GR

Bugn dnyann sper gc olan ABDnin d politikasnda alnan kararlarn uluslararas sahnedeki nemi tartmasz ok byktr. Bu kararlar ve uygulamalar lkenin siyasal sistemine ve toplumsal yapsna dayandrlmaktadr. Bylece d dnyaya ABD d politikas olarak yansyan olguyu yorumlamak iin devletin d politika karar verme srecinde rol oynayan ve nihai karar etkileyen bask gruplar, lobileri, i ve d faktrleri aratrmak gerekir. Bata Amerika Birleik Devletleri olmak zere, dnyann eitli blgelerinde faaliyetlerini srdren srail yanls Yahudi lobilerinin, srailin uluslar aras evrelerde siyasal itibarnn artrlmas ynnde byk katklar salad gzlenmektedir. Ayrca srailin ABDden her yl 3 milyar dolar civarnda yardm ald, bunu da her bir srail vatanda iin yaklak 500 dolarlk bir destek olduu biliniyor. Bu durum srailin ABDnin d politikasndaki ayrcalkl konumunu belirtmek asndan nemlidir. Bu denli gl bir lobiye sahip olan srailin lobicilik faaliyetlerinin yrtlmesinde medyann nasl kullanldn anlamak ve bu konuda nasl politikalar yrttn aratrmak bu almann asl amacdr. Yahudilerin medya zerindeki hkimiyeti, Yahudi Lobisinin dnyann en gl ve etkili lobisi olmasnn arkasnda yatan en byk nedenlerden birini oluturmaktadr. Amerika birleik Devletlerinde aralarnda en yksek tirajl ve siyasi etkinlie sahip The New York Times, The Wall Street Journal ve The Washington Postunda bulunduu gazetelerin yzde 90lk blmnn Yahudilerin ynetiminde olduu bilinmektedir. Politika dnyasnda olduu kadar, medya dnyasnda da son derece gl ve etkili olan Yahudi lobisinin, srail aleyhine yazlan her yazya, etkili olan her habere annda tepki verdii ve bir anlamda gazeteciler arasnda ok ciddi bir Yahudi dmanlyla damgalanma korkusu yaratt gzlemlenmektedir. Bu alma ile Yahudi Lobisinin Amerikan medyasndaki etkilerini ortaya karmak, Yahudi lobisinin ne denli etkin medya politikalar izlediini aratrmak ve medyann lobicilik faaliyetlerindeki etkisini aratrmak hedeflenmektedir.

T.C STANUBUL NVERSTES LETM FAKLTES GAZETECLK BLM

LOBCLK VE MEDYA

YAHUD LOBS VE MEDYA

Prof. Dr. Nurdoan Rigel

HAZIRLAYAN EMRE SEVNDK 1401080041

stanbul 2012

YAHUD LOBSNN MEDYA HKMYET

Yahudi Lobisi ve Amerikan Medyas
Amerika Birleik Devletlerinde yaayan Yahudiler, siyasi ve ekonomik ynden olduka etkindirler. ABDdeki Yahudi Lobicilii ise lkenin en gl lobiyi oluturmaktadr. Lobicilik baarlar, ekonomik ve siyesi alandaki faaliyetleriyle salam bir durua sahip olan Yahudiler, medya alannda da byk bir arla sahiptirler. Politika dnyasnda olduu kadar medya dnyasnda da son derece gl ve etkili olan Yahudi Lobisinin, srail aleyhine yazlan her yazya, etkili olan her habere annda tepki verdii ve bir anlamda gazeteciler arasnda ok ciddi bir Yahudi dmanl damgalanma korkusu yaratt gzlemlenmektedir. Ortadouda uzun sre muhabirlik yapm olan ngiliz gazeteci Robert Fiske gre, srail aleyhine yaz yazan her gazetecinin Yahudi dman olarak tanmlanmasn iten bile deildir. Medyada adndan sz ettirmek, lobilerin ve bask gruplarnn en nemli hedeflerinden biridir. Bu ama dorultusunda ya bizzat lobiciler ya da lobi veya bask grubu yeleri gnlk veya haftalk gazetelerle, dergilerle, siyasi sorunlar ve sahip olduklar fikirler ile ilgili yazlar yazmaktadr. Bu ekilde tannmlk salayabilmekte, nemli ke yazarlar ve muhabirler, lobicileri ve bask grubu liderlerini tanmakla nemli bir teklif annda gazetelerde bu kiiler tantmaktadrlar. Medyann, kamuoyu oluturma gc dikkate alndnda, Yahudi Lobisinin sadece lobicilik almalarnda deil propaganda ve halkla ilikiler amalar dorultusunda da Amerikan Medyasn kulland grlmektedir. srail Devleti ile ilgili olumlu imaj oluturmas, sempati salanmas, Yahudi Lobisinin temel amalarndan biri olmaktadr. Bu noktada Yahudi Lobisinin, srailin uluslar aras halkla ilikiler stratejilerinde en nemli dayana oluturduu sylenebilmektedir. Tm bunlarn nda Yahudi Lobisinin; propaganda, halkla ilikiler ve lobicilik geninde son derece nemli ve belirleyici bir gce sahip olduu grlmektedir. srailin uluslar aras halkla ilikiler stratejilerinde Yahudi Lobileri merkezi bir konumda bulunmaktadr. Kamuoyunu etkileme, ikna etme, harekete geirme, kamuoyunda olumlu bir izlenim brakma vs. pek ok ama erevesinde belirlenen faaliyetleri ile Yahudi Lobisinin, Amerika Birleik Devletlerinde kilit noktalar ele geirdii gereiyle karlalmaktadr.

1.Amerikan Medyas zerinde Yahudi Kontrol

The New York Times, The Wall Street Journal, The Washington Post bata olmak zere Amerikan Gazetelerinin yzde 90lk bir blm Yahudi Lobisinin kontrol altndadr. Yahudi Lobisi, sahipleri ya da yneticileri, Yahudi olan kontrolleri altndaki gazeteleri istedikleri bakan ve kongre yelerini setirmek iin kullanmaktadr. Medya zerindeki Yahudi kontrol, Amerika Birleik Devletlerinde Yahudi Lobisini en etkili lobi haline getirmitir. srailin devletleraras halkla ilikiler stratejilerinde Amerikan Medyasnn nemli bir destek halini ald, halkla ilikiler stratejilerinin hazrlanmasnda medya ile ilikilerin, kilit bir rol oynad grlmektedir. Bu dorultuda zellikle srail-

Filistin sorunu yznden d politikada uluslararas kamuoyunun desteini salamada srailin tartmasz bir medya gc ve avantaj sz konusudur olmaktadr. srailin ABDde sahip olduu medya imparatorluu ile hibir lkenin sahip olmad bir avantajla, halkla ilikiler tekniklerini uygulayabilecei en etkili arac, medyay hegemonyas altna almay baard gereiyle karlalmaktadr. ABDdeki televizyon yayncl ve elence medyasnda Yahudilerin rol incelendiinde ise, Yahudilerin kontrolndeki medyann eitli ortamlarda, srailin youn propagandasn yapmakta olduu ve srail karlarn gzeten temalar, haber ve yorumlar iledii grlmektedir. Devletleraras halkla ilikilerde bir lke lehine sempati oluturulmasnda ocuklar ve genler nemli birer hedef kitledir. srailin devletleraras halkla ilikilerde, ocuklar ve genlerin srail ve Yahudi toplumu lehinde olmalarn salamak iin, Amerika Birleik Devletlerinde Yahudilerin kontrol altndaki elence medyas en etkili aralardan birini oluturmaktadr. rnein, dnya genlii starlarn dnya mzik piyasasna yn veren bir medya kuruluu olan MTV de izlemekte ve propaganda etkisi altnda kalmaktadr. Bunun tesinde sevilen bir izgi filmdeki propaganda ierikli bir mesajn, ocuklar zerinde mr boyu etkide bulunaca kuku gtrmez bir gerektir. srail, devletleraras halkla ilikilerde dnya genlii ve ocuklarn etkileyebilecek imknlara sahiptir. Tm bunlarn nda Amerikan medyas zerinde Yahudi etkisinin ciddi fikir gazeteleri ve grsel medya ile elence medyas olmak zere iki ana eksende yapland gereiyle karlalmaktadr. Yahudiler, medya kurulularnn ya sahibi ya da belli kilit noktalarnda yneticisi durumundadr. Yahudi kkenli olmayan medyalarda, kilit noktalarda Yahudi mevcudiyeti dikkat ekmektedir. Ayrca ticari hayattaki Yahudi arlndan dolay reklam veren olarak da medya zerindeki arln hissettirmektedir. Devletleraras halkla ilikileri uygulamalarnn bir paras olarak srail iin medya stratejilerinin propaganda, imaj oluturma ve lobicilik zerine kurulu olduu grlmektedir. Yahudilerin kontrol altndaki medya vastasyla zellikle propaganda tekniini kullandklar gzlenmektedir. Basitletirme ve tek dman (Araplar ve Nazileri dman olarak gsterme), Kalplam imajlarn kullanlmas (Yahudi Soykrmn kullanarak Yahudilerin maduriyetini srekli gndemde tutma) isimleri baka lakaplarla deitirme (srail ve Yahudi kart cepheyi antisemitizm olarak nitelendirerek zellikle Amerika Birleik Devletlerinde gndemin ilk sralarna yerlemek). maj oluturma fonksiyonunun ise Yahudi Medyas tarafndan bilinli bir ekilde yerine getirildii grlmektedir. Medya da srail ve Yahudi toplumu ile ilgili bir portre izilmekte ve bu portrenin getirdii imaj erevesinde kamuoyu destei salanmaya allmaktadr. sraili gnmzde ve gelecekte etkilemesi muhtemel krizlere ynelik; Yahudi kontroll medyansn bir kriz ynetimi anlayyla hareket ettii ortaya kmaktadr. Yahudi Lobisi ABDnin hkmet politikalarn dorudan etkilemenin yan sra, halkn srail ve orta dou hakkndaki fikirlerini de ekillendirmeye alr. sraille ilgili konularda ak bir tartmaya girmek istemez, nk byle bir ey Amerikallarn sraile saladklar destein seviyesini sorgulamalarna neden olabilir. srail yanls rgtler medyay, danma komitelerini ve de akademisyenleri etkilemek iin sk alrlar, nk bu tr kurumlar kamuoyunu biimlendirmesi iin ok nemlidir.

Lobinin sraile bak as iyi ynleriyle medyada geni yer bulmaktadr, nk Amerikal yorumcularn ou srail yanlsdr. Gazeteci Eric Altermann yazd yazya gre, Orta Dou uzmanlar arasndaki tartmaya sraili eletirmeyi hayal dahi edemeyen kiiler hakimdir. Eric Alterman, sraili kaytsz artsz destekleyecei dnlen 61 ke yazar ve yorumcunun listesini kartr. Bunun tersine srekli olarak srailin hareketlerini eletiren ve Arap yanls bir konum alan sadece be uzman bulabilmitir. Gazeteler ara sra misafir yazarlar tarafndan kaleme alnm srail politikasna kar kan yazlar yaynlyorlar, lakin yaygn dnce srailden yana bir taraf izmektedir. Bu srail yanls eilim nde gelen gazetelerin bayazlarnda yer alr. Commentary, the New Republic ve Weekly Standart gibi dergiler her frsatta sraili savunmaktadrlar. Gazetelerin ba makalelerinde grlen bu srail yanll New York Times gibi gazetelerde de grlmektedir. The Times zaman zaman srail politikalarn eletirir ve bazen de Filistinlilerin yasal olarak madur edildiini kabul eder fakat yine de tarafsz deildir. Medya srail ile ilgili olaylar ieren haberleri bayaz yorumlarna nispeten daha tarafsz bir dille sunuyor. Bu ksmen de olsa muhabirlerin objektif olma zorunluluklarndan kaynaklanr, ayrca srailin sergiledii davranlar kabul etmeden igal altndaki topraklarda yaanan olaylar hakknda haber yapmak zordur. Lobi srail ile ilgili olumsuz haberlerin yaplmasn engellemek iin, ieriinin srail kart olduunu dnd haberlere kar, mektup yazma kampanyalar, gsteriler ve boykotlar dzenlemektedir. Bir CNN yneticisi bazen bir gn ierisinde srail kart bir haber hakknda ikyette bulunan 6 bin elektronik postann kendisine ulatn syledi. Benzer bir ekilde srail yanls Amerikada Orta Dou Hakknda Doru Haber Verme Komitesi(CAMERA) Mays 2003te tam 33 ehirde Ulusal Devlet Radyosu(NPR) istasyonlarnn etrafnda gsteriler dzenledi, hatta Orta Dou ile ilgili yapt yaynlar srail iin daha sempatik bir hal alana kadar NPRye verilen destein kstlamas iin balarn ikna etmeye alt. Bostonun NPR istasyonu WBUR, bu abalarn bir sonucu olarak 1 milyon dolardan fazla gelir kaybetti. NPRnin Orta Dou yaynlarnn daha fazla i denetime tabi tutulmasn talep eden srail yandalarndan kaynaklanmaktadr. Tm bu faktrler Amerikan medyasnn neden srail politikalarn eletiren yazlara az yer verdiini Washingtonn srail ile olan ilikilerini pek sorgulamadn ve lobinin ABD politikas zerinde sahip olduu byk etkiyi neden ok nadiren tarttn aklamaktadr.

Yahudi Lobisinin maj Makerleri

srail ile ABD arasndaki stratejik ibirliini gelitirmek amacyla almalarn srdren Amerika Birleik Devletlerinde bulunana Yahudi lobi kurulular, bunun yannda ncelikli ama olarak srailin uluslar aras imajn gelitirmeyi benimsemektedir. Bu dorultuda; siyaset, spor, sanat alannda Yahudi kkenli pek ok tanm ismin adeta bir imajmaker olarak faaliyet gsterdii grlmektedir. Yahudi kkenli mzik, sinema sanatlar ve televizyon yldzlar ou kez dergi, gazete ve televizyonlara verdikleri mlakatlarda Yahudi kkenli olduklar gereini aklayarak ve Yahudilerin n ayak olduklar projelere destek vererek srail ve Yahudilik ile ilgili olumlu imaj oluturulmas ve sempati yaratlmasnda son derece etkili olmaktadr.

Sinema ister sanat yoluyla, isterse popler kullanm yoluyla olsun sembolleri kullanarak imaj yaratma konusunda, kukusuz temel belirleyicilerden biri olmutur. Sinema, senaryo aamasndan balayarak, kullanlan kamera a ve hareketleri kurgusu vs. batan sona bir imaj gsterisidir. Bu noktada srailin uluslar aras halkla ilikiler stratejilerinin nemli bir paras olarak uluslar aras imaj oluturulmasnda, sinema vastasyla uluslar aras kamuoyunu byleyecek, ynetmeninden oyuncusuna, senaristinden yapmcsna Yahudi kkenli ok sayda sinema ustasna sahip olduu grlmektedir. Devletleraras halkla ilikile stratejilerinden uluslar aras kamuoyunun desteini almak ve anlayn kazanmak iin uluslar aras kamuoyunu ynlendirebilecek kamuoyu nclerinin, bir lke lehine harekete geirilmesi etkili bir tekniktir. Kamuoyu ncs olabilecek pek ok dnya star bulunan srailin bu konuya sahip olduu byk avantaj, bu sanatlarn Yahudi kkenli olmalar nedeniyle ortak bir tarihi ve kltrel ban sz konusu olmasdr. Her biri srailin ve Yahudi toplumunun imaj makeri olan bu isimlerin; ayn zamanda kltrel propaganda iin karlmaz bir frsat yarattklar grlmektedir. nl, saygn isimlerin belli konularda onaylarna ve tandklarna bavurulmas anlamna gelen, reklamclkta, propagandada referans olarak bilinen tekniin, halkla ilikiler uygulamalarnda kamuoyu nclerinin desteinin alnmas eklinde brnd grlmekte, buna paralel olarak uluslar aras starlarn ve kamuoyu nclerinin bir lke lehine tanklkta bulunmalar veya o lkeye belli konularda referans olmalar bir bakma star stratejisi tekniinin uluslar aras halkla ilikiler stratejilerine yansmas olarak ortaya kmaktadr.

Yahudi Lobisinin Siyasi maj Makerleri

sraile uluslar ars destein salanmasnda kilit rol oynayan sanat alanndaki imaj makerlerin yan sra, siyasal alanda zellikle Amerikan ynetiminde st dzeyde grev alan siyasetilerin de siyasal imaj makerler olarak son derece nemli olduu gzlenmektedir. Dier dnemlerle karlatrldnda daha fazla Siyonist Yahudilere kucak aan Bill Clinton hkmeti dnemi, srail taraftarlar zellikle APACn altn a olarak grlmektedir. George W. Bush hkmeti dneminde de Yahudi lobi rgtleri dneminde de Yahudi lobi ve rgtlerin etkinlii ve etki alan iyice genileyip zirveye ulamtr. Amerikan Yahudileri, bu lke nfusunun yzde 3,2sini oluturduu halde Clinton hkmeti dneminde en etkin makamlarn yzde 42,4nn Yahudilere brakld gereiyle karlalmaktadr. Bill Clinton bakanl dneminde, dileri bakanlnda Orta dou ilerinden sorumlu btn birimlerin Yahudi kkenliler tarafndan ynetildii, Bill Clintonun sraile yaplacak d yardmlarn yksek oranda gemesi iin youn aba sarf ettii grlmektedir. Devletleraras halkla ilikilerde srailin siyasi imaj makerleri roln stlenen Yahudi asll siyasilerin lke ile ilgili uluslar aras kamuoyunda olumlu bir imaj elde edilmesi ynnde byk katk saladklar gzlenmektedir.

srail Yahudi Ajans(JAFI)

Amerika Birleik Devletlerinde faaliyet gsteren bir lobicilik kuruluu olan srail Yahudi Ajans(The Jewish Agency for srael), 1971 ylnda Dnya Siyonist rgtnden(World Zionist Organization) ayrlarak kurulmutur. srail devletini desteklemek sraile olumlu bir iamj kazandrmak Yahudi birlii salamak amalarn gtmektedir. JAF vizyonunu, sraili glendirmek ve Yahudi toplumunun geleceini gvence altna almak olarak aklamakta bunun yannda global bir Yahudi topluluu oluturmay amalamaktadr. Misyonunda srail devletini gelitirmek ve Yahudi kimliini ykselterek Yahudileri tarihsel anavatanlarnda birletirmek ve deiik lkelerde bask altnda yaayan Yahudilere yardm etmek amacn da gtmektedir. srailin devletleraras halkla ilikilerinde arln hissettiren ve dinamik bir rgt olmay amalayan srail Yahudi Ajans JAFInin internet zerinde oluturduu eylem guruplar ile eitli imknlar sunduu, bu dorultuda Yahudilik ve srail konusunda internet kullanclarn eitmek ve taraflar haline getirmek iin bir anlamda bir e-mail niversitesi kurduu dikkati ekmektedir. Dnya zerinde eitli Yahudi topluluklarn global bir Yahudi topluluu etrafnda birlemesini amalayan JAFI, bu paralelde internetin sunduu imkanlar deerlendirmekte adeta bir e-mail diplomasisi yoluyla Yahudi kimliinin geniletilmesi ve belli konularda kamuoyu yaratlmas yolunda eitli giriimlerde bulunmaktadr.

Yahudi Lobisi ve ngiliz Medyas

ngiliz medyas zerinde, zellikle ngiliz Televizyonlarnda kilit noktalarda bulunan Yahudilerin, ngiliz halknn siyasal tercihlerini, yaam biimlerini, srail-Filistin meselelerine bak alarn, deer yarglarn, genliin ve ocuklarn tercihlerini ynlendirdii gereiyle karlalmaldr. Bu dorultuda ngiliz medyasnda Yahudi kontrolnn hemen hemen Amerikan medyas ile e dzeyde olduu ortaya kmaktadr. ngilterenin nde gelen televizyonlar ile, yksek tirajl gazetelerin kilit noktalarnda bulunan Yahudilerin, film ve mzik endstrisi zerinde de arl olduu gzlenmektedir. Yahudi etkisindeki TV ve gazetelerde srail propagandasnn yapld ve srail lehine bir sempati ortam oluturulmaya alld dolaysyla srailin ngiliz medyasnda etkili olan Yahudi isimler araclyla, uluslar aras halkla ilikiler stratejilerini gelitirmek iin byk potansiyelinin olduu grlmektedir.

SONU
Lobicilik gnmz siyasal sisteminde lkelerin, uluslar aras ilikilerde inisiyatif almalar ve sz sahibi olmalar iin en nemli d politika aralarndan biridir. Uluslar aras sistem iinde karar verici olan siyasi erk zerinde lobicilik faaliyetlerinin etkili olduu grlr. Yukarda incelediimiz Yahudi lobisi rneinde de grld gibi Amerika birleik Devletleri lobiciliin anavatandr. Yasama, yrtme ve yarg organlarnda bir lke lehine kararlar alnmasn salamay amalayan, lobicilik almalar bakmndan Amerika Birleik Devletlerinde ve dnyann eitli byk devletlerinin kilit noktalarnda karar verici durumda olan pek ok Yahudi bulunmas sebebiyle srail asndan tartlmaz bir avantaj sz konusu olduu ve dnyann hibir noktasnda bu avantaja sahip bir baka lkenin olmad sylenebilmektedir. Bunu u zamana kadar yaanan birok olayn kamuoyu nezdinde srail lehine sonulanmasndan da anlayabiliriz. kna sreci bir iletiim sreci olduu iin srail Lobisi bu balamda medyay ok iyi kullanmay baarabilmektedir. Bunun yararn da fazlasyla almakta uluslar aras arenadaki etkinliini de medya balamnda srdrmektedir. srail aleyhine yazlar yazan, sz syleyen ve ya srail aleyhinde haberler yapan kiileri Yahudi dmanl yapmakla sulayan Yahudi lobisi aleyhine bir etkinlik iinde olan kiileri bu yolla kontrol altna almakta ve kamuoyunda istedii ekilde biimlendirmektedir. Birok gazete, televizyon ve radyo gibi iletiim aralarnda etkin rollerde yer alan Yahudi asll Amerikan vatandalar bu yolla kendi lehlerine propaganda yapmakta siyasi iktidar ve g odaklarn etkileyebilmektedirler. Yahudi lobisinin biliime ve internete de byk nem verdikleri gzlenmektedir. nternet zerinden ba toplanmasndan e-mail bombardman ve gnll katlmlara kadar, e-lobicilik olarak adlandrlabilecek etkinlikler arlkl olarak yaplr. zelikle bilginin paylam ve yeler arasnda iletiim kurulabilmesi itibariyle en ok bavurulan tekniklerdendir. nternet zerinde zellikle sosyal paylam sitelerinde e-kampanyalar dzenlenmekte gerekirse mail bombardmanna tutturulma kampanyalaryla g odaklar kurum ve kurulular karar verme srecinde etkilenmektedir. Ayrca yine internet zerinde ki kampanyalar ve propagandalar sayesinde insanlarn fikirleri de Yahudi ve srail lehine biimlendirilmektedir.

KAYNAKA
Bilgehan Gltekin, Leyla Budak; Ermeni, Rum ve Yahudi Lobileri rneinde Lobicilik kavramlarna giri, Nobel Yayn datm, ISBN 978-9944-77-124-5, ubat 2007 Stephen M. Walt, John J. Mearsheimier, srail lobisi Amerikan D Politikas, Profil Yaynclk, ISBN 978-975-996-122-0, Kasm 2007 Paul Findley, ABDde srail lobisi, Pnar Yaynlar, ISBN 978-975-35-205-91, stanbul 200 Zenife UMEROVA, Yahudi Lobisinin Amerika Birleik Devletleri indeki Konumu ve Orta Dou Politikasndaki Rol, Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Uluslararas likiler Anabilim Dal, Ankara 2006