyKvkyftoHk;jyK ae=u&ygonf?
+rdK@jy}uD;rsm;wGiv
f #ypf pf"gwt
f m;a&muf&adS omfvnf; 0efaqmifc jrifrh m;jcif;a=umifh omrefjynforl sm;
vufvrS ;f rrDES ikd =f uyJ tqifjh rifh ppft&m&Srd sm;uom tusK;d cHpm;&&S=d uonf? zH@G +zdK;a&;pDrcH sut
f rsm;pkrmS
w&kwEf ikd if u
H o
hJ @kd tdref ;D csi;f Edik if rH sm;twGuo
f m tusK;d aus;Zl;&&Sad pygonf?
v,f,majrodr;f qnf;jcif;. qd;k usK;d &vm'fwckrmS zH@G +zdK;a&;pDrcH surf sm;wGif vrf;rsm;azmufvyk jf cif;ESihf
f m;
pDru
H ed ;f aqmufvyk af &;twGuaf jr&Si;f vif;jcif;wd@k wiG f a'ocHjynforl sm;udk twif;t"rR vkyt
ay;cdik ;f ap toH;k jyKjcif;jzpfonf? v,f,majrodr;f cH&aom awmiforl sm;rSm v,f,majrrsm; t"rR
odr;f ydu
k cf &H onft
h jyif rdrw
d @kd . toufarG;0rf;ausmif;udk zsuq
f ;D vdu
k o
f rl sm;twGuf twif;t"rR
vkyt
f m;ay;cdik ;f apjcif;cH=u&onfrmS wylay: ESpyf l qifh ydrk kd cHpm;apouJo
h @kd jzpfc=hJ u&onf? toufarG;
0rf ; ausmif ; a&;twG u f t"d u tm;xm;&m v,f a jrrsm;od r f ; qnf ; +yD ; vH k a vmuf r #wonf h
av#maf =u;aiGray;jcif;wd@k a=umifh awmiforl sm; 0ifaiGavsmeh nf;ysuq
f ;D oGm;=uum pm;0wfaea&; zlv&kH ef/
ynma&;ESiu
hf se;f rma&;rsm; vufvrS ;f rSED ikd &f ef +cdr;f acsmufrr_ sm;jzpfay:apygonf? TuJo
h @kd vl@tcGihf
ta&;csK;d azmufjcif;onf tdik t
f ,ft-kd tjynfjynfqikd &f mtvkyform;tzJ@G csKyfEiS hf ypPn;f OpPmqdik &f m
tcGifhta&; wdk@tay:uwdjyKxm;onfh tpdk;&.oabmwlnDcsufrsm;udk csKd;azmufvku
d fonfhtjyif
awmifolrsm;. yHkrSef0ifaiGrsm; qHk;&SLH;apjcif;wdk@a=umifh zlvHkonfhvlaer_tqifhtwef;&&Sdaprnfh
tcGit
hf a&;wd@k uv
kd nf; qef@usicf sK;d azmuf v#u&f o
dS nf?
rdrw
d @kd okawoejyKcsut
f & wtmif;a'owGif v,f,majrodr;f qnf;jcif;rsm; 2000 ckEpS rf pS wifI
wd;k rsm;vmonf? 2000 ESihf 2011 ckEpS u
f mvtwGi;f vufzuf+cHajrrsm; {uaygi;f ajrmufrsm;pGm
od r f ; ,l c H c J h & +yD ; xd k t xJ r S pk p k a ygif ; 42940-{ucef @ rd r d w d k @ aumuf c H & &S d c J h y gonf ? xd k u J h o d k @
v,f , majrod r f ; qnf ; r_ . aemuf q uf w J G q d k ; usKd ; ud k wtmif ; vl x k w d k @ u ay;qyf a e=u&+yD ;
bdk;pOfabmifqufydkifqdkifvkyfudkifcJhaom &dk;&mtarG+cHajrrsm;udk ppfwyfrdom;pk tpOftqufydkif
v,f,majrrsm;tjzpf t"rRodrf;ydkufcH&aoma=umifh ,cktcsdefwGif aemifvmaemufom;rsm;
12

pdu
k yf sK;d &efv,f,majr rsm;r&Sad wmhacs? v,f,majrrsm; rw&m;odr;f ,lc&H +y;D ESix
f w
k cf &H ojzifh rdom;pk
aygif;ajrmufrsm;pGmrSm vufzuf+cHajrrsm;odrf;,lcH&,HkwifruyJ aetdrf+cHajrrsm;yg =urf;wrf;
l rd ;f ydu
k cf cH &hJ ojzifh pD;yGm;a&; usyw
f nf;um pm;&rJh aomuf&rJ/h cdu
k ;kd &mrJh
&ufpufpmG &kww
f &uf vk,o
tdk;rJhtdrfrJhjzpf=u&+yD; wae@vkyf wae@pm;b0rsKd;jzifh awmrsm;wGifom cdkatmif;rSDcdkae=uonfh
rdom;pkrsm;yif&adS eonfukd tajctaeqd;k &Gm;pGm awG@&&dS ygonf?
xdktajctaersm;a=umifh vufzuf+cHajrodrf;,lcH&olrsm;rSm om;orD;rsm;udk ausmif;wuf
ynmoif=um;&ef qufvuf axmufyEhH ikd jf cif;rjyKEdik =f uawmhojzifh ausmif;rSEw
k x
f u
G af pcJ&h ygonf?
xdkom;orD;rsm;ynmoif,ljcif; &yfqdkif;cH&+yD;aemuf rdom;pkpm;0wfaea&;twGuf vkdtyf
aom0ifaiGrsm;&&S&d ef tvkyv
f yk u
f n
l =D u&ygonf? v,f,m+cHajrrsm; rw&m;odr;f ,lc&H ol tcsK@d ol
wd@k rmS au;rSrD sm;pGmwif&adS eojzifh rdrw
d @kd ae&yfaus;&GmrSpeG @f cmG um w&kw/f xdik ;f Edik if EH iS hf tjcm;a'o
rsm;od@k a&G@ajymif;tvkyo
f rm;tjzpf rdom;pktwGu0f ifaiG&mS =u&ygonf? wtmif;a'owGif xdu
k o
hJ @kd
a&G@ajymif;tvkyv
f yk o
f rl sm; rsm;jym;vm+yD; vli,ftrsm;pkrmS a&G@ajymif;tvkyo
f rm; todik ;f t0dik ;f
opfrsm;t=um; vlukeful;cH&jcif;/ qif;&Jedrfhusaomvkyfief;cGifrsm;twGif; tvkyfvkyf&jcif;wdk@jzifh
tvky&f &S&d eftcGit
hf vrf;opf rsm; &SmazG&if; jy\emtopfrsm;ESi&hf ifqikd af e=u&ygonf?
vufzuf+cHajr,mrsm; twif;t"rRord ;f ,ljcif;a=umifh wdu
k &f u
kd t
f usK;d oufa&mufcpH m;ae=u&aom
a'ocHwtmif; vlxw
k @kd . vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm;udk rD;armif;xd;k wifjyEdik &f ef ,cktpD&ifcpH m
wGi}f udK;yrf;tm;xkwx
f m;ygonf? 2010 a&G;aumufyrGJ 'S rD u
kd &ufwpf toGiaf jymif;tpd;k &tm%m&
&Sdvmaomfvnf; ,if;wdk@.ay:vpDrsm; ajymif;vJ jcif;r&Sdao;acs? tpdk;&taejzifh v,f,majr
Oya'rsm;ESihf ay:vpDrsm;udk jyKjyifajymif;vJjcif; rjyKvkyrf csi;f vufzufawmifoEl iS hf a'ocHjynforl sm;
rSm v,f,majrtodr;f ydu
k cf H 'kuo
Q nfrsm;tjzpfqufvufcsK;d azmufcaH e=u &rnfjzpfonf? tm%m
vuf0,f&o
dS l woD;yk*v
~ twGuo
f mtusK;d jzpfxeG ;f ap+yD; jrefrmjynfov
l x
l k wd@k twGuf rnfonfh
tusKd;aus;Zl;r#r&&Sdacs? jrefrmjynfolvlxkwdk@. vlr_b0zlvHka&;twGuf wm0ef,lvkyfaqmif
oifyh gonf?

13

wdu
k w
f eG ;f t}uHjyKcsurf sm;
jrefrmtpd;k & taejzifh 1) wtmif;a'owGif v,f,m+caH jrodr;f ,ljcif;ESihf tjcm;vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufusL;vGeaf ejcif;
rsm; ud&k yfwef@&ef?
2) odrf;,loGm;onfh+cHajrrsm;twGuf vufzufawmifolESifhv,form;rsm;tm; oifhwifh
r#wonfh epfem a=u;rsm; ay;qyf&efEiS hf toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef;rsm; jyefvnfxal xmifay;&ef?
3) ukvor*~tzJ@G 0ifEikd if w
H cktaejzifh tjynfjynfqikd &f mvl@tcGit
hf a&;a=unmpmwrf;yg wm0ef
0wW&m;rsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh jrefrmhajr,mOya'udk &Sif;vif;+yD; Oya'wGif;ydyuQ r&Sdap
&eftwGuf jyefvnfoHk;oyf jyifqif&ef?
4) vlrt
_ odik ;f t0dik ;f tay:wdu
k &f u
kd f qd;k usK;d oufa&mufaprnfh zH@G +zdK;a&;pDru
H ed ;f rsm;udk taumif
txnf azmfaqmif&u
G &f mwGif a'ocHjynfov
l x
l rk sm;ESihf aqG;aEG;wdik yf ifjcif;/ yGiv
hf if; jrifomr_usio
hf ;kH
jcif;ESihf a'ocHvx
l .
k xifjrif,q
l csurf sm;udk vufcpH Of;pm;jcif;rsm; jyKvky&f efv,f,m+cHajrrsm;odr;f ,l&mwGif yg0ifonfh ukr%
` rD sm; taejzifh (YUPD, Asia World Company Ltd, Huaneng Lancan River Hydropower Company Ltd,

Colenco Power Engineering Ltd (CPE) of Switzerland, CNPC, China Railways Engineering
kd [
f ed ;f Co. Ltd, jzLpif Co. Ltd, Excellence Engineering Co. Ltd, csr;f oma&$ajr
Corporation, ref;jrifrh &

ukr%
` ED iS hf e*g;ysH ukr%
` )D

1) zHG@+zdK;a&;pDrHudef;rsm; taumiftxnfazmfaqmif&Guf&mwGif a'ocHjynfolvlxkrsm;.


tajccHtcGihf ta&;rsm;udk av;pm;vdu
k ef m&ef?
2) a'owGif;tajccsaexdkifonfh jynfolvlxkrsm;ESifh }udKwifaqG;aEG;r_/ oabmwlnDcsuf
r&&Sad o;onfh rnfonfh zH@G +zdK;a&;pDru
H ed ;f udrk qdk taumiftxnfazmfaqmif&u
G jf cif; rjyK&ef?
3) tjcm;Edik if rH sm;wGif vkyif ef;rsm;vkyu
f ikd pf Of vdt
k yfaom wm0ef,rl /_ yGiv
hf if;jrifomr_rsm;twdik ;f
rdrw
d @kd . ukr%
R rD sm;wGix
f m;&Sad qmif&u
G &f ef?
wtmif;(yavmif) trsK;d om;ygwD taejzifh 1) 'D r d k u a&pD u d k , f p m;jyK tES p f o m&jzif h tcsd e f a y;em;axmif t }uH ^ m%f , l j cif ; /
vlr_todkif;t0dkif;udk tjyKoabm aqmifonfhajymif;vJr_rsm;twGuf OD;aqmifwdkufyJG0ifjcif;wdk@jzifh
a&G;cs,w
f ifajrmufay; cJah omjynfov
l x
l rk sm;udk trSew
f u,f ud,
k pf m;jyKaqmif&u
G &f ef?
tmqD,H rdom;pkrsm;taejzifh 1) jrefrmjynfwiG ;f wGif trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;a=umif;rzGirhf csi;f / w&m;0iftpd;k &
(de-jure) tjzpf toGifrajymif;rcsif; tcsdeftxd jrefrmEdkifiHudk tmqD,H. OuU wm0ef
vufoifch aH y;tyfjcif; rjyK&ef?
14

jrefrmEdik if w
H iG f v_y&f mS ;aeaom tpd;k &ESirhf oufqikd o
f nft
h oif;tzJ@G rsm; taejzifh 1) tpdk;&ESifhroufqdkifonfhtoif;tzJG@rsm;taejzifh &efukefESifhjrefrmEdkifiH tv,fydkif;wGif
omrubJ wdik ;f &if;om;a'orsm;wGif oGm;a&muf+yD; }udK;yrf;v_y&f mS ;aqmif&u
G &f ef?
2) NGOs rsm;taejzifh jrefrmEdkifiHom;rsm;. todtjrifrsm;udk zGifhay;+yD; EdkifiHw0Srf;vHk;wGif
vl@tzJG@tpnf;opf jzpfEdkif&eftwGuf ulnDaqmif&Gufay;&ef?
ukvor*~/ Oa&myor*~ ESihf Edik if w
H umrdom;pkw@kd taejzifh 1) Edik if w
H umzdtm;ay;r_jzifh jrefrmtpd;k &tm; tjynfjynfqikd &f m vl@tcGit
hf a&;a=unmpmwrf;
udk av;pm;vdu
k ef m &eftwGuf aqmif&u
G af y;&ef?
2) Edik if w
H umrdom;pkrsm;taejzifh jrefrmjynfov
l x
l w
k @kd cpH m;ae&onfh &ufpuf=urf;=uKwfonfh
vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufrr_ sm;udk ukvor*~rt
S a&;,laqmif&u
G af y;&efEiS hf vl@tcGit
hf a&; pHpk rf;a&;
aumfr&Sif zJ@G pnf;udik w
f ,
G af &; awmif;qdrk t
_ wGuf v,f,m+cHajrodr;f ydu
k jf cif;/ ypPn;f OpPmodr;f ,ljcif;ESihf
pyfvsOf;+yD; ulnDpnf;&Hk;ay;&ef?
k &f u
kd u
f n
l yD yhH ;kd r_rsm;
3) jrefrmjynfwiG ;f &Sd wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;tm; vlom;csi;f pmemonfh wdu
rdkydkwdk;jrifh&ef tygt0if +cHajrodrf;,lcH&olrsm;}uKHawG@ae&onfhjy\emrsm;udkausmfv$m;Edkif&efESifh
xdjk y\emrsm;udk udik w
f ,
G f ajz&Si;f Edik o
f nfh pGr;f &nfrsm; jriw
hf if ulnaD xmufy&hH ef ?
wtmif;(yavmif) vlrt
_ odik ;f t0dik ;f rsm; taejzifh 1) odrf;qnf;cH&onfh+cHajrrsm;ESifhypPnf;OpPmrsm; jyefvnf&&Sda&;twGuf Oya'a&;&m ulnD
axmufyrhH _ rsm;&,lum twlwuGy;l aygi;f aqmif&u
G =f u&ef?
2) rdrw
d @kd vrl t
_ odik ;f t0dik ;f wGif vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufrr_ sm;&yfwef@Eikd &f eftwGuf wdwq
f w
d +f idrf
oufjcif;rjyKbJ/ zGi[
hf xkwaf zmfajymqd+k yD; rdrt
d cGit
hf a&;rsm;udk rdrw
d @kd u,
kd w
f ikd u
f muG,=f u&ef?

15

tpD&ifcpH maumufcjH yKpkco


hJ nfeh nf;vrf;
rdrdwdk@ okawoejyKpk&onfh OD;wnfcsufrSm jrefrmEdkifiH &Srf;jynfajrmufydkif;&Sd wtmif;a'owGif;
vufzuf+caH jrrsm; odr;f ,lc&H onfh 'kuo
Q nfrsm;.vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufc&H onft
h csut
f vufrsm;ESihf
v,f,m+caH jrrsm;odr;f ,ljcif;cH&ojzifh ay:ayguv
f monfh qd;k usK;d owif;tcsut
f vufrsm;udk aumufcH
pkaqmif;azmfxw
k &f efjzpfonf?

16

TSYO rS ,cktpD&ifcpH mtwGuf okawoeudk 2009 ckEpS f at+yDvrS pwifjyKvkycf +hJ yD; 2011 ckEpS f
{+yDvwGif tqH;k owf+yD;ajrmufco
hJ nf? erfq
h ef/ refwek /f erfch rf;/ rlq,f/ vm;&SL;d / ausmufr/J oDayg/
odE/MD uGwcf ikd Ef iS hf erRwl tp &So
d nfh +rdK@e,f q,fcw
k @kd wiG f t"duOD;wnfaumufccH yhJ gonf? azmfjyyg
a'orsm;wGif rdrdwdk@. uGif;qif;owif; aumuf,lolajcmufOD;rS v,f,majrodrf;qnf;cH&onfh
awmifolv,form;ESifh a'ocHjynfolig;q,fhwOD;udk vlawG@ar;jref;cJhygonf? uGif;qif;owif;
aumuf , l r sm;rS m jyif q if x m;aomowif ; tcsuf t vuf r sm;jzif h ud k , f w d k i f u k d , f u s vl a wG @
ar;jref;cJhygonf? vufzufawmifolrsm;udk t"duypfrSwfxm;owif;aumufcHcJh+yD; v,form;
rsm;udv
k nf; awG@qakH r;jref;cJyh gonf? twd'u
k aQ &mufot
l m;vH;k rSm v,f,m+cHajrrsm;udk rScD pkd m;aomuf
ae=u&olrsm;jzpfygonf?

uGif;qif;okawoDrsm;tjyif rdrdwdk@XmecsKyf&Hk;wGif&Sd okawoejyKolrsm;rSvnf; awG@qHkar;jref;


&&So
d nft
h csut
f vuf rsm;udk qef;ppfavhvmoH;k oyfjcif;/ jrefrmjynfajr,m Oya' ESiEhf ikd if w
H umOya'
rsm;udkavhvm+yD; v,f,majrodrf; qnf;jcif;ESifhpyfvsOf;onfh aemufcHOya'rsm;udkokawoejyKcJh
=uygonf? &H;k wGi;f &So
d ak woDrsm;rSm awG@qakH r;jref;jcif; yHpk EH iS hf }udKwifar;cGe;f rsm;udjk yifqifay;cJyh gonf?
tjcm;owif;tcsut
f vufrsm;udrk l xGu&f +dS yD;aom v,f,majr odr;f qnf;cH&jcif;tpD&ifcpH mrsm;ESihf
Oya'a&;&m*sme,frsm;rS &,ltoH;k jyKxm;ygonf?
owif;tcsuftvufrsm;aumuf,l&mwGif rdrdwdk@.uGif;qif;okawoDrsm;rSm tcuftcJrsm;pGmESifh
&ifqikd }f uHKawG@c&hJ ygonf? v,f,majrodr;f cH&olrsm;rSm ,if;wd@k .vH+k cHKa&;twGupf ;kd &drrf a_ =umifh vlawG@
ar;jref;&ef t+rJwap a=umuf&$H@wkefv_yfavh&Sd=uonf? tcsKd@olrsm;rSm t%mydkifrsm;uawG@&Sd+yD;
zrf;qD;tjypfay;rnfukd pd;k &dr+f yD; owif; tcsut
f vuf vH;k 0ray;=uacs? uGi;f qif;owif;aumuf,l
olrsm;rSm owif;tcsut
f vuf&mS azG okawoejyKpOf vH+k cHKa&;ppfaq;a&;*dwrf sm;udk a&Smif&mS ;&jcif;
tp&So
d nft
h wm;tqD;tE &W m,frsm;ESit
hf }urd }f urd &f ifqikd cf =hJ u&onf? rdrw
d @kd . uGi;f qif;avhvmolrsm;
rSm okawoejyKpOfumvtwGi;f avhvmawG@&cdS surf sm;ESihf xifjrif,q
l csurf sm; tay: jyefvnfziG [
hf
ajymqdjk cif;rsm;vnf; jyKvkycf yhJ gonf?
uGif;qif;owif;aumuf,lolrsm;onf rsufESmcsif;qdkifvlawG@ar;jref;jcif;rsm;udk jyKvkyfcJh=u+yD;/
MP3toHzrf;pufESifh pmtkyfrSwfwrf;rsm;jzifh owif;tcsuftvufrsm;udkrSwfwrf;jyKcJhygonf?
okawoejyKvky+f yD;&&So
d nfh owif;tcsuf tvufrsm;rSm t&nftaoG;jynfrh yD gonf? awG@&o
dS nfh
oufaorsm;udk uifr&mjzifh "gwfyHk&dkufrSwfwrf;jyKjcif;rsm; vnf; jyKvkyfcJhygonf? wtmif;a'o&Sd
+rdK@jyESiahf us;vufa'o ESpcf pk vH;k wGijf yKpkaumuf,cl +hJ yD;/ qufo,
G af &; vrf;c&D;tvGef =urf;wrf;aom
wtmif;a'owGif qdik u
f ,fp;D eif;jcif;jzifw
h zH/k ajcvsiaf v#mufIwrsK;d cufc=J urf;wrf;pGmjzifh odr;f qnf;
cH&olrsm;udkvlawG@ar;jref;Edkif&ef oGm;vmv_yf&Sm;cJh=u&ygonf? owif;tcsuftvufrsm;udk
tvGepf eG @f pm;pGmjzifh tE &W m,f=um;wGiaf umuf,cl =hJ u&onf? xd@k jyif ,cktpD&ifcpH mwGif wtmif;
ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k - TSYO taejzifh vlawG@ ar;jref; r_wiG yf g0ifonfh v,f,m
ajrodr;f cH&olrsm;. rdom;pkv+kH cHKa&;twGuf tumtuG,af y;&ef trnf&if;udt
k oH;k rjyKxm;ay?
17

v,f,majrodr;f qnf;jcif; aemufco


H rdik ;f
TtpD & if c H p monf &S r f ; jynf a jrmuf y d k i f ; rS wtmif ; (yavmif ) a'o&S d +rd K @e,f 10 +rd K @e,f u d k
&nf&G,fvkyfaqmifcJhygonf? vGefcJhaomESpfaygif;rsm;pGmrS +Adwdo#udkvdkeDvufxyfuwnf;uyif
rdrw
d @kd .a'oudk awmifyikd ef ,f tjzpfowfrw
S f ac:a0:cJo
h nf? jrefrmjynfvw
G v
f yfa&;&&S+d y;D aemuf 1962
xdumv=um&Snpf mG yif &Sr;f jynfe,faumifp.
D tkycf sKyfr_ atmufo@kd a&muf&cdS +hJ yD;/ ,cktcgwiG f ppfwyf
tkycf sKyfra_ tmufo@kd usa&mufv#u&f o
dS nf? jrefrmppfwyftm%modr;f +yD;aemufrS ,ae@tcsed x
f d rdrw
d @kd
.wtmif;a'orSm ppftyk pf .
k xde;f csKyfrv
_ ufatmufo@kd vH;k 0usa&mufcyhJ gonf?

18

ok a woeppf w rf ; rsm;t& wtmif ; a'o&S d +cH a jrrsm;ES i f h v ,f , majrtcsKd @ ud k SPDC


ppftyk pf t
k m%mrodr;f cifuyif ppfwyfu E_wrf ed @f jzifh odr;f ,lc=hJ uaomfvnf;/ +cHajrt"rRord ;f cH&a=umif;
a&;om;rSww
f rf;jyKxm;onfh pm&Gupf mwrf; taxmuftxm;rsm;rawG@&&dS ay? od@k aomf jrefrmjynfukd
H jym;wGif ppfwyftiftm; ESpq
f ausmw
f ;kd cs@J co
hJ nf? xd@k a=umifh
ppftyk pf t
k m%modr;f +yD;aemuf a'otES@t
wtmif;a'owGif v,f,m+cHajr t"rRord ;f qnf;r_rsm; ,cif uxuf ydrk w
kd ;kd yGm;vmcJo
h nf?
ppfwyfpcef;rsm;wdk;csJ@wnfaqmufjcif;/ ppfwyfydkif pdkufysKd;a&;+cHajrrsm;jyKvkyfjcif;/ tm%mydkifwdk@.
aqmufvkyfa&; pDrHcsufESifh tpdk;&0ifaiG&&Sdrnfh pDrHudef;rsm;aqmif&Gufjcif;wdk@twGuf oufqdkif&m
tm%mydik rf sm;u +cHajrrsm; rw&m;ojzifo
h rd ;f ,ljcif; ponfjzifh +cHajrtwif;t"rR odr;f qnf;r_rsm;
jzpfymG ;&jcif; ta=umif;t&if;rsm;pGm&Syd gonf? Oyrm- 2004 ckEpS w
f iG pf wifcahJ om ppftyk pf .
k =uufql
pdu
k yf sK;d a&;pDru
H ed ;f a=umifh wtmif;a'otwGi;f +caH jr{uaygi;f rsm;pGm odr;f ydu
k cf cH =hJ u&onf? xdu
k pd t
P jyif
ppf a cgif ; aqmif r sm;ES i f h yk * ~ v d u pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; &S i f r sm; yl ; aygif ; +yD ; vnf ; v,f , m ajrrsm;
odr;f ,lc=hJ uonf? tcsK@d ae&mrsm;wGif ppfwyfuv,f,m+cHajrrsm;t"rRord ;f ,l+yD; pD;yGm;a&;orm;rsm;
tm; a&mif;csc=hJ uouJo
h @kd xdak jrrsm;udk a'ocHjynforl sm;tm;jyefvnftiSm;csxm;onfuv
kd nf; awG@&&dS
ygonf?
wtmif;a'otwGi;f v,f,m+caH jr t"rRord ;f qnf;r_rsm;jzpfay:&jcif; t"duta=umif;t&if;rSm 2000
ckEpS f uwnf;uyif jrefrmppfwyfpcef;rsm;wd;k cs@J wnfaqmufaejcif;jzpfonf? jrefrmppfwyf ajcjrefwyf&if;
130 ESifh 144 wdk@ wtmif;a'owGiftajcpdkufonfhtcsdefrSpI a'otwGif; v,f,m+cHajr t"rR
odr;f qnf;r_rsm; ydrk w
kd ;kd rsm;vmonf? 2000 ESihf 2007 ckEpS t
f wGi;f wGif refwek Ef iS ehf rfch rf;+rKd @e,f&dS aus;vuf
jynfolwdk@. ajrrsm;udk ppfwyfuodrf;,lcJh=u onf? odrf;,lonfhajrrsm;udk ppfwyfpcef;rsm;
wnfaqmufonft
h jyif wyfwiG ;f pm;eyf&u
d mQ zlvakH &;twGuyf g toH;k jyKcJ=h uonf? a&$vaD &umwm
trSwf 1/ 2/ 3 ESihf vuf&w
dS nfaqmufaeonfh a&$ a&eHEiS hf obm0"gwaf iG@ ydu
k v
f ikd ;f tp&Sad om
}uD;rm;onfph rD u
H ed ;f rsm;udk wtmif;a'owGif aqmufvyk af eqJjzpfonfukd awG@&&dS ygonf?
a'ocHaus;vuf&mG om;rsm;rSm ppfwyfxrH S v,f,majrodr;f cH&onfah v#maf =u;aiGrsm; r&&Sad o;acs?
xd@k tjyif +cHajrrsm; odr;f ,lc&H +yD;aemuf aus;vuf&mG om;wd@k onf av#maf =u;r&yJ rw&m; odr;f ,lccH hJ
f m;ay;cdik ;f apjcif; cHc=hJ u&ygonf? ppftyk pf o
k nf a'o
&aom ,if;wd@k .+cHajrrsm; wGif twif;t"rRvyk t
zH@G +zdK;a&;twGuf ta=umif;jy+yD; xdu
k o
hJ @kd csK;d azmuf&jcif;jzpf&ef }udK;yrf;cJ=h u+yD; &Gmom;rsm;udk =uufql
pdu
k cf if;wGif pdu
k yf sK;d cdik ;f jcif;/ vrf;azmufvyk cf ikd ;f jcif;/ ppf tkypf .
k tjcm;vkyif ef;pDrcH surf sm;wGif cdik ;f apjcif;
tp&So
d nfh ppftyk pf v
k t
kd yfcsurf sm;jynfrh &DS eftvd@k imS twif;t"rR vkyt
f m;ay;cdik ;f apr_rsm; qufwu
kd f
jyKvkycf =hJ uonf?

19

v,f,majrodr;f qnf;rSKtusO;f csKyfjyZ,m;


v,f,majrodrf;qnf;jcif;&nf&G,fcsuf
ESifhae&m

v,fajrodrf;qnf;cH
olrsm;

odrf;qnf;cH&aomajr
yrm%(cef@rSef;ajc)

odrf;qnf;csdef

a&$vDa&umwmeifha&$vD
a&tm;v#yfppf trSwf (1/ 2/ 3)
a&v$rf;rdk;r_a=umifhysufqD;onfh
ajryrm%

YUPD/ Asia World


Company Ltd and
Huaneng Lancan
River Hydropower
Company Ltd,
Colenco Power
Engineering Ltd
(CPE) of Switzerland

37 882 {u

2001-1 ckESpfwGif pwif


odrf;qnf;cH&jyD; ,ae@
txdqufvufcHpm;&ae

refwkHppfwyfpcef;

130-wyf&if;
100 {u

uGwfcdkif&Sd wyfpcef;wnfaqmuf&ef

trSwf (352)
tajrmufwyf&if;

100 {u

erf;crf;jrKd@e,f refwyfaus;&Gm

wyf&if; trSwf(144)

50 {u

uGwfcdkifjrKd@e,f tifrdef;aus;&Gmtkyfpk

AsL[mrSL;ESifh r,u
OD;nGef@a0
yl;aygif;odrf;qnf;
2004-ckwGif
&GmOuUXESifh
erf@zufum &Jccef;rSL;
OD;aqmif aomif; ESifh
2005-OD;tdkufpdkif;
wdk@rSodrf;qnf;
odef;eDtajcpdkuf
puc (16)

1000 {u

vm;&SdK;ppfwkdif;rSL;
trdef@jzifh odrf;qnf;

100 {u

avmif;upm;0dkif;zGifh&ef uGwfcdkiferfhzwfum&Gm &yfuGuf(2)&Sd


&efatmifjrifausmif;
0wWuajrodrf;qnf;

wyfpcef;ESifh&efykHaiGtwGuf
odef;eDjrKd@e,f rkdif;vD&GmwGifodrf;qnf;
vm;&SdK;jrKd@udka&ay;a0&eftwGuf
eef@pmif&GmwGifa&umwm
wnfaqmufa&;

20

13 {u

100 {u

1999
wGifpwifodrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txdqufvufcHpm;
&ae
1999
wGifpwifodrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txdqufvuf
cHpm;ae&onf
ouU&mZf 2000ESifh 2007
t=um;wGif odrf;qnf;cH&
ouU&mZf 2003 ESifh 2004
umvwGif odrf;qnf;cH&
2004-2004
wGifodrf;qnf;cH&jyD;
2008-2009 wGifvnf;
usefaeaom ajrrsm;udk
odrf;,l&ef
jcdrf;ajcmufxm;onf?
=o*kwfv 2010 wGif
odrf;qnf;cH&onf/
2010-azazmf0g&Dv wGif
vma&mufodrf;qnf;onf

&xm;vrf;wnfaqmufa&;twGuf
odDaygjrKd@e,f qGwfvrf;&Gm
yefapmuf&Gmrsm;

jrefrmEkdifiHrD;&xm;
ydk@aqmifa&;
0ef=uD;Xme

100 {u

ausmufrJjrKd@e,f-aemifwdef
aus;&GmtkyfpkESifhawmifpvpfausmif;&Gm
tkyfpk
erf@qrfjrKd@e,f vG,fuefaus;&Gm
vufzufpdkufysKd;&ef

ausmufrJjrdK@tm%m
ykdifrsm;ESifh&JwyfzJG@
0ifrsm;
vm;&SdK;ppfwdkif;rSL;
trdef@jzifh
e*g;ysHukrR%DrS
odrf;qnf;onf
erfhqeftm%mykdifrsm;
oabmwlnDrSKjzifh
ref;jrifhrdk&f[def;
jzLZifcsrf;oma&$ajr
ukrR%Dvdrdwuf

1300 {u

erf@qefESifhrefwkHa'owGif
vrf;rwdk;csJ@wnfaqmuf&ef

2008-2009 wGifpwif
odrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txd
qufvufcHpm;&ae
azazmf0g&Dv 2010 wGif;
odrf;qnf;cJhonf

500 {u

azazmf0g&Dv 2010wGif;
odrf;qnf;cJhonf

1000 {u

2005- wGifpwif
odrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txd
qufvufodrf;qnf;ae

2008 vrf;wavsmuf
"gwftm;vdkif;
wnfaqmuf&efESifh
okdavSmif&kHrsm;
wnfaqmuf&ef
ajr,mrsm;odrf;qnf;
2005- wGifpwif
odrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txd
qufvufcHpm;&ae
arv2007odrf;qnf;cJ@jyD; a'ocH
awmifolrsm;ESifhaqG;aEG;jc
if; avsmfay;jcif;r&Sdyg
2010-wGifjzpfyGm;jyD;
t"rRvkyftm;ay;
jcif;rsm;vnf;
yg0if&SdcJhonf?

EXCELLENCE
ENGINEERINGCo.,LTD

erf;crf;ESifh abmfwGif; txd vrf;


wavsmuf"gwftm;vdkif;
wnfaqmuf&efESifh okdavSmif&kHrsm;
wnfaqmuf&ef

YMEC (China),
Asia World

rod

a&$vDa&tm;"gwfvdkif;wnfaqmufa&;
ESif@ vkdif;wavsmuf pdrf;vrf;a&;

erf;crf;jrdK@e,f r,u
tzGJ@

45 {u

tm%mydkifrsm;ESifh yl;wGJjyD;
rkdif;wlazmf&ef

refwkHjrKd@e,f
tm%mydkiftzGJ@

vrf;wdk;csJ@wnfaqmuf&eftwGuf
Adkvf=uD;oeff;xGef;
wyfrif;om;&Gm/ refuef&Gmom;rsm; wGif
jcHrsm;odrf;qnf;

150 {u

rod

21

erRwljrKd@e,f em;qdkif;&GmwGif
tm%mydkifrsm;odrf;qnf;

erRwljrdK@e,f
tm%mykdifrsm;

400 {u

jynfol@ppftzGJ@&efykHaiGtwGuf
arG;jrLa&;ESifh pdkufysKd;a&;rsm; jyKvkyf&ef

rlq,fjrdK@e,f
erf@tG,f&m OuUXESifh
a'oacgif;aqmif
OD;nDpdef?
refwkHXmaejynfol@ppf
rlq,fjrdK@e,f
erf@tG,f&m OuUX
rlq,fjrdK@tm%m
ydkifrsm;rS odr;fqnf;

6 {u

rlq,fjrdK@tm%m
ydkifrsm;rS odr;fqnf;

70 {u

jynfol@ppftzGJ@&efykHaiGtwGuf
arG;jrLa&;ESifhpdkufysKd;a&;rsm;jyKvkyf&ef
ig;*%ef;ukrR%Drsm; wnfaqmuf&ef

ae=umyifrsm;pkdufysKd;&ef

22

18 {u
68 {u

2009-wGifpwif
odrf;qnf; jyD; 2010ZlvdkiftxdqufvufjzpfyG
m;ae
2011-ZlvdkifvwGif
pwifodrf;qnf;cH&onf

2011-ZGefvwGif
pwifodrf;qnf;cH&onf
2006wGifpwifodrf;qnf;cH&jyD;
,ae@txdqufvwfcHpm;
&ae
2010wGifpwifodrf;qnf;
cH&jyD; ,ae@txd
qufvwfcHpm;&ae

ykpH jH y Z,m; (1) v,f,majrodr;f qnf;jcif; &nf&,


G cf suZf ,m;

ykpH jH yZ,m; (2)wtmif;a'o&Sjd rdK@e,f tvdu


k Ef KdS if;,SOrf KS jy v,f,majrodr;f qnf;rSKrsm;
23

v,f,majr/ tdr&f majr taqmufttHrk sm;ESihf pyfvsO;f onfh Oya' uef@owfcsurf sm;
Edik if w
H umqdik &f m Oya' uef@owfcsurf sm;
v,f,majr/ tdrf&majrtaqmufttHk tcGifhta&;qdkif&m Oya'onf v,f,majr/ tdrf&majr
f majraqmufvyk yf ikd q
f ikd cf iG hf tcGit
hf a&;udk
taqmufttHk tcGit
hf a&;rsm;udk &nfne$ ;f onf?1 tdr,
tjynfjynfqikd &f mvl@tcGit
hf a&; a=unmpmwrf;wGif todtrSwjf yKxm;+yD;/ twif;t"rR ESix
f w
k f
jcif;onf tvGefqdk;&Gm;aom vl@tcGifhta&; csKd;azmufr_ jzpfonf[k EdkifiHwum todkif;t0ef;u
vufcx
H m;=uonf?
EdkifiHwumOya'yg v,f,majr/ tdrf&majr taqmufttHk tcGifhta&;onf tjynfjynfqdkif&m
vl@tcGifhta&; a=unmpmwrf;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ ,Ofaus;r_ tcGifhta&;qdkif&m EdkifiHwum
hf a&;qdik &f m oabmwlnrD p_ mcsKyf CRC ESihf trsK;d orD;
oabmwlnrD p_ mcsKyf ICESCR / uav;tcGit
rsm;tm; enf;vrf;aygi;f pHjk zifch jGJ cm;zdEydS rf _ yaysmufa&;qdik &f m oabmwlnrD p_ mcsKyf CEDAW wd@k wiG f
k ufrw
S af &;xd;k yg0ifxm;+yD;/
vnf; yg&o
dS nf? jrefrmEdik if o
H nf CRC ESihf CEDAW pmcsKyfEpS cf pk vH;k udv
tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&;a=unmpmwrf;rSm w&m;0ifOya' pmwrf;ESifh EdkifiHwum "avh
xH;k wrf;Oya'tjzpf us,u
f s,jf yef@jyef@ vufc=H u+yD;jzpfonf?2
tjynfjynfqikd &f m vl@tcGit
hf a&;a=unmpmwrf;wGif tdr,
f majraqmufvyk yf ikd q
f ikd cf iG hf tcGit
hf a&;rSm
vHak vmuf jynf0h aom aexdik rf b
_ 0&&Sad &; tcGit
hf a&;twGuf r&Srd jzpfyg0if&rnft
h ydik ;f jzpfonf[k
azmfjyxm;onf? a=unm pmwrf; yg yk'rf 17 wGi-f
vlwdkif;onf rdrdwOD;wnf;jzpfaomfvnf;aumif; tjcm;olrsm;ESifhqufpyf yl;aygif;I
aomfvnf;aumif; tdr,
f majrydik q
f ikd cf iG &hf adS p&rnf? ESihf rnforl # olwyg;.ypPn;f OpPmrsm;udk
Oya'rJrh w&m;odr;f ,ljcif; r&Sad p&?3
Ta=unmpmwrf; onf EdkifiHwumvltcGifhta&;oabmwlnDcsufrsm; ajrmufrsm;pGm xGufay:
vmap&ef wGef;tm; jzpfapcJh+yD;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ ,Ofaus;r_ tcGifhta&;qdkif&m EdkifiHwum
oabmwlnrD p_ mcsKyf ICESCR OD;pGmxGuaf y: vmonf? ICESCR pmcsKyfonf vHak vmuf
jynf0h aom aexdik rf b
_ 0&&Sad &; tcGit
hf a&; tygt0if vl@tcGit
hf a&; tajccHvt
kd yfcsurf sm;udk t"du
pkpnf;xm;+yD; ICESCR.azmfjycsut
f rSwf 4 wGif atmufyg twdik ;f azmfjyxm;onf?
oufqdkifcGifhoufwrf;umv Oya't&vHk+cHKcGifh - vlwdkif;onf twif;t"rRESifxkwfjcif;/ xdyg;
aES m if h , S u f j cif ; ES i f h tjcm;aom +cd r f ; acsmuf r _ r sm;ud k ck c H u muG , f & ef t mrcH a y;Ed k i f o nf h
Leckie, S. &Simperingham, E., Housing, Land and Property Rights in Burma: The
Current Legal Framework, Displacement Solutions & the HLP Institute, 2009
2
Leckie&Simperingham, Housing, Land and Property Rights in Burma,2009, p10-11
3
Universal Declaration of Human Rights, take from internet source - www.uhdr.org
1

24

oufqikd cf iG o
hf ufwrf;umv Oya't&vH+k cKH cGihf 'D*&D &&Scd pH m;Edik o
f nf? Edik if t
H pd;k &wd@k onf vly*k Kd~ vfrsm;ESihf
tpktzJ@G w@kd tm; xdu
k muG,rf r_ sm;uif;rJah eygu twdik ;f twm wcktxd tumtuG,af y;&ef wm0ef,l
&rnfjzpf+yD;/ xdt
k wdik ;f twmudv
k nf; ,if;tkypf rk sm;ESihf aqG;aEG;nEd id_ ;f &rnf?
H um
twif;t"rREiS x
f w
k jf cif;onf tvGeq
f ;kd &Gm;aom vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufr_ jzpfonf[k Edik if w
todik ;f t0ef;u vufcaH =unmxm;+yD;jzpfonf? Oya't&rSw,
f El ikd af om twif;t"rREiS x
f w
k rf r_ sm;
twGuf wdusonfh Oya'tqifh twef;owfrw
S cf surf sm;tay: ,if;wd@k auseyfr&_ adS p&rnf? twif;
f m OD;pGmjzpfysuo
f ifyh gonf? 'kw,
d taejzifh
t"rR ESix
f w
k jf cif;rsm;rSm xl;jcm;aom tajctae rsm;wGio
Edik if t
H pd;k &rsm;rS tiftm;toH;k jyKr_ukd a&SmifvEJ$ ikd o
f r#/ enf;yg;Edik o
f r# tjrifjzifah qmif&u
G &f eftwGuf
twif;t"rREiS x
f w
k jf cif;rjyKrD xdcu
kd cf &H rnfh vly*k Kd~ vfrsm;ESihf jzpfEikd f onfh tjcm;enf;vrf;rsm; tm;vH;k
tay: aqG;aEG;nEd id_ ;f jcif;rsm;jyKvky&f rnf?
G +f yD;jzpfonf[k
aemufq;kH wGif twif;t"rREiS x
f w
k jf cif; twGuf tusK;d oift
h a=umif;oifh aqmif&u
,lq+yD;rSomv#if EdkifiHwumvl@tcGifhta&;Oya'uef@owfcsufrsm;twdkif; vkyfaqmif=u&rnf?
tusKd;oifhta=umif;oifh aqmif&Gufjcif; [kqdk&mwGif xdcdkufepfemr_twGuf aqG;aEG;ndE_dif;jcif;/
xdcdkufepfemoltm;vHk;udk tvHktavmuf today;jcif;/ twif;t"rRESifxkwfjcif; aqmif&Gufol
tm;vH;k udk odompGmcJjG cm;odjrifEikd jf cif;/ odr;f vdu
k o
f nft
h rd /f ajrwd@k ukd rnfonf&h nf&,
G cf sut
f wGuf
toH;k jyK=urnfukd owif;tcsut
f vufay;jcif;/ xdcu
kd ef pfemolrsm;twGuf a=umif;usK;d oifo
h nfh tcsed f
twdik ;f twmay;jcif;/ w&m;&H;k rsm;rSwqifah v#maf =u;&&S&d ef}udK;yrf;&mwGif jzpfEikd o
f r# Oya'tultnD
ay;jcif;wd@k yg0ifonf?
tajccHtm;jzifh txufazmfjycsufrsm;ESifhudkufnDaomfjim;vnf; twif;t"rR ESifxkwfr_rsm;onf
vly*k Kd~ vfrsm;udk td;k rJt
h rd rf hJ (od@k r[kw)f twd'u
k aQ &muf tm;enf;oGm;onftxd tjcm;olrsm;. vltcGihf
ta&;csK;d azmufr_ rjzpf oifah y? ICESCR t& twif;t"rREiS x
f w
k rf a_ =umifh xdcu
kd ef pfemolrsm;udk
oifah v#mo
f nfah e&mwGif tajccsae xdik &f ef&mS azGay;jcif;/ aetdraf qmufvyk af y;jcif; (od@k ) pdu
k yf sK;d ajr
azmfaqmifay;jcif; tp&So
d nfh t&if;tES;D rsm;&,lEikd &f ef tpd;k &rsm;rSaqmif&u
G af y;&rnfjzpf+yD;/ cJjG cm;
edrchf sonfah qmif&u
G cf surf sm;jzifh t"rREiS x
f w
k rf v
_ ;kH 0rjyK&yg?4
ICESCR pmcsKyfukd vufrw
S rf xd;k onfEh ikd if t
H enf;i,fwiG f jrefrmEdik if v
H nf;yg0ifonf? jrefrmEdik if H
taejzifh xdpk mcsKyfukd vufrw
S rf xd;k cJah omfvnf; ICESCR tajccHpnf;rsO;f rsm;udk Edik if w
H umwGif
5
us,u
f s,jf yef@jyef@ vufcaH pmifx
h ed ;f vm=uonf? jrefrmEdik if o
H nf ICESCR pmcsKyfyg rnfonfh jyXmef;

csurf sm;udrk # apmifx


h ed ;f vdu
k ef mjcif;r&Sad =umif; ,cktpD&ifcpH mwGif xl;jcm;xif&mS ;pGm oufaownf
aeygonf? +cHajrtwif;t"rR odr;f ydu
k cf H &olrsm;onf td;k rJt
h rd rf jhJ zpf+yD; toufarG;0rf;ausmif; qH;k &_;H
oGm;aprnfh twif;t"rREiS x
f w
k jf cif;udk tcsed w
f ikd ;f &ifqikd }f uHKawG@ae=u&ygonf?
4

COHRE, A Brief Guide to International Housing and Land Rights, p12

Leckie&Simperingham, Housing, Land and Property Rights in Burma: The Current Legal
Framework, 2009
5

25

v,f,majr/ tdr&f majrtaqmufttHk tcGit


hf a&;ESiq
hf ufpyfonfh 'kw,
d ajrmuf Edik if w
H umOya'rSm
trsK;d orD;rsm; tm; enf;vrf;aygi;f pHjk zifch jGJ cm;zdEydS rf _ yaysmufa&;qdik &f m oabmwlnrD p_ mcsKyf CEDAW
jzpf+y;D / xdpk mcsKyfukd jrefrmEdik if u
H twnfjyKvufrw
S af &;xd;k cJ+h y;D jzpfonf? aus;vufa'o&Sd trsK;d orD;rsm;
tdrf&mydkifqdkifcGifhudk txl; tcGifhta&;tjzpfumuG,fapmifha&Smuf&rnf[k CEDAW pmcsKyf.
jyXmef ; csuf w G i f vk y f a qmif c suf w csuf tjzpf yg0if o nf ? pmcsKyf t zJ G @ 0if E d k i f i H r sm;taejzif h
trsK;d orD;rsm;tm; v,f,mO,smOf+cHajrrsm; jyKjyifajymif;vJrE_ iS hf ajr,m jyefvnf ae&mcsxm;a&;
udp&P yfrsm;wGif wef;wlnrD #qufqcH &H jcif;udk aocsmap&efaqmif&u
G &f rnf [k CEDAW pmcsKyfwiG f
awmif;qdx
k m;onf? xd@k twl tdraf xmifjyK=uolEpS Of ;D ESpb
f ufv;kH wGif vufxyfxrd ;f jrm;&mwGif ypPn;f
OpPmrsm; ydik q
f ikd cf iG /hf &SmazGciG /hf pDrcH ef@cyGJ ikd cf iG /hf oH;k pJcG iG Ehf iS hf a&G@ajymif;ydik cf iG w
hf @kd wiG f wlno
D nfh tcGit
hf a&;
&So
d nfukd av;pm;vdu
k ef m&rnf [k pmcsKyfwiG yf g&o
dS nf?
a,bk,stm;jzifh trsK;d orD;rsm;twGuf wef;wlnrD #ciG u
hf kd jri w
hf if xm;ygonf? xdu
k o
hJ @kd jyXmef;xm;aom
Edik if w
H umOya'uef@oufcsuu
f kd jrefrmtpd;k &rS vufrw
S af &;xd;k twnfjyKcJh aomfvnf; trsK;d orD;rsm;
rSm v,f,majr/ tdr&f majrtaqmufttHk tcGit
hf a&; (od@k ) ajr,mjyefvnf ae&mcsxm;a&;udpP
&yfrsm;wGif ,if;wd@k EiS ,
hf if;wd@k .rdom;pktwGuf tusK;d cHpm;cGi&hf &S&d efrvkyaf qmifEikd af o;acs?
k nf; jrefrmEdik if u
H twnfjyKvufrw
S f a&;
uav;tcGit
hf a&;qdik &f m oabmwlnrD p_ mcsKyf CRC udv
xd;k cJ+h yD;jzpfonf? uav;oli,frsm;. Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;/ ,Ofaus;r_EiS hf Edik if o
H m;tcGit
hf a&;
qdik &f mrsm;udk ToabmwlnrD _ pmcsKyfwiG f oabmwljyXmef;xm;onf? CRC pmcsKyfonf tpd;k &rsm;
taejzifh uav;oli,fw@kd .tusK;d pD;yGm;udk taumif;qH;k aqmif&u
G &f ef uav;oli,frsm;. vdt
k yfcsuf
wckcsif;pDudk udkifwG,fajz&Sif;xm;ygonf? uav;oli,frsm; jynfhrDaomem;cdk&ef tdrf&mqdkif&m
tcGit
hf a&;udk pmcsKyfutodtrSwjf yKxm;onf?6 CRC pmcsKyfukd jrefrm tpd;k &u twnfjyK vufrw
S f
a&;xdk;cJh+yD;jzpfaomfvnf; rdom;pkrsm;.v,f,majrrsm; twif;t"rR odrf;ydkufcH&onfh tcsdefwGif
uav;oli,fw@kd . tusK;d pD;yGm;udt
k aumif;qH;k aqmif&u
G &f ef [lonfukd xnfo
h iG ;f pOf;pm;jcif;
vGefpGm &Sm;yg;aeonfudk ,cktpD&ifcHpmwGifwifjyxm;onfudk oufaoom"utjzpf awG@jrifEdkif
ygonf?

COHRE, A Guide to Housing, Land and Property Rights in Burma, 2009, Geneva, p12

26

jrefrmEdik if H jynfwiG ;f Oya' uef@owfcsurf sm;


jrefrmEdik if EH iS q
hf ufE,
G v
f mv#if Edik if w
H umOya'uef@owfcsurf mS av;eufrr_ &Sad =umif; awG@jrif&onf?
H nf
Edik if w
H um vl@tcGit
hf a&;pmcsKyfrsm;wGif yg0if=uonfEh ikd if w
H umtodik ;f t0dik ;f wGif jrefrmEdik if o
vufrw
S af &;xd;k twnfjyK+yD; vdu
k ef mjcif; r&So
d nfh tqd;k &Gm;qH;k rSww
f rf;0ifEikd if H wEdik if w
H iG yf g0ifaeonf
udk tm;vH;k us,jf yef@pmG od&+dS yD;jzpfonf? jrefrmtpd;k &onf vufrw
S af &;xd;k twnfjyKxm;onfh pmcsKyf
tygt0if Edik if w
H umoabmwlnrD p_ mcsKyfrsm;udk qufvuf vpfvsL&SLxm;v#u&f o
dS nf?
jrefrmtpd;k &onf jynfwiG ;f &Sd ajr,mOya'udv
k nf; vdu
k ef mjcif;r&Sb
d J vpfvsL&SLxm;onf? jrefrmEdik if H
wGif ajr,m qdik &f mOya'rsm; &Sad omfvnf; t"dyg` ,Ef pS cf jG zpfaejcif;ESihf a&S@aemuf rnDyJ qef@usif uJv
G r$J _
rsm; jzpfaeonfukd awG@&dS &ygonf? ajr,modr;f ,lyikd cf iG Ehf iS phf yfvsO;f +y;D t"duusaoma zmfjycsuf wckwiG f
- jynfov
l x
l w
k @kd . tajccHtcGit
hf a&; rsm;udk xnfo
h iG ;f pOf;pm;jcif;r&Syd J ajr,mrSeo
f r# tm;vH;k udk
Edik if aH wmfuydik q
f ikd o
f nf- [k azmfjyxm;jcif;rSm jrefrm Edik if o
H m;wd@k . v,f,m ajr/ tdr&f majr taqmuf
ttHk tcGit
hf a&;rsm;/ tjcm;Oya'rsm;ESihf a&S@aemufrnDyJ qef@usiu
f v
GJ aJG e onfukd awG@&onf? Oyrm-

Edik if aH wmfrS Edik if o


H m;rsm;tm; ypPn;f ydik q
f ikd cf iG /hf tarGqufccH iG /hf ud,
k yf ikd v
f yk u
f ikd cf iG /hf wDxiG cf iG hf
ESihf rlyikd cf iG w
hf @kd ukd Oya' jyXmef;csuEf iS t
hf nD cGijhf yK&rnf jrefrmEdik if H 2008 zJ@G pnf;yHt
k ajccHOya'

-yk'rf 37 (*)

txufazmfjyyg yk'rf 37 (*)onf Edik if o


H m;rsm;rSm ypPn;f OpPmydik q
f ikd cf iG Ehf iS hf tarGqufcyH ikd cf iG &hf o
dS nf[k
&Sif;vif;pGm azmfjyxm;aomfvnf; tjcm;wbufwGifrl ay;tyfxm;onfhtcGifhta&;udk jyefvnf
&kwo
f rd ;f uef@owfxm;onfukd atmufazmfjyyg yk'rf wGiaf wG@jrifEikd o
f nf? jrefrmjynf&t
dS &mtm;vH;k udk
Edik if aH wmfuydik q
f ikd &f ef tcGit
hf m%m&So
d nfukd xif&mS ;pGmazmfjyxm;onfrmS yk'rf .a&S@yikd ;f wGif azmfjycsuf
rsm;ESihf qef@usiu
f v
GJ aGJ ea=umif; awG@jrif&ygonf?

Edik if aH wmfonf Edik if aH wmf&dS ajrtm;vH;k / ajray:ajratmuf/ a&ay:a&atmufEiS hf avxk


twGi;f &Sd o,HZmw ypPn;f tm;vH;k . yif&if;ydik &f iS jf zpfonf jrefrmEdik if H 2008 zJ@G pnf;yHk tajccH
Oya' -yk'rf 37 (u)

tdr&f m/ +cHajrESihf ypPn;f OpPm ydik q


f ikd rf t
_ cef;uwd@k wiG f ppftyk pf u
k wif;=uyfpmG OD;pD;csKyfuikd x
f m;onf?
xdu
k o
hJ @kd csKyfuikd jf cif;.OD;wnfcsurf mS Edik if t
H m%mudv
k uf0,fwiG x
f m;&Su
d m jrefrmjynfox
l w
k &yfv;kH ESihf
27

t&if;tjrpf tm;vH;k udk xde;f csKyfxm;&efjzpf+yD; jrefrmjynf&w


dS ikd ;f &if;om;vlrsK;d pkw@kd rmS trSew
f u,f
xl;jcm;pGm zdEydS cf aH e=u&ygonf?
jrefrmtpdk;&onf v,f,m+cHajrrsm;t"rRodrf;ydkuf&ef v,f,majrydkifqdkifcGifhtufOya' (1894)udk
t"du toHk;jyKcJh =uonf? TtufOya'wGif trsm;jynfoltusKd;pD;yGm;twGufvdktyfvmv#if
Edik if aH wmfu rnfonfv
h ,fajrudrk qdk odr;f ydu
k Ef ikd +f yD;/ rlvydik &f iS rf sm;tm; jynf0h aom av#maf =u;aiGay;&
rnf[k jyXmef;xm;onf? TtufOya'onf jrefrmEdik if w
H iG f toH;k jyKr_trsm;qH;k jzpfonf? tufOya'
wGif owday;Ed;k wpfpmay;tyf&ef/ v,f,majrodr;f ,lru
_ kd uef@uu
G Ef ikd o
f nfv
h yk x
f ;kH vkyef nf;rsm;/ ajr,m
rsm;udw
k ef;zd;k owfrw
S &f ef/ ajr,mydik q
f ikd rf _ vkyx
f ;kH vkyef nf;tqifq
h if/h w&m;&H;k vkyx
f ;kH ESihf toem;cHpm
wifjcif;/ v,f,majrrsm;ud,
k m,Dord ;f ,l&efvyk x
f ;kH vkyef nf;rsm;ESihf OpPmypPn;f ydik q
f ikd rf _ twGuf yl;aygi;f
aqmif&u
G &f rnft
h csurf sm; tp&So
d nfh vkyx
f ;kH vkyef nf;rsm;pGmudak zmfjyxm;ygonf?
tufOya'wGif tm%mydik rf sm;u v,f,majr. rlvydik &f iS rf sm;tm; av#maf =u;ay;&efvt
kd yfonf[k
azmfjyxm; aomfvnf; v,fajrodr;f ,ljcif;twGuaf v#maf =u;aiGrmS v,fajr.xdu
k w
f efonfw
h efz;kd xuf
tqrwefavsmeh nf; onf@yrm%udo
k m&&Sjd cif;ESihf tcsK@rd mS vH;k 0r&&S=d uonfukd rdrw
d @kd . ,ck tpD&ifcpH m
wGif awG@jrifEikd yf gonf? jrefrmEdik if H . tdr&f m/ +cHajrESihf ypPn;f OpPm ydik q
f ikd rf t
_ cGit
hf a&;rsm;(2009)yg
a&$@ajymif;ae&mcsjcif;qdik &f majz&Si;f r_rsm;t& 1962 ckEpS u
f wnf;u odr;f ,lco
hJ nfv
h ,f,majrrsm;pGmrSm
v,f,majrydik q
f ikd cf iG hf tufOya'ygjyXmef;csurf sm;ESit
hf nD odr;f ,lcahJ =umif;&Si;f csux
f w
k x
f m;ygonf?1
v,f,majr/ tdr&f majrtaqmufttHt
k cGit
hf a&;rsm;udk Edik if w
H umOya't&umuG,x
f m;ygonf?
jrefrmEdik if o
H nf xdOk ya'yg tcsK@d aomwm0ef0wW&m;rsm;udk jynfwiG ;f Oya' tjzpfajymif;vJ usio
hf ;kH cJh
aomf vnf; xdOk ya'rsm;rSm vufawG@taumiftxnfazmfjcif; r&Sad o;onfukd TtpD&ifcpH mwGif
aumufc&H &Scd o
hJ nfh v,f,majr odr;f cH&olrsm; xkwaf zmfajymqdck surf sm;wGif awG@jrifEikd rf nfjzpfonf?
xd@k jyif txl;ojzifw
h ikd ;f &if;om;a'oESihf jynfot
l rsm;twGuf tc&mjzpfaom &d;k &m"avh xH;k wrf;
Oya' udk tpd;k &u todtrSwrf jyKyg? Xmaewdik ;f &if;om;jynforl sm;rSm bd;k bGm; pOfqufuwnf;u
ESpaf ygi;f rsm;pGmydik q
f ikd v
f yk u
f ikd cf ahJ om ajr,mrsm;udk rdrw
d @kd a'otwGi;f &Sd &d;k &m"avh xH;k wrf;rsm;t&
qifu
h v
J ufvc$J o
hJ jzifh rdrw
d @kd ."avhx;kH wrf;Oya't& rdom;pkyikd f vlrt
_ odik ;f 0dik ;f ydik rf sm; jzpfonf[k
ajr,m ydik q
f ikd rf _ t&if;tjrpftay: &_jrifxm;=uygonf? (COHRE jrefrmEdik if t
H pD&ifcpH m)
a'owGi;f =oZmtm%m &So
d w
l @kd u ESpaf ygi;f rsm;pGmuyif &d;k &m"avhx;kH wrf; yHpk rH sm;t&om tvkyf
vkycf =hJ u+yD; v,f,mydik q
f ikd af =umif;pm&Guf pmwrf;rsm;xkwaf y;jcif; r&So
d avmufenf;yg;vSygonf?
v,f,majrrsm;udv
k nf; a&mif;csjcif; od@k r[kwf tjcm;olrsm;tm; vJa$ jymif;ay;tyfjcif; enf;yg;vS+yD;
bd;k bGm;rsK;d &d;k pOfquftvdu
k f ajymif;vJ$ tarGqufcjH cif;om jyKvkyaf vh&ydS gonf?

1
Leckie & Simperingham, 2009, p23 through Burmas Lower Parliament and is currently
awaiting approval from the Upper House

28

jrefrmjynfwiG f v,f,majr/ tdr&f majrtaqmufttHk tcGit


hf a&;rsm; twGuf ta&;w,l aqmif&u
G f
rnf qdyk gu xd"k avhx;kH wrf;Oya'rsm;udk vpfvsL&SLxm;jcif; rjyKoifah y? txl;ojzifh Xmaewdik ;f &if;om;
vlrsK;d rsm;ESihf oufqikd o
f nfu
h pd &P yfrsm;wGif &d;k &m"avhx;kH wrf;rsm;udk tav;xm;oifyh gonf? a'ocHw@kd .
"avhx;kH wrf;rsm;udk xyfumxyfumrsuu
f ,
G jf yKxm;+yD; obm0o,HZmw aygu,f0aom wdik ;f &if;
om; a'orsm;wGif v,f,majrrsm;udk twif;t"rRord ;f ,ljcif;/ zdtm;ay;ESix
f w
k jf cif;rsm; jyKvkycf hJ
=uygonf? w&m;Oya'pdk;rdk;r_uif;rJhjcif;ESifh vkyfief;&Sif udk,fusKd;pD;yGm;wdk@a=umifh tajctaersm;rSm
ydrk q
kd ;kd &Gm; vmv#u&f o
dS nf?
rSwcf su?f ? TSYO rS,cktpD&ifcpH mrxkwrf u
DS mvtwGi;f yif jrefrmtpd;k &u 2011 v,f,majrOya'
w&yfuOkd ya'jyK&efjyifqifv#u&f o
dS nf[k avhvmod&&dS ygonf?2

Close to the time of print TSYO learned of Burmese Government plans to pass a New Land
Law into legislation.We are not entirely certain of the exact content of this law however
based on media reports it is said to contain ramifications for compensation received by the
victims of land confiscation, which will ultimately be decided by the Government. Secondly
it has been inferred that compensation for land taken will only be given to land owners who
possess Land Grant Documents. Thirdly the new land law is said to stipulate that the
confiscation of land will be deemed wholly appropriate if it is needed for the purpose of
development projects. This law has already been passed through Burmas Lower Parliament
2

and is currently awaiting approval from the Upper House.

29

v,f,majrodr;f qnf;jcif;
qd;k &Gm;r_tajctae

vufzufjcHukd zsuq
f ;D aeaom zG@H +zKd;a&;pDru
H ed ;f
30

v,f,majrodr;f qnf;jcif; qd;k &Gm;r_tajctae


TSYOokawoejyKcsuft&aumufcH&&SdcJhaom wtmif;a'o&Sdodrf;qnf;cH&onfh v,f,m+cHajr

yrm%rSm cef@reS ;f ajc 42940-{uausm&f ydS gonf? jrefrmjynf.e,fajrtus,t


f 0ef;ESiEhf id_ ;f ,SOv
f #if
rsm;jym;onfyh rm%[k rqdEk ikd f aomfvnf;/ v,f,majryrm%xuf v,f,m+cHajr odr;f qnf;cH&jcif;
a=umifh a'ocHjynfolrsm;/ tdrf+cHajrrsm;ESifh toufarG;0rf;ausmif;wdk@udk xdcdkufcHpm;&onfh
aemufqufwjGJ y\emudk tav;teufxm;owdjyK&ef ta&;}uD;yg onf? vufzufawmifow
l OD;rSm
yHrk eS t
f m;jzifv
h ,f,m+cHajr ysr;f r# 5 {ucef@yikd q
f ikd =f uonf? +cHajr 42940-{uausmf twif;t"rR
odr;f qnf;jcif;udck cH &hJ onf[q
k v
dk #if rdom;pk 8588 pk. rDcS t
kd m;xm;&m+cHajrrsm;udk tm%mydik w
f @kd
rw&m;odr;f ydu
k v
f u
kd f onf[k qd&k rnfjzpfonf? xd@k a=umifh 8588 pkcef@&adS omwtmif;rdom;pkw@kd .
rdom;pkb0ESihf toufarG;0rf;a=umif;vkyif ef;wd@k rmS &ufpufpmG &kww
f &ufv,
k o
l rd ;f ydu
k jf cif;cHc=hJ u&+yD;/
f w
k cf cH =hJ u&ygonf?
xuf0ufausmrf mS aetdrrf sm; rS twif;t"rRa&G@ajymif;ESix
vGecf ahJ omq,fEpS w
f mumvtwGi;f wGif &cdik /f rGe/f u&if/ &Sr;f / ucsiEf iS hf ytd0k ;f vlxt
k ajcjyKtzJ@G rsm;u
,if;wd@k . e,fajra'o&Sd v,f,majrodr;f qnf;cH&r_EiS yhf wfoufonfh tpD&ifcpH mrsm; xkwaf 0cJ@=u
k csurf sm; rSm jrefrmEdik if t
H wGi;f v,f,m+cHajrodr;f qnf;cH&r_yrm% }uD;rm;us,jf yef@pmG
onf?1 xdt
jzpfay:aeonfudkazmfnGef;ae+yD;/ xdkv,f,majrodrf;ydkufcH&jcif;a=umifh wdkif;&if;om;vlrsKd;wdkif;
qd;k &Gm;onfv
h @l tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm;udk cHpm;aecJh =u&onf? xdo
k wif;tcsut
f vufrsm;udk pkpnf;
oH;k oyfvu
kd yf gu v,f,m+cHajrodr;f ,lc&H onfh qd;k &Gm;onfjh y\emrSm wtmif;vlrsK;d uom cHpm;
ae&onfr[kwb
f J jrefrmjynf&dS wdik ;f &if;om;vlrsK;d tm;vH;k xdjk y\emESihf &ifqikd af e&onfukd awG@&&dS
ygonf? tpjyKtajctaewGiyf if wtmif;a'o&Sd +cHajr {urSm jrefrmtpd;k &. Edik if o
H m;wd@k tay:
usa&mufrnfq
h ;kd usK;d rsm;udx
k nfo
h iG ;f pOf;pm;jcif;/ today;jcif;rjyKbJ qufvuford ;f ydu
k jf cif;udk uHq;kd
rd;k arSmif}uD;pGm&ifqikd af e&onf? xdu
k o
hJ @kd v,f,m+cHajrrsm;qufvuftodr;f ydu
k cf aH e&onfh ta=umif;
t&if; aemufct
H ajctaetao;pdyt
f csKd @ukd atmufwiG af zmfjyxm;ygonf?
wtmif;a'owGif ta=umif;trsK;d rsK;d a=umifh v,f,m+cHajrtwif;t"rRord ;f qnf;cH&r_rsm; vGecf o
hJ nfh
ud;k ESpcf ef@rpS I xl;jcm;pGmwd;k rsm;vmonf? tajccHta=umif;t&if;rsm;rSm jrefrmtpd;k &rS w&kwEf ikd if EH iS hf
yl;aygi;f +yD; &Sr;f jynfe,f ajrmufyikd ;f &Sd a&$vjD rpfwav#mufwiG f }uD;rm;onfzh @GH +zdK;a&;ESihf obm0t&if;
tjrpfrsm; xkw,
f o
l ;kH pJo
G nfh pDrcH surf sm; a=umifyh ifjzpfonf?
f iG f yxrOD;qH;k pwifonfh pDrcH sujf zpfonf?
xdpk rD cH surf sm;xJrS a&$vaD &tm;v#ypf pfprD cH surf mS 2002 ckEpS w
a&$vjD rpfay: wGif a&umwmoH;k ck wnfaqmufrnfjzpfonf? a&$vaD &umwmtrSw(f 1)rSm wnfaqmuf
+yD;pD;oGm;+yDjzpf+yD; xdpk rD cH suaf =umifjh zpfay:onfh xdcu
kd ef pfemr_rsm;udk TSYO rS owif;tcsut
f vuf
Holding Our Ground, Combined publications AASYC, MYPO and PYO, 2007; Tyrants, Tycoons
and Tigers ,Kachin Networking Development Group, 2010;No Land to Farm, HURFOM, 2003

31

aumufc+H yD; 2007 ckEpS w


f iG f ppfzed yfatmufua&umwm tpD&ifcpH mudk xkwaf 0cJo
h nf2? tjcm;
a&umwm ESpcf rk mS vuf&adS qmufvyk q
f jJ zpf+yD; xdak 'o&Sd v,f,m+cHajrrsm;udk pDrcH suaf qmif&u
G &f ef
tvd@k imS qufvuford q
f nf;aev#u&f o
dS nf? xdk }uD;rm;onfh a&umwm oH;k ck aygi;f v#if a&tm;
v#yfppfrD;pGrf;tm;yrm% pkpkaygif; 1420 rD*g0yf xGuf&SdEdkifrnfjzpfonf? a&umwmrS xGuf&Sdonfh
a&tm;v#ypf pfr;D rSm jrefrmjynfov
l x
l t
k wGut
f usK;d &SEd ikd rf nf[k jrefrmtpd;k &rS Edik if yH ikd o
f wif;pmwGif
xk w f j yef x m;cJ h a omf v nf ; / trS e f w u,f w G i f r l a&tm;v#yf p pf p G r f ; tm;. 85 &mcd k i f E _ e f ; ud k
w&kwfEdkifiHodk@a&mif;cs+yD;jzpfonf? a&tm;v#yfppf"gwftm;ay;XmerS vkyfief;rsm; taumif
txnfazmf&efEiS hf wtmif; a'owGi;f tusK;d cHpm;&rnfo
h rl sm;rSm ppfwyf&if;pcef;rsm;/ +rKd @jypuf&kH tvky&f kH

wtmif;{&d,mwGi+f cHajrodr;f +yD; v#ypf pf"gwt


f m;vdik ;f wdik f wnfaqmufykH
}uD;rsm;ESihf jrifrh m;onfh v#ypf pfr;D 0efaqmifrE_ e_ ;f xm;udk wwfEikd o
f nfh aiGa=u;&Sif ppfacgi;f aqmifrsm;u
15 &mcdik Ef e_ ;f cef@toH;k jyKrnfjzpfonf?
jrefrmtpdk;&ESifh tjyeftvSefoabmwlnDr_pmcsKyfvufrSwfa&;xdk;xm;=uonfh ukr%
` Drsm;pGmwdk@rSm
a&umwm aqmufvyk af &;wGif yg0ifywfouf=uonf? a&$vaD &umwm trSw(f 1)pDrcH surf mS jrefrm
v#ypf rG ;f tif0ef}uD;XmeESihf ,leefprG ;f tifz@GH +zdK;a&;yl;wJu
G rk %
` D YUPP wd@k t=um; oabmwlxm;onfh
pDrcH sujf zpfonf? a&$vaD &umwm trSwf (2) pDrcH surf mS at;&Sa0gvu
f rk %
` v
D rD w
d ufEiS hf a[Geefvefpif;
jrpfa&tm;v#ypf pfurk `%w
D @kd . yl;aygi;f aqmif&u
G rf _ jzpfonf? a&$vaD &umwm trSw(f 3)pDrcH suu
f kd
2

TSYO, Under The Boot, 2007

32

udv
k efut
kd if*sief ,
D m&if;pGr;f tm; qGpD u
f rk `%D CPE ESiahf qG;aEG; nEd id_ ;f aqmif&u
G &f ef pDr+H yD;jzpfonf?
(tao;pdyfudk ppfzdeyfatmufua&umwm tpD&ifcHpmwGifavhvmEdkifonf?)

wtmif;a'otay: wdu
k &f u
kd q
f ;kd usK;d oufa&mufapaom 'kw,
d zH@G +zKd ;a&;pDru
H ed ;f rSm a&$oabm0 "gwaf iG@
ESihf a&eH ydu
k v
f ikd ;f aqmufvyk af &; pDrcH suw
f @kd jzpfonf? a&$ oabm0"gwaf iG@EiS hf a&eHyu
kd v
f ikd ;f aqmufvyk f
a&; pDrcH suo
f nf jrefrm jynftaemufbufurf;ajc b*Fvm;yifv,fatmfrS w&kwEf ikd if H ,le,fc&dik f
od@k ta&muf ydu
k v
f ikd ;f rsm; Edik if w
H eHwvsm; jzwfoef;azmufvyk +f yD; yd@k aqmifay;&rnfh pDrcH sujf zpfonf?
}uD;rm;onfyh u
kd v
f ikd ;f ESpcf o
k nf &cdik jf ynfe,f/ rauG;wdik ;f / rE aW v;wdik ;f ESihf &Sr;f jynfe,f&dS awmifwef;rsm;/
vGijf yifrsm;/ opfawmrsm;/ jrpfacsmif;rsm;/ wdik ;f &if;om;vlrsK;d aygi;f pHk aexdik o
f nfh aus;&Gmrsm;ESi+hf rdK@rsm;
3
tp&So
d nfw@kd ukd jzwfoef;azmufvyk rf nfjzpfonf ?
CNPC rS xdkydkufvdkif;jzifh wifydk@rnfh oabm0 "gwfaiG@ESifha&eHrsm;onf w&kwfEkdifiH&Sd puf&HkESifh

vkyfief;rsm;twGufvdktyfonfh pGrf;tifrsm;udk jznfhqnf; ay;rnfjzpf+yD; jrefrmhtm%m&SiftwGuf


a':vmbDvD,rfaygif;ajrmufrsm;pGm &&Sdaprnfjzpfonf? a'ocHrsm; twGufrl tenf;i,fom
tusKd;jyKEdkifvdrfhrnf? ydkufvdkif;rsm;udk aqmufvkyfae+yDjzpf+yD; &Srf;jynf ajrmufydkif;&Sd wtmif;a'o

a&$vaD &umwm(1)vkjH cKHa&;twGuf tajcpdu


k x
f m;aom cv& (144)wyf&if; t0if*w
d f
3

Asian Development Bank Website www.adb.org/document/pwg-fg-rptcc-annex5-mya.pdf

33

tygt0if ydu
k v
f ikd ;f vrf;a=umif; wav#muf&dS a'ocHjynforl sm;tay: }u;D rm;onfh qd;k usK;d rsm;usa&muf
aev#uf&Sdonf? a&$ydkufvdkif;pDrHcsuftwGuf erRwlESifh refwHk+rdK@e,f&Sd wtmif;jynfolrsm;rSm
,if;wd@k .aetdrrf sm; twif;ajymif;a&$@jcif;/ +cHajrrsm;odr;f ydu
k jf cif; tp&So
d nf wd@k uckd aH e=u&+yDjzpfonf?
xdkjyif ydkufvdkif;azmufvkyfjcif;a=umifh ppfwyfrsm;wdk;csJ@vmojzifh a'ocH jynfolrsm;tay:
qdk;usKd;rsm;pGmoufa&mufaev#uf&Sd+yD;/ pDrHcsufESifhpyfvsOf;onfh ta=umif;t&m owif;tcsuf
tvufrsm;udk rnfolrSodcGifhr&SdcJhacs? ,if;wdk@.+cHajrESifhydkifqdkifr_twGuf av#mfa=u;aiG wpHkw&m
&&SEd ikd rf nfuykd if rod&EdS ikd af o;ay?
wtmif;a'owGif pwifjyKvkyv
f monfh wwd,pDru
H ed ;f rSm w&kwEf ikd if H awmifyikd ;f tpGe&f dS a&$v+D rdK@
rD;&xm;vrf; ESiq
hf ufo,
G &f ef jrefrme,fpyf &Sr;f jynfajrmufyikd ;f rlq,f+rdK@r&S cdik jf ynfe,ftaemufyikd ;f
yifv,f qdyfurf;+rdK@ jzpfonfhausmufjzL+rdK@xd oG,foef;azmufvkyfrnfh w&kwf-jrefrm o,f,l
yd@k aqmifa&; rD;&xm;vrf;pDru
H ed ;f jzpfonf? xdpk rD cH sut
f wGuf ESpzf uftjyeftvSef oabmwlncD suf
pmcsKyfukd w&kwf rD;&xm;tif*sief ,
D m&if;aumfyakd &;&Si;f ESihf jynfaxmifpjk refrmEdik if H rD;&xm;o,f,l
yd@k aqmifa&;0ef}uD;Xme wd@k u 27 &uf {+yDv 2011 ckEpS w
f iG f vufrw
S af &; xd;k cJ=h uonf? pDrcH suf
yxrtqifh tjzpf wtmif;a'o&Sd 126 uDvrkd w
D m&Snv
f sm;onfh rlq,f-vm;&_;d oG,w
f ef;ay; rnfh
rD;&xm;vrf;udk wHwm;}uD;i,f 41 pif;/ Orifv%
kd *f l 36 *lEiS hf rD;&xm;blwm 7 ckyg0ifjznfph u
G f
azmufvyk rf nf jzpfonf? o,f,yl @kd aqmifa&;vrf;a=umif;rSm w&kwEf iS jhf refrm pD;yGm;a&;ul;oef; a&mif;
0,fru
_ rkd sm;pGmtusK;d jyKrnf jzpf+yD;/ w&kwEf ikd if t
H wGuaf omhcsuu
f sonfh jrefrmqdyu
f rf;udk 0ifa&muf
toHk;jyKcGifhvnf;&&SdoGm;rnfjzpfonf? 3 ESpf twGif; pDrHudef;+yD;ajrmuf&ef cef@rSef;xm;=uonf4?

a&$vaD &umwm(1)wGif jcHajrodr;f jyD; ppfpcef;wnfaqmuf=ujcif;

34

vufzufjcHrsm;udk zsufq;D um vrf;azmufvyk jf cif;

TpDrcH suf onf wtmif;jynfov


l x
l w
k @kd .v,f,m+caH jrESihf touf arG;0rf;a=umif;vkyif ef;wd@k ukd ajrmuf
rsm;pGm odr;f ,lvrd rhf nf[k TSYO rScef@reS ;f ,lqxm;ygonf?
wtmif;jynfolajrmufrsm;pGmwdk@rSm obm0t&if;tjrpfxkwf,loHk;pJGonfhzHG@+zdK;a&;pDrHcsufudk
,if;wd@k .a'owGif jyK vkyo
f jzifh raumif;r_q;kd usK;d udk OD;qH;k cHpm;=u&+yD;/ vuf&dS aqmufvyk af eaom
a&$vDa&umwm 3 ckESifh v#yfppfrD;wdkif oG,fwef;&mwGif twif;t"rRvkyftm;ay;cdkif;apjcif;ESifh
+cHajrodr;f ,ljcif;wd@k us,jf yef@pmG jzpfymG ;aeygonf? ,cktcsed f wGif a&$obm0"gwaf iG@EiS ahf &eHyu
kd v
f ikd ;f udk
a&$vDa&tm;v#yfppfrD;wdkifoG,fwef;&mvrf;a=umif;ESifh rD;&xm;vrf; azmufvkyfoG,fwef;&m
vrf;twdkif;aqmufvkyf&ef pDrHxm;+yD;jzpfonf? xdkuJhodk@jyKvkyfjcif;rSm wtmif;jynfolvlxk wdk@
vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sK;d pH/k obm0ywf0ef;usiyf suq
f ;D r_q;kd usK;d rsm;ESihf v,f,m+cHajrodr;f ,lrr_ sm;
tp&So
d nf wd@k uykd rkd ckd pH m;ap&ef pDrcH su&f vm'ftjzpfO;D wnfaeygonf?

http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2011-04/28/content_12412367.htm

35

vl@tcGit
hf a&;xdyg;csK;d azmufrr_ sm;ESihf tusiyhf suv
f mbfpm;r_

vrf;wnfaqmufjcif;a=umifh vufzufcif;rsm; ysupf ;D onft


h wGuf vlaerSKb0udk qk;H &SK;H &jcif;
36

vl@tcGit
hf a&;xdyg;csK;d azmufrr_ sm;ESihf tusiyhf suv
f mbfpm;r_
jrefrmjynf&SdvlOD;a& 75 &mcdkifE_ef;rSm pdkufysKd;a&;vkyfief;udk t"duvkyfudkif=uonf?1 jrefrmjynf&Sd
tjcm;wdik ;f &if;om; tkypf rk sm;uJo
h @kd yif wtmif;wdik ;f &if;om;vlrsK;d rsm;onfvnf; +cHajrpdu
k yf sK;d jcif;jzifh
toufarG;0rf;ausmif;jyK=uygonf? xdk@a=umifh ajr,mOya'qdkif&mudpP&yfrsm;onf ,if;wdk@.
vlrt
_ odik ;f t0ef;b0ESihf toufarG;0rf;ausmif;wd@k twGuf tcsut
f jcmusvyS gayonf? wtmif;vlrsK;d
wd@k onf ,if;wd@k aexdik af oma&ajrudk txl;cifrifw,
G w
f mwwf=uonf?
d hJ &Sr;f / yavmif
awG@qakH r;jref;pOf &Gmom;wOD;ajymjyonfrmS vm;&SL;d eJ@oaD yg+rdK@e,f t=um;rSm&Sw
eJ@tjcm; wdik ;f &if;om;vlrsK;d awG&@J vuf&dS oD;ESpH u
kd yf sK;d jzpfxeG ;f wJ+h cHajrawGukd ppfwyfu rw&m; odr;f ydu
k f
cJhw,f? a'ocH jynfolvlxkawG,Hk=unfouf0ifwJh bmoma&;udk vnf;zsufqD;cJh=uw,f2?
"avhx;kH wrf;Oya'rsm;udk vufawG@usio
hf ;kH jcif;ESihf v,f,m+caH jrrsm; ydik q
f ikd o
f nfph mcsKyfr&Sjd cif;wd@k a=umifh
ajr,mtcGit
hf a&;tay: t"dym` ,fEpS cf x
G u
G af eaom jynfwiG ;f Oya'ESihf w&m;Oya'pd;k rd;k a&;uif;rJah om
jrefrmjynfwiG f tm%mydik rf sm;ESihf pD;yGm;a&;ukr%
` rD sm;vkyaf qmifaeolrsm;rSm tcGit
hf a&;rsm; xifovdk
us,jf yef@pmG csK;d azmufEikd &f ef jzpfapygonf? txl;ojzifw
h ikd ;f &if;om;a'orsm;wGif ydrk sm;onf? tm%mydik f
rsm;u +cH,majrrsm;ydik q
f ikd o
f nfh pm&Gupf mwrf;r&So
d nfut
kd oH;k jyKI v,f,majrodr;f ,l+yD; tm%m
tv$JoHk;pm;r_jyKvkyfaomtcgwGif wdkif;&if;om; a'orsm;wGif&Sdonfh &dk;&m"avhxHk;wrf;Oya't&
vufawG@aexdik u
f sio
hf ;kH um bd;k bGm;pOfqufuwnf;u xdak jr,m ay:wGif pdu
k yf sK;d aexdik cf =hJ ua=umif;udk
3
xd&k mG om;rsm;u vlawG@ar;jref;olrsm;ud&k iS ;f jycJyh gonf?

usaemft&rf;0rf;enf;w,f/ bmjzpfvnf;qdak wmh usaemfw@kd &@J +caH jrudk olw@kd rw&m;


odr;f +yD;wJh aemufo;kH &ufrmS yJ usaemft
h rsK;d orD; qH;k oGm;w,f? +yD;awmh usaemfo
h m;
ES p f a ,muf v nf ; t&rf ; 0rf ; enf ; =u+yD ; ol w d k @ tar aoqH k ; cJ h w J h ae&mrS m
qufaecsipf w
d rf &Sad wmhv@kd trd u
f aexGuo
f mG ;=uw,f? txufwef;ausmif;wufaewJh
orD;ESpaf ,mufuvnf; ausmif;uae xGuv
f u
kd &f +yD? usaemfw@kd [m +cHvyk if ef;udyk J
vkyfwwfw,f/ tjcm;vkyfief;vkyfwJh tawG@t}uHK r&Sdwma=umifh tjcm; tvkyf
ajymif;vkyzf @kd t&rf;cufcyJ gw,f
1

COHRE Burma Country Report, 2007, p. 10

Interview #29

According to the limitation act states

37

toufarG;0rf;ausmif;qHk;&SLH;r_onf vlr_tzJG@tpnf;tay: t}uD;tus,fxdcdkufzsufqD;onfh


qd;k usK;d rsm;oufa&muf ap+y;D / a&G@ajymif;tvkyv
f yk &f jcif;ESihf jynfwiG ;f a&G@ajymif;'kuo
Q nfyrm%udk wd;k jri hf
rsm;jym;apygonf? v,f,majr odr;f ,lc&H +yD;aemuf cHpm;&onfh qH;k &SL;H r_todEiS hf ,lusK;H r&jzpfrw
_ @kd ukd
ar;jref;cH&olrsm;u uGi;f qif;vkyo
f m;rsm;udk &ifziG &hf iS ;f vif;jyonfrmS usaemft&rf;0rf;enf;w,f/ bmjzpfvnf;qdak wmh usaemfw@kd &@J +caH jrudk olw@kd rw&m;odr;f +y;D wJh
aemufo;kH &ufrmS yJ usaemft
h rsK;d orD; qH;k oGm;w,f? +yD;awmh usaemfo
h m;ESpaf ,mufvnf;
t&rf;0rf;enf;=u+yD; olw@kd tar aoqH;k cJw
h hJ ae&mrSm qufaecsipf w
d rf &Sad wmhv@kd tdru
f ae
xGuo
f mG ;=uw,f? txufwef;ausmif;wufaewJh orD;ESpaf ,muf uvnf; ausmif;uae
xGuv
f u
kd &f +yD? usaemfw@kd [m +cHvyk if ef;udyk v
J yk w
f wfw,f/ tjcm;vkyif ef;vkyw
f hJ tawG@t}uHK
4
r&Sw
d ma=umifh tjcm;tvkyaf jymif;vkyzf @kd t&rf;cufcyJ gw,f
ESpfumvrsm;pGmuyif tm%mydkifESifhppfacgif;aqmifrsm;.udk,fusKd;pD;yGm;twGuf wtmif;a'o&Sd
v,f,m+caH jr odr;f ,lr_ ydrk rkd sm;jym;vmcJo
h nfukd awG@&&dS onf? w&m;Oya'pd;k rd;k a&;uif;rJrh E_ iS hf tusiyhf suf
cspm;r_rsm;u pDymG ;a&; aiGa=u;&Sirf sm;tm; wdik ;f &if;om;a'owGif aexdik =f uonfh jynforl sm;. rnfonfh
tcGit
hf a& rsK;d udrk qdk csK;d azmuf&ef cGijhf yKvdu
k o
f uJo
h @kd jzpfaeygonf? ,ck tcef;wGif aumufEw
k af zmfjy
xm;aom 2008 rS 2011 ckEpS x
f d TSYO aumufccH ahJ omvlawG@ar;jref;r_rsm;t& atmufazmfjyyg
tcef;ursm;wGif Edik if w
H umOya'pHEe_ ;f ESihf jynfwiG ;f Oya'rsm;tm; usL;vGef csK;d azmufa=umif;azmfjy
v#u&f ydS gonf?
av#maf =u;ay;jcif;ESihf wm0ef&rdS _
twif;t"rRvyk t
f m;ay;rsm; vufawG@cikd ;f apr_
twif;t"rR ESix
f w
k jf cif;ESihf ae&ma&G@ajymif;apjcif;
tcGit
hf a&;rsm;udk xdyg;csK;d azmufjcif;
tusiyhf suv
f mbfpm;jcif;
EdkifiHwumOya'pHE_ef;rsm;t& tpdk;&taejzifh jynfolrsm;. vHkavmufaomtdrf&mydkifqdkifcGifhudk
av;pm;r_/ umuG,rf _ ESihf ulnrD r_ sm; jyKvkyaf y;&rnfjzpfonf?5 xdpk EH e_ ;f rsm;rSxu
G af y:vmaom atmufyg
tajccHpnf;rsO;f rsm;udk trsm; jynfow
l @kd tm; ESix
f w
k af &G@ajymif;&mwGif tpd;k &taejzifh vdu
k ef musihf
oH;k oifyh gonftJ'Dvufzuf+cHudk usaemfwdk@&J@bdk;bGm;rdbawGpdkufysKd;cJh+yD; 'D+cHudkyJ rSDcdkvkyfudkifpm;aomuf&w,f? usaemfwdk@
vufzufpdk/ vufzufajcmuf ESpfwdkif;vkyfygw,f/ wcgwav awmif,mpyg;pdkufygw,f/ 'gvJawmfawmfeJygw,f/ 'D
vufzuf+cHudkydkifqdkifwJh pmcsKyfr&Sdygbl;/ 'gayrJh usaemfwdk@ywf0ef;usifrSm&SdwJhouf}uD;&G,ftdkawGu 'D+cHajrawGudk
usaemfwdk@bdk;bGm;rdb tpOftqufydkifqdkifvkyfudkifcJh=uwmudk aumif;aumif;odygw,f? usaemfwdk@rdom;pkyJ
vufzuf+cHydkifwJhpmcsKyfpmwrf;r&Sdwmr[kwfbl;/ tjcm;+cHvkyfief;&SifawGvnf; usaemfhvdkyJr&Sd=uygbl;[k vufzuf+cH
rw&m;odrf;cH&onfh erfhqef&Gmom;wOD;uajymjycJhonf?
4

Interview #16

38

uGwcf ikd &f dS a'ocHjcHajrrS &Jpcef;ydik jf zpfaom jcHpu


kd cf if;rsm;
rjzpfraexl;jcm;aomtajctae ay:aygurf o
S m ESix
f w
k jf cif;jyK&ef
Edik if aH wmfrS txl;ojzifh yrm%}uD;rm;aomvltyk pf rk sm;udk ESix
f w
k af &$@ajymif;&ef pDpOfrw
_ ikd ;f onf

xdcu
kd cf pH m;&rnfo
h rl sm;ESihf jzpfEikd af jc&So
d nft
h jcm;tpm;xd;k enf;vrf;rsm;avhvmpl;prf;+yD; aqG;aEG;ndE id_ ;f
jcif;/ tiftm;oH;k zdtm;ay;r_rsK;d udk a&Smif=uOf&ef(od@k ) twwfEikd q
f ;kH avsmo
h ;kH &ef ponfw@kd ukd aphpyf
aocsmpGm OD;pm;ay;&ef

ESix
f w
k af &$@ajymif;jcif;rsm;udk aqmif&u
G &f mwGif Edik if w
H umvl@tcGit
hf a&;Oya'ESihf ta=umif;jycsuf

cdik v
f rkH /_ tcsK;d usr_ a,bk,s tajccHpOf;pm;csurf sm;ESit
hf nD av;pm;vdu
k ef mr_&adS p&ef6

jrefrmjynfwGif ppftajcpdkufpcef;rsm;wnfaqmuf&efESifh }uD;rm;onfh obm0t&if;tjrpfxkwf


,loHk;pJGjcif;/ zHG@+zdK;a&; pDrHudef;rsm;/ pD;yGm;a&;vkyfief;tusKd;pD;yGm;ydk&&Sd&ef (odk@ ) tm%mydkif rsm;.
yk*Kd~ vfa&;tusK;d tjrwf wd@k twGuf rnfonfh owday;csu(f od@k ) oifah v#maf omaqG;aEG;wdik yf ifrr_ jyKyJ
vlrsK;d pktpktzJ@G yikd af jrrsm;udk odr;f ,laeqJjzpfonf? jynfol vlxw
k @kd onf owday;r_/ aqG;aEG;wdik yf ifr/_
epfema=u;ay;jcif; ryg&SdyJ ESifxkwfcH&jcif; odk@r[kwf t"rRa&G@ajymif;cH &jcif;rsm; t+rJcH=u&onf?
tcsK@d jzpfpOfrsm;wGif tm%mydik rf sm;u owday;csu/f &Si;f vif;csurf jyKyJ tvHrsm; tvG,f wulpu
kd x
f l
vdu
k &f rkH #jzifh aemufyikd ;f wGif xdak jr,mudo
k rd ;f ,lvu
kd +f yD;jzpfonf[k rdrw
d @kd . uGi;f qif;avhvmolrsm;
ay;ydk@csufrsm;wGif azmfjyxm;onf? ajr,mydkifqdkifr_*&rfrsm;r&Sdjcif;a=umifh tm%mydkifrsm;twGuf
xdv
k ,f,majrrsm; udk odr;f ,l+yD; tvG,w
f ulyikd q
f ikd cf iG &hf &S=d uonf?
6

COHRE, A guide to Housing Land and Property Rights in Burma, p.22 - 23

39

wu,fv@kd vlawGu ajr,mydik q


f ikd w
f *hJ &rfr&Sb
d ;l qd&k if b,forl S ajr,mydik &f iS rf jzpfEikd yf gb;l ? tpd;k &u
'Dae&mrSm jrefrmh&pJ cef;wnfaqmufr,fqw
kd modovm;? 'ga=umifh rif;wd@k 'Dae&muae a&G@ajymif;ay;+y;D
tjcm;ae&mrSm tdrt
f opfaqmuf+yD;ae=u?7
wtmif;a'owGif tiftm;oH;k ESix
f w
k jf cif;ESihf jynfwiG ;f Oya'rsm;udck sK;d azmufrr_ sm; jzpfay:aeonfrmS
Edik if w
H um pHEe_ ;f rsm;ESihf wm0ef0wW&m;rsm;udk vdu
k ef m&efysuu
f u
G jf cif;omv#irf uyJ vkyt
f m;ay;cdik ;f
apjcif;tp&So
d nfh vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm;ESihf cJjG cm;qufqjH cif;rsm; jzpfymG ;apum jynfov
l x
l w
k @kd ukd
rsm;pGm twd'u
k aQ &mufapygonf?

wtmif;a'o&Sd jrefrm ppfwyfpcef;wnf&&dS mjy ajrykH


7

Interview #8

40

jzpfpOf (1) ppftiftm;wd;k cs@J r_a=umifh wtmif;a'owGif csK;d azmufrw


_ ;kd rsm;vmjcif;
1999 ckESpf rwfvY refwkef+rdK@e,fwGif ajcjrefwyf&if; 130 wyfpcef; tajccs&eftwGuf
ucsirf o
d m;pk 3 pk/ yavmifro
d m;pk 2 pkw@kd . +cHajr 20 {uausmu
f o
kd rd ;f ,l+yD; wyfpcef;rsm;
wnfaqmufco
hJ nf? xdt
k jyif ppfwyfpcef; rsm; xyfraH qmufvyk &f efEiS hf yk*Kd~ vfa&;0ifaiGrsm;
&&S&d eftwGuf xdak 'o&Sd +cHajrrsm;qufvuford ;f ,lco
hJ nf? cr&-130 wyf&if;onf q,fEpS f
f iG f
wmumvtwGi;f tenf;qH;k +cHajr{u 100 ausmo
f rd ;f ,lco
hJ nfukd TSYO rS 2009 ckEpS w
aumufcH &&Scd o
hJ nf?
xdEk pS t
f wGi;f wGiyf if uGwcf ikd +f rdK@e,fo@kd tajrmufwyf&if; trSwf 352 a&muf&v
dS m+yD;/ a'o
cHjynforl sm;. pdu
k yf sK;d ajr {u w&mausmu
f kd rw&m;odr;f ,lum wyfpcef;opfrsm; wnf
aqmufc=hJ uonft
h jyif odr;f ,lcahJ om tcsK@d +cHajrrsm;udk yif a'ocH tcsK@d tm;jyefvnftiSm;
csco
hJ nf? aemufwzef 2000 ckEpS Yf erfch rf;+rdK@e,f refwyfaus;&GmwGif ajcjref wyf&if; 144
a&muf&Sd vm+yD; pdkufysKd;xm;onfh+cHajr 10 {uausmfudk pwifodrf;,lumwyfpcef;
aqmufvyk cf o
hJ nf? aemufyikd ;f wGiv
f nf; qufvuford ;f ,l=uojzifh 2007 ckEpS f a&mufaom
tcsed w
f iG f a'ocH&mG om;rsm;. +cHajr 132 {uudo
k rd ;f ,l+yD;jzpfonf?
f iG yf if vm;&SL;d tajcpdu
k f ta&S@ajrmufwikd ;f ppfXmecsKyf
r=umao;rDumv Zefe0g&D 2011 ckEpS w
trdef@jzifh erfhqef+rdK@e,f&Sd ajr{u 500 ausmfudk odrf;,lcJh+yD; e*g;ysHvufzufurk `%Dudk v$J
ajymif;ay;cJo
h nf? xdek nf;wlpmG yif wtmif;a'o&Sd tjcm;+rdK@e,frsm;wGiv
f nf; txuf azmf
jyyg jy\emrsm;ESihf &ifqikd af e=u&ygonf? vm;&SL;d wdik ;f ppfa'oXmecsKyfrS wdik ;f rSL; ESihf trSwf
1 ppfqifa&;rSL;/ tajrmufwyf&if; trSwf 352ESihf ajcjrefwyf&if; cr& 144/ cr& 130 ESihf
cr& 324 wd@k onf TtpD&ifcpH mwGiaf zmfjyxm;onfh v,f,m+cHajr rsm;odr;f ,lonfh tr_
jzpf&yfrsm;ESihf wdu
k &f u
kd yf wfoufwm0ef&o
dS rl sm;jzpf+yD;/ wtmif;a'o&Sd tjcm; ajr,m odr;f ,l
r_Yvnf; oG,f0kduf qufpyfv#uf&dSygonf?1

From research collected from TSYOs Information and Human Rights Documentation Department

41

ppfwyfrS ,if;wdk@.toufarG;0rf;ausmif;twGufygru udk,fydkiftusKd;tjrwftwGufvnf;


pdu
k yf sK;d +cHajrrsm; odr;f ,l =uonfukd awG@qakH r;jref;r_rsm;wGif azmfjyxm;ygonf? pdu
k yf sK;d a&;ESihf awmifol
v,form; rsm;tm; umuG,o
f nfh Oya' (1963) t& awmifov
l ,form;tcGit
hf a&;udk todtrSwf
jyK+yD;/ twif;t"rREiS x
f w
k jf cif;rS umuG,f xm;onf[k jyXmef;xm;aomfvnf;/ tm%mydik rf sm;ESihf
ppfacgif;aqmifrsm;onf pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;tm; v,f,m+cHajrrsm;a&mif;cs&ef (odk@ ) vrf;/
a&umwmuJo
h @kd zH@G +zKd ;a&;ESit
hf &if;tjrpfxw
k ,
f al &;pDru
H ed ;f rsm; jyKvky&f ef cGijhf yKapjcif;wd@k twGuf &Gmom;
rsm;. v,f,majrrsm;udk odr;f ,ljcif;/ aetdrrf t
S wif;t"rREiS x
f w
k jf cif;rsm;jyKvkyf ae=uonfukd awG@qkH
ar;jref;r_rsm;wGif azmfjyxm;ygonf?
erfzh ufum/ &yfuu
G f 2 rSm&Sw
d hJ &efatmifjrif bke;f }u;D ausmif;ydik w
f hJ omoemydik af jr,m 13 {uausmu
f kd
f yk if ef;&Siaf wGqu
D kd
2004 -2005 ckEpS af vmufwek ;f u tm%mydik af wGord ;f ,lcyhJ gw,f? +yD;awmh w&kwv
vJa$ jymif; a&mif;pm; vdu
k +f yD;/ tckow
l @kd w&m;r0ifavmif;upm;&Hzk iG x
hf m;w,f? usaemfw@kd &d;k &mbd;k bGm;
ydik +f cHajrawGukd w&kwaf wG ydik u
f ek +f yD1[k &Gmom;wOD;uajymjycJyh gonf? wyf&if;rSL; wifarmif0if;
cr& 130 udk vmxde;f csKyf wm0ef,cl w
hJ hJ 2003uwnf;u +cHajrawGe@J vufzuf+cHawGukd ol@&@J toufarG;
0rf;ausmif;twGuf toH;k jyKcJyh gw,f2 [k xdak 'o&St
d jcm;&Gmom;wOD;uajymjyygonf?
ppfwyfEiS t
hf m%mydik rf sm;. usL;vGecf sK;d azmufrr_ sm; jriw
hf ufrsm;jym;vmjcif;rSm }uD;rm;onfh zH@G +zdK;a&;
pDrHudef;rsm; a=umifhvnf; yg0ifonf? w&m;Oya'pdk;rdk;r_uif;rJhjcif;ESifh cJGjcm;zdESdyfonfh tusifhysuf
vmbfpm;r_rsm;u pD;yGm;a&; vkyif ef;tcGit
hf vrf;rsm;wGif tusK;d tjrwftwGu&f if;ES;D r_rsm;ay;tyf&ef
v,f,majrodr;f ,ljcif;ESihf jynforl sm;tm; aetdrf rS twif;a&G@ajymif;&efEiS x
f w
k jf cif;wd@k ukd usL;vGef
jyKvky&f ef tm%mydik rf sm;tm; cGijhf yKxm;onf?
jynfo@l ppfawGu rdik ;f wl;aewJt
h vkyo
f rm; 12 a,mufuzkd rf;rdw,f/ tcsK@d uawmhxu
G af jy;=uw,f/
aemufawmh w&kwfvkyfief;&SifawGu oufqdkif&mtm%mydkifawGudk ydkufqHray;ciftxdawmh
olw@kd xed ;f odr;f cH&w,f/ jynfo@l ppf acgi;f aqmifawGutJ'o
D wWKwl;wJt
h a=umif; olw@kd ut
kd odray;vd@k
pdwq
f ;kd +y;D c%zrf;wmyg? 'gayrJh aemufyikd ;f rSm w&kwu
f rk %
` u
D vm;&SL;d wdik ;f rSL;eJ@jyefaphpyfawmh tJ'o
D wWK
rdik ;f jyefw;l cGihf tck&oGm;+yD? w&kwf 25 a,mufe@J yavmiftvkyo
f rm;tcsK@d tJ'o
D wWK wl;azmfwhJ
tvkyv
f yk af e=uw,f/ aemufval wGvnf;xyfvmr,fv@kd olw@kd ajymw,f/ b,fvykd jJ zpfjzpf tJ'o
D wWK
wGi;f wl;zd@k ajrawGord ;f cH&wJh vufzuf+cHyikd &f iS u
f awmh bmav#maf =u;aiGrS tckxufxrd &ao;ygb;l 3
[k &Gm;om;wOD;ajymjycJo
h nf?

Interview #43

Interview #43

From TSYOs Information and Human Rights Documentation Department fieldworker news,
Tuesday, 05, April 2011

42

vrf;azmufvkyfjcif;/ v#yfppf"gwftm;ay;vdkif;pDrHudef;/ a&umwmrsm;ESifh obm0t&if;tjrwfrsm;


xkw,
f jl cif; wd@k rmS wdik ;f &if;om;a'orsm;wGif jzpfay:aeaom jynforl sm;. toufarG;0rf;ausmif;rsm;
xdcu
kd af ponfh tpd;k &. zH@G +zdK;a&; pDrcH surf sm;jzpfonf? xdpk rD cH surf sm;rSm a'ocHjynforl sm;twGuf
rnfuo
hJ @kd wdu
k &f u
kd (f od@k ) wG,0f u
kd t
f usK;d jyKrnfukd &Si;f vif;pGmrod&acs? od@k aomf jzpfpOfrsm;pGmwGif
toufarG;0rf;ausmif;rsm;udk vH+k cKH r_uif;rJrh r_ sm; wd;k yGm;vmaponf udk xif&mS ;pGmawG@vm&onf? odr;f ,l
cJ h a om+cH a jr&S d pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; cG i f a 'orsm;rS m a'ocH v l x k r sm;tm; tpm; taomuf E S i f h
aq;zuf0iftyifrsm;.t&if;tjrpfjzpfaom aomufo;kH a&ESihf obm0opfawmrsm;tm;rnfuo
hJ @kd
tE &W m,fjzpfvmaprnfukd tcsK@d val wG@ar;jref;csurf sm;wGif owif;tcsut
f vufrsm;awG@&onf?
xdu
k o
hJ @kd +cHajr rw&m;odr;f ,lc&H onfh &Gmom;wOD;u 'Dawmajru a'ocHawGtwGuf wu,fyJ
ta&;}uD;wJah e&m jzpfygw,f/ bmjzpfvq
J akd wmh usaemfw@kd aomufo;kH a&utJ'aD e&mu vmwmyg?
olw@kd opfawmawG tm;vH;k ckw+f y;D vufzufpu
kd =f ur,f qd&k ifawmh usaemfw@kd tem*wfrmS a&iwfjywfwhJ
4
'%frv$rJ aoG cH&rSmjzpfw,f [k ajymjycJyh gonf?
rD;&xm;vrf;[m vlawGtwGufb,fvdktusKd;jyKr,f/ aumif;wmawGbm&rvJqdkwm usaemfwdk@
em;rvnfygb;l ? tckcsed rf mS awmh jynfov
l x
l ak wGu olw@kd &@J +cHajruae tiftm;oH;k ESix
f w
k f a&G@ajymif;
wm ae@wdkif;cHae=u&ygw,f [k tjcm;&Gmom;rsm;uajymygonf? wcgw&HwGif &Gmom;rsm;rSm
vrf;azmufvkyf&eftwGuf twif;t"rRvkyftm;ay;&a=umif; ukr`%DqDuae bmav#mfa=u;
aiGrrS &wJt
h jyif vrf;azmuf&mrSm ajrwl;zd@k q+kd yD; usaemfaiG usy&f pS af omif;ay;&w,f? tcsK@d val wG
vJig;axmifusyaf y;&w,f5 cH&ol &Gmom;rsm;uajymjyygonf?

ppfwyfw;kd cshJ csxm;rSK oufaotjzpf wtmif;a'owGi;f cv& 144 ppfa&;avhusirhf j_ yKvkyaf epOf
4

Interview #32

Interview #32

43

jzpf p Of (2) twif ; t"rR a &G @ ajymif ; ES i f x k w f j cif ; ud k OD ; wnf a ponf h


}uD;rm;onfzh @GH +zdK;a&;pDru
H ed ;f rsm;
&Srf;jynfe,fajrmufydkif; erfhcrf;+rdK@e,fESifh 17 rdkifomuGma0;aom refwyf&GmwGif
ppfwyfESifh YMEC w&kwfpGrf;tif ukr`%w
D @kd u a&$vaD &umwm trSwf (1) udk
aqmufvyk cf o
hJ nf? xdu
k rk %
` ED iS hf at;&Sm;a0gvw
f @kd "gw}f udK;vdik ;f rsm; erRwl abmfwiG ;f
owWKwGi;f od@k oG,w
f ef;aqmufvyk o
f nft
h csed w
f iG f a&$vaD &umwm "gwt
f m;vdik ;f
pDru
H ed ;f vrf; wav#mufaexdik af om a'ocH&mG om;rsm;rSm rnfonfh av#maf =u; r#r&
&S d b J td r f + cH a jrrsm;od r f ; ,l c H & +yD ; ae&mopf o d k @ a&G @ ajymif ; ay;cJ h & onf ? yg0g
k rk %
` D rS &Gmom;wd@k .aetdrrf sm;udk twif; t"rR
vdik ;f rsm;aqmufvyk &f eftwGuf xdu
a&$@ajymif;apcJo
h nf?
ukr%
` q
D u
D ae bmav#maf =u;rSr&vd@k tdraf qmufz@kd usr tau;twifc+H yD; ajr
ae&mopf0,fc&hJ w,f? olw@kd u usrwd@k ukd tiftm;oH;k t"rRae&ma&G@ajymif;zd@k EiS f
xk w f c J h w ,f - rif ; wd k @ ra&G @ bl ; qd k & if tem*wf r S m rif ; wd k @ rd o m;pk twG u f
jy\emt}uD;}uD;jzpfvmvdrrhf ,fv@kd olw@kd ajymw,f? v#ypf pf"gw}f udK;awGu rif;wd@k
f @kd
&J@trd u
f kd aumif;aumif; 'kuaQ y;vdrrhf ,f/ olw@kd usrwd@k ukd bmav#maf =u;rSray;csiv
tJ'v
D +kd cdr;f acsmufw,fqw
kd m usrodygw,f? tckawmh 'Dv'kd u
k aQ wGe@J usrwd@k &ifqikd f
f ;kd ygb;l ?
ae&+yD/ olw@kd &@J 'pD rD u
H de;f uaevnf; bmv#ypf pfrS &zd@k rar#mu
ud;k um;? ? vlawG@ar;jref;r_ - 36

v,f,m+caH jrrsm;odr;f ,ljcif;jzpfpOfEiS hf twif;ESix


f w
k af &G@ajymif;jcif; aemufyikd ;f wGif ppfwyfEiS hf tm%mydik f
rsm;rSm aus;vuf&Gmom;rsm;.tcGifhta&;wdk@udk csKd;azmuf&HkwifruyJ vlr_todkif;t0dkif;udkvnf;
+cdr;f acsmuf tEdik u
f sihf avh&=dS uygonf? rif;wd@k &@J +cHajrwefz;kd tjynfh av#maf =u;ray;&ifvnf; &w,f/
ppfacgif;aqmifawG&J@ trdef@eJ@ odrf;wmjzpfwJhtwGuf igwdk@vkyfcsifovdkvkyfvdk@&w,fvdk@ usrwdk@udk
+cdr;f acsmufajymqdw
k ,f1 [k &Gmol wOD; ajymygonf?

From TSYOs Information and Human Rights Documentation Department Fieldworker news
released on www.palaungland.org
1

44

jzpfpOf (3) tcGit


hf a&;rsm; xdyg;csK;d azmufjcif; vlawG@ar;jref;r_ (18)
usaemfwdk@t&rf;qif;&Jygw,f? tdrfwtdrfxJrSmrdom;pk 3 pkae&+yD; rD;aoG;zkwfwm&,f
vufzufeeJ J vkyw
f m&,f/ tJ'0D ifaiGe@J yJ rdom;pkuakd xmufy&hH w,f? olw@kd usaemfw@kd &@J awmajr
udkrodrf;cif usaemfhqDvm+yD;ajymw,f-'gu tpdk;&pDrHcsufy/J 'Dajrywf0ef;usifrSm&SdwJh owWK
awGukd igw@kd w;l azmfxw
k ,
f rl ,f/ 'Dywf0ef;usirf mS &Sw
d hJ ajrydik &f iS af wG tm;vH;k eJ@vnf; oabmwlnD
csufvkyf+yD;+yD? cifAsm;wdk@awmajrtwGufqHk&SLH;r_awGeJ@tnD usaemfwdk@ epfema=u;ay;ygr,f/
tvky&f mS vd@k r&&if cifAsm;wd@k toufarG;0rf;ausmif;twGuf tvkyaf umif;aumif; &Smay;ygrh ,f/
rylyge@J v@kd ajymw,f? +yD;awmh olw@kd usaemfu
h kd aiGusyaf v;ode;f ay;+yD;/ ay;zd@k usew
f ahJ iGuakd wmh
aemuf w ywf r S t jynf h v may;r,f / tck a iG v H k v H k a vmuf a vmuf r ygvmbl ; wJ h ? 'gayrJ h
aemuftywfuakd &mufwt
hJ cg olw@kd rvmawmhygb;l / epfema=u;awG ray;ao;ygb;l / usaemfw@kd
oH;k av;cgavmuf olw@kd qo
D mG ;+yD;av#maf =u;aiGawmif;cJyh gw,f? 'gayrJh olw@kd ajymwmu rif;wd@k
qDrmS epfema=u;ay;r,fqw
kd phJ mcsKyfpmwrf;&Sv
d m;/ b,frmS vJ? bmawGvmajymaevJrodb;l ?
rif;wdk@ rauseyf&if }udKufwJhw&m;&Hk;oGm;wdkifvdk@&w,fvdk@ajymw,f? usaemfvnf;olwdk@udk
bmrSjyefrajymEdkifawmh bmav#mfa=u;rSxyfawmif;vdk@r&awmhygbl; [k wmuGeftdkufyef
uajymjycJyh gonf?
2007 ckEpS f arv 13 &ufae@wiG f owWKwl;azmfa&;pDru
H ed ;f twGuv
f ,f,majr odr;f ,lcjhJ cif;
a=umifh +cHajrydkif&Sifrsm;rSm +cHajr 150 {uausmfqHk;&SLH;cJh+yD; pdkufysKd;xm;onfh vufzuf
ESio
hf ;D ESrH sm;twGuf aiGusyo
f ef;aygi;f rsm;pGm vufvw
G f qH;k &SL;H cJ=h u&onf? xdak jr,mrsm;udo
k m
rSDcdkpdkufysKd;vkyfudkif=u&ojzifh a'ocHvlxkajrmufrsm;pGm tvkyfvufrJhjzpfcJh=u&ygonf?
v,f,majrrsm;udkqHk;&SLH;,Hkwifr[kwfyJ pdkufysKd;xm;onfh&if;ESD;jrKyfESHr_aiGrsm;vnf; t&SLH;ESifh
&ifqdkifcJh &onf? ydkifqdkifr_ypPnf;rsm;qHk;&SLH;onf@tjyif tultnDrJhr_ESifh pdwf"gwfusqif;r_rsm;
vnf;cHpm;ae=u&ygonf? ypPnf; OpPmESifhtvkyftudkifrsm;qHk;&SLH;onfhtjyif b0vHk+cHKr_uif;rJh
ojzifh tm%mydik rf sm;. vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sK;d pHu
k kd cHpm;ae=u&ygonf?

TSYO aumuf,lcJhonfh vlawG@ar;jref;r_ta&twGufawmfawmfrsm;rsm;wGif &Gmom;rsm;onf

,cifu epfema=u; &rnf[o


k abmwlncD suf &&Scd ahJ omfvnf; vufawG@wiG rf &&S=d uonf udak wG@&&dS
onf? +cHajrydik &f iS f wOD;v#if epfema=u; usyaf iG 5000 rS 55000 t=um;&&Sw
d wfygonf? jrefrmEdik if .
H
vuf&dS r&Srd jzpfpm;aomufuek rf sm;. trSew
f u,fuek af ps;E_e;f ESiEhf id_ ;f ,SOv
f u
kd v
f #if epfema=u;yrm%rSm
rwefwqenf;vGe;f aeojzifh &Gmom;rsm;rSm jynfrh aD omepfema=u;ESihf tvSr;f a0;aev#u&f ydS gonf?
&Srf;jynfe,fajrmufydkif; erfhqef+rdK@e,fwGif t&nftaoG; edrfhaom qefwtdwfwefzdk;rSm 24000
45

usy(f qefwtdwu
f kd 4 OD;&Sad omrdom;pktwGuf wvcef@pm;aomufEikd o
f nf) qD wyd\m 3600/
qm;-600/ =uufoeG jf zL -2200 ESihf =uufoeG ef D - 2000 usycf ef@ toD;oD;aps;E_e;f &Syd gonf? 1
epfema=u;rsm;rSm +cHajrrsm;. trSefwu,faygufaps;udk y"merxm;bJ rw&m;ojzifh oabmwl
apcJ=h uonf? ta&S@ajrmufwikd ;f ppfXmecsKyf odr;f ,lco
hJ nfh +cHajr 500 {urSm ,refEpS af yguaf ps;ESihf
wGucf suv
f #iyf if cef@reS ;f ajc tenf;qH;k usyaf iG oef;aygi;f waxmifEh pS &f m ausmcf ef@wefz;kd &So
d nf[k
2
erfq
h efa'o&Sd &Gmom;wOD;u rSwcf suaf y; cJyh gonf? &Gmom;rsm;rSm ay;tyfonfah v#maf =u;aiGrmS
+cHajr.trSew
f u,fayguaf ps;xuf edru
hf sae+yD; w&m;r#wr_ r&So
d nfukd od=uaomfvnf;/ tm%mydik f
rsm;xH jyefvnfawmif;qdv
k #if zrf;qD;jcif;cH&rnfjzpfojzifh xkwaf zmfajymqdk &ef a=umuf&@H$ aecJ=h uygonf?
csK;d azmufrr_ sm;rSm &yfwef@roGm;acs? 2008 zJ@G pnf;yHt
k ajccHOya' yk'rf 3593 ESihf 2007 ckEpS w
f iG f
tdkift,ftdk ESifh oabmwlnD csufrsm;
twnfjyKcJhaomfvnf;/ a'ocH &Gmrsm;rSm
v,f , m+cH a jr tod r f ; cH & onf h tjyif
epfema=u;rsm;rSm +cHajrrsm;. trSef
vrf;azmufvyk f jcif; (od@k ) tjcm; zH@G +zdK;a&;
wu,fayguaf ps;udk y"merxm;bJ
pDru
H ed ;f rsm;wGif tca=u;aiGr&&Sb
d J twif;
rw&m;ojzifh oabmwlapcJh=u
t"rRvyk af y;cdik ;f apjcif;cH=u&onf? xd@k jyif
onf? ta&S@ajrmufwikd ;f ppfXmecsKyf
odrf;,l cHcJh&aom+cHajrrsm;udk jyefvnf
tiSm;&,l+yD;pdu
k yf sK;d ae&onf[k tpD&ifcpH m
odrf;,lcJhonfh +cHajr 500 {urSm
twGuf uGi;f qif; avhvmolrsm; u +cHajr
,refESpf aygufaps;ESifh wGufcsuf
odr;f ydu
k cf &H olrsm;ESihf vlawG@ ar;jref;pOfawG@
v#iyf if cef@reS ;f ajc tenf;qH;k usyaf iG
&Scd &hJ onf? ppfwyford ;f ,l cJo
h nfh v,f,m
oef;aygi;f waxmifEh pS &f m ausmcf ef@
ajrrsm;udk &Gmom;rsm;xH jyefvnftiSm;
cscahJ =umif; vlawG@ar;jref;r_ ta&twGuf
wefz;kd &So
d nf[k erfq
h efa'o&Sd &Gm
rsm;pGm}uHKcJh&onf? iSm;crSm wESpfv#if
om; wOD;u rSwcf suaf y;cJyh gonf?
usyaf iG 5000 rS 25000 0ef;usif cef@jzpf+yD;
tcsK@d a'orsm;wGif &Gmom;rsm;tm; pdu
k yf sK;d
xm;onfh qefpyg;oD;ESHrsm;jzifh tiSm;c
ay;&ef cGijhf yKonfuv
kd nf; awG@c&hJ ygonf?
&Gmom;rsm;taejzifh ,if;wd@k .v,f,m+cHajrudrk nfuo
hJ @kd jyefvnf&,lEikd af tmifjyKvky&f rnfukd rod&EdS ikd f
ojzifh ppfwyf usL;vGecf ahJ om csK;d azmufrr_ sm;udk wcgw&H vltrsm;od&adS p&efrjyKvky0f =hH uacs? 2010
=o*kwfv wGif odEMDtajcpdkuf trSwf 16 ppfa'ouGyfuJa&;rSL;u odEMD+rdK@uae rdkifvD&Gm
txd&w
dS +hJ cHajr{u 100 ausmo
f rd ;f ,lcw
hJ ,f? tJ'pD pfwyfu pdu
k yf sK;d ajrawGuo
kd rd ;f vdu
k ,
f w
kH ifruyJ
Taang (Palaung) Working Group, Monopoly Tea Farms, 2011, p.7
Interview #32
3
The union prohibits forced labour except hard labour for crime duly convicted and duties assigned
by the Union in accordance with the law and the interests of the public
1
2

46

vrf;aqmufvyk jf cif;rS a'ocH vufzufjcHrsm;udk zsuq


f ;D aejcif;
w{uudk ESpaf omif;cJEG e_ ;f eJ@&mG om;awGujkd yef wESppf mtiSm;cscw
hJ ,f? [k ppfwyfx+H cHajr vufvw
G f
qH;k &SLH ;cJo
h &l mG olwOD;uajymjyygonf? olrqufvuf&ifziG jhf yonfrmS usrwd@k pdu
k yf sK;d ajrawG todr;f cH
cJ=h u&ayrJh b,frmS oGm;wdik &f rvJ/ tultnDb,frmS ,l&rvJ qdw
k mrodb;l ? tvm;wlyJ +cHajrodr;f
cH&wm rauseyfayrJv
h nf; +cHajrpdu
k yf sK;d zd@k jyefimS ;=u&ygw,f/ bmjzpfvq
J akd wmhpu
kd yf sK;d a&;uusrwd@k &@J
4
t"du toufarG; 0rf;ausmif;av?

a'ocH jcHajrudk odr;f ydu


k +f yD; wyfpcef; pdu
k cf if;jyKvkyx
f m;yHk
From TSYOs Information and Human Right Documentation Department fieldworker news August
2010

47

jzpfpOf (4) t"rRvyk t


f m;ay;cdik ;f apjcif;- v,f,majrrsm;odr;f ydu
k jf cif;ESit
hf wl
vrf;azmufvyk af &;twGuf t"rRvyk t
f m;ay;cdik ;f apjcif;
erfq
h ef+rdK@ tpd;k &tm%mydik w
f @kd onf a'ocHrsm;. pdu
k yf sK;d ajrrsm;udk av#maf =u;aiG ray;bJ odr;f ,l
onft
h jyif &Gmom;rsm;udk vrf;azmufvyk &f mwGif tvkyv
f yk &f ef t"rRcikd ;f apcJo
h nf?
&Sr;f jynfajrmufyikd ;f / ausmufrcJ &dik f erfq
h ef+rdK@&dS Adv
k }f uD;oef;xGe;f onf wyfrif;om;ESihf refuef&mG &Sd
&Gmom;rsm;ydkif pdkufysKd;ajrrsm;udk aqG;aEG;ar;jref;jcif;rjyKbJvrf;azmufvkyf&eftwGuf odrf;,l
h nf[k &Gmom;wOD;ajymjycJo
h nf? v,f,majrydik &f iS rf sm;rSm qH;k &SL;H r_twGuf rnfonfh epfem
cJo
a=u;r# r&&Sad cs?
tm%mydik af wG vrf;azmufvyk w
f t
hJ csed rf mS qd&k if vrf;ab;0J,mrSm&Sw
d hJ pdu
k yf sK;d +cHajrtm;vH;k udk
b,fo@l urkd rS ajymbJ zsuq
f ;D ypf=uygw,f? tJ'v
D rf;azmufvyk w
f ma=umifh vrf;aqmufvyk af &;
twGuf pdu
k yf sK;d +cHajrawGord ;f cH&wJah e&mrSm awmifraus;&Gmtkypf u
k &GmawG tqd;k &Gm;qH;k cH=u&
w,f? tcsK@d ro
d m;pkq&kd if ydik q
f ikd w
f +hJ cHu yrm%eJwt
hJ jyif tckvkd bmav#maf =u;rSr&bJ odr;f ,lcH
=H uawmh bmrSrwwfEikd b
f J idak e=uygw,f? um;vrf;ab;rSmaexdik w
f hJ tcsK@d &mG om; awGuawmh
f J idak e=uygw,f? b,fo@l
pdu
k yf sK;d ajrtodr;f rcH&ayrJh aetdraf wGord ;f cH&wma=umifh bmrSrvkyEf ikd b
udrk S vnf; ajymjyzd@k rvkycf siaf wmhatmif &ifemae=uw,f?
vrf;azmufvyk af eonft
h csed w
f iG f aus;vuf&mG om;rsm;tm; rdom;pkwpkv#if wOD;pD vrf;azmuf
vkyf&mwGif vma&mufvkyftm;ay;&ef tm%mydkifrsm;uqifhac:owfrSwfcJhonf? xdkuJhodk@
vma&muf vkyt
f m;ay;jcif;rjyKygu usyaf iGig;axmif '%f&u
kd cf =H u&onf? ukew
f ifum;ydik f aom
rdom;pkrsm;rSm qDwyDyg ay;=u&+yD;/ ray;aomolrsm;rSm usyaf iG 70000 '%faiGaqmif=u&onf?
bmtca=u;aiGrrS &bJ awmifraus;&Gmtkypf u
k &Gmom;awG[m vrf;azmufvyk w
f ahJ e&mrSm
15 &ufausmf tvkyv
f yk cf &hJ ygw,f? tJ'&D mG om;awG[m a&wGi;f wwGi;f yg wl;&w,f? olw@kd cikd ;f wJh
twdkif; rvkyfbl;qdk&if txufu ajymwJhtwdkif; tm%mydkifawG&J@ ta&;,ljcif;udkcH=u&rSm
jzpfw,f?
&G m om;rsm;rS m Ad k v f } uD ; oef ; xG e f ; ES i f h vrf ; azmuf v k y f a &;tay: auseyf r _ v H k ; 0r&S d a y?
kd }f u;D twGuf usaemfw@kd tvkyf rvkycf sif
vrf;azmufvyk af &;[m a'ozH@G +zKd ;a&;vd@k ajymayrJh tJ'AD v
ygb;l ? usaemfw@kd vkd um;r&Sw
d v
hJ al wGtwGuf t&rf;epfemw,f? wu,fawmh tJ'g[m a'ozH@G +zdK;
hf ifz@kd y?J Oyrm tJwm rwdik cf if [ifwyf&mG u vufzuf+cH
a&;r[kwb
f J ol@&@J u,
kd u
f sK;d pD;yGm;udjk riw
awGoo
l rd ;f ,lcahJ o;w,f? usaemfw@kd wveD;yg;t=umvrf;azmufc&hJ w,f? usaemfw@kd rauseyf
f m;ay;&mrS jyefvmaom
bl;/ 'gayrJh bmrSvnf;rvkyEf ikd b
f ;l [k vrf;azmufvyk af &;wGif vkyt
1
&Gmom;wOD;ajymjyygonf?
From TSYOs Information and Human Rights Documentation Department fieldworker news, Oct
11, 2010

48

odr;f ydu
k x
f m;onfh ajray:Y vrf;azmuf&mwGif t"rRvyk t
f m;ay;&jcif;rsm;vnf;&Sad e
TSYO jyKvkycf o
hJ nfh vlawG@ar;jref;r_rsm;udk oH;k oyf=unf&h mwGif wtmif;a'o&S+d cHajrrsm;udk

twif;t"rRord ;f ,lpOf rnfonfh Edik if w


H umpHEe_ ;f ESihf jynfwiG ;f Oya' udrk #av;pm;vdu
k ef mjcif;
f mv twef=umonftxd w&m;Oya'pd;k rd;k a&;uif;rJrh /_ t"dyg,
` f
r&So
d nfuakd wG@&ygonf? ESpu
ESpcf x
G u
G af omOya'rsm;/ us,jf yef@onft
h usiyhf sucf spm;r_w@kd onf tm%mydik rf sm;tm; ppfwyf
tajcpdu
k f wyfpcef;wnfaqmuf&ef/ }uD;rm;onfo
h bm0t&if;tjrpfrsm;xkw,
f &l ef/ zH@G +zdK;a&;
pDru
H ed ;f rsm;/ pD;yGm;a&;tusK;d tjrwf(od@k )tm%mydik rf sm;. yk*v
~ u
d tusK;d pD;yGm; wd@k twGuf a'ocH
jynforl sm; . v,f,m+cHajrrsm;udrk w&m;odr;f ,l&efciG jhf yKxm;ouJo
h @kd jzpfaeygonf?
TjzpfpOfrsm;wGif a'ocHtodik ;f t0dik ;f wd@k rSm }udKwiftoday;cH&jcif; aqG;aEG;jcif;/ epfema=u;
ay;jcif; r&Sb
d J ESix
f w
k cf &H jcif;/ rw&m;a&$@ajymif;jcif;wd@k ukd cHc=hJ u&onf? tvGeq
f ;kd &Gm;aom
vl@tcGit
hf a&;csK;d azmuf}uD;rsm;jzpfonf? v,f,m+cHajrrsm;odr;f ,lc&H +yD; aemuf toufarG;
0rf;ausmif;rsm;yg aemufqufwJGtaejzifh qdk;&Gm;onfhtusKd; oufa&mufr_rsm;udk a'ocH
jynforl sm; &ifqikd =f u&onf? aemufyikd ;f tcef;uwGif v,f,majrodr;f qnf;jcif;a=umifh vlr_
a&;/ pD;yGm;a&;wd@k tay: qd;k usK;d oufa&mufrr_ sm;udt
k ao;pdyaf zmfjyxm;ygonf?
49

v,f,majrodr;f qnf;jcif;a=umifh vlra_ &;/ pD;yGm;a&;


wd@k tay: qd;k usK;d oufa&mufrr_ sm;

t"rRa&$@ajymif;aprSKonf a'ocHrsm;twGuf td;k tdrrf @J b0od@k qif;oufapjcif;

50

t&ifwek ;f u v,fajrawGrmS pyg;pdu


k w
f ,f? 'ga=umifh v,fajruae vHak vmufwhJ tpm;
taomufawG&=uw,f? tckawmh tm%mydik af wG v,fawGuo
kd rd ;f vdu
k w
f t
hJ csed u
f wnf;u
h csed f tem;,l&wJh
0ifaiG&zd@k aps;awGrmS [if;oD;[if;&Guyf aJ &mif;pm; ae=u&ygw,f? em;wJt
1
tcsed q
f w
kd mr&Sb
d ;l / em;wmeJ@ xrif;iwfrmS yJ
+caH jrodr;f cH&olrsm;twGuf v,f,m+caH jrodr;f qnf;cH&jcif;twGuf xdcu
kd rf t
_ jzpfq;kH rSm touf arG;0rf;
ausmif;rsm; qH;k &SLH ;jcif;jzpfonf? toufarG;0rf;ausmif;onf rdrw
d @kd b0&yfwnf&iS w
f efa&;twGuf ulnD
axmufyaHh y;ouJo
h @kd rdrw
d @kd vakH vmufaom0ifaiG&rdS o
S mv#if rdrw
d @kd ro
d m;pktwGuf vHak vmufaom
pm;eyf&u
d mQ ESihf cdv
k &kH maetdrrf sm; &&SEd ikd rf nf? wtmif;a'owGif yHpk t
H rsK;d rsK;d jzifh v,f,majrrsm; odr;f
ydu
k cf =H u&onf? vufzufEiS phf yg; pdu
k yf sK;d olrsm; v,f,m+cHajrodr;f ydu
k cf &H +yD;aemuf pdu
k yf sK;d &ef v,f,m
+cHajrr&Sad wmhouJo
h @kd tjcm;arG;jrLa&;jzifh toufarG;0rf; ausmif;jyKolrsm;rSmvnf; ,if;wd@k .EGm;rsm;udk
arG;jrL&ef ajrae&mr&Sad wmhay? jynforl sm;. b0rSm tH=h owkev
f y_ zf ,
G f ajymif;vJvmcJ&h +yD; olw@kd rmS
wae@vyk f wae@pm;b0jzifh rdom;pkukd zlvpkH mG axmufyEhH ikd &f eftwGuf tvky}f udK;pm; vky=f u&onf?
rdom;pk pm;0wfaea&;twGuf b0udck ufc=J urf;wrf;pGm &ke;f uef=u&ygonf?
v,f,m+cHajrodr;f qnf;r_rmS odr;f qnf;cH&olrsm;twGuf 'kujQ y\emajrmufrsm;pGmudk ,laqmif vm
f ufwu
kd jf zwfay:aeaom v,f,m+cHajrodr;f ,lra_ =umifh
ay;onf? ,if;wd@k . &yf&mG +rdK@e,frsm;wGiq
v,f,m+cHajr/ aetdrEf iS hf toufarG;0rf;ausmif;wd@k ukd vufvw
G q
f ;kH &SLH ;vdu
k &f aom &Gmom;rsm;onf
tjcm;vlra_ &;/ pDymG ;a&;jy\emrsm; ESiv
hf nf;&ifqikd &f zG,f oHo,ruif;jzpfvm=uonf?
v,f,m+cHajrodr;f cH&aomolrsm;rSm a,bk,stm;jzifh v,f,m+cHajrom odr;f ydu
k cf &H onfr[kwb
f J
tjcm; }uD;rm;onfh qd;k usK;d rsm;udv
k nf;cg;oD;pGmcH=u&onf? wtmif;jynfov
l x
l t
k rsm;pkrmS vufzuf
+cHvkyfief;tay:om touf arG;0rf;ausmif;twGuf rSDcdkvkyfudkifpm;aomuf=u+yD; xkd+cHajrrsm;
vufvw
G q
f ;kH &SLH ;vdu
k &f onft
h csed w
f iG f rdom;pkw@kd . vlra_ exdik af &;b0twGuf qufvuf&yfwnf&ef
yHrk eS 0f ifaiGr&&Sad wmhacs? xdt
k csuo
f nf rdom;pk0if uav;i,frsm; twGuf tvGet
f E &W m,f}uD;onfh
qd;k usK;d rsm;&&Sad pEdik o
f nf? pD;yGm;a&;usyw
f nf;r_a=umifh uav;rsm;udk ynm oif=um;&ef qufvuf
raxmufyEhH ikd af wmhojzifh twif;t"rRausmif;xGucf ikd ;f um rdom;pkpm;0wfaea&;twGuf vkyif ef;cGiw
f iG f
tvkyu
f v
l yk cf ikd ;f =u&onf? om;orD;rsm;rSm txufwef;ynmtqifu
h ykd if qnf;yl;cGirhf &awmhay?
TSYO uGi;f qif;owif;aumuf,o
l rl sm;onf tpD&ifcpH mtwGuf t&nftaoG;jynfrh aD om owif;

tcsut
f vuf rsm;aumufcpH Of odr;f ,lcaH om&Gmom;rsm;. v,f,m ajrodr;f ,ljcif; aemufqufwGJ
qd;k usK;d rsm;udk pHpk rf;avhvmcJyh gonf? tm;vH;k vl@tcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm;jzpfae+y;D uGi;f qif; avhvmol
wOD; rSwcf suaf y;onfrmS -

Taken from an interview with TSYO Fieldworker about their observations in the field

51

usrtawG@t}uKH t&qd&k ifawmh rlvwef;ausmif;+y;D wJh toufq,fEpS af usmf a,musmf ;a&m


rdef;uav;yg ausmif; qufrwufEdkifyJ xGuf=u&ygw,f? vufzuf+cHawGodrf;cH&vdk@
rdom;pkwiG ;f pD;yGm;a&;usyw
f nf;wma=umifyh /J rde;f uav; awGq&kd if rsuEf mS omray;cH&bl;/
t&ifxGuf&w,f? ausmif;uaexGuf+yD;wJhaemuf +cHtvkyfeJ@ tdrfwGif; rD;zdkacsmiftvkyf
h wGuf olw@kd rb
d
tp&Sw
d hJ tdrt
f vkyrf sK;d pHk ulvyk =f u&w,f? ausmif;p&dwu
f vnf;}uD;wJt
awGu ausmif;qufxm;zd@k ryHyh ;kd ay;Edik af wmhb;l / 105 rdik rf mS qd&k if r,fov
D &Siaf wGziG x
hf m;wJh
tcrJah usmif;rSm wufv@kd &wJh tcGit
hf vrf;&Sw
d mawmif rdbawGciG rhf jyKvd@k tJ'u
D av;awG
ausmif;rwuf&bl;? 'guawmh rdbawG[m rdom;pk pm;aomufz@kd tvHt
k avmuf r&Sw
d hJ
twGuyf jJ zpfw,f? 'ga=umifh uav;awG[m i,fi,f&,
G &f ,
G ef @J ausmif;xGu=f u &w,f?2
rdbrsm;onf wae@vyk w
f ae@pm;b0jzifh rdom;pkuckd ufcpJ mG &SmazG}udK;yrf; au|;arG;ae&ojzifh tjcm;
a&G;cs,pf &m r&S=d uIom om;orD;rsm;. ynmoif=um;cGiu
hf kd rv$rJ a&Smifom ydwyf if=u&onf? Edik if H
wG i f & S d u av;ol i ,f r sm;. tem*wf y nma&;ar#mf v if h c suf u if ; rJ h a ejcif ; ud k tpd k ; &u}ud K ;yrf ;

aqmif&u
G rf nfh tvm;tvmajcvSr;f rsm; rawG@&&dS ao;ay? jrefrmvli,frsm; zH@G +zdK;wd;k wufa&;twGuf
tm;ay;aqmif&u
G rf r_ jyKjcif;onf jy\emrsm;ydrk }kd u;D rm;vmap&ef tm;jznfah eouJo
h @kd jzpf+y;D / vli,frsm;
ausmif;apmpD;pGm xGu&f ojzifh tem*wfwiG f t&nftcsi;f rsm;uif;rJu
h m tjcm;tvkyrf sm;&Smvky&f ef
twGuf t&nftaoG;rjynh0f yJ tcuftcJrsm;ESihf &ifqikd =f u&rnf?

Taken from an interview with TSYO Fieldworker about their observations in the field

52

S.H.A.N

w&kwef ,fpyf+rKd@od@k a&$@ajymif;jyD;tvkyv


f yk &f eftwGuf a&muf&v
dS maom wtmif;vli,frsm;
ynma&;edru
hf sro
_ nf vlrp_ ;D yGm;tusyt
f wnf;od@k ydrk Okd ;D wnfaeonfrmS oHo,&Sv
d rd rhf nf r[kwaf y?
vufzuf+cH vkyif ef;udo
k mvkyu
f ikd &f ef t&nftcsi;f udo
k mydik q
f ikd =f uaom wtmif;vlrsK;d wd@k onf pdu
k yf sK;d
vkyu
f ikd &f ef +caH jrrsm; r&Sad wmhonft
h csed w
f iG f uav;i,frsm;ausmif;wGif ynmqufvufoif,&l ef p&dwf
raxmufyEhH idk af wmhyJ rdbrsm; uJo
h @kd yif yHrk eS t
f wef;ynmr&&Scd =hJ uouJo
h @kd uav;rsm;vnf; t&nftcsi;f
uif;rJo
h nfh puf0ikd ;f oHo&m vnfywfum tqH;k rowfEikd yf J jzpfaeygrnf? rdbrsm;xHrS tarG&rnfh
v,f,m+cHajrr&SdawmhonfhtwGuf xdkvli,frsm;. tajctaerSm ydkrdkqdk;&Gm;zG,fom&Sdawmhonf?
Ttajctaeonf vli,frsm;tm; rdom;pkpm;0wfaea&;twGuf 0ifaiG&onfhtvkyfrsm;&SmazG&ef
tjcm;&yfa0;a'ood@k a&G@ajymif;tvkyo
f rm;b0tjzpfxu
G cf mG aprnfh ta=umif; w&m;rsm; jzpfygonf?
Q nfrsm;onf td;k rJt
h rd rf EhJ iS hf ae&m
xdu
k w
f efonfeh pfema=u; ray;bJ v,f,m+cHajrodr;f ,lc&H aom 'kuo
a&G@ajymif; tvky&f mS apjcif;rsm; jzpfay:ap&ef zefw;D aeygonf? vufzuf+cHrsm;odr;f ,l+yD; vrf;r}uD;
azmufvyk &f eftwGuf erfq
h efrrS efwek o
f @kd twif;a&G@ajymif;cH&onfh vufzuf+cH&iS rf o
d m;pkrsm;ta=umif;
vlawG@ar;jref;r_rsm;pGm &&Scd yhJ gonf? vwfwavm 2011 ckEpS f azazmf0g&v
D wGif [drk ed ;f &GmrS rdom;pkEpS pf rk mS
twif;t"rRaetdraf &G@ajymif;jcif;cHc&hJ ygonf?
tJ'v
D rf;r}uD;ab;rSmaewJh usrwd@k refarmuf&mG u rdom;pkwpk[m twif;t"rR ajymif;a&G@ccH &hJ w,f?
usr qd&k if tdru
f aeqdik /f qdik u
f aetdrt
f jzpf ae&majymif;cH&wm oH;k cgawmif&+dS yD[k tdrq
f ikd af &mif;ol
3
trsK;d orD;wOD;u &ifziG jhf yygonf? vufzuf+cH/ awmESihf pdu
k yf sK;d ajrrsm; r=umc%odr;f ,lc&H ojzifh
&Gmom;rsm;rSm tvGepf w
d yf suf ae=u&ygonf?
vufzuf+cHord ;f ,lccH &hJ onfh a'ocH&mG om;wOD;rSm tjcm;yHrk eS 0f ifaiGEiS hf toufarG;0rf;ausmif; r&Sb
d J
jzpfaeygonf? xdak =umifh erfq
h ef/ rlq,fEiS hf uGwcf ikd &f dS v,f,m+cHajrodr;f ,lc&H aom &Gmom;rsm;rSm
w&kwf-jrefrme,fpyfodk@ oGm;a&mufum a&G@ajymif;tvkyform;rsm;tjzpf tvkyfvkyf=u&ygonf?
yrm%}uD ; rm;aoma&G @ ajymif ; tvk y f o rm; wtmif ; vl r sKd ; rsm;twG u f rwl n D u J G j ym;aom
3

Taken from research released by TSYO on www.palaungland.org

53

rdbrJ@a*[mr[kwyf g- rdbrsm; a0;vHonfah 'owGif a&G@ajymif;jyD; tvkyv


f yk =f uonft
h wGuf
bke;f awmf=uD;rS uav;rsm;udk apmufa&Smufxm;&ykH

tusK;d qufrsm;pGm&S+d yD;/ usecf ahJ om +rdK@&mG rsm;wGif vli,fta&twGuf aysmufu,


G v
f ek ;D yg; enf;yg;vm
cJyh gonf? vlawG@ar;jref;cH&olwOD;u usrwd@k &mG uvlawG tawmfrsm;rsm; ucsiaf usmufprd ;f wGi;f eJ@ w&kwb
f ufukd xGuo
f mG ;=uw,f? 'Duae@
tajctaerSm touf}u;D wJv
h }l u;D awGe@J uav;yJ &GmrSmusew
f ,f/ &GmrSmbmtvkyrf v
S nf;&Smvd@k r&bl;/
'ga=umifh vlawGukd tjcm;ta0;wae&mqD xGuo
f mG ;zd@k zdtm;ay;ovdjk zpfaew,f? 'Dupd [
P m usrwd@k &@J
aus;vuf&;kd &mb0udk aysmufq;kH ap+yD;awmh ,Ofaus;r_twGuf wu,ftE &W m,f&ydS gw,f? usrwd@k &@J
wefz;kd eJ@ rdom;pkb0 wajz;ajz; aysmufu,
G v
f rd rhf ,f4
rdrd&yf&Gmudkcsefxm;+yD; ta0;odk@xGufcGmolrsm;rSm wOD;wnf;cHpm;&onfr[kwfbJ w&kwfEdkifiHodk@
a&$@ajymif; tvkyf orm;tjzpftvkyfvkyf=uaomwtmif;vlrsKd;wdk@onf acgif;yHkjzwftjrwfxkwfr_
rsm;cHpm;=u&+yD;/ a&$@ajymif;tvkyf orm;rsm;rSm enf;yg;onfv
h yk t
f m;cjzifh qd;k 0g;onfv
h yk if ef;cGiw
f iG f
tcsed ef m&D=um&Snpf mG tvkyv
f yk =f u&ygonf? trsK;d orD;trsm;pkrmS acgi;f yHjk zwftjrwfxw
k cf =H u&onf?
tcsK@d ro
d m;pkrsm;rSm tvkyyf pGJ m;rsm;rSwqifh w&kwjf ynf&dS puf&t
kH vky&f rkH sm;wGit
f vkyv
f yk &f ef orD;i,f
rsm;udck iG jhf yKcJ=h uaomfvnf;/ wcgw&HrmS xdu
k o
hJ @kd jzpfrvmbJ trsK;d orD; i,frsm;rSm w&kwjf ynfwiG f
a&mif;pm;cH=u&+yD;/ w&kwftrsKd;om;rsm;ESifhtwif;t"rRvufxyf&ef(odk@ )jynfhwefqm&HkwGif
vdit
f vkyo
f rtjzpf vkyu
f ikd =f u&jcif;jzifh rdom;pkrsm;udak emufwzef jyefvnfqakH wG@ciG rhf &Sad wmhay?5
4

Interview #51

PWO, Stolen Lives, 2011, p19

54

v,f,majrodr;f ,ljcif;onf wtmif;vlrsK;d wd@k . ,Ofaus;r_EiS hf &d;k &m"avhx;kH wrf;rsm;udk t}uD;tus,f


xdcu
kd af p ygonf? ESpo
f pfu;l tcgo}uFe/f 0gwiG ;f umvESio
hf ;D wif;u|wt
f csed rf sm;wGif wtmif; vlrsK;d wd@k
onf &GmeD;csi;f w&GmESihf w&GmvSnv
hf nfomG ;vm+yD; bke;f }uD;ausmif;rsm;wGit
f vSL'gejyKvkyjf cif;/ &Gm&Sd
ouf}uD;&G,t
f rkd sm; aqGrsKd ;rsm;udk vSLzG,yf pPn;f jzifu
h efawmhjcif; tp&So
d nfh &d;k &m"avhx;kH wrf;rsm;udk
jyKvky+f rJjzpfonf? od@k aomf v,f,m+cHajrrsm; todr;f ydu
k cf b
H 0od@k usa&mufaomtcg 0ifaiGrsm;edru
hf s
vm+yD; jyKvky+f rJ &d;k &m"avhx;kH wrf;rsm;udk =um&Snf rjyKvkyEf ikd af wmhyg?
t&ifwkef;uqdk&if oD;wif;u|wftcsdefcg(atmufwdkbmv)a&muf&if usaemfwdk@ tjcm;&GmawG
w&Gm+yD;w&GmoGm;+yD; tvSLtwef;jyKvkyaf vh&ydS gw,f? 'gayr@'J ED pS af wmh ud,
k &hf mG bke;f }uD;ausmif;udk
awmifbmoGm;vSL&rSe;f rodb;l / usaemf rsuEf mS t&rf;ylw,f? usaemfh tau;awGuvnf; twd;k awG
qufwu
kd w
f ;kd aew,f? qef/ qD/ qm;awG tau;eJ@ 0,fxm;wm tJ'q
D ikd u
f jkd yefqyfEikd f tH;k r,fv@kd usaemf
rxifb;l ? tJ'gtjyif usaemfaiGawGxyfracs;,lcsiaf wmhb;l / t&rf;&Suw
f ,fAsm? usaemfw@kd bmwwf
Edik rf vJ? t&ifb0wke;f ujyKcJw
h hJ ukov
kd u
f =H urRmyJv@kd vufc&H awmhrmS ygy?J 6
v,f,m+cHajrodr;f qnf;cH&jcif; &vm'ftjzpf obm0ywf0ef;usif xdcu
kd yf supf ;D r_onfvnf; tjcm;
ta&;}uD;onfh tcsufwcsufjzpfonf? wtmif;a'owGif odrf;,lcHcJh&aom +cHajrtrsm;pkonf
jrefrmjynf.aygu,fvaS om obm0 o,HZmwjzpfonfh owWK/ a&eDEiS hf obm0"gwaf iG@rsm; t}uD;
tus,x
f w
k v
f yk o
f ;kH pJ&G mwGif tusK;d jyKap&ef jzpfonf? &cdik u
f rf;vGerf x
S u
G &f adS om obm0"gwaf iG@ukd
&cdik /f jrefrmjynftv,fyikd ;f / &Sr;f jynfe,fEiS w
hf tmif;a'o wd@k ukd jzwfausmo
f ,
G w
f ef;rnfh ydu
k v
f ikd ;f rsm;
pwif wnfaqmufae+yDjzpfonf? ydu
k v
f ikd ;f jzwfoef;wnfaqmuf&mwGif &Sm;yg;wd&pd m> efrsm; aexdik f
usupf m;&m xlxyfonfo
h pfawmrsm;ESihf opfawmrsm;. a*[pepfw@kd ukd TpDrcH suf azmfaqmifjcif;jzifh
zsuq
f ;D =uawmhrnfjzpfonf? pDrcH suaf =umifh tpdyt
f ydik ;f tcsK@d uzkd suq
f ;D +yD;jzpfonf?

wtmif;a'o&Sd jynforl sm;twGuf aq;0g;jywfvwfaeykH


6

Interview #26

55

Tawmajrtrsm;pkrSm aus;vufwdkif;&if;om;vlrsKd;wdk@ ae@pOftoHk;jyKrSDcdkae&ojzifh umuG,f&ef


txl;vdt
k yfygonf? awmawmifrsm;udk ajr+ydKr_rsm;jzpfapEdik o
f nfh wl;azmfjcif;/ +zdKcsjcif;/ wefz;kd &So
d nfh
opfrmrsm;udk jyefvnfpu
kd yf sK;d jcif; rjyKyJ yrm%rsm;pGmckwjf zwfjcif; tp&So
d nfv
h yk &f yfrsm;udk ,ckprD u
H ed ;f rS
ysuq
f ;D r_tE &W m,frsm;udo
k ,faqmifvm+yD; obm0ywf0ef;usiu
f kd t}uD;tus,x
f cd u
kd yf suq
f ;D apyg
7
l rl sm;rSm ,ckjzpf&yfrsm;udk ud,
k w
f ikd u
f ,
kd f usawG@jrifc@J
onf? TSYO uGi;f qif;owif;aumuf,o
=uygonf? rdrw
d @kd uGi;f qif;owif;aumuf,o
l rl sm;u v,f,majrrsm; odr;f ydu
k +f yD;aqmufvyk cf ahJ om
tpd;k &puf&rkH sm;ESihf puf&rkH x
S u
G o
f nfah vxknpfnrf;r_rsm;. wd;k yGm;tE &W m,f&rdS _ tajctaersm;udk
ajymjyygonf? xkpkd uf&rkH sm;onf puf&x
kH u
G f pGe@f ypftnpfta=u;rsm;udk pepfwus zsuq
f ;D jcif; rjyKbJ
puf&t
kH ajcpdu
k &f ma'orsm;udyk supf ;D atmifvyk af qmifae=uonf?
usaemfoGm;a&muf vlawG@ar;jref;wJhol[m vufzuf+cHajrodrf;cH&+yD;/ ol&J@tdrf[m tJ'Dpuf&Hk&J@
f ,f? puf&u
kH aexkww
f hJ npfnrf;r_
nmbufuyf&yf rSm &Sw
d ,f? olw@kd +cHajreJ@ jrpfacsmif;udyk g odr;f vdu
k w
awG[macsmif;xJawmajrxJ ae@wikd ;f vdv
k 0kd ifa&mufae+y;D tJ'aD csmif;rSm ig;awG/ ykpeG v
f ;kH awGae=uygw,f?
ol tJ'D+cHxJ0ifoGm;=unfhwJhtcgrSm ydk;avmufvef;awGtrsm;}uD; olawG@cJh&w,f? tJ'gtjyif
ajrmif;ykyaf wG&adS eawmh vrf;av#muf&rJah e&mudrk &Sb
d ;l vd@k tJ'v
D al jymjyw,f? txl;ojzifh rd;k &moDrmS
qd&k if rd;k a&awGe@J npfywfa&maESmaewma=umifh tajctaeuyd+k yD; npfywfw,f? ywf0ef;usiu
f vlae
vdk@roifhawmfawmhbl;/ a&m*gul;pufE_ef;vnf; wdk;zdk@wu,fvG,frSmyJ? tJ'D ywf0ef;usif rSmaewJh
olawG[m usef;rma&;twGuf vpfvsL&SLcHae&ovdkjzpfaew,f? tJ'gtjyif obm0ywf0ef;usif
tajctaeud=k unf&h wmvnf; *&kwpdu
k f xde;f odr;f apmifah &Smufwm rawG@&bl;?8
wtmif;a'owGif }uD;rm;onfh a&tm;v#ypf pfxw
k rf nfah &umwmrsm; aqmufvyk jf cif;onfvnf;
v,fajrrsm;wGif yHrk eS t
f oH;k jyKavh&o
dS nfh a&rsm;udk a&umwmxJo
h @kd oG,q
f if;ukeo
f jzifh v,form;rsm;
twGuaf &cef;ajcmuf+y;D a'otwGi;f &Sd obm0ywf0ef;usiyf supf ;D r_rsm;jzpfapygonf? tm%mydik rf sm;rSm
a&wcg;rsm;ud k p nf ; pH e pf w us tcsd e f r S e f rzG i f h a oma=umif h a'ocH r sm;.v,f a jrrsm;rS m
a&vH k a vmuf p G m r&&S d o nf h t cuf c J r sm;ES i f h & if q d k i f = u&onf ? ajr+yd K r_ r sm;yd k r d k j zpf y G m ;jcif ; /
uef@owfxm;onf@opfawmZHrk sm;wGif opfawmjyKef;wD;r_rsm;vmjcif;ESihf +rdK@jyvlaer_ wd;k rsm;vmjcif;
tp&So
d nfh tjcm;aomobm0ywf0ef;usif ysupf ;D r_rsm;vnf;yg0ifonf?
wtmif;a'owGif jrefrmppfwyfrSppfwyftiftm;wdk;csJ@jcif;onf a'otwGif; pdkufysKd;v,f,m
+cH a jrod r f ; cH & jcif ; ES i f h vl @ tcG i f h a &;csKd ; azmuf r _ r sm; yd k r d k w d k ; yG m ;vmaponf h t"d u ta=umif ;
t&if;w&yfjzpfonf? xdkuJhodk@ppftiftm;wdk;csJ@ jcif;a=umifh wtmif;vlr_tzJG@tpnf;tay:
vlrp_ ;D yGm;qd;k usK;d rsm;vnf;oufa&mufapygonf? xdt
k jyif odr;f ,lxm; onfh +cHajrrS olw@kd .0ifaiGrsm;
twGuf trawmfa=u;aiGrsm;ay;rnf[q
k u
kd m ppfom;rsm;onf tdrx
f o
J @kd 0if&muf+yD; vlxw
k @kd . tpm;
taomuf/ tdraf rG;wd&pd m> efEiS hf csujf yKwf&efyu
k eft;kd tp&So
d nfyh pPn;f rsm;udv
k nf; ,if;wd@k vdck sio
f nfh
t&mrsm;udk twif;,liifavh&=dS uonf?
7

EarthRights International, Situation Briefer No. 1, The Burma-China Pipelines, March 2011

Taken from an interview with TSYO Fieldworker about their observations in the field

56

ppfom;awGtrd x
f u
J 0kd ifvmw,f? usaemf&@J qefq/D yJ/ xrif;td;k awGukd rawmif;yJ olw@kd ,lomG ;=u
w,f? usaemfw@kd u olw@kd ppfwyfe@J aoewfawGuakd =umufae&awmh bmrSjyefajymvd@k r&bl;9
xdak 'owGif tajccsaomppfom;rsm;onf a'ocHrsm;pdu
k yf sK;d }uD;jyif;vmonfh oD;ESrH sm;udk a&mif;pm;
&efEiS hf ,if;wd@k . rdom;pkuakd u|;arG;&eftwGuf jzpfay:vmEdik o
f nfjh y\emrsm;udk *&krpdu
k yf J qGwcf ;l
cJ=h uonf?
k /kH yefaq;eJ@tjcm;aus;&GmawGu &mom;
etz ppfom;awG[m wkepf ifav;/ wkepf if}uD;/ refaemif/ cdv
awG&@J [if;oD;[if;&Guaf wG/ opfo;D awGe@J tdraf rG;owW0gawG udk vma&muf+crd ;f acsmuf+y;D 'g;jywdu
k o
f vdk
vm,l=uw,f? olw@kd usaemfw@kd &@J [if;oD;[if;&Guaf wGuckd iG jhf yKcsurf ,lbJ vmcl;oGm;w,f/ cl;wm
awmifaumif;aumif;rcl;bJ tyifvu
kd t
f jrpfuaeEkwo
f mG ;w,f/ pdu
k yf sK;d a&;+cHawGukd zsuq
f ;D csio
f vdk
zsuq
f ;D +yD; &Gmom;awGqu
D =uufawGvnf; pm;zd@k ,o
l mG ;cJw
h ,f? [k&mG om;wOD;uajymjyygonf?10
ppfom;rsm;rS &Gmom;rsm;tay: vk,ufzsuq
f ;D =uonfh ta=umif;t&if;w&yfrmS olw@kd u,
kd w
f ikd f tpd;k &
xHrS zlvaH omvpmr&&S=d uojzifh omreft&yfom;rsm;}udK;pm;&SmazGxm;onfh tpm;taomufrsm;udk
vk,uf=ujcif;jzpfonf? txl;ojzifhatmufajctqifh &Jabmfrsm;rSm udk,fydkif0ifaiGjzifh &yfwnf&
aoma=umifh tajctae ydkqdk;apyg onf? xdkta=umif;jycsufrSm rSefuef jcif; r[kwfaomfvnf;
&Gmom;rsm;. tcGit
hf a&;udk csK;d azmuf&efrmS xdt
k csuf udyk if vufnKd ; xd;k nGejf y&ef &Sad wmhonf?
v,f,m+cHajrodr;f ,ljcif; aemufquf wJq
G ;kd usK;d rsm;rSm wtmif;jynfol vlxw
k @kd . ae@pOfb0tay:wGif
yHkpHtrsKd;rsKd;jzifh oufa&mufaeaom a=umifh wtmif;vlrsKd;wdk@. vl@tcGifhta&;udk wdkuf&dkuf
csKd;azmufae=uaom tm%mydkifrsm;. vkyf&yfrsm;udk ta&;,laqmif&Gufr_ rsm;jyKvkyfjcif;jzifh
tusK;d oufa&mufr_ rsm;udk ta&;w,l aqmif&u
G &f ef vdt
k yfaeygonf?

pdu
k yf sK;d ajrodr;f cH&jcif;a=umifh b0&Sio
f ef&yfwnfa&;twGuf yifyef;pGmoD;ESaH &mif;ae&yHk
9

PYNG, Under the Boot report 2007

10

Taken from news released on www.palaungland.org

57

ed*;kH
v,f,majrodr;f ,ljcif;onf jynfov
l x
l w
k @kd . b0udt
k rSew
f u,f xdcu
kd af p+yD;/ wtmif; jynfol
vlxkESifh jrefrmEdkifiH &Sdtjcm;jynfolrsm;twGufvnf; trSefwu,f jy\emw&yf jzpfaeygonf?
d @kd ajymqdrk nfqykd gu ,ckusL;vGerf r_ sm; tay: wm0ef,o
l ifh
trSew
f u,fjy\em [laomt&mudk rdrw
aomol/ ,ckvwfwavmowdjyKrdcsuft& tpdk;& wGifwnf&Sdaeaom v,f,majr odrf;,lonfh
,Ofaus;r_EiS hf 'kucQ &H olrsm;tay: oufa&mufonfh xdcu
kd ef pfemr_rsm;udk wm0efcaH jz&Si;f jcif; uif;rJrh r_ sm;
tm; &yfwef@ajymif;vJ&ef wm0ef,o
l ifah omol tp&So
d nfh trSew
f u,f tm%m vufuikd x
f m;aom
yk*K~ v
d rf sm;. vuf&t
dS ajctaetcsut
f vufrsm;udv
k nf; &ifqikd w
f ifjy=u&rnf jzpfonf?
TtpD&ifcpH monf v,f,m+cHajrrsm;odr;f ,ljcif;. wdu
k &f u
kd &f vm'ftjzpf ay:ayguv
f monfh vl@tcGihf
ta&; csK;d azmufrsm;ESihf trSew
f u,ford ;f ydu
k cf &H olrsm;rS xkpd rD u
H ed ;f rsm;. tusK;d &vm'frsm;&&Scd pH m;&ef
vufvSrf;a0; aeonfudk rD;arSmif;xdk;wifjy&ef &nf&G,fygonf? yHkrSeftajctaersm;wGif wtmif;
vlrsK;d rsm;rSm 0ifaiG&&S&d eftwGuf tvky}f udK;pm; vky=f uygonf? wtmif;vlrsK;d wd@k . toufarG;
0rf;ausmif;vkyfief;rsm;onf tcsdefumv=um&SnfpGm tvkyfvkyf=u&+yD; toifhwifhom bmaiG
tusKd;tjrwfjyefvnf&&SdEdkifonfh um,vkyftm; vufudkifjyK&efvdktyfonfh +cHpdkufysKd;a&; vkyfief;
yifjzpfonf? xd@k a=umifh touf&iS o
f ef&yfwnf&ef tvH;k pHrk cDS t
kd m;xm;ae&onfh ,if;wd@k . v,f,m+caH jr
rsm;udk tm%mydik rf sm; vma&muford ;f ydu
k o
f nft
h csed w
f iG f ,if;wd@k .b0wckv;kH rSm }uD;rm; pGm xdcu
kd f
epfem=u&ygonf?
wtmif;vlrsK;d wd@k . +caH jrrsm;udk ,laqmiford ;f ydu
k jf cif;onf ,if;wd@k &Sio
f ef&eftouf&LS ae&aomavudk
,laqmif odrf;ydkufvdkufouJhodk@jzpfonf? ,if;wdk@ rnfuJhodk@touf&Sifoef &yfwnf=urnfenf;?
pdkufysKd;&ef +cHajrr&Sdjcif;onf b0&Sifoef&yfwnf&ef vrf;r&Sdawmh[k t"d,foufa&mufapygonf?
,if;wdk@onf tjcm;vkyfief;t&nfcsif;rsm; wdk;wufzHG@+zdK;&eftwGuf jrefrmtpdk;&xHrS ulnD
axmufyHhr_tcGifhtvrf;rsm;udk wcgrSr&&Sd=uay? vltrsm;pkrSm ,if;wdk@. bdk;bGm;pOfqufpdkufysKd;cJh
aom+cHajrudk wd;k wufajymif;vJvmap&ef rnfuo
hJ @kd qufvufxed ;f odr;f vkyu
f ikd =f u &rnfukd todynm
avhvmcGihf r&&S=d uyg?
toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;r&Sdv#if ,if;wdk@touf&Sifoefzdk@ tpm;taomufrsm;0,f&ef0ifaiG
rnfuJhodk@&SmazG =urnfenf;? om;orD;rsm;udk ausmif;wuf&ef rnfuJhodk@axmufyHh =urnfenf;?
tu,fI wtmif;vlrsK;d wd@k . vufzuf+cHajrrsm;udk ,laqmiford ;f ydu
k v
f u
kd yf gu wtmif;vlrsK;d wd@k onf
,if;wdk@. vlrsKd;a&;0daoovuQ%m/ "avhxHk;wrf;ESifh &dk;&m,Ofaus;r_rsm;yg qHk;&SHL;vdkuf&onf?
Tazmfjycsurf sm;rSm rdrw
d @kd rw
S w
f rf;jyKxm;onfh v,f,m+cHajrodr;f qnf;cH&jcif;a=umifh xdcu
kd ef pfemol
rsm;tay: usa&mufonfh qd;k usK;d tcsK@d yifjzpfonf?
rdrdwdk@taejzifh rnfonfhtwGufa=umifh v,f,m+cHajrodrf;rsm;odrf;,lcH=u&onfudk tjzpftysuf
aygif;rsm;pGm wifjycJh+yD;jzpfonf? vufzuf+cHajrrsm;ta=umif;trsKd;rsKd;jzifhodrf;ydkufr_rsm; ay:ayguf
ae&onfrmS wtmif;a'otwGi;f jrefrmppfwyf tiftm;ydrk w
kd ;kd cs@J vmjcif;jzpfonf? T tajctae
rsm;rSm vlxw
k @kd .+cHajrrsm;odr;f ,ljcif;/ odr;f ,lco
hJ nfh ajrrsm;udk rxDrjhJ rifjyK+yD; &Gmom; rsm;tm;jyefvnf
58

tiSm;csjcif; tp&So
d nfh vltcGit
hf a&;csK;d azmufrr_ sm; tv#t
H y,f ay:ayguaf p&ef OD;wnfaeygonf?
tm%mtirf;r&rufarmaomolrsm;. trltusifhrSm jynfolrsm;xHrS &Suf a=umuf&$H&Smr_r&SdbJ
=urf;wrf;cufxefpmG 0ifaiG&mS wwf=uygonf? wtmif;a'owGif ppfwyfwyfz@GJ tiftm;rsm;jym; pGm
wnf&Sdaejcif;a=umifh aemufqufwJG&vm'ftjzpf rk'drf;usifhjcif;/ nif;yef;ESdyfpufjcif;ESifh t"rRvkyf
tm;ay;cdik ;f ap jcif; tp&So
d nfv
h t
l cGit
hf a&;csK;d azmufr_ rSww
f rf;rsm; rSmvnf; ydrk rkd sm;jym;vmygonf?
wtmif;a'owGif ppfwyftiftm;wd;k cs@J onft
h "duta=umif;t&if;rSm a&$obm0"gwaf iG@yu
kd v
f ikd ;f
pDru
H ed ;f ESihf a&GvD a&umwm trSwf 1/ 2ESihf 3 aqmufvyk jf cif; tp&So
d nfh yrm%}uD;rm;aom obm0
t&if;tjrpfxkwf,loHk;pJGrnfh pDrHudef;rsm;vkyfaqmif&efjzpfonf? jynfolvlxkrsm;rSm rnfonfh
epfema=u;wpHkw&mr#r&&SdbJ v,f,m+cHajrrsm;udk xdkpDrHudef;rsm;twGuf rw&m;odrf;,lcH&jcif;/
a&$@ajymif;ESix
f w
k cf H &Edik af =umif; (od@k ) xdpk rD u
H ed ;f ESiphf yfvsO;f +yD; wdik yf ifaqG;aEG;r_r&Sjd cif;wd@k uckd pH m;cJ&h +yD;/
usL;vGerf r_ sm;twGuf rnfow
l OD;wa,mufr# wm0efcaH qmif&u
G jf cif;r&Sad cs?
xd@k jyif tpd;k &taejzifh obm0t&if;tjrpfrsm; xkw,
f o
l ;kH pJo
G nfph rD u
H ed ;f rsm;a=umifh obm0ywf0ef;usif
tay: usa&mufrnfh qd;k usK;d rsm;udk xnfo
h iG ;f pOf;pm;xm;jcif; r&Sad y? tpd;k &rSm ,if;wd@k prD cH surf sm;.
ta=umif;udpEP iS hf ywfoufI v#K@d 0u
S x
f m;=u+y;D / a0zefar;cGe;f xkwo
f rl sm;rSm zrf;qD;jcif;/ tusO;f csjcif;ESihf
tjcm;qd;k &Gm;onfh t&mrsm;ESihf xdyw
f u
kd &f ifqikd =f u&onf? obm0t&if;tjrpfxw
k ,
f o
l ;kH pJjG cif;ESihf
a&umwmpDrHudef;wdk@rSm jrefrmtpdk;&. bmtcGeftwGuf aiGusyfoef;aygif;rsm;pGm zefwD;ay;
v#u&f adS omfvnf;/ omrefEikd if o
H m;rsm;rSm xd0k ifaiGrsm;udk jrifawG@o&d cdS iG rhf &&S=d ubJ pDru
H ed ;f tusK;d
oufa&mufru
_ v
kd nf; rcHpm;=u&ay? wtmif;vlxw
k @kd rmS 2011 ckEpS x
f d v#ypf pfr;D oH;k pJcG iG hf r&&Sd ao;yg?
rdrw
d @kd taejzifh txufwiG af zmfjycJo
h nfh &ufpuf=urf;=uKwfrr_ sm;twGuf wm0ef,al qmif&u
G &f efEiS hf
tusiyhf sucf spm; +yD; w&m;Oya'pd;k rd;k a&;tm;enf;r_rsm;udk jyefvnfqef;ppf&ef tpd;k &tm; wdu
k w
f eG ;f
vdu
k yf gonf? tpd;k &tm; avmb tvd&k ruf ESihf rpif=u,fonfw
h yfrufrr_ sm;twGuf rdr.
d jynfov
l x
l k
tcGit
hf a&;udk csK;d azmufaejcif;tm; &yfwef@&ef/ vlom;qef&efEiS hf xdpk rD u
H ed ;f rsm;rS& &Sv
d maom0ifaiG
rsm;udk jrefrmjynfov
l x
l .
k b0zH@G +zdK;a&;twGuf toH;k jyK&ef rdrw
d @kd qEN&ydS gonf? jrefrmjynfov
l x
l u
k kd
v#yfppfrD;ay;jcif;/ tdrfwdkif&ma&mufa&jzef@a0ay;jcif;/ ynma&;/ usef;rma&; cH,l&&Sdapjcif;/
vlr_todkif;t0dkif;twGif; zHG@+zdK;wdk;wufr_rsm;aqmif&Gufay;jcif;/ qif;&JrJGawr_ESifh q,fpkESpfrsm;pGmrS
nHzh si;f onfh tkycf sKyfrr_ S zdEydS &f ufpufrr_ sm;udk avsmch sEikd &f efw@kd twGuf tcsK@d aomvlrt
_ aqmufttHrk sm;
cHpm;&&Sd Edik af p&ef aqmif&u
G af y;jcif;wd@k jyKvky&f efvt
kd yfygonf?
aemufq;kH taejzifh TtpD&ifcpH m&vm'fwcktaejzifh a'ocHjynfov
l x
l w
k @kd rmS todtjrif rsm;yGiv
hf if;
vm+yD;/ v,f,m+cHajrodrf;ydkufcH&jcif;onf rSm;,Gif;onfhvl@tcGifhta&;csKd;azmufr_wckjzpfonfudk
od & S d e m;vnf a p&ef rd r d w d k @ ar#mf r S e f ; ygonf ? a'ocH j ynf o l r sm; rd r d w d k @ .tcG i f h t a&;tay:
rm;rm;rwfrwf&yfwnf+yD;/ rdrw
d @kd v,f ,m+cHajrrsm;udk w&m;0ifjyefvnf&&S&d ef/ oifah v#mo
f nfh epfem
a=u;aiGrsm;&&S&d efEiS hf usL;vGecf o
hJ nfu
h pd &P yfrsm;twGuf wm0ef,l aqmif&u
G af &;wd@k twGuf tpd;k &
tm;zdtm;ay;aqmif&u
G jf cif;wd@k u0kd ikd ;f 0ef;jyKvky&f ef rdrw
d @kd taejzifjh rifawG@ vdyk gonf? wtmif;jynf
olvx
l w
k &yfv;kH rdrw
d @kd . &ydik cf iG /hf v,f,m+cHajr/ td;k tdrEf iS hf toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef;rsm;udk
umuG,af pmifah &SmufEikd &f eftwGuf rdrw
d @kd u,
kd w
f ikd f twlwuG &yfwnfaqmif&u
G =f u&efvt
kd yfygonf?
59

wdu
k w
f eG ;f t}uHjyKcsurf sm;
jrefrmtpd;k & taejzifh 1) wtmif;a'owGif v,f,m+caH jrodr;f ,ljcif;ESihf tjcm;vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufusL;vGeaf ejcif;
rsm; ud&k yfwef@&ef?
2) odrf;,loGm;onfh+cHajrrsm;twGuf vufzufawmifolESifhv,form;rsm;tm; oifhwifh
r#wonfh epfem a=u;rsm; ay;qyf&efEiS hf toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef;rsm; jyefvnfxal xmifay;&ef?
3) ukvor*~tzJ@G 0ifEikd if w
H cktaejzifh tjynfjynfqikd &f mvl@tcGit
hf a&;a=unmpmwrf;yg wm0ef
0wW&m;rsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh jrefrmhajr,mOya'udk &Sif;vif;+yD; Oya'wGif;ydyuQ r&Sdap
&eftwGuf jyefvnfoHk;oyf jyifqif&ef?
4) vlrt
_ odik ;f t0dik ;f tay:wdu
k &f u
kd f qd;k usK;d oufa&mufaprnfh zH@G +zdK;a&;pDru
H ed ;f rsm;udk taumif
txnf azmfaqmif&u
G &f mwGif a'ocHjynfov
l x
l rk sm;ESihf aqG;aEG;wdik yf ifjcif;/ yGiv
hf if; jrifomr_usio
hf ;kH
jcif;ESihf a'ocHvx
l .
k xifjrif,q
l csurf sm;udk vufcpH Of;pm;jcif;rsm; jyKvky&f efv,f,m+cHajrrsm;odr;f ,l&mwGif yg0ifonfh ukr%
` rD sm; taejzifh (YUPD, Asia World Company Ltd, Huaneng Lancan River Hydropower Company Ltd,

Colenco Power Engineering Ltd (CPE) of Switzerland, CNPC, China Railways Engineering
kd [
f ed ;f Co. Ltd, jzLpif Co. Ltd, Excellence Engineering Co. Ltd, csr;f oma&$ajr
Corporation, ref;jrifrh &

ukr%
` ED iS hf e*g;ysH ukr%
` )D

1) zHG@+zdK;a&;pDrHudef;rsm; taumiftxnfazmfaqmif&Guf&mwGif a'ocHjynfolvlxkrsm;.


tajccHtcGihf ta&;rsm;udk av;pm;vdu
k ef m&ef?
2) a'owGif;tajccsaexdkifonfh jynfolvlxkrsm;ESifh }udKwifaqG;aEG;r_/ oabmwlnDcsuf
r&&Sad o;onfh rnfonfh zH@G +zdK;a&;pDru
H ed ;f udrk qdk taumiftxnfazmfaqmif&u
G jf cif; rjyK&ef?
3) tjcm;Edik if rH sm;wGif vkyif ef;rsm;vkyu
f ikd pf Of vdt
k yfaom wm0ef,rl /_ yGiv
hf if;jrifomr_rsm;twdik ;f
rdrw
d @kd . ukr%
R rD sm;wGix
f m;&Sad qmif&u
G &f ef?
wtmif;(yavmif) trsK;d om;ygwD taejzifh 1) 'D r d k u a&pD u d k , f p m;jyK tES p f o m&jzif h tcsd e f a y;em;axmif t }uH ^ m%f , l j cif ; /
vlr_todkif;t0dkif;udk tjyKoabm aqmifonfhajymif;vJr_rsm;twGuf OD;aqmifwdkufyJG0ifjcif;wdk@jzifh
a&G;cs,w
f ifajrmufay; cJah omjynfov
l x
l rk sm;udk trSew
f u,f ud,
k pf m;jyKaqmif&u
G &f ef?
tmqD,H rdom;pkrsm;taejzifh 1) jrefrmjynfwiG ;f wGif trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;a=umif;rzGirhf csi;f / w&m;0iftpd;k &
(de-jure) tjzpf toGifrajymif;rcsif; tcsdeftxd jrefrmEdkifiHudk tmqD,H. OuU wm0ef
vufoifch aH y;tyfjcif; rjyK&ef?
60

jrefrmEdik if w
H iG f v_y&f mS ;aeaom tpd;k &ESirhf oufqikd o
f nft
h oif;tzJ@G rsm; taejzifh 1) tpdk;&ESifhroufqdkifonfhtoif;tzJG@rsm;taejzifh &efukefESifhjrefrmEdkifiH tv,fydkif;wGif
omrubJ wdik ;f &if;om;a'orsm;wGif oGm;a&muf+yD; }udK;yrf;v_y&f mS ;aqmif&u
G &f ef?
2) NGOs rsm;taejzifh jrefrmEdkifiHom;rsm;. todtjrifrsm;udk zGifhay;+yD; EdkifiHw0Srf;vHk;wGif
vl@tzJG@tpnf;opf jzpfEdkif&eftwGuf ulnDaqmif&Gufay;&ef?
ukvor*~/ Oa&myor*~ ESihf Edik if w
H umrdom;pkw@kd taejzifh 1) Edik if w
H umzdtm;ay;r_jzifh jrefrmtpd;k &tm; tjynfjynfqikd &f m vl@tcGit
hf a&;a=unmpmwrf;
udk av;pm;vdu
k ef m &eftwGuf aqmif&u
G af y;&ef?
2) Edik if w
H umrdom;pkrsm;taejzifh jrefrmjynfov
l x
l w
k @kd cpH m;ae&onfh &ufpuf=urf;=uKwfonfh
vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufrr_ sm;udk ukvor*~rt
S a&;,laqmif&u
G af y;&efEiS hf vl@tcGit
hf a&; pHpk rf;a&;
aumfr&Sif zJ@G pnf;udik w
f ,
G af &; awmif;qdrk t
_ wGuf v,f,m+cHajrodr;f ydu
k jf cif;/ ypPn;f OpPmodr;f ,ljcif;ESihf
pyfvsOf;+yD; ulnDpnf;&Hk;ay;&ef?
k &f u
kd u
f n
l yD yhH ;kd r_rsm;
3) jrefrmjynfwiG ;f &Sd wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;tm; vlom;csi;f pmemonfh wdu
rdkydkwdk;jrifh&ef tygt0if +cHajrodrf;,lcH&olrsm;}uKHawG@ae&onfhjy\emrsm;udkausmfv$m;Edkif&efESifh
xdjk y\emrsm;udk udik w
f ,
G f ajz&Si;f Edik o
f nfh pGr;f &nfrsm; jriw
hf if ulnaD xmufy&hH ef ?
wtmif;(yavmif) vlrt
_ odik ;f t0dik ;f rsm; taejzifh 1) odrf;qnf;cH&onfh+cHajrrsm;ESifhypPnf;OpPmrsm; jyefvnf&&Sda&;twGuf Oya'a&;&m ulnD
axmufyrhH _ rsm;&,lum twlwuGy;l aygi;f aqmif&u
G =f u&ef?
2) rdrw
d @kd vrl t
_ odik ;f t0dik ;f wGif vl@tcGit
hf a&; csK;d azmufrr_ sm;&yfwef@Eikd &f eftwGuf wdwq
f w
d +f idrf
oufjcif;rjyKbJ/ zGi[
hf xkwaf zmfajymqd+k yD; rdrt
d cGit
hf a&;rsm;udk rdrw
d @kd u,
kd w
f ikd u
f muG,=f u&ef?

61

eHygwf
vdif
1 usm;

62

tvkyftudkif
v,ff,m

wnfae&m
erffhcrff;jjrddK@e,ff/ rddkif;0DD;&Gm

usL;vGefolrsm;
trnffrodd

2r

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

3 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

4 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

5 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

6 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

7 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

8 usm;

v,f,m

refwkHjrdK@e,f

9 usm;

v,f,m

refefwkHjrddK@ee,f
,f

OD;atmif=unf/
refwkHjrdK@e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/
rewk
,tajcpk
tajcpdkuf
refwkHjrdrK@K@e,f
OD;atmif=unf/ refwkHjrdK h
e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/ refwkHjrdK h
e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/ refwkHjrdK h
e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/ refwkHjrdK h
e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/ refwkHjrdK h
e,ftajcpdkuf
OD;atmif=unf/ refefwkHjrddK@ee,f
,f
tajcpdkuf

10 usm;
11 usm;

v,f,m
v,f,m

refwkHjrdK@e,f
refwkHjrdK@e,f

wyf&if;trSwf ( 130 )
wyf&if;trSwf ( 130 )

12 usm;
13 usm;
14 usm;
15 usm;
16 usm;
17 r
18 usm;
19 r

v,f,m
v,ff,m
v,f,m
v,f,m
v,f,m
v,f,m
v,f,m
v,,m
v,f,m

refwkHjrdK@e,f
reffwkHjrddK@e,ff
refwkHjrdK@e,f
refwkHjrdK@e,f
refwkHjrdK@e,f
refwkHjrdK@e,f
refwHjrdrK@K ee,f
rewk
,
rlq,fjrdK@e,f/ erfh[G,faus;&Gm

refwkHjrdK@e,ftm%mydkif
wyff⇔trSwf ( 130 )
refwkHjrdK@e,ftm%mydkif
refwkHjrdK@e,ftm%mydkif
refwkHjrdK@e,ftm%mydkif
refwkHjrdK@e,ftm%mydkif
refwHjrdrK@K ee,f
rewk
,tm%myk
tm%mydif
a'ocHtm%mydkif

20 usm;

v,f,m

rlq,fjrdK@e,f/ erfh[G,faus;&Gm a'ocHtm%mydkif

21 r

v,f,m

rlq,fjrdK@e,f/ erfh[G,faus;&Gm a'ocHtm%mydkif

22 usm; ESifhr

v,f,m/ aps;onf

erfhcrf;jrdK@e,f/ rmefatmif&Gm

trnfrod

23 usm;

aus;&GmaumfrwD

erfhcrf;jrdK@e,f/
armfawmifaus;&Gm

erfhcrf;jrdK@e,ftm%mydkifESi
fhopfawmXme

odrf;qnf;cJh
onfhajr{u
40

odrf;qnf;cH&
onfhae@&uf
2008

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm; odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm;odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm; odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm;odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm; odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&JwyfzJG@0iftkyfpkrsm;u rdom;pk (3) ckudk tdk;rJhtdrfrJh ESifxkwfcH&jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwGufv,f,mrsm; odrf;qnf;jcif;

arv/ 2007

&Jpcef;wnfaqmuf&eftwG
wuf
ufa'ocHjynf
nfolrsm;xHrSv,f
v,f,mrs
m sm;odrf;qnf;jcif;

aarv/
v/ 2007

8
7

arv/ 2007
arv/ 2007

oWKp;rue;twG
oKpD
;rHudef;twuf
uajr{u
ajr{u ( 15 ) or;qn;jci;
odrf;qnf;jcif;
erfh[G,f&Gmol/ &Gm;om;rsm;ydkifqdkifonfhv,f,majr {u( 200 )cef h odrf;ydkufjcif;

7
8
7
8
8
9
10
30

arv/ 2007
arv/ 2007
arv/ 2007
arv/ 2007
arv/ 2007
arv/ 2007
arv/ 2007
2009-2010

erfh[G,f&Gmol/ &Gm;om;rsm;ydkifqdkifonfhv,f,majr {u( 200 )cef h odrf;ydkufjcif;

2009-2010

erfh[G,f&Gmol/ &Gm;om;rsm;ydkifqdkifonfhv,f,majr {u( 200 )cef h odrf;ydkufjcif;

2009-2010

v,f,modrf;qnf;jcif;udpP (tjzpftysuftusOf;csLyf )
a&$vDa&umwm(1)vd
( ) dk%facggif;azmuff&efftwGuf ukef=urff;ypPnf;rsm;oddkavSmiff&eff

erfhcrf;jrdK@e,fESifhuGwfcdkifjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm;
wdk;csJ@aqmufvkyf&eftwGufajrtdrfodrf;qnf;jcif;
a&$vDa&umwmtem;wGif =uufql(castor)yif
rsm;pdkuf&ef

atmufwdkbmv- 2010
3 tdrf
35

2005

63

64

24 usm;

aus;&GmaumfrwD

refvkH ra0g vGavmfrf; vG,ftif


aus;&Gmerf;crf;
qddkuHcJ&Gm erffhqeffjrddK@e,ff/
erfhqefjrdKhe,f/ refrdkifaus;&Gm
refrdkifaus;&Gm
erfhqefjrdK@e,f/ yef;arm0f
odDayg

erfhcrf;jrdK@e,fopfawmXme
tm%mydkif
trnffrodd
trnfrod
trnfrod
trnfrod
tpdk;&cGifhjyKrdef h&uk%D

25 usm;
26 usm;
27 usm;
28 usm;
29 usm;
30 usm;
31 usm;

vuffzuffjcHH
vufzufjcH
vufzufjcH
vufzufjcH
aqmufvkyf a&;
tvkkyform;
jynfolppf
vufzufjcH/ &Gmol=uD;

erfhqefjrdK@e,f/ [dkrdef;aus;&Gm
erfhqefjrdK@e,f/ refrdkif&Gm

trnfrod
trnfrod

32 usm;

v,f,m

erfhqefjrdK@e,f/ refvG,f&Gm

vm&SdL;jrdK@&Sd A[dktm%m
ydkifrsm;u&JwyfzGJ@rsm;ESifh e*g;ysH
ukr%DDudkv,f,m
odrf;qnf;&eftrdef@ay;cJh onf//

33 usm;

ppffom;

oddef;eDD/ rddkif;vDDaus;&Gm

oddef;eDDjrddK@tajcpd
j dkuf/ p-u-c
trSwf ( 16 )

34 usm;

vufzuf awmifol

qdkuHcJ&Gm erfhqefjrdK@e,f

a'ocHtm%mydkif

35 usm;

v,f,m

vm;&SdK; erfqmef&Gm

vm&SdK;jrdK@e,f&Sd A[dk
tpdk;&uv,f,mrsm;udk
odrf;qnf;&eftrdefhay;cJh

336 r

v,f,m

refewkHjrdKe
K@e,f/ tGG,favm&G&Gm

nrod
trnf

37 usm;

v,f,m

vm;&SdK; erfqmef&Gm

vm&SdL;jrdK@e,f&Sd A[dk tpdk;&u


v,f,mrsm;udk
odrf;qnf;&eftrdef@ay;cJh

3 ussm;
38

v,f,m

e qmefe&G&Gm
vm&S&SdK; erf

j K@K@e,f&S&Sd A[dktpdk;& u
vm&S&SdL;jrd
v,f,mrsm;udkodrf;qnf;&eftrd
efhay;cJh

usGef;opfrsm; tyif ( 100000 )cef@pdkuf&ef

atmufwdkbmv- 2010

ajrtd
j drf{u(3)
( ) {u
4
3
2
100

2010
2010
2010
2010
2008-2009

erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdKhe,ft=um; um;vrf;rsm;wdk;csJ@&ef
erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm; wdk;csJ@&ef
rSwfcsuf- Twdk;csJ@rSKpDrHudef;udk 2010-2011 txdaqmufvkyf jcif;jzpfonf//
4if;udkywfowfI owif;tcsuftvuft&-vufzufjcH (1000 ) cef@odrf;
qnf;jcif;cH&onf//

2
4

2010-2011
2010-2011

txufrefvG,f/ atmufrefvG,f&Gmom;rsm; ydkifqdkif onfhv,f,mrsm; ( 500


)cefhodrf;qnf;&efwGuf erfhqefjrdKhe,f&SdpkHprf;ppfaq;a&;XmeESifhtkyfcsLyfa&;
rSL;tm%mydkif;rsm; e*gysHuk %Dtpnf;a0;udk Zefe0g&D/2011ckESpfvukefwGif
wufa&mufcJhonf//

500

Zefem0g&D/2011

p-u-c trSwf ( 166 ))u/ =o*k


= wfv/ 2010wGif/
rdkif;vDaus;&Gmom;rsm;ydkifqdkifonfh v,f,majr rsm;udkodrf;ydkufjyD;
aemufydkif;wGif 4if;odrf;ydkuf xm;onfhajrrsm;udk&Gmom;rsm;xHodk h

100

erffhqeffjrddK@e,ffESifhreffwkHjrddK@e,fft=um;
=
um;vrff;rsm; wddk;csJ@&eff
erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm; wdk;csJ@&ef
erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm; wdk;csJ@&ef
erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm; wdk;csJ@&ef
&xm;vrf;aqmufvkyf&eftwGufv,fajr{u (100) odrf;qnf;jcif;

jyefvnfiSm;ay;xm;onf//
erfhqefjrdK@e,fESifhrefwkHjrdK@e,ft=um; um;vrf;rsm;
wkk;cs@J chJonf
n//// 4i;twG
4if;twGufv,ajr
v,fajr 3{uor;yk
3{uodrf;ydkufchcJjyDy;;
wd
ajrydkif&Sifudk a&$ hajymif;jcif;cHcJh&onf//
vm&SLd;jrdK@wGifa&odkavSmif&eftwGufv,f,majrrsm;udkodrf;qnf;jyD;
a&umwmaqmufvkyfjcif;

2010

2010

a&$&$vDa&&umaqmufvkyf&mwGGiftqifajjyacssmarGG h
atmifqif;&JEGrf;yg;aom&Gmol&Gmom;rsm; tdk;tdrf rsm;pGef@vGwfjcif;cH&

220077

vm&SLd;jrdK@wGifa&odkavSmif&eftwGufv,f,majrrsm;udk odrf;qnf;jyD;
a&umwmaqmufvkyfjcif;

2010

vm&S&SLd;jjrdK@K@wGifa&&odkavSSmif&e
&eftwGGufv,f,majrrs
j sm;udkodrf;qnf
n;jjyD;
a&umwmaqmufvkyfjcif;

22010

65

66

39 usm;

v,f,m

vm&SdL;/ erfqmef&Gm

vm&SdL;jrdK@e,f&Sd A[dk tpdk;&u


v,f,mrsm;
udkodrf;qnf;&eftrdef@ay;cJh

40 usm;

v,f,m

vm&SdL;/ erfqmef&Gm

vm&SdL;jrdK@e,f&Sd
A[dktpdk;&uv,f,mrsm;udkodrf;
qnf;&eftrdefhay;cJh

41 usm;

v,f,m

erfhcrf;jrdK@e,f/ refrdkif&Gm

erfhcrf;jrdK@e,f/ &Jpcef;

42 usm;

v,f,m

43 usm;

bkef;=uD;

uGwfcdkifjrdKhe,f/ erfhzufum&Gm

erfhzwfumOuUXESifh&Jwyf

44 usm;

v,f,m

erRwl/ emqdkif;&Gm

a'ocHtm%mydkif

45 usm;

ukefonf

refwkH

wyf&if; ( 130 )

46 usm;

vufzufjcH

erfhqef

erfhqefjrdK@rSAdkvf=uD;oef;xGef;

47 r

vufzufjcH

erfhqef

aqmufvkyfa&;tzGJhu
erfhqefjrdK@xJwGifvrf;rsm;
wdk;csJ@aqmufvkyfcJhonf//

48 usm;

vufzufjcH

erfhqef/ refidkif&Gm

vm&SdL;jrdK@e,f&Sdt%mydkif
oabmwlncscsuft&oabmwnD
t&-

49 usm;

v,f,m

----

50 usm;

v,f,m
v,,m

erfcrfr;jrK@
erh
;jrdK ee,f
,// ref
repy&G
pyf&m

a'octm%myk
a'ocH
tm%mydifEESiifh
aiGurBmausmfuk %D

51 usm;

&Gmom;

erfhqefjrdK@e,f/ Z,fwkef;[kef; &Gm vrf;aqmufvkyfa&;tzGJ h

ausmufrJjrdK@tm%mydkifrsm;
ESSifh&JwyfzG@J 0ifrsm;

vm&SLd;jrdK@wGifa&odk;avSmif&eftwGufv,f,majrrsm;udkodrf;qnf;jyD;
a&umwmaqmufvkyfjcif;

2010

4if;ae&mwGifv,form;rsm;ydkifqdkifxm;onfhv,f ,m{u (200


)cefhodrf;ydkufcH&jyD; vm&SdL;jrdK@wGifa&odk
avSmifxm;&eftwGufa&umwmaqmufvkyfjcif;

2010

erfhcrf;jrdK@e,f/ &Jom;rsm;awGurefrdkif&Gmol/ &Gmom; ydkifqdkifxm;onfhvufzufjcH


(84){ucefodr;yk
(84){uceh
rf;ydufjy;
jyD; w&wf
w&kwuk
u%D
%uk
uda&mif
&mi;ch
;cJonf
n//// od
okhaomf
om4i;
4if;
w&kwfuk%Du xdkae7mudk rESpfouf aomfvnf; &Gmol/ &Gmom;ydkifqdkifxm;onfh
vufzufajrudkjyefray;cJhyg//

84

2010

ZGefem0g&Dv/ 2011wGif ausmufrJjrdK@ &Sd&JeJh&Gmol=uD;wdkheJhtwloGm;jyD; xdkae&mudk


nhhaqmifyk'fudkpdkufxm;cJhaom a=umif
=
h&Gmom;(8
(
tyifrpdkuf&qdkonf
)a,mufxdcdkufepfemcH&onf// odrf;qnf;xm;onfhajryrm%u (1300
)odrf;qnf; jcif;cH&onf//

1300

2010

tm%mydkifrsm;ubkef;=uD;ausmif;ajrudkodrf;ydkufjyD;
w&kwfvkyfief;&SifqDudka&mif;cJhonf//
a'ocHtm%mydkifawGuemqdkif;&Gmol/ &Gmom;rsm;
yddkifqdkifonffhv,ffajjruddkodrf;yddkufjyDD; rmvDDyg w&kwfrsm;qDDudka&miff;ay;vddkufonff//
v,f,m ( 73 ){ucefhodrf;ydkufjyD; refwkHjrdKhwGifppfwyfpcef;csjyD;
rdk;rdwfESifherRwljrdKht=um;wGifvrf;azmufvkyfjcif;

13

2005

400

2010

73

2002-2007

awmifr&GmESifhikif;tdrfeD;em;csif;&Gmrsm;udkvrf;aqmufvkyfa&;twGuftwif;trRvkyf
tm;ay; oGm;vkyfcH&onf// xdk@tjyifAdkvf=uD;oef;xGef;rS4if;
,mrsm;udkqufvufIodrf;ydkufonf//

2010

tdrf&SifESpfOD;uavsmfa=u;r&bJrdrdtdrfudktwif; t"Ra&$@ajymif;cH&jyD;
tdrftopfaqmufvkyftwGuf aiG ( 120000 )ay;cJhvdkuf&onf//

azazmf0g&Dv/ 2010

vm&SdL;ppfwdkif;rSL;rSw&kyfvkyfief;&SifudkowWKwl;azmf a&;twGuf
cGcifihjyKcsufay;vk
ay;vdufonh
onftwG
wuf
ux
xkdae&muk
e&mudvuf
uzujcajr
zufjcHajr ( 3 ){u
zswfpD;jcif;cH&onf//

{jyDv/ 2010

a'ocHtm%mydkifESifhaiGurBmausmfuk %DwdkhuowWKwl;azmfzkdhtwGuf
refpyf&GmudkvmjyD; &Gmol/ &Gmom;rsm;ydkifqdkifonfhopfawm ( 95 ) {uaygif;
zsufpD;vdkufonf//

95

2008

a'octm%myk
a'ocH
tm%mydifESEiifhaiGiurmaus
urBmausmfuk
uy%D
y%wk
wdhuowW
owKw;azmf
Kwl;azmzkzdhtwG
wuf
urepy&G
refpyf&mud
mukv
mjyD; &Gmol/ &Gmom;rsm;ydkifqdkifonfhopfawm ( 95 ){uaygif; zsufpD;vdkufonf//
4if;&Gmudkerfhcrf;jrdK@e,fteD;wGif&SdjyD; tm%mydkif rSv,f,majrudkodrf;ydkufjyD;
refwkHESifherfhqefjrdK h=um;wGifvrf;yef;qufoG,fa&;topfazmufcJhonf//

2008

vufzufjcH {uaygif;
(40)

2010

67

References
Arakan All Student and Youth Congress (AASYC), Mon Youth Progressive
Organization (MYPO), Pa-O Youth Organization (PYO), Holding Our
Ground, March, 2009
COHRE Center on Housing Rights and Evictions, A Brief Guide to
International Housing, Land and Property Rights, 2011, Geneva, Switzerland
COHRE Centre on Housing Rights and Evictions, ThePinheiro Principles,
Geneva, Switzerland
COHRE Center on Housing Rights and Evictions, A Guide to Housing,
Land and Property Rights in Burma, 2009, Geneva, Switzerland
EarthRights International, Situation Briefer No. 1, The Burma-China
Pipelines, March , 2011
Kachin Development Networking Group, Tyrants, Tycoons and Tigers, 2010
Leckie, S. &Simperingham, E., Housing Land and Property Rights in Burma:
The Current Legal Framework, Displacement Solutions &The HLP Institute,
2009, Geneva, Switzerland
Human Rights Foundation of Monland (HURFOM), No Land to Farm, 2003
Palaung Youth Network Group (PYNG), Under the Boot, 2007
Palaung Womens Organization (PWO), Stolen Lives Human Trafficking
from Palaung Areas of Burma to China, 2011
Sargent, Inga, Autobiography of a Shan State Queen, 2010
Taang Student and Youth Organization (TSYO), Lightless Lives, 2010
Burma Lawyer Council (BLC), Lawkapala Legal Journal on Burma No.32
Burmese section
Taang (Palaung) Working Group (PWO, TSYO, PSLF), Monopoly Tea
Farms, June 2011

68

Internet Resources:
www.palaungland.org
www.bbc.co.uk/burmese/interactivity/2011/06/110615_land.shtml
www.forru.org/PDF_Files/frfwcpdf/part2/
p22%20Wint%20a%20brief%20review.pdf
www.fao.org/docrep/003/x6900e/x6900e0l.htm
www.burmese.dvb.no/news.php?id=13818
www.ohchr.org
www.ibiblio.org/obl
www.alrc.net
www.ilo.org
www.arakanrivers.net
www.palaungwomen.com
www.adb.org/document/pwg-fg-rptcc-annex5-mya.pdf

http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2011-04/28/
content_12412367.htm

69

aus;Zl;wifvm$
Tv,f,majrodr;f qnf;jcif;tpD&ifcpH mtwGuf okawoejyKjcif;rS tpD&ifcx
H w
k af 0onftxd
&HyakH iG ulnaD xmufyhH ay;aom Open Society Institute (OSI) udk TSYO taejzifh
yxrOD;pGm aus;Zl; Oyoum&wif&adS =umif; azmfjyvdyk gonf? x@t
kd wl Daniel C. Clark
Memorial Fund (DCMF) . rdrw
d @kd oak owevkyif ef;rsm; taumiftxnf azmfEikd &f ef
twGuf &HyakH iGun
l aD y;onf aus;Zl;udv
k nf; rSww
f rf;wiftyfygonf?
S f
'kw,
d taejzifh tpD&ifcpH mtcsut
f vufrsm; oH;k oyfaygi;f pyfjcif;/ pDppfay;jcif;rsm;udk pdw&f n
vuf&SnfulnD aqmif&Gufay;aom Volunteer Service Overseas (VSO) rS
apwemh 0 ef x rf ; Kevina Maddick ES i f h Margarida Da Silva wd k @ ud k v nf ;
v_u
d v
f u
_d v
f v
JS aJS us;Zl;txl;wif&dS ygonf? xd@k tjyif tpD&ifcpH m jzpfajrmufap&ef rdrw
d @kd .
okawoejyKolrsm;ESihf tbufbufrS yl;aygi;f aqmif&u
G af y;=uaom TSYO/ PWOESihf PSLF
tzJ@G 0ifrsm;udv
k nf; aus;Zl;wifa=umif; ajym=um; vdyk gonf?
ppfacgif;aqmifrsm;/ tpdk;&tm%mydkifrsm;. twif;t"rRodrf;qnf;jcif;cHcJh=u&aom
wtmif;a'ocH+cHajrydik &f iS f jynfov
l x
l rk sm;rSm TtpD&ifcpH mxkwaf 0Edik &f eftwGuf ,if;wd@k
odr;f qnf; cH&onfjh zpfpOfrsm;udk tcuftcJ tusyt
f wnf;trsK;d rsK;d t=um;rS rdrw
d @kd tm;r#a0
ay;onft
h wGuf aemufq;kH taejzifh aus;Zl;xl;wif&adS =umif; rSww
f rf;jyKtyfygonf?

wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k

70

Anda mungkin juga menyukai