T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

ALMNYUM KAPILAR

METAL TEKNOLOJS

ANKARA,2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ...................................................................................................................iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1.ALMNYUM KAPI DORAMACILII.......................................................................... 3 1.1. Alminyum Dorama Kaplarn Tanm ve Kullanm Alanlar ..................................... 3 1.1.1. Alminyum Kaplarn Dier Dorama Kaplarla Karlatrlmas....................... 4 1.1.2. Alminyum Dorama Kaplarn stnlkleri ....................................................... 4 1.1.3. Alminyum Dorama Kap eitleri..................................................................... 5 1.2. Alminyum Dorama Kaplar Oluturan Elemanlar ................................................... 5 1.3. Alminyum Dorama Kaplarda Kullanlan Profiller................................................... 6 1.3.1. Alminyum Dorama Kap Kasa Profilleri ........................................................... 6 1.3.2. Alminyum Dorama Kap Kanat Profilleri ......................................................... 6 1.3.3. Alminyum Dorama Kap Orta Kayt ve Etek Profilleri ..................................... 7 1.3.4. Alminyum Dorama Kap Cam tas Profilleri ................................................. 7 1.3.5. Alminyum Dorama Kap Adaptr Profilleri...................................................... 8 1.4. Alminyum Dorama Kaplara Kesim Plan Hazrlanmas.......................................... 8 1.4.1. Alminyum Dorama Kap Kasas Kesim lsnn Bulunmas........................ 9 1.4.2. Alminyum Dorama Kap Kanat Kesim lsnn Bulunmas ....................... 10 1.4.3. Alminyum Kap Orta Kayt ve Etek Profili Kesim lsnn Bulunmas ....... 10 1.4.4. Alminyum Dorama Kap Cam tas Kesim lsnn Bulunmas............... 11 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 12 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 15 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 16 2. ALMNYUM KAPILARI OLUTURAN ELEMANLAR VE TAMAMLAYICI AKSESUARLARI ................................................................................................................. 16 2.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Kilitleme Mekanizmalar...................................... 16 2.1.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Gmme Kilitler ............................................. 16 2.1.2. Alminyum Kaplarda Kullanlan Otomatik Kilitler........................................... 17 2.1.3. Alminyum Kaplarda Kullanlan spanyolet Kilitleme Mekanizmalar............. 17 2.2. Alminyum Kaplarda Kullanlan Menteeler ............................................................ 18 2.2.1. Yuval Kap Mentee Mekanizmalar .................................................................. 18 2.2.2. Eksantrik Kap Mentee Mekanizmalar.............................................................. 18 2.3. Alminyum Kaplarda Kullanlan Fitiller................................................................... 19 2.3.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Kap Alt Fralar ......................................... 20 2.4. Alminyum Kaplarda Kullanlan Camlar .................................................................. 20 2.5. Kesimi Bitmi Kap Profillerine Uygulanan lem Basamaklar ................................ 21 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 22 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 26 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 27 RENME FAALYET - 3 ................................................................................................. 29 3. ALMNYUM PROFLLERN BRLETRLEREK DORAMA KAPILARIN OLUTURULMASI .............................................................................................................. 29 3.1. Kasa Profillerinin Birletirilmesi ................................................................................ 29 3.2. Kanat Profillerinin Birletirilmesi............................................................................... 30

3.3. Alminyum Kap Aksesuarlarnn Balanmas .......................................................... 30 3.3.1. Kasa ve Kanadn Mentee ile Birbirine Balanmas ........................................... 31 3.3.2. Kap Kilit Mekanizmas ve Kolunun Taklmas .................................................. 31 3.3.3. Kilit Mekanizmas Karlklarnn Balanmas ................................................... 31 3.4. malat Tamamlanm Doramalara Uygulanacak lemler........................................ 32 3.4.1. Alminyum Kaplarn Ambalaj, Nakliye ve Depolanmalar ............................... 32 3.4.2. Alminyum Kaplarn Yerlerine Montajnn Yaplmas...................................... 32 3.4.3. Alminyum Kaplara Camlarn Taklmas ve Takozlanmas .............................. 33 3.4.4. Alminyum Kaplara Cam talarnn ve Cam Fitillerinin Taklmas ............ 34 3.5. Alminyum Kaplarn malat Projelerinin izilmesi .................................................. 34 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 36 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 38 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 39 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 40 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 43 KAYNAKA ......................................................................................................................... 44

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 521MMI262 Metal Teknolojisi Metal Doramacl Alminyum Kaplar Alminyum profilleri kullanarak kap imal etmeyi ieren renme materyalidir 40/32 Alminyum Pencereler modln alm olmak Alminyum profilleri kullanarak kap imal etmek Genel Ama Gerekli ortam ve ekipman salandnda, teknie uygun olarak alminyum profillerden kaplar yapabileceksiniz. Amalar Teknie uygun olarak alminyum kap imalatn gerekletirmek zere kesim plan yapabileceksiniz Teknie uygun olarak alminyum kap imalatna giren profillere gerekli para karma ilemi uygulayacaksnz ve profil fitillerini takabileceksiniz Teknie uygun olarak alminyum kap imalatna girecek profilleri birletirecek, dorama aksesuarlarn tamamlayarak alminyum kap imalatn yapabileceksiniz. Ortam Metal ileri atlyesi, snf, iletme, internet ortam Donanm Bu modln uygulanabilmesi iin; tek kafa kesim makinesi, kopya freze, ke birletirme presi, profil kertme makinesi, el breyzi, tornavida, markalama ve lme takmlar, koruyucu eldiven, gzlk ve kulaklk, alminyum sistem profilleri ve birletirme elemanlar, sac vidas, epoksi, fitil Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra verilen uygulama faaliyetlerinde kazandnz bilgi ve becerileri lerek kendinizi deerlendirebileceksiniz. Modl sonunda retmeniniz tarafndan lme aralar uygulanarak, modl ile kazandnz bilgi ve becerileriniz llerek deerlendirilecektir

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

iv

GR GR
Sevgili renci, nsanlar M. 4000 yllarna kadar barndklar meknlardaki yaplar her taraf rtl ve sadece girii ak olarak ina ediyorlard. Bu tarihten itibaren de ina ettikleri barnaklarna pencere boluklar brakmaya baladlar. M. 1500 yllarnda Msrda kullanlmaya balanan cam tm dnyaya yaylarak gnmze dek geliimini srdrmtr. lk pencere cam 1800l yllarda doramalarda kullanlmaya balanm, bylece insanlar yaadklar meknlarda k alabilen ve d etkilerden koruyan doramalar yaygn olarak kullanmaya balamlardr. Yaplarn i ve d mimarileri, malzeme ve teknolojilerin geliimine paralel olarak en ok etkilenen unsurlardan biri olmutur. Yaadklar meknlar gelitiren insanlk, beklentilerine cevap ararken gnmzde pek ok alternatifi de gelitirmitir. Ahap, demir, alminyum, plastik malzeme ile retilen doramalar, kullanm yerinin zelliklerine gre tercih edilmektedir. En gen metal olarak bilinen alminyum yeryznde oksijen ve silisyumdan sonra en ok bulunan elementtir. Yzyllardr bilinen alminyum ancak 1886 ylnda elektroliz yoluyla bileenlerinden ayrtrlarak endstriyel ihtiyalar karlamas iin retilebilmitir. Gnmzde alminyum, elikten sonra en ok kullanlan metal haline gelmitir. Gelimi lkelerdeki alminyum retiminin altnda retim yapan lkemiz, bu malzemenin gnmzde hzla artan kullanmyla birlikte retim an da kapatmaktadr. Pek ok sektrde kullanlan alminyum, doramaclk sektrnde de yaygn olarak kullanlmaktadr. Estetik grnts, dayankll, hafiflii ve daha pek ok nedenden dolay binalarn cephe kaplamalarnda, merdivenlerinde, asma tavanlarnda, kap ve pencerelerinde alminyum kullanm giderek yaygnlamaktadr. Bu modlde alminyum kullanlarak dorama kap retiminin temelleri anlatlacaktr.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Bu faaliyet sonunda alminyum doramacl tekniine uygun olarak, alminyum kap imalat gerekletirmek zere profillerin kesim plann yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Alminyum dorama kullanlarak imalat gerekletirilmi bir kapda bulunan elemanlar tespit ediniz. Bu tespitlerinizi rapor haline getiriniz ve snf ortamnda tartnz.

1.ALMNYUM KAPI DORAMACILII

1.1. Alminyum Dorama Kaplarn Tanm ve Kullanm Alanlar
Bir yapnn iine girmeye veya dna kmaya olanak veren ve bir kapanma dzeneiyle donatlm yap elemanlarna kap ad verilmektedir. Yaplarn vazgeilmez ihtiyac olan kaplarn, giri ve k ilevinin dnda gvenlik ve s yaltm salanmasnda da nemli rolleri vardr. Kaplarn oluturulmasnda kullanlan malzemenin trne gre doramalar isimlendirilmektedir. Alminyum profiller kullanlarak imalat gerekletirilmi kaplara, alminyum dorama kaplar ad verilmektedir. Gnmz mimar yaplarnda; okul, hastane, maaza, i merkezi, resm daire, apartman vb. pek ok kullanm alanlarnda, alminyum doramalardan oluturulmu kaplar sklkla kullanlmaktadr.

Resim 1.1: Alminyum dorama srme kap uygulamalar

1.1.1. Alminyum Kaplarn Dier Dorama Kaplarla Karlatrlmas

Resim 1.2: Alminyum tek kanat kap uygulamas

Mimar yaplarda kullanlan kaplarn retimlerinde kullanlabilecek cins malzemeden sz edilebilir. Bunlar; demir, ahap ve alminyumdur. Demir kullanlarak oluturulan dorama kaplar, dayanm ve gvenlik zelliklerinin stn ve s geirgenliinin yksek olmasndan dolay endstriyel yaplarda (fabrika, atlye vb.) kullanm tercih edilmektedir. Ahap kullanlarak oluturulan dorama kaplarn, d ortamda dayanm ve gvenlik zelliklerinin dk olmas nedeniyle de ok fazla tercih edilmezler. Alminyum kullanlarak oluturulmu kaplar, her iklim koulunda, zel yaltm maddeleri takviyesiyle s yaltm ve gerekli mukavemetleri salayc nitelikte olmaktadr. Bir kapdan beklenen ilevleri yerine getirmekle birlikte pek ok yap elemanyla da uyumlu olarak kullanlabilmektedir.

1.1.2. Alminyum Dorama Kaplarn stnlkleri

Darbelere kar mukavemetlidir ve gerekli gvenlik kriterlerini karlamaktadr. D etkenlere, gazlara, neme, ya ve gne na kar dayankldr. Yangna kar dayankldr. Dk ve yksek scaklklarda mekanik zellikleri iyidir. Bakmlar kolaydr, boya veya her hangi bir ilem gerektirmez. Gerekli mukavemetleri salayacak kesitte profil retilebilmektedir. Gerektiinde tamir ve aksesuar deiimi yaplabilir. Mimar olarak istenen estetik grnty vermektedir. stenilen ebatta imalatlar mmkndr. Is yaltm bariyerli profiller ile enerji tasarrufu salanabilir.

1.1.3. Alminyum Dorama Kap eitleri

Yaplarda kullanlan alminyum kaplar, iklim koullarna, imalat tekniklerine ve kullanm amacna gre farkllklar gstermektedir. Gnmz yaplarnda kullanlacak kaplarn, boyut ve ekillerinin belirlenmesinde mimar tasarmlar nem tamaktadr. Kullanlacak yerin zelliklerine uygun kap tasarmnda en ok kullanlan alminyum kap eitleri; Tek kanatl kaplar ift kanatl kaplar arpma kanatl kaplar Srme kanatl kaplar Acil k kaplar ve yangna dayankl kaplar Dner Kaplar Katlanr kanatl kaplar

1.2. Alminyum Dorama Kaplar Oluturan Elemanlar

Alminyum profiller kullanlarak oluturulacak, tek kanatl alminyum dorama bir kapda bulunmas gereken elemanlar ekil 2.1de gsterilmitir. ekli dikkatli bir ekilde inceleyerek kullanlm olan elemanlar tanynz.

ekil 1.1: Alminyum dorama kapy oluturan elemanlar

1.3. Alminyum Dorama Kaplarda Kullanlan Profiller

Alminyum dorama kaplarn gelebilecek statik mukavemetlere kar koyabilecek, srekli kullanmda dahi fonksiyonlarn yitirmeden grevini srdrebilecek niteliklere sahip profil ve aksesuar kullanlarak retimleri yaplmaldr. Alminyum dorama kap retimine girecek olan profillerin, sistem dahilinde eitli fonksiyonlar yerine getiren trnak, yuva, kulak vb. girinti ve kntlara sahip, ekstrzyon yoluyla elde edilmi olanlardr. Doramay oluturacak profillerin seiminde, profil reticisi firmalarn yaynladklar, retim kataloglarndan yararlanlmaldr.

1.3.1. Alminyum Dorama Kap Kasa Profilleri

Alminyum dorama kaplarn tayc profili olarak isimlendirilen kasa profilleri, gerekli mukavemetleri ve gelecek statik ykleri karlayacak ve fonksiyonlarn yerine getirecek kesit kalnlna sahip olmaldr. Kasa profilleri vidalama ve kilitleme gibi fonksiyonlarn gerekletirilebilmesi iin en az 2 mm kesit kalnlnda olmalar gerekir. Kap kasa profilleri, kullanlacak yerin zelliine gre normal veya s yaltml sistem serilerinden seilebilir. ekil 1.2de kullanlan baz kasa profil kesit rnekleri verilmitir.

ekil 1.2: eitli alminyum kap kasa profil kesit rnekleri

1.3.2. Alminyum Dorama Kap Kanat Profilleri

Alminyum dorama kaplarn tayc ve hareketli ksmn oluturan kanat profilleri, gerekli mukavemetleri karlayacak ve fonksiyonlarn yerine getirecek kesit kalnlnda seilmelidir. Bu profiller vidalanmaya ve ke presinde preslenmeye maruz kalacaklarndan dolay en az 2 mm kesit kalnlnda seilmelidir. Kap kanat profilleri, kullanlacak yerin zelliine gre, normal veya s yaltml sistem serilerinden seilebilir. ekil 1.3te kullanlan kanat profillerine rnekler verilmitir, dikkatle inceleyiniz.

ekil 1.3: eitli alminyum kap kanat profil kesit rnekleri

1.3.3. Alminyum Dorama Kap Orta Kayt ve Etek Profilleri

Alminyum dorama kap orta kayt profilleri, kasa veya kanat zerinde herhangi bir blnt yaplmak istenildiinde veya doramann dayanm artrlmak istenildiinde kullanlmaktadr. Bu profiller vidalanmaya ve ke presinde preslenmeye maruz kalacaklarndan dolay en az 2 mm kesit kalnlnda seilmelidir. Orta kayt profilleri kullanlacak yerin zelliine gre, normal veya s yaltml sistem serilerinden seilebilir. Alminyum dorama kaplarda, kap eiklerinde kullanlan profile etek profili ad verilmektedir. Etek profilleri, kap kanad altnda ve kasa alt eik profilinin kullanlmad durumlarda kullanlmaktadr. Is, toz vb. unsurlarn ieri girmesini nlemek amacyla etek profilin alt ksmna kap alt fras taklmaktadr. ekil 1.4te kullanlan orta kayt ve etek profillerine rnekler verilmitir, dikkatle inceleyiniz.

ekil 1.4: eitli alminyum kap orta kayt ve etek profil kesit rnekleri

1.3.4. Alminyum Dorama Kap Cam tas Profilleri

Alminyum dorama kap cam tas profilleri, kasa, kanat ve orta kayt profillerinde bulunan uygun trnaklara taklmas suretiyle, cam veya benzeri rt malzemesinin sabitlenmesinde kullanlmaktadr. Cam talar, profil sistem serisi ierisinden ve cam kalnlna uygun olarak seilmelidir. ekil 1.5te kullanlan cam talarna rnekler verilmitir, dikkatle inceleyiniz.

ekil 1.5: eitli alminyum kap cam tas profil kesit rnekleri

1.3.5. Alminyum Dorama Kap Adaptr Profilleri

Alminyum dorama kap ve pencerelerin oluturulmasnda, darya alan kanadn, kasa profiline uyum salamas iin alminyum adaptr profilinin kullanlmas gerekmektedir.

E AILAN KAPI KANADI VE ADAPTR PROFL

DIA AILAN KAPI KANADI VE ADAPTR PROFL

ekil 1.6: Alminyum kap adaptr profili kesit rnekleri

1.4. Alminyum Dorama Kaplara Kesim Plan Hazrlanmas

Alminyum dorama kaplarnn imalatnn gerekletirilebilmesi iin, kullanlacak sistem profillerinin belirlenmesi ileminden sonra bu profillerin hangi llerde kesileceinin belirlenmesi gerekmektedir. Alminyum profillerin hassas l toleranslarnda retilmi olmalar ve hassas ller ierisinde almalar nedeniyle, hatasz bir kesim plan ile istenilen lye uygun dorama imalat yaplabilmektedir. Kesim plannn hazrlanmasndan nce, doramann taklaca boluk lsnn doru bir ekilde alnmas gerekmektedir. Doramann taklaca bolua uygun llerde tasarm yaplan kapnn kesim plan kartlabilir. Gnmzde bilgisayar ortamnda, boluk lsnn verilmesi ve profil serisinin belirlenmesinden sonra kesim plan kartlabilmektedir. Her atlye ortamnda bu tip donanmlar bulunmayabilir, alminyum profillerin kesit lleri yardmyla da kesim plan kartlabilir. Alminyum profil reticisi firmalarn yaymladklar rn kataloglarndan seilen sistem profillerinin kesit lleri ve sistemin zorunlu kld durumlarda gz nne alnarak kesim plan hazrlanmaldr.

1.4.1. Alminyum Dorama Kap Kasas Kesim lsnn Bulunmas

DORAMA BOLUK LS (A) KASA KESM LS (L) (B)
B= KASA BOLUK PAYI (YAKLAIK 0,5 cm ALINMALIDIR)

(B)

L= A - 2B

DORAMA BOLUK LS (A)

(B)

B= KASA BOLUK PAYI (YAKLAIK 0,5 cm ALINMALIDIR)

(B)

L= (A-2B) + 2C

(C)

(C) KASA KESM LS (L)

KASA KESM LS (L) (C)

B= KASA BOLUK PAYI (YAKLAIK 0,5 cm ALINMALIDIR)

(C)

(B)

(B)

L= (A-2B) + 2C

DORAMA BOLUK LS (A)

ekil 1.7: Alminyum kap kasas kesim lsnn bulunmas

1.4.2. Alminyum Dorama Kap Kanat Kesim lsnn Bulunmas

KANAT KESM LS (L2) (E)
E= KANAT BNME PAYI

(D)

(D)

E AILAN KAPI L2= (L-2D) + 2E

KASA KESM LS (L)

E= KANAT BNME PAYI

(D)

DIA AILAN KAPI L2= (L-2D) + 2E

(E)

KANAT KESM LS (L2) KASA KESM LS (L)

ekil 1.8: Alminyum kap kanad kesim lsnn bulunmas

1.4.3. Alminyum Kap Orta Kayt ve Etek Profili Kesim lsnn Bulunmas
KASA KESM LS (L) (F) ORTA KAYIT KESM LS (L3) (F)

L3= L - 2F
KASA ORTA KAYIT PROFL KESM LS

KANAT KESM LS (L2) (G) ORTA KAYIT VE ETEK PROFL KESM LS (L3) (G)

L3= L2 - 2G

KANAT ORTA KAYIT VE ETEK PROFL KESM LS

ekil 1.9: Alminyum kap orta kayt ve etek profili kesim lsnn bulunmas

10

1.4.4. Alminyum Dorama Kap Cam tas Kesim lsnn Bulunmas

KANAT KESM LS (L2) (H) YATAY CAM ITASI KESM LS (L4) (H) KANAT KESM LS (L2)

L4= L2 - 2H

(K)

DKEY CAM ITASI KESM LS (L5)

(K)

(H)

L5= L2 - ((H+J)+2K)

ekil 1.10: Alminyum kap cam tas kesim lsnn bulunmas

11

ETEK PROFL

(J)

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Alminyum Kaplarda Kesim Plan Hazrlama Bu uygulama faaliyetinde; aada boluk ls verilen tek kanatl kapnn, seilen profillerin kesit llerini dikkate alarak kasa, kanat, etek ve cam talarnn kesim llerini karnz. Bulunan ller dorultusunda alminyum profilleri kesiniz. lem basamaklarna ve uyar direktiflerine dikkatle uyunuz, gerektiinde retmeninizden yardm isteyiniz.

Ortam Donanm

:Metal ileri atlyesi veya gerek alma ortam :Alminyum profil retici firma rn katalogu, tek kafa kesim makinesi, markalama ve lme takmlar, koruyucu eldiven, gzlk, kulaklk ve alminyum dorama kasa, kanat, etek ve cam tas sistem profilleri

b=2200

CAM ITASI

KASA VE ORTA KAYIT PROFL

KAPI KANAT PROFL

a=1000

ETEK PROFL

lem Basamaklar
Alminyum kap kasa profili kesim lsnn bulunmas Bu uygulama dahilinde, imalat dnlen tek kanatl kapnn kasa imalatnda alt eik profili kullanlmayacaktr. Dikey kasa profilleri a ve kesim l forml bu durumda farkllk gsterecektir, bu farkllkta kullanlmas gereken forml ise; Lb=(A-B)+C olmaldr. La= (A-2B)+2C La= (1000(2x5))+(2x22) La= (1000-10)+44 La= 990+44 La= 1034 mm (1 Adet) Lb= (A-B)+C Lb= (22005)+22 Lb= (2195)+22 Lb= 2195+22 Lb= 2217 mm (2 Adet)

Alminyum kap kanat profili kesim lsnn bulunmas L2a= (La-2D)+2E L2a= (1034-(2x43,8))+(2x6) L2a= (1034-87,6)+12 L2a= 947,6+12 L2a= 959,6 mm (1 Adet) L2b= ((Lb-2D)+2E) - Fra boluu L2b= [(2217-(2x43,8))+(2x6)]- 10 L2b= [(2217-87,6)+12]-10 L2b= (2129,4+12)-10 L2b= 2131,4 mm (2 Adet)

12

Alminyum kap kanad orta kayt ve etek profili kesim lsnn bulunmas L3Orta kayt= L2a-2G L3Orta kayt= 959,6-(2x60,8) L3Orta kayt= 959,6-121,6 L3Orta kayt= 838 mm (1 Adet) L3Etek= L2a-2G L3Etek= 959,6(2x60,8) L3Etek= 959,6-121,6 L3Etek= 838 mm (1 Adet)

Alminyum kap cam tas profili kesim lsnn bulunmas L4a= L2a-2H L4a= 959,6-(2x60,8) L4a= 838 mm (4 Adet) L5st= (L2b-800)-((H+J)+2K) L5st=(2131,4-800)-((60,8+43,8)+2x21,7) L5st= 1183,4 mm (2 Adet) L5alt=L2- (J+2K) L5alt=800-(128+2x21,7) L5alt=628,6 mm (2 Adet) Profillerin bulunan llere gre kesilmesi Aada verilen llere gre; kasa, kanat, orta kayt, etek ve cam tas sistem profillerinin, tek kafa kesim makinesinde veya ift kafa kesim makinesinde kesimi yaplmaldr. Mesleinizin gerektirdii kurallara uyunuz. gvenliinizi tehlikeye sokacak davranlardan kannz. alma ortamnda tehlike yaratabilecek unsurlar uzaklatrnz. PROFL KASA PROFL KASA PROFL KANAT PROFL KANAT PROFL ORTA KAYIT PROFL ETEK PROFL CAM ITASI PROFL CAM ITASI PROFL CAM ITASI PROFL ADET 1 2 1 2 1 1 4 2 2 KESM LS (mm) 1034 mm 2217 mm 959,6 mm 2131,4 mm 838 mm 838 mm 838 mm 1183,4 mm 628,6 mm KESM AISI 45x45 45x90 45x45 45x90 90x90 90x90 90x90 90x90 90x90

13

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu renme faaliyetinde kazandnz bilgi, beceri, tutum ve davranlar aadaki uygulamalar yaparak belirleyiniz. Aada verilen cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz ve ilgili kutucua cevabnz iaretleyiniz SORULAR 1 Doru Yanl

Bir yapnn iine girmeye veya dna kmaya olanak veren ve bir kapanma dzeneiyle donatlm yap elemanna kap ad verilir. Kaplarn, giri k ilevlerinin dnda gvenlii salayc ve 2 s yaltm gibi unsurlar da salamas gerekir. Alminyum dorama kaplar, her iklim koulunda 3 kullanlabilen ve doa artlarna en dayankl dorama trdr. Alminyum kap profillerinin s bariyerli olarak retilerek 4 kullanlmasnda nemli bir enerji tasarrufu salanmaktadr. Yaplarda kullanlan kap ekillerini; iklim koullar, imalat 5 teknikleri, kullanm amac gibi unsurlar belirler. Alminyum doramacl tekniine uygun imalat gerekletirmenin en nemli kriteri en pahal profilin seimi ile 6 olmaktadr. Teknik, ekonomik, estetik, fonksiyonellik gereklerine uygun olarak tasarlanm ve retilmi profillere sistem profilleri ad 7 verilmektedir. Alminyum kaplarn tayc profili olarak kullanlacak kasa 8 profillerinin, en kaln kesite sahip olannn seilmesi gerekir. Alminyum kap kanat profilleri, gerekli mukavemetleri karlayacak ve fonksiyonlarn yerine getirecek kesitte 9 olmaldr. Cam tas profilleri, sistem serisinden ve kullanlacak cam 10 boluunun lsne gre seilmelidir. Alminyum dorama kaplarn eiklerinde kullanlan profile 11 orta kayt profili ad verilmektedir. Alminyum profiller, hassas ller ierisinde altklarndan 12 dolay hatasz bir kesim plan karmak gerekmektedir. Alminyum kaplarn kesim plannn hazrlanmasnda, 13 bilgisayar ortamndaki programlarn kullanlmas zorunludur. Doramann taklaca boluk lsnn alnmasnn, 14 doramann kesim plann etkilemeyeceinden nemi yoktur. Alminyum profillerin kesim plan hazrlanrken, profil kesit 15 ls ve sistemin gerektirdii durumlar gz nne alnmaz. Cevaplarnz modl sonundaki cevap anahtaryla karlatrnz, cevaplarnz doru ise bir sonraki uygulamaya geiniz. Yanl cevaplarnz iin renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek konuyu tekrar ediniz.

14

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME

Uygulamasn yaptnz, alminyum profilleri istenilen ada kesme performans testi iin, aada kazanlmas istenilen tavr, tutum ve beceri kriterleri verilmitir. Sorulara vereceiniz cevaplar Evet veya Hayr olarak ilgili kutucua iaretlenecektir. KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER 1- nlnz giydiniz mi? 2- alma ortamnz tehlikeye drecek unsurlar uzaklatrdnz m? 3- Kap yaplacak yerin lsn aldnz m ? 4- Kap imalatnda kullanlacak sistem profillerini belirlediniz mi? 5- Kap kasa profilleri kesim lsn buldunuz mu? 6- Kap kanat profilleri kesim lsn buldunuz mu? 7- Kap orta kayt ve etek profili lsn buldunuz mu? 8- Kap cam tas profilleri kesim lsn buldunuz mu? 9- Alminyum profili raftan dikkatli bir ekilde aldnz m? 10- Profil yzeyleri koruyucu film tabakas ile kapl m? 11- Kasa profilini 1034 mm boyunda markaladnz m? 12- Kasa profilini 2217 mm boyunda markaladnz m? 13- Kanat profilini 959,6 mm boyunda markaladnz m? 14- Kanat profilini 2131,4 mm boyunda markaladnz m? 15- Orta kayt profilini 838 mm boyunda markaladnz m? 16- Etek profilini 838 mm boyunda markaladnz m? 17- Cam tas profilini 838 mm boyunda markaladnz m? 18- Cam tas profilini 1183,4 mm boyunda markaladnz m? 19- Cam tas profilini 628,6 mm boyunda markaladnz m? 20- Kesim makinesinin kafa ayar skalasn 45 ve 90ye ayarladnz m? 21- Balama aparat ile profilleri kesim makinesine baladnz m? 22- Kulaklk, gzlk ve eldivenlerinizi giydiniz mi? 23- Profilleri normal hzda kestiniz mi? 24- Kesilen profillerin l ve a kontroln yaptnz m? 25- Gerekli gvenlik kurallarna uydunuz mu? EVET HAYIR

DEERLENDRME Yaptnz deerlendirme sonunda hayr olarak verdiiniz cevaplarnz iin, renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek tekrar ediniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz uygulama faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

15

RENME FAALYET - 2 RENME FAALYET - 2

AMA
Bu faaliyet sonunda alminyum doramacl tekniine uygun olarak, alminyum kap imalatna girecek alminyum profillerin gerekli kanal, delik, kertme vb. para karma ilemlerini yaparak, profillerin fitillerini takabileceksiniz.

ARATIRMA
Alminyum dorama kullanlarak imalat gerekletirilmi bir kapda bulunabilecek aksesuar elemanlarn aratrnz. Aratrma sonularn rapor haline getiriniz ve snf ortamnda tartnz.

2. ALMNYUM KAPILARI OLUTURAN ELEMANLAR VE TAMAMLAYICI AKSESUARLARI

Alminyum kaplardan beklenen fonksiyonlarn yerine getirebilmesinde, doramay tamamlayc nitelikte ve aksesuar olarak kullanlan tm elemanlarn eksiksiz olarak kullanlmas gerekmektedir. Dorama iin seilen sistem serisi alminyum profillere, uygun olan tamamlayc eleman ve aksesuarlarn kullanlmas ile kapnn gvenli ve konforlu olarak almas salanabilmektedir.

2.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Kilitleme Mekanizmalar

Alminyum kaplarn alma ekillerine gre, alp kapanmalarn salamak ve kt amal giriimleri engelleyebilmek iin gvenli olarak kilitlenmeleri gerekmektedir. Alminyum dorama kaplarn bu ilevleri yerine getirebilmesinde en nemli unsur amaca uygun seilecek kilitleme mekanizmas ile olmaktadr. Seimi yaplacak kilitleme mekanizmas, yaltm deerlerinin korunmasnda ve gerekli gvenlik artlarnn yerine getirilmesinde nemli unsurlardan biri olacaktr. Gnmzde kap kilitleme ve kapatma mekanizmalar ile ilgili pek ok alternatif gelitirilmitir, bu alternatifler ierisinden ihtiyaca ynelik olann seilmesi ve dorama sistemine uygun olmalar gerekir.

2.1.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Gmme Kilitler

Alminyum dorama kaplarda sklkla kullanlan gmme kilitler, kapnn bir kol yardmyla alp kapanmasn ve ayn zamanda kilitlenmesine olanak salayan mekanizmalardr. Gmme kilitler kapnn kullanm amacna gre farkllklar gsterebilirler, normal kaplar iin dilli gmme kilit kullanlrken, arpma kaplar iin silindirik makaral gmme kilitler kullanlmaktadr. Alminyum dorama kap kanad zerine kopya freze makinesinde alan kilit kanalna vida ile balanan kilit mekanizmasnn, kasa profiline balanan karlk ile kilitleme ilemi gerekletirilmektedir. Resim 2.1de gmme kilit rnekleri verilmitir.

16

Resim 2.1: Alminyum kaplarda gmme kilit uygulama rnekleri

2.1.2. Alminyum Kaplarda Kullanlan Otomatik Kilitler

Gnmz mimarisinde yaygn olarak kullanlan alminyum kaplardan, beklenen fonksiyonellik dorultusunda otomatik kap ama ve kapatma sistemleri de kullanlmaktadr. Bu beklentilere cevap verecek niteliklere sahip olan alminyum dorama kaplar, kullanlacak kilit mekanizmasnn zelliklerine uygun olarak montajlar yaplmaktadr. Resim 2.2de kullanlabilecek otomatik kilitlere rnekler verilmitir.

Resim 2.2: Alminyum kaplarda kullanlan otomatik kilit rnekleri

2.1.3. Alminyum Kaplarda Kullanlan spanyolet Kilitleme Mekanizmalar

Alminyum dorama kaplarda kullanlan ispanyolet kilit mekanizmalar, genellikle gvenlik ihtiyac ok fazla duyulmayan yerlerde ve i meknlarda kullanlan kaplarda kullanlmaktadr. Alminyum pencerelerde kullanlan ispanyolet kilit mekanizmas ile ayn zelliklere sahip ve dorama zerine montaj yntemi de ayn ekilde yaplmaktadr. Alminyum dorama kaplarda kullanlacak ispanyolet kilit mekanizmalarnn, kilitleme ve sktrma ilevini yerine getirebilmesinde srg profili zerinde bulunan silindirik makaralarn, kaplarda en az drt noktadan balanmas gerekmektedir. Kap boyunun bymesi durumunda, kullanlacak silindirik makara says da artrlmaldr. Kilit mekanizmasn altracak olan ispanyolet kol, dorama ile btnlk salayacak ve kaliteli olarak retilmi olan kollardan seilmelidir.

17

2.2. Alminyum Kaplarda Kullanlan Menteeler

Alminyum kaplarda kullanlan menteeler, kanadn kasaya balantsn gerekletiren, kanad tayan ve kap kanadnn alp kapanmasn salayan mekanizmadr. Dorama kanadn, dorama boluk rtsn ve doramaya gelen statik ykleri tayan menteeleri, sistem profil serisine uygun olarak seilmelidir. Ar kanatl kaplar iin elik yuval menteeler tercih edilmelidir.

2.2.1. Yuval Kap Mentee Mekanizmalar

ekil 2.1: Normal alr kapda kullanlan yuval mentee detay

2.2.2. Eksantrik Kap Mentee Mekanizmalar

ekil 2.2: Normal alr kapda kullanlan eksantrik mentee detay

18

2.3. Alminyum Kaplarda Kullanlan Fitiller

Alminyum kaplarda kullanlan EPDM fitiller; s, ses, su, rzgar, toz vb. unsurlarn d ortamdan ieri girmesini ve i ortamdan darya s kaaklarn nlemek amacyla kullanlmaktadr. Profil reticisi firmalar, dorama profillerinin tasarmlarn yaparken, sisteme uygun fitillerin de tasarmlarn yaparlar. Bylece alminyum doramalarn yaltm konusunda sorunsuz olarak almalar salanm olur. Profillerin sistem tasarmlarna gre EPDM fitiller ekil ve l bakmndan farkllklar gstereceinden, sisteme ait EPDM fitillerin doramalarda kullanlmas gerekmektedir. Alminyum kaplarda kap eii kullanlmad durumlarda, kap kanad altna kap alt fras konularak gerekli yaltm salanmaktadr. ekil 2.3te alminyum bir kapya uygulanm EPDM fitiller gsterilmitir, dikkatle inceleyiniz.
PESTL FTL KANAT KULAK FTL

CAM FTL KRKASA

ISICAM

KANAT KULAK FTL KASA TAKOZ FTL

DI CAM FTL

ekil 2.3: Alminyum kaplarda kullanlan EPDM fitiller

Alminyum dorama kaplarn kullanlaca blgenin iklim koullar, seilecek EPDM fitilin imal edildii malzeme zelliklerine etki etmektedir. Normal hava koullarna uygun retilmi fitiller, hava scaklnn ok dt blgelerde sertleerek grevlerini yerine getirememektedirler. Bu gibi farkl hava koullarnn yaand blgelerde, souk iklim koullarna dayankl olarak retilmi EPDM fitiller kullanlmaldr. Fitiller profil reticisi firmalardan temin edilebilecei gibi alminyum dorama aksesuar satan firmalardan da temin edilebilmektedir. Is yaltmnn gnmzde ekonomik bir deer olarak nem kazanmas, EPDM fitillerin doramaclk tekniine uygun olarak kullanlmalarn zorunlu hale getirmitir. Dorama profillerinin kesilip gerekli olan delik, kanal vb. ilemlerin tamamlanmasndan sonra fitiller, profillerdeki ilgili trnaklarna taklmaldr. EPDM fitiller, s farkllklarndan dolay uzayp ksalrlar, bu zellikleri nedeniylede ke birleimlerinde aklk kalmasna ve bu noktalardan d ortamda istenmeyen unsurlarn ieri girmesine neden olmaktadr. Dorama zerine taklacak EPDM fitiller eksiz olarak ve ke noktalarnda 45 kesilerek uygun yaptrc ile u noktalarnn profile yaptrlmas gerekir.

19

2.3.1. Alminyum Kaplarda Kullanlan Kap Alt Fralar

Kap eik profili kullanlmayan alminyum dorama kaplarn alt ksmlarndan s, rzgr, toz vb. unsurlar girmektedir. Bu unsurlarn ieri girmesini nlemek ve kapnn alp kapanmasn engellemeyecek olan kl fral kap alt fralar kullanlmaktadr. Profil sistem serisine uygun seilecek kap alt fralar, etek profilinin alt ksm trnaklarna taklmak veya vidalanmak suretiyle balanmaktadr.

ekil 2.4: Alminyum kaplarda kullanlan kap alt fralar

2.4. Alminyum Kaplarda Kullanlan Camlar

Alminyum dorama kaplarda, dorama oluturulduktan sonra oluan dorama boluunun kapatlmasnda kullanlan malzemelere rt malzemeleri ad verilmektedir. Alminyum kaplarda dorama boluunun kapatlmasnda mimari tasarmlarda salad avantajlar nedeniyle yaygn olarak cam kullanlmaktadr. Bir kapdan beklenen fonksiyonlar, kullanm yerinin zellikleri dikkate alnarak belirlenebilir. Bu nedenle de, s, ses, toz, mukavemet, gvenlik, yangna kar diren vb. kriterler dikkate alnarak cam tercihi yaplmaldr. Cam endstrisi bu gibi ihtiyalar karlayabilecek geni rn yelpazesine sahiptir. Alminyum kaplarda kullanlabilecek bu rnlerden bazlar aada rneklenmitir. Flotal (dz) camlar: Cam uygulamalarnda temel olarak kullanlan camdr, kap cam olarak kullanldnda belli kalnlklara kadar tek olarak kullanlabilir ancak s, ses, gvenlik vb. kriterlere kar tek cam yetersiz kalabilir. Is faktr nemli olduu durumlarda s yaltml cam olarak da imal edilebilir. Cam harmanna renklendirici katk elemanlar eklenerek renkli cam da elde edilebilmektedir. Temperli cam: Cam retim tesislerinde, camlarn yumuama noktasna yakn bir dereceye kadar stlp hzla soutulmas ile cam yzeylerine mukavemet kazandrlmas ilemidir. Isl ilemsiz camlara gre yaklak be kat daha dayankl olan temperli camlar krld zaman kk, keskin keleri olmayan paralara ayrlarak yaralanma riskini azaltt iin ve darbelere kar daha

20

direnli olduundan gvenlik cam olarak kullanm uygundur. Temperleme, camn gcn ve sl gerilimlere kar direnci de artrr. Lamine cam: zel balayc polivinil butiral (PVB) film tabakalar yardmyla iki veya daha fazla cam plakann s ve basn altnda birletirilmesi ile retilir. Krlma halinde paralar yerinde tutarak yaralanma risklerini azaltr, bir taraftan dier tarafa istenmeyen geileri nler veya geciktirir. Ayn zamanda dk UV n geirgenlii ile eyalarn doal renklerinin daha uzun sre korunmas ve grlt kontrol asndan yararldr. Buzlu camlar: Mimar amalara uygun, eitli renk ve desenlerdeki buzlu camlar k ve gizliliin bir arada nem kazand yap blmlerinde kullanlr. Renksiz ve renkli cam eriyiin biri desenli, iki merdane arasndan geirilmesi suretiyle retilen buzlu camlarn bir yz dz, dieri desenlidir. Desenlerin derinlii ve dokusu buzlu camn k ve grnt geirgenliini belirler. Buzlu camlar du kabinlerinde ve i blmelerde olduu gibi gvenlik gerektiren yerlerde temperli olarak kullanlmaktadr. Telli cam: Eriyik halindeki cam hamuruna, elik tel rgnn yerletirilmesi ile retilmektedir. Buzlu telli cam testler ile belgelenmi sreler iinde yangn, alev ve dumann geiini nler. Krldnda cam paracklar kolaylkla dalmad iin yaralanma risklerinin azaltlmas asndan da yararldr.

2.5. Kesimi Bitmi Kap Profillerine Uygulanan lem Basamaklar

Alminyum doramaclk tekniine uygun olarak kap imalatnda, ncelikle doramay oluturacak profillere kesim plan hazrlanarak, kesim ilemi yaplmaktadr. Kesimi tamamlanm profillerin birletirilme ilemine geilmeden nce, dorama profillerinin bir dizi ilemden daha gemeleri gerekmektedir. Dorama oluturulduktan sonra bu ilemlerin uygulanmasndaki zorluklar yznden ve baz durumlarda bu ilemlerin uygulanmasnn mmkn olamayacandan, dorama birletirilmeden nce bu ilemlerin uygulanmas gerekmektedir. Kesimi yaplm olan kap profillerinin teknie uygun olarak imalatnn gerekletirilebilmesi iin, uygulanacak ilem basamaklar unlardr; T birleimler iin orta kayt profillerinin kertilmesi T birleimler iin etek profillerinin kertilmesi T birleim zvanalarnn balanmas Kanat profiline kilit kanal almas Kanat profiline kap kolu ve barel delii almas Kasa profiline kilit dili karlnn almas Mentee kanal veya delii almas Kasa takoz fitilinin taklmas Kanat kulak fitillerinin taklmas D cam fitilinin taklmas

21

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Kesimi Tamamlanan Profillerin Birletirilmeye Hazrlanmas Bu uygulama faaliyetinde; nceki renme faaliyetinde kesimi tamamlanm profillere, T birleimler iin zvana balayarak profillerini kerteceksiniz, barelli kilit yuvas ve kap kolu iin gerekli delik ve kanallar aarak profillerin fitillerin takacaksnz. lem basamaklarna ve uyar direktiflerine dikkatle uyunuz, gerektiinde retmeninizden yardm isteyiniz.

Ortam Donanm

:Metal ileri atlyesi veya gerek alma ortam :Kopya freze makinesi, profil kertme makinesi, el breyzi, markalama ve
lme takmlar, koruyucu eldiven, gzlk, kulaklk, nceki renme faaliyetinde kesimi yaplm profiller, uygun zvana ve fitiller, epoksi ve vida

Mesleinizin gerektirdii kurallara uyunuz. gvenliinizi tehlikeye sokacak davranlardan kannz. alma ortamnda tehlike yaratabilecek unsurlar uzaklatrnz.

lem Basamaklar
Kap Kolu ve Kilit Mekanizmasnn Hazrlanmas Kullandnz sistem profil serisine uygun gmme kilit ve kap kolu llerini, 5 ve 2 numaral profillere markalaynz. 5 numaral kanat profili zerine, kilit mekanizmas iin gerekli kanal ve delikleri 2 numaral profile dil karl kanaln, kopya freze makinesini kullanlarak anz.

22

Bu uygulama, Alminyum Profilleri Kesme ve Birletirme isimli modlde uygulanmtr. Bu konuda yetersiz olduunuzu dnyorsanz ilgili modle dnerek eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.
KLT KARILII

GMME KLT

Orta Kayt ve Etek Profillerinin T Birleim in Hazrlanmas Bu ilem basamanda, T birleim yntemiyle birletirilecek 7 ve 8 numaral profillerin birletirme ncesi zvanalarnn balanmas, orta kayt ve etek profilinin kertilmesi ilemlerini gerekletiriniz.

23

ORTA KAYIT PROFL VE ZIVANASI

ETEK PROFL VE ZIVANASI

3 DELK

3 DELK

Mentee Deliklerinin Almas Bu ilem basamanda; kullanlacak sistem profil serisine uygun olarak seilecek menteelerin trne ve llerine gre 1 ve 4 numaral profilleri aada resmi verilen llere gre markalayarak deliniz. Mentee deliklerinin doru olarak delinmesi ok nemli bir ilem basamadr, kanadn kasaya binme pay bu ilem basamanda gerekletirildiinden, yaplacak hata kapnn sorunlu olarak almasna neden olmaktadr.

24

EPDM Fitillerin ve Kap Alt Fralarn Taklmas Bu ilem basamanda; kasa takoz fitili, kanat kulak fitili ve d cam fitilleri kesimi tamamlanm profil trnaklarna taklacaktr. Fitillerin u ksmlar 45 ada maket ba ile keserek u ksmlarn profillere yaptrnz. 1,2 ve 3 numaral kasa profillerinin kasa takoz fitili taklacak trnaklarna, profil sistem serisine uygun olarak seilmi EPDM kasa takoz fitillerini taknz. 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 numaral kanat profillerinin kanat kulak fitili taklacak trnaklarna, profil sistem serisine uygun olarak seilmi EPDM kanat kulak fitillerini taknz. 4, 5, 6, 7 ve 8 numaral kanat profillerinin d cam fitili taklacak trnaklarna, profil sistem serisine uygun olarak seilmi EPDM d cam fitillerini taknz. 7 numaral etek profili alt trnaklarna, kullanlan profil sistem serisine uygun olarak seilmi kap alt frasn taknz.

25

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu renme faaliyetinde kazandnz bilgi, beceri, tutum ve davranlar aadaki uygulamalar yaparak belirleyiniz. Aada verilen cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz ve ilgili kutucua cevabnz iaretleyiniz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SORULAR Alminyum kaplarn fonksiyonlarn yerine getirebilmeleri iin, doramay tamamlayc tm elemanlarn kullanlmas zorunludur. Kaplarn gvenli ve konforlu olarak almasnda, seilecek tamamlayc elemanlarn sistem profil serisine uyumu nemsizdir. Alminyum kaplarn alp kapanmalarn ve gvenlii salamalar iin kilit mekanizmas kullanlmaktadr. Kaplarda kullanlan kilitleme mekanizmalar; s, ses, su, rzgr ve tozun d ortamdan ieri girmesinde rol oynamaz. Gmme kilitler, kapnn bir kol yardmyla alp kapanmasn ve ayn zamanda kilitlenmesini salayan mekanizmadr. Kap kanat profili zerine alacak kilit kanal tek kafa kesim makinelerinde almaktadr. Otomatik kilitleme mekanizmalar, kilit zellikleri dikkate alnarak alminyum kaplara montajlar yaplmaktadr. Alminyum kaplarda, gvenlik ihtiyacnn fazla olduu durumlarda ispanyolet kilit mekanizmalar kullanlmaldr. Alminyum kaplarda mentee, kasaya kanad balayan ve kanadn almasn salayan mekanizmaya verilen isimdir. Ar kanatl kaplar iin, sistem serisine uygun alminyum yuval menteelerin tercih edilmesi gerekir. Menteeler, kanadn arlna ve doramaya gelen statik yklerin durumuna gre sistem serisine uygun seilmelidir. Alminyum kaplarda, s, ses, rzgar vb. ieri girmemesi iin PVC lastik fitiller kullanlmaktadr. Kap eik profili kullanlmayan kaplarda yaltm salamak amacyla kap kanad altna kap alt fras konulmaktadr. Balayc film tabakalar yardmyla iki veya daha fazla cam plakann s ve basn altnda birletirilmi camlara temperli cam ad verilir. Alminyum kaplarda, mukavemet, gvenlik, yangna kar diren, yaltm vb. unsurlar dikkate alnarak cam tercihi yaplmaldr. Doru Yanl

DEERLENDRME Cevaplarnz modl sonundaki cevap anahtaryla karlatrnz, cevaplarnz doru ise bir sonraki uygulamaya geiniz. Yanl cevaplarnz iin renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek konuyu tekrar ediniz.

26

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME

Uygulamasn yaptnz, alminyum profilleri istenilen ada kesme performans testi iin, aada kazanlmas istenilen tavr, tutum ve beceri kriterleri verilmitir. Sorulara vereceiniz cevaplar Evet veya Hayr olarak ilgili kutucua iaretlenecektir. KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER 1- nlnz giydiniz mi? 2- alma ortamnz tehlikeye drecek unsurlar uzaklatrdnz m? A. Kap Kolu ve Kilit Mekanizmasnn Hazrlanmas 3- Kilit mekanizmas aksesuarlarn doru olarak setiniz mi? 4- 5 numaral profile kilit ve kol llerini markaladnz m? 5- 2 numaral profile kilit dili karln markaladnz m? 6- Kilit yuva kanaln 5 numaraya kopya freze makinesinde atnz m? 7- Kilit barel deliini 5 numaral profile lsnde deldiniz mi ? 8- Kap kolu deliini 5 numaral profile lsnde deldiniz mi? 9- Kilit dil karl kanaln 2 numaral profile lsnde atnz m? 10- Koruyucu gzlk ve eldivenlerinizi taktnz m? B. Orta Kayt ve Etek Profillerinin T Birleim in Hazrlanmas 11- Orta kayt profil zvanalarn lsnde 2 adet hazrladnz m? 12- Etek profil zvanalarn lsnde 2 adet hazrladnz m? 13- 4 ve 5 numaral profillere lye uygun zvanalar baladnz m? 14- 7 numaral profile T birleim iin kertme ilemini yaptnz m? 15- 8 numaral profile T birleim iin kertme ilemini yaptnz m? C. Mentee Deliklerinin Almas 16- 1 numaral profili seilen mentee lsnde markaladnz m? 17- 4 numaral profili seilen mentee lsnde markaladnz m? 18- 1 numaral profili lsnde deldiniz mi? 19- 4 numaral profili lsnde deldiniz mi? D. EPDM Fitillerin ve Kap Alt Fralarn Taklmas 20- 1,2 ve 3 nu.l kasa profillerine kasa takoz fitillerini taktnz m? 21- Fitillerin ularn 45 keserek profillerin ularna yaptrdnz m? 22- 1,2,3,4,5 ve 6 nu.l profillere kanat kulak fitillerini taktnz m? 23- Fitillerin ularn 45 keserek profillerin ularna yaptrdnz m? 24- 4,5,6,7 ve 8 nu.l profillere d cam fitillerini taktnz m? 25- 7 numaral etek profiline uygun kap alt frasn taktnz m?

Evet

Hayr

27

26- Fitillerin ularn 45 keserek profillerin ularna yaptrdnz m? 27- Gerekli gvenlik kurallarnn tmne uydunuz mu? DEERLENDRME Yaptnz deerlendirme sonunda hayr olarak verdiiniz cevaplarnz iin, renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek tekrar ediniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz uygulama faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

28

RENME FAALYET - 3 RENME FAALYET - 3

AMA
Bu faaliyet sonunda alminyum doramacl tekniine uygun olarak, alminyum kap imalatna girecek alminyum profilleri birletirecek, dorama aksesuarlarn tamamlayarak, alminyum kap imalatn tamamlayacaksnz.

ARATIRMA
Alminyum kullanlarak imalat gerekletirilmi bir kapnn montajnn nasl yaplacan aratrnz. Aratrmanz rapor haline getiriniz ve snf ortamnda tartnz.

3. ALMNYUM PROFLLERN BRLETRLEREK DORAMA KAPILARIN OLUTURULMASI

Kesim plan hazrlanarak dorama kapy oluturacak llerde kesimi tamamlanm, gerekli delik, kanal, kertme, zvana balants ve fitilleri taklm olan dorama kap profillerinin doramaclk tekniine uygun olarak birletirilmesi gerekir. Doramalarn oluturulmas srasnda, profillerin birbirine balanmalarnda kullanlacak yntem ve teknikler Alminyum Profilleri Kesme ve Birletirme adl modlde anlatlmtr. Uygulamalar hakkndaki yetersiz bilgileriniz iin bu modle dnerek eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.

3.1. Kasa Profillerinin Birletirilmesi

Kesim plan dhilinde kesimi gerekletirilmi, kullanlacak kilit, mentee vb. iin gerekli olabilecek delik, kanal vb. ilemleri tamamlanm, fitilleri taklm sistem serisi profillerin birletirilmesinde, ke (L) ve kap tasarmna bal olarak T birletirme teknii kullanlmaktadr. Bu birleim tekniklerinin uygulanmasnda, gerekli mukavemetlerin salanabilmesi ve kapnn sorunsuz olarak alabilmesi iin, seilen sistem profil serisinin nerdii birleim elemanlar ve birleim yntemleri kullanlmaldr.

29

ekil 3.1: Sistem serisi kasa profili ve ke birleim takozu

ekil 3.1de kasa profiline nerilen ke birleim takozu ve l toleranslar verilmitir. Alminyum doramacl tekniine uygun ke birleimlerinde ke takozu ve ke gnyelerinin kullanlmas ve ke presinde birletirilmeleri gerekmektedir. Alminyum kap tasarmnda, kasay oluturacak profillerin preslenme ilem sras dikkat edilmesi gereken bir konudur. Tasarmda orta kayt profillerinin bulunuyor olmas, bu profillerin de kasa birleimine dhil edilmesini gerektirmektedir. Kasa birleim ilemi tamamlandktan sonra orta kayt profillerinin zvanalarna taklmas mmkn olmamaktadr. Bu nedenle doramann oluturulmasnda presleme ilem srasna dikkat edilmesi gerekir.

3.2. Kanat Profillerinin Birletirilmesi

Kesim plan dahilinde kesimi tamamlanm, kullanlacak kilit, kap kolu, mentee vb. iin gerekli olabilecek delik, kanal vb. ilemleri tamamlanm, fitilleri taklm sistem serisi profillerin birletirilerek kanat oluturulmasnda, ke (L) ve kap tasarma bal olarak T birletirme teknii kullanlmaktadr. Bu birleim tekniklerinin uygulanmasnda, gerekli mukavemetlerin salanabilmesi ve kapnn sorunsuz olarak alabilmesi iin, seilen sistem profil serisinin nerdii birleim elemanlar ve birleim yntemleri kullanlmaldr.

ekil 3.2: Sistem serisi kanat profili ve ke birleim takozu

3.3. Alminyum Kap Aksesuarlarnn Balanmas

Alminyum kapdan beklenen fonksiyonlarn yerine getirilmesinde kullanlan ve doramay tamamlayc nitelikteki aksesuarlar, birleim ilemi tamamlanm doramaya uygun ekilde balanmalar gerekmektedir. malat gerekletirilecek kapnn tasarm ekline ve fonksiyonelliine bal olarak kullanlacak aksesuarlarda farkllklar olmaktadr.

30

3.3.1. Kasa ve Kanadn Mentee ile Birbirine Balanmas

Alminyum dorama kaplarda; birleim ilemleri tamamlanm kanadn, kasaya balantsn gerekletirerek ve kapnn almn salayan menteelerin, profil sistem serisine uygun veya retici firmann nerdii menteelerden seilmesi gerekir. Kapya gelen hareketli ve statik yklerin tanmasndaki eleman olarak kullanlacak menteelerin, mukavemet deerlerinin tayc nitelikte ve dizaynda olmas gerekmektedir. Alminyum dorama kaplarda genellikle bu yklerin tanmas ve kapda olabilecek sarkmalarn nlenmesi iin en az adet sisteme, serisine uygun mentee kullanlmas gerekmektedir.

3.3.2. Kap Kilit Mekanizmas ve Kolunun Taklmas

Alminyum dorama kaplarda kullanlacak kilit mekanizmas ve ama kapama kolu, profiller zerinde alm bulunan kanallarna taklarak, vidalama yntemi ile sabitlenmektedirler. Vidalama ncesinde tm kilit bileenleri taktrlarak, alm olan kanal ve deliklerin kontrol yaplmaldr.

ekil 3.3: Gmme kilit ve kap kolu balant detay

3.3.3. Kilit Mekanizmas Karlklarnn Balanmas

Birletirme ilemi tamamlanm, kilit mekanizmas balanm kaplarn kilit karlklarnn balanmas gerekmektedir. Kasa ile kanad birbirine kilitleme, sktrma fonksiyonlarn yerine getirmesinden ve gvenli kilitlemeyi salamasndan dolay, kilit karlklarnn teknie uygun ekilde balanmas nemlidir.

31

ekil 3.4: Gmme kilit karl balant detay

3.4. malat Tamamlanm Doramalara Uygulanacak lemler

Atlye imalat tamamlanm, aksesuarlar balanm alminyum kaplarn ambalajlanmas, nakliye edilmesi, depolanmas ve yerlerine montaj edilmesinde uyulmas gereken kurallar bulunmaktadr. Bu kurallarn alminyum doramacl tekniine uygun olarak yaplmas, doramalarn gvenli, konforlu ve uzun yllar bakm gerektirmeden almalarn salamaktadr.

3.4.1. Alminyum Kaplarn Ambalaj, Nakliye ve Depolanmalar

malat tamamlanm, aksesuarlar balanm alminyum kaplarn, depolanma ve nakliyeleri srasnda zarar grmemeleri iin ambalajlanmalar gerekmektedir. Keskin kelerin, knt yapan aksesuarlarn (kap kolu, mentee vb.) zarar grmemesi ve zarar vermemesi iin bu gibi yerlerin nlemi, kpk veya oluklu mukavva ile alnmaldr. Alminyum kaplarn, PVC bantlarla sarlarak ambalajlanmas ve bu ekilde depolanmas veya nakliyesinin salanmas gerekmektedir. Ambalaj yaplmam doramalarn, nakliyesi ve depolanmas kesinlikle yaplmamaldr. Alminyum doramalar kapal alanlarda, yerle temas etmeyecek ekilde altlarna ahap latalar konularak, dikey pozisyonda yan yana dizilerek depolanmal veya nakliyesi yaplmaldr.

3.4.2. Alminyum Kaplarn Yerlerine Montajnn Yaplmas

malat tamamlanm alminyum dorama kaplarn montaj yaplacak alana nakliyesi salandktan sonra, doramalarn binaya montaj ilemine balanabilir. Alminyum doramaclk tekniine uygun olarak imalat gerekletirilen kaplarn, yerine doru ekilde montaj edilmemesi, doramadan beklenen fonksiyonlarn yerine getirilmemesine neden olmaktadr. Bu nedenle montaj srasnda uyulmas gereken kurallar aada verilmitir; Alminyum kaplarn montajn yapacak kiilerin, gerekli bilgi ve beceriye sahip olmas gerekir. Montaj iin gerekli olacak takm ve makinelere sahip olunmas ve alma ortamnda her trl gvenlik nlemlerinin alnm olmas da gerekmektedir.

32

Is yaltml kaplarda, kr kasann alminyum profillere direkt temas nlenmelidir, aksi takdirde buralarda s kprs olumaktadr. Kr kasa ile temas nlemek iin PVC pestil fitillerin kullanlmas gerekir. Kr kasa olarak kullanlan malzemenin, korozyona kar korunmu olmas gerekir. Genellikle kr kasalar elik profillerden retilmektedir ve korozyona kar boyanarak korunmaktadrlar. Kr kasann da bina ile izolasyonunun salanmas gerekir. Metal kr kasa kullanlmamas durumunda, doramalarn binaya montajnda elik dbeller kullanlmaldr. Bu trdeki balantlarda da, alminyum profillerin binaya temasn nlemek iin pestil fitiller ile yaltm salanmaldr. Alminyum kaplarn montajnda kullanlacak balant elemanlarnn, korozyona kar direnli olmalar gerekmektedir. Bu elemanlar (vida, perin vb.) gizli olacak ekilde yaplacaktr ve grnmeyecek yerlerden yaplmaldr. Alminyum kaplarn montaj balants yaplmadan, gnye ve terazi ayarlarnn yaplmas gerekir. Sadece ankaraj elemanlar kapy tamakta yeterli olamazlar, doramay ve gelecek ykleri binaya da tatmak gerekir. Kapya gelecek yklerin dengeli ekilde datlabilmesi ve kapnn gnyeye alnmas iin tama takozlar kullanlmas gerektiinde PVC veya polietilen malzemelerden retilmi tama takozlar kullanlmaldr. Kap montajnn bitiminde kr kasalar akta kalmayacak ekilde detay tadilat yaplmas gerekir. Gerektiinde ilave alminyum kapatma profilleri kullanlmal ve uygun bir silikon veya mastik macunla yaltm yaplmaldr. Montaj yaplan kaplarn kire, sva, har vb. inaat artklarndan korunmas salanmaldr.Bu malzemelerin alminyum zerinde olumsuz etkileri olumaktadr. Profillerin zerinde bulunan koruyucu film tabakas, her trl ilem bittikten sonra karlmaldr.

3.4.3. Alminyum Kaplara Camlarn Taklmas ve Takozlanmas

Alminyum kaplarn binaya montajnn gerekletirilmesinden sonra, dorama boluunun kapatlmas iin cam rt malzemesi kullanlmaktadr. Camlarn doramaya taklmasn gerekli bilgi ve deneyime sahip kiilerin yapmas gerekmektedir. Kaplarda oluabilecek sarkmalarn en byk nedeni, camlarn doramaya hatal taklmas ve gerektii gibi takozlanmamasdr. Taklacak camlarn alminyum profillere temas etmemesi ve kap camna gelecek yklerin (rzgr vb.) uygun ekilde datlmas gerekir.Bu nedenle PVC cam takozlar kullanlmaktadr. Alminyum kaplarn alma ekillerine gre, kullanlacak takozlarn gelen ykleri alabilmesi iin, takozlama prensiplerine uygun olarak yerletirilmi olmaldr. ekil 3.5i inceleyiniz.

33

DESTEK TAKOZU

ekil 3.5: Destek takozunun konulmas ve camn yerletirilmesi

3.4.4. Alminyum Kaplara Cam talarnn ve Cam Fitillerinin Taklmas

Dorama boluklarna, camlar takozlanarak yerletirildikten sonra cam talar taklarak camlarn sabitlenmesi salanr. Cam talar, plastik veya ahap bir tokmak yardmyla hafife vurularak alminyum profil trnaklarna taklr. Cam talarnn taklmasnda ncelikle yataydaki alt ve st talarn taklmas, sonrasnda deydeki talarn taklmas gerekir. Kap camlar ve cam talar yerlerine taklm doramlarn, i cam fitilleri taklabilir. D cam fitili ile i cam fitili arasnda camn sktrlmas suretiyle, doramann cam boluundan ieri su, rzgar, hava, toz vb. unsurlarn girmesi nlenmi olmaktadr. cam fitilleri, kelere gelen yerlerde 45 ada kesilerek taklrlar. cam fitili taklrken, doramaya ve cama zarar vermeyecek ekilde, cam ile cam tas aral ahap kamalar kullanlarak alr, oluturulan bolua i cam fitili taklr. ekil 3.6da cam tasnn taklmas ve camn sktrlarak fitilin takl gsterilmitir, dikkatle inceleyiniz.

ekil 3.6: Cam tas ve i cam fitilinin taklmas

3.5. Alminyum Kaplarn malat Projelerinin izilmesi

Alminyum dorama kaplarn, alminyum doramaclk tekniine uygun olarak imalatlarnn gerekletirilmesi iin, imalat yapm projelerinin izilmi olmas

34

gerekmektedir. ekil 3.7de rnek olarak, ift kanatl alminyum kap yapm resmi verilmitir, dikkatle inceleyiniz.

B-B KEST

A-A KEST

ekil 3.7: ift kanatl alminyum kap yapm resmi

35

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Alminyum Dorama Kapnn Oluturulmas Bu uygulama faaliyetinde; nceki renme faaliyetinde kesimi ve gerekli delik, kanal vb. ilemleri tamamlanm kap profillerini birletirecek, eksik aksesuarlarn takarak doramay oluturacaksnz. lem basamaklarna ve uyar direktiflerine dikkatle uyunuz, gerektiinde retmeninizden yardm isteyiniz. Ortam Donanm :Metal ileri atlyesi veya gerek alma ortam :Ke birletirme presi, el breyzi, markalama ve lme takmlar, koruyucu eldiven, nceki renme faaliyetinde kullanlan profiller, ke takozu, ke gnyesi, epoksi, balant vidalar

Mesleinizin gerektirdii kurallara uyunuz. gvenliinizi tehlikeye sokacak davranlardan kannz. alma ortamnda tehlike yaratabilecek unsurlar uzaklatrnz.

lem Basamaklar

KASA BRLETRME

KANAT BRLETRME

Orta Kayt ve Etek Profillerinin Birletirilmesi Birletirme ilem srasnda ncelikle T birleimlerin yaplmas gerekmektedir, 4 numaral profile balanm olan zvanalara 7 ve 8 numaral profilleri takarak alttan ve stten uygun vida ile balaynz. 7 numaral etek profilinde kap alt fras kullanlyor ise, kap alt frasn uygun kanala taknz veya vidalaynz. 5 numaral profile bal zvanalar 7 ve 8 numaral profillere takarak alttan ve stten vidalaynz. Birletirmeden nce zvana ve birleim noktalarna epoksi uygulamay unutmaynz.

36

Kasa ve Kanat Profillerinin Birletirilmesi Alminyum kasa profilleri, sistem firmasnn nerdii ke takozlar ve ke gnyeleri kullanlarak ke birletirme presinde birletirilecektir. Birletirme ilem srasn; 1,3 ve 2 numaral profilleri birletirerek takip ediniz. Birletirmeden nce ke takozlarna ve birleim noktalarna epoksi uygulaynz. Alminyum kanat profilleri, ke birleimlerinde, sistem serisinin nerdii ke takozlar ve ke gnyeleri kullanlarak ke birletirme presinde birletirilecektir. 6 numaral profile her iki ucundan ke takozu ve ke gnyelerini takarak orta kayt ve etek profilli balants yaplm olan 4 ve 5 numaral profillere taknz. Birletirmeden nce ke takozlarna ve birleim noktalarna epoksi uygulaynz. Ke birletirme presinde birletirme ilemini yapnz.

Alminyum Kap Menteesinin Balanmas Bu ilem basamanda, doramada kullanlacak menteenin trne ve llerine gre uygulamalarda farkllklar olabilir. Bu uygulamada eksantrik mentee mekanizmas kullanlm 1 ve 4 numaral profiller nceki renme faaliyetinde llerine gre delinerek ilem basamana hazrlanm durumdadr. Kasa ve kanat aras boluk llerini dikkate alarak kanat binme paynn kasaya doru olarak ayarlandndan emin olunuz. Menteeleri deliklerine taknz ve uygun anahtar ile vidalarn skarak menteeleri sabitleyiniz.

Kilit Mekanizmas Karlklarnn Balanmas Birletirme ilemi tamamlanm dorama zerine, kilit mekanizmas ve karlklarnn balanmas gerekmektedir. 5 numaral profile alan kilit kanalna, kilit mekanizmasn takarak vida ile sabitleyiniz. Kilit mekanizmasna ait elemanlar (kol, barel) takarak profil ve kilit mekanizmas ile ilgili balantlarn yapnz. 2 numaral profile, kilit karln lye uygun olarak taknz ve vida ile sabitleyiniz. Kapnn sorunsuz olarak alp kapandn ve kilitlendiini kontrol ediniz. Kanat basma paynn kasaya, doru ve teknie uygun ekilde bastn kontrol ediniz.

37

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu renme faaliyetinde kazandnz bilgi, beceri, tutum ve davranlar aadaki uygulamalar yaparak belirleyiniz. Aada verilen cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz ve ilgili kutucua cevabnz iaretleyiniz SORULAR Doru Yanl

Kesimi tamamlanm, gerekli olan delik, kanal vb. ilemleri bitmi, fitilleri taklm dorama profillerinin birletirilmesi 1 yaplabilir. Birletirme tekniinin uygulanmasnda, gerekli mukavemetlerin 2 salanabilmesi iin ucuz birleim elemanlar kullanlmaldr. Ke birletirme tekniinde, ke birleim takozu, ke gnyesi 3 kullanlr ve ke birletirme presinde birletirilirler. Kap kasasn oluturan profillerin, preslenme ve zvana 4 balant ilem srasnn rasgele yaplmasnda saknca yoktur. Kanat profillerinin birletirme ilemi tamamlandktan sonra, kap tasarmnda orta kayt var ise zvanas balanarak 5 taklmaldr. Alminyum kaplardan istenilen fonksiyonlarn yerine 6 getirilmesinde, uygun aksesuarlarn kullanlmas gerekir. Kapya gelen rzgar ve statik yklerin tanmas iin menteeler 7 uygun mukavemet ve dizaynda olmas gerekir. Alminyum kaplarn sarkmalarn nlemek iin en az adet 8 mukavemeti yksek mentee ile balanmalar gerekmektedir. Alminyum kap kilit mekanizmalar, alan kanallara 9 yerletirildikten sonra vidalanmak suretiyle sabitlenmektedir. Kasa ile kanad birbirine kilitleme, sktrma vb. fonksiyonlar 10 yerine getirmesinden dolay kilit karlklar kullanlmaktadr. malat tamamlanm, aksesuarlar balanm kaplarn, nakliye 11 ve depolanmasnda ambalajlanmalarna gerek duyulmaz. malat tamamlanm doramalar, yatay pozisyonda 12 depolanmaldr ve ayn ekilde nakliyeleri yaplmaldr. Alminyum kap montajn yapacak kiilerin, gerekli bilgi, 13 tecrbe ve donanma sahip olmalar gerekir. Kaplarda oluabilecek sarkmalarn en byk nedeni, taklan 14 camlarn doru olarak takozlanmamasndan kaynaklanmaktadr. Montaj yaplan kaplarn kire, sva, har vb. unsurlardan 15 korunmas gerekmektedir. Cevaplarnz modl sonundaki cevap anahtaryla karlatrnz, cevaplarnz doru ise bir sonraki uygulamaya geiniz. Yanl cevaplarnz iin renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek konuyu tekrar ediniz.

38

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME

Uygulamasn yaptnz, alminyum profilleri istenilen ada kesme performans testi iin, aada kazanlmas istenilen tavr, tutum ve beceri kriterleri verilmitir. Sorulara vereceiniz cevaplar Evet veya Hayr olarak ilgili kutucua iaretlenecektir. KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER 1- nlnz giydiniz mi? 2-alma ortamnz tehlikeye drecek unsurlar uzaklatrdnz m? A. Orta Kayt ve Etek Profillerinin Birletirilmesi 3- 4 nu.l profil zvanasna 8 nu.l profili vida ile birletirdiniz mi? 4- 4 nu.l profil zvanasna 7 nu.l profili vida ile birletirdiniz mi? 5- 7 nu.l profile kap alt frasn taktnz m? 6- 5 nu.l profil zvanalarna 7 ve 8 nu.l profili takarak vidaladnz m? 7- Birleim noktalarna epoksi uyguladnz m? A. Kasa ve Kanat Profillerinin Birletirilmesi 8- Kasa ke takozlarn 2 adet lsnde kestiniz mi? 9- Kanat ke takozlarn 2 adet lsnde kestiniz mi? 10- Profil kesitine uygun 4 adet ke gnyesini setiniz mi? 11- 1.ve 3. profillere epoksi uygulayarak ke presinde preslediniz mi? 12- 3.ve 2. profillere epoksi uygulayarak ke presinde preslediniz mi? 13- 4.ve 6. profillere epoksi uygulayarak ke presinde preslediniz mi? 14- 5.ve 6. profillere epoksi uygulayarak ke presinde preslediniz mi? 15- l ve gnye kontroln yaptnz m? 16- Epoksi fazlalklarn profillerin zerinden temizlediniz mi? B. Alminyum Kap Menteesinin Balanmas 17- 1 ve 4 nu.l profillerdeki deliklere menteeleri yerletirdiniz mi? 18- Mentee vidalarn boluksuz olarak sktnz m? 19- Kanat binme payn kontrol ettiniz mi? 20- Alp kapanmay engelleyen bir durum olutu mu? C. Kilit Mekanizmas ve Karlklarnn Balanmas 21- 5 numaral profile kilit mekanizmasn takp vidaladnz m? 22- Kap kolunu takarak uygun ekilde vidaladnz m? 23- Kilit barelini, mekanizmaya takarak vidas ile birletirdiniz mi? 24- 2 nu.l profile kilit karln takarak vida ile birletirdiniz mi? 25- Gerekli gvenlik kurallarnn tmne uydunuz mu? Evet Hayr

DEERLENDRME Yaptnz deerlendirme sonunda hayr olarak verdiiniz cevaplarnz iin, renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek tekrar ediniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz uygulama faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise modl deerlendirme faaliyetine geiniz.

39

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Bu modl kapsamnda hangi bilgi, beceri, tavr ve davranlar kazandnz aadaki uygulamalar yaparak belirleyebilirsiniz. A. Aada verilen cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz ve ilgili kutucua cevabnz iaretleyiniz. SORULAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Bir yapnn iine girmeye veya dna kmaya olanak veren ve bir kapanma dzeneiyle donatlm yap elemanna kap ad verilir. Kap imalatnda ncelikle yapm projelerinin ve kullanlacak sistem serisi profillerinin belirlenmesi gerekir. malat projesi yaplm bir kapnn ncelikle kanat imalatnn yaplmas gerekmektedir. Kap kanat profili zerine alacak kilit kanal profil kertme makinelerinde almaktadr. Alminyum kap dorama profilleri tayc zelliinden ve vidalanacandan dolay kesit kalnl 1,2 mm den az olmamaldr. Menteeler, kanadn arlna ve doramaya gelen statik yklerin durumuna gre seilmelidir. Alminyum kaplarda s, ses, rzgar vb. etkenlerin ieri girmesini nlemek iin EPDM fitiller kullanlmaktadr. Profil sistemleri tasarlanrken, dorama boluu rt malzemelerinin farkllklarna gre farkl llerde cam talar da tasarlanmaktadr. Alminyum kaplarda kullanlacak camlarn seiminde, cam yzeyine gelecek ykleri karlayacak kalnlkta olanlar tercih edilmelidir. Alminyum kaplarda, mukavemet, gvenlik, yangna kar diren, yaltm vb. unsurlar dikkate alnarak cam tercihi yaplmaldr. Kap kanat profili zerine alacak kilit kanal kopya freze makinelerinde almaktadr. Alminyum kaplarn kr kasaya sabitlenmeden nce, gnye ve terazi ayarlarnn yaplmas gerekmektedir. malat tamamlanm doramalar, dikey pozisyonda depolanmaldr ve ayn ekilde nakliyeleri yaplmaldr. Montaj tamamlanm doramaya, camlar taklarak cam talar ile sabitlenir ve araya i cam fitili uygulanr. Alminyum kap imalat ve montajnda, her trl gvenlik nlemi alnmal ve uyulmaldr. Doru Yanl

40

DEERLENDRME Teorik bilgilerle ilgili bu testin doru cevaplarn modl sonundaki cevap anahtaryla karlatrnz. Sorulara doru olarak cevap verdiyseniz, yeterlik lme uygulamasna geiniz. Eer yanl cevap verdiiniz sorular var ise renme faaliyetinin ilgili blmlerine dnerek konuyu tekrar ediniz.
B. PERFORMANS TEST

Bu modl kapsamnda hangi beceri ve yeterlikleri kazandnz aadaki performans testini uygulayarak belirleyiniz. Ortam Donanm : Metal ileri atlyesi veya gerek alma ortam : Tek kafa kesim makinesi, kopya freze makinesi, ke birletirme presi, profil kertme makinesi, el breyzi, markalama ve lme takmlar, ke takozu, ke gnyesi, zvana, uygun vidalar, epoksi, koruyucu eldiven, gzlk ve kulaklk, sistem profilleri ve aksesuarlar

41

Yukarda lleri verilen s yaltml alminyum kapnn; imalatnn yaplaca profillerin kesit llerini dikkate alarak, imalat projesini iziniz. Alminyum doramaclk tekniine uygun olarak, kesim plann kartnz, gerekli takm ve makineler ile retimini yapnz. Dorama imalatnda kullanlacak aksesuarlar, sisteme uygun olarak belirlenmelidir. Uygulamasn yaptnz performans testini aadaki kriterler dahilinde deerlendiriniz. Sorulara verilecek cevaplar Evet veya Hayr eklinde olacaktr. KONTROL LSTES LEM BASAMAKLARI Evet Hayr 1- Alminyum kapnn imalat projesini izdiniz mi? 2- Projeye uygun olarak kasa profil kesim plann karttnz m? 3- Projeye uygun olarak kanat profil kesim plann karttnz m? 4- Projeye uygun orta kayt profil kesim plann karttnz m? 5- Projeye uygun cam tas profil kesim plann karttnz m? 6- nln giydiniz mi? 7- alma ortamnda gerekli gvenlik nlemlerini aldnz m? 8- Kasa profillerini gerekli l ve ada kestiniz mi? 9- Kanat profillerini gerekli l ve ada kestiniz mi? 10- Orta kayt profillerini gerekli lde kestiniz mi? 11- Cam tas profillerini gerekli l ve ada kestiniz mi? 12- Orta kayt profillerini gerekli lde kerttiniz mi? 13- Kilit mekanizmas iin gerekli kanallar atnz m? 14- Orta kayt profillerinin zvanalarn lsnde taktnz m? 15- EPDM fitilleri teknie uygun olarak taktnz m? 16- Ke birleim takozlarn gerekli lde kestiniz mi? 17- Kasa ve orta kayt profillerini doru olarak birletirdiniz mi? 18- Kanat profillerini doru olarak birletirdiniz mi? 19- l ve gnye kontroln yaptnz m? 20- Kilit mekanizmasn ve kap kolunu baladnz m? 21- Mentee mekanizmasn baladnz m? 22-Kasa-kanat boluklarn ayarlanp mentee ile birletirdiniz mi? 23-Koruyucu gzlk, eldiven ve kulaklklarn kullandnz m? 24- Dorama camlarn takp camlar doru olarak takozladnz m? 25- Cam talarn ve i cam fitillerini doru olarak taktnz m? 26- Gerekli gvenlik kurallarna uydunuz mu? DEERLENDRME Yaptnz deerlendirme sonunda hayr olarak verdiiniz cevaplar tekrar gzden geirerek eksikliklerinizi tamamlaynz. Cevaplarnzn tamam evet ise bu modl tamamladnz. Dier modle geebilmek iin retmeninize bavurunuz.

42

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1 SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CEVAP D D D D D Y D Y D D Y D Y Y Y RENME FAALYET2 SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CEVAP D Y D Y D Y D D D Y D Y D Y D RENME FAALYET3 SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CEVAP D Y D Y Y D D D D D Y Y D D D MODL
DEERLENDRME

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

CEVAP Y D Y Y Y D D D D D D D D D D

43

KAYNAKA KAYNAKA
ASO Alminyum Sanayi Meslek Komitesi, Alminyum Dorama retimi ve Montajnda Uyulmas Gereken Asgari Teknik Kurallar, Ankara, 2000 Bayndrlk ve skan Bakanl, Alminyum Dorama Teknik artnamesi NVER eref, Alminyum Doramacl Yaymlanmam Ders Notlar, Ankara, 2005

44