Anda di halaman 1dari 15

Anatomi Blok 1.

2
Bismillahirrahmanirrahim.

3. Fascia pectoralis /fascia profunda

4. Otot & tulang 5. Fascia endothoracica 6. Pleura parietalis costalis Diafragma Origo: pars sternalis, pars costalis, pars lumbalis Insersio: centrum tendineum Otot pernapasan Otot utama inspirasi: 1. M. intercostalis externus membentuk huruf V, terdapat membrana intercostalis externus 2. M. levator costae 3. M. serratus posterior superior 4. Mm. scaleni Otot bantu inspirasi: 1. M. pectoralis major 2. M. pectoralis minor 3. M. latissimus dorsi 4. M. serratus anterior Otot utama ekspirasi: 1. M. intercostalis internus membentuk huruf A, terdapat membrana intercostalis internus 2. M. transversus thoracis 3. M. serratus posterior inferior 4. M. subcostalis Otot bantu ekspirasi: 1. M. obliquus externus abdominis 2. M. obliquus internus abdominis 3. M. transversus abdominis 4. M. rectus abdominis VASKULARISASI & INERVASI DINDING THORAX pada sulcus costalis, dari paling superior VAN V. intercostalis anterior/posterior A. intercostalis anterior/posterior N. intercostalis Arteri Intercostalis Posterior SIC 1-2 cabang dari A. intercostalis suprema, cabang dari truncus costocervicalis, cabang dari A. subclavia

THORACIC WALL
Linea 1. Linea 2. Linea 3. Linea 4. Linea 5. Linea 6. Linea 7. Linea 8. Linea 9. Linea 10. mediana anterior mediana posterior mid-axilaris mid-clavicularis axilaris anterior axilaris posterior scapularis sternalis parasternalis Linea paravertebralis

Apertura thoracica superior dibatasi oleh: 1. VT 1 2. Pasangan costa 1 & kartilago costalis 1 3. Tepi atas manubrium Apertura thoracica inferior dibatasi oleh: 1. VT 12 2. Pasangan costa 11 & 12 3. Arcus costalis 4. Sinkrondosis xiphosternalis Articulatio 1. Articulatio costovertebralis capitis costae plana 2. Articulatio costotransversaria plana 3. Articulatio sternocostalis 1 sinkondrosis 4. Articulatio sternocostalis 2-7 plana 5. Articulatio costochondralis sinkondrosis 6. Articulatio interchondralis plana 7. Simfisis manubriosternalis 8. Sinkondrosis xiphosternalis Lapisan dinding thorax dari paling superficial: 1. Cutis 2. Subcutis/fascia superficialis

SIC 3-11 cabang dari pars thoracica aortae Arteri Intercostalis Anterior SIC 1-6 cabang dari A. mammaria/thoracica interna SIC 7-9 cabang dari A. musculophrenica Vena Intercostalis Posterior Dextra SIC 1 bermuara ke V. brachiocephalica dextra V. cava superior SIC 2-4 bermuara ke V. intercostalis superior dextra V. azygos V. cava superior SIC 5-11 bermuara ke V. azygos V. cava superior Vena Vena Intercostalis Posterior Sinistra SIC 1 bermuara ke V. brachiocephalica sinistra V. cava superior SIC 2-4 bermuara ke V. intercostalis superior sinistra V. brachiocephalica sinistra V. cava superior SIC 5-8 bermuara ke V. hemiazygos accesoria V. azygos V. cava superior SIC 9-11 bermuara ke V. hemiazygos V. azygos V. cava superior Cabang Nervus Intercostalis Rami communicantes antara nervus intercostalis dengan truncus simpaticus ipsilateral Rami collateral sekitar angulus costae dan menuju bagian superior costa di bawahnya NAV Rami cutaneus lateralis pada linea midaxillaris, bercabang menjadi rami anterior & posterior Rami cutaneus anterior Rami muscularis menginervasi M. intercostalis, M. subcostalis, M. transversus thoracis,

M. levator costae, & M. serratus posterior Mammae Terletak pada costae 2-6 Papilla mammae: SIC 4, linea midclavicula (pada male & prepubertal female) MEDIASTINUM Merupakan bagian di antara paru kanan-kiri termasuk pleura mediastinalis. Dibagi menjadi mediastinum superior et inferior oleh bidang transversal yang melalui angulus sterni tepi bawah VT 4. Mediastinum inferior terdiri dari mediastinum anterior, media, dan posterior. Mediastinum superior: thymus, trachea, esophagus, N. vagus Vasa darah pada mediastinum superior: 1. V. brachiocephalica dextra & sinistra 2. V. cava superior 3. Arcus aorta 4. Truncus brachiocephalicus a. A. subclavia dextra b. A. carotis communis dextra 5. A. carotis communis sinistra 6. A. subclavia sinistra Mediastinum anterior: A. et V. mammaria interna, lig. sternopericardiale, dll Mediastinum media: pericardium, jantung, V. cava superior, V. azygos, bifurcatio trachea, dll Mediastinum posterior: aorta descendens, V. azygos, V. hemiazygos, N. vagus, esophagus, ductus thoracicus

-----------------------------------------------------------

HEART
COR Apex cordis: ventriculus sinister (dorsal SIC 5, 7-9 cm dari bidang median) Basis cordis: atrium sinistrum dan sedikit atrium dextrum (pada bagian dorsal, menghadap ke VT 69) Sulcus coronarius/atrioventricularis memisahkan antara atrium & ventrikel, dilewati oleh sinus coronarius Sulcus interatriale Sulcus interventriculare Ictus cordis, di SIC 5 linea midclavicula kiri Permukaan jantung 1. Facies sternocostalis: ventriculus dexter 2. Facies diaphragmatica: ventriculus sinister & sebagian ventriculus dexter 3. Facies pulmonalis dexter: atrium dextrum 4. Facies pulmonalis sinister: ventriculus sinister Batas Jantung Batas kanan: Dibentuk oleh atrium dextrum Tepi cranial costa 3 kanan, 2 cm linea sternalis kanan Tepi caudal costa 5 kanan Batas kaudal: Dibentuk oleh ventriculus dexter & sebagian ventriculus sinister Tepi caudal costa 5 kanan SIC 5 linea midclavicula kiri Batas kiri: Dibentuk oleh ventriculus sinister & sebagian auricula sinistra SIC 5 kiri SIC 2 kiri 3 cm linea sternalis Batas superior: Dibentuk oleh auricula dextra & auricula sinistra Skeleton cordis 1. Annulus fibrosus 2. Trigonum fibrosum dexter

3. Trigonum fibrosum sinister 4. Tendo infundibuli Lapisan dinding jantung 1. Epicardium 2. Myocardium 3. Endocardium Selubung jantung (luar-dalam): Pericardium fibrosum Melebur dengan tunica adventitia pembuluh besar Melekat pada permukaan dorsal sternum (ligamentum sternopericardiacum) Melebur dengan centrum tendineum diafragma (ligamentum pericardiophrenica) Pericardium serosum, terdiri dari: - Lamina parietalis - Lamina visceralis = epicardium Vaskularisasi: A. pericardiacophrenica & A. musculophrenica, keduanya cabang A. thoracica interna) Inervasi: Rr. pericardiaci N. phrenicus Cavitas pericardii Ruangan di antara lamina parietalis & visceralis pericardium serosum Sinus obliquus pericardii Sinus transversus pericardii Ligamentum arteriosum (Botalli), merupakan sisa dari ductus arteriosus yang menghubungkan A. pulmonalis sinister dengan arcus aorta. Bila tidak menutup: PDA (Patent Ductus Arteriosus) ATRIUM DEXTRUM Merupakan tempat bermuara: 1. Vena cava superior ostium venae cavae superiores (setinggi kartilago costa 3 dextra) menerima darah vena dari kepala, leher, thorax, extremitas atas 2. Vena cava inferior ostium venae cavae inferiores, valvula Eustachii (setinggi kartilago costa 5) menerima darah vena dari abdomen, pelvis, extremitas bawah 3. Vena cordis minimae

foramina venarum minimarum berhubungan dengan capillary bed myocardium 4. Sinus coronaries valvula sinus coronarii (Thebesii) menerima darah vena dari jantung Valvula Eustachii & valvula Thebesii dihubungkan oleh tendo todaro Pada septum interatriale terdapat: fossa ovalis (obliterasi dari foramen ovale) dan limbus fossa ovalis Secara embriologis, fossa ovalis berasal dari septum primum, limbus fossa ovalis berasal dari septum secundum ASD (Atrial Septal Defect): penyakit jantung karena foramen ovale tidak menutup Auricula dextra, Mm. pectinati Crista terminalis dimulai dari sebelah lateral ostium venae cavae superioris, memisahkan: - Bagian kasar: Mm. pectinati pada auricula dextra - Bagian halus: sinus venarum cavarum (perkembangan dari sinus venosus) Pada bagian eksterna, crista terminalis terlihat sebagai sulcus terminalis Nodus SA: terletak anterolateral pada muara vena cava superior, dekat dengan ujung superior crista terminalis Nodus AV: pada bagian posteroinferior septum interatriale dekat dengan muara sinus coronaries Trigonum Koch, dibentuk oleh: 1. Tendo todaro 2. Ostium sinus coronarius 3. Cuspis septalis

Corda tendinea menghubungkan cuspis dengan M. papilaris mencegah regurgitasi M. papillaris 1. M. papillaris anterior, melekat pada cuspis anterior & posterior 2. M. papillaris posterior, melekat pada cuspis posterior & septalis 3. M. papillaris septalis, melekat pada cuspis anterior & septalis Conus arteriosus/infundibulum: ruangan menuju truncus pulmonalis Trabeculae carneae, yang paling besar disebut trabeculae septomarginalis (moderator band) berkas His kanan Crista supraventriculare Septum interventriculare - Pars membranacea septi - Pars muscularis septi VSD (Ventricular Septal Defect): septum tidak menutup sempurna

Ostium trunci pulmonalis ditutupi oleh valva trunci pulmonalis yang terdiri dari: - Valvula semilunaris pulmonal anterior - Valvula semilunaris pulmonal dextra - Valvula semilunaris pulmonal sinistra Nodulus valvulae semilunaris Lunula valvulae semilunaris Sinus pulmonalis

ATRIUM SINISTRUM Bermuara Vv. Pulmonales dextra et sinistra Auricula sinistra, Mm. pectinati VENTRICULUS SINISTER Ostium atrioventricular sinister dibatasi oleh annulus fibrosus & tertutup oleh valvula bicuspidalis/mitralis yang terdiri dari 2 cuspis: - Cuspis anterior - Cuspis posterior Trabeculae carneae

VENTRICULUS DEXTER Ostium atrioventriculare dexter dibatasi oleh annulus fibrosus dan tertutup oleh valvula tricuspidalis (valva atrioventricularis dexter) yang terdiri dari 3 cuspis: - Cuspis anterior - Cuspis posterior - Cuspis septalis

Chorda tendinea, M. papillaris anterior et posterior Septum interventriculare Vestibulum aorticum

Ostium aorta ditutupi oleh valve aortae yang terdiri dari: - Valvula semilunaris aorta dextra - Valvula semilunaris aorta sinistra - Valvula semilunaris aorta posterior Sinus aortae dextra: ostium A. coronaria dextra Sinus aortae sinistra: ostium A. coronaria sinistra Sinus aortae posterior: -

Vena cordis media // R. descendens posterior bermuara ke vena cordis parva V. posterior ventriculi sinistri V. oblique atrii sinistri Keduanya juga bermuara ke sinus coronaries

VASKULARISASI Endocardium: difusi Myocardium & epicardium: A. coronaria Cabang pertama aorta (pada aorta ascendens): A. coronaria dextra - ramus descendens posterior (ramus interventricularis posterior) - ramus marginalis dexter - ramus nodi SA - ramus nodi AV A. coronaria sinistra - ramus descendens anterior (ramus interventricularis anterior) - ramus circumflexus - ramus marginalis sinister Darah masuk ke A. coronaria saat ventrikel diastole/relaksasi A. coronaria merupakan arteri terminal Inervasi A. coronaria: plexus coronaries dexter et sinister

Sulcus interventricularis anterior - R. interventricularis anterior, A. coronaria sinistra - V. interventricularis anterior V. cordis magna Sulcus interventricularis posterior - R. interventricularis posterior, A. coronaria dextra - V. cordis media Batas kanan jantung - R. marginalis dextra - V. cordis parva INERVASI A. Inervasi intrinsik Sistem konduksi jantung 1. Nodus SA 2. Nodus AV 3. Fasciculus atrioventricularis/berkas his 4. Crus dexter trabecula septomarginalis (moderator band) Crus sinister trabecula carneae ventrikel sinister 5. Serabut purkinje ke myocardium B. Inervasi ekstrinsik 1. N. vagus, cabangnya: - R. cardiacus superior - R. cardiacus inferior - R. cardiacus thoracalis 2. Ganglion cervicale superius, medius, inferius N. cardiacus superior, medius, inferior 3. Rr. mediastinales (Nn. cardiaci thoracici), cabang dari ganglion paravertebralis I-V Ketiganya bersama membentuk plexus cardiacus superficial et profundus Saraf simpatis - Ganglion cervicale - Rr. mediastinales Efek: - Kronotropik positif

Vena cordis magna // R. descendens anterior R. circumflexus bermuara ke sinus coronarius Vena cordis parva // A. coronaria dextra bermuara ke sinus coronaries

Pada nodus SA, meningkatkan frekuensi denyut jantung Inotropik positif Pada myocardium, meningkatkan kekuatan kontraksi Bathmotropik/dormotropik positif Pada berkas his, mempercepat hantaran impuls Vasodilatasi A. coronaria

Saraf parasimpatis N. vagus Efek: - Kronotropik negatif Pada nodus SA, menurunkan frekuensi denyut jantung - Inotropik negatif Pada myocardium, memperlemah kontraksi - Bathmotropik/dormotropik negatif Pada berkas his, memperlambat hantaran impuls - Vasokonstriksi A. coronaria Referred pain pada angina pectoris Impuls akibat stimuli akhiran saraf serabut visceral afferent jantung diteruskan lewat plexus cardiaci dan akan bertemu dengan serabut sensibel dari kulit rasa sakit akan dialokasikan di kulit daerah datangnya serabut sensibel tersebut, yaitu pada daerah dada kiri, lengan bawah kiri sebelah ulnar sampai jari ke 5, lengan atas sebelah medial. Baroreseptor Terletak di: 1. Endocardium atrium dextrum & dinding vena cavae, mendeteksi penurunan tekanan darah inhibisi aktivitas parasimpatis 2. Tunica adventitia arcus aorta, mendeteksi peningkatan tekanan darah stimulasi aktivitas parasimpatis PROYEKSI KATUP & BUNYI JANTUNG Bunyi jantung I: penutupan katup atrioventricularis Bunyi jantung II: penutupan katup semilunaris Valvula tricuspidalis

Setinggi SIC 4-5 linea mediana Bunyi SIC 5 lateral linea sternalis kiri Valvula bicuspidalis/mitral Setinggi kartilago costa 4 Bunyi: Ictus cordis Bunyi SIC 5 linea midclavicularis sinistra Valvula semilunaris aorta Setinggi SIC 3 linea sternalis Bunyi SIC 2 lateral linea sternalis dextra Valvula semilunaris pulmonalis Setinggi kartilago costa 3 sinistra Bunyi SIC 2 lateral linea sternalis sinistra

------------------------------------------------------------

BLOOD VESSEL
Sirkulasi sistemik: Ventriculus sinister aorta seluruh tubuh V. cava superior et inferior atrium dextrum Sirkulasi pulmonal: Ventriculus dexter truncus pulmonalis A. pulmonalis paru V. pulmonalis atrium sinistrum Sirkulasi portal: V. porta hepatis hepar venula hepatica vena cava inferior Aorta terdiri dari: 1. Aorta ascendens a. A. coronaria dextra b. A. coronaria sinistra 2. Arcus aorta a. Truncus brachiocephalicus 1) A. carotis communis dextra 2) A. subclavia dextra b. A. carotis communis sinistra c. A. subclavia sinistra 3. Aorta decendens a. Aorta thoracalis b. Aorta abdominalis A. carotis communis Mensuplai caput & collum, bercabang di bifurcatio carotis setinggi batas superior kartilago tiroid membentuk: 1. A. carotis eksterna Mensuplai organ-organ di luar

cavitas cranii a. A. pharyngea ascendens b. A. occipitalis c. A. auricularis posterior d. A. thyroidea superior e. A. lingualis f. A. facialis g. A. maxillaries h. A. temporalis superficialis 2. A. carotis interna Mensuplai organ-organ di dalam cavitas cranii, melalui canalis caroticus berjalan di lateral sella turcica. Bagian pangkalnya sedikit mengembang: sinus caroticus. a. A. ophtalmica, melalui canalis opticus bersama N. opticus b. A. cerebri anterior c. A. cerebri media A. cerebri anterior, media, & posterior akan membentuk circulus arteriosus Willisi A. subclavia Berjalan di bawah clavicula, di atas costa prima 1. A. vertebralis Melalui foramen transversarium di vertebra cervic, masuk ke cavitas cranii melalui foramen magnum, bergabung menjadi A. basilaris lewat di tengah-tengah clivus, kemudian bercabang lagi menjadi A. cerebri posterior dextra et sinistra 2. A. mammaria/thoracica interna Lateral sternum bagian dalam a. A. pericardiacophrenica b. A. intercostalis anterior c. A. musculophrenica d. A. epigastrica superior 3. Truncus thyrocervicalis a. A. thyroidea inferior b. A. cervicalis ascendens c. A. suprascapularis d. Truncus cervicodorsal 4. Truncus costocervicalis A. intercostalis suprema A. axillaris Lanjutan dari A. subclavia 1. Bagian pertama A. axillaris Batas lateral costa 1 batas medial

M. perctoralis minor A. thoracica superior 2. Bagian kedua A. axillaris Posterior M. pectoralis minor Truncus thoracoacromialis A. thoracica lateral 3. Bagian ketiga A. axillaris Batas lateral M. pectoralis minor batas inferior M. teres major A. subscapularis A. humerus circumflexa anterior A. humerus circumflexa posterior A. Brachialis Batas inferior M. teres major fossa cubiti 1. A. profunda brachii 2. A. nutriens humeri 3. A. collateral ulnaris superior 4. A. collateral ulnaris inferior Kemudian A. brachialis bercabang menjadi: A. radialis 1. A. recurrent radial 2. Rr. muscularis A. ulnaris 1. A. recurrent ulnaris anterior 2. A. recurrent ulnaris posterior 3. A. interossea communis 4. A. interossea anterior 5. A. interossea posterior 6. Rr. muscularis Cabang terminal A. radialis & A. ulnaris bersatu membentuk arcus palmaris carpalis & arcus dorsalis carpalis Arcus palmaris superficialis: dominan A. ulnaris Arcus palmaris profunda: dominan A. radialis Rete articulare cubiti, anyaman arteri di cubiti: 1. A. collateral radial, A. profunda brachii 2. A. collateral medial, A. profunda brachii 3. A. collateral ulnaris superior 4. A. collateral ulnaris inferior 5. A. reccurent radial 6. A. recurrent interossea 7. A. recurrent ulnaris anterior 8. A. recurrent ulnaris posterior

Aorta thoracalis Mulai dari sisi kiri vertebrae setinggi batas inferior VT 4, kemudian menembus diafragma setinggi batas inferior VT 12 melalui hiatus aorticus dan berlanjut sebagai aorta abdominalis. 1. Bidang midline anterior, unpaired visceral A. esophagealis 2. Bidang lateral, paired visceral A. bronchialis 3. Bidang posterolateral, paired parietal A. intercostalis posterior - A. phrenica superior - R. mediastinalis - R. pericardialis Aorta abdominalis Sekitar 13 cm, setinggi VT 12 VL 4. 1. Bidang midline anterior, tractus digestivus a. Truncus coeliacus VT 12 b. A. mesenterica superior VL 1 c. A. mesenterica inferior VL 3 2. Bidang lateral, organ endokrin & urogenital a. A. suprarenalis VL 1 b. A. renalis VL 1 c. A. gonadalis VL 2 A. testicularis A. ovarica 3. Bidang posterolateral, diafragma & dinding abdomen posterior a. A. subcostalis VL 2 b. A. phrenica inferior VT 12 c. A. lumbalis VL 1-4 Aorta abdominalis bercabang menjadi A. iliaca communis dextra et sinistra pada bifurcatio aorta. A. sacralis mediana merupakan perpanjangan mediana aorta. Truncus coeliacus 1. A. hepatica communis 2. A. lienalis 3. A. gastrica sinistra A. 1. 2. 3. mesenterica superior A. pancreaticoduodenalis inferior Aa. Jejunales Aa. Ileales 4. A. ileocolica A. appendicularis 5. A. colica dextra

6. A. colica media A. 1. 2. 3. mesenterica inferior: A. colica sinistra A. sigmoidea A. rectalis superior

A. iliaca communis Mengikuti batas medial M. psoas menuju pelvic brim. 1. A. iliaca interna 2. A. iliaca eksterna Mengikuti M. iliopsoas. Sebelum keluar abdomen, mempercabangkan: a. A. epigastrica inferior b. A. iliaca circumflexa profunda A. iliaca interna: 1. Divisi anterior a. A. umbilicalis, pars occlusa & pars patent b. A. vesicalis superior (pars patent A. umbilicalis) c. A. obturatoria d. A. vesicalis inferior A. ductus deferentis R. prostatici A. uterine homolog A. ductus deferentis A. vaginalis homolog A. vesicalis superior e. A. pudenda interna A. rectalis inferior f. A. rectalis media g. A. glutealis inferior 2. Divisi posterior a. A. iliolumbal b. A. sacralis leteralis c. A. glutealis superior A. iliaca eksterna berlanjut menjadi A femoralis yang kemudian berlanjut sebagai A. poplitea. A. femoralis: A. profunda femoris, suplai bagian femur a. A. femoris circumflexa medialis b. A. femoris circumflexa lateralis A. poplitea: 1. A. tibialis anterior, berlanjut sebagai A. dorsalis pedis & A. plantaris

profunda 2. A. tibialis posterior, berlanjut sebagai A. plantaris medialis et lateralis A. tibialis posterior mempercabangkan A. fibularis Arcus plantaris superficialis et profunda Rete articulare genu, anastomosis arteri di genu: 1. A. genicularis superior lateral 2. A. genicularis superior medial 3. A. genicularis inferior lateral 4. A. genicularis inferior medial 5. A. genicularis medialis Vena profunda berjalan bersama arteri sehingga tidak terlihat di kulit Vena superficial subcutis: warna biru pada kulit Vena profunda Penamaan vena profunda pada umumnya hampir sama dengan arteri, namun terdapat beberapa perbedaan: 1. Vena cava inferior Persatuan vena iliaca communis dextra et sinistra. 2. Vena jugularis interna Berasal dari dalam cavitas cranii, keluar melalui foramen jugulare. V. jugularis interna + V. subclavia V. brachiocephalica 3. V. brachiocephalica (anonyma) dextra et sinistra vena cava superior 4. V. lumbalis dextra V. azygos V. cava superior V. lumbalis sinistra V. hemiazygos V. azygos V. cava superior V. hemiazygos accesoria V. azygos V. cava superior 5. Sirkulasi portal: V. mesenterica inferior V. lienalis + V. mesenterica superior V. porta hepatica V. hepatica V. cava inferior 6. V. renalis dextra V. renalis sinistra V. gonadalis dextra vena cava

inferior V. gonadalis sinistra V. renalis sinistra Vena superfisialis Extremitas superior V. cephalica V. axillaris V. mediana cubiti V. basilica V. basilica V. brachialis V. axillaris V. subclavia Extremitas inferior V. saphena magna (sebelah medial) V. femoralis V. saphena parva (sebelah lateral) V. poplitea Sirkulasi fetal Satu V. umbilicalis dan dua A. umbilicalis. Placenta V. umbilicalis ductus venosus vena cava inferior atrium dextrum 1. Ventriculus dexter truncus pulmonalis a. A. pulmonalis pulmo V. pulmonalis atrium sinistrum b. Ductus arteriosus langsung ke aorta 2. Foramen ovale atrium sinistrum atrium sinistrum ventriculus sinister aorta A. iliaca communis A. iliaca interna A. umbilicalis Struktur yang remnant: Ductus arteriosus ligamentum arteriosum Foramen ovale fossa ovalis Ductus venosus ligamentum venosum Vena umbilicalis ligamentum teres hepatis A. umbilicalis ligamentum umbilicalis medialis ------------------------------------------------------------

UPPER RESPIRATORY TRACT


NASUS Radix, dorsum, apex nasi Nares = nostril = apertura nasalis anterior Skeleton nasi Bagian tulang - Os. nasale - Proc. frontalis maxillaris - Proc. nasalis os. frontalis Bagian cartilago: - 2 cartilago nasi laterales - 2 cartilago alaris major - 1 cartilago septi nasi Septum nasi, dibentuk oleh: - lamina perpendicularis os. ethmoidalis (pars superior), bermula dari lamina cribrosa & berlanjut ke superior sebagai crista galli - os. vomer (pars posteroinferior) - cartilago septi nasi - cartilago alaris major crus mediale CAVITAS NASI Choana (apertura nasalis posterior): batas cavum nasi nasopharynx Cavitas nasi dibagi berdasarkan sifat tunica mucosanya: - Vestibulum nasi, dilapisi oleh kulit (squamous kompleks) terdapat vibrissae - Cavitas nasi propria, dilapisi oleh mucosa, terdiri dari: Regio respiratoria (2/3 inferior) pseudocolumnar bersilia Region olfactoria (1/3 superior) neuroepithelium Limen nasi: batas vestibulum nasi & regio respiratoria Atap cavitas nasi - Spina nasalis os. frontalis/frontonasalis - Os. ethmoidalis - Os. sphenoidalis Dasar cavitas nasi Dibentuk oleh palatum durum - Proc. palatinus maxillaris - Lamina horizontalis os. palatina

Dinding medial cavitas nasi: septum nasi Dinding lateral cavum nasi Terdapat concha nasalis.

Cavitas nasi propria Choncae nasalis inferior, media, superior, suprema Choncae nasalis inferior dibentuk oleh os. choncae nasalis inferior, paling panjang & luas Choncae nasalis media et superior melekat pada os. ethmoidalis Meatus nasi inferior, medius, superior, recessus sphenoethmoidalis Yang bermuara ke situ: Meatus nasi inferior: ductus nasolacrimalis Meatus nasi media: sinus frontalis, sinus maxillaries, cellulae ethmoidalis anterior et media Meatus nasi superior: cellulae ethmoidalis posterior Rec. sphenoethmoidalis: sinus sphenoidalis Meatus nasi communis Pada meatus nasi media terdapat: Infundibulum ethmoidalis, muara ductus frontonasalis yang menghubungkan dengan sinus frontalis Hiatus semilunaris (lubang, a curved cleft) Bulla ethmoidalis (tonjolan, a rounded elevation) yang disebabkan oleh cellulae ethmoidal media Atrium nasi media (di depan concha media) terdapat carina nasi (reseptor bersin) Agger nasi: tonjolan di atas atrium nasi media Vaskularisasi 1. A. ethmoidalis anterior 2. A. ethmoidalis posterior Keduanya merupakan cabang A. ophtalmica yang mensuplai bagian lateral dan septum A. nasalis anterior 3. A. sphenopalatina (cabang A. maxillaries) A. nasalis posterior lateralis & A. nasalis posterior septi

4. A. palatina major (cabang A. maxillaries) Mencapai septum melalui canalis incisiva 5. R. septalis A. labialis superior (cabang A. facialis) Plexus Kiesselbach, anyaman pembuluh darah di septum nasi bagian anterior yang dibentuk oleh 5 vasa di atas Nasus eksterna: A. ethmoidalis anterior & R. septalis A. labialis superior Inervasi Mucosa nasi dibagi oleh garis obliqua melalui spina nasalis anterior & rec. sphenoethmoidalis: Pars posteroinferior Septum nasi: N. nasopalatina (cabang N. maxillaris) Dinding lateral: N. palatina major Pars anterosuperior N. ethmoidalis anterior et posterior Nasus eksterna (dorsum & apex): N. infratrochlearis (cabang CN V1) & N. ethmoidalis anterior Alae nasi: N. infraorbitalis (cabang CN V2) Regio olfactoria: fila olfactoria Glandula nasales: Parasimpatis ganglion sphenopalatinum Simpatis plexus caroticus internus (ganglion cervical superius) Vasa lymphatica dari bagian frontal cavum nasi bermuara ke lnn. submandibulares, sedangkan dari bagian oksipital cavum nasi bermuara ke lnn. cervicalis profundi Kelainan klinis: Epistaksis anterior, sering pada anak karena dinding vasa darahnya masih rapuh terutama pada plexus Kiesselbach darah cuma netes & bisa berhenti spontan Epistaksis posterior, sering pada orang tua dengan riwayat hipertensi darah ngocor Tx: tampon Belloq (tampon posterior)

SINUS PARANASALES Ada 4 pasang: 1. Sinus frontalis Drainase melalui ductus frontonasalis menuju infundibulum ethmoidalis kemudian memasuki hiatus semilunaris pada meatus nasi media Inervasi: N. supraorbitalis (cabang CN V1) 2. Sinus ethmoidalis Cellulae ethmoidalis anterior: meatus nasi media melalui infundibulum ethmoidalis Cellulae ethmoidalis media: meatus nasi media, membentuk bulla ethmoidalis Cellulae ethmoidalis posterior: meatus nasi superior Inervasi: N. ethmoidalis anterior et posterior (cabang CN V1) 3. Sinus sphenoidalis Recessus sphenoethmoidalis Inervasi: N. ethmoidalis posterior 4. Sinus maxillaries (antrum highmori) Drainase melalui ostium maxillaris menuju meatus nasi media (hiatus semilunaris) Inervasi: plexus dentalis superior Vasa lymphatica keempat sinus bermuara ke lnn. cervicalis profundi PHARYNX Otot sirkular eksterna M. constrictor pharyngeus (superior, media, inferior) berorigo di raphe pharyngei Fascia interna: fascia pharyngobasilar Fascia eksterna: fascia buccopharyngeal Inervasi: plexus pharyngeus yang terdiri dari R. pharyngei N. vagus, N. glossopharyngeus, dan cabang dari ganglion cervical superior Otot longitudinal interna: M. palatopharyngeus M. stylopharyngeus M. salpingopharyngeus Fs: elevasi larynx dan memperpendek pharynx selama menelan & berbicara

Semua otot pharynx & palatum molle diinervasi oleh N. vagus kecuali M. stylopharyngeus (CN IX) dan M. tensor veli palatini (CN V3). Cincin Walldeyer: 1 tonsilla pharyngea 2 tonsilla tuba 2 tonsilla palatina 1 tonsilla lingualis Vaskularisasi: A. palatine ascendens, A. pharyngea ascendens, Rr. pharyngei A. thyroidea inferior

NASOPHARYNX Basis cranii VC 2 Tonsilla pharyngea, bila membesar disebut adenoid Ostium pharyngeum tuba auditivae Torus tubarius: tonjolan di atas ostium, disebabkan oleh cartilago tuba auditiva Torus levatorius (levator cushion): tonjolan di bawah ostium, disebabkan oleh M. levator velli palatini Plica salpingopalatina (lanjutan torus ke depan) Plica salpingopharyngea (lanjutan torus ke belakang bawah) yang disebabkan oleh M. salpingopharyngeus. Fs: membuka ostium pharyngeum tuba auditiva saat menelan Recessus pharyngeus: dorsal torus tubarius, terdapat tonsilla tubae Isthmus pharyngeus: batas nasopharynx oropharynx, disempitkan oleh kerja M. sphincter palatopharyngeus Vasa lymphatica bermuara ke lnn. cervicalis profundi Kelainan klinis Nasopharynx cancer (NPC) predileksi di fossa Rossenmuller OROPHARYNX VC 2 VC 3 Arcus palatoglossus (disebabkan oleh M. palatoglossus) Arcus palatopharyngeus (disebabkan oleh M. palatopharyngeus)

Fossa tonsillaris: daerah di antara kedua arcus, terdapat tonsilla palatina Tonsilla lingualis (dorsum linguae 1/3 posterior) Plica glossoepiglottica mediana et lateralis Vallecula glossoepiglottica (di antara kedua plica) reseptor muntah (N. vagus) Isthmus faucium: batas oropharynx cavitas oris propria, dibentuk oleh palatum molle (atas), arcus palatoglossus (lateral), dorsum linguae (bawah)

FASCIA COLLUM 1. Fascia cervicalis superficialis Jaringan subcutan cervicalis Berisi platysma, lemak, limfonodi superficial, vasa darah, vasa lymphatica, dan saraf kutan. 2. Fascia cervicalis profunda a. Investing layer Lamina fascia profunda yang paling superficial, melingkupi seluruh collum profunda dari jaringan subkutan serta membentuk fascia M. trapezius & M. SCM. b. Pretracheal layer Pada bagian anterior collum. Berlanjut sebagai fascia buccopharyngeal pada bagian superoposterior. c. Prevertebral layer Melingkupi columna vertebralis beserta otot-ototnya. Berlanjut ke inferior sebagai fascia endothoracica dan ke lateral sebagai vagina axillaris. Vagina carotis Melingkupi A. carotis communis, V. jugularis interna, dan N. vagus. Berbatasan dengan lamina pretracheal di anterior dan lamina prevertebral di posterior. Spatium retropharyngeal Antara fascia buccopharyngeal dengan lamina prevertebral.

-------------------------------------------------------------

LOWER RESPIRATORY TRACT


LARYNX Skeletopi: VC 3 VC 6 (cartilago cricoidea) Aditus laryngis (pintu masuk larynx), dibentuk oleh: tepi cranial epiglottis, plica aryepiglottica, incisura interarytenoidea Plica vestibularis (kranial) Plica vocalis (kaudal), terbagi atas pars intermembranacea (anterior) dan pars cartilaginea (posterior) Rima vestibuli (celah di antara kedua plica vestibularis) Rima glottidis (celah di antara kedua plica vocalis) Cavum laryngis dibagi menjadi 3 ruangan: Vestibulum laryngis (aditus laryngis plica vestibularis) Ventriculus laryngis (plica vestibularis plica vocalis) Cavum infraglottidis (kaudal plica vocalis) Skeleton larynx: 3 tunggal cartilago thyroidea, cartilago cricoidea, cartilago epiglottica 3 sepasang cartilago arytenoidea, cartilago corniculata, cartilago cuneiforme Otot intrinsik larynx Aditus laryngis Buka : M. thyroepiglotticus (TE) Tutup : M. aryepiglotticus (AE) M. arytenoideus oblique (AO) Rima glottidis/plica vocalis Buka/abduksi : M. cricoarytenoideus posterior (CAP) Tutup/adduksi : M, cricoarytenoideus lateralis (CAL) Plica vocalis Tegang : M. cricothyroideus (CT) Kendor : M. thyroarytenoideus, M. vocalis (TA, V)

Otot ekstrinsik larynx Elevator: M. thyrohyoideus, M. stylohyoideus, M. mylohyoideus, M. digastricus, M. stylopharyngeus, M. palatopharyngeus Depressor: M. omohyoideus, M. sternohyoideus, M. sternothyroideus Otot suprahyoideus: M. digastricus R. digastricus N. VII M. stylohyoideus R. stylohyoideus N. VII M. mylohyoideus R. mylohyoideus M. geniohyoideus N. XII Otot infrahyoideus: M. sternothyroideus R. decendens N. XII M. sternohyoideus R. decendens N. XII M. omohyoideus R. decendens N. XII M. thyrohyoideus arcus N. XII Prominentia laryngis (Adams apple) Membrana thyrohyoidea: ditembus oleh A./V. laryngea superior, N. laryngeus superior ramus internus Di bagian tengah dan pinggir menebal membentuk ligamentum thyrohyoideum mediana et lateral. Vaskularisasi & inervasi sensoris (mukosa): Di atas plica vocalis: - A./V. laryngea superior (cabang A. thyroidea superior) - N. laryngeus superior ramus internus/N. laryngeus internus Di bawah plica vocalis: - A./V. laryngea inferior (cabang A. thyroidea inferior) - N. laryngeus inferior/N. laryngeus reccurens Inervasi motoris: Semua otot intrinsic larynx diinervasi oleh N. laryngeus reccurens, kecuali M. cricothyroideus oleh N. laryngeus superior ramus externus

Vasa lymphaticanya bermuara ke lnn. cervicalis profundi Paralisis N. recurrens aphoni yang dapat disebabkan oleh pembesaran gld. thyroid, aneurysma aorta, PDA Setelah dipercabangkan oleh N. vagus, N. laryngeus recurrens dextra akan melengkugi A. subclavia dextra, sedangkan N. laryngeus recurrens sinister akan melengkungi arcus aortae untuk kemudian membalik ke atas menuju larynx. TRACHEA Skeletopi: VC 6 VT 4/5 Cartilago trachealis: 16 20 buah cartilago hyalin Paries membranaceus trachea M. trachealis Bifurcatio trachea setinggi VT 4/5, VT 6 selama inspirasi dalam. Terdapat reseptor carina (reseptor batuk) Vaskularisasi: Rr. trachealis A. thyroidea inferior Inervasi: Rr. trachealis N. laryngeus recurrent Limfonodi di kanan-kiri bifurcatio: lnn. tracheobronchiales Limfonodi di sepanjang kanan-kiri trachea: lnn. tracheales BRONCHUS Bronchus primarius (principalis) dexter lebih lebar, lebih pendek, dan lebih vertical daripada bronchus principalis sinister Bronchus primarius dexter masuk ke hilus pulmonis setinggi VT 5 Bronchus primarius sinister masuk ke hilus pulmonis setinggi VT 6 Bronchus primarius dexter bercabang menjadi 3 bronchus secundus (lobaris): 1 bronchus eparteriales (bronchus lobaris superior dextra) 2 bronchus hyparteriales (bronchus lobaris medius et inferior dexter) Bronchus primarius sinister bercabang menjadi 2 bronchus

hyparteriales (bronchus lobaris superior et inferior sinister) Bronchus primarius bronchus secundus (lobaris) bronchus tertius (segmentalis) bronchiolus conductorius bronchiolus terminalis bronchiolus respiratorius ductus alveolaris sacculus alveolus

PULMO Apex, basis pulmo Margo anterior, posterior, & inferior Facies costalis, diafragmatica, mediastinales Pleura visceral plexus pulmonalis Pleura parietal: - pleura costalis N. intercostalis - pleura diafragmatica N. phrenicus & N. intercostalis - pleura mediastinales N. phrenicus - pleura cervicalis/cupula pleura Cavitas pleura: celah di antara pleura parietal & visceral Recessus costophrenicus/ costodiaphragmatica: peralihan pleura costalis menjadi pleura diafragmatica Pulmo dextra: fissura horizontalis (sepanjang costa 4) dan fissura obliqua Pulmo sinistra: fissura obliqua Hilus pulmonis Radix pulmo: A. pulmonalis, V. pulmonalis, & bronchus primer Struktur yang masuk ke paru: A. pulmonalis, bronchus sekunder, dan nervus (membentuk plexus pulmonalis) Struktur yang keluar paru : V. pulmonalis, vasa lymphatica Struktur paling atas: dextra bronchus eparterial sinistra A. pulmonalis Struktur paling anterior & inferior: V. pulmonalis superior et inferior Pulmo dexter: Impressio cardiaca Sulcus vena cava superior Sulcus vena azygos

Sulcus esophagei Pulmo sinister: Impressio cardiaca Sulcus aorta ascendens Sulcus arcus aorta Sulcus aorta ascendens Sulcus arteri subclavia sinistra Lingula pulmonis: bagian anterior sinistra yang tipis Ligamentum pulmonale: bawah hilus (tempat pelipatan pleura) Anatomi permukaan margo inferior pulmo & pleura bagian inferior Linea parasternalis: Pulmo cartilago costa 6 Pleura cartilago costa 6 Linea midclavicularis: Pulmo costa 6 Pleura cartilago costa8 Linea midaxillaris: Pulmo costa 8 Pleura costa 10 Linea scapularis: Pulmo costa 10 Pleura costa 12 Vaskularisasi A. bronchialis, cabang aorta thoracalis untuk suplai paru Limfonodi Di dalam paru: lnn. pulmonales Di hilus: lnn. bronchopulmonales Di sekitar bifurcatio trachea: lnn. tracheobronchiales superior et inferior Kanan-kiri trachea: lnn. paratracheales Inervasi Simpatis Ganglion paravertebralis truncus simpaticus Efek: - Bronchodilatasi - Menghambat sekresi mucus - Vasokonstriksi pembuluh pulmonal Parasimpatis N. vagus, dalam plexus pulmonalis Efek: - Bronchokonstriksi - Memacu sektesi mucus - Vasodilatasi pembuluh pulmonal

Referensi - Rangkuman Anatomi dr. Jun - Practical Guide Block 1.2 - Atlas Anatomi Manusia Sobotta - Clinically Oriented Anatomy, Keith L. Moore Alhamdulillah. Maaf kalau ada yang kurang atau salah ^^ -07.37 WIB, 15 November 2009-

Anda mungkin juga menyukai