Bozidar Vukcevic

Prvi popisi Crne Gore u srednjem vijeku

Uvodna napomena Turski arhivi Basvekalet arsivi ( BV. A. ) Tapu defterleri ( TD ) u Istanbulu i Tapu ve Kadastro umum mudurlugunun arsivi u Ankari ( T.K.A.) sadrze sledece vece dokumente vezane za Crnu Goru: 1. Defter za Hercegovacki sandzak iz 1477. g., TD 5m. 2. Detaljni i sumarni popis Skadarskog sandzaka 1485. g. BV. A., TD No. 17. 3. Defter za Pipere, Kuce, Hote i Klimente 1497. g. No. 26m. 4. Popis glavarine prikupljene od Crne Gore iz 1521. g. TD No.106. 5. Popis za Crnogorski sandzak iz 1523. g. TD 122. 6. Popis timara Rumelije od 1529. do 1536. g. BV. A. TD 367. 7. Detaljni defter za Dukadjinski sandzak iz 1570. godine, BV. A. TD 499. 8. Defter za Skadarski sandzak iz 1570. g. BV. A. TD 500. 9. Detaljni popis Skadarskog sandzaka iz 1582. g., T.K.A. No. 59. 10. Detaljni popis za Dukadjinski sandzak iz 1591. g. T.K.A. No. 63. 11. Popis Grblja iz 1683. godine. Gornjemu mozda treba dodati popis carskih hasova Niksica ( danas okolina Kolasina) koji su navedeni u sumarnom dijelu katastarskog popisa "Krajiste Isa Bega Isakovica" BV.A br. 12 iz 1455. g. Stara Crna Gora je PRVI PUT detaljno popisana pocetkom 1497. g. Popis je izvrsen od strane tada administrativno superiorne Otomanske imperije iz razloga sto je decembra 1496. g. Djuradj Crnojevic, s jedne strane turski vazal a s druge strane agent evropskog zapada, napustio Cetinje i zemlju Crnojevica tj. Zetu, nakon cega je ova pripojena

Skadarskom sandzaku pod imenom Crna Gora tj.Kara Daga. Sledeci popis stare Crne Gore izvrsen je 1513. g. kada je doveden Skenderbeg Crnojevic za sandzakbega. Ova dva popisna deftera do sada nijesu pronadjena, medjutim, mogu se dobrim dijelom rekonstruisati na osnovu popisa glavarine koji je po ovim defterima izvrsen 1520. g. i predat na Portu 1521. g. kao i deftera iz 1523. g. i kasnijih popisa. To je detaljno uradio Branislav Djurdjev u svojim radovima, posebno u knjizi Dva deftera Crne Gore iz vremena SkenderBega Crnojevica , prva i druga sveska, Sarajevo 1968. i 1973. Kopiju gornjih deftera koje je uradio Djurdjev, predao je Crnoj Gori Orijentalni institut iz Sarajeva 80-tih godina 20. vijeka, najvjerovatnije Drzavnom arhivu na Cetinju. Kasnije je slicno uradila SANU. Nazalost, sakriveni su, nijesu u potpunosti objavljeni. Fotokopije vecine otomanskih dokumenata vezane za ove oblasti nalaze se, pored gornjega, u Nacionalnoj biblioteci u Becu i u Parizu. Neki nasi naucnici preveli su i prepricali djelove gornjih deftera, uglavnom zakonske odredbe i pojedine fragmente sa imenina sela isl. Medjutim, treba napomenuti da ni do dana danasnjega u bibliotekama u Crnoj Gori nije dostupan javnosti ni jedan primjerak gornje dvije sveske Branislava Djurdjeva objavljene u Sarajevu kao ni dobar dio drugih radova koji obradjuju ove ili slicne oblasti. Ja sam prepisao djelove onih deftera koje sam pronasao izvan Crne Gore i stavio na : http://www.montenet.org/history/defteri1.htm http://www.montenet.org/2001/defter2.htm http://www.montenet.org/2001/defteri.html http://www.montenet.org/2001/defteri3.html http://www.montenet.org/2001/sestani.html http://www.montenet.org/2001/bozo3.html http://www.montenet.org/2002/bozo.html Nebojsa Draskovic je objavio dio deftera iz 1570. g. koji se odnosi na Pjesivce, Ozrinice, Cuce i Bjelice,

ciji popisni dio dolje prilazem. To je jedino sto je od ovih dokumenata ikada detaljno objavljeno u Crnoj Gori. Steta je sto Draskovic nije objavio cio taj defter ako je imao njegovu kopiju. Defter Skadarskog sandzaka za 1570. godinu Istorijski zapisi, godina LXVI, 1993/1-4 Pjesivci, Ozrinici, Cuce i Bjelice u XVI vijeku Nahija Pjesivci Selo Povije Bojina Ivanis, Nikola Ivanis, pop Radisav, Vukosav Vuk, Nikola Vuk, Djuro Stepan, Ivko Rajo, Mihail Vukdrag, Radonja Vitosic, Dragic Jovan, Ivanis Vujo, Vujo Radovan, Nikolic Radonja, Radovan Ivan. Kuca 14 Iznos ukupnog prihoda od poreza 420 ( akci ) Selo Gostovici Tomas Vuksic, Radislav Popovic, Vlatko Dragovic, Vuk Naseta, Radonja Naseta, bastina Vuksana u rukama Tomasa Vuksica, Radisav Vuksa. Kuca 6, bastina 1. Ukupno 210. Selo Cerova Radivoje Stjepan, Milivoj Vuksan, Stjepan Ivanis, Radivoj Radislav, Stjepan Vitosic, Radic Vuk, Vuk Radisav, Obrad Gojsin, Rajic Petro, Pavle pop, Radovan Kojko, Mirca Ivan, Rakoje Jovan, Jovan Radic, Lalic Radoje, Radic Nikola, Nikolic Radinovic, Rade Vuk, Radovan Vuksan, Malecic Nikola, Trajo , Vuksa Radic, bastina : uzivaju Rajic Petar, Radivoj Radislav, Djura Radislav, bastina : uzivaju Radivoj Stjepan i Milivoj Vuksan, bastina Djure Petrova u rukama Radica Stjepana, Ivanis Peterka, bastina : uzivaju Lalic Radoje i Radovan Kojko, bastina : uzivaju Vzksan Ivan, Rajic Petro, Djura Rajic, Pavel Jovan i pop Radic, muselem Ivan Radisav.

Kuca 22, bastina 5, muselem 1. Ukupno 810. Selo Ostrovici Radovan Radisav, Vlatko Radisav, Milosav Ratko, Radic Radoje, Vukdrag Vukic, bastina Radisava u rukama stanovnika sela, bastina Mise u rukama pop Radosava iz sela Povije. Kuca 5, bastine 2, ukupno 210 ( akci ). Selo Zagorak Milija Radonja, Petro Nikola, Vujo Vidak, Vukosav Rajic, Vuksan Stanisa, Ilija Rajic, Rajic Ivan, Jovan Radislav, Rajic Stjepan, Djuro Radonjic, Radoje Nikolic, Radisav Radonja, Ugljesa Popovic, Djuro Popovic, Radonja Radisav, Vukosav Popovic, Rajic Delevic, bastina Banasevica u rukama Rajica Stjepana, Bastina Stjepana Djure u rukama Marina Rajica, bastina Vikica Ivana u rukama Radonje Vitkovica iz sela Vitkovici. Kuca 17, bastina 3, Ukupno 600. Selo Drenoviste Vuk Radovic, Jovanic Radic, Petro Vuksan, Vuksan Vukosav, Ivanis Nikola, Petro Ivan, Vukosav Jakov, Andrija Jovan, Vukanic Bozan, Ivanis Djuro, Nikola Dragisic, Dragisic Pavel. Kuca 12. Ukupno 360. Selo Rt Nikola Vidak, Vuk Vidak, Radonja Vukasin, Radonja Stjepan. Kuca 4. Ukupno 120. Selo Vitasovici Vukdrag Radisav, Radonja Radisav, Djuro Ivan, Jovan Dabiziv, Nikolic Radonjic, bastina Bozidara Vitasa u rukama sela.

Kuca 5, bastina 1. Ukupno 180. Selo Milojevici Tomas Danislav, Nikola Radislav, Vuksan Radila, Lazar Djuro, Vidak Vitko, bastina Djurisa Radonje u rukama Pejana Ivka iz sela Drenoviste, bastina Radica Bogoljuba u rukama Andrije Jovana iz pomenutog sela, bastina Stjepana Radile u rukama Petrija Vuksana iz pomenutog sela, bastina Brajka Brdaka u rukama Ivanis Nikole iz pomenutog sela, bastina popa Pave u rukama Radica Ratislava iz pomenutog sela, bastina Raduce u rukama Vuka Nikole iz sela Milojevici, bastina Nikole Delevica u rukama stanovnika sela. Kuca 5, bastina 7. Ukupno 360. Selo Hrackovici Radislav , Radislav Radevac, Vuksan Radislav, Radko Radislav, Rajko Stanisa, Nikola Radislav, bastina u rukama Grbica Radislava, bastina u rukama Radula Radevca, bastina u rukama Radonjica Vuksana, bastina u rukama Milosa Radka. Kuca 6, bastina 4. Ukupno 300. Selo Vitkovici Stjepan Djuro, Rajic Djuro, pop Dragisa, Vuksan Vukic, Bali Milkan, Mile Radislav, Rade Ivan, Vucko Radoje, Vukdrag Ivas, Vukic Rajic, Rajic Radoslav, Vukosav Djuro, Drag Ivan, Vuk Radonja, Radislav Radovan, Vuksa Rajic, Rajic Bogdan, Radonja Bogdan, Radislav Radac, Stjepan Nikola, Radilo Vuk, Leka Radislav, Radun Stanisa, Ivan Nikola, Rajic Nikola, Ivan Rajic, Vuko Ivanis, Radoje Radoje, Vukic Vuksan, Ivan Stjepan, Ivan Nika, Balsa Bogdan, Rajic Stjepan, Radislav Stjepan i muselem Petro Radisav. Od ribnjaka na slapu Zete, koji je u rukama pomenutog sela, odsjekom godisnje 30 ( akci ).

Kuca 34, muselem 1. Ukupno 1020. Selo Donja Crkva Lukac Djuras, Radisav Rade, bastina Stjepana Radonje u rukama Vucine Ivanova iz sela Do, bastina Nikole Ilijie u rukama Nikole Rajica, iz sela Vitkovici, bastina u rukama Pavela Djuraseva. Kuca 2, bastine 3. Ukupno 150. Selo Bogmilovici Djuro Vujadin, Dragoje Vujadin, Vukdrag Vucic, Vidac Ivanis, Vujadin Vukdrag, Radonja Raden, Vukosav , Tomas Vuk, Vitas Radenic, Vuksan Djuro, Jovan Stjepan, Vuksan Radisav, pop Vuk, Radovan Radonja, bastina Djure Olivera u rukama Radoja Vujadina, bastina Novaka u rukama Radovana Radonje, bastina Bozidara Pavela u rukama Dragoja Vukasina. Kuca 14, bastine 3. Ukupno 510. Selo Dol Vuk Radislav, Radoje Vukasin, Vukic Vuksan, Vuksan Kovac, Vuk Vukojic, Djuro Radic, Vuksa Ratkovic, Ivan Ratkovic, Djurisa Radan, Rajic Rado, Radislav Nikolic, Batric Nikolic, Vuko Ratko, Nenad Vujatko, Vuk Radislav. Kuca 15. Mezra Ribljak u posjedu nekih stanovnika Pjesivaca odsjekom 15 ( akci ). Iznos prihoda od poreza 450 ( akci ), od mezre 15 ( akci ). Ukupno 465. Ljetnja pasa Lastva u posjedu stanovnika Pjesivci. Selo Kcevo, drugi naziv Ozrihnici Stanisa Radovanov, Raic Vuko, Dragic Todorov, Radovan Dragicev, Niksa Todorov, Radovan Nincic, Selak Nikolic, Rajic Kesinov, Rade Dobrulovic, Nikola Radisavov, Ugljesa Causevic, Radoje Radicev, Ladimir

Causevic, Vuk Balicevic, Vukosav Balicevic, Radonja Vuksanov, Raic Radonja, Radun Radicev, Stanko Popovic, Vukosav Matko, Grgur Radonjic, Pavko Surin, Mitovil Bozidarev, Vuksan Ivanov, Vuceta Ivanov, Raic Nikolic, Radisav Nikolic, Nikolica Radisalic, Janko Popovic, Radoje Radovanov, Raoslav Dragicev, Kes Vukasinov muselem. Domova 33, ukupni prihodi ( mjesta ) 960. Selo Bjelice, pripada nahiji Cetinje. Mahala Ljesev Stup pripada pomenutom selu. Djurisa Gojimirov, Hotas Raicev, Branko Raicev, Bojko Milakov, Nikola Nikic, Vuksa Radonjic, Radonja Ugljesin, Lacin Ugljesin, Vukac Raicev, Vukic Milakov drzi bastinu Radonje Brankova, Vuleta Radmanov, Rade Hotasev drzi bastinu Draska, Milos Radisavov, Djuro Brankov drzi bastinu Voje, Niksa Raicev. Domova 13, bastina 13. Mahala Predis pripada pomenutom selu Bjelice. Dadelja Milko, Vuksan Nikolin, Raic Nikolin, Djuras Djuric, Vukic Radisavov, Peran Radisavov, Voje Raicev, Vujan Radonjic, Radonja Nikolin, Vukdrag Vukasinov, Radonja Svilakov, Stjepan Ivanov, Niksa Ivanov, Rasko Radaljic, Raic Milic, Duka Milko, Nikolica Dobruncevina, Andrija Nincic, Djuro Nincic, Grujo Nincic, Rajic Nikolic, Prelja Rasko, Vukman Raicev, Radisav Radmanov, Rade Nikolin, Rasko Radunov, Milivoj Bojov, Radonja Rankov, Radisav Bozic, Radan Milic, Raic Djurasev, Vuceta Nikcev muselem. Bastinu Tihorada drze stanovnici spomenute mahale. Domova 32, bastina 1. Mahala Resna pripada spomenutom selu Bjelice. Radonja Raslavov, Raic Bukmirov, Nikolica Raskov, Vukosav Pribojev, Raslav Radonjic, Vuksan Rajicev, Radovan Radonjic, Peran Vidakov, Vukdrag Radonjic,

Raslav Sekocevic, Vukoslav Nikolic, Radelja Radonjic, Raic Raslavov, Nikolica Radicev, Smoljan Radonjic, Vukic Radovanov, Radicko Djurdjevic, Radovan Vuksanov, Rasko Milic drzi bastinu Radonje Nikolica, Raslav Milinov muselem. Domova 20, bastina 1. Ukupan prihod 2040.