Cilat jane shkencat ndihmese te Historise? 1.

Kronologjia-merret me caktimin e datave t ngjarjve historike 2. Paleografia-merret me deshifrimin e shkrimeve t vjetra 3. Diplomatika-merret me studimin e bulave, leximin dhe komentimin e brendis s tyre, verteton saktsin, burimin, origjinalitetin dhe kohn e nxerrjs s tyre 4. Hartografia-shkenca e cila merret me studimin e hartave 5. Heraldika-merret me studimin e stemave dhe shenjave shtetrore n priudha t ndryshme 6. Numizmatika-merret me studimin e monedhave dhe medaljeve 7. Gjenealogjia-merret me studimin e prejardhjs s brezave t nj fisi a t nj familjeje

2. Numro se paku tre Historian te antikes?

Herodoti, Sokrati, Polibi,

3.Flisni per GLOSATORET?

T vetmit njerz q dinin shkrim-lexim ishin klerikt, kurse e vetmja gjuh e shkruar dhe gjuh e shkncs ishte Latinishtja. Pr kt qllim ata u mbshtetn n burime t s drejts romake, kryesisht n Kodifikimin e Justinianit (ky m von , n shekullin XVII, u quajt Corpus Iuris civiles. Ishte kjo koha kur ,,Bibla ishte filimi dhe fundi i qdo dije kurse juristet e ksaj kohe Korpus Jurisin e konsideronin nje lloj ,,Bible te drejtsise. Kah fundi i shekullit XI n Italin veriore u themelua shkolla juridike nga juristi i njohur Irnerius (Bolonj), ku do t studiohej e drejta Romake. Shkolla t tilla juridike u formuan edhe n Padov, Pavija, etj. N Bolonj u bn t njohur vazhduesit e shkolls s Irnersiusit, si jan; Martinus, Bulgarus, Jakobus, etj. Juristet e ktyre shkollave e studionin Korpusin sidomos digestat njrn nga pjest m t rendsishme t Corpus iurus civiles duke shenuar ndermjet rreshtave ose n marginat e tekstit verejtjet, komentimet dhe shpjegimet lidhur me brendin e instuticionit juridik konkret. Kta vepronin kshtu pr t kursyer pergamentin shum t shtrenjt t ethershm, kurse shenimet e tyre quheshin Glosa, andaj kta edhe quheshin Glosator (shkolla e Glosatorve). N mesin e shekullit XIII msuesi i shquar dhe i pasur i Bolonjs Francesco Acursius, e botoi prmbledhjn e glosave t hershme dhe atyre bashkkohore me titull Glossa magistralis seu ordinaria. 3.Flisni per POSTGLOSATORET (KOMENTATORET) Juristet e m vonshm t quajtur postglosator ose komentator prej mesit t shekullit XIII e deri n shekullin XVI merren me shqyrtimin e glosave dhe me eliminimin e kundrthnieve t tyre. Kontributin m t madh n kt drejtim e kan dhn juristet e Perugjias, Pavijes, Padovs dhe Bolonjs. Kta i shqyrtonin, komentonin dhe krahasonin glosat e ndryshme q bnin fjal pr t njjtin institucion juridik nga korpus jurisi pr t krijuar nj mendim t prgjithshm juridik t glossatorve. Postglosatort m t dalluar kan qn; Cinus de Pistoja, Bartolus de Sasoferata,Baldus de Ubaldis. Q nga shekulli i XIII paraqiten shkollat juridike n Paris, Tulus, Oksford, etj. Ndrmjet glosave nganjher gjersisht bhej shpjegimi i ndonj shtje juridike dhe n kt mnyr krijohen t ashtuquajturat traktate. Postglosatoret ngeln n suazat e metods dogmatike-pozitiviste dhe ekzaktike, pasi kjo metod nj koh m t gjat u aplikua nga glosatort dhe postglosatort (komentatort e qyteteve t Italis Veriore, n shkencn juridike u quajt ,, mos docenti Italicus.

3.

Flisni per SHKOLLA JURIDIKE E JURISTEVE ELEGANT?

Juristet e ksaj priudhe, pr ndryshim nga paraardhsit e tyre, Glosatort dhe Postglosatort, t drejtn Romake nuk e studiuan vetm nga Korpus jurisi por edhe nga t gjitha burimt e tjera t mundshme. Pr shkak t pedanteris shkolla e tyre e mori emrin-shkolla e jurisprudences elegante, pasi q shkolla u krijua dhe u zhvillua n Franc quhet edhe shkolla juridike Franceze. Juristet elegant t part prdorn metodn historike n studimin e s drejts. Sipas tyre metoda historike sht kusht themelor i vet shkncs juridike-pa histori shknca juridike sht e verbr (Sine historia caecam esse iurisprudentiam). Metoda e tyre e studimit n shknc u quajt mos docenti gallicus (francisus).

4.Flisni per SHKOLLEN E TE DREJTES NATYRALE? Gjat shekujve XVII dhe XVIII n Evropn perndimore shknca juridike kryesisht u zhvillua n shnj t domonimit t plot t shkolls t s drejts natyrale. Themeluesi i ksaj shkolle sht juristi, filozofi dhe diplomati i njohur Holandez Hugo Grotius (1583-1645), i cili n vitin 1625 botoi librin e tij t njohur Mbi t drejtn e lufts dhe paqs (De iure belli ac pacis). Prve Grociusit si prfaqsues eminent t ksaj shkolle jan edhe Hobsi, Loku, Ruso, Volteri, Monteski, etj. 5.Cili ishte kontrubuti I Lajbinicit ne zhvimllimin e histories? Lajbnici (Gotfried Vilhelm Leibnitz 1646-1716) prve zbulimeve t tij n matematik dhe fizik ka merita t jashtzakonshme edhe pr vuarjn e themelve t histories t s drejts. Ky qysh n moshn 20 vjeare (1667) botoi vepren e tij t njohur Metoda e re s si duhet t studiohet dhe msoht shknca juridike. N kt vepr Lajbnici angazhohet pr thellimin dhe zgjerimin e studimve juridike. Sipas tij juristi duhet t studioj jo vetm shkncat dogmatike juridike dhe teorin e s drejts natyrale, por edhe historin e s drejts nga e cila do t msoj kuptimin e gjndjs s tashme. Interesimi dhe qendrimi i Lajbnicit ndaj histories m s miri shprehet me sentencn e tij t njohur E tashmja sht prplot me t kaluarn dhe e ngarkuar me t ardhmn. Lajbnici e kishte kuptuar shum mire kuptimin e histories kur thonte s nga historia krkojm tri gjra; 1. q t na informoj me ngjarjt n t kaluarn, 2. q t na ofroj rregulla t dobishme pr jet, dhe 3. t na shpjegoj krijimin e tashms nga e kaluara, sepse do gj m s miri kuptohet nga kauzaliteti i vet. 6.Cili ishte kontributi I Monteskiut ne zhvillimin e Historise? Si paraardhs i dyt i historizmit n shkncat juridike sht juristi i shquar Francez Monteskiu (1689-1755) I cili bn prpjekje q t shpjegoj lidhjn kauzale t faktorve t ndryshem t zhvillimit historik t shoqris dhe shtetit dhe n kt frym shkruajti veprn Mbi madhshtin dhe rnien e Roms, kurse m von (1748) botoi veprn e tij t njohur Mbi frymn e ligjit. Monteskiu duke analizuar kushtetutshmrin e Anglis krijoj teorin mbi ndarjn e pushtetit; n at ligjvens, ekzekutiv dhe gjyqsor.. 7.Si behet periodizimi histories se zhvillimit te shtetit?

1.

N at skllavopronare, 2. N at feudale 3. N at liberale dhe bashkkohse 3. N socialiste n mezokoh.

8. .Si behet periodizimi histories se zhvillimit kronologjik? 1.historin e kohs s vjetr, 2.kohs s mesme,

3.kohs s re dhe 4.historin e kohs m t re. 9. Si behet periodizimi histories se ne mesjet?

1.

periudha magjano-persane, 2. periudha asiro-babilonase, 3. greko-maqedonase, dhe 4. romako-bizantine

10. Si e bente ndarjen historike Historiani Danez ? 1.periudha e gurit, 2.e bronzes, dhe 3. e hekurit.

11.Cilat jane monomentet e kultures materiale? jan sendt e ndryshme t prdorimit personal dhe kolektiv si jan; veglat e puns, armt, stolit, ent, objektet e banimit dhe godinat e ndryshme , kanalet, varrezat, vizatimet, kocka t ndryshme, etj 12.Si ndahen dokumentet e shkruara? 1.) burime historike dhe 2.) burime historiko-juridike. 13.Si ndahen burimet historike Gojore? 1.) kulturn shpirtrore (n krijimtarin gojore popullore) 2.)kujtimet e aktorve t ngjarjes dhe 3) deshmitarve t kohs pr t cilt shkruhet. N burimet e kulturs shpirtrore bien: kngt, tregimet, legjendat, anekdotat dhe proverbat popullore. 14. Ne cilin millennium u krijuan shtet skllavopronare? Shetet e para skllavopronare jan krijuar n mileniumin e katrt para ers s re. 15.Ku u krijuan shtetet e para skllavopronare? Shtetet e para skllavopronare t lindjes s lasht dhe qytetrimet e para u krijuan dhe u zhvilluan n zonat subtropike pran luginave t lumenjve t mdhenj si jan: Nili, Eufrati, Tigrisi, Indi, Gangesi, Jangcekjangu, Hoang-Ho etj. 16. Cilat jane karakteristikat kryesore te shteteve skllavopronare? 1. Shtetet skllavopronare jan shtete eksploatuese. 2. N shtetet skllavopronare kryesisht dominon ekonomia natyrale, 3. Shtetet skllavopronare jan shtete luftarake dhe pushtuese. 4. T gjitha shtetet skllavopronare i prshkon ideologjia fetare. 5. Rendi shoqror skllavopronar dhe shteti ishte prplot me relikte t rendit t mparshm klano-fisnor. 6. Shtetet skllavopronare jan shtete t pabarazis formale juridike. 7. shtetet skllavopronare jan prplot me antoganizma dhe kundrthnie t mdha shoqrore. 8. Shtetet skllavopronare me ndikimin e tyre shpejtojn dekompozimin e bashksis primitive dhe krijimin e shtetit n territoret fqinj. 17.Cilat ishin shtetet me te njohura te lindjes se lashte?

Nder shtetet m t njohura t lindjes s lasht ishin; Egjipti, Babilonia, Kina, India, Persia, Asiria, Fenikika, Shteti Hebrej, Shteti i Hetitve etj. 18. Cilat jane burimet historike me te rendesishme per shtetet e lindjes se lashte ? Burimet m t njohura dhe m t rndsishme pr njohjen dhe rekonstruimin e shteteve t lindjes s lasht jan; pr Egjiptin- Historia e Egjiptit nga kleriku Maneton (shek.III p.e.s.), pastaj fragmentet e ligjeve t Ramzesit II (shek.VIII p.e.s.) dhe fragmentet e ligjeve t Bokhorsit (shek. XIII p.e.s.). Pr historin e Babilonis - Kodi I Hamurabit (shek.VIII p.e.s.), kurse pr periudhn para unisimit t shtetit ligjet e vjetra sumere (mileniumi i IV p.e.s.). Pr shtetin e Indis s lasht-Kodi Manu, librat fetare Vede dhe Upanishada, si dhe vargjet epike t Ramajanit dhe Muhabharats. Pr shtetin e vjetr Hebrej-Bibla, Beslidhja e vjetr. 19. Cfare rregullimi shtetror kishte EGJIPTI? Egjipti pr nga forma e pushtetit shtetror, ka qene monarki despotike e tipit oriental. N krye t shtetit qndronte monarku i trashgueshm i quajtur faraon. Ky kishte pushtet t pakufizueshm. Ne personalitetin e tij ishin t njsuara tri pushtete: legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqsor. 20.Cfar ishte XHATI ne Egjiptin e lashte? Shef i administrats s oborrit mbretror ishte XHATI, t cilin e emronte faraoni. 21.Si quheshin sklleverit ne Egjipt ? Shum skllevr nuk kan mbijetuar prfundimin e objektit n t cilin e kan filluar punn. Pr kt arsye quheshin ,,Seker-anh q do t thot t varrosur pr s gjalli 22.Regullimi shtetror I BABILONISE ?

Babilonia pr nga forma e pushtetit ka qen monarki despotike, unitare dhe centraliste.. Kryekleriku ishte shef i shtetit, kurse shtresa e klerikve e prbnte teokracin e qytet shtetit. Kodi i Hamurabit sht gdhendur n nj gur, ku n reliev shihet perndia Shamashi duke ja dorzuar Hamurabit ligjet me t cilat ky duhej t qeveriste. N krye t shtetit qndronte sundimtari i quajtur lugal (perandor) 23.Si behej ndarja shtresore e popullesise sipas Kodit te Hamurabit? Kodi I Hamurabit n kuadr t klass skllavopronare njeh dy kategori; avbiliumi dhe mushkenu.

24.Flisni per Kodin e Hamurabit ? sht nxjerr n gjysmn e pare t shek.XVIII p.e.s. (me sakt ne vitet 1794 1750) nga sundimtari i Babilonis Hamurabi, nga i cili edhe mori emrin. Kodi i Hamurabit sht i shkruar n gjuhn akade me alfabetin kuneiform dhe sht i pabr nga tri pjes; prej prologut (hyrjes), tekstit normative dhe epilogut (pjess prfundimtare). M e rndsishmja dhe m kryesorja sht pjesa e tekstit normative e prbr prej 282 neneve. Teksti normative edhe pse mjaft i laicizuar mbshtetet n logjikn kazuistike dhe nuk

njeh ndonj teknik t zhvilluar juridike dhe sistematizim t sotm juridik, megjithat ka njfar sistematizimi. Prmban norma mbi gjyqet (neni 1-5), mbi sendet, t drejtn reale (neni 6-126), mbi Martesn, familjen, prikn dhe trashgimin (neni 127-195), mbi mbrojtjen e integritetit fizik dhe jets s njeriut (t drejtn penale) (neni 196-214) mbi punn, prgjegjsin rreth dmeve t shkaktuara duke kryer pun t ndryshme si dhe mbi veglat e puns (neni 215-282). N shum nene prve qeshjeve t prmendura beht fjal edhe pr procedurn gjyqsore dhe mjetet e provs. Kodi sht i gdhendur n nj shtyll guri t bazalitit t gjat 2.25m., aty sht e gdhendur edhe figura e Hamurabit, i cili paraqitet solemnisht para hyjnis s diellit-Shamashit duke marr prej tij Kodin. Shtylla ka qen e vendosur n qendr t qytetit dhe n disa qytete t tjera t Babilonis. Shtylln e gurit me tekstin e kodit t Hamurabit e ka zbuluar nj ekspedit arkeologesh francez, e udhhequr nga Zhan Zhak d Morgan, n vitin 1901/1902 n grmadhat e qytetit Suzi n jug-perndim t Iranit t sotm, kryeqytet i dikurshm Elam. Ky monument sot ruhet n Luver t Parisit. 25. Karakteristikat themelore te se drejtes ne Babiloni ? E drejta kishte karakter t hapet klasor, sepse shprehte pabarazin formale juridike ndrmjet personave q u takonin klasave dhe shtresave t ndryshme shoqrore. Kjo shprehej m se shumti n sfers e t drejts Penale. N Babiloni ishte e zhvilluar e drejta penale dhe civile. Si deg t s drejts civile ekzistonin; e drejta sendore, e drejta e detyrimeve, e drejta familjare dhe trashgimore.

26. Si ishte zhvilluar Qiraja ne Babiloni ? Qiraja-N Babiloni objekti m i shpesht i qiras ka qen toka dhe banesat. Afati i qiras ka qen i shkurtr 1 vjet dhe i gjat 5 vjet. Si qiradhns t toks bujqsore n t shumtn e rasteve paraqitej shteti dhe tempujt. Si ishte zhvilluar Huaja ne Babiloni ? Huaja-N fillim objekt i huas kan qen produktet natyrore (drithi, vaji, vera, leshi,etj.), kurse m von edhe metalet e sidomos argjendi, si ekuivalent kryesor i pagess. Kodi i Hamurabit mbronte borxhlinjt edhe n rastet me thatsira dhe vrshimeve t ndryshme. Huaja shpesh here sigurohej edhe me an t pengut. Hamurabi me qllim t ruajts s huas bn kufizimin e kamatave, pr drith 33%, dhe pr argjend 20%. 27. Cishte Huaperdorimi ne Babiloni ? Huaprdorja-sht e ngjashme me kontratn mbi huan pr ndryshim s objekt i huaprdorjes mund t jen vetm sendet e paharxhueshme (relativisht-sepse nuk ka send t paharxhueshm) dhe t pazvendsueshme si jan; kali, gomari, qerrja, pllugu, anija, skllavi, etj., mimi dhe afati huaprdorjes parashihej me kontrat. 28. Si lidhej martesa ne Babiloni ? Martesa lidhej n form kontrats ndrmjet dhndrit dhe prindrve t vajzs (ose kujdestarit t saj). 29.Ceshte shiritka ne Babiloni ? Gruaja q kalonte n shtpin e burrit me vete merrte shiritkn (sht nj lloj paje ose prike q merret nga familja)

30. Kush ishte Trashigimtar i pasurise ne Babiloni? Ashtu si n vendet tjera t lindjes s lasht, ashtu edhe n Babiloni trashgimtar legjitim gjith here kan qen meshkujt. 31.Flisni per Deliktin Privat dhe Publik ne Babiloni ? . Delikt privat konsiderohej edhe vrasja, edhe lndimi trupor, edhe vjedhja e pasuris private, etj. Kto vepra penale ndiqeshin vetm n baz t padis private (me krkesn e t dmtuarit ose familjes s tij).Kurse delikte publike konsideroheshin t gjitha veprat penale me t cilat cenohej shteti dhe rendi shoqror skllavopronar si dhe veprat kundr religjionit dhe moralit publik. 32. Cila ishte instance me larte gjyqesore ne Babiloni? Instanca m e lart gjyqsore pa dyshim ka qen pallati mbretror dhe vet sundimtari 33. Kur u krijuan shtetet e para skllavo pronare perendimore? Kto shtete u krijuan n fillim t mileniumit t I p.e.s., kryesisht n gjirin e Mesdheut dhe n brigjet e detit t zi, me fjal tjera prej Gjibraltarit e deri n Krime. 34.Cilat jane burimet kryesore per shtete skllavoperindimore ? urimet m t rndsishme t njohurive jan epet e Homerit ILIADA dhe ODISEJA (besohet s u krijuan n shek. IX p.e.s. kurse redaktimi prfundimtar i tyre u krye n Athin n gjysmn e shekullit VI p.e.s.). Iliada dhe Odiseja jan dy vepra t mdha t lartsis botrore t rndsishme jo vetm pr njohjen historis s grekeve t lasht, por edhe pr njohjen dhe rekonstruimin e fazs s fundit t bashksis primitive n prgjithsi.

35.Kur u krijuan shtetet e para Greke te lashtesis? Shtetet helene krijohen si qytet-shtete t quajtura polise. Krijimi i ktyre poliseve kryesisht beht si rezultat i zhvillimit ekonomiko-shoqror dhe i shtreszimit ekonomik dhe social t popullsis, por edhe nn ndikimin e qytetrimit t lindjes s lasht. Koha e krijimit t poliseve t para ishte fundi i shek.IX dhe fillimi i shek. VIII p.e.s., kurse prej gjysms s shekullit VIII p.e.s. fillon procesi i kolonizimit grek Popullsia n poliset greke rritet mjaft

36.Rregullimi Shteteror I Athines ? Prej themelimit t shtetit e deri n reformat e Solonit (fillimi I shek.VI p.e.s.) Athina ka qen republik aristokrate, kurse prej reformave t Solonit e deri n fund t ekzistimit t shtetit t pavarur ka qen republik demokratike skllavopronare. 37. Cishte Bulea ne Athinen e lashte ? Bulea shqyrtonte dhe vendoste pr dokimazin. Secili npuns i zgjedhur dhe do bulent duhej ti plotsonte kushtet dhe para s t merrte detyrn i nnshtrohej procedurs s dokimazis q zhvillohej n form t nj procedure gjyqsore para bules. N kt procedur shqyrtoheshin virtytet morale t kandidatit, konstatohej s a sht shtetas i Athins, cils shtres i takon, a i ka prmbushur detyrimet fiskale, a ishte i dnuar, a i respektonte perndit dhe prindrit, a ishte i martuar, etj.

38. SHTRESAT SHOQERORE DHE POZITA E TYRE JURIDIKE ? E tr popullsia n Athin ndahet n popullsi t lire dhe n jo t lire 39.E drejta martesore ne Athine? Familja ne Athine konsiderohej celule e shoqris, kurse jeta martesore e obligueshme. Ne Athine ekzistonte familja monograme dhe patriarkale. N periudhn Homeriane babi kishte pushtet t pakufizuar ndaj fmijve t vet, kishte t drejtn e jets dhe vdekjes mbi ta. 40.E drejta trashigimore ne Athine? Deri ne reformat e Sollonit ne Athine ekzistonte e drejta trashgimore ligjore e bazuar ne te drejtn trashgimore dhe traditat e te pareve. Nse trashgimlnsi q kishte nj vajz t vetme (epiklera) vdes pa ln testament, kujdesin pr at vajze e merrte arkond eponimi. N kt rast sipas disa autorve, trashgimtari m i afrt i trashgimlnsi (psh.sh vllai) kishte t drejt ta krkonte vajzn e vetme pr grua dhe ta trashgonte tr pasurin. 41. Cfare ishte ATIMIJA ne Athine? ATIMIJA ka qen humbjen e nderit dhe te drejtave qytetare e shqiptonte gjykata kompetente pr delikte t caktuara. Ekzistonin gradacione t ktij dnimi: Atimija e plot dhe e pjesrisht. Me atimjn e plot personit t dnuar i mohohej e drejta e pjesmarrjes n kuvend, bule dhe helie, i ndalohej hyrja n objekte publike dhe afrimi te objekti i kultit fetar e t ngjashme. Kurse me atimijn e pjesrisht personit t dnuar, zakonisht i mohoheshin ato t drejta t cilat i kishte keqprdorur psh i mohohej pjesmarrja n kuvend nse e kishte keqprdorur foltoren e kuvendit. 42. Si paraqitet Heleja ne Athine? Helieja n Athin nganjher paraqitej edhe si gjykat ndrkombtare.

43. Rregullimi shteteror I Spartes? Sparta prej fillimi e deri n mbarim ka qn Republik Aristokrate Skllavopronare. Organet kryesore t pushtetit qendror kan qen: kuvendi popullor, dy mbretr, geruzia (pleqnija) dhe 5 efort. 44. Si behet ndarja periodike e feudalizimit? n feudalizmin e hershm, t zhvilluar ose klasik dhe t vonshm. Feudalizmi i hershm fillon nga gjysma e dyt e shek. V (si ngjarje e fillimit merret viti 476 kur Roma u pushtua dhe u shkatrrua nga barbaret) dhe qndron deri n fund t shek. X. Feudalizmi i zhvilluar ose klasik fillon q ng ashek. X dhe qndron deri n fund t shek. XV. Ndersa feudalizmi i vonshm fillon q nga fundi i shek. XV dhe zghat deri n fund t shek. XVIII. Si prfundim i feudalizmit merret ngjarja e madhe historike-Revolucioni i Madh Borgjez Francez i vitit 1789. Ky periodizim vlen pr feudalizmin e Evrops perndimore dhe qndrore, ndersa t sllavt feudalizmi paraqitet m von dhe qndron m gjat. Feudalizmi i hershm t sllavt paraqitet

n fund t shek. VIII dhe n fillim t shek. IX (n perjashtim t Karantins-Sllovenis s sotme) dhe zgjat deri n fund t shek XII, ndersa feudalizmi i vonshm fillon nga fillimi i shek. XVII dhe qndron deri n gjysmn e shek. XIX. 45.Cilat ishin karakteristikat themelore te feudalizmit? Sipas vendeve dallojm feudalizmin e Evrops perndimore dhe qndrore, feudalizmin e vendeve slave, feudalizmin arab, feudalizmin bizantin e m von edhe feudalizmin osman. 1.) N feudalizm bujqsia ishte dega kryeore e ekonomis 2). Gjat tr feudalizmit dominonte ekonomia natyrale. 3).Feudalizmi ishte sistemshoqroro-ekonomik dhe politik i pabarazive sociale dhe juridike. 4). Shoqeria feudale perbehet prej dy klasave themelore prej feudalve dhe bujkroberve. 5).N shoqrin feudale kisha ishte faktor shum i rendsishm shoqror dhe politik. 6). Si pasoje e eksploatimit ne feudalizm ndodhnin trazira dhe tronditje te medha shoqerore. 7). Ne feudalizm per nje kohe te gjate qendrojne relikte e shoqerise klano fisnore. 8). Sa i perket zhvillimit te artit dhe shkences dhe filozofise paraqet nje periudhe te erret dhe nje stagnim te dukshem.

46.Rregullimi shtetror I shtetit te Frankeve? N periudhn e merovingeve shteti i frakve ka qen monarki patrimoniale ose bashtinore. Organi m i rndsishm i shtetit ka qen monarku, pushteti i t cilit bazohej n mundium ose n banusin mbretror. 47.Cka kuptojm me Mendium ne Shtetit e Frankeve? Me mendium, kuptojm detyrat dhe t drejtat e monarkve frng, t ngjashme me t drejtn e babait n familje. 48. E Drejta trashigimore tek franket ? Afatomia Ka qene nje kontrate me te cilen trashegimelensi per se gjalli e barte pasurin e vet nje personi tjeter me kusht qe ky, pas vdekjes se trashegimelensit ate pasuri ta barte ne personin tjeter te caktuar me kontrate.

49.Cka kuptojm me kompozicion tek Franket ? Me kompozicion kuptojme pajtimin me shpagim ose lirimin e fajtorit me shpagim. Shpagimi per vrasje, qe franket e quanin Wergeled.

50. Rregullimi shteteror i Kalifatit Arab ? Shteti arab kishte nj rregullim shtetror specifik n krahasim me shtetet tjera feudale t ksaj periudhe. N krye t shtetit qndronte kalifi, fjala kalif ka kuptimin e trashegimtarit, zvendsuesit dhe prfaqsuesit t profetit. Kalifi ishte i pari i fes islame, andaj edhe pushteti shtetror kishte karakter t theksuar teokrat.

51.Cili ishte dokumenti me i njohur i cili o nxorre sa ishte gjalle Profeti Muhamed ? Muhamedi n konsulltim me besimtaret e tij, por edhe me jomyslimanet vendosn q t formojn qytet-shtetin e Medins. Me at rast prpiluan dhe miratuan nj shkres (kitab) q njihej si karta e Medins, dhe paraqet jo vetm kushtetutn e par t shtetit islam, por njiherit paraqet edhe kushtetutn e pare t shkruar n cilindo shtet t bots. Ky dokument ka

gjithsejt 52 nene. 25 nenet e para kan t bjn me myslimanet, ndrsa 27 nene tjera iu kushtohen hebrejve.

52. Rregullimi shteteror ne Biaznt ? Gjat historis njmij vjeare rregullimi shtetror n Bizant ka ndryshuar, por pushteti autokratik, perandorak me karakter teokratik dhe me centralizm shtetror ka ngel i pandryshuar. Deri n shek. VII rregullimi shtetror kishte ngel i njjt me at t periudhs s dominatit i reformuar nga Diokleciani dhe Konstantini I . Pr nga forma e pushtetit Bizanti ka qn monarki despotike (autokraitke) me karakter t theksuar teokrat. Perandori deri n shek. VII mbante tituj romak e quhej imperator, augastus, cesar, ndrsa prej ktij shekulli quhej me tituj grek- bazileus, autokrator.

53. E drejta Penale ne Bizant ? Veprat penale mund te sistemohen ne keto grupe: Veprat penale kunder shtetit, veprat penale kunder religjionit, veprat penale kunder pasurise, veprat penale kunder personit dhe veprat penale kunder familjes dhe moralit seksual. 54. Si lindi shteti I Frances ? Historia e Francs mund t thuhet s filloi me kontraten e Verdenit t vitit 843, me t ciln, pas shum konflikteve t rrepta pr pushtet ndrmjet pasardhsve t Karlit t Madh, shteti i Frankeve definitivisht u nda n disa shtete. Nga pjesa perndimore u krijua Franca, n t ciln fliteshin disa gjuh, n fillim gjermanishja e latinishtja (gjuha romane) e m von edhe frengjishtja me dy dialekte (verior dhe jugor). N Franc kan sunduar dinastia e Karolingve, Kapetve dhe dinastia Valoa. 55. Si behej ndarja shtresore ne France ? 1)shtresa klerikale (fisnikria kishtare), 2)shtresa e dyt (fisnikria laike), 3)shtresa e tret (njerzit e lire) dhe 4)bujkrobrit. 56.Cili mbret francez e identifikonte veten me shtetin ? Luigjit XIV absolutizmi i pushtetit mbretror e arriti kulmin e zhvillimit. Kjo m s miri shprehet me thnien e tij t njohur Shteti jam un . 56.E drejta mbreterore ne France flisni per te ? Feudalet e mdhenje nxirrnin akte normative te quajtura karta (ose diploma) me te cilet individet ose grupeve te caktuara madje edhe qyteteve u a njihnin disa privilegje. Me forcimin e pushtetit qendror mbretrit filluan ti nxirrnin akte juridike te quajtura Ordonansa me te cilat kryesisht i rregullonin mardhenjet ndermjet fisnikrise dhe qyteteve ose ndryshonin zakonet juridike te vjetruara.

57. Flisni per Qytet-Shtetet ne Feudalizem si dhe ku u krijuan per here te pare?

N feudalizmin e zhvilluar e m pak n at t vonshm paraqiten qytetet e pavarurashtete. N feudalizmin e hershm n Evrop nuk ekzistonin qytetet si qendra t mdha t banimit. Si rezultat i zhvillimit t zejtaris dhe ndarjes s saj nga bujqsia n Evropn perndimore dhe qendrore gjat shekujve X-XI filluan t krijohen qytetet. Qytetet mesjetare s pari u krijuan n Itali (shek. IX), psh. Venediku, Gjenova, Napoli, etj., dhe n Francn jugore psh. Marsej, Arl, Narbon, etj. Gjat shekujve X-XI qytetet krijohen edhe n Francn veriore, Holand, Angli, Gjermani, etj.

58. Rregullimi shteteror i Qytet-Shteteve ne feudalizem ? Qytet-shtetet n Evrop, n periudhn e feudalizmit, pr nga forma e pushtetit shtetror kan qn republika aristokrate feudale dhe kishin nj organizim t ngjashm shtetror, ndons aty ktu kishte qytete me nje trajte monarkike te pushtetit.

59.Ceshte e. Drejta Kanonike ? E drejta kanonike sht e drejt kishtare 60. Cilat ishin burimet e se drejtes kanonike ? 1) burime themelore ose te prgjithshme dhe 2) burime te veqanta Burimet themelore ose t prgjithshme t s drejts kanonike jan: 1)Shkrimi i shnjt, 2)Tradita apostolike dhe kishtare, 3)Legjislacioni kishtar dhe 4)E drejta zakonore. 61.Cilat ishin burimet e vecanta te se drejtes kanonike te kishes Katolike si dhe saj Ortodokse ? 1) Burime te veanta te se drejtes kanonike te kishes romako katolike jane: Vendimet e kuvendeve te pergjithshem kishtare te kishes katolike ( e per krahina vendimet e kuvendeve krahinore kishtare) ndersa si burim plotsues i te drejtes kanonike pjesrisht sherben edhe e drejta romake 2) Burime te veanta te se drejtes kanonike te kishes Ortodokse jane 1)Vendimet e patrikve te pergjithshem te Konstatinopojes (Stambollit), 2)Vendimet e prgjithshme (boterore) te kishes dhe 3)nomokanonet 62.Kur u krijua shteti Osman ? Shteti i turqve osmanlinj u krijua n fund t shek.XIII ose n fillim t shek. XIV (kronikat e para q bjn fjal pr ekzistimin e shtetit osmanlinj datojn nga vitet 1299 ose 1301)

63. Si behet periodizimi i shtetit Osman ? Zhvillimi historik i shtetit osman periodizohet varsisht nga kriteret q merren si baz pr periodizim. Sipas rregullimit shtetror, shteti osman periodizohet n dy periudha: 1) prej fundit t shek. XIII e deri n gjysmn e shek. XIX, dhe 2) prej gjysms s shek. XIX e deri n fund t shek. XIX, m sakt n fillim t shek. XX. 64.Si e benin ndarjen e tokes juristet Osman ?

Juristet osman n shek. XVI krijojn konstrukcionin juridik mbi ndarjn e t gjith toks Brenda perandoris n tri kategori: a) tokat dhjetore (erzi arshije), b) tokat e harait (erzi haraije) dhe c) tokat luftarake, tokat e shpats ose tokat e perandorit (erzi han-memleket).

65. Rregullimi shtetero i Perandorise Osmane ? N periudhn e feudalizmit shteti osman pr nga forma e pushtetit shtetror ka qn monarki absolute (despotike) me karakter t theksuar teokrat. N fillim shteti osman ka qn mbretri, mirpo me zgjerimin dhe forcimin e tij fillon ti merr t gjitha tiparet e perandoris, andaj edhe si e till njihet- si perandoria osmane. 66. Kush ishte organi me vjeter ne P.Osmane ? Sulltani ose padishahu ka qn organi m i vjetr dhe m i larti. Sulltanet e pare kan qn t rrethuar me t aferm dhe me feudal t mdhnj, kshtu q kta m tpr i ngjanin feudlit supreme s sa nj monarku. Mirpo pushteti i tyre autokratik gradualisht rritej, e sidomos prej Muratit I. 67. Sipas kanunameve t El-Fatihut funksionaret e lart shtetror radhitshin n katr magjistratura cilat ishin ? Ishin: a) vezirt, b) kadiaskert, c) defterdart, dhe ) nishanxhinjt. 68.Cka ishin Deftedaret ne P.Osmane ? ) Defterdart kan qn funksionar t lart financiar. Kta mbanin shenime dhe udhheqnin librat (defteret-nga edhe e moren emrin) mbi financat shtetrore. N fillim ekzistonte vetm nj defterdar dhe ky administronte pasurin personale t sulltanit. M von me rritjen dhe zgjerimin e shtetit, emrohen dy defterdar, njri n Anadoll e tjetri n Rumeli, e m von edhe disa t tjer n krye me defterdarin e madh. Defterdaret fitojn kompetenca t mdha, bnin regjistrimin e lenave ushtarake (timareve dhe zeameteve) dhe haseve, regjistronin madhsin e tyre, kufijt dhe bnin regjistrimin e popullsis q jetonte n to. 69. Si ndahej organizimi i pushtetit gjyqesor ne P.Osmane ? Tr teritori i perandoris ndahej n njsi themelore gjyqsore t quajtura kadillqe. T gjith qytetart klasifikoheshin n 5 grupe: 1. mullat e mdhenj, 2. mullat e vegjl, 3. myfetisht, 4. kadijt dhe 5. naibt. 1.

70.Cka ishinin Kadija ne P.Osmane ? Kadija ka qn gjyqtar q gjykonte dhe udhheqte me punt gjyqsore t nj kadilleku q ishte njsia themelore gjyqsore n perandorin osmane. N nj sanxhak mund t kishte m shum kadillqe, ashtu si teritori i nj kadillku mund t prfshinte teritore q u takonin sanxhakqe t ndryshme. Pr kadi mund t emrohej personi q kishte t kryer shkolln juridiko-fetare, q njihte mire gjuhn arabe dhe q njihte mire t drejtn e sheriatit dhe dispozitat tjera. Myftiu (arab-dmth. interpretues i s drejts) ka qn kryeylemaja i nj bashksie, ishte njohs i mire i religjionit dhe i s drejts, andaj edhe ishte kompetent pr t dhn prgjigje. 71. Si behej ndarja e te drejtes ne P.Osmane ?

Sipas burimeve t s drejts n perandorin osmane ekzistonin dy sisteme juridike paralele: e drejta e sheriatit (e drejta teokrate) dhe urfi ose e drejta laike. Kto dy sisteme nuk prjashtoheshin por sl bashku krijonin n trsi juridike, nj sistem t trsishm juridik q quhet e drejta osmane.

72.Cilat jane burimet e se drejtes tek Sheriati? Sipas shumics s juristeve islam e drejta e sheriatit mbeshtetet n burimet themelore dhe n burimet plotsuese. Burimet themelore t s drejts s sheriatit jan: 1) Kurani, 2) Hadithi (suneti) ose Tradita, 3) Ixhma ose Doktrina dhe 4) Kijas ose analigjia juridike. 73. Cilat jane kater shkollat me te rendesishme ne ne Islam? 1) 2) 3) 4) Hanifi, Maliki, Shafii, dhe Hanbeli.

74.Cila nga shkollat juridike Islame eshte me rendesishmja dhe me Liberale? Shkolla Hanifite u themelua n Kufe t Irakut nga Imami Azam ebu Hanifi. Kjo ka qn shkolla m e rendsishme dhe m e prhapura n botn islame. Ebu Hanifi msimet e veta i prhapte me an t ligjeratave gojore, por kishte shkruar edhe librin mbi mendimin juridik (Kitabure). Shkolla hanifite karakterizohet me faktin se e pranon evolucionin e te drejtes me rastin e interpretimit nuk kufizohet ne kuptimin gramatikor por ne brendin e dispozitave juridike dhe ne fund zbraztirat juridike i plotson me ndihmen e analogjise, te krijimit sipas rezonimit te lire (er-rej dhe te drejtes zakonore. Kjo eshte shkolla me liberale ne islam.

75.Flisni per te Drejten Martesore sipas Sheriatit dhe dallimi ne mes konceptimi Sunit dhe shiit ? Sipas t s drejts s sheriatit martesa sht nj lloj kontrate dhe n t gati nuk ka kurgj sakramentale. Karakteristika themelore e marteses islame sht poligamia dhe disa llojshmria e saj. Sa i prket marteses ekzistojn dallime ndrmjet shkollave juridike sunnije dhe Shiite. Sipas shkollave sunnije ekzistojn dy lloje t martesave: martesa e rregullt (e prhershme) dhe martesa me skllaven, ndrsa sipas shiijve ekziston edhe tipi i tret i marteses-martesa e prkohshme, pr nj koh t caktuar. E drejta e sheriatit njihte dhe lejonte poligamin, me fjal t tjera lejonte martesen, n t njjtn koh deri me 4 gra, n qoft s ju krijonte kushtet pr banim dhe kushtet tjera. Shkolla Shiite njeh dhe lejon edhe martesen e prkohshme (muta), q dallohet nga martesa e rregullt vetm me at s me rastin e lidhjes s marteses parashihet edhe afati i qendrushmris kohore t marteses, ndons edhe kjo Marteses mund t prisht para afatit t parapar me kontrat (nga ana e burrit). Martesa lidhet n form t kontrats ndrmjet dhndrrit dhe babait (ose kujdestarit) t vajzs n pranin e dy deshmitarve meshkuj. Pr lidhjen e marteses prve pelqimit t babait (kujdestarit) t vajzs krkohet edhe pelqimi i shprehshm i bashkshortve t ardhshm. N ceremonialin e lidhjes s marteses nuk ishte e nevojshme prania e kurrfar organi shtetror, e as i klerikut dhe nuk krkohej kurrfar regjistrimi n n regjistrat shtetror ose lshuarja e ndonj dokumenti.

76.Ceshte Mehri sipas drejtes martesore (sheriat) Dhurata e marteses e quajtur mehr nuk ka qn kusht i detyrueshm pr lidhjn e marteses, megjith at jipej gati rregullisht. Mehri i takonte personalisht gruas e jo familjes s saj. Sipas rregullave nj pjes e ksaj dhurate gruas i jipej n momentin e lidhjes s marteses, ndrsa pjesa tjetr n rast t shkurorzimit. Qellimi kryesor i mehrit ishte q gruas ti sigurohet ekzistenca materiale.

77.Cfar ishte e drejta penale ne P.Osmane ? E drejta e sheriatit parashihte hakmarrjen natyrisht ne qofte se nuk arrihet pajtimi. Per vrasje dallohen dy lloje te shpagimit Shpagimi i rende dhe shpagimi i leht. Per vrasjen e gruas paguhej gjysma e mimit te gjakut, per vrasjen e krishterit paguhej 1/3 e shumes se mimit te gjakut, ndersa per vrasjen e idhujtarit paguhej 1/5. Vrasesi kishte mundesi ta paguante mimin e gjakut per tri vjet. Ne qofte se nuk arrihej marrveshja per shpagim atehere zbatohej hakmarrja sipas parimit sy per sy dhemb per dhemb. 78.Numro karakteristikat themelore te shoqerise Liberale Bashkehose ? 1. E gjithe periudha liberale mbshtetjen e vet themelore e gjen ne mardhenjet e reja ekonomike. 2. Esencen e formacionit te ri, para se gjithash e shpreh prona private si dhe trajtimi i saj si e patjeterstueshme dhe e shenjte. 3. E gjithe kjo periudhe shprehne menyre te fuqishme prezencen dhe konfrontet here me shume e here me pak te shtresave shoqerore, si dhe luften politike per primat brenda sistemit. 4. Pershkohet komunikime te gjalla dhe teper intensive ndermjet qendrave te rendsishme ekonomike. 5. Shekujt qe pershkojne rriten dhe zhvillimin e shtetit liberal bashkohes ne nje konkurenc te madhe te dominimeve politike ekonomike. 6. Pershkon nje gare e madhe ndershtetrore brenda sistemite edhe ne relacion me bllokun e ish vendeve te Lindjes. 7. Shteti liberal si shprehje e nje varianti te ri te ndertimit te shoqerise njerzore i ve ne dimension te qarta relacionet me kishen dhe instuticionet e saj. 8. Ne procesin e transformimit te shteteve feudale ne shtete liberale do te mbesin kareshi shtetet e tjera dhe nje varg shtetesh ne mesrruge midis periudhes 79.Karakteristikat e rregullimi shteteror ne shtete liberale ? Gjith etapn e kapitalizmit e prshkojn dy trajta themelore t qeverisjes: monarkit dhe republikat. Prve trajts s monarkis absolute, me von lindin edhe dy trajta; monarkia kushtetuese dhe parlamentare. Trajtn e monarkis kushtetuese kryesisht e kan prjetuar Franca n faza t caktuara pas revolucionit borgjez dhe Anglia e edhe ndonj nga vendet Evropiane. Trajtn republikane e gjejm poashtu n filet e liberalizmit borgjez. Trajta republikane dallohet me dy tipe themelore; republikn parlamentare dhe republikn presidenciale. Gjat historis dallohen dy trajta themelore t shteteve, shtetet unitare dhe t prbra. Shtetet unitare jan ato shtete n prbrjen e t cilave nuk figurojn njsi federale apo njsi tjera shtetrore si njsi bashkpjesmarrse n krijimin e shtetit dhe t strukturs s tij. Shtetet e prbra paraqesin nj trajt m t komplikuar n rregullimin e tyre shtetror. Kto shtete mund t jen konfederatave dhe federative. Kto shtete, qoft ato t modelit konfederal apo federal, kryesisht i takojn trajts republikane t pushtetit. Startin e tyre t pare e gjejm me Unionin e Utrehtit n Holand. Prve SHBA-ve, shtete tipike federale sot jan edhe Germania, Austria, Zvicra,Brazili, etj. Nga 188 vende q jan n Kombet e Bashkuara, shumica e ktyre vendeve jan me rregullim shoqror borgjez. Nga kjo 114 vende jan me trajt republikane, 43 me trajt monarkike dhe disa tjera gjenden n fazn e tranzicionit. Nga tipi i monarkive t theksuara shumica prej tyre jan monarki kushtetuese

parlamentare, ndrsa shteti i Omanit-si sulltanat sht monarki absolute.

80.Parimet krysore qe mbeteten shtetet Liberale ? Prve parimit moto-mbi lirin dhe barazin e njeriut, dallojm edhe parimet tjera, parimi i sovranitetit, kushtetutshmris, parlamentarizmit, shumpartishmris, ndarjs s pushtetit, etj. 81.Numro se paku tri Karakteristika t se drejtes liberale dhe bashkohse ?

E drejta per disponimin e lire dhe te pakufishem me pronen private dhe qarkullimin e saj E drejta qe nga faza e fillimit e deri ne ditet e sotme ka pasur nje dinamike te jashtzakonisht te larte te zhvillimit. Parimi mbi barazine e njeriut dhe qytetarit para ligjit shpreh qasjen fundamentale lidhur me personalitetin kryesor perberes te shoqerise njeriun. 82.Cilat jane deget kryesore te se drejtes Liberale ? Ne shoqerine liberale deget kryesore te se drejtes jane: a) E drejta Civile b) E drejta Penale c) E drejta administrative d) E drejta nderkombtare publike e) E drejta nderkombtare private Te cilat do te karakterizohen me nje zhvillim te theksuar. 83. Cili ishte shteti me rendesishem Borgjez ? Njra ndr shtetet m t rendsishme t liberalizmit borgjez, por edhe t periudhave m t vonshme t shoqris borgjeze sht Anglia. 84.Flisni per te Drejten ne Angli? Edhe e drejta n Angleze sikur edhe sistemet tjera t s drejts n vendet kapitaliste q n qasjet e para t saj do t parasheh barazin qytetare para ligjit. Shnjzat e para dalluese dhe q do t bjn q e drejta angleze t jet kultivuese dhe ndrtuese e nj kulture vetanake juridike burojn nga fakti i prcaktimit t saj q t jet bartse e tradits juridike gjermane dhe bashk me kt rezistuese e recipimit t s drejts romake, prderisa evropa kontinentale do t vazhdoj me recipimin e ksaj t drejte 85.Flisni per SHBA-te ?

Prderis shumica e vendeve evropiane dhe botrore kishin kaluar n rrug t gjat t zhvillimit duke prjetuar edhe faza t mhershme t zhvillimit t tyre, mbi baz t t cilave kishin arritur t prsosnin mekanizmat e tyre shtetroro-juridike, SHBA-t formohen si shtet n vete pa i prjetuar si subjekt i pavarur ato periudha. SHBA-t specifitetin tjetr esencial t tyre e shprehin edhe sipas faktit s si shtet n vete formohen permes shkputjes nga fuqit koloniale t kohs, prmes nj procesi t gjat e t vshtir deri n prgjakjen finale me fuqit kryesore koloniale Anglin. SHBA-t formohen nga nj substrat tpr heterogjen i popullsis, e cila

kishte ardhur n kontinentin e ri nga shum vende t Evrops. Shteti Amerikan si Republik demokratike borgjeze me tri pushtetsin e ndar prmes kushtetuts, krijohet dhe prsoset si model poashtu tpr specifik n vete. SHBA-t fitojn pavarsin e tyre n fund t shek. XVIII, n kohn kur bht prmbysja e sistemit feudal, pr t filluar ktu edhe rrugtimin e tyre shtetror q n startin e fazes s par. SHBA-t kalojn n tri faza t zhvillimit: Faza e pare fillon n fund t shek. XVIII, nga viti 1776 (pavarsia e Ameriks) dhe zgjat deri n luftn secesioniste civile Amerikane, prkatsisht fundin e saj 1886, e q me karakteristikat q prmban n vete prputht trsisht me gjith elementet e kapitalizmit liberal. Faza e dyt fillon nga fundi i lufts secesioniste amerikane dhe vazhdon deri n fundin e lufts s par botrore. Kt faze e karakterizon konsolidimi i prgjithshm i brendshm i SHBA-ve rritja e fuqis s saj ekonomike dhe politike dhe pr dekadat e para konservimi i saj i brendshm brenda kontinentit, sipas doktrines s Monros q moto krysore kishte sintagmen Amerika Amerikaneve. Faza e tret do t zgjas sot e ksaj dite me nnfazat e veta t zhvillimit nga fundi i lufts s pare botrore e deri n fundin e lufts s dyt botrore dhe nga fundi i ksaj lufte e deri m sot prshkohet me zhvillimin kulminant t SHBA-ve si fuqi politike ekonomike e ushtarake botrore.

87.Flisni per Karakteristikat e Jetes politike ne SHBA ? Deri n gjysmn e shek. XIX, n SHBA veprojn Partia e Republikanve demokrat q ishte themeluar n vitin 1792 nga Tomas Xhefersoni, e cila m von do t evuloj n Partin demokratike amerikane dhe Partia Federaliste amerikane q ishte themeluar nga Xhorxh Uashingtoni, po ashtu menjher pas fitimit t pavarsis. Organi m i lart i partive politike sht konventa e parties e cila tubohet do 4 vjet, ku mbahen edhe proceset zgjedhore brenda partis. N vitin 1870 me amandamentet e posame n Kushtetuten amerikane u hoq skllavria dhe u sigurua e drejta e votes pr t gjith qytetart, pavarsisht racn, ngjyrn apo gjendjen e mparshme t sherbimit t dtyruar. Megjithate, barazia e plot pr gjith qytetart nuk ishte arritur gjer n vitin 1920 kur u miratua amandamenti i 19-t me t ciln e drejta e votes garantohet edhe pr grate. Finalisht t gjith qytetart amerikan, pavarsisht racn, gjinin, fitojn t drejtn e votes nga mosha 18 vjeare. Kjo e drejt sht parapar me amandamentin 26 t miratuar nga ana e Kongresit amerikan n vitin 1971. 88. Cfar dini per Kongresin Amerikan ? Prbhet prej dy dhomave: Senatit dhe dhoms s prfaqsuesve. Dhomn e prfaqsuesve e prbjn deputetet (kongresment) e zgjedhur n njsit federale sipas numrit t elektorve, pavarsisht ngas numri i shteteve antare. Ndrsa senati prbhet nga dy prfaqsues t secilit shtet. Pr t dy dhomat zgjedhjet bhen n do t dytin vit dhe me mandat prej 6 vitesh, n mnyr q gjithmon pas nj procesi zgjedhor t mbesin 2/3 e antarve t kongresit, (senatorve dhe prfaqsuesve). Mosha pr antart e dhoms prfaqsuese sht mbi 25 vjet, kurse pr senatort mbi 30 vjet. Me dhomn prfaqsuese udhheq kryetari i dhoms q zgjedhet nga partia q ka shumicn n kongres, ndrsa senati udhhiqet nga zvendespresidenti i SHBA-ve. Kongresi Amerikan aktualisht ka 435 kongresmen n dhomn e kongresit dhe 100 senator n Senat. Kongresi amerikan veprimtarin e tij e shpreh prmes 4 formave: Ligjet, Rezolutat e prbashkta, Rezoluta pajtimdhnse dhe Rezolut e thjesht. Kongresi miraton amandamentet n kushtetutn amerikane n baz t votimit t 2/3 t t dy dhomave. Ka 16 komitete (komisione).

89. Si zgjidhet Presidenti Amerikan ? Zgjidhet n vota t drejtprdrejta 90.Sa zgjati diktatura Jakobine ? Diktatura Jakubine zgjati nga 2 qershori 1793 e deri me 27 korrik 1794 n histori do t njihet si periudh e diktaturs jakobine, dhe si periudh e terrorit jakobin.

91. Kronologjia-merret me ? a) me studimin e bulave, leximin dhe komentimin e brendis s tyre, b) me caktimin e datave t ngjarjve historike ++ c) merret me studimin e monedhave dhe medaljeve 92. N shekullin XIX historiani danez Tomson zhvillimin e shoqris njerzore e ndante n tri periudha ? a) historin e kohs s vjetr, b) . periudha magjano-persane, c) 1.periudha e gurit, 2.e bronzes, dhe 3. e hekurit. ++

93. . N burimet gojore bejne pjese ? a) krijimtaria gojore popullore ++ b) armt, stolit, ent, objektet e banimit c) kanalet, varrezat, vizatimet, kocka t ndryshme 94.Ne luginen e lumit Nili u formua shteti ? a)Egjipti ++ b)India c) Babilonia 95. Si quheshin skllavet ne Egjiptin e lasht ? a)Spartan b)Heretik c)Sekr-ahn ++ 96.Kodi I Hamurabit u nxorre ne ? a)Egjipt b)Kine c)Babiloni ++ 97.Herioglifet ishin shkrim ne ? a)Iliri b)Athine c)Egjipt ++ 98.Ku ruhet sot Kodi I Hamurabit ? a) Luver (Parise) ++ b) Londer c)New York 99. Triharta ka qene ? a)Dhurate +++ b)Arme luftarake c)alphabet 100. Sparta gjendej ne ? a)Babilon b)Egjipt c)Greqin antike ++

101. Eklezia ishte organi me I lart ne ?

a)Troje b)Spart c)Athine ++ 102. Metik quheshin ?

a)Bujkeroberit ne Feudalizem b)Shtresa e ulet ne Feudalizem c)Te huajt ne Athine ++

103.Fjal feudalizem rrejdhe nga fjala Fief (ciles gjuhe) a)Angleze b)Shqipe c)Gjermane ++ 104.Vasalitetin e hasim tek shteti ? a)Venedikut b)Frankeve ++ c)Bolonjes 104 Cili document njihet si Kushtetuta e pare Boterore ? a) Kanuni i Lekes b) Karta e Medines ++ c)Magna Karta 105. Perandori me me i shquar I Bizantit pati prejardhje Ilire (Shqiptare) a)Kromweli b)Mehmet el Fatihu c)Justiniani ++ 106. E drejta kanonike eshte e drejte ? a)Zakonore b)Kishtare ++ c)Dokument supreme juridik 107. Tokat erzi arshije ishin a)Toka qe u takonin Luftetarve b)Toka e haraqit c)Toka Dhjetore ++ 108. N shek. XVIII juristet osman Aini Ali dhe Ali aushi bn nj ndarje ose nj kategorizim tjetr, ku tr terirorin e perandorsn osmane e ndan n dy kategori themelore: a) toka per bageti b) 1) vendet me has dhe 2) n vendet me salion. ++ c)toka per huadhenie

109. Timaret dhe zeametet mund t definohen si ? a) toka luftarake ++ b)Toka te sulltanit c)Toka per sadaka 110. Kadiaskert kan qn gjyqtar supreme a) per interpretimin e fese b) te Drejtes Martesore c) ushtarak dhe civi

111. Defterdart kan qn funksionar t lart a) spahinje b) financiar ++ c) historian 112. Burimet plotsuese te sheriatit jane ? a) E drejta zakonore b) Ligjet e Perandorise c) Er-rei dhe Urf-adet ++ Cila nga keto shkolla juridike islame eshte me liberale ? a)Hanefi ++ b)Shafi c)Maliki d)Hanbeli 113.Viti 1789 njihet si fundi ? a)Skllaverise b)Feudalizmit ++ c)Borgjezise 114.Shpallja e Pavaresise se ShBA-ve a) 17 Shkurt 1776 b) 28 Nentor 1776 c) 4 Korrik 1776 ++ 115. Cila eshte Kushtetuta me vjeter moderne ne Bote qe ende eshte ne fuqi? a) Kushtetuta Shqiptare b) Kushtetuta Franceze c) Kushtetuta Amerikane ++