ok Katl erevelerde Basn ubuklarnda Efektif Uzunluk Katsays Nomogramlar

Basn ubuunun efektif uzunluu

L K L
eff

olarak belirlenecektir. K katsays yukardaki nomogramlardan ilgili
olanndan ubuun her iki ucu iin hesaplanan G deerlerine bal olarak okunur. Eer ubuun bir ucu ayak ise, mafsall
mesnetlenme durumunda G=10, ankastre mesnetlenme halinde ise G=1 alnr. G aadaki biimde hesaplanacaktr:

) / (
) / (
g g g
c c c
L I E
L I E
G

Bu denklemdeki E
c
, I
c
, L
c
o dm noktasna balanan kolonlarn; E
g
, I
g
, L
g
ise o noktaya balanan kirilerin srasyla
elastiklik modl, atalet momentleri ve uzunluklardr.
Kiri-Kolon Elemanlarnda (Basn + Eilme Etkisinde Elemanlarda) Gerilme Kontrolleri
bem eb
/ in deerine bal olarak ya aadaki denklem takmlarndan biri ile hesaplanacaktr. (Denk I veya II)

) (
0 , 1
6 , 0
0 , 1
1
1
; 15 , 0 /
I
By
by
Bx
bx
a
eb
By
y e
eb
by my
C
Bx
x e
eb
bx mx
C
bem
eb
ise
bem eb

+ +

,
_

,
_

+
>

) ( 0 , 1
; 15 , 0 /
II
By
by
Bx
bx
bem
eb
ise
bem eb

+ +

Bu denklemlerdeki
eb

: Yalnz basn kuvveti etkisi altnda hesaplanan gerilme

bem

: Yalnz basn kuvveti etkisi altnda dikkate alnacak emniyet gerilmesidir ve yle hesaplanr:
1
Yanal telemesi nlenmi (aprazl) erevelerde Yanal telemesi nlenmemi (Rijit) erevelerde

em
bem
(Burada

,
max
iin belirlenendir.)

: Yalnz eilme momenti etkisinde hesaplanan basn gerilmesi

: Basn balnn akma gerilmesidir.

m
C
: U ve aklk momentleri ile yanal desteklemeyi gz nne alan bir katsaydr.
-Yanal deplasmann mmkn olduu erevelerde C
m
=0,85 dir.
- Dm noktalarnn telenmesine msaade edilmeyen erevelerde ve zerinde eilme dzleminde yk olmayan
ubuklarda,
4 , 0 4 , 0 6 , 0
2
1
t
M
M
Cm

Burada
2 1
/ M M ubuun iki ucundaki momentlerden knn byne oran olup; iki ynl eilmede pozitif, tek
ynl eilmede ise negatif alnr.
- Dm noktalarnn telenmesine msaade edilmeyen erevelerde ve zerinde eilme dzleminde yk bulunan
ubuklarda, C
m
kesin hesap yntemiyle bulunmaldr:
1 1
2
max
2

+
M
I E
e
eb
m
C
o

iin verilen formlde

o
: Eilme yknden meydana gelecek maksimum deplasman
M
max
: ubuktaki maksimum aklk momentidir.

deeri eitli durumlar iin dorudan doruya aadaki tablodan alnabilir.

D
U
R
U
M

0 -0,3 -0,4 -0,2 -0,4 -0,6

: Asal eksenler etrafndaki burkulma iin hesaplanan ve Euler gerilmesinden tretilen gerilmelerdir:
( ) ( )
( ) /
/
10 29 , 8
5 , 2
1
/
2
2
4
2
2
/
cm kN
i K i K
E
e

: Yalnz eilme tesiri altnda msaade edilecek (eilmede basn) emniyet gerilmesidir. Aadaki ifadelerle
bulunan deerlerden en by alnr. Yalnz bu deer
a
6 , 0 deerini geemez.
a
b
b a
a
b
b
b
b
C
ise
C
i

1
1
]
1

5
2
5
10 9 3
2 10 3
B

( kN/ cm
2
)


2
5 5
10 10 3
b
b
a
b
b
b
b
C
ise
C
i

>
B

(kN/ cm
2
)


Eer basn bal dolu kesitli olup yaklak olarak dikdrtgen eklinde ve alan, ubuk enkesitinin ekme bal
alanndan daha kk deilse,
2
/2
/2 /2
: Mesnetler arasndaki desteksiz mesafe
i : Eilmenin olduu dzleme dik eksene gre atalet yarap
K : Eilme dzlemindeki burkulma boyunu elde etmek iin
kullanlan katsay

b b
b
A / h
C

2
10 84
B

kN/ cm
2
Yukardaki ifadelerde,

b
: Kiriin basn balnda, dnmeye ve yanal deplasmana kar koyan mesnetler arasndaki mesafe (cm) ,
b
i
: Basn bal ve gvdenin basn blgesinin 1/3nden oluan kesitin, gvde eksenine gre atalet yarap (cm),
A
b
: Basn bal ve gvdenin basn blgesinin 1/3nden oluan kesitin alan (cm
2
),
h: Kesitin balklar arasndaki dtan da mesafe (cm),
C
b
: Bir katsay olup, aadaki tablodan alnr ve deeri 2,3den byk olamaz:
Konum 1 2 3 4
M
o
m
e
n
t

D
i
y
a
g
r
a
m

e
k
l
i
C
b
1,75 + 1,05

,
_

2
1
M
M
+
0,3
2
2
1

,
_

M
M
1,75 - 1,05

,
_

2
1
M
M
+
0,3
2
2
1

,
_

M
M
1,75 1,00

TS 648e gre Fe 52 elii iin burkulma katsaylar
3
M
2
M
1
|M
1|
<|M
2|
M
1
M
2
M
1
< M
2
M
1
= 0
M
2
M
2
= 0
M
1
= 0
M
1
<M
3
M
3
M
2
<M
3
4
DBYBHY-2007__ENKEST KOULLARI__