Anda di halaman 1dari 9

Penulis

Muhammad Muzakir

Galuh Rumbaian Amas

Jaman dahulu, takisah ada hidup badua laki bini nang badiam di sabuah kampung. Nang laki ni bangaran Hasan lawan nang bini tu bangaran Siti. Badua laki bini tu, ada baisian saikung anak lakian. Anaknya ni bangaran Ali. Gawian sahari-hari nang badua laki bini ni, mancari kayu bakar di hutan gasan dijual ka pasar. Sambil digani-i lih nang anak tu jua mancari kayu bakar di hutan. Mun sahari tu, ada kulihan duit matan panjualan kayu bakar tadi. Kawa ditukarakan gasan kaparluan sahari-hari nang kaya baras, iwak, lawan nang lainnya. Tu gin, babaya cukup haja duit kulihan sahari nang sudah didapat. Jadi, sacukupnya haja jua nang ditukar lih kaluarga ni. Anaknya ni sudah pang ganal lawan sadang sudah umurnya gasan dikawinakan. Kuitan lih nang anak ni malihat umur anaknya nang kaya tu sudah, bapikir handak mangawinakan-ai. Tapi lawas-kalawasan dicariakan lih kadua kuitannya ni, kada tadapat jua calun bini gasan anaknya tu. ***** Suatu hari, abah lawan nang anak ni tulakan ka hutan gasan mancari kayu bakar. Mamanya kada kawa umpat manggani-i sabab sidin garing pang. Sabujurnya, anaknya ni kada handak umpat abahnya jua ka hutan. Inya handak manunggu-i salajur manggaduhi mamanya nang garing tu di rumah. Tapi, mamanya ni tatap haja manyuruh anaknya tu umpat nang abah ka hutan gasan mancari kayu bakar. Ikam tarus haja umpat ka hutan mancari kayu bakar lawan abah, Nak-ai! Mun ikam kada mancari kayu bakar tu, kayapa kita kulihan duit gasan manukar baras lawan iwak. Kasian jua abah ikam tu saurangan mancari kayu bakar di hutan. Insa Allah, mama kada papa ditinggalakan saurangan di rumah, jar mamanya mamadahi anaknya tu. Mandangar mamanya mamadahi kaya tu, nang anak ni langsung-ai tulak lawan abahnya ka hutan. Lawas-kalawasan mancari kayu bakar di hutan, sakalinya tangah hari sudah arinya. Matahari sudah tinggi kalihatannya lawan bapaluhan jua sudah nang badua baranak ni mancari kayu bakar tu. Abahnya nang anak ni handak mancari minum. Kahausan sudah sidin. Pas tulak tadi tu, sidin kada ingat mambawa sabutul banyu putih. Gasan diminum pas kahausan mun mancari kayu bakar di hutan tu, nang kaya rajin.

Lalu-ai, abah lawan nang anaknya ni mancari sungai nang ada di hutan tu. Dicaricari ka sana ka mari, lalu badua baranak ni tatamu jua lawan sabuah sungai. Nang abahnya ni langsung barahup atawa batampungas salajur maminum banyu nang ada di sungai tu. Kaya tu jua nang digawi lih anaknya ni tadi. Kada lawas imbah batampungas salajur maminum banyu nang ada di sungai tu, lalu nang badua baranak ni tadi ada malihat kada jauh matan situ. Binian bungas atawa galuh mandi di sungai tu jua. Lihat dilihat lih nang anak ni tadi, lalu bingung sambil takagum-kagum-ai inya. Kada manyangka inya pada ada galuh nang mandi di sungai tu jua. Abahnya nang anak ni kada manahapi banar lawan galuh tadi tu. Ma-apa jua sidin kaya tu lawan harinya sudah parak zuhur. Sidin ni langsung badadas handak bulik haja lagi. Rasa uyuh jua sudah sidin satangah hari ni mancari kayu bakar tu. Lawan sidin kaganangan bini nang garing di rumah. Nak! Abah handak badahulu buliklah! Harinya parak zuhur sudah nah! Kaina landung-am bulik. Maras jua mama ikam kalawasan ditinggalakan saurangan di rumah. Mun ikam handak manarusakan gawian mancari kayu bakar tu, ayuha lagi ikam tarusakan. Lawan pasanku, kada usah talalu bahimat gin lagi ikam mun mancari kayu bakar tu. Nang ada ditangan abah ni, sudah cukup-ai nah! Ikam tu manambahi sadikit haja lagi, jar abahnya mamadahi nang anak. Jar nang anak manyahuti, Inggih! Kaina ulun tarusakan-ai gawian ni, Bah-ai! Pian mun handak badahulu bulik ayuha lagi. Maras jua pang mama talalu lawas ditinggalakan saurangan di rumah. Ulun kawa haja manarusakan gawian ni saurangan lawan ulun kada balalawas lagi di sini nah! Kada lawas imbah nang anak baucap kaya tu, abahnya ni langsung bulik-ai lagi sidin. Imbah tu, nang anak ni langsung jua mancari kayu bakar tu sadikit lagi. Tapi, inya masih panasaran lawan galuh nang mandi di sungai tadi tu. Lalu-ai di bulikinya pulang ka sungai tadi imbah inya mancari kayu bakar tu. Kada lawas, batamuan jua-ai inya lawan galuh nang masih mandi di sungai tadi.

***** Nang bangaran urang anum, Ali ni handak atawa jatuh cinta sakalinya lawan galuh tu. Dimapa kada handak inya, mun malihat galuh nang saling bungasan tu. Galuh tu inya mandi di sungai batapihan dada haja. Lawan inya ada mambawa kakamban barumbai

amas nang di gantungnya di puhun jambu nang ada di tabing sungai tu. Ali ni lalu-ai inya bapikir handak mamaraki galuh tu. Tapi, rasa kada mungkin pang. Lawan galuh tu masih mandi jua inya. Malihat ada kakamban barumai amas ampun galuh tu nang bagantung di puhun jambu. Lalu Ali ni bapikir handak ma-ambil kakamban tu tadi. Singkat kisah, kada lawas habis ma-ambil kakamban tu, lalu inya basimpan di buah raba nang kada jauh pada sungai tu jua. Maka pas banar jua galuh tu tuntung mandi inya. Naik-ai inya ka tabing lalu mancari-i lawan kakamban barumbai amas ampunnya. Di lihatnya asa kadada lagi kakamban tu bagantung di puhun jambu tadi. Lalu-ai inya manangis sabab kada tadapat lawan kakambannya. Mandangar galuh tu manangis, Ali ni tadi kaluar pada pasambunyiannya nang ada di buah raba tu. Sambil mawaniakan diri lalu dirawanya galuh tu salajur inya batakun kanapa sabab galuh tu jadi manangis. Kisah pina kada tahu Ali ni. Ui galuh! Kanapa-am ikam manangis di sini? jar Ali ni mamulai pandir lawan galuh. Jar galuh manyahuti, Aku ni jadi manangis sabab kakamban rumbaian amas ampunku hilang diambil urang. Hintadi pas aku handak mandi, kakambanku tu kugantung di puhun jambu nang ada di tabing ni nah. Aku kada handak bulik mun kadada kakambanku tu. Kaina aku disariki lih kuitanku sabab sudah mahilangakan kakamban tu. Aku kada nyaman jua lawan sidin, sabab sidin nang mambari-i aku kakamban barumbai amas tu. Iya-kah, Luh! Umai! Kasian banar ikam nilah. sahut Ali ni pulang sambil tadiam inya. Sabujurnya di dalam hatinya Ali tu, rasa basalah banar inya lawan galuh tu tadi sabab inya sudah ma-ambil kakamban barumabai amas ampun galuh tu. Tapi sudah dirancana-akan wan diniatakannya tadahulu pang pada inya handak ma-ambil kakamban rumbaian amas tu. Supaya ada sabab inya kawa bapandiran lawan galuh ni. Mun kuambil lawan kusimpani kakamban rumbaian amas ampun galuh ni, pasti kawa kaina aku mamandirinya. Kisah aku ni kada tahu siapa nang sudah ma-ambil kakamban rumbaian amas ampunnya tu, jar suara hatinya pas basambunyi di buah raba tadi tu.

Habis batakun kaya tu tadi, lalu-ai Ali ni batakun pulang lawan galuh tu, Ui galuh! Siapa garang ngaran ikam ni lawan kanapa-am ikam mandi di sungai nang ada di hutan ni? Ngaranku Hadijah! Urang di kampungku sana mangiyau aku lawan galar Galuh Barumbai Amas. Sabab, aku satiap hari mamakai kakamban barumabai amas pambarian kuitanku tu pang. Nah, aku jadi mandi di sungai nang ada di hutan ni sabab sungai nang ada di kampungku tu surut banar sudah banyunya. Kawa dipadahakan kada ma-alir lagilah banyunya tu. Ikam pang siapa ngaran jua lawan ma-apa jua ikam gawi di hutan ni? sahut galuh atawa Hadijah tu sambil batakun pulang lawan Ali. Jar Ali pina gugup manjawab patakunan Hadijah tu, Ngaranku Ali! Aku di hutan ni mancari kayu bakar gasan kujual ka pasar kaina. Aku tadi lawan abahku, badua kami mancari kayu bakar ni nah. Tapi, sidin sudah-am badahulu bulik ka rumah sabab mamaku lagi garing sidin. Uh! Iya-kah! Nah mun kaya tu aku handak umpat-ai ka rumah ikam lawan salajur jua nah aku malihati mama ikam nang lagi garing tu. Bulih-ai kalu, Li? jar Hadijah. Sahut Ali pulang, Nah! Ayuha mun ikam handak bailang ka rumahku salajur malihati mamaku nang garing tu, Jah-ai! Aku suka lagi mun ikam hakun bailang ka rumahku.

***** Kada lawas imbah bapandiran tu, lalu-ai Hadijah ni umpat ka rumahnya Ali ni tadi. Salang di parjalanan manuju rumahnya Ali tu, ada tapandir pulang buhannya badua ni. Jar Ali mambuka pandir lawan Hadijah tu, Ui Jah! Pas pamulaan aku tatamu ikam tadi tu, hatiku ni rasa babunga-bunga malihat ikam ni. Kada tahu, kanapakah sababnya jadi sampai kaya tu tadi. Rasa ada sasuatu nang balain wan kada biasa nang kurasa dalam hatiku ni nah, Jah-ai! Mandangar Ali baucap kaya tu, takajut-ai Hadijah ni tadi. Kada manyangka inya pada Ali ni wani mautarakan isi hatinya lawan inya. Hah! Iya-kah! Aku kada manyangka ikam wani bapadah kaya tu lawan aku ni. Jujur jua nah! Aku gin pas pamulaan tatamu ikam tadi tu marasa ada sasuatu nang lain di

hatiku ni jua. Asa marasa nyaman lawan aman mun aku baparak ikam ni tarus, Li-ai! jar Hadijah sambil supan-supan inya bapandir kaya tu tadi lawan Ali. Jar Ali manyahuti, Nah! Mun kaya tu kita ni sama-sama handak ngarannya atawa sama-sama cinta. Mun sudah sama-sama handak nang kaya ni, bulihlah aku manjadiakan ikam biniku? Kita hidup basamaan sampai tuha manjadi sabuah kaluarga nang bahagia, Jah-ai! Tasarah ikam haja, Li-ai! Aku hakun haja mun ikam jadiakan bini. Malah aku lagi nang sanang. Kawa hidup basamaan lawan ikam tarus sampai tuha kaina, sahut Hadijah ni tadi sambil mayakinakan Ali tu. Jar Ali pulang manyahuti, Aku sanang banar mandangarnya ikam baucap kaya tu tadi, Jah-ai! Tapi, ada sabuting parmintaan atawa sarat gasan ikam mun sudah kita kawin lawan bakaluarga kainanya tu. Ni sarat lawan parmintaan matanku nah. Mun ikam mancari kayu bakar di hutan tu kaina lalu ikam marasa kanyamukan banar. Jangan manyalukut kayu bakar nang sudah ikam cari tu, Li-ai! Mun ikam talanggar sarat matanku ni, Ikam tahu saurang kaina akibatnya, sahut Hadijah salajur inya manyampaikan parsaratan tu lawan calun lakinya. Sambil takajut Ali mandangar calun bininya tu bapadah kaya tu tadi. Jarnya pulang, Iya-kah! Mun kaya tu, aku bahati-hati banar kaina lawan kuingatakan tarus sarat matan ikam ni nah, Jah-ai! Hi-ih! Ingati banar tu sarat matanku ni nah!! Jangan-am ikam sampai talanggar kainanya tu, jar Hadijah.

***** Kada tarasa sudah sampai di rumah. Pas masuk ka rumahnya, Ali manganalakan Hadijah ni lawan kadua kuitannya. Ma, Bah! Kanalakan nah! Ni kawan ulun ngarannya Hadijah. Inya ni urang kampung subalah. Inya handak bailang ka rumah kita ni salajur malihati mama nang lagi garing ni, ujar Ali manjalasakan lawan kadua kuitannya maksud inya mambawa Hadijah tu ka rumah. Sahut Abahnya sambil sadikit takajut sidin tu, Iya-kah?! Hadang dulu! Inya ni bujur-kah galuh nang kita lihat pas mancari kayu bakar di hutan tadi tu, Nak?

Inggih, Bah-ai! Bujur banar jar pian tadi. Ni pang nah galuh nang kita lihat, pas batampungas salajur maminum banyu nang ada di sungai di hutan tadi tu! jar Ali maiya-akan patakunan abahnya. Lalu basuara-ai Hadijah ni, Maaf sabalumnya, paman lawan acillah! Ulun datang ka rumah pian ni kada bahabar dahulu atawa bapadah lawan pian. Kada mungkin jua Ali ni bulik ka rumah bahabar sabab kami ni hanyar jua tadi tatamunya. Bujur apa nang jar Ali tadi. Ulun ni galuh nang mandi di sungai tadi. Pas tatamu lawan ulun tadi, Ali ni ada bakisah pada mamanya atawa acil ni lagi garing. Jadi, mandangar kaya tu, laluai ulun ni handak mailangi pian, Cil-ai! jar Hadijah sambil panjang libar inya manjalasakan lawan kuitannya Ali tu. Hi-ih! Makasih banyak-ai mun kaya tu kuucapakan nah, Hadijah-ai! Ikam sudah hakun mailangi aku nang lagi garing ni, jar mamanya Ali bapandir lawan Hadijah tu. Sahut Hadijah pulang, Inggih! Kada papa jua, Cil-ai! Malah ulun lagi nang sanang kawa bailang ka rumah pian ni. Heem... Pinandu-ai sudah abah nah lawan inya ni. Sakalinya ditampaki, bungas jualah kawan ikam nang bangaran Hadijah ni. Aku tadi takajut banar-ai pas ikam mambawa galuh ni masuk ka rumah kita ni nah! jar abahnya lawan Ali sambil sadikit mamuji galuh tu sidin ni. Mandangar abahnya Ali baucap kaya tu tadi, Hadijah ni takurihing haja mandangarnya. Kada sing suara-an lagi inya habis dipuji abahnya Ali kaya tu tadi. Kada lawas habis abahnya baucap tu, lalu Ali ni mautarakan maksud lawan niat nang sabujurnya kanapa inya wani jua mambawa galuh atawa Hadijah tu ka rumahnya. Bah, Ma! Ulun ni sabujurnya, mambawa Hadijah ka rumah kita ni handak bapadah salajur jua lawan pian badua. Ulun handak manjadiakan Hadijah ni bini ulun nah! Kaya-apa?? Hakun haja kalu pian badua ni manarima inya ni sabagai anak pian jua, kaya ulun ni? jar Ali ni bapadah lawan kadua kuitannya. Mandangar nang anak bapadah kaya tu tadi, langsung akur banar kadua kuitannya tu manarima kaputusan nang anak tu tadi. Lawan dipikir-pikir lih kadua kuitannya tu, pabila jua-am lagi nang anaknya tu babini mun kada wayah ni lagi. Rasa lawas jua sudah, kada sing tadapatan calun binian nang pas gasan anaknya tu. Jadi, pas banar jua Ali tu inya bapadah kaya tu tadi lawan kadua kuitannya tu.

Hi-ih, Nak-ai! Hakun banar kami manarima Hadijah ni sabagai anak minantu kami! Asal ikam sanang jua lawan inya ni, kami ni marastu-i tarus gasan kabahagian buhan ikam badua ni nah. Babaik-baik haja buhan Ikam badua ni kaina mun sudah kawin tu. Jangan tapi bahuwalan, Naklah! jar nang Abah sambil mambari nasihat lawan buhannya nang badua tu. Jar Ali lawan Abahnya, Inggih, Bah-ai! Kami badua ni babaik-baik haja kaina tu!

***** Saminggu kamudian, diadaakan-ai saraba sadarhana acara parkawinan nang badua tu lih kadua kuitannya. Tamu nang diundang kada banyak jua pang, sabab kada sugih jua kuitannya Ali tu. Jadi, kada kawa talalu banyak mambiaya-i acara parkawinan nang anak tu. Biar kaya tu ka-adaannya, tatap haja rami acara parkawinan nang badua tu tadi. Habis acara tu, sah-am sudah nang badua ni tadi manjadi laki bini nang hidup babahagia. Nang kaya urang jua, Ali ni kawa inya babini sabab sudah lawas jua inya manunggu hari kabahagiannya ni. Jar Ali mautarakan isi hatinya lawan nang bini, Aku sanang lawan bahagia banar ikam sudah jadi biniku, Jah-ai! Aku pasti manyayangi ikam tarus, nang kaya aku manyayangi kadua kuitanku tu. Inggih! Ulun gin bahagia banar jua pian sudah hakun manjadiakan ulun ni bini nang pian sayangi. Kaya pian manyayangi kadua kuitan pian tu jua! sahut nang bini kasusukaan mandangar nang laki baucap nang kaya tu tadi.

***** Singkat kisah pulang, salang babarapa tahun kamudian sudah bakaluarga, Ali lawan Hadijah ni sudah ada baisian saikung anak lakian. Bungas banar rupa anaknya tu, kaya rupa kadua kuitannya tu pang jua. Inya tu bangaran Usman. Anaknya tu sudah baumur 10 tahun wayah ni. Suatu hari, Ali ni tadi tulak ka hutan mancari kayu bakar nang kaya biasa pang, sudah gawiannya jua nang kaya tu. Di tangah hutan tu, sakalinya inya kanyamukan banar. Lalu-ai inya manyalukut sadikit kayu bakar hasil kulihan cacariannya tadi tu. Gasan mahilangakan nyamuk nang banyak banar maiguti awaknya tu. Kada lawas habis inya

manyalukut kayu bakar tu, langsung haja kada tahu sabab napa-napa. Di langit, kilat lawan patir pina manyambar-nyambar. Lalu-ai, turun hujan labat banar. Marasa ka-adaan kada mamungkinakan lagi manuruskan gawiannya tu. Lalu bulik-ai Ali ni tadi ka rumahnya salajur mambawa sadikit hasil kulihan kayu bakar nang didapatnya tadi tu. Sasampainya di rumah, Anaknya ni manangis. Batakun-ai Ali ni tadi lawan anak Lakiannya tu, Ui Usman! Kanapa-am ikam manangis banar nang kaya ni? jar Ali manakuni anaknya tu. Ulun manangis ni bukannya kasakitan pang, Bah-ai! Tadi tu ulun malihat mama barupa nang kaya hantu. buruk banar muha wan rupa sidin tu. Takutan-ai ulun jadinya malihat sidin nang kaya tu tadi. Habis tu sidin bukah laju banar ka dalam hutan di sana tu nah! jar Usman manyahuti patakunan abahnya tu. Jar Ali, Astaga-ai! Samuanya ni pasti gara-gara aku tadi di hutan ada manyalukut kayu bakar nang sudah kucari. Gasan mahilangakan nyamuk nang banyak banar ma-iguti awakku tadi. Aku kada ingat lagi, Nak ai! Pasan lawan parsaratan nang diminta lih mama ikam sabalum kami kawin dahulu tu nah. Sambil manyambung pandir, baucap pulang Ali, Ni pasti aku kana sumpah matan sarat nang diminta lih mama ikam dahulu tu lawan aku. Makanya-am, mama ikam tu wayah ni barubah jadi kaya tu, Nak-ai! Aku marasa badusa lawan basalah banar nah lawan mama ikam tu! jar Ali sambil titik banyu mata atawa manangis di hadapan anakya. Manyasali parbuatannya, gara-gara inya sudah malanggar pasaratan matan bininya tu. Ayuha Lagi! Kada kawa pang mun disasali tarus nang sudah-sudah tu, Bah-ai! Nang pasti, kita ni badadas haja lagi mancari-i mama nang bukah ka hutan tadi tu! jar Usman sambil mambisa-i abahnya nang manangis manyasal tu. Sahut Ali lawan anaknya, Hi-ih! Bujur banar apa nang disambat lih ikam tadi tu, Nak-ai! Kada guna jua aku manyasali nang sudah-sudah tu. Baik kita tulakan ka hutan mancari-i mama ikam tu haja lagi. Inggih! Akur banar ulun lawan pian, Bah-ai sahut Usman pulang.

***** Kada lawas habis bapandiran kaya tu, langsung-ai badua baranak tadi tu tulakan ka hutan. Singkat kisahnya ni, tadapat jua lawan nang bini tu. Bininya tu baduduk di

muka puhun Baringin nang ganal banar nang ada di hutan tu. Lalu, diparaki lih Ali-ai nang bini tu salajur di takuninya. Ui! ikam nih bujur-kah Hadijah? jar Ali batakun lawan mahluk nang bamuha buruk tu tadi sambil gugup pang inya batakun tu. Disahuti lih mahluk nang bamuha buruk atawa bininya tu, Hi-ih! Bujur banar! Ulun ni bini pian nang bangaran Hadijah tu. Ulun kaya ni gara-gara pian jua pang. Sudah malanggar parsaratan nang ulun minta lawan pian sawaktu kita baluman kawin dahulu tu. Hi-ih! Mamanya-ai! Aku hilap tadi lawan kada kaingatan lagi pada aku sudah bajanji kaya tu lawan ikam sawaktu kita balum kawin dahulu tu. Ayu nah! Kita bulikan haja gin lagi sudah ka rumah. Maras anak kita ni, inya mancari-i banar tadi tu lawan ikam. Lawan aku maminta ma-ap banar jua lawan ikam nah! Aku sudah badusta lawan ikam matan kita balum kawin dahulu tu. Aku nang sabujurnya sudah ma-ambil kakamban ampun ikam tu, Mamanya-ai! ujar Ali mambisa-i nang bini tu salajur mangaku jua inya lawan nang bini atas kasalahannya tu. Hah! Iya-kah, Abahnya! Nah, mun kaya tu ulun ma-apkan-ai pian. Biar-ai, nang sudah-sudah tu kada usah diingati lagi, Abahnya-ai! Tapi, ulun kada handak lagi bulik. Ulun supan jua lawan urang kampung muha ulun sudah jadi buruk nang kaya ni nah! sahut nang bini sambil manangis. Disala-sala nang bini baucap nang kaya tu. Ta-ingat Ali ni lawan kakamban barumbai amas nang di simpaninya dahulu. Singkat kisah pulang, lalu-ai diambilakannya bulik ka rumah satumat salajur maantar nang anak tu. Lalu, tulak pulang inya ka hutan mambawa-akan kakamban barumbai amas tu. Disuruhnya nang bini tu mamakainya. Sakajap tu jua, langsung ba-ubah bungas pulang nang bini ni kaya nang asalnya. Kada tahu napa sababnya. Habis malihat kajadian tu, langsung basujud syukur-ai lawan Allah Swt. Saking kasasanangannya inya, malihat nang bini tu sudah kambali rupanya nang kaya asal. Habis tu, ali ni tadi langsung haja mambawa nang bini tu bulikan ka rumahnya.

***

Anda mungkin juga menyukai