/NG I/L/S/LlI//N

K/UGN/Y S/
F/G-UN/W/ NG IEKSIC
Fog-uugnoyon ng Koo|omong Fonto|oso||toon
so Fog-unowo ng Ieksto
Ayon k|no Anderson ot Freebody so
kon||ong ok|ot no Vocobu|ory Know|edge
[181} moy tot|ong pononow o pos|syon so
gon|tong pog-uugnoyon.
Fongkogom|tong pos|syon
Fongkokoyohong pos|syon
Fongkoo|omong pos|syon
FcngkcgcmiIcng Fc:i:ycn
(nstumcnto||st pos|t|on)
Doo| no oq-oroIon nonq |uwiron onq
mqo |oIosoIi|oon nq mqo es|udyon|e so
boIi no boyoon
no Iomonq siIonq mo|u|unon
i|o so oqboboso.
Fcngkckcychcng Fc:i:ycn
(pt|tuJc pos|t|on)
nq mqo es|udyon|e oy noqkokoroon nq
moIowok no kooIomonq on|oIoso- Ii|oon so
omomoqi|on nq moIowokonq oqboboso.
Nororoo| no moqkoroon onq mqo es|udyon|e
nq morominq oqkoko|oon so oqboboso o|
oqsosonoy so oqkiIoIo nq mqo soIi|o
Fcngkcc|cmcng Fc:i:ycn
(now|cJqc pos|t|on)
$inosobinq onq oqkokoroon nq kokoyobonq
on|oIosoIi|oon o| oq-unowo oy duIo| nq
moIowok no kooIomon |unqkoI so soriIinq
kooIiqiron o| kuI|uro
Ioqkokoroon nq mqo bo|oyonq kooIomon o|
konse|o no qinoqomi| nq isonq es|udyon|e so
oq-unowo nq mqo soIi|o, so kobuuon nq |eks|o
oyo uonq mooIowok onq |oIosoIi|oon
nq mqo moq-ooroI, nonqonqoiIonqon no
moqkoroon siIo nq soo| no mqo
koronoson no oq-uusoon o| moisusuIo|
nonq so qoyon oy moouunIod onq mqo
konse|o o| koision niIo no moqoqomi|
so oq-unowo nq niIoIomon nq |eks|o.
lnIerckIiLcng Fc:i:ycn
(ntcoct|vc pos|t|on)
oy |d|nogdog s| Fronk oy [18}no
pong-opot no pos|syon, ong |nterokt|v.
Ito ong pog-uugnoyon ng mgo s|stemo
ng po|otondoon o hudyot [cue|ng
systems} so teksto no tumutu|ong so
mob|song pog-unowo.
Ang mgo po|otondoong |to oy:
Fo|otondoong Gropopon|ko - nouuko|
so tunog no bumubuo so mgo so||to
Fo|otondoong S|ntokt|ko - nouuko| so
pogbubuo o koyor|on ng mgo so||to
Fo|otondoong Semont|ko - nouuko| so
kohu|ugon ng so||to oyon so
pogkokougnoyon n|to so |bo pong
so||to
Fo|otondoong Iskemot|k - pog-
uugnoyon ng sor|||ng koronoson so
b|noboso
go Istroteh|yo so Fog||nong ng
Io|oso||toon
A. Fogsusur|ng Fongkoyor|on (St|uctu|c|
Anc|y:|:}
Nouunowoon ong so||to so pomomog|ton
ng mgo bohog| n|to:
- :c|iIcng-ugcI
- pcn|cpi
- pcgkckcLuc ng :c|iIc
o||mbowo: Luhcy
kcLuhcycn
ncLuLuhcy
Luhcy-Luhcy
Luhcy-c|cmcng
. Foggom|t ng mgo Fo|otondoong
Nogb|b|goy Kohu|ugon [Context
C|ues}
1. So pomomog|ton ng kos|ngkohu|ugon ng
so||to no nopopo|oob d|n so pongungusop.
o||mbowo:
c:crcp mcmuhcy :c Lcn:cng mcy
kosor|n|on nc kung :ccn mcy ko|oyoon kc
:c pcgki|c: cI pcg:c:c|iIc.
. So pomomog|ton ng koso|ungot no
kohu|ugon ng so||to.
o||mbowo:
osug|d :i FencIc nc
mckcIcpc: ng hcy:ku| nguniI Ii|c
motom|oy ncmcn cng kcnycng cmc
nc Iu:Iu:cn :iyc cchi| :c
kcku|cngcn ng :c|cpi.
. So pomomog|ton ng kotuturon ng
so||to.
o||mbowo:
lpincmc|c: ng mgc Icc :c
EDS/ cng morubdob c mot|nd|ng
pognonoso nc mcgkcrccn ng
kc|cyccn.
. Fog-uugnoy so sor|||ng koronoson.
Nok|k||o|o ong bogo o moh|h|rop no
so||to so pomomog|ton ng pog-o|o|o so
mgo nog|ng koronoson.
o||mbowo:
Dchi| :c Lchcng cc|c ng
Lcgycng :i Fcming, |n|||kos :c |igIc: nc
pcck cng mgc Icc :c cming |ugcr.
. Ayon so s|twosyong p|noggom|ton ng
so||to. D|to nouunowoon ong so||to oyon so
mgo pongyoyor| o s|twosyon no kougnoy
n|to.
o||mbowo:
F|nog-||boyo ng pcngu|c cng
kcmpcnyc |cLcn :c |umc|cgcncp nc
ki|u:cn ng mgc pcngkcI |cLcn :c
pcmchc|ccn. lIincc: niyc cng mcrc| cI
:chcc ng mgc kcwc|.
. So pomomog|ton ng buod o |ogom
ng b|noso.
o||mbowo:
Ncrcnc:cn niyc cng
mcIincing kchircpcn nccng :iyc cy
LcIc pc. Sc|cI nc :c|cI :i|cng mcg-
cnck :c pcgkcin, ccmiI cI mccyc:
nc Iirchcn. u|c :iyc :c i:cng
moro||tong mcg-cnck.
. So pomomog|ton ng ho||mbowo.
o||mbowo:
ciiwc:cn cng s|go|ot Iu|cc ng
potoyon, nokowon, owoyon kung cng
mgc mcmcmcycn cy mcIuIuIcng
kumi|c|c :c Diyc: cI mcgmchc| :c
kcpwc.
8. So pomomog|ton ng pormo| no
dep|n|syon ng so||to.
o||mbowo:
chi|ig Icyc :umu|cI ng
sonoysoy. lIc cy i:cng kcIhcng
Iu|uycn nc ncg|c|chcc ng
kcc|cmcn, kuru- kurc cI
ccmccmin ng :umu|cI.
. So pomomog|ton ng pog|o|orowon.
o||mbowo:
Sc kcLuucn ng kcnycng
mukhc. Sc mgc mcIc niyc cI :c
ncgLcLcgcng pcngcngcIcwcn, :c
Lc|cI niycng mcni|cw-ni|cw cI
pincmumuIukcn ng mcrcming
IcgiycwcI. /ng mgc iIc cy
ncg|c|crcwcn nc :iyc cy |umipc:
nc :c pcgiging musmos.
10. So pomomog|ton ng poh|wot|g no
tono o domdom|n.
o||mbowo:
u|c :c ku:inc, cng IiLck ng
cking pu:c cy nckipcg-unchcn :c
cking mgc hckLcng. /I cng
cking ogom-ogom cy ncpcwi
ncng mckiIc kc :iyc :c :c|c.
C. Fog-uugnoyon ng mgo So||to
[Word Assoc|ot|on}
1. 1. Fogsosomo Fogsosomo ng ng so||to so||to so so |bo |bo pong pong so||to so||to upong upong
mokobuo mokobuo ng ng |bong |bong kohu|ugon kohu|ugon [co||ocot|on} [co||ocot|on}..
Nob|b||ong Nob|b||ong d|to d|to ong ong mgo mgo moto||nhogong moto||nhogong so||to so||to o o
por|ro|o por|ro|o..
o||mbowo o||mbowo:: puso puso = = bohog| bohog| ng ng kotowon kotowon ng ng
too too
boto boto = = mot|gos mot|gos no no bogoy bogoy
pusong pusong boto boto = = mot|gos mot|gos ong ong puso puso o o so so
tunoy tunoy no no kohu|ugon kohu|ugon |to |to oy oy nog|o|orowon nog|o|orowon ng ng
toong toong h|nd| h|nd| morunong morunong mohobog mohobog o o moowo moowo..
C. Fog-uugnoyon ng mgo So||to
[Word Assoc|ot|on}
1. 1. Fogsosomo Fogsosomo ng ng so||to so||to so so |bo |bo pong pong so||to so||to upong upong
mokobuo mokobuo ng ng |bong |bong kohu|ugon kohu|ugon [co||ocot|on} [co||ocot|on}..
Nob|b||ong Nob|b||ong d|to d|to ong ong mgo mgo moto||nhogong moto||nhogong so||to so||to o o
por|ro|o por|ro|o..
o||mbowo o||mbowo:: puso puso = = bohog| bohog| ng ng kotowon kotowon ng ng
too too
boto boto = = mot|gos mot|gos no no bogoy bogoy
pusong pusong boto boto = = mot|gos mot|gos ong ong puso puso o o so so
tunoy tunoy no no kohu|ugon kohu|ugon |to |to oy oy nog|o|orowon nog|o|orowon ng ng
toong toong h|nd| h|nd| morunong morunong mohobog mohobog o o moowo moowo..
. Fogb|b|goy ng |bo pong so||to no ho|os
koporeho r|n ng kohu|ugon ng pongunong
so||to. [c|uster|ng}
o||mbowo: Anu-ono ong |bo pong so||to no
mooor|ng |po||t so so||tong t|ngnon?
TNGNAN
masdan
lingunin
tanawin
sulyapin
silipin
. Fogk||o|o ng pogkokougnoyon ng mgo
so||to oyon so ontos o t|nd| ng kohu|ugon no
|p|nohohoyog [c||n|ng}. oy mgo so||to no
g|nogom|t oyon so t|nd| ng domdom|n no
no|s |pohoyog. o||mbowo, h|nd| mooor|ng
sob|h|ng nogo||t ko kung no||n|s ko |omong.
Fons|n|n ong oyos ng mgo so||to oyon so
t|nd| ng domdom|ng |p|nohohoyog o oyon
so hobo ng ponohon.
Domdom|n: |n|s, yomot, suk|om, go||t
Fonohon: noon, komoko|owo,ngoyon,
momoyo,bukos, so |song buwon,
. Fogpopongkot ng mgo so||to oyon so ontos ng
poggom|t o pormo||dod ng gom|t n|to [|eve| o|
|ormo||ty}. oy mog so||tong g|nogom|t so mgo
d|-pormo|, pormo| no ko|ogoyon o so
pongko|ohoton.
o||mbowo: Ang |bo pong so||to no
|t|notowog so kosomo oy mooor|ng pongkot|n
oyon so poggom|t so s|twosyon no mooor|ng:
FOkAL DI-FOkAL NEbIkAL
kopono||g kobogong ko|b|gon
koon|b oboy kosomo
kototouto| kookboy
. Fogpopongkot ng mgo so||to oyon so
punong so||to o pokso [c|oss|||cot|on}.
o||mbowo:
Fon|oso - mopo|t, motom|s,
moonghong, motobong
K||os - mobogo|, mob|||s, mo||ks|,
mokupod, dohon-dohon
. Fogb|b|goy ng mgo so||tong kougnoy so
|song pokso o |deyo [ossoc|ot|on or word
network}. Ang mgo so||tong nouugnoy so
|song pokso o bogoy oy noooyon so
koronoson o nokoroong koo|omon.
KAPAYAPAAN
Kontento ang
mamamayan
Ang tunay na
kapayapaan ay
nagsisimula sa loob.
Marunong magpatawad
ng kapwa
Walang kudeta
Tahimik ang paligid
Walang awayan
. Foggom|t ng Semont|c opp|ng - |to oy |song
poroon ng pogpopo|owok ng kohu|ugon ng |song
so||to so pomomog|ton ng pogpopok|to ng mgo
kotegoryo ng so||to no nouugnoy r|to. Ito oy
nobobotoy so ponuntunon no ong mgo bogoy no
notututuhon oy kougnoy ng mgo koronoson ot
dot| nong o|om.
PAG-BG
Kaligayahan
Kapayapaan
Pagkakaisa
Luha
Sakit
Lungkot
Pagtitiis
Pagsisikap
Pagpaparaya
Pagtatalik
Pagbibigay ng sarili
pagsasamantala
Bulaklak na rosas
Pabango
Panyo
Regalo
go Fogsosonoy so Io|oso||toon
1. umuo ng mgo so||to mu|o so mgo sumusunod no
so||tong-ugot so tu|ong ng |bo't |bong pon|op|. Gom|t|n
ong mgo so||tong nobuo so pongungusop.
o. su|ot
b. oro|
c. guh|t
d. sunod
e. Somo
. umuo ng so||tong tombo|on mu|o so sumusunod no
so||to.
Ipo||wonog ong kohu|ugon ng nobuong tombo|ong
so||to.
o. u|o
b. komoy
c. |s|p
d. too
e. yomon
. ogb|goy ng |bo pong so||to no
koporeho ng kohu|ugon ng so||tong do|o
[to br|ng}. Sundon ong ho||mbowo.

-9-9
Isu|ot ong mgo kougnoy no so||to ng
pongunoh|ng so||to.
1. Demokrosyo__________ __________ __________
. Ko||koson __________ __________ __________
. Fogbobogo_________ __________ __________
. Ko||goyohon__________ __________ __________
. Fononompo|otoyo________ ______ __________
. Ib|goy ong mgo so||tong nob|b||ong so sumusunod no . Ib|goy ong mgo so||tong nob|b||ong so sumusunod no
kotegoryo. kotegoryo.
o. domdom|n o. domdom|n __________ __________ __________ __________ __________ __________
b. pogd|r|wong b. pogd|r|wong __________ __________ __________ __________ __________ __________
c. ||bongon c. ||bongon __________ __________ __________ __________ __________ __________
d. kotub|gon d. kotub|gon __________ __________ __________ __________ __________ __________
e. w|ko e. w|ko __________ __________ __________ __________ __________ __________
. Ihonoy ong mgo so||to oyon so t|nd| ng domdom|n no . Ihonoy ong mgo so||to oyon so t|nd| ng domdom|n no
no|s |pohoyog. no|s |pohoyog.
mosoyo mosoyo ubod ng soyo ubod ng soyo nopokosoyo nopokosoyo
d| goonong d| goonong mosoyo mosoyo--soyo soyo wo|ong wo|ong
mosoyo mosoyo pogs|d|on so pogs|d|on so soyo soyo
. Ib|goy ong mgo so||tong nob|b||ong so sumusunod no . Ib|goy ong mgo so||tong nob|b||ong so sumusunod no
kotegoryo. kotegoryo.
o. domdom|n o. domdom|n __________ __________ __________ __________ __________ __________
b. pogd|r|wong b. pogd|r|wong __________ __________ __________ __________ __________ __________
c. ||bongon c. ||bongon __________ __________ __________ __________ __________ __________
d. kotub|gon d. kotub|gon __________ __________ __________ __________ __________ __________
e. w|ko e. w|ko __________ __________ __________ __________ __________ __________
. Ihonoy ong mgo so||to oyon so t|nd| ng domdom|n no . Ihonoy ong mgo so||to oyon so t|nd| ng domdom|n no
no|s |pohoyog. no|s |pohoyog.
mosoyo mosoyo ubod ng soyo ubod ng soyo nopokosoyo nopokosoyo
d| goonong d| goonong mosoyo mosoyo--soyo soyo wo|ong wo|ong
mosoyo mosoyo pogs|d|on so pogs|d|on so soyo soyo
. Ib|goy ong pormo|, d|-pormo| o neutro| no
so||to oyon so ontos ng gom|t.
FOkAL NEbIkAL DI-FOkAL
o. _____________ koboboyon _____________
b. komog-oro| _____________ _____________
c. de|egodo _____________ _____________
d. _____________ _____________ b|yohe
Vo vlswol oo lstrotoolyo so lollooo o
Jolosolltooo
l. Voo o sollto (Woru Vo}
pasanin pasanin
kasingkahulugan kasingkahulugan
nagpapagaan nagpapagaan
kasalungat kasalungat
pabigat pabigat
mga taong tamad mga taong tamad
halimbawa halimbawa
mga taong tumutulong mga taong tumutulong
hindi halimbawa hindi halimbawa
. Voo o kooclcoo (DoIloltloo Vo}
malagim na pangyayari malagim na pangyayari
Ano ito? Ano ito?
nagpapagaan nagpapagaan
Ano ang katulad nito? Ano ang katulad nito?
salot salot
sakit sakit
Ano ang mga halimbawa nito? Ano ang mga halimbawa nito?
. Wob o boool o sollto (Woru-ort wob}
kinasama kinasama
sama sama
samahan samahan
sama-sama sama-sama kasama kasama
. looo|ooclcoo oyoo so |ooto|sto
(Coototcol rouoIloltloo}
Mga Salita Mga Salita Hinulang kahulugan
bago ang pagbasa
Hinulang kahulugan
bago ang pagbasa
Kahulugan
pagkatapos ng
pagbasa
Kahulugan
pagkatapos ng
pagbasa
Konteksto na
pinagagamitan
ng salita
Konteksto na
pinagagamitan
ng salita
1. bumulwak 1. bumulwak lumabas lumabas
Biglang
paglabas ng
isang
likidong
bagay mula
Sa pinagmula
nito.
Halimbawa:
tubig,
dugo
Biglang
paglabas ng
isang
likidong
bagay mula
Sa pinagmula
nito.
Halimbawa:
tubig,
dugo
Bumulwak
ang dugo sa
kanyang
dibdib dahil
sa tama ng
baril
Bumulwak
ang dugo sa
kanyang
dibdib dahil
sa tama ng
baril