ANG KATOTOHANAN PARA SA LAHAT

Culango, Belle Alva Jelle S. H-376

Noon pa man ay talaga namang napakasama na ng mga budhi ng mga prayleng mapang-alipin at mapanira. Sinabi ni Rizal na ang lahat ng paghahamak sa mga nasa ibaba ay pinahihintulutan sa Pilipinas gayong sa Espanya, ay duwag ang taong gagawa ng mga ito. Napakasaklap isipin na ang mga dayuhang namamahala sa Pilipinas ang siyang sumisira at bumubulag sa mga nasasakupan nitong mga Pilipino. Ang kanilang hangarin ay maghasik ng lagim sa bayan na ang hinahangad lamang ay kalayaan at kasarinlan. Sang-ayon ako kay Rizal sa pagsulat niya ng ganitong lathalain sapagkat sa ganitong pamamaraan nagigising sa katotohanan ang mga Pilipino. Sa ganitong paraan naisisiwalat ang panunuligsa ng mga prayleng Espaol sa mga katutubong lokal na opisyal. Ipinahayag ni Rizal na sa bawat bayan ay may dalawa lamang na pangkat. Ang una ay ang mga may pinag-aralan na pinararatangan na pilibustero. Ang ikalawa ay ang hampaslupa na tinutukoy ni Rizal na mga tagasunod ng mga prayle. Hindi lingid sa kaalaman ng lahat na ang ikalawa ay siyang nanaisin ng kura sapagkat ang mga ito ang madaling hikayatin at mga bulag na tagasunod. Pinararatangan nila ang nauna na mga pilibustero sapagkat sila ang mga taong may tapang na ipagladlaran ang kawalanghiyaan ng mga prayle. Tunay ngang dapat ibulgar ang mga bagay na ito. Kung ang ibang Pilipino ay nagsasawalang kibo sa mga nangyayari, sapagkat malamang ay natatakot sila sa maaaring gawin sa kanila ng mga prayle, hindi ang kaisipan ni Rizal na napakaliberal. Ang tanging naghari sa Pilipinas ay kadustaan at kaalipinan sa mga kamay ng mga makapangyarihan. Walang sinuman ang nais na humalili sa mga tungkulin ng mga namumuno sapagkat ang iiwan sa kanila ay karungisan ng dangal at dahil dito, sila ay magiging kahiya-hiya. Nakapanlulumo ang mga pangyayaring itong nagaganap sa bayan. Ang iba naman ay nakikisama na lamang sa mga mapang-api upang sa gayon ay huwag silang apihin. Mandaraya ang mga prayle sapagkat sa tuwing magkakaroon ng paglalaban sa pagitan ng mga kandidato ng bayan at kandidato ng mga prayle, sa lakas ng pamamaraan ng mga prayle ay nagwawagi ang kandidato nito. Ito na rin marahil ang dahilan kung bakit laganap sa Pilipinas ang pagkasuklam sa mga prayle. Nais lamang ng mga prayle na ang mga Indiyo ay mabuhay sa kamangmangan at kabulagan upang mapagtakpan ang kalapastanganang kanilang ginagawa sa Pilipinas.

Sinasabing laganap noon ang kawalan ng hustisya at ang tanging nananalo at pinapaboran ay ang mga makapangyarihan. Si Rizal na sumulat ng Ang Katotohanan Para Sa Lahat ay nagpakahirap upang makarating ito sa publiko upang magliwanag ang lahat tungo sa katotohanan. Sa kasamaang palad, nagdaan ang kasulatan sa baitang na itinakda ng batas ngunit itinago din pagkatapos. Walang nangyari sa mga mga ginawang ito ni Rizal. Ang ibinunga pa ay ang paghihiganti ng mga prayle.